1.

Khi qut chung

Ch ngha Tn Biu hin(Neo-Expressionism) l mt phong tro kin trc trong nhng nm 1950 v 1960 ca th k 20 gi nh li phong tro kin trc Biu hin u th k sau mt thi gian b bc b. Cc cng trnh kin trc trong giai on ny c cc kin trc s thit k by t cm xc ca h v cnh quan xung quanh. xut cc hnh thc ngh thut iu khc v cc dy ni. Kin trc Tn biu hin c xy dng trn ch ngha Biu hin(Expressionism) vi cc c trng tiu biu: - Mo hnh dng - Phn mnh ng - Hu c hoc c hnh thc sinh thi - Chm khc hnh dng ln - S dng b tng v gch phong ph - Thiu i xng - Huyn o, nhiu cng trnh ch c trn giy m khng bao gi c xy dng Ti Mexico, vo nm 1953, Kin trc s ngi c di c Goeritz Mathias, xut bn "Arquitectura Emocional" (Cm Xc kin trc), ni ng tuyn b rng "chc nng ch yu l kin trc ca cm xc." Kin trc s Hin i Luis Barragn Mexico thng qua thut ng c nh hng n cng vic ca mnh. Hai trong s h hp tc trong d n Torres de Satlite (1957-1958) hng dn bi cc nguyn tc ca Goeritz Arquitectura Emocional. Mt kin trc s hin i gia th k gi ln ch ngha biu hin l Eero Saarinen. Mt cch nhn tng t c th tm thy trong cc ta nh sau ny ca Eero Saarinen nh '1962 TWA Terminal ti Sn bay quc t JFK. Terminal TWA ca ng ti Sn bay quc t JFK c mt hnh thc hu c, Nh ht Opera Sidney ca Utzon cng l mt v d in hnh ca ch nghia Tn Biu hin. Ch trong nhng nm 1970 ch ngha biu hin trong kin trc mi c thm nh li trong mt tch cc hn. Gn y, vn cn tm thy du n ca phong cch Biu hin trong cc cng trnh gy tin vang ln ca Enric Miralles, kin trc s Gii to kt cu nh Zaha Hadid v Daniel Libeskind, cng nh kin trc s ngi Canada Douglas Cardinal. Cc mu thit k ca Le Corbusier mt ln na cho thy phong cch biu hin trong cc thit k ca mnh, nhng nhiu hn c l cng trnh Notre Dame du Haut v nh th Firminy ca ng.

2.Nh th Firminy, FIRMINY, Php - Hn 40 nm sau khi qua i, Le Corbusier vn l mt kin trc s v i vi tm nh hng trn ton th gii trong th k XX. By gi cng nhn th trn ny ang t ra nhng mi lo trong vic khai thc mt nh th nh ng thit k vi mt cu sinh vin vo nhng nm 1960. Mt hnh nn cao khng i xng nh mt s ngi cha ngoi gio xa l. Hon thnh di s bo tr ca Jos Oubrerie, ngi thay i nhiu yu t ca cc bn phc tho ban u.Nhng ct li cc khi nim ca Le Corbusier vn cn nguyn vn: mt ni tn nghim ly cm hng trong lch s kin trc t cc hang ng nguyn s n cc to nh hin i. ng thi hnh dng khng cn xng ca n d on cc hnh thc dch chuyn kin trc ca ngy hm nay, mc d vi mt hn ch cho thy rt nhiu cng vic gn y c pha long bi hiu ng gi r. Vic cng trnh tn ti nh th mt php l. Bi l t khi thnh lp, d n c v cam chu gia nhp danh sch di nhng kit tc kin trc m ch tn ti trn giy. Le Corbusier ln u tin n Firminy, vo mt thung lng Loire pha ty ca Saint-Etienne, trong nm 1950 theo li mi ca Eugne Claudius-Petit, mt th trng mun bin i th trn thnh thin ng ca cng nhn sau chin tranh ", mt "thnh ph xanh" thay th cho mt trong nhng cu bn mu en. S hp tc vi cng dy c ny to nn cc cng trnh ca Le Corbusier nhiu ni. Trng c nh th Saint-Pierre, FIRMINY. Nh th, nm bn cnh sn vn ng, chim mt v tr c bit quan trng trong cc tc phm ca Le Corbusier. Xy dng bt u vo nm 1971, su nm sau khi Le Corbusier qua i, vi cc qu t nhn t Le Corbusier Foundation ( mt phn l do vic bn mt s b su tp ngh thut ca ng). Nhng cc nh thu b ph v v xy dng ch dng li vi vic xy dng mt na hon thnh. Trong nhiu nm n b b ri, c s c th ca n gi ln mt hm b hoang qun s. Nm 1995 mt na ca nh th hon thnh c bn c cng b mt ct mc lch s ca nh nc. Khng th g b n, cc quan chc khu vc v a phng nhng b v ng tr tin cho d n. V vo

nm 2001, Oubrerie, mt hc tr ca Le Corbusier c mi n gim st thit k, v tt c mi ngi ng s cn sa i. Bi v Php lut nghim cm cc khon chi v nh th, khng gian th chnh tng th hai s c s dng nh mt khng gian thc hin. V Oubrerie chuyn i tng trt, ban u d nh l ni c tr ca linh mc v trng hc Ch nht, vo mt khng gian trin lm s c s dng bi cc bo tng ngh thut hin i c uy tn Saint-Etienne. "Khi cc th trng mi bt u xem xt hon thnh nh th, ng c tng rng n s mang li cho h mt s tin," Oubrerie ni. "H mun lm cho n mt ni dnh cho khch du lch V vy, chng ta s lm cho mt trung tm thng tin Chng ti l. S t chc mt ni dnh cho xe but du lch pha trn i.." ng cng iu chnh thit k thch ng vi h thng si m v thng gi yu cu ca quy chun xy dng hin hnh. y khng phi l mt thay i nh. N c ngha l s mt mt ca cc tm thng gi cho php khng kh trong lnh chy qua ni tht, mu cht trong tm nhn ca Le Corbusier v mt kin trc ph hp vi nhp iu ca t nhin. Nhng thay i dn n cc cuc tranh lun d di v quyn tc gi. Le Corbusier s gii quyt cc vn ny nh th no? Khng c cu tr li cho cu hi , Gio Hi ca Saint-Pierre c th c nh ngha nh l mt phn cng vic ca mnh? i vi Oubrerie cu tr li l khng. Le Corbusier lm khng bao gi xut bn v hon thnh cho nh th. Ging nh bt k kin trc s no, ng lin tc iu chnh cng vic ca mnh, v khng c cch no bit nhng g ng s c thay i c thc hin trong giai on cui cng ca thit k. Trong mt s cch thc xy dng an xen cc hnh thc hnh hc ca thi k thun khit ca mnh. bn phc tho ca ng sm nht hin th mt thnh phn n gin, hnh hc - khi lp phng, kim t thp, hnh nn - mt cu trc honh trng cho thy mt my nguyn thy, ni bao xung quanh, u ca n c thi nh th n l nh v pha mt tri. Romain Chazalon, mt sinh vin kin trc 20-mt ci g nhng ngi gip gim st xy dng, n ti ti ga xe la nh Firminy v li

xe n mt sn ni pha trn thnh ph m ng ni l thun li tt nht cho mt hin tng u tin. Ngay c t vi trm mt hnh thc ca mi vm khng cn gi ring ca mnh trong bi cnh min ni ca n. Mt knh b tng kt thc tt p xung quanh c s ca hnh nn thu thp nc ma. N cng che giu mt ca s di mng ch di y c s dng lm chch hng nh sng t nhin vo ni tht, mt phn ca tm nhn Le Corbusier hon ton ng iu vi th gii t nhin. N c t trn mt g t nh, mt tin c th ca n i mt vi con ng chnh. Khi bn ln, bn trt dc theo pha ca ta nh trc khi t ngt quay qua mt cy cu dc ln p ng cc mc chnh. on ny buc bn phi lm chm tc ca bn v to ra cm gic thch th ca d on. Nhng n khng dng li ca ra vo, bn trong, mt vng tun hon ng k cht lng thu ht bn thng qua mt lot cc cung bc tnh cm, vi cch phn nh kin trc khin tm linh ca mnh thc tnh. u tin ca bn nhn l bn th, hai bn mt bc ging v bn mt thp nhng vo trong cc bc tng pha sau ni cc linh mc ngi trong Thnh L: Cc hnh thc c th n gin c b tr vi chnh xc cao. Mt nh nguyn nh c giu bn di mt ban cng bn phi. Sn dc nh nhng, gn nh khng ng k xung, hng bn v hng bn th. T , bn ln lt phi i mt vi cc hng khng i xng ca bng gh di m tro ln ban cng qut dn pha sau. Kt thc bng mt cu thang hp dn bn tr li xung t ban cng vi khng gian th v ra vo trn th gii. iu lm cho kin trc mnh l kh nng thu ht bn thng qua cc khng gian m khng c s p buc no. Khng c con ng duy nht, nhng bn c trc gic bit i u. Kinh nghim c cng c bng cch s dng tinh t ca nh sng. Cc vm cong khong cao vai, ko di dc theo bc tng ca cn phng, t li vo pha sau ca bn th ban cng, pht ra nh sng khuch tn m soi sng con ng. Nhng mi vm cao cht vt, 23 mt, cao, hoc 75 feet cao, l xuyn thng hai l - mt vng trn, hnh vung khc, c hai u sn mu sc ti sng chnh - c cng cao ko sng mt tr ln. iu ny c ngha trc quan ca s cn bng l rt him. Frank

Lloyd Wright t c n trong mt s tc phm tuyt vi ca mnh. S hp nht ca s cht ch v t do ti Firminy nhc nh chng ta ti sao Le Corbusier vn rt ng knh trng. Ngy hm nay, ti nng ln khng thot khi nh hng ca ng. Cc ng dc su rng ca Rem Koolhaas Kunsthalle Rotterdam, hoc thit k cha c xy dng cho cc th vin Jussieu Paris, khng th c c hnh dung on ng cong m khng cn thm nhp vo Trung tm Carpenter ca Le Corbusier 1964. V nhng chic my bay cong tm thy trong cc tc phm ca Zaha Hadid v Ben van Berkel c th c xem nh l con ca tng dc Le Corbusier. Chin thng ca Oubrerie nm trong bo qun tinh thn thit k ca Le Corbusier m khng cn iu chnh d n l mt ngi n. Thay i nh c th nhn thy - s dng polycarbonate thay v thy tinh trong khu trn bn th, bp mo mt cht nh sng - nhng ng tch cc nht l cc bo tng tng trt.. l mt cuc i thoi sng to gia cc ng nghip, cng nh mt mn qu t hc sinh n thy ca mnh.

Trng i hc Xy Dng
Khoa Kin trc v Quy hoch

Tiu Lun

Lch s Kin trc Th gii

ti

Ch ngha Tn Biu Hin

H v tn: Ng c MSSV: 2089854 Lp: 54KDCLC