Hệ thống thông tin đất

H Ni: 30-08-2010
H THNG THNG TIN T - LIS
CHNG I KHI NIM C BN V THNG TIN, H THNG V H THNG THNG TIN

1.1. Thng tin 1.1.1. Khi nim v thng tin Thng tin l g? Mt cu hi khng phi mi m g trong x hi ngy nay v chng ta ang sng trong x hi ca thi i thng tin; mt nn cng nghip thng tin v x hi thng tin ang hnh thnh. Trong cc hot ng thng ngy ca con ngi k t i xa cho n nay lun lun gn lin vi thng tin, u chng ta cng thy ngi ta ni n khi nim thng tin. Mi quan h , hot ng ca con ngi u da trn mt hnh thc giao lu thng tin no . Trong x hi pht trin nh hin nay, mi i tng trong x hi u cn c cc thng tin vi nhng yu cu khc nhau tu theo tng i tng trong x hi nh: mt hc sinh hay mt k s, mt nh khoa hc, hay mt bc s, n cc nh lnh o... Nhng i tng khc nhau trong x hi th cn cc thng tin khc nhau. Kh nng thu nhn cc thng tin ca cc i tng cng khc nhau. Nhng d th no i na th con ngi ni chung vn s dng mi kh nng ca mnh thu nhn, xc lp cc thng tin bng cc gic quan, cm gic, cc vn bn, biu mu, hnh v, ting ni. Chng ta c th thy, thng tin trong x hi c rt nhiu chng loi, vi khi lng cc k to ln v con ngi th thng qua nhiu phng thc khc nhau thu nhn cc thng tin v sau iu chnh, chn lc, x l thu c cc thng tin c ch cho mnh. Hnh thc th hin ca thng tin th mun hnh, mun v, con ngi c th cm nhn c qua cc gic quan, cc hnh ng ca mnh, nhng cng c khi con ngi khng cm nhn c th thng tin vn tn ti. C th thy trong x hi loi ngi mi s vt u pht ra thng tin, to nn mt th gii a dng v phong ph. Thng tin l mt hnh thc biu hin ph bin trong cc c trng ca s vt, l mt quan trng cu thnh nn th gii vn vt. Thng tin ging nh vt cht, nng lng, khng kh, nh nng, n tn ti mi lc mi ni trong thin nhin, trong x hi loi ngi, cng nh trong tim thc ca con ngi. Vy thng tin l g?, chnh l khi nim thng tin m chng ta phi tm hiu. C rt nhiu cch hiu v thng tin, thm ch ngay c cc t in cng khng c mt nh ngha thng nht v thng tin. y khi nim v thng tin chng ta nghin cu khng phi l ni v bn cht ca s vt m ch l s biu tng ca s vt hoc cc mt ni dung ca thng tin nh thng bo, mnh lnh, s liu, tn hiu bao hm bn trong s vt . Qu vy thng tin l mt khi nim c bn ca khoa hc cng l khi nim trung tm ca x hi trong thi i chng ta. Mi quan h, mi hot ng ca con ngi u da trn mt hnh thc giao lu thng tin v nhng iu xy ra, v nhng ci bit, ni, lm. Theo t in Oxford English Dictionary cho rng thng tin l iu m ngi ta nh gi hoc ni n; L tri thc, tin tc. Mt s t in khc th n gin ng nht thng tin vi kin thc: thng tin l iu ngi ta bit hoc thng tin l s chuyn giao tri thc lm tng thm s hiu bit ca con ngi. Khi nim thng tin hay tin tc l mt khi nim tru tng, phi vt cht v rt kh c nh ngha mt cch chnh xc. y chng ti cung cp hai nh ngha khng chnh thc v khi nim thng tin l:
ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni Trang -1-
H Ni: 30-08-2010
nh ngha 1: Thng tin l s cm hiu ca con ngi v th gii xung quanh (thng qua s tip xc vi n). Nh vy thng tin l hiu bit ca con ngi v cng tip xc vi mi trng xung quanh con ngi cng hiu bit v lm tng lng thng tin thu nhn c. nh ngha 2: Thng tin l mt h thng nhng tin bo v mnh lnh gip loi tr s khng chc chn (uncertainty) trong trng thi ca ni nhn tin. Ni ngn gn, thng tin l ci m loi tr s khng chc chn. S khng chc chn l trng thi ca ni nhn tin khi ang ch i mt s kin xy ra trong mt tp cc s kin (s lng c th khng bit trc hay khng xc nh c) c th v cha bit s kin no c kh nng xy ra. Trong hai nh ngha trn, nh ngha u ch cho chng ta hiu thng tin l ci g ch cha ni ln c bn cht ca thng tin, cn nh ngha th hai cho chng ta hiu r hn v bn cht ca thng tin v y cng l nh ngha c da vo nh lng v thng tin trong k thut. Nguyn nhn ca s khng ng nht l do thng tin khng th s m c. Ngi ta ch bt gp thng tin trong qu trnh hot ng, thng qua tc ng tru tng ca n. Khi nim v thng tin c nh khoa hc ngi M l Wiener ln u tin xng vo thp k 40 ca th k XX. Trong i sng x hi con ngi, thng tin l mt nhu cu rt c bn. Nhu cu khng ngng tng ln cng vi s gia tng ca cc mi quan h trong x hi. Mi mt i tng s dng thng tin li to ra thng tin mi. Cc thng tin li c truyn cho cc i tng s dng mi. Thng tin c t chc tun theo mt s quan h logic nht nh, tr thnh mt b phn ca tri thc, i hi phi c nghin cu v khai thc mt cch c h thng. Trong hot ng ca con ngi, thng tin c th hin qua nhiu hnh thc a dng v phong ph nh: con s, ch vit, m thanh, hnh nh... Thut ng thng tin c dng y khng loi tr cc thng tin c truyn bng ngn ng t nhin, hay thng qua ngh thut, hay nt mt, ng tc, c ch...v chnh v th m chng ta cha th c mt nh ngha thng nht v thng tin. * D liu v thng tin. D liu c phi l thng tin? D liu nhn mt s gi tr c th xc nh trn mt tp hp no (V d: gi tr ca m bu chnh phi l s v nm k t ch, v.v). D liu biu din mt tp hp cc gi tr m kh bit c s lin h gia chng (V d: Nguyn Vn Nam, 845102, 14 / 10 / 02, 18,). Nh vy, khi nim d liu hp hn khi nim thng tin. D liu c th biu din di nhiu dng khc nhau (m thanh, vn bn, hnh nh, ...). Thng tin lun mang ngha v gm nhiu gi tr d liu, nhng v d v d liu trn c thng tin nh sau: Th kho Nguyn Vn Nam xut mt hng c danh mc l: 845102 vo ngy 14/10/ 02 vi s lng 18. * Cc dng thng tin - Thng tin vit: Dng thng tin ny thng gp nht trong h thng tin. N thng th hin trn giy i khi trn mn hnh ca my tnh. Cc d kin th hin ccthng tin ny c th c cu trc hoc khng. + Mt bc th tay ca mt ng vin vo mt v tr tuyn dng khng c cu trc, song cn phi c cc thng tin "bt buc" (h tn, a ch, vn bng, v.v...). + Mt ho n c cu trc xc nh trc gm nhng d liu bt buc (tham chiu khch hng, tham chiu sn phm v.v...). - Thng tin ni: Dng thng tin ny l mt phng tin kh ph bin gia cc c th v thng gp trong h t chc kinh t x hi. c trng loi ny phi hnh thc v thng kh x l. Vt mang thng tin thng l h thng in thoi.
ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni
Trang -2-
H Ni: 30-08-2010
- Thng tin hnh nh: Dng thng tin ny xut pht t cc thng tin khc ca h thng hoc t cc ngun khc. V d: bn v mt s chi tit no ca t c c t s liu ca phng nghin cu thit k. - Cc thng tin khc: Mt s cc thng tin c th cm nhn qua mt s giai on nh xc gic, v gic, khu gic khng c xt trong h thng tin qun l. * Thng tin c cu trc Nu gi thuyt l cc thng tin v ch c loi b th nhng thng tin va c lit k trn l thnh phn ca h thng tin qun l. Mt s trong chng c th c khai thc tc th ra mt quyt nh (V d: k hoch sn xut, k hoch ci tin thit b.v.v.). Mt s khc s dng c cn x l s b hoc th cng hoc c gii hoc t ng (V d: th doanh s theo thi gian, bn v chi tit thit b v.v...). X l t ng thng tin ch thc hin c khi n c to thnh t cc d liu c tnh cu trc. Chnh xut pht t cc d liu c tnh cu trc ny v da vo cc quy tc qun l m cc x l c thc hin. 1.1.2. Cc c trng v tiu chun ca thng tin Nh chng ta bit, khng phi tt c cc thng tin u c gi tr nh nhau. Thng tin ny c th tt hn thng tin kia. V vy mt thng tin tt phi l thng tin nh th no?. c trng ca cc thng tin l g? 1, c trng ca thng tin Thng tin phi thch hp: iu ny c ngha l thng tin phi p ng c vi cc yu cu ca cc i tng s dng thng tin, thng tin phi tr gip ngi s dng thng tin gii quyt c cc vn m cng vic h t ra. Thng tin phi kp thi: iu c ngha l thng tin phi c cung cp ng lc m ngi dng tin cn. Thng tin phi chnh xc: tnh chnh xc ca thng tin l yu cu bt buc vi thng tin. Nu thng tin khng chnh xc s cho chng ta cc hu qu khng lng khi s dng cc thng tin a ra cc quyt nh. 2, Tiu chun cht lng ca thng tin Thng tin phi chnh xc, l s tng ng hoc nht tr gia thng tin v cc nghip v hoc i tng hin thi m thng tin tng trng. Ngha l cc thng tin phi chnh ng, phi khch quan, mun vy chng ta phi c cc phng php thu thp thng tin mt cch khoa hc. Nh vy, con ngi xy dng thng tin phi c hun luyn, c hiu bit, c thc lm vic; H thng trang thit b phc v cho cng tc ny phi ng b, ph hp vi trnh , vi yu cu ca thc t; Phng php thu thp v x l khoa hc, thch ng vi trnh con ngi v kh nng ca trang thit b. Thng tin phi , l mc theo y thng tin bao gm mi d liu lin quan n i tng hoc nghip v c ngha ra quyt nh. ngha l thng tin phi phn nh c tt c cc kha cnh cn thit, khng ch cung cp mt cch phin din, mo m, lch lc, m phi phn nh trung thc v i tng ang c xem xt. Tuy nhin khng phi ngay ban u chng ta c y cc thng tin v i tng m chng ta phi thu thp, xy dng, cng nh qun l n mt cch ng n, khoa hc v khch quan cho d t c iu khng phi l n gin. Vi tm chin lc, nhiu khi chng ta phi lng n nhng tnh hung l: thng tin thu thp mt ln nhng dng nhiu ln; nhng c thng tin ch thu thp dng mt ln; cng c thng tin dng mt ln v kh lu sau chng ta mi cn n hoc khng cn n na. Thng tin phi c hiu lc, ph chng cc cht lng khc th n bao gm nhng o lng chng hn kp thi, ngha l c sn, v ng n. Tnh hiu lc ca thng tin phi c nh tr lin quan n n mc ch phc v l lm quyt nh. Tuy nhin khi nim
Trang -3-
H Ni: 30-08-2010
kp thi, c sn, ng n y cn tu thuc vo trnh khoa hc cng ngh c th, trang thit b ang c s dng v nhng phng php ang c tin hnh. Thng tin phi gn vi qu trnh, gn vi din bin ca s vic, ngha l phi c t trong mt su chui c trnh t hp l, gip cho hot ng t duy ca con ngi c r rng, mch lc, c nh vy mi c th c cc quyt nh kp thi v ng n. Nu xt trong mt h thng thng tin t ng th y l mt tiu chun ti quan trng, v cng ngh cng hin i th chun xc cn phi cao, do tnh trt t v t chc ca thng tin lun l iu kin u tin v khng th xem nh. Thng tin phi dng c, ngha l thng tin phi c ni dung, c gi tr thc s c th ng gp cho cng vic phn tch, thng k, tng hp v ra quyt nh. Gi tr thc phi c nhn thy trong cc cng on c th. Bn cnh thuc tnh ny ca thng tin cho ngi s dng kh nng cm nhn c ngha ca thng tin. c nh gi t quan im ngi s dng. 1.1.3. Thuc tnh ca thng tin 1, Giao lu thng tin Thng tin tn ti khp ni trong x hi vi nhiu loi thng tin khc nhau nh l thng tin v dn s lao ng, thng tin v ti nguyn t, ti nguyn nc, ti nguyn rng, cc ngun ti nguyn khc, thng tin v mi trng Bn cnh cn c cc ngun thng tin khc nh: thng tin v kinh t x hi, thng tin v khoa hc v cng ngh, thng tin v sn xut kinh doanhvv. Nhng thng tin ch c gi tr v ngha khi n c truyn i v c s dng. Chnh v vy, bn cht ca thng tin nm trong s giao lu ca n. 2, Khi lng ca thng tin Theo l thuyt v thng tin th khi lng thng tin c xc nh thng qua cc tn hiu sinh ra t ngun tin. Ngun tin cng nhiu, th cng c nhiu thng tin c truyn i. Cc thng tin c truyn i bng cch ghi cc tn hiu ln cc vt mang tin. Vt mang tin c th l giy, sng in t, bng t, vv V mt l thuyt th chng ta c th xc nh c khi lng thng tin thng qua cc vt mang tin m n c th cha ng trn n v khng gian v thi gian. 3, Cht lng ca thng tin Cht lng ca thng tin c nh gi thng qua tnh hiu lc, tnh hiu qu, tnh b mt, tnh ton vn, tnh sn sng p ng, tnh tun th, tnh kh tn ca thng tin. Thng tin c cht lng thp l nhng thng tin sai lch khng c hiu qu trong s dng v gy ra nhng hu qu khng th lng trc nht l trong x hi hin i v tin tin nh hin nay. Trong x hi pht trin, cc thng tin khng ch i hi c cht lng cao, m cn phi d s dng, phi kp thi, chi ph thp, v i khi cn i hi phi trnh by hp dn. 4, Gi tr thng tin Trong cc nghin cu v thng tin mi y cho thy, cht lng ca thng tin em li gi tr cho thng tin v n c th hin qua: tnh chnh xc, phm vi bao qut ca thng tin, tnh cp nht v tn xut s dng. ng trn phng din tng qut, ta thy thng tin c gi tr l nhng thng tin c tnh cht ring bit v thng tin c tnh d bo. Tnh ring bit ca thng tin ph hp vi yu cu ca i tng s dng. Cn tnh d bo cho php ngi ta la chn cc quyt nh trong nhiu kh nng cho php. 5, Gi thnh thng tin Gi thnh ca thng tin c th quy v hai b phn chnh l: lao ng tr tu v cc yu t vt cht.
Trang -4-
H Ni: 30-08-2010
Lao ng tr tu: bao gm cc cng vic hnh thnh thng tin v x l thng tin. Nhng ngi sng to c quyn s hu chng v c m bo bng php lut. Nhng bn cnh cc thng tin vn c cung cp cho ngi khc. Thc t chnh l bn cht vn c ca thng tin, chnh iu n lm cho thng tin kh c th xem nh mt sn phm hng ha v iu ny cng kh cho chng ta xc nh gi thnh ca thng tin. Cc yu t vt cht: chnh l cc phng tin x l v lu tr thng tin, cng nh cc phng tin truyn tin...i vi cc yu t ny khi nh gi thnh tng i d dng v chng thng c nh gi bng gi tr ca th trng 1.1.4. Phn loi thng tin Thng tin rt a dng v phong ph nn ngi ta c th phn loi thng tin theo nhiu cc tiu ch khc nhau. 1, Theo gi tr v quy m s dng Thng tin chin lc, cc thng tin cho php cc nh lnh o nh gi mi trng kinh doanh, hot ng v t ra cc k hoch cho nhng nghip v v iu kin hot ng trong tng lai. Thng tin chin thut v tc nghip, l cc thng tin chi tit hn cc thng tin chin lc. Thng tin thng thc, cc thng tin phc v cho a s ngi s dng. 2, Theo ni dung thng tin Thng tin khoa hc v k thut: l cc pht minh, cc kt qu nghin cu pht minh, cc phng php, cc trang thit b... Thng tin kinh t: ti chnh, gi c, th trng, qun l, cnh tranh.. Thng tin php lut: hin php, lut, quy nh, ngh nh, quyt nh, quy tc... Thng tin vn ha x hi: gio dc, y t, th thao, ngh thut ... 3, Theo i tng s dng Thng tin i chng: dnh cho mi ngi. Thng tin khoa hc: dnh cho ngi dng tin trong khoa hc. 4, Theo mc x l ni dung Thng tin cp mt: thng tin gc. Thng tin cp hai: thng tin tn hiu v ch dn. Thng tin cp ba: tng hp cc thng tin cp mt. 5, Theo hnh thc th hin thng tin Thng tin ni. Thng tin vit. Thng tin bng hnh nh. Thng tin in t hay thng tin s. Thng tin a phng tin. 1.1.5. Vai tr ca thng tin Trong thi i ngy nay, thng tin c nhng vai tr rt quan trng trong x hi n to ra v tn ti cng s pht trin ca ca x hi. Chnh v vy thng tin c nhng vai tr trong x hi nh sau: 1, Thng tin l ngun lc pht trin v l ngun ti nguyn c bit ca mi quc gia Hin nay chng ta tha nhn vt cht, nng lng, thng tin v bn sc dn tc l cc yu t quyt nh s tn ti v pht trin ca mi quc gia. Trong iu kin cch mng khoa hc v cng ngh ang tr thnh lc lng sn xut trc tip ca x hi th cc thng tin khoa hc tr thnh cc ngun lc quan trng to nn u th kinh t v chnh tr ca mi quc gia.
H Ni: 30-08-2010
Nu nh trc y mi nn kinh t u da vo cc ngun ti nguyn thin nhin th nhng nm cui ca th k XX thng tin c xem nh l mt ngun ti nguyn kinh t ging nh cc ngun ti nguyn khc nh vt cht, lao ng, tin vn...Khc vi cc ngun ti nguyn khc, ti nguyn thng tin c th m rng v pht trin khng ngng (thng tin lan truyn mt cch t nhin, khi s dng thng tin khng b cn i m tri li n li c ti to v cp nht b xung, n c kh nng chia s nhng khng mt i trong giao dch, mang tnh hiu lc v thi gian) v hu nh ch b hn ch bi thi gian v s nhn thc ca con ngi. Vi kh nng thay th cc ngun ti nguyn khc, thng tin tr thnh c s cho nhiu hot ng x hi. Mt kha cnh khc v vai tr ca thng tin l, mt s nc coi thng tin l mt loi hng ha c bit v n tr thnh cc tiu ch nh gi trnh pht trin kinh t ca mi nc. 2, Thng tin l yu t quan trng thc y s pht trin nn kinh t v sn xut T trc n nay mi hot ng, sn xut cng nh kinh doanh tt c u cn n thng tin. S cn thit ca thng tin l khng th bn ci trong x hi hin i ngy nay. Nhu cu i hi v cn thng tin, cng nh x l thng tin mi ny sinh nhanh chng v i hi c p ng kp thi, do vai tr ca thng tin trong kinh t cng thm quan trng. Trong iu kin cch mng khoa hc v cng ngh hin nay th khoa hc, k thut, v sn xut l cc b phn khng kht vi nhau, to ra mt chu trnh khp kn. Cng vi s pht trin vt bc ca cng ngh, thng tin ngy cng c s dng hiu qu trong sn xut v kinh doanh. 3, Thng tin gi vai tr hng u trong s pht trin ca khoa hc Vai tr ca thng tin trong s pht trin ca khoa hc hin ngay trong quy lut pht trin ca khoa hc. Mt trong nhng quy lut pht trin ca khoa hc l tnh k tha v tnh quc t ca n. Khng mt pht minh khoa hc no m li l sn phm lao ng ca mt con ngi. Tnh k tha l yu t quan trng thc y nhanh tin b khoa hc. Ngi i sau khng lm li nhng vic m ngi i trc lm. V th cc sn phm khoa hc ca ngi i sau l cc nghin cu khoa hc mi, cng l cc thng tin khoa hc mi. Nh vy hot ng nghin cu khoa hc l mt h thng tip nhn thng tin to ra nhng thng tin mi khc vi thng tin ban u. 4, Thng tin l c s ca lnh o v qun l Qun l l mt dng tng tc c bit ca con ngi vi mi trng xung quanh nhm t c cc mc tiu ca t chc. Qu trnh qun l c xc nh nh mt lot cc hot ng nh hng theo mc tiu, trong c cc hnh ng c bn (xc nh mc tiu, lp k hoch, t chc v kim tra). Nhim v quan trng ca qun l l ra cc quyt nh. Hiu qu ca qun l ph thuc vo cc quyt nh. Cht lng ca cc quyt nh ph thuc nhiu vo s y v ng n ca cc thng tin c cung cp. Cc nh qun l thng s dng thng tin thit k ng li hnh ng ca mnh. Bn cht ca thng tin i hi cc nh qun l phi thay i tu theo cp qun l ca mnh. Nh vy, thc cht ca qu trnh qun l l qu trnh x l thng tin ca ngi lnh o. Do thng tin l yu t quyt nh v cc k quan trong m thiu n th khng th c bt k qu trnh qun l no trong cc h thng ca t chc ca x hi. 5, Vai tr ca thng tin trong vn ha v gio dc Nh chng ta thy nhu cu ca cong ngi tht l v hn l cc nhu cu v vt cht (nh n, ...) v nhu cu v tinh thn (vn ha, thng tin, gio dc, gii tr...). Trc s pht trin tin b ca khoa hc cng ngh to ra cho con ngi nhng iu
Trang -6-
H Ni: 30-08-2010
kin tt hn trong nhu cu sng, v vn ha tinh thn, cng nh trong sng to khoa hc v trong thng thc cc gi tr vn ha dn tc v ca nhn loi. Gio dc l hot ng x hi nhm thc hin chc nng chuyn giao thng tin t th h ny sang th h khc. Do gio dc l nhn t hng u ca s pht trin. Trong qu trnh gio dc chng ta to cho nhng th h sau phng php trnh by thng tin theo nhiu hnh thc khc nhau. Ngy nay cng vi s pht trin ca x hi nhu cu cn thng tin phc v cho cuc sng ngy cng cao v tng c v s lng cng nh cht lng. 1.2. H thng 1.2.1. Khi nim chung v h thng Trong s pht trin ca x hi t xa n nay thut ng H thng khng phi l mt thut ng mi m g trong thi i hin nay. Trn thc t chng ta ni v nghin cu n cc h thng nh h thng php lut, h thng tun hon, h thng thng tin... Trong cc h thng m con ngi nghin cu v trnh by th bt k mt h thng no cng bao gm nhiu thnh phn khc nhau (Mi mt thnh phn trong h thng chng ta c th coi chng l cc phn t) mi mt thnh phn n c cc chc nng, kh nng ring bit. Nhng c mt im chung l cc thnh phn chng u c cc mi quan h mt thit v qua li vi nhau nhm to cho h thng hot ng c. Nh vy mt h thng c th hiu n gin l mt tp hp cc phn t c t chc, c mi quan h rng buc ln nhau v cng hot ng nhm t c nhng mc ch chung nht nh no . 1.2.2. H thng v cc phn h hnh thnh ln mt h thng no th cc phn t trong h thng s l cc yu t, cc thnh phn quyt nh phng thc hot ng v sn phm ca h thng . Nh vy cc phn t ca h thng l cc thnh phn hp thnh h thng. Trong s 1.1.a cc phn t l 1.1, 1.2, 1.3,, 1.N v cc phn t ny lin h vi nhau to thnh mt h thng duy nht (gi chung l h thng). Mi mt phn t trong h thng c gi l cc phn h nh 1.3.1, 1.3.2, 1.3.n (s 1.1.b). S 1.1.c l cu trc c ng cp ca bt k mt h thng no. Cc phn t trong mt h thng c th rt a dng n c th l cc thc th hin ti, hoc cc thc th tru tng, nh l mt phng php, mt lp lun, mt quy tc (nh trong cc h thng t tng). Nh vy, cc phn t trong cc h thng hay c khi trong cng mt h thng cng c th khc nhau v c tnh cht ln bn cht nhng chng li h tr nhau, b tr cho nhau. Cc phn t trong mt h thng lun lun tn ti nhng mi quan h, to thnh mt cu trc. Cc phn t trong h thng khng nht thit l s ng m n c th l cc thc th phc tp m khi c th li c xem nh nhng h thng con ( l cc phn h s 1.1c). Trong thc t h thng thng c tnh phn cp, mc phn cp nhiu hay t tu thuc vo cc h thng chnh. Hay ni mt cch khc h thng chnh c tp hp t nhiu h thng con. Mi quan h ca cc phn t trong h thng, trong h thng cc phn t khng phi c tp hp mt cch ngu nhin, ri rc, m gia chng lun tn ti nhng quan h nht nh l: cc quan h n nh, lu di hay cc quan h bt thng, tm thi. Cc quan h ny nht thit cc nh phn tch xy dng h thng phi xem xt. H thng c nghin cu l h thng c mc tiu, do vy h thng gn lin vi cc t chc kinh t - x hi. H thng c nghin cu l h thng m, n c mi lin h vi mi trng bn ngoi.
H Ni: 30-08-2010
1..3.1
1.1
1.2
1.3.n
1.3.2
1.N
1.3
Phn h (b)
H thng (a) H Thng
1.1
1.2
1.3
1.4
1.N
1.3.1
1.3.2 Phn cp h thng (c)
1.3.n
S 1.1 : H thng v phn h 1.2.3. Cc c trng ca h thng 1, Tnh t chc Gia cc phn t trong h thng phi c mi quan h nht nh, quan h c hai loi: - Quan h n nh: l quan h tn ti lu di cn phi nghin cu khi xt n mi quan h. Quan h n nh khng c ngha l bt bin, n c bin ng nhng vn gi c mc n nh tng i. V d: S cng nhn trong mt x nghip l khng n nh nhng khi xt n s lng ni chung l n nh, tc l s tng, gim khng ng k. - Quan h khng n nh: l nhng quan h tn ti tc thi. V d: Cc chuyn cng tc t xut ca nhm nhn vin trong c quan, v.v... 2, Tnh bin ng Bt k mt h thng no cng c tnh bin ng, tc l c s tin trin v hot ng bn trong h. - Tin trin c ngha l cc phn t ca n v cc mi quan h ca cc phn t c th pht sinh, tng trng, c th suy thoi ca h thng. V d: H thng kinh doanh ca mt cng ty c th c lc li, lc l v.v... - Hot ng: bn cnh s tin trin chng ta cn phi xem xt n s hot ng ca h thng: l cc phn t trong h thng, trong cc mi quan h nh, cng cng tc vi nhau hot ng v thc hin mt mc ch chung nht nh ca h thng. Mc ch chung ca h thng c xc nh bi nhng ci u vo h thng v u ra ca h thng. Nh vy c ngha l h thng phi trong mt mi trng v n nhn ci vo t mi trng v xut ci ra tr li mi trng. V d: hot ng ca h thng thng tin t ai trong cng tc xy dng bn a chnh
H Ni: 30-08-2010

Bn a chnh
S liu o c
H T X l s liu
S 1.2: S hot ng ca h thng xy dng bn a chnh 3, H thng phi c mi trng hot ng Mt h thng lun lun tn ti trong mt mi trng no . Mi trng l tp hp cc phn t khng thuc h thng nhng c th tc ng vo h thng hoc b tc ng bi h thng. H thng v mi trng khng th tch ri nhau. V d: H thng sn xut/kinh doanh khng th tch ri vi mi trng khch hng. Trong qu trnh xy dng h thng cn phi phn bit h thng v mi trng xung quanh. Mun lm c iu ny chng ta phi xc nh c gii hn ca h thng. 4, H thng phi c tnh iu khin C ch iu khin nhm phi hp, dn dt chung cc phn t ca h thng chng khng trt ra ngoi mc ch (tnh hng ch) ca h thng. 1.2.4. Cc thnh phn c bn ca mt h thng H thng l mt tp hp gm nhiu cc phn t, c cc mi quan h rng buc ln nhau v cng hot ng hng ti mt mc ch nht nh. Nu tch b con ngi khi h thng chng ta thy cc thnh phn c bn ca h thng bao gm u vo; X l; u ra.(s 1.3) a, u vo Cc thng tin u vo ca h thng thng l cc ngun s liu, cc thng tin iu tra; Cc thng tin ny hu ht u dng th v cha c x l. Vic iu tra thu thp cc thng tin u vo phi trung thc, khch quan, phn nh ng thc trng, khng b st, ... b, X l X l bao gm cc qu trnh x l, ch bin bin cc yu t u vo thnh cc yu t ra. Cc x l l qu trnh bin i thng tin nhm to ra cc thng tin theo cc th thc quy nh, hay tr gip cc quyt nh cho cc nh lnh o... c, u ra u ra l cc thng tin cung cp cho cc i tng s dng (c th l cc c nhn, cc nh doanh nghip, cc nh khoa hc cng nh cc c quan nh nc...). Cc thng tin u ra c th hin nhiu hnh thc khc nhau theo cc c trng ca h thng. Phn hi Phn hi
iu khin X l
u vo
u ra
S 1.3: Cc khi ca h thng Ngoi ra ngi ta cn a thm hai thnh phn quan trng lin quan n iu khin h thng l phn hi v iu khin. - Phn hi: l d liu v s hon thnh nhim v ca h thng. - iu khin: l gim st cc thng tin phn hi xem h thng c hot ng ng hng nhm t ti mc tiu hay khng. Khi chc nng iu khin phi thc hin cc chc nng iu chnh cn thit i vi u vo v qu trnh x l m bo cc u ra thch hp.
Trang -9-
H Ni: 30-08-2010
Khi xem xt h thng chng ta cn phi quan tm n mi trng m h thng tn ti; H thng con ca h thng; H thng m, h thng c trao i vi mi trng bn ngoi.... 1.2.5. Vng i ca h thng Vng i ca h thng l khong thi gian t khi h thng sinh ra n khi h thng cht. Vng i ca h thng c chia thnh cc giai on sau: Giai on sinh thnh; Giai on pht trin; Giai on trng thnh; Giai on cht. 1, Giai on sinh thnh: bt u t lc c d nh hay tng thit lp h thng mi cho n khi c k hoch xy dng h thng. 2, Giai on pht trin: giai on h thng c xy dng tng bc c tnh t khi trin khai k hoch xy dng h thng n khi h thng c xy dng xong. 3, Giai on trng thnh: l giai on khai thc h thng. Trong giai on ny h thng va xy dng hot ng theo cc chc nng nh. 4, Giai on suy thoi: trong qu trnh khai thc h thng, xut hin nhng thay i (so vi thi gian trc) c th xut pht t bn trong hoc bn ngoi h thng lm cho h thng khng p ng c y yu cu thc tin. Lc ny ngi ta tin hnh ci tin h thng lm cho h thng thch nghi vi s thay i. Tuy nhin vic ci tin b gii hn bi cc yu t kinh t, cng ngh. Khi vic ci tin h thng khng t hiu qu mong mun, ngi ta s loi b h thng v tin hnh xy dng h thng mi thay th. 1.2.6. Ba h thng ca mt t chc Ba mc cn phi quan tm trong phn tch cc dng l ba phn h to thnh x nghip: h thng tc nghip/sn xut, h thng quyt nh hoc iu khin v h thng tin. Ba h thng cu t chc: 1, H tc nghip, sn xut H tc nghip c lin quan vi tt c cc hot ng sn xut, tm kim khch hng mi, v.v... mt cch tng qut l cc hot ng nhm thc hin cc cng vic c tnh cch cnh tranh t c mc tiu xc nh bi h quyt nh. Nhng phn t cu thnh y l nhn lc (thc hin cc cng vic), phng tin (my, thit b, dy chuyn cng ngh, v.v...), cc thnh phn ny tc ng tng h vi nhau p ng mc tiu: v d nh sn xut ra mt lng xe d nh trc. H quyt nh
H thng tin
H tc nghip S 1.4: Ba h thng ca mt t chc 2, H thng quyt nh H thng quyt nh c lin quan n cc tc v qun l, c th tm y cc quyt nh chin lc, quyt nh chin thut, di hoc trung hn (tng phn th trng, thay i lng xe tiu th), ngn hn (mc tiu: thay i cch thc qun l d tr, nghin cu mt "chin dch" thm d th hiu khch hng mhm hng h vo sn phm mi ca x nghip)
Trang -10-
H Ni: 30-08-2010
3, H thng tin H thng tin l h thng c vai tr quan trng trong vic lin h hai h thng quyt nh v tc nghip, bo m chng vn hnh lm cho t chc t cc mc tiu t ra. H thng tin gm: - Tp hp cc thng tin (hu ch/v ch, c cu trc hoc khng c cu trc, hnh thc hoc phi hnh thc lun chuyn trong x nghip). - Cch thc s dng chng (quy tc qun l). - Tp hp cc phng tin gip s l thng tin. Thng qua thng tin, tt c cc cn b cng nhn vin quan h vi nhau, lin h gia h vi cc phng tin cho php x l nhng thng tin ny. Mc tiu ca h thng tin: - Cung cp cho h quyt nh tt c thng tin cn thit trong qu trnh ra quyt nh (cc thng tin xut pht t mi trng hoc t h tc nghip). - Chuyn cc thng tin t h quyt nh cho h tc nghip v mi trng bn ngoi. Hot ng h t chc c nh gi tt hay xu ty thuc vo cht lng ca vic x l, s ph hp ca h thng tin. 1.3. H thng thng tin 1.3.1. Khi nim H thng thng tin l mt tp hp gm nhiu thnh phn m mi lin h gia cc thnh phn ny cng nh lin h gia chng vi cc h thng khc l lin h thng tin vi nhau. H thng thng tin bao gm cc phn t trong h thng to thnh. Cc phn t trong h thng thng tin hin i bao gm: con ngi, phng php, phng tin...v bao gm c cc vn sau: + Tp hp thng tin, thng tin c th tn ti trn nhiu loi vt mang tin khc nhau v cc dng khc nhau nh thng tin dng vit trn giy, thng tin hnh nh trn b nh my tnh. + Tp hp cc phng tin lu tr v x l thng tin. + Cc quy tc s dng, x l thng tin. + Ngun nhn lc.
H thng
Phn t 1 u vo Phn t 3 Phn t 4 Phn t n Quan h Phn t 2
Mi trng
u ra
S 1.5: S chung cc b phn cu thnh h thng thng tin
Trang -11-
H Ni: 30-08-2010
+ Mc tiu ca h thng thng tin l cung cp cho h thng quyt nh tt c cc thng tin cn thit cho qu trnh ra quyt nh v chuyn cc thng tin t h thng quyt nh n h thng tc nghip hoc ra mi trng. 1.3.2. Cc b phn cu thnh h thng thng tin H thng thng tin l h thng s dng ngun lc con ngi v cng ngh thng tin tip nhn cc ngun d liu nh cc yu t u vo v x l chng thnh cc thng tin u ra. a, Ngun lc con ngi: Trong h thng thng tin ngun lc con ngi rt a dng v phong ph n bao gm: cc chuyn gia v h thng thng tin (phn tch vin h thng, lp trnh vin, nhn vin ng my...); Ngi dng cui (tt c nhng ngi s dng h thng thng tin, t cc nh lnh o, cc cp qun l, cc nhn vin tha hnh v tc nghip). Con ngi l thnh phn quan trng nht ca mt h thng thng tin. Bi v cc kt qu x l, u ra ca h thng, l d liu c bin i, sp xp li, c xy dng vi cc cu trc hp l nhm lm r hn v cc i tng cn quan tm. Nh vy con ngi cc d liu th thnh cc thng tin phc v cho mc ch ca mnh. Cc thng tin thu c c s dng nh th no s quyt nh hiu qu ca ton h thng. iu ny khng thuc vo trch nhim ca phn cng, phn mm v d liu, m l trch nhim ca con ngi trong h thng. Con ngi c vai tr quyt nh khng ch trong vic s dng cc thng tin thu c, m cn trong ton b cc khu hnh thnh nn h thng v vn hnh n. ng nhin chnh con ngi xy dng nn h thng thng tin, c bit l cc phn mm, d liu v cc th tc. Cc th tc do con ngi t ra do n c vai tr quyt nh trin khai thnh cng v khai thc mt cch c hiu qu h thng thng tin, v cng c th tr thnh tr ngi ng k cho h thng, nhiu khi kh ln v tn tin. b, Cng ngh thng tin Cng ngh thng tin bao gm phn cng v phn mm dng xy dng v khai thc h thng thng tin. Bn cnh cng ngh thng tin nn hiu n nh mt h thng cng ngh phc v cho vic thu thp, lu tr, x l v cung cp thng tin. X l thng tin bao gm cc cng tc lin quan n cc hot ng thu nhn, x l, lu tr, tm kim v hin th thng tin. - Phn cng: Cc h thng my tnh bao gm cc thit b u vo, thit b x l, thit b lu tr, thit b u ra, cng cc c s h tng k thut cn thit khc, to nn phn cng ca h thng thng tin. (my mc: my tnh, mn hnh, cc a, my in, my qut...; Mi trng lu tr: a mm, a cng, a CD, a DVD, giy...) - Phn mm: l phn m tr gip cho h thng my tnh hay cc hot ng ca con ngi trong h thng thng tin v n bao gm phn mm h thng, phn mm ng dng v cc phn mm chuyn dch m.. Phn mm h thng l phn mm gip h thng my tnh hot ng. Nhim v chnh ca phn mm h thng l tch hp, iu khin v qun l cc phn cng ring bit ca h thng my tnh. Phn mm h thng khc vi phn mm ng dng l n khng trc tip gip ngi dng. Phn mm ng dng l mt loi phn mm c kh nng lm cho my tnh thc hin trc tip mt cng vic no ngi dng mun thc hin. iu ny khc vi phn mm h thng tch hp cc chc nng ca my tnh, nhng c th khng trc tip thc hin mt tc v no c ch cho ngi dng. Cc phn mm chuyn dch m bao gm trnh bin dch v trnh thng dch, cc loi chng trnh ny s c cc cu lnh t cc m ngun c vit bi cc lp trnh vin bng mt ngn ng lp trnh v dch n sang dng ngn ng my m my tnh c th hiu c, hay dch n sang mt dng khc nh l tp tin i tng v cc tp tin th vin m
H Ni: 30-08-2010
cc phn mm khc (nh h iu hnh chng hn) c th hiu vn hnh my tnh thc thi cc lnh. c, Ti nguyn mng - Mi trng truyn thng - Cc dch v mng 1.3.3. Nhim v, vai tr v cht lng ca h thng thng tin 1, Nhim v ca h thng thng tin - i ngoi: H thng thng tin thu nhn thng tin t mi trng bn ngoi, v a thng tin t trong h thng ra ngoi. - i ni: H thng thng tin l cu ni, mi lin lc gia cc b phn ca h thng. N cung cp cho h tc nghip, h ra quyt nh cc thng tin phn nh tnh trng ni b ca c quan, t chc trong h thng v tnh trng hot ng ca h thng. 2, Vai tr ca h thng thng tin Vai tr ca h thng tin l thu nhn thng tin, x l v cung cp cho ngi s dng khi c nhu cu. Ta c th s ho ton b qu trnh din ra trong h thng tin qun l nh s 1.6.
Thng tin ni - Thng tin vit - Thng tin ni - Thng tin hnh nh - Thng tin dng khc HTTQL thu nhn Thng tin ngoi - Thng tin vit - Thng tin ni - Thng tin hnh nh - Thng tin dng khc
X l cc d liu th (lc cu trc ho) Thng tin cu trc X l (p dng cc quy tc qun l) Thng tin kt qu
NSD
Phn pht thng tin
NSD
S 1.6. Ton b qu trnh din ra trong h thng thng tin a, Thu thp thng tin H thng tin phi thu nhn cc thng tin c ngun gc khc nhau v di nhiu dng khc nhau. T chc ch c th gi li nhng thng tin hu ch, v vy cn phi lc thng tin: - Phn tch cc thng tin trnh s qu ti, i khi c hi. - Thu thp thng tin c ch: Nhng thng tin c ch cho h thng c cu trc ho c th khai thc trn cc phng tin tin hc. Thu thp thng tin thng s dng giy hoc vt k tin t. Thng thng, vic thu thp thng tin c tin hnh mt cch h thng v tng ng vi cc th tc c xc nh trc, V d: nhp vt t vo kho, thanh ton cho nh
H Ni: 30-08-2010
cung ng. Mi s kin dn n vic thu thp theo mt mu nh sn trc, v d: cch t chc trn mn hnh my tnh, v.v Thu thp thng tin l tc v rt quan trng v t nh, yu cu khng c sai st. b, X l thng tin Cng vic la chn thng tin thu thp c coi l bc x l u tin, tip theo s tc ng ln thng tin, x l thng tin l: - Tin hnh tnh ton trn cc nhm ch tiu. - Thc hin tnh ton, to cc thng tin kt qu. - Thay i hoc loi bd liu. - Sp xp d liu. - Lu tm thi hoc lu tr. X l c th thc hin th cng, c gii hoc t ng. c, Phn phi thng tin Cung cp thng tin l mc tiu ca h thng. N t ra vn quyn lc: ai quyt nh vic phn phi? cho ai? v sao? Phn phi thng tin c th c mc tiu ban b lnh, bo co v sn xut, trng hp ny gi l phn phi dc. Mc tiu phn phi nhm phi hp mt s hot ng gia cc b phn chc nng gi l phn phi ngang. ti u phn phi thng tin, cn p ng ba tiu chun: - Tiu chun v dng: Cn tnh n tc truyn thng tin, s lng ni nhn, v.v cn phi cho dng thch hp vi phng tin truyn: + Giy, th tn cho loi thng tin cho cc a ch l cc i l. + Giy, telex hoc telecopie xc nh mt n t hng qua in thoi. + Vt th k tin t dnh cho thng tin dng mnh lnh, nhp liu. + m thanh s dng cho thng tin dng mnh lnh. - Tiu chun v thi gian: Bo m tnh thch ng ca cc quyt nh. - Tiu chun v tnh bo mt: Thng tin x l cn n thng ngi s dng, vic phn phi thng tin rng hay hp ty thuc vo mc quan trng ca n. 3, Cht lng ca h thng tin Cht lng ca h thng tin ph thuc vo ba tnh cht: nhanh chng, uyn chuyn v thch ng. a, Tnh nhanh chng: h x l thng tin qu kh, hin ti cn phi bo m cho mi phn t ca t chc c thng tin hu ch nhanh nht. b, Tnh uyn chuyn hoc ton vn ca thng tin: H thng tin phi c kh nng x l v pht hin cc d thng nhm bo m truyn ti cc thng tin hp thc. c, Tnh thch ng: h thng tin phi c kh nng thu nhn tt c cc thng tin chuyn n cho n nhng ch dng nhng thng tin m n cn. 1.3.4. Phn loi h thng thng tin C nhiu cch phn loi h thng thng tin, tu thuc theo tiu chun nh ga. C th nhn thc h thng tin di nhiu gc khc nhau ty theo cch x l thng tin ca n, ty theo khu tr cc s liu hoc chnh xc ca cc thng tin. 1, Theo mc t ng ho Thng tin c th c x l: - Th cng. - Tr gip bi thit b in c. - T ng (Lu : s hon ton khng hp l nu t ra vn l t ng ha ton b). La chn t ng ha ph thuc cc yu t: + C quan, x nghip. + Khi lng thng tin cn x l.
H Ni: 30-08-2010
+ Tc mong mun nhn c kt qu, khi nim thi gian tr li, chi ph t ng ha x l. + Mc li v thi gian hoc ti chnh. 2, Theo mc tch hp cc phng tin x l Khi nim tch hp da vo hai mt: khu tr cc x l, kin trc cc phng tin x l thng tin. a, H thng c lp Vi cch tip cn ny, cc h thng x l khc nhau to thnh cc h thng c lp. Cc h thng c lp thng dn n: - Thu thp thng tin d tha, v ch. - Trng lp cc x l. b, H thng tch hp Vi cch nhn ny, h thng tin c xem l mt phn t duy nht. Tt c thng tin ch thu thp mt ln vo h thng v c s dng trong nhiu x l sau ny. V d: cc thng tin c trng ca khch hng ch c thu thp mt ln v dc s dng bi nhiu NSD trong cc p dng ring bit. H thng tch hp i hi mt CSDL duy nht vi cc phng tin k thut thch hp s dng n (mng cc b, truyn thng t xa, v.v). Nh vy, s la chn tch hp c nh hng n cc phng tin x l thng tin. c, Cc kin trc khc nhau ca cc phng tin x l Kin trc ca phng tin x l thng tin tng ng vi cc cu trc ca h thng kinh t x hi, phn lm ba loi ln: - Kin trc tp trung: Thng tin c x l ti mt im duy nht. V vy, ton b thng tin cn phi dn n im ny x l, sau c phn pht cho cc ni khc. iu ny cho php cng vic c tin hnh trn mt CSDL duy nht, trnh thu thp hiu ni, nhiu ln. Tuy nhin, kin trc ny lm cho thng tin qu ti trong h thng. Kin trc ny khng ph hp vi khuynh hng pht trin ca phn mm v phn cng, do khng ph bin. Hai loi di y thng gp hn. - Kin trc phn tn (phi tp trung): Cc phng tin x l xut hin cc mc khc nhau ca h thng. Mi v tr lm vic vi cc d liu ring ca mnh, c lp tng i. Cc v tr ny c lin kt bi mng cc b c th tp trung mt s thng tin no hoc cho php truy cp cc thng tin cn thit cho mt x l a phng. Kin trc ny cng ph bin ti cc x nghip. Tuy nhin, do tnh x l ng dng, nhn gp bi d liu nn cn nghin cu ch p dng tong mt k hoch tin hc. - Kin trc phn phi: Kin trc ny kt hp bi hai kiu trn. X l ti im trung tm, trong khi vic thu thp v phn phi c th thc hin phn tn. Mi v tr lm vic (thit b du cui) kt ni vi mt my tnh trung ng, lm vic vi cc v tr khc. 3, Theo mc ra quyt nh m h thng tin qun l cho php C nhiu mc ra quyt nh: Chin lc, chin thut v tc nghip. Theo th t trn, tm quan trng s gim dn h thng thng tin cn phi cung cp thng tin thch hp vi tng mc. Vic phn loi cc quyt nh theo mc c th hin nh sau: a, Mc chin lc Nhng quyt nh ny a t chc vo thc hin cc mc tiu ngn, trung v di hn. Chng cn c ngun thng tin ln t bn ngoi. Mt s thng tin cho vic ra quyt nh c th nhn c t cc x l t ng (ng pht trin doanh s, phn tch mu cc mu iu tra, v.v.) song vic thc hin cc cng vic ny thng c x l th cng. V d: Vic tung ra th trng sn phm mi, cn h thng tin qun l cung cp cc s liu nghin cu th trng, chi ph, cc vn phng nghin cu.v.v.
Trang -15-
H Ni: 30-08-2010
bt cn b cao cp, cn h thng tin qun l cung cp cc c trng ca v tr lm vic m cn b y m trch.
Mc quan trng ca quyt nh
Quyt nh chin lc hoc k hoch Quyt nh chin thut hoc iu hnh Quyt nh tc nghip hoc iu chnh
b, Mc chin thut L nhng quyt nh xy ra hng ngy. Chin thut thng tng ng vi vic lm thch nghi h thng vi mi trng hoc vi vic nghin cu hon thin vn hnh ca h thng hin hu. V d: La chn biu gi mi, h thng tin qun l cn cung cp cc yu t k ton phn tch ca mi sn phm, cc bo co iu tra thc hin khch hng v.v tuyn dng nhn s tm thi, h thng tin qun l cn cung cp nhng thng tin c lin quan n tnh hnh tng gim n hng, v.v c, Mc tc nghip L nhng quyt nh hnh thnh hot ng thng nht ca h thng, xut pht t nhng c nhn tha hnh v thng s dng phn ln x l t ng. V d: Son tho th cho khch hng, lp phiu giao hng, son tho ho n, cc tc v ny u c th c thc hin t ng. 1.3.5. Mt s loi h thng thng tin thng gp 1, H thng kinh doanh dch v H thng kinh doanh, l h thng di s iu khin ca con ngi nhm mang li li nhun tc l to ra gi tr thng d. Chng hn nh sn xut, phn phi hay lu thng sn phm. H thng dch v, l h thng di tc ng trc tip ca con ngi nhm mang li li ch, tc l cung cp gi tr s dng. V d cc hot ng gio dc, y t, t thin... Khi nghin cu cc h thng chng ta nn ch ; vic phn nh cc h thng ny ch mang tnh tng i v n ch tht s cn thit khi xy dng h thng v n l ci mc chng ta kim nh li h thng xem h thng t yu cu v mc tiu ra cha. Trong h thng kinh doanh v dch v u c s tham gia trc tip ca con ngi nn cc h thng thng mang theo nhiu c im, u nhc im ca con ngi. 2, H x l d liu (DPS-Data Processing System) X l cc giao dch v ghi li nhng d liu cho tng chc nng c th. D liu a vo c thng xuyn cp nht. D liu u ra nh k bao gm cc ti liu hot ng v bo co. H x l d liu c tnh cc b thng dnh cho cc cho cc nh qun l cp tc nghip. 3, H thng tin qun l (MIS-Management Information System) H thng tin qun l l mt h thng thng tin c s dng trong cc t chc kinh t x hi, h gm nhiu thnh phn, mi thnh phn l mt h thng con hon chnh. H thng thng tin qun l l mt cu trc hp nht cc c s d liu v dng thng tin nhm lm ti u cho cc cng vic thu thp, hin th v cung cp thng tin.
Trang -16-
H Ni: 30-08-2010
V d: h thng thng tin qun l trong mt x nghip c cc h thng con l h thng Qun l vt t, h thng Qun l ti chnh,..., h thng thng tin qun l trong mt trng i hc c cc h thng con l h thng Qun l vt t, h thng Qun l o to, h thng Qun l nghin cu khoa hc,... H tr cc chc nng x l d liu trong giao dch v lu tr. Dng mt c s d liu hp nht v h tr cho nhiu chc nng. Cung cp cho cc nh qun l cc thng tin theo thi gian ca h thng. C c ch bo mt thng tin theo tng cp c thm quyn s dng. Cch xem xt tt nht mt h thng thng tin qun l l t n trong mc ch ca t chc ang s dng h thng , mt trong cc cch nh vy l nhn h thng thng tin di gc ca mt h h tr ra quyt nh. Theo quan im ca h thng th mt h thng thng tin qun l thng c 3 thnh phn c bn. +Thnh phn quyt nh: thc hin chc nng ra quyt nh. + Thnh phn thng tin: thc hin chc nng tip nhn, x l, truyn tin v lu tr thng tin trong h thng. +Thnh phn tc nghip: l thnh phn bo m cc hot ng c s ca mt t chc. V d: h thng thng tin qun l trong mt x nghip c thnh phn quyt nh l Ban Gim c, thnh phn thng tin l cc phng ban chc nng, thnh phn tc nghip l cc phn xng, c s sn xut. Nh vy, H thng thng tin ca mt t chc l tp hp cc phng tin, nhn lc, thng tin v phng php x l tin nhm cung cp cc thng tin cho qu trnh ra quyt nh ng thi hn v tin cy. 4, H h tr quyt nh (DSS- Decision Support System) Mc ch ca h l gip cho t chc nhng thng tin cn thit ra quyt nh hp l v tin cy. Kh nng ca h: + Cung cp, sp xp cc phng n theo tiu chun ca ngi lm quyt nh. +Cung cp v phn tch d liu, biu din d liu bng th mt cch t ng. + Chn la gip mt phng n ti u trn c s cc thng tin a vo. c trng ca DSS + H tr cc nh lm quyt nh trong qu trnh ra quyt nh. + To nhng m hnh a chc nng, c kh nng m phng v c cc cng c phn tch. + To thun li cho lin lc gia cc mc lm quyt nh. 5, H chuyn gia (ES-Expert System) H thng thng tin gip cc nh qun l gii quyt v thc hin vn mc cao hn DSS. H ny lin quan n lnh vc tr tu nhn to, lm cho my tnh c kh nng lp lun, hc tp, t hon thin nh con ngi. Chng hn cc chng trnh lp k hoch ti chnh, chn on bnh, dch my,... 6, H thng thng tin t ng ho l cc h thng thng tin nhm x l v iu khin t ng cc qu trnh vn hnh cc thit b trong sn xut, vin thng, qun s, ... Cc h thng ny u lm vic theo phng thc x l thi gian thc. 1.3.6. Cc mc bt bin khi xy dng h thng thng tin 1 ,Mc nim (m hnh h thng) H thng thng tin mc nim gi l H thng thng tin nim. H thng thng tin nim l s m t ton din h thng thng tin mt cch hon ton c lp vi cc la
Trang -17-
H Ni: 30-08-2010
chn vt l c th. La chn vt l chnh l nhng la chn c thc hin trong qu trnh xy dng h thng c th hin vic khai thc s dng h thng. H thng thng tin nim l mt qu trnh tru tng ho cc yu t sau: + Vt mang tin v t chc d liu + Cc kiu b x l c s dng + Cc thc khai thc + Phn b v mt a l ca h thng Trong h thng thng tin nim m t, tt c cc thng tin chu s thao tc ca h thng (k cc s kin thng bo vo/ra ca h thng). Cc quy tc qun l ca h thng, c m t c lp vi cch thc trin khai p dng chng. H thng thng tin nim c biu din bng m hnh v m hnh c gi l m hnh h thng. Thi gian sng ca mt h thng nim bng thi gian sng ca mc tiu v hn ch phi chp nhn. Trong qu trnh xy dng h thng, h thng thng tin nim l h thng bt bin c s dng nh mt h quy chiu. Mi s thay i cc mc khc u phi tham kho mc nim ny. 2, Mc logic (mc t chc) y l mc u tin m t cc la chn ca h thng thng tin v c gi l h thng thng tin Logic; N l bn thit k chi tit ca h thng thng tin trn c hai mt d liu v x l. Mc tiu c bn khi xy dng H thng thng tin Logic l xc nh tp hp cc phng tin v cch thc t chc chng cung cp cc thng tin cn thit cho ngi s dng ng thi hn v uyn chuyn. Khi xy dng h thng thng tin Logic phi xut pht t h thng thng tin nim. i vi mt h thng thng tin nim c th c nhiu phng n logic khc nhau c ngha l c nhiu h thng thng tin Logic. Thi gian sng ca mc logic chnh l thi gian sng ca hn ch tm thi (hn ch tm thi c th l thi gian, tin bc, k thut). 3, Mc vt l (tc nghip) y l mc r nht h thng thng tin vt l chnh l h thng ang c khai thc, s dng. Mc tiu ca qu trnh xy dng h thng thng tin l to lp h thng thng tin vt l. Qu trnh xy dng h thng thng tin c th hin qua s 1.7. H thng thng tin hin hnh H thng thng tin nim H thng thng tin logic H thng thng tin vt l
S 1.7: Cc mc bt bin trong qu trnh xy dng mt h thng thng tin
-~-~-~-~-~-~-~-~-~- Ht chng I -~-~-~-~-~-~-~-~-~-
Trang -18-
H Ni: 30-08-2010
H THNG THNG TIN T - LIS CHNG II
H THNG THNG TIN T AI

2.1. Tng quan v h thng thng tin t ai 2.1.1. Khi nim v h thng thng tin t ai H thng thng tin t ai (Land Information System - LIS) l h thng thng tin cung cp cc thng tin v t ai. N l c s cho vic ra quyt nh lin quan n vic u t, pht trin, qun l v s dng t ai. H thng h thng thng tin t ai l cng c hin i c xy dng da trn nhng gii php khoa hc - cng ngh tin tin, nhm tr gip v p ng nhng nhu cu cp thit cho cng tc qun l nh nc cc cp v t ai. N c tnh a mc ch, phc v cc nhu cu khai thc s dng khc nhau v thng tin t ai ca Chnh ph, cc b, ngnh lin quan v cng ng x hi. Cng ging nh cc h thng thng tin khc, n l tp hp bi cc phn t c mi quan h dng buc ln nhau cng hot ng nhm to ra cc thng tin t ai phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai. Cc phn t trong h thng thng tin t ai bao gm: - Ngun lc con ngi (nhn s); - C s h k thut v cng ngh thng tin; - C s d liu t ai ln; - Cc bin php t chc to ra thng tin gip cho cc yu cu v qun tr ngun ti nguyn t
C S H TNG K THUT
NGUN LC CON NGI
LIS
C S D LIU T AI
CC BIN PHP T CHC
S 2.1: Cc b phn cu thnh h thng thng tin t ai Gi tr ca thng tin t v hiu qu ca vic ra quyt nh s c lin quan trc tip n cht lng v cc vn c thc hin trong h thng thng tin. Chu trch nhim vn hnh h thng thng tin t l mt tp th cc vin nghin cu, cc nh a cht, cc nh o c v bn , cc nh lm nghip, cc nh nh gi t, c nhn, cc k s thit k h thng, cc nh khoa hc my tnh, cc cn b ghi chp d liu, cc nh qui hoch t, cc chuyn gia v lut t ai v tt c cc nh khoa hc c vai tr ni bt trong lnh vc thng tin t. iu ng quan tm y l, h thng thng tin t ai Vit Nam v ang c xy dng da trn gii php cng ngh ArcGIS ca hng ESRI (M) - mt trong nhng
Trang -19-
H Ni: 30-08-2010
hng tin phong trong lnh vc GIS, cung cp mt gii php tng th v h thng thng tin a l. ArcGIS lun h tr nhng pht trin mi ca cng ngh thng tin 2.1.2. Mc ch ca h thng thng tin t ai Mc ch ca h thng thng tin t l qu trnh bin i cc d liu u vo v t ai tr thnh cc thng tin u ra nhm phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai, cng nh s dng t ai... H thng thng tin t trn c s cng ngh thng tin nhm cung cp cc thng tin t ai nhm gip cho cc nh qun l, cc c quan nh nc, cc c nhn s dng t: qun l, khai thc, mt cch hiu qu nht i vi t ai. Nh vy h thng thng tin t ai l h thng h tr v l cng c a mc tiu tr gip hiu qu cho cng tc qun l nh nc v t ai. H thng thng tin t phc v cho vic trao i thng tin gia ngnh ti nguyn v mi trng vi cc ngnh khc v cc lnh vc khc nhau trong h thng nh nc Vit nam. H thng thng tin t ai c kh nng kt ni vi cc h thng thng tin khc phc v mt cch ton din v cng tc qun l nh nc v t ai v s pht trin ca cc ngnh kinh t quc dn. H thng thng tin t ai phc v cho cc ngnh kinh t quc dn nh: ngnh nng nghip, giao thng, xy dng, quy hoch th... Thng qua cc thng tin v hin trng s dng t ai, cc thng tin v quy hoch, k hoach s dng t ai, cc thng tin v gi tr t ai... H thng thng tin t ai phi l mt h thng mnh, c kh nng lu tr, qun l phn tch, x l, phn phi v cung cp cc thng tin t ai. Ngoi ra h thng thng tin t, c xy dng phc v cho mt hay nhiu cc ngnh c nhim v c bit nh an ninh quc phng, phng chy cha chy, phng chng ti phm... Bn cnh , h thng thng tin t cn lin kt vi mt s h thng thng tin khc a ra cc thng tin phc v cho vic iu hnh qun l v xem xt vic s dng hiu qu cc ngun vn i vi t ai cho ph hp vi cc mc tiu ca cc t chc trong v ngoi nc. H thng thng tin t ai phc v c lc cho, hiu qu cho vic hnh thnh, pht trin th trng chuyn quyn s dng t v th trng bt ng sn thng qua vic cung cp y v kp thi cc thng tin v t ai. Cung cp thng tin cho i tng s dng t ai. Nh vy, H thng thng tin t c nh nc xy dng nhm nm chc v qun cht qu t ca quc gia; s dng mt cch hp l v hiu qu t ai, em li li ch ln nht cho nh nc. 2.1.3. Yu cu ca h thng thng tin t ai H thng phi c kh nng tch hp, thng nht nhiu dng d liu khc nhau, vi dung lng rt ln. Ton b h thng phi c hot ng trn mt c s d liu thng nht, ph hp vi cc chc nng v nhin v ca tng n v tham gia vo cng tc qun l t ai. H thng thng tin t ai phi c tnh phn cp vi cc quyn hn xc nh cho tng cp th theo lut v ngh nh t ai. H thng thng tin t ai phi tun theo cc chun do nh nc quy nh nh: ting vit, chun phn lp thng tin, chun v trnh by d liu...v tnh thng nht trong ton ngnh. H thng thng tin t ai phi c xy dng trn c s cng ngh tin tin, c tin cy cao, c tnh m v ph hp vi a phng v ngun nhn lc hin c. H thng thng tin t ai phi n gin, d s dng. H thng thng tin t ai phi c c ch bo mt v an ton d liu.
H Ni: 30-08-2010
2.1.4. Nhim v ca h thng thng tin t H thng thng tin t ai l cng c trc tip phc v cho vic hoch nh cc chnh sch t ai: l cc thng tin phc v cho cc quyt nh v quy hoach, k hoach s dng t ai. Phc v cho cc vic s dng t ai c hiu qu ng vi cc mc tiu quy hoch v pht trin kinh t x hi. H thng thng tin t ai l cng c qun l ti tng tha t, tng ch s dng, qun l c cc qu trnh chuyn i t ai, kim tra t ai, theo di qu tnh qun l v s dng t. H thng thng tin t ai l cng c qun l thng nht h thng cc d liu v h s a chnh, cc thng tin v ti nguyn t v cung cp cc thng tin t ai cho cc hot ng kinh t ca cc ngnh, cc a phng v cc i tng s dng t. H thng thng tin t ai l cng c c bit v hiu qu cho vic cung cp cc thng tin t ai cho th trng s dng t v th trng bt ng sn. Ngoi ra h thng thng tin t ai cn cung cp cc thng tin n c bn cho cng tc quy hoch qun l th v nng thn. 2.2. Cc b phn ca h thng thng tin t 2.2.1. Ngun nhn lc (nhn s trong h thng thng tin t ai) Ngun nhn s l mt vn cn quan tm hng u bi v n quyt nh mt phn ln s hot ng v thnh cng ca h thng thng tin t. Trong h thng thng tin t ngun nhn s c o to v chuyn mn, o to v cng ngh thng tin. Qu trnh o to cn b c th phn thnh nhiu cp bc khc nhau v tu vo cng vic ca cc i tng trong h thng. Trong mt h thng thng tin t ai khi c xy dng, chi ph cho cng tc o to cn b cng phi c tnh vo tng kinh ph xy dng h thng. Thng thng th kinh ph phc v cho cng tc o to b xung ngun nhn lc chim 5-8% tng kinh ph xy dng mt h thng. Mt h thng thng tin t ai, ngun lc con ngi bao gm nhiu thnh phn khc nhau nh nhng ngi qun l h thng, vn hnh h thng, pht trin h thng. Vai tr ca nhng i tng l quyt nh s thnh cng ca mt h thng thng tin ai. 1, Ngi qun l h thng thng tin Ngi qun l h thng l nhng ngi lnh o ca t chc hoc nhng ngi c trch nhim trong h thng. Nhim v ca h l a ra cc phng n, cc hot ng, cc yu cu chi tit cho phn tch vin v trin khai t chc thc hin khi h thng hot ng. i vi cc h thng thng tin va v nh th ngi qun l h thng thng tin thng l cc trng phng ban chc nng c nhim v cung cp tnh hnh, s liu, phng thc x l, cng thc tnh ton,... 2, Ngi phn tch h thng Ngi phn tch h thng thng tin, l ngi ch cht trong qu trnh pht trin h thng, nhng ngi ny s quyt nh vng i ca h thng. Trong cc h thng thng tin va v nh mt phn tch vin c th l ngi lp trnh cho h thng. Tuy nhin i vi cc h thng thng tin t ai th phn ln b phn phn tch h thng l mt tp th, v nh th mi c kh nng nm bt cc lnh vc v hot ng ca t chc. Cc phn tch vin c gi l c nng lc nu h hi cc iu kin sau: - C k nng phn tch, c th hiu c t chc v s hot ng ca n. C th xc nh c cc vn t ra v gii quyt chng. C kh nng suy ngh mang tnh chin lc v h thng.
Trang -21-
H Ni: 30-08-2010
- C k nng k thut, hiu bit v thit b v phn mm. Bit chn la cc gii php phn cng v mm cho cc ng dng c bit ni cn tin hc ho. Hiu bit cng vic ca ngi lp trnh v ngi s dng u cui. - C k nng qun l, c kh nng qun l nhm lm vic, bit c im mnh, im yu ca nhng ngi lm vic trong nhm. Bit lng nghe, xut v gii quyt vn . C kh nng lp k hoch, iu phi cc ngun lc. - C k nng giao tip, phn tch vin phi ng vai tr chnh trong vic lin kt gia cc i tng: ch u t, ngi s dng, ngi lp trnh v cc thnh phn khc trong h thng. K nng giao tip ca phn tch vin th hin ch: nng lc din t v thuyt phc, kh nng ho hp vi mi ngi trong nhm lm vic. C kh nng t chc v iu hnh cc cuc hp. 3, Ngi lp trnh Ngi lp tnh h thng c th l mt tp th hoc c nhn c nhim v m ho cc c t c thit k bi phn tch vin thnh cc cu trc m my tnh c th hiu v vn hnh c. Ngi lp trnh cng phi vit cc ti liu chng trnh v cc chng trnh th nghim h thng, chun b cc s liu gi kim nh chnh xc ca h thng. 4, Ngi s dng u cui Trong qu trnh phn tch thit k h thng thng tin t ai cc phn tch vin phi lm vic vi ngi s dng, bit c chi tit cc thng tin ca tng b phn, tng mng cng vic trong h thng. Ngi s dng s cho cc phn tch vin bit u im v nhc im ca h thng thng tin t ai c. T nhng thng tin c ngha quan trng n vic thit k v s dng h thng mt cch c hiu qu. 5, K thut vin K thut vin, l b phn cn b ph trch v mng k thut ca h thng nh: bo m s hot ng ca phn cng my tnh, ng truyn d liu t b phn ny n b phn khc trong h thng v t h thng n mi trng ngoi. 6, Cc ch u t Cc ch u t l mt trong cc thnh phn khng th thiu trong thnh phn quyt nh ca t chc, l ngi cung cp cho phn tch vin nhng thng tin chung ca t chc. Trn thc t ti Vit Nam cc ch u t hin nay cho h thng thng tin t ai l nh nc v cc c quan nc ngoi. Cn t nhn, doanh nghip th cha c cc u t ln vo lnh vc ny. Nh vy: h thng thng tin t ai s b hn ch nu khng c con ngi tham gia qun l v pht trin nhng ng dng ca h thng thng tin t ai trong thc t. Ngi s dng h thng thng tin t ai c th l nhng chuyn gia k thut, ngi thit k v duy tr h thng, hoc nhng ngi dng cc thng tin t h thng thng tin t ai gii quyt cc vn trong cng vic. 2.2.2. C s h tng k thut ca h thng thng tin t ai Trong h thng thng tin t ai c s h tng k thut l mt trong cc cc thnh phn cu thnh nn h thng thng tin t ai. y l mt thnh phn tng i quan trng ca h thng. C s h tng k thut ca h thng thng tin t ai chim mt t trng kh ln trong kinh ph xy dng h thng (chim khong 50-60% tng kinh ph cho mt d n xy dng h thng). 1, H thng phn cng ca mt h thng thng tin t ai Trong h thng thng tin t ai phn cng c rt nhiu cc hng mc khc nhau nh: cc trang thit b thu thp, cc thit b x l v cung cp thng tin, v cc thit b khc. Mt s cc thit b trong h thng thng tin t ai gm:
H Ni: 30-08-2010
- H thng my tnh: + H thng my ch; + H thng my trm (khch); + My tnh xch tay. - Thit b u vo + My qut bn - Thit b u ra + My in; + My v; + My Photocopy - Cc thit b lu tr d liu + u ghi a CD, DVD, bng t... + cng + Cc cng c khc nh: a mm, USB - Cc thit b hin th v cung cp thng tin nh my chiu, mn hnh my tnh...
S 2.2: H thng phn cng c bn ca h thng thng tin t ai 2, H thng mng my tnh - H thng mng cc b (LAN): bao gm cc thit b nh cc mng, dy ni, hub/switch; - H thng mng din rng (Internet/Intranet Network): bao gm cc thit b nh in thoi, modem... 3, H thng m bo an ton - Phng my trung tm; - H thng n p, lu in; - H thng chng st cho h thng in, cho h thng mng... - Cc quy ch qun l hnh chnh; - Cc thit b ph tr khc nh: my ht bi, my ht m.... 4, H thng phn mm ca mt h thng thng tin t ai Trn th gii cng nh nc ta, vic khai thc v s dng cc h thng thng tin a l, h thng thng tin t ai pht trin t bc ch s dng cc h thng khp kn cho n cc h thng m a ra cc Macro, cc ngn ng pht trin ring ca h thng nhm to ra cc chc nng theo c th ca cng vic.
Trang -23-
H Ni: 30-08-2010
Phn mm ca h thng thng tin t ai bao gm cc phn mm tin hc c s dng trong h thng vi cc chc nng v cng c xy dng, lu tr, phn tch v hin th thng tin v h thng hot ng. H thng phn mm trong h thng thng tin t ai bao gm: - H thng phn mm thuc nhm h iu hnh: Microsoft Windows, NT, Linux, Mac OS X, ... - H thng phn mm thuc h qun tr c s d liu(DBMS): H qun tr c s d liu chuyn v lu tr v qun l tt c cc dng d liu bao gm c d liu a l. Nhiu h thng thng tin t ai s dng DBMS vi mc ch xy dng v lu tr d liu cng nh cung cp cc thng tin t ai. Mt s cc phn mm in hnh c s dng trong h thng thng tin t ai ti Vit Nam l: + Phn mm Oracle: ORACLE l mt b phn mm c cung cp bi cng ty ORACLE , n bao gm mt b xy dng cc ng dng v cc sn phm cui cng cho uer (end_uer product). Oracle cung cp mt h qun tr c s d liu mm do n bao gm c s d liu Oracle, mi trng cho vic thit k cc c s d liu (Designer 2000) v cc cng c pht trin (Developer 2000)....H qun tr c s d liu c tnh an ton , bo mt cao, tnh nht qun v ton vn d liu, cho php cc i tng s dng truy nhp ti c s d liu phn tn nh mt khi thng nht ... V vy n c nh gi l u vit nht hin nay . + Phn mm Microsoft SQL Server: l mt nn tng d liu ton din, cho php truy cp v gia cng d liu t cc thit b khc nhau. To cc gii php kt ni bng SQL Server Compact Edition v Microsoft Synchronization Services. Lu tr d liu hp nht thng qua SQL Server h tr cho d liu quan h, XML, Filestream v da trn v tr a l. + Phn mm MySQL: MySQL l h qun tr c s d liu m ngun m ph bin nht th gii v c cc nh pht trin rt a chung trong qu trnh pht trin ng dng. MySQL min ph hon ton cho nn bn c th ti v MySQL t trang ch. N c nhiu phin bn cho cc h iu hnh khc nhau: phin bn Win32 cho cc h iu hnh dng Windows, Linux, Mac OS X, ...MySQL l mt trong nhng v d rt c bn v H Qun tr C s d liu quan h s dng Ngn ng truy vn c cu trc (SQL). MySQL c s dng cho vic b tr PHP, Perl, v nhiu ngn ng khc, n lm ni lu tr nhng thng tin trn cc trang web vit bng PHP hay Perl,... + Phn mm Microsoft Access: Microsoft Access l mt phn trong thng phm phn mm Microsoft Office. Trn c s cu trc d liu quan h, MS Access cung cp cho ngi dng giao din thn thin cng nh cc thao tc n gin, trc quan nht trong vic xy dng v qun tr c s d liu cng nh xy dng cc ng dng c s d liu. - H thng phn mm qun tr c s d liu, x l bn , h tr hi p, phn tch v hin th cc thng tin a l ni chung v cc thng tin t ni ring. Bao gm mt s cc phn mm c bn sau: + H qun tr c s d liu bn : H thng ArcGIS vi phn mm ArcSDE. + Phn mm x l d liu bn : H thng ArcGIS vi phn mm Arc/Info. + Tra cu thng tin trn mng: H thng ArcGIS vi phn mm Arc Intrenet Map Server (ArcIMS). + Phn mm MapInfo: MapInfo l mt phn mm kh hu hiu to ra v qun l mt c s d liu a l va v nh trn my tnh c nhn. y l mt phn mm tng i gn nh, d s dng, c th dng xy dng cc thng tin a l th hin qua bn trn my v thc hin mt s php truy vn, phn tch n gin trn n. + Phn mm Arc/View: Chy trn cc h iu hnh: UNIX, LOLARIS, SUN/OS, AIX, ULTRIX. H tr cc giao din: Bn s, my qut nh, h thng nh v ton cu (GPS), trc lng nh, chut, my v. Cc chc nng chnh: To vng m, phn tch bn
H Ni: 30-08-2010
, cc php ton v tr gn k, phn tch b mt, phn tch mng (tuyn), phn tch nh, cc php ton vng. Qun tr c s d liu: DB2, dBASE, DS, Foxbase, INFO, Informix, Ingres, Oracle, Sybase, RDB, Internal database. Cu trc d liu: Rater, Topological, Vector, Non-topological Vector, TIN, 3D, Links to CAD, GPS, DBMS, Scanning. + Ngoi ra cn mt s phn mm khc nh: Phn mm MGE; Phn mm Geo/SQL; Phn mm Spans; Phn mm MicroStation Geographic... - Mt s phn mn do Vit Nam xy dng nh: + Famis: l "Phn mm tch hp cho o v v bn a chnh (Field Work and Cadastral Mapping Intergrated Software - FAMIS). C kh nng x l s liu o ngoi nghip, xy dng, x l v qun l bn a chnh s. Phn mm m nhim cng on t sau khi o v ngoi nghip cho n hon chnh mt h thng bn a chnh s. C s d liu bn a chnh kt hp vi c s d liu H s a chnh thnh mt c s d liu v Bn v H s a chnh thng nht. "H qun tr c s d liu H s a chnh Cadastral Document Database Management System CADDB" l phn mm thnh lp v qun l cc thng tin v h s a chnh. H thng cung cp cc thng tin cn thit thnh lp B H s a chnh. H tr cng tc tra cu, thanh tra, qun l s dng t. Cp giy chng nhn s dng t, thng k tnh hnh s dng t .v.v. + Caddb: phn mm xy dng v qun l cc d liu thuc tnh ca h thng h s a chnh. Chy trn nn ca FOXPRO + CILIS: CiLIS CIREN Land Information System - H thng thng tin t ai do CIREN pht trin. y l mt b cc phn mm c pht trin phc v cho vic xy dng H thng thng tin t ai(LIS). N c y cc chc nng v cng c ca mt H thng thng tin t ai nh cc chc nng nhp/xut d liu (bn , thng tin) t nhiu ngun d liu(dng giy, dng s), trn nhiu nh dng d liu khc nhau, cc chc nng phc v cc tc nghip qun l t ai nh xy dng, qun l H s a chnh, cp Giy chng nhn quyn s dng t, Cp nht chnh l thng tin bin ng t ai. Cc chc nng v tra cu, phn phi thng tin trn mng cc b, mng din rng v Internet. C th dng trn nhiu nn tng CSDL nhau nh MSAcsess, MS-SQLServer, Oracle. S dng linh hot cc nn tng GIS qun l v phn phi bn tu thuc vo qui m v mc ch ca cc ng dng. + VILIS: VILIS(Viet nam Land Informationm System) l phn mm nm trong n Xy dng m hnh c s d liu t ai cp tnh, l mt ti nghin cu khoa hc cp Nh nc, do cc cn b, chuyn gia ca Trung tm CSDL-HTTT - TTVT, thc hin. y l t chc s nghip trc thuc B TN-MT, c chc nng gim st ti nguyn thin nhin v mi trng bng cng ngh vin thm v cng ngh a tin hc phc v cng tc qun l nh nc ca b, phc v cc ngnh kinh t quc dn; nghin cu ng dng, chuyn giao cng ngh v pht trin cng ngh vin thm, cng ngh a tin hc trong lnh vc TN-MT. u nm 2007, B TN-MT ban hnh Quyt nh s 221/Q-BTNMT v vic S dng thng nht phn mm VILIS, v giao cho Trung tm Vin thm chu trch nhim hon thin phn mm ny. + Phn mm TK05: c pht trin v ng dng trong cng tc kim k t ai t nm 2005 theo quyt nh s 34/2004/Q-BTNMT ngy 17 thng 12 nm 2004 ca B trng B Ti nguyn v Mi trng. Phn mm uc thit k c bn theo ng tiu ch thng k ca h thng mu biu theo thng t s 28/2004/TT-BTNMT v kim k t ai. Trong qu trnh s dng phc v cho kim k t ai 2005, Trung tm Thng tin tin hnh chnh sa cc li pht sinh trong 3 ln cp nht v h tr k thut trn mng Internet. Tnh n ht ngy 10 thng 2 nm 2006, c 59/64 Tnh, Thnh ph trc thuc TW s
H Ni: 30-08-2010
dng phn mm TK05 v gi s liu dng s kt qu kim k t ai nm 2005 (di dng c s d liu) v Trung ng tng hp.
QUN TR H THNG Kt ni mng din rng H thng thng tin c s CSDL t ai My ch Web
Modem, tng la
My v, my in My ch d liu Chun ho d liu Nhp v cp nht s liu
Cc d liu khc
Phn tch x l s liu
Tra cu thng tin
S 2.3: C s h tng k thut ca h thng thng tin t ai + H thng ELIS: do chng trnh SEMLA va t chc cng b (2008) thit k chi tit v phin bn mu (prototype) cho h thng ELIS (H thng thng tin t ai v mi trng ) trong khun kh d n SEMLA. H thng ELIS gm 4 phn h bao gm : Phn h qun l quy trnh v h s (PMD), phn h ng k v cp giy chng nhn quyn s dng t (LRC), phn h qun l bin ng t ai v phn h qun l im nng mi trng (HPM). im ni bt ca h thng ELIS l khng ch qun l cc thng tin, d liu qua x l m qun l ton b thng tin trong sut qu trnh x l cc h s. Vi cc quy trnh c nh ngha mm do trong h thng, cc S Ti nguyn v Mi trng cc Tnh, Thnh ph d dng qun l tt c cc nghip v thng qua h thng my tnh. H thng ELIS h tr vic x l h s nhanh chng, chnh xc v theo di tt c cc bc trong vic x l thng tin. H thng cung cp thng tin cho lnh o qun l, iu hnh, cung cp thng tin cho ngi dn v tin trnh x l h s, cung cp cc cng c cho cc cn b x l h s qua h thng mng my tnh ni b v Internet. Tm li: Nh vy c s h tng k thut ca mt h thng thng tin t ai l tng hp ca nhiu thnh phn khc nhau v c th hin qua s 2.3. 2.2.3. C s d liu trong h thng thng tin t ai C s d liu l tp hp th cc s thc, d liu t ai c th c thu thp v lu tr dng th t s hay ch (c ghi li trong s tay ghi chp hay s tay iu tra) hoc
H Ni: 30-08-2010
di dng hnh ho (nh bn hay nh hng khng hay nh v tinh) hoc di dng s ho (s dng phng php in t). tr thnh thng tin cc d liu th phi c x l nhng s dng, ngi ra quyt nh, ngi s dng thng tin c th hiu c chng. 1, Mt s c im ca c s d liu trong h thng thng tin t ai T chc c s d liu ca h thng thng tin t: cu trc h thng c s d liu ca h thng thng tin t hp l nht l c t chc da trn c cu t chc ca ngnh. C cu t chc ca ngnh c phn cp t trung ng n a phng (B ti nguyn mi trng; S ti nguyn mi trng; Phng ti nguyn mi trng v cui cng l cp c s l: x, phng, th trn). Qun l d liu: Qun l d liu cng nh qun l cc thng tin t s c qun l tp chung. Qun l tp chung i vi cc d liu va v nh, cn i vi cc d liu ln th qun l phn tn bn sao, phn tn d liu chi tit. Gii php mng c s d liu ca h thng thng tin t: Trc ht n phc v cho cng tc qun l, trao i, lu tr cc d liu ca h thng. Bn cnh cn phc v cho nhu cu ca cc i tng truy cp tra cu thng tin. Trong h thng chng ta c th xy dng, s dng h thng mng LAN, Intranet hoc Internet. Chun ho c s d liu cho h thng thng tin t: Nhm m bo tnh thng nht ca cc thng tin, d liu khi chia s cho cc i tng s dng hoc hiu chnh t nhiu cc ngun khc nhau. Ni dung chun ho d liu bao gm: chun ho v thit b tin hc, chun ho v d liu chung, chun ho v d liu khng gian, chun ho v d liu thuc tnh, chun ho v Metadata... H thng thng tin t c th cung cp thng tin dng sn phm nh bn , giy chng nhn... hoc trong dng dch v nh t vn chuyn mn. N cng c th cung cp d liu thuc tnh trnh by dng s hoc ch. D liu khng gian c th trnh by trn bn v d liu thi gian ch ra s lu hnh ca chng. C s d liu ca h thng thng tin t l mt trong cc thnh phn nn tng ca kt cu h tng ca thng tin. N l mt c s d liu chuyn ngnh v l mt th thng nht bao gm cc c s d liu c bn nh c s d liu chung, c s d liu khng gian, c s d liu thuc tnh 2, C s d liu ca mt h thng thng tin t ai a, C s d liu chung C s d liu chung l phn qun l ring bit c s dng chung cho c hai dng d liu (D liu khng gian v d liu thuc tnh). Cc d liu ny l cc s liu v h qui chiu, h thng to , cao, h thng nh ph trm, h thng bin gii v a gii... b, C s d liu khng gian C s d liu khng gian bao gm cc thng tin khng gian v c th hin trn h thng bn nh: bn a hnh; Bn hin trng s dng t; bn quy hoch k hoch s dng t; bn a chnh... Thng tin u vo ca d liu khng gian c thu thp t cc cc ngun khc nhau nh: bn trn giy ang cn gi tr s dng; S liu o c bng cc thit b o c mt t; nh hng khng, nh vin thm. M hnh d liu ca c s d liu khng gian: trong h thng thng tin a l, cng nh h thng thng tin t ai cc i tng c lu tr v tn ti hai m hnh d liu: m hnh Vector v m hnh Raster. Trong m hnh Vector cc i tng khng gian trn bn nh im, ng, vng, cc ch thch m t v k hiu, cc i tng c m t bng dy cc cp to m t chnh xc v tr, hnh dng, kch thc ca chng. Trong m hnh d liu Raster (nh i tng) l d liu c to thnh bi cc li c phn gii xc nh. Loi d liu ny ch dng cho mc ch din t v minh ho chi tit bng hnh nh thm cho cc i tng qun l ca h thng.
Trang -27-
H Ni: 30-08-2010
C 6 loi thng tin bn dng th hin hnh nh bn v ghi ch ca n trong h thng thng tin t ai nh sau: im (Point); ng (Line); Vng (Polygon); K hiu (Sympol); im nh (Pixel) v li (Grid cell). + im: cc c tnh im i din cho cc v tr ring bit xc nh mt vt th bn c ng bin hoc hnh dng qu nh khng th coi l ng hay vng trn bn . Cc k hiu c bit hay nhn cng c coi l cc v tr im. + ng: l mt tp hp theo th t ca cc cp to c ni vi nhau, th hin cho dng ng tuyn tnh ca mt vt th bn c chiu rng qu nh khng th coi l vng trn bn .
S 2.4: M hnh d liu Vector v m hnh d liu Raster + Vng: l mt hnh khp kn, c cc ng bin xc nh (nh: mt khoanh t hay mt vng t), c din tch v c tnh ng nht. + K hiu: l cc ch thch m t, nh Annotation, symbol, label ... + Trong m hnh Raster: cc i tng khng gian c th hin bi cc im nh (Cell) trn mt ma trn nh. Cell l mt n v c bn cho mt lp dng grid. cell c hnh vung. V tr ca cell c xc nh bng s dng v s ct. Mi cell c gn mt gi tr s. Gi tr ca cell c th l s nguyn, s thp phn hay l khng c gi tr (no data) Khun dng chun ca c s d liu khng gian khun dng PC Arc/info. S dng cc phn mm chuyn nghip ca hng ESRI nh Arc/info, Arcview, Mapinfo c, C s d liu thuc tnh Trong h thng thng tin t ai, c s d liu thuc tnh bao gm tt c cc thng tin lin quan n t ai c thu thp, iu tra thc a, cc loi s sch ti liu, cc h s, cc s liu iu tra c bn...chng c tng hp di cc dng bng biu. C s d liu c phn chia thnh cc cp ton quc, tnh, huyn, x v trong cc cp li c chia thnh hai mc : ton quc v theo tnh, ton tnh v theo huyn, ton huyn v n x. M hnh d liu ca c s d liu thuc tnh bao gm hai loi d liu c bn: d liu tnh v d liu ng. Loi d liu tnh bao gm cc bng tham chiu nh tn tnh, tn huyn. Loi d liu ng gm cc bng cn li c dng s liu theo chui thi gian. Khun dng chun ca dng d liu ny thng l khun dng chun ca cc phn mm nh l: Excel, Access, Foxpro... y l cc phn mm c tnh tng ng vi cc phn mm ca GIS hay LIS. C s d liu thuc tnh l nhng m t v c tnh, c im v cc hin tng xy ra ti v tr c xc nh m chng kh khn hoc khng th biu th rn bn c. Cng nh cc h thng thng tin khc, h thng h thng thng tin t ai ny c 4 loi d liu thuc tnh: - c tnh ca i tng: lin kt cht ch vi cc thng tin th, cc d liu ny c x l theo ngn ng hi p cu trc (SQL) v phn tch. Chng c lin kt vi cc hnh nh th thng qua cc ch s xc nh chung, thng thng gi l m a l v c lu tr trong c hai mng th v phi th. H h thng thng tin t ai cn c th x l cc thng tin thuc tnh ring r v to ra cc bn chuyn trn c s cc gi tr thuc tnh. Cc thng tin thuc tnh ny cng c th c hin th nh l cc ghi ch trn bn hoc l cc tham s iu khin cho vic la chn hin th cc thuc tnh nh l cc k hiu bn .
Trang -28-
H Ni: 30-08-2010
- D liu tham kho ia l: M t cc s kin hoc hin tng xy ra ti mt v tr xc nh. Khng ging cc thng tin a l, chng khng m t v bn thn cc hnh nh bn , thay vo chng m t cc danh mc hoc cc hot ng nh cho php xy dng cc khu cng nghip mi, nghin cu y t, bo co him ha mi trng... lin quan n cc v tr a l xc nh. Cc thng tin tham kho a l c trng c lu tr v qun l trong cc file c lp v h thng khng th trc tip tng hp vi cc hnh nh bn trong c s d liu ca h thng. Tuy nhin cc bn ghi ny cha cc yu t xc nh v tr ca s kin hay hin tng. - Ch s a l: l cc ch s v tn, a ch, khi, phng hng nh v,... lin quan n cc i a l, c lu tr trong h thng thng tin t ai chn, lin kt v tra cu d liu trn c s v tr a l m chng c m t bng cc ch s a l xc nh. Mt ch s a l c th bao gm nhiu b xc nh cho cc thc th s dng t cc c quan khc nhau nh l lp danh sch cc m a l m chng xc nh mi quan h khng gian gia cc v tr hoc gia cc hnh nh hay thc th a l. - Quan h khng gian gia cc i tng: rt quan trng cho cc chc nng x l ca h thng thng tin t ai. Cc mi quan h ny c th n gin hay phc tp nh s lin kt, khong cch tng thch, mi quan h topo gia cc i tng. d, Mi quan h gia d liu bn v d liu thuc tnh H thng thng tin t ai s dng phng php chung lin kt hai loi d liu thng qua b xc nh, lu tr ng thi trong cc thnh phn th v phi th. Cc b xc nh c th n gin l mt s duy nht lin tc, nhu nhin hoc l cc ch bo a l hay d liu v tr lu tr. B xc nh cho mt thc th c th cha ta phn b ca n, s hiu mnh bn , m t khu vc hoc l mt con tr n v tr lu tr ca d liu lin quan. S lin kt gia 2 dng d liu ny chnh l im mnh ca H thng thng tin t ai (LIS) v to ra cc kh nng cho cc qu trnh phn tch v x l cc s liu. Cc d liu khng gian v d liu thuc tnh lin kt vi nhau qua mt trng thuc tnh kho chung, v theo m hnh d liu dng quan h. Ngoi cc thng tin thuc tnh chung cho cc i tng trn bn nh ch s tha, din tch, chu vi, to a l... Bn cnh cc thng tin thuc tnh b tr khc cho cc i tng nh: cc thng tin v hin trng s dng t, thng tin v giao thng, c s h tng, thng tin v vn ho gio dc, tnh hnh kinh t x hi, mi trng v cc vn bn php l khc c lin quan. Cc d liu ny l cc s liu iu tra thu thp t thc t, t cc h thng lu tr thng k s liu hoc t cc tp s liu lu tr trong cc chng trnh qun tr d liu c sn. 2.2.4. Cc bin php t chc ca h thng thng tin t ai Cc bin php t chc l cc bin php do con ngi, do cc cn b trong h thng thng tin t ra nhm nghin cu v iu hnh s hot ng ca h thng thng tin t. S hot ng ca h thng thng tin t l c mt qu trnh nhiu cc bc thc hin chng hn nh qu trnh xy dng d liu trong h thng thng tin t. Cng dng ca mt h thng thng tin t ph thuc vo tnh cp nht, s chnh xc, tnh ton din, d s dng v kh nng khai thc c hiu qu ca ngi s dng. Nh vy mun mt h thng thng tin t ai c a vo s dng c hiu qu chng ta cn phi c thm cc yu t c bn: - H thng chnh sch, php lut phi y r rng v minh bch. Mt h thng quy hoch v k hoch s dng t cn bng c li ch ca nhiu ngnh trong nn kinh t quc dn v hiu qu trong s dng t. - Cc thng tin t ai, h thng phi m bo chnh xc, tnh y v c cp nht thng xuyn.
H Ni: 30-08-2010
Mt h thng thng tin t thnh cng theo kha cnh thit k v lut thng mi l c m phng v thc thi duy nht cho mi t chc. 2.3. c im v chc nng ca h thng thng tin t ai 2.3.1. c im ca h thng thng tin t ai H thng thng tin t ai c y cc tnh cht, c im ca mt h thng thng tin. H thng thng tin t ai c xy dng trn c s ca h thng thng tin a l v qun tr c s d liu nn n mang tnh cht v c im ca h thng thng tin a l v h qun tr c s d liu. H thng thng tin t ai v bn cht c cu trc v tnh cht ca mt h thng thng tin a l mang nhng ni dung thng tin v s dng v qun l t ai. H thng thng tin t ai l mt h thng thng tin c mt c s d liu chun thng nht, c cng c v phng php x l cc thng tin phc v cho cc hot ng ca cc h thng, cng nh cc h thng tin khc lin quan n t v cc hot ng hoch nh chnh sch cho vic qun l v pht trin cc ngun ti nguyn t. H thng thng tin t ai l cng c cho qu trnh qun l nh nc v t ai. 2.3.2. Chc nng ca h thng thng tin t ai Trong mt h thng thng tin t ai cn phi c y cc chc nng: Chc nng thu thp, lu tr, cp nht v truy xut d liu; Chc nng tm kim thng tin; Chc nng trao i thng tin; Chc nng pht trin cc ng dng theo cc c th ca cng tc qun l nh nc v t ai 1, Chc nng thu thp, lu tr, cp nht v truy xut d liu H thng thng tin t ai cho php thu thp, nhp v lu tr cc thng tin t ai ban u nh: Thng tin v tha t, thng tin v ch s dng, thng tin v loi t, thng tin v gi t, thng tin v cc bt ng sn trn t. Chc nng ng k ban u cho php h thng thng tin t ai c kh nng h tr cng tc ng k cp giy chng nhn quyn s dng t thng qua vic xy dng h s a chnh theo cc tiu chun nh nc ban hnh. H thng thng tin t ai c th qun l chi tit n tng tha t, ng thi qun l cc loi d liu khc trn cng mt c s d liu. Chc nng cp nht d liu ca h thng thng tin t ai bao gm cp nht cc bin ng t ai theo tng thi k v ti tng thi im. Cc thng tin c cp nht bao gm c cc thng tin khng gian v thuc tnh trn tng tha t c bin ng. H thng thng tin t ai c kh nng truy xut cc d liu nh lp bo co thng k theo tng loi t, theo tng n v hnh chnh cc cp. Cc thng tin c truy xut m bo chnh xc, tin cy cao. 2, Chc nng tm kim thng tin H thng thng tin t ai c kh nng tm kim thng tin theo cc yu cu ca cc i tng s dng thng tin t ai. Hin nay cc thng tin thng tra cu trong h thng l: M n v hnh chnh (t tnh n x), m bn , s tha trn mnh bn , s tha ph. H thng thng tin t ai tm kim theo cc ch s dng t gn lin vi tng tha t. Theo quy nh ca nh nc th mi tha t phi c mt s tha duy nht. Cc thng tin tm kim bao gm: Cc thng tin v ha nh hnh dng, kch thc, din tch ca tha t. - Cc thng tin thuc tnh v ch s dng t, a ch, cc bt ng sn trn t, gi t, cc quyn v t ai...
Trang -30-
H Ni: 30-08-2010
3, Chc nng trao i thng tin H thng thng tin t ai c chc nng trao i thng tin vi cc h thng thng tin khc, m bo tnh ha hp, tng thch v d liu. 4, Chc nng pht trin cc ng dng theo cc c th ca cng tc qun l nh nc v t ai H thng thng tin t ai c chc nng ny lm cho h thng mm do hn v phc v tt hn cho cng tc xy dng c s d liu t ai ti cc a phng. 2.4. C s d liu t ai ca h thng thng tin t ai t ai l mi trng sinh sng v sn xut ca con ngi, l ni tng tr, cung cp cc ngun ti nguyn khong sn v ngun nc phc v cho li ch v s sng ca con ngi. t ai cn ng mt vai tr quan trng trong s pht trin ca kinh t x hi v an ninh quc phng ca mi quc gia. i vi Vit Nam, t ai thuc s hu ton dn do nh nc i din ch s hu v thng nht qun l. Do vy Nh nc c quyn nh ot, c quyn iu tit cc ngun li t t v c quyn s dng t ai. thc hin vai tr l ch s hu v t ai Nh nc tin hnh cc hot ng qun l nh nc v t ai bao gm vic xy dng, qun l, s dng, lu tr, cp pht v cp nht cc thng tin, ti liu phc v cho cng tc ny t trung ng n a phng v tt c cc cp. Cc ti liu, t liu t ai bao gm: Cc d liu v h thng ta , cao nh nc; Cc d liu v h s a chnh; Cc d liu v quy hoch, k hoch s dng t. 2.4.1. Cc ph h ca c s d liu trong h thng thng tin t ai H thng thng tin t l mt trong cc h thng c mi quan h mt thit vi h thng thng tin a l cho nn h thng thng tin t c cc ph h ging nh h thng thng tin a l nhng vi mc ch phc v cho cng tc xy dng v qun tr c s d liu t ai. 1,, Ph h nhp d liu Thnh phn nhp d liu bao gm tt c cc tc v lin quan n thu thp, chuyn i d liu v dng s cho h thng. - D liu u vo: Bn c sn, s liu o c thc a, D liu t cc u thu cm ng nh nh v tinh, nh vin thm, nh my bay. Cc s liu t cc ngun khc: tp d liu dng ch, bng t cc loi(s 2.5) - Cc cng c thc hin ca ph h u vo bao gm: bn phm, bn s ho, my qut - Cc d liu nh: bn c sn, s liu thc a, nh hng khng, nh v tinh, cc bn cn s dng...
Bn c sn S liu thc a u thu cm ng
Bn phm
Bn s ha
My qut
Tp text
Bng t
NHP D LIU
S 2.5: Ph h nhp d liu ca h thng tin t ai

H Ni: 30-08-2010
2, Ph h c s d liu Trong c cu ca mt c s d liu t ai bao gm nhiu c s d liu l c s d liu chung, c s d liu khng gian, v c d liu thuc tnh (s 2.6).
Nhp d liu
C s d liu Yu cu hi p CSDL chung CSDL khng gian CSDL thuc tnh
H qun tr c s d liu
D liu ly ra
Chuyn i d liu
S 2.6: Ph h CSDL ca h thng thng tin t - C th coi thnh phn quan trng nht trong mt h h thng thng tin t ai l d liu. Cc d liu a l v d liu thuc tnh lin quan c th c ngi s dng t tp hp hoc c mua t nh cung cp d liu thng mi. - Trong ph h c s d liu chng ta cn phi quan tm nhiu n h qun tr c s d liu. 3, Ph h u ra v hin th y l thnh qu c to ra ca h thng t CSDL phc v cho ngi dng. + Cc thit b hin th: mn hnh, my in, cc thit b t tnh khc (s 2.7). + Cc thng tin u ra thng c th hin cc dng: bn , bng s, hnh v... + Thng tin u ra c xut theo cc lung thng tin nh sau: Truy nhp trc tip ti c s d liu, nhn cc thng tin di dng file s liu, cung cp cc thng tin trn giy, thng qua thit b nh, E-mail, trn cc Website
D LIU LY RA
Hin th mn hnh
My in
My chiu
Thit b t tnh
Bn
Bng s
Biu
Cc bo co
Hnh v
S 2.7: Ph h u ra ca h thng thng tin t ai. 2.4.2. Ni dung ca c s d liu 1, Cn c xc nh ni dung c s d liu t ai Nhu cu v cng tc qun l nh nc v t ai.
H Ni: 30-08-2010
Cc dng thng tin, s liu v t ai cn c phc v cng tc qun l nh nc v t ai thng xuyn. Cc dng thng tin, s liu v t ai hin c. Nhu cu ca cc ngnh v thng tin t ai trong c nc. 2, Ni dung ca c s d liu t ai - Cc thng tin chnh trong c s d liu t ai gm 2 loi d liu chnh l: + Cc thng tin v m v t ai: cc thng tin v m v t ai bao gm cc thng tin v hin trng t nhin, c cu s dng cc loi t, thng k t ai phc v cng tc qun l t ai cp tnh, cp b v cp trung ng. + Cc thng tin chi tit v t ai: cc thng tin chi tit v t ai lin quan n tng tha t, tng ch s dng c qun l ti cc a phng theo 3 cp tnh, cp huyn v cp x. - Trn c s cc ni dung ca cng tc qun l Nh nc v t ai chng ta c th thy cc lp thng tin c bn trong c s d liu t ai bao gm: + Lp thng tin v h thng tham chiu khng gian. + Lp thng tin v tha t, ch s dng v cc thuc tnh ca tha t. + Lp thng tin v cc cng trnh trn t v thuc tnh ca n. + Lp thng tin v cc a vt. + Lp thng tin v h thng giao thng. + Lp thng tin v h thng thu vn. + Lp thng tin v h thng a danh, a gii hnh chnh cc cp. + Lp thng tin v quy hoch v k hoch s dng t. + Lp thng tin v h thng bn nh. + Lp thng tin v thng tin Metadata v qun l cht lng. - i tng qun l chnh ca c s d liu t ai trong cng tc qun l nh nc v t ai l tha t. Cc thng tin v tha t cn c qun l c th hin chi tit trn bn a chnh v bn bn hin trng s dng t v bn quy hoch s dung t vi cc thng tin: + Thng tin v v tr, hnh tha, kch thc v tnh cht t nhin ca tha t. + Cc thng tin v phn hng, gi tr v gi tha t. + Cc cng trnh trn t (Bt ng sn trn t). + Cc thng tin v quy hoch, k hoch s dng t. + Cc thng tin v giao thng. + Cc thng tin v thy h. - Bn cnh cc thng tin v khng gian cn c cc thng tin thuc tnh ca cc th t v chng c th hin qua h thng cc ti liu lin quan n t ai: cc loi s sch a chnh nh: s mc k, s a chnh, s cp giy chng nhn, cc biu thng k, cc s liu lin quan khc ... vi cc thng tin sau: + Thng tin v loi t. + Thng tin v mc ch s dng. + Thng tin v hnh chnh. + Thng tin v ch s dng. + Thng tin v php l v trng thi s dng ca tha t. + Thng tin v cc mc ch s dng. + Thng tin v ng k s dng t. + Thng tin v giy chng nhn quyn s dng t. + Thng tin v nh. + Thng tin v cn h. + Thng tin v cc ti sn khc. + Thng tin v bin ng.
H Ni: 30-08-2010
+ Thng tin v cc ti liu php l khc c lin quan.
Lp thng tin v thng tin Metadata v qun l cht lng Lp thng tin v h thng bn nh Lp thng tin v quy hoch v k hoch s dng t Lp thng tin v h thng a danh, a gii hnh chnh Lp thng tin v h thng thu vn Lp thng tin v h thng giao thng Lp thng tin v cc a vt Lp thng tin v cc cng trnh trn t Lp thng tin v tha t, ch s dng Lp thng tin v h thng tham chiu khng gian
LP THNG TIN TNG HP
S 2.8: Ni dung c s d liu t ai Nh vy, cc thng tin t ai l mt tp hp cc thng tin c lin quan trc tip n cng tc qun l Nh nc v t ai ti cc cp. 2.4.3. Phn lp thng tin trong h thng thng tin t ai Mc ch ca vic phn lp thng tin nhm phc v cho vic xy dng c s d liu, qun l d liu, cung cp thng tin cho ngnh v a ngnh. Trong qu trnh phn lp thng tin t ai c da theo quy phm ca ngnh (cc quy phm ca B ti nguyn v mi trng). Trong qu trnh phn lp thng tin thng thng cc thng tin thng c phn lp theo nhm i tng, lp i tng, loi i tng. C th phn lp i tng thng tin theo m hnh phn cp sau: (s 2.9) i vi c s d liu t ai, thng tin trong c s d liu thng c phn thnh cc nhm i tng, trong cc nhm i tng chng ta c cc lp, trong cc lp i tng chng ta c cc bi tng. - Nhm i tng: trong mt nhm i tng c cha nhiu cc lp i tng, bn cnh cc thng tin khng gian cn c cc thng tin thuc tnh ca cc nhm i tng. - Lp i tng: Trong mt lp i tng c cha nhiu i tng, cc i tng ny c cc tnh cht nh nhau v chng c xp vo thnh lp i tng. Vi mi lp i tng chng c cc thng tin khng gia v thuc tnh. - i tng: Trong mt lp i tng cc i tng c qun l ring r v cc i tng l mc chi tit nht trong qu trnh phn lp thng tin. Cc i tng cng c y cc thng tin c v khng gian v thuc tnh.
Trang -34-
H Ni: 30-08-2010

Thuc tnh cc nhm i tng
Nhm i tng
Hng khi qut ho
Thuc tnh mt nhm i tng Lp i tng Thuc tnh cc lp i tng Hng chi tit ho
Thuc tnh mt lp i tng i tng Thuc tnh cc i tng
S 2.9: S phn lp thng tin trong c s d liu t ai i vi vic phn lp thng tin chng ta cn phi quan tm n mt s ni dung sau: - Cc i tng trong mt lp thng tin thuc vo mt loi i tng khng gian. - Mi mt lp thng tin ch th hin mt loi i tng. - Mi mt lp thng tin c mt m duy nht. - Tn ca cc lp thng tin c t sao cho d nhn bit. V d phn loi lp thng tin v tha t v nh c th hin qua bng 2.1. Bng 2.1: Phn loi lp thng tin v tha t v nh Nhm i tng Tha t (k hiu: T) Nh, khi nh (k hiu: N) Lp i tng Ranh gii tha t (k hiu: TD) i tng ng ranh gii tha t im nhn tha .... Ghi ch v tha Tng nh im nhn nh ... Ghi ch v nh M TD1 TD2 .... TDn NH1 NH2 ... NHn
Ranh gii nh (K hiu: NH)
2.4.4. Ni dung hot ng ca h thng thng tin t 1, Xy dng ngun nhn lc - o to li, o to nng cao ngun nhn lc hin c. - Tuyn dng ngun nhn s mi. - nh hng o to ngun nhn lc cho ton h thng theo cc giai on. 2, Xy dng c s d liu - iu tra xy dng c s d liu chung: + H thng li chiu, + H thng h to quc gia, + H thng cao cc cp c s tr gip ca GPS - Xy dng c s d liu khng gian: + Bn a hnh,
H Ni: 30-08-2010
+ Bn a chnh, + Bn hin trng s dng t, + Bn hnh chnh cc cp, + Bn chuyn khc. - Xy dng c s d liu thuc tnh. - Xy dng h thng thng tin t ng k t ai. - Xy dng cc h thng thng tin khc lin quan n h thng thng tin t nh: + H thng thng tin mi trng, + H thng thng tin kinh t x hi, + H thng thng tin c s h tng... 3, Xy dng c s h tng k thut - Xy dng nng cp cc h thng thng tin t ai hin c. - Xy dng h thng thng tin t ai mi. - nh hng c s h tng k thut cho ton h thng theo cc giai on pht trin ca t nc. 2.5. Mt s h thng thng tin c lin quan - H thng thng tin c chia thnh 2 dng h thng thng tin c bn l: cc h thng thng tin phi khng gian v cc h thng thng tin khng gian. - H thng thng tin khng gian c chia thnh h thng thng tin cc ngun ti nguyn v h thng thng tin ho - H thng thng tin ti nguyn c xy dng da trn nn tng ca h thng thng tin a l v h thng thng tin t. - Trong h thng thng tin a l c rt nhiu cc h thng thng tin c lin qua trong phi k n h thng thng tin t v h thng thng tin t a mc ch. - H thng thng tin t v h thng thng tin t a mc ch cng l nn tng ca cc h thng thng tin nh: h thng thng tin mi trng, h thng thng tin c s h tng, h thng thng tin kinh t x hi... 2.5.1. H thng thng tin ia l (GIS) H Thng tin a l (GIS) l mt cng c my tnh lp bn v phn tch cc s vt, hin tng thc trn tri t. Cng ngh GIS kt hp cc thao tc c s d liu thng thng (nh cu trc hi p) v cc php phn tch thng k, phn tch a l, trong php phn tch a l v hnh nh c cung cp duy nht t cc bn . Nhng kh nng c bit ca GIS l im vt tri ca n vi cc h thng thng tin khc v khin cho GIS c phm vi ng dng rng trong nhiu lnh vc khc nhau (phn tch cc s kin, d on tc ng v hoch nh chin lc). 2.5.2. H thng thng tin mi trng Tp trung ch yu cc thng tin v: + Hin trng mi trng hin ti, + Cc ngun tc ng chnh, + Cc chnh sch qun l mi trng, + Hin trng qun l mi trng, + K hoch qun l mi trng. T nh gi hin trng, ch ra s xung cp mi trng, cnh bo cc nhim mi trng nh: mi trng t, mi trng nc, mi trng khng kh Cnh bo s phn b v gy nhim ca cc cht thi rn cng nghip v khai thc m, gy nh hng n sc kho cng ng.
Trang -36-
H Ni: 30-08-2010
T cc thng tin kt hp vi mt s hin tng nh vt l hc, ho hc, sinh hc...s phc v cho cng tc nh gi, quy hoch mi trng. 2.5.3. H thng thng tin v c s h tng Tp trung ch yu nh cc thng tin v: + Tnh trng cc cng trnh cng cng, + Tnh hnh pht trin giao thng vn ti, + Tnh hnh pht trin cc cng trnh cng cng. 2.5.4. H thng thng tin v kinh - t x hi - Bao gm cc thng tin pht trin kinh t ca cc ngnh: nng nghip, cng nghip, lm nghip, thu sn, du lch, cc dch v... Vi cc thng tin nh: + Hin trng ngnh, + V tr trong ngnh kinh t, + C cu ngnh, + C cu thu nhp, + Nhp iu pht trin, + ng gp GDP... - Bn cnh tnh hnh pht trin ca cc ngnh khc nh: + Ngnh vn ho + Ngnh bu in, + Ngnh y t, + Ngnh gio dc... - Tnh hnh dn c, dn tc: + Hin trng dn s, + T l tng dn s t nhin, t l tng dn s c hc, + Cc dn tc trong khu vc... - Tnh hnh lao ng: + T l dn s di 15 tui, + S lao ng trong tui, + C cu lao ng theo ngnh, + Nng lc lao ng theo o to, + T l tht nghip... - Mc sng, cc iu kin pht trin khc: + Cc i tng tr cp x hi, + T nn x hi... 2.5.5. H thng thng tin tha t H thng thng tin tha t l mt h thng m trong cc thng tin ch yu phc v cho cng tc ng k cp giy chng nhn v thng k t ai cc cp. Chnh v l cc thng tin ca h thng chi tit n tng tha t. a, Tha t Tha t l n v c s ca thng tin trn bn a chnh, l ngun thng tin chnh v quan h s dng t v s hu cc ti sn trn t. Tha t l i tng phn nh ch yu ca bn a chnh, n l mt khoanh t khp kn khng phn chia, c nh s duy nht, c ranh gii php l, c mt ch s dng duy nht ti mi thi im v ng nht v mc ch s dng. b, M t tha t
Trang -37-
H Ni: 30-08-2010
- Th hin trn bn a chnh nh: s tha, hnh dng kch thc, din tch, loi t theo mc ch s dng. Tha t phi c cc ng ranh gii r rng. Phng php ny cung cp thng tin cn thit mt cch nhanh chng v tn km. - M t bng phng php s: cc phng php o c s dng cc thit b v k thut o hin i cung cp cc d liu s. Cc thng tin bng bn c bin i v dng s. S m t d liu c th hin bng h to v c duy tr trong my tnh. c, H thng tra cu ca tha t Cc mu tin v cc tha t phi bao gm cc ch s thng nht ch r mi tha t c cc thng tin km theo trong phm vi ca h thng ng k t ai v cc h thng h s c lin quan khc. Mi tha t phi c nh s v c th km theo mi chi tit m t cc thng tin thuc tnh v khng gian . + Tn ca ngi ch s dng t. + S ng k: s th t, m s, vng (chnh hoc ph). + S tp v trang trong h s ng k. + S tha v khu rung (x ng). + a ch dng cho cc tha t thuc cc khu vc hnh chnh v ng x nm trong h thng ng k. Trong h thng my tnh c th dng cc k t ch nh du + H to hoc m s a l: da trn h thng kinh v v hoc cc qui c trong h thng bn li quc gia. S s dng h thng ny yu cu phi c s thng nht v php chiu bn trong c s qui i ton hc cc s o t cc v tr trn mt t v mt h to chung. d, Tiu chun cc thng tin v tha t - Trong h thng thng tin da trn tha t phi m bo mt s ni dung sau: + D s dng v trnh nhm ln. + Ch t d nh v d s dng cc thng tin khi cn. + D x l trn my tnh. + Cc d liu c s dng lu di v khng thay i khi c s chuyn nhng hoc giao t. + C kh nng cp nht (c th iu chnh v b sung thm thng tin v tha t). + Cc ch s c tnh duy nht, khng c s trng lp v thng tin gia 2 tha t hoc v ch s hu, s dng trong h thng ng k. + Linh hot, c kh nng s dng vo cc mc ch khc nhau t s ng k quyn s dng, s hu n tt c cc dng ca qun l a chnh. - Mc ch s dng: + Tra cu cc bn ghi thng tin cho tng tha t. + Xc nh v tr khng gian cho mi tha t. + Lin kt d liu gia cc tha t. e, Cc thng tin tha t trong h thng thng tin a chnh - Bn c s dng l bn a chnh, bn hin trng s dng t cc cp - Thng tin thuc tnh ca tha t bao gm cc thng tin t: * S mc k: Tnh M tnh Huyn M huyn X M x Quyn s S th t t bn S th t tha t Tn ngi s dng, qun l Loi i tng Din tch
H Ni: 30-08-2010
Mc ch s dng: + Cp giy chng nhn + Quy hoch + Kim k + Chi tit Ghi ch + S th t tha + Ni dung thay i * S a chnh: Tnh M tnh Huyn M huyn X M x Quyn s Ngi s dng t + H tn + Nm sinh + S h khu + Ngy cp + a ch Ngy thng vo s S th t tha t S th t t bn Din tch s dng + Ring + Chung Mc ch s dng Thi hn s dng Ngun gc s dng S pht hnh GCNQSD S vo s cp GCNQSD Nhng thay i trong qu trnh s dng t v ghi ch + S th t tha t + Ngy thng nm + Ni dung ghi ch hoc bin ng v cn c php l Mc lc ngi s dng t + S th t + Tn ngi s dng + Quyn s + Trang s * S cp giy chng nhn: Tnh M tnh Huyn M huyn X M x Quyn s S th t Tn ngi s dng t S pht hnh giy chng nhn Ngy k GCN Ngy Giao GCN Ngi nhn giy chng nhn
H Ni: 30-08-2010
Ghi ch Thng tin ch s dng t i tng Khu vc hnh chnh H tn ch s dng Ngy thng nm sinh Gii tnh Quc tch S CMTND Ngy cp CMTND Ni cp CMTND S s h khu Qu qun Thuc thn a ch V/Chng Ngy thng nm sinh S QTL Ngy Q C quan ban hnh i vi cc ch khng pha h gia nh i tng Khu vc hnh chnh Tn t chc i din a ch S QTL Ngy quyt nh C quan QTL H s gc * S theo di bin ng t ai: Tnh M tnh Huyn M huyn X M x Quyn s S th t Tn v a ch ca ngi dng k bin ng Thi im ng k bin ng Tha t bin ng + T bn s + Tha t s Ni dung bin ng * Giy chng nhn quyn s dng t: * n ng k cp giy chng nhn quyn s dng t: * n xin giao t, thu t: -~-~-~-~-~-~-~-~-~- Ht chng II -~-~-~-~-~-~-~-~-~-
Trang -40-
H Ni: 30-08-2010
H THNG THNG TIN T - LIS CHNG III
PHN TCH THIT K H THNG THNG TIN T AI

3.1. Tnh cp thit v mc tiu xy dng h thng thng tin t ai 3.1.1. C s php l Cc hot ng tin hc ha trong cc c quan ca ng v nh nc c trin khai t nhng nm 1996. - Cc cn c php l: Cn c vo vn bn php quy ca nh nc v cng tc xy dng h thng thng tin t ai, nhm phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai. + Ngh quyt 49/CP ngy 6/8/1993 ca chnh ph v pht trin cng ngh thng tin nc ta trong nhng nm 90. + Ngh inh 21/CP ngy 5/3/1997 ca chnh ph v quy ch tm thi qun l, thit lp, s dng mng Internet Vit Nam. + Ch th s 58 BCT/TW ngy 17/10/2000 ca B Chnh tr trung ng v vic y mnh ng dng v pht tin cng ngh thng tin phc v cng nghip ha hin i ha t nc. + Quyt nh 128/2000/Q-TTg ngy 20/11/2000 ca th tng chnh ph v mt s chnh sch v bin php khuyn khch u t v pht trin cng ngh phn mm. + Quyt nh s 81/2001/Q-TTg ca th tng Chnh ph ngy 24/5/2001 v vic ph duyt Chng trnh hnh ng trin khai Ch th s 58 CT/TW B Chnh tr. + Quyt nh s 112/2001/Q-TTg ngy 25/7/2001 ca th tng chnh ph v ph duyt n tin hc ha qun l hnh chnh nh nc giai on 2001-2005. - Cc chng trnh mc tiu ca ngnh 3.1.2. Tnh cp thit ca cng tc xy dng h thng thng tin t ai t ai l mt loi ti nguyn thin nhin c mi quan h vi cc yu t chnh tr, kinh t, x hi ca t nc. Qun l nh nc v t ai chnh l th hin c nh hng cc mi quan h bin chng . lm tt cng tc v gii quyt tt c mi quan h chng ta cn phi c mt h thng thng tin t hon chnh v hot ng c hiu qu. Mi quan h ca t ai vi cc yu t chnh tr: cng tc qun l t ai l trng tm ca chnh quyn cc cp. Mt cng bng trong vic x l cc quan h t ai c th dn n s mt n nh chnh tr. Qun l tt t ai vng bin gii, hi o l gp phn bo v an ninh quc phng cho t nc. H thng qun l t ai l c s thc hin qun l hnh chnh lnh th. Tt c cc cng tc da trn cc thng tin t ai ca h thng thng tin t cung cp. Quan h ca t ai vi cc yu t kinh t c th hin qua cc mt: t ai l cng c v cc quan h trong sn xut ca kinh t nng nghip. Trong qu trnh chuyn dch c cu kinh t t nng nghip sang cng nghip v dch v c th hin thng qua qu trnh chuyn dch c cu s dng t v c cu lao ng. Bn cnh quy hoch s dng t lun lun gn lin vi quy hoch v pht trin kinh t x hi. ng v mt mt khc cc ngun thu t t l mt ngun quan trng trong ngun thu cho ngn sch nh nc. Mi quan h ca t ai i vi cc yu t x hi c th hin rt r thng qua cc vn nh: gii quyt tt vn v t ai s to iu kin gii quyt tt vn v nh , xa i gim ngho. Qun l t ai tt cn l bin php nng cao hiu qu s dng t. Qun l tt vic s dng t cn l iu kin kim sot c qu trnh th ha khng theo quy hoch. Bn cnh n cn gip cho chng ta bo v c mi trng t ni ring v mi trng sng ni chung. Thng tin phc v cho cc mi quan h trn u l do cc h thng thng tin t cung cp cho nh nc v cc c quan qun l ca nh nc. y l mt trong nhng h
H Ni: 30-08-2010
thng cung cp cc thng tin rt quan trng v khng th thiu trong qun l nh nc v trong xy dng, pht trin kinh t x hi ca t nc. Trong nhng nm qua vi i hi ca cng cuc xy dng v pht trin t nc c bit thi k cng nghip ha v hin i ha t nc ngnh Qun l t ai cn phi pht huy cc kt qu t c, p dng cc tin b khoa hc k thut ngy cng p ng tt hn chc nng v nhim v ca mnh. Theo chin lc pht trin chung ca ngnh sau mt thi gian na cc cng tc ca ngnh s c hin i ha v tin hc ha v vy vic pht trin v xy dng mt h thng thng tin t l mt nhim v tt yu, m kt qu s mang li hiu qu kinh t x hi cao phc v cho qun l nh nc v t ai v phc v cho nhiu mc tiu kinh t x hi khc. 3.1.3. Mc tiu xy dng h thng thng tin t ai 1, Mc tiu chung Xy dng h thng thng tin t: trn c s cng ngh thng tin theo mt nh hng u t trang thit b, cng ngh cao theo thit k ng b, tng th v c k hoch trin khai di hn nhm dm bo cc iu kin cn thit cho vic qun l, khai thc, cp nht thng tin t ai phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai, nng cao nng lc ch o, iu hnh ca cc cp chnh quyn. Xy dng c s d liu t ai c t chc, tch hp ng vai tr quan trng trong h thng thng tin t ai, phc v qun l iu hnh chung trong ton ngnh v tt c cc cp. Trong tng lai chng ta phi c mt c s d liu ln phc v cho cng tc qun l t ai. Cung cp, trao i thng tin vi cc Ban ngnh, v cung cp thng tin t cho mi i tng c nhu cu v thng tin. Bn cnh n thc y cng tc ci cch hnh chnh Nh nc, vi chng tnh ci cch hnh chnh ca Chnh ph. Trn c s h thng hnh thnh cc dch v cng p ng ngy mt tt hn vic phc v cho x hi, m bo nhanh chng chn xc thun li v m bo cht lng. To c s vt cht, tin h tr k thut tng bc qun l, iu tit th trng bt ng sn. Ph cp cng ngh thng tin cho cc cn b lnh o, chuyn vin v cn b k thut cng nh cc cn b trong ton ngnh, c nghip v v c kh nng s dng my tnh trong cng tc. 2, Mc tiu c th Xy dng cho c c s d liu khng gian v h s a chnh trong ton ngnh v tt c cc cp. u t cc trang thit b, cng ngh theo thit k tng th ca cc h thng thng tin t cc cp v cc a phng. Xy dng h thng thng tin t coa th l xy mi nu cc a phng cha c xy dng v nu cc a phng c th trn c s i mi v nng cp cc trang thit b. Cn phi u t to ra c mt h thng mng ni b (mng LAN) hoc h thng ton cu (mng Internet) o to tin hc cho cc cn b cng chc trong ton ngnh. 3.2. Cc giai on phn tch v thit k h thng thng tin t ai Phn tch, thit k l mt qu trnh bt u bng nim ho v kt thc bng vic thc hin tho chng trnh ci t v a vo s dng. Thng thng, xut pht t cc hot ng cha c hiu qu so vi mc tiu ra m vic phn tch s xy dng mt h thng mi p ng cc yu cu v hot ng hiu qu hn. Vic phn chia cc giai an cho qu trnh phn tch ch mang tnh tng i, khng tch ri tng giai on, phn tch v thit k xen k nhau, va lm va trao i vi ngi s dng hon thin cho thit k.
H Ni: 30-08-2010
3.2.1. Lp k hoch Xc nh khong thi gian trung v di hn mt s phn chia, mt k hoch can thip dn n cc nghin cu tng khu vc, lnh vc, phn h ca h t chc c lin quan. K hoch ny th hin ng li c tnh cht t gic ca ban gim c, ci tin h t chc hn l nhng chi tit nht thi gii quyt cc vn nng bng. 3.2.2. Nghin cu v iu tra phn tch hin trng Giai on ny p dng theo tng lnh vc v theo d kin xc nh k hoch. Giai on ny thc cht l phn tch hot ng h thng tin vt l. tin hnh giai on ny, cn s dng cc k thut ca nhng ngi t chc (nghin cu h s, quy trnh, v.v). Lm quen vi cng vic ti c quan lin quan v h thng c, t , nhn din c nhng im yu ca h thng c c cc xut mi, hon thin hn cho thit k. Nghin cu hin trng c th a n vic phn chia mi cc lnh vc hoc cc chc nng. Vic phn chia li thc cht c lin quan n c s hoc phc tp ca lnh vc nghin cu. 1, Mc ch Trong thc t mt h thng thng tin mi c xy dng l nhm thay th h thng thng tin c bc l nhiu yu km. V vy m vic tm hiu nhu cu i vi h thng mi thng bt u t vic kho st v nh gi h thng c . V rng h thng ny ang tn ti v ang hot ng nn chng ta gi l hin trng. Nghin cu hin trng mt h thng thng tin l nhm cc mc ch sau: - Tip cn vi nghip v chuyn mn, mi trng hot ng ca h thng. - Tm hiu cc chc nng, nhim v v cung cch hot ng ca h thng. - Ch ra cc u im ca h thng k tha v cc khuyt im ca h thng nghin cu khc phc. Tm li, mc ch ca vic nghin cu hin trng l tr li cho c cc cu hi sau: - H thng ang lm g? Gm nhng cng vic g? ang qun l ci g? - Nhng cng vic trong h thng do ai lm? Lm u? Khi no lm? - Mi cng vic c thc hin nh th no? Mi cng vic lin quan n d liu no? - Chu k, tn sut, khi lng cng vic? - nh gi cc cng vic hin ti: tm quan trng nh th no? Cc thun li, kh khn? Nguyn nhn dn n kh khn? 2, Ni dung Vi mc ch ni trn, nghin cu hin trng mt h thng thng tin t, phn tch vin nn kho st cc ni dung sau: - Tm hiu mi trng x hi, kinh t v k thut ca h thng. Nghin cu c cu t chc ca c quan ch qun ca h thng . - Nghin cu cc chc trch, nhim v, cc trung tm ra quyt nh v iu hnh, s phn cp quyn hn trong t chc. - Thu thp v nghin cu cc h s, s sch, cc file d liu cng vi cc phng thc x l cc thng tin . - Thu thp v m t cc quy tc qun l, tc l cc quy nh, cc quy tc, cc cng thc tnh ton,... - Thu thp v tm hiu cc chng t giao dch. M t cc lung thng tin v ti liu giao dch c lun chuyn nh th no. - Thng k cc phng tin v ti nguyn v c th s dng. - Thu thp v tm hiu cc kin khen ch v h thng thng tin c v nhng yu cu, i hi v h thng tng lai. - Lp h s tng hp v hin trng
H Ni: 30-08-2010
Mt trong nhng yu t quan trng quyt nh s thnh cng ca h thng thng tin l giai on nghin cu hin trng ca h thng. iu ny i hi phn tch vin phi lm vic nghim tc v chnh xc. 3.2.3. Nghin cu v phn tch kh thi "s iu kin thc" 1, Nghin cu kh thi Giai on ny c vai tr quyt nh v n s dn n cc la chn quyt nh h chng trnh tng lai cng cc bo m ti chnh. Cc bc nh sau: - Phn tch, ph phn h thng hin hu nhm lm r nhng im yu hoc mnh, sp xp cc th t nhng im quan trng cn gii quyt. - Xc nh cc mc tiu mi ca cc b phn. - Hnh dung cc kch bn khc nhau bng cch xc nh mt cch tng th cc gii php, c th c v lm r i vi mi mt trong chng, gm: chi ph trin khai, chi ph hot ng trong tng lai, cc u v khuyt im, chng trnh t chc v o to nhn s. - T kt qu bc trn cho php la chn nhng nhn vt chu trch nhim ph hp vi mt gii php no c xc nh hoc tr li t u bc nghin cu kh thi v nhiu nguyn nhn, v d: khng tm c ngi chu trch nhim thch hp, chi ph cho d n qu cao, v.v - Nu bc trn thnh cng ta tin hnh xy dng h s gi l "S iu kin thc" (hoc iu kin sch). 2, S iu kin thc C bn c t chc nh sau: - M t giao din gia h thng v ngi s dng. iu ny dn n mt tho thun xc nh h thng cung cp nhng g cho ngi s dng. - Thc cht cc cng vic v cc ci t cn thc hin. * Tm li, s iu kin thc xc lp mt hp ng gia nhng phn tch vin vi ban gim c v ngi s dng trong tng lai. 3.2.4. Thit k tng th m hnh chc nng h thng tin t ai Giai on ny xc nh mt cch chi tit kin trc ca h thng tin t ai. Chia cc h thng ln thnh cc h thng con. y cn gi l bc phn tch chc nng. Tt c cc thng tin, cc quy tc tnh ton, quy tc qun l, cc khai thc, nhng thit b, phng tin s c xc nh trong giai on ny. 3.2.5. Phn cng cng vic gia con ngi v my tnh Khng phi bt k cng vic no cng hon ton c thc hin bi bng my tnh. H thng thng tin t ai l s phi hp gia cc cng on thc hin th cng v my tnh. 3.2.6. Thit k cc kim sot Thit k cc bo mt cho chng trnh nhm chng m mu ly cp, ph hoi, gy mt mt hoc lm hng d liu. 3.2.7. Thit k giao din Ngi My V d: Menu chng trnh, t chc mn hnh (Form), bo biu, v.v 3.2.8. Thit k c s d liu t ai Giai on ny nhm xc nh cc files cho chng trnh, ni dung mi file nh th no? cu trc ca chng ra sao? V d: trong FoxPRO l cng vic thit k cc DBF hoc trong Access th thit k cc bng, v.v
Trang -44-
H Ni: 30-08-2010
3.2.9. Thit k chng trnh (khc vi vic vit chng trnh) Gm nhng chng trnh g? Mi chng trnh gm nhng module no? Nhim v ca mi module ra sao? a ra cc mu th cho chng trnh: mu th ny do ngi thit k a ra ch khng phi do lp trnh vin. Chng trnh phi a ra nhng kt qu nh th no vi nhng mu th . Ngi phn tch h thng phi d kin trc cc tnh hung ny. 3.2.10. Lp trnh, chy th, ci t, hng dn s dng, khai thc chng trnh Phn ny khng nm trong phn thit k h thng m phn ny nm trong cng tc chuyn giao cng ngh. 3.3. Phn tch v thit k h thng thng tin t ai 3.3.1. Phng php phn tch v thit k h thng 1, Cc phng php phn tch v thit k h thng C rt nhiu phng php phn tch thit k h thng nh: - Phng php SADT (Structured Analysis and Design Technique): K thut phn tch cu trc v thit k, phng php ny xut pht t M. - Phng php MERISE (Mthode Pour Rassembler les Ides Sans Effort): tm dch l "Cc phng php tp hp tng khng cn c gng", ra i ti Php cui thp nin 70. - Phng php MXC (Mthode de Xavier Castellani): Ngun gc t Php. - Phng php GALACSI (Groupe Animation Liaison Analyse Conception Systeme Information): tm dch nguyn vn: "Nhm c v v lin lc phn tch v quan nim ho h thng tin" ra i ti Php vo thng 4 nm 1982. y chng ta s i su v nghin cu phn tch h thng theo phng php phn tch cu trc v thit k (SADT). Phng php ny nghin cu v vic dng s , bn biu, m t i tng. 2, T tng ch o ca cc phng php phn tch v thit k h thng Trong vic phn tch h thng, ta tch ri vic nghin cu hai b phn (phn tch x l, phn tch d liu) nhng khi thit k ta phi xt mi quan h gia hai vn ny. - S tru tng ho (Tru xut): nhn bit c nhng h thng qu phc tp, phi loi b nhng c im ph nhn bit cho c cc c im chnh. H thng c nhn thc di hai mc: Mc vt l, mc logic - Chuyn t m t vt l sang m t logic (s tru tng ha). p dng phng thc bin i: Mc vt l
S tru xut
Mc logic
S 3.1: Phng thc bin i Bng cch tr li: + mc vt l, m t thc trng h thng c: Ci g? Lm g? Lm nh th no? Lm th no? Phng tin no? Cch lm no? Lc no? Ai lm? Lm g? + mc logic: Gt b nhng chi tit thy bn cht v ch cn tr li cu hi WHAT.
Trang -45-
H Ni: 30-08-2010
M t h thng c lm vic nh th no?

(1) tru tng ha
M t h thng mi lm vic nh th no?

(3) Giai on thit k
Mc vt Mc logic
Yu cu mi
M t h thng c lm g?
(2) Yu cu mi ny sinh
M t h thng mi lm g?
S 3.2: Cc bc tru tng ha ca phn tch thit k h thng thng tin t ai - Phn tch nghin cu h thng i t tng qut n chi tit theo s phn r:
S 3.3: S phn r h thng trong phn tch thit k h thng thng tin t ai - S dng m hnh cng c biu din c tng cng hnh v: trong cc m hnh c th c s dng nh: m hnh phn ra lin kt; m hnh thc th lin kt; m hnh quan h. 3.3.2. Kho st s b v lp d n 1, Cc phng php kho st a, Cc mc kho st h thng Kho st h thng c bn mc l: - Mc thao tc tha hnh: tip cn cc ngi tha hnh trc tip xem h lm vic. - Mc iu phi qun l. - Mc quyt nh lnh o. - Mc chuyn gia c vn. b, Hnh thc tin hnh - Quan st v theo di: + Mt cch chnh thc: cng lm vic vi h. + Mt cch khng chnh thc: tm hiu cch lm vic qua cc h s, s sch, v.v... - C vn: bng nhiu cch: + t cu hi trc tip: Yes / No + t cu hi chn la: a, b, c, d , nh thng k. + t cu hi gin tip c tnh gi m cho cu tr li. + Bng cu hi, phiu iu tra.
Trang -46-
H Ni: 30-08-2010
2, Thu thp v phn loi cc thng tin iu tra - Thng tin v hin ti hay tng lai. - Thng tin v trng thi tnh, ng hay bin i. + Thng tin v trng thi tnh: thng tin v t chc h s v s sch. + Thng tin v trng thi ng: thng tin v s tng hay gim lu chuyn ca cc chng t, giy t, v.v + Thng tin v trng thi bin i: thng tin c bin i ra sao, s dng nhng cng thc tnh ton no? - Thng tin thuc ni b hay mi trng ca h thng, thng thng th ngi ta t chc sp xp, t hp nhng vn thng tin trn li nh s 3.4.
Cc thng tin v mi trng, hon cnh.
Cc thng tin v h thng hin ti.
Tnh
Cc thng tin c ch cho h thng ang nghin cu.
- Cc thng tin s ng - Cc thng tin c cu trc (s sch, file). - Hnh thc t chc ca c quan (phng, ban).
ng
- Trong khng gian: con ng lu tr ti liu, chng t. - Trong thi gian: thi gian x l hn nh thc hin (tnh lng, v.v). - Cc quy tc qun l. - Cc cng thc tnh ton. - Th t x l trc / sau.
Bin i
Cc thng tin cho tng lai (nguyn vng, yu cu)
- c pht biu ( mun, d nh ci tin trong tng lai) - C thc khng pht biu: cn gi (do ngi m khng pht biu) - Khng thc: d on
S 3.4: T hp nhng vn thng tin kho st 3.3.3. iu tra, nh gi hin trng thng thng tin t ai 1, iu tra hin trng h thng thng tin t ai hin hnh Mc ch ca giai on ny l thu thp thng tin, ti liu, phn tch hot ng ca h thng thng tin hin hu c c s hiu bit y v ton din v h thng thng tin hin hnh t a ra cc gii php xy dng h thng thng tin mi. a, iu tra tnh hnh t chc b my, chc nng: nhm nm bt c v tng quan ca t chc v h thng thng tin ti cc cp. Xc nh li vn v phm vi phn tch kh thi. Phng vn trc tip ban lnh o cc cp. - iu tra v t chc, b my ca h thng theo cc cp t trung ng n a phng (B ti nguyn v mi trng, S ti nguyn v mi trng, Phng ti nguyn v
H Ni: 30-08-2010
mi trng, cn b ti cc cp c s) vi cc ni dung nh: c cu t chc ca b my, cc v tr lm vic. - iu tra v chuyn mn nghip v: iu tra theo tng cp ca chuyn ngnh v trnh chuyn mn k thut, theo ngch, theo s lng, ca tng phng ban cng nh cc trung tm b, iu tra hin trng ng dng cng ngh thng tin trong cc h thng thng tin t ai hin hnh. * Ngun d liu v kh nng khai thc - D diu mang tnh cht khng gian (Bn cc loi) m h thng hin hnh ang s dng vi cc ni dung cn ch nh: + Thng tin v d liu trc a (li a chnh cp c s, li a chnh cp I, II) theo n v hnh chnh cc cp. + Loi bn (phng php thnh lp, s lng theo tng n v hnh chnh) + Phn loi d liu khng gian. - D liu mang tnh cht thuc tnh v cc d liu khc: D liu v trc a; D liu thuc tnh b xung cho cc loi bn hin c; D liu thuc tnh khc (cc thng tin v h s a chnh nh s mc k, s a chnh, s theo di bin ng.); Cc d liu khc. Cc thng tin cn xc nh nh nm xy dng, phng php xy dng, cng tc qun l, cng tc lu tr, cc cp qun l... - Trong qu trnh ny chng ta phi xy dng cc phiu nh phiu h s, phiu cng vic nhm th hin c tt c cc d liu, cc cng vic v cc thng tin m h thng ng thc hin. + Lp phiu h s: t vic nghin cu cc cng vic c thc hin tt c cc v tr lm vic trong t chc phn tch vin lit k tt c cc h s lin quan c s dng trong h thng thng tin ca t chc. i vi tng cng vic h s lin quan c th tn ti 2 dng: h s nhp ca cng vic (gm cc d liu u vo), h s xut ca cng vic (gm cc thng tin u ra). T qu trnh phn tch ny phn tch vin lp danh sch cc h s. Sau tin hnh phn tch chi tit tng h s. + i vi mi h s lp mt phiu h s vi cc ni dung sau: Tn h s; M h s (dng qun l kt qu phn tch hin trng); Ni dung h s, bao gm cc mc thng tin v cc i tng c m t trong h s; Cc cng vic c lin quan; Tng quan vai tr ca h s trong t chc. Sau khi c cc h s chng ta phi tp hp li nh v d trong bng 3.1. Bng 3.1: Tng hp h s, ti liu Stt 1 2 ... n Tn h s M s h s Ni dung Cng vic h s lin quan Ni dung bn a Qun l t chnh ai Qun l t Ni dung s mc k ai ....... ....... ....... ...... Vai tr Qun l nh nc v t ai Qun l nh nc v t ai ....... .......
Bn a BC chnh S mc k ....... ....... HS02 ....... .......
+ Lp phiu cng vic: nhm lit k tt c cc cng vic trong h thng thng tin ca t chc. Phiu cng vic c lp cho tng cng vic v bao gm cc ni dung (c th hin trong bng 3.2).
Trang -48-
H Ni: 30-08-2010
Bng 3.2. Ni dung phiu cng vic Stt

1 2 ... m
Tn cng vic
In giy CN Trch lc tha t .... ...
M s H cng xut vic

Cv01 Cv02 ...... ....
Ni dung cng vic

Ghi cc vic lm in GCN Ghi cc vic lm trch lc .... ....
V tr lm vic
Phng TN Phng TN, x... ....... ....
GCN H s tha .... ....
+ Tn cng vic, + M s cng vic (do phn tch vin lp v qun l), + H s nhp (Danh sch cc d liu u vo), + H s xut (Danh sch cc thng tin u ra ), + Ni dung cng vic, + V tr lm vic. Xc nh v lp mi quan h gia cng vic - h s cho qu trnh phn tch hin trng nhm th hin tt c cc h s, cc cng vic v mi quan h gia chng. * iu tra v c s h tng k thut v tnh hnh ng dng cng ngh thng tin ca cc h thng thng tin t ai iu tra v c s h tng k thut v tnh hnh ng dng cng ngh thng tin ti cc cp, m cc i tng iu tra cn phi quan tm nh phn cng, phn mm v kh nng s dng c s h tng ca mt h thng thng tin hin ti. Trong : - Phn cng ca mt h thng thng tin hin ti cn quan tm l: + Tn thit b, + M thit b, + Nm sn xut, + Nm s dng, + Nc sn xut, + Tnh trng thit b, + S lng hin c, + Ngun gc - Phn mm ang c s dng trong h thng thng tin t nh: + Tn phn mm, + Phin bn, + Nc sn xut, + Ngun gc, + Lnh vc s dng, + Hiu qu - Cc thit b k thut khc ph tr cho h thng. * iu tra ngun nhn lc, nng lc chuyn mn v cng ngh thng tin ca cn b, cng chc trong h thng thng tin t ai iu tra ngun nhn lc, nng lc chuyn mn v cng ngh thng tin ca cn b, cng chc vi cc thng tin nh: + Tng s cn b, + Trnh chuyn mn, + Trnh tin hc, + S ngi thng xuyn s dng tin hc, + nh hng pht trin cn b. * Cc u, nhc im ca h thng thng tin t hin hnh
H Ni: 30-08-2010
Sau khi iu tra cn c nh gi s b v xc nh s bt cp trong h thng hin ti t ph phn v a ra cc phng n xy dng h thng mi. 2, Phn tch v nh gi hin trng thng thng tin t a, Phn tch h thng thng tin t hin hnh y l qu trnh phn tch su hn cc chc nng, cc d liu ca h thng c a ra m t cho h thng mi. Phn tch l mt qu trnh kho st, nh gi mt i tng (vn ) trong nhng hn ch (kh nng c th). Qu trnh phn tch trong vic xy dng h thng thng tin t hin i l qu trnh nghin cu bao gm cc ni dung: Nghin vn m gii hn ca n c xc nh, a ra cc li gii gii quyt vn , la chn mt li gii v pht trin li gii trn c s lm vic ca my tnh in t. Trong qu tnh phn tch nh gi h thng thng tin t thng gp mt s nhng sai lm l: - Thiu s tip cn ton cc, th hin mi mt cng vic phn tch c trin khai bi mt nhm khng lin h vi cc nhm khc. Tnh trng ny s dn n nhc im sau: thu thp trng lp thng tin, tn ti cc tp tin d tha, s dng cc thut ng khc nhau ch cng mt khi nim, tn ti cc h s, ti liu ring l, khng y v khng khai thc c; Lm cho bo tr kh khn, phc tp v chi ph ln. - Thiu hp tc vi ngi s dng, iu ny lm cho h thng thng tin t c xy dng km thch nghi vi ngi s dng. Nn ngi s dng lm vic vi h thng khng hiu qu hoc thm ch khng s dng. Nh vy cn phi c hp tc vi ngi s dng nht l vic thit lp giao din ngi dng. - Thiu chun thng nht, vic thiu chun thng nht th hin cc nhm phn tch xy dng t do, khng b rng buc bi vic hp tc vi cc nhm khc thm ch c th dng cch tip cn ca ring mnh. iu ny dn n tnh trng hn ch kh nng tch hp cc cng vic tin hnh ca cc nhm. Trn nhng thiu st v cc vn gp phi trong phn tch nh gi, xy dng h thng thng tin t chng ta cn c cc bin php khc phc l: - C cch tip cn ton cc, bng cch xem mi phn t, mi ti liu, mi chc nng l mt thnh phn ca mt tng th ton vn. S hiu bit v tng th ton vn ny l cn thit cho vic nghin cu, pht trin mi thnh phn ca n. - Xt ton b t chc, phng ban, v tr lm vic l mt phn t c cu trc, ngha l n l mt h thng c dng vo, dng ra v cc quy tc. - C cch tip cn v nim ho i xung, ngha l xut pht t tng th n chi tit, t cao n thp, t tng qut n cc c th. - Nhn dng cc mc bt bin ca h thng, nh gi nh hng ca cc la chn k thut v t chc n thi gian sng ca cc mc ny mt cch bnh ng, khch quan, v c mi quan h tt vi ngi s dng. Trong phn tch chng ta ch trng n cc vn nh: phn tch h thn chc nng, phn tch h thng v d liu, phn tch h thng v ng thi. b, Hon thin kt qu iu tra phn tch hin trng Sau khi dng cc phng php khc nhau thu thp thng tin v d liu lin quan n h thng tng lai, phn tch vin phi x l s b, phn loi v tng hp cc d liu thu c tin vic theo di, qun l, phc v trc tip qu trnh kho st v lm t liu cho cc bc tip theo. - D liu thu thp c trong qu trnh kho st hin trng l mt khi cc d liu th, phn tch vin phi xem li v hon thin ti liu thu c. Cng vic ny bao gm vic phn loi, sp xp, b sung,... lm cho n tr nn y , chnh xc, cn i, gn gng, d kim tra v d theo di. Pht hin ch thiu b sung, ch sai sa cha. Nhng vic cn lm l:
Trang -50-
H Ni: 30-08-2010
+ Lm r cc chc nng ca h thng: qua kho st hoc bng kinh nghim phn tch vin c th xc nh c cc chc nng v d liu ca h thng: nh cc i tng, cc im cng tc, cc hot ng. i vi mi chc nng cn lm r: iu kin khi ng, kt qu thu c, thi gian thc hin, tn s, chu k, cc quy tc phi tun th. + R sot li d liu: ngoi cc kt qu ca phng vn, phn tch vin nn sao chp li cc bng biu, ti liu tch cc thng tin cn s dng. Kim tra li cc thng tin sau v d liu: Tn d liu, do ngi phn tch la chn; nh ngha v d liu, m t bng li hoc bng cng thc; Kiu d liu (s, chui,...); Loi, l d liu c s hay d liu c suy t d liu khc; Rng buc v gi tr. + Tng hp kt qu kho st: vic phng vn ti cc im cng tc cha ni ln c mi quan h gia cc im cng tc vi nhau nh th no. Lc ny ngi phn tch cn tng hp li c c mt bc tranh tng th ca h thng. Vic tng hp c tin hnh theo hai loi: tng hp cc x l v tng hp theo d liu. + Tng hp cc x l: Mc ch ca tng hp cc x l l lm r cc thiu st v s ri rc ca cc yu t lin quan n cng vic khi phng vn. C hai cch tng hp cc x l: tng hp kt hp vi yu t t chc v tng hp tch ri cc yu t t chc. + Tng hp kt hp vi yu t t chc: Tng hp kt hp vi yu t t chc s kt hp cc chc nng vi im cng tc. Tng hp ny cho php chng ta kt ni c nhng cng vic cng thuc mt chc nng chung nhng lin quan n nhiu im cng tc. Thng qua tng hp ny chng ta s r sot c cc khim khuyt ca vic iu tra ti cc im cng tc khc nhau. Tng hp kt hp vi yu t t chc da trn c s lnh vc hot ng trong h thng. Lnh vc hot ng l mt tp hp cc nhim v cng lin quan n mt tp d liu v mt nhm quy tc qun l. tch ra mt lnh vc hot ng cn phi: Nhm cc hot ng c mi quan h vi nhau theo mc ch; Kt hp cc hnh ng vi mt tp hp cc quy tc qun l chung; Kt hp cc hnh ng vi mt tp hp cc d liu chung. + Tng hp tch ri cc yu t t chc: Mc ch ca tng hp loi ny l lm xut hin mc bt bin cao nht (mc quan nim) ca h thng. Nu b i cc yu t t chc (nh cc im cng tc) v yu t k thut th h thng ch cn li cc im cng tc ngoi, cc chc nng v thng tin v cc i tng c x l. + Tng hp cc d liu: Mc ch ca tng hp d liu l lit k ra tt c cc d liu c lin quan n h thng nhm xy dng mt t in d liu chung cho ton nhm phn tch. Nu khng sau ny c th gy nhiu rc ri khi xy dng quan nim v m ho h thng. Cc mc t a vo t in cn phi chn lc v chnh xc ho, loi b nhng t ng ngha v a ngha. - Mc ch phn tch hin trng, sau khi tin hnh phn tch hin trng ti c s, chng ta cn hon thin kt qu phn tch hin trng, nhm 3 mc ch: + Kim tra li tt c cc kt qu phn tch hin trng nhm pht hin cc sai st t a ra cc cu hi ph cho vic iu tra k tip. i vi mi h s phi kim tra vic tr li cu hi: N dng lm g?. + i vi cng vic phi tr li cu hi: N c kt qu g?. Ci g khi ng n? + Chun b cho giai on tip theo bng cch xc nh cc nim c bn v d liu v quy tc qun l. Trong qu trnh iu tra v phn tch hin trng cc cng vic c m t phiu cng vic. Trong phn hon thin kt qu phn tch hin trng cn xc nh b sung thm cc ni dung cn thiu hay cn m h. - Xy dng t in d liu, t cc phiu h s phn tch vin lit k tt c cc d liu. Sau tin hnh lp phiu t in d liu cho tng d liu v bao gm cc ni dung sau:
H Ni: 30-08-2010
+ Tn d liu + nh ngha d liu: mc ch gip ngi s dng xc nh c gi tr ca n, nn nh ngha cn n gin, c tnh thc tin. + Kiu d liu: kiu d liu lu tr th hin tnh cht ca d liu nh, d liu s, d liu ch, d liu hnh nh..vv. + nh lng. + Lnh vc s dng d liu. - nh gi, ph phn hin trng, y l qu trnh ch ra s yu km ca h thng thin ti. y l mt cng vic kh khn v rt t nh. Trong h thng c th c cc loi yu km (trong chng ta cn phi nhn nhn c v ngun nhn s, ngun k thut, c s d liu, cc bin php t chc trong h thng thng tin t). + S thiu: thiu thng tin cho vic x l cc thng tin t ai, thiu nhn lc c chuyn mn trong h thng, thiu phng tin... + S km v hiu lc: nh c cu t chc bt hp l, phng php x l khng cht ch, x l giy t cng knh bt hp l, giy t s sch x l km hiu qu, xy ra tnh trng n tc, qu ti... + S tn km: l cc chi ph khng cn thit qu cao, s lng ph v ngi v ca qu ln. + S p ng cho tng lai: c th n s khng cn kh nng p ng trong thi gian ti. - Hp thc ho kt qu kho st, mc ch ca vic hp thc ho kt qu kho st l nhm xc nh tnh ng n ca thng tin v d liu phn nh yu cu thng tin ca h thng v bo m tnh php l ca n cho vic s dng sau ny. Hp thc ho kt qu kho st bao gm cc cng vic: + Hon chnh v trnh by cc d liu thu c ngi s dng xem xt v cho kin. + Tng hp cc ti liu cc nh qun l v cc nh lnh o nh gi v b sung. + t thm mt s quy tc mi (nh cc quy tc v an ton h thng, cc yu cu v nhn s,...) Do hp thc ho cn mang ngha l s tho thun cc quy tc mi. Hp thc ha l mt khu khng th b qua, nu khng c th s i mt vi nhng kh khn khng lng trc c khi trin khai d n. 3.3.4. Nghin cu v phn tch kh thi Trong thc t cha c mt tiu chun c th no xc nh c mt h thng thng tin c xem l thnh cng. Ngay c mt h thng thng tin nh ang hot ng tt th mi ngi vn khng ng vi nhau v hiu qu ca n. Tuy nhin c c c cho vic nh gi mt h thng thng tin ngi ta a ra mt s tiu chun v quy tc sau: Mt h thng thng tin c xem l c hiu lc nu n gp phn nng cao cht lng hot ng v qun l tng th ca mt t chc, n th hin c th trn cc mt: + Ph hp vi chin lc hot ng ca t chc. + t c mc tiu thit k ra ca t chc. + Chi ph vn hnh l chp nhn c. + C tin cy cao, p ng c cc chun mc ca mt h thng thng tin hin hnh. Chng hn nh tnh sn sng: thi gian lm vic trong ngy, tun; thi gian thc hin mt dch v, mt tm kim; cc kt xut thng tin ng yu cu nh biu mu, s ch tiu... + Sn phm c gi tr xc ng: thng tin a ra l ng n, kp thi, c ngha thit thc i vi hot ng chc nng v qun l, nng cao cht lng sn phm v dch v ca t chc, cc sai st c th cho php. + D hc, d nh v d s dng. + Mm do, hng m, d bo tr.
H Ni: 30-08-2010
1, Xc nh cc yu cu ca h thng thng tin t ai mi a, Cc yu cu mi trong tng lai - Tha ng cc thng tin cha c p ng. - p ng cc nguyn vng ca nhn vin. - D kin k hoch pht trin. b, Xc nh kh nng, mc tiu d n ca h thng t ai mi - Phm vi ca h thng mi gii quyt vn g? iu ny c ngha l chng ta phi xc nh li mc tiu ca h thng thng tin t cn c xy dng v d nh: + Ngun d liu s c thu thp, + Chnh l cc s liu c thu thp, + Qun l d liu trong c s d liu, + Qun l cc bin ng, + Tra cu tng hp thng tin v phn phi d liu, + Tra cu thng tin chi tit, + Cung cp v phn phi thng tin trn mng, + m bo cc yu cu nghip v, + Trang b cc phn mm, + m bo chun ha thng tin, + Tnh m ca h thng. - Nhn lc s dng. V d: i ng nhn vin iu khin h thng cn bao nhiu ? - Phn tch ti chnh d n: chi ph bao nhiu cho d n. V d: ph vit chng trnh, ph bo tr, v.v) - Khc phc cc im yu km ca h thng hin ti. - Th hin chin lc lu di. D n phi c hng m, v d: trong tng lai d n c th c pht trin thm, gii quyt thm nhng vn g? c, Phc ha gii php v cn nhc tnh kh thi - a ra gii php thuyt phc ngi dng ( mc s b). T , nh hng cho vic phn tch v thit k h thng thng tin t ai. Ta nn a ra nhiu gii php: + Gii php cho my n. + Gii php my mng Vi tng gii php phi mang tnh kh thi: - Kh thi v mt nghip v: phi p ng c cc yu cu ca cng vic. - Kh thi v mt k thut: s dng ph hp vi h thng my hin c, tng lai, v.v - Kh thi v mt kinh t: chi ph vit chng trnh c th chp nhn c, chi ph bo tr khng qu cao, v.v d, Lp d tr v k hoch trin khai d n * Lp h s kho st - Lp d tr v thit b + Khi lng d liu lu tr. + Cc dng lm vic vi my tnh (my n, my mng), x l trc tuyn (Online), v.v + S lng ngi dng ti thiu v ti a ca h thng. + Khi lng thng tin cn thu thp. + Khi lng thng tin cn kt xut, cn in ra giy, v.v + Thit b ngoi vi c bit nh: Scanner, my v, my ct, v.v - iu kin mua v lp t + Nn chn nh cung cp no, chi ph vn chuyn. + Mua nguyn b, mua ri, v.v + S lp t mc s b.
H Ni: 30-08-2010
- Cng tc hun luyn s dng chng trnh + Thi gian hun luyn bao lu. + Chia lm bao nhiu nhm hun luyn. - Cng vic bo tr + i ng bo tr. + Chi ph bo tr. + Thi gian bo tr. * Lp k hoch trin khai d n - Khi to d n, y l bc u tin ca qu trnh qun l d n m trong cn thc hin mt s hot ng nh gi quy m, phm vi v s phc tp ca d n. Cc hot ng l: + Thit lp i d n ban u: v mt nhn s c mt tt c cc chuyn vin, ngi s dng, lnh o c quan, phn tch vin h thng (c th c c cc lp trnh vin). + Thit lp mi quan h vi khch hng + Thit lp d n s b: cng vic ny bao gm: xc nh quy m v phm vi d n, lp lch trnh cho cc cuc hp. + Thit lp cc th tc qun l: bo m cho s thnh cng ca d n, cn phi lp cc th tc qun l c hiu qu nh: th tc bo co, truyn thng, xt duyt, thay i d n, xc nh thi hn cp vn, hon tt chng t. + Thit lp mi trng qun l d n v lp nht k cng vic d n: Nht k d n nhm ghi li cc cng vic, cc s kin, ci vo, ci ra, th tc, cc chun s dng cho vic kim tra d n. - Lp k hoch d n, giai on ny tp trung vo vic xc nh v m t cc hot ng v cng vic cn thit ca mi hot ng c th trong d n. Ni dung lp k hoch d n bao gm: + Pht ho mt k hoch truyn thng, + Xc nh cc chun v cc th tc d n, + M t phm vi d n, cc phng n c th v nh gi kh thi, + Phn chia d n thnh cc nhim v c th qun l c, + Pht trin mt lch trnh s b, + Xc nh v nh gi cc ri ro, + Lp k hoch v ngn sch ban u, + Thit lp m t cng vic, + Lp k hoch d n c s. - Lp tin trin khai d n: y l qu trnh a k hoch d n c s vo thc hin. Ni dung ca vic thc hin d n bao gm: + Trin khai k hoch d n c s, a d n c s vo thc hin: bao gm khi ng d n, nhn v phn b ngun lc, nh hng v o to thnh vin mi, theo di tnh hnh thc hin m bo cht lng ca sn phm to ra. + Thc y tin trnh thc hin d n theo k hoch c s: nh gi kt qu thc hin, iu chnh hot ng, ngun lc v ngn sch. Trong trng hp c th phi sa i k hoch d n c s cho ph hp. + Qun l s thay i i vi k hoch d n c s: mi thay i cn c phn nh trong k hoch d n c s v nht k cng vic ca d n. + B sung nht k cng vic ca d n: tt c cc s kin din ra ca d n cn phi c ghi vo nht k cng vic. N cung cp cho nhng thnh vin mi cc thng tin lm quen vi nhim v ca d n. N cung cp ti liu lch s phn tch, ra cc quyt nh v lp bo co. + Thng bo v tnh trng d n: mc ch l gi mi lin h gia cc thnh vin ca d n. Vic thng bo kp thi cc din tin ca d n l mt yu cu c c nhng
H Ni: 30-08-2010
hiu bit gia cc thnh vin cng lm vic vi nhau. m bo s phi hp hnh ng mt cch c hiu qu. - Kt thc d n, mc tiu ca giai on ny l hon tt d n, bao gm cc cng vic sau: + ng d n li: cn thc hin mt s cc hot ng nh nh gi cc thnh vin v kin ngh li ch cho h, hon tt cc ti liu v chng t thanh ton. Cm n nhng ngi ng gp, tham gia v h tr trong qu trnh thc hin d n. + Tng kt sau d n: mc tiu l xc nh c mt mnh, mt yu t cc sn phm ca d n, ca qu trnh hnh thnh ln n v qu trnh qun l d n, t rt ra nhng kinh nghim cho cc d n sau. + Kt thc mi hp ng: k kt cc bn thanh l hp ng vi cc bn lin quan. - Phn tch cc chi ph ca d n thng tin t ai - Lp mi quan h vi cc d n khc c lin quan. 3.3.5. Thit k tng th m hnh h thng tin t ai 1, M hnh chc nng h thng tin t ai a, Phn r (phn cp) chc nng Trong qu trnh thit k cc chc nng ca h thng thng tin t ai cn: - Phn cp cc chc nng nng ln, tng qut thnh nhng chc nng khc nh hn i vo chi tit. - Xt mi quan h gia cc chc nng. Thng thng, u ra ca mt chc nng tr thnh u vo ca mt chc nng khc. - Ty theo quy m ca h thng m s phn cp ny chi tit n mc no, tuy nhin, a s thng c chia thnh 3 mc: A
Mc 0 (Mc khung cnh)
Mc 1 (Mc nh) Mc 2 (Mc di nh)
S 3.5: cu trc mt biu phn cp chc nng b, Biu lung d liu - Trong biu lung d liu c s dng lung d liu (thng tin) chuyn giao gia cc chc nng. - Biu lung d liu gm c 5 yu t chnh l: + Chc nng; + Lung d liu; + Kho d liu; + Tc nhn ngoi; + Tc nhn trong. * Lu : ta cn ch cc nguyn tc sau khi thit k BLDL: + Ch c tc nhn trong mi c th tc ng n kho d liu. + Tc nhn ngoi phi xut hin y mc khung cnh, khng c xut hin thm tc nhn ngoi cc mc di.
Trang -55-
H Ni: 30-08-2010
+ Kho d liu khng c xut hin mc khung cnh, t mc nh n mc di nh, cc kho d liu xut hin dn. Bng 3.3: Cc i tng c bn s dng thit k biu lung d liu cho h thng Chc nng Lung d liu Kho d liu Ni lu tr thng tin trong mt thi gian Danh t (+ tnh t)
Tn
Tc nhn ngoi Ngi hay t chc ngoi h thng c giao tip vi h thng Danh t
Tn
nh ngha
Nhim v x l thng tin
Thng tin vo / ra mt chc nng x l Danh t (+ tnh t)

Tn
Tc nhn trong Mt chc nng hay mt h con ca h thng nhng c m t trang khc ng t
Tn
Tn i km Biu
ng t (+ b ng)
Tn
Lm n t hng
Ho n xc nhn chi
V d
n hng
Nh cung cp
Thanh ton
c, Hnh thc biu lung d liu (BLDL)ca cc mc - BLDL mc khung cnh (mc 0): mc ny ch c mt biu gm chc nng chnh ca h thng v biu din h thng tin c giao tip vi cc tc nhn ngoi no. BLDL mc khung cnh thng c dng nh sau: Tc nhn ngoi Tc nhn ngoi
Chc nng A
Bin ng t ai
Khng bin ng
Qun l bin ng S 3.6: Hnh thc v v mt biu lung d liu mc khung cnh - BLDL mc nh (mc 1): BLDL mc nh dng biu din chc nng tng qut A mt cch chi tit hn bng cch phn nh chc nng A thnh cc chc nng chi tit hn v cng ch c mt biu . BLDL mc nh thng c hnh thc nh sau:
Trang -56-
H Ni: 30-08-2010
Tc nhn ngoi 1
Tc nhn ngoi 2
1 Chc nng A.1
2 Chc nng A.2
Kho d liu A
Bin ng tha t
Bin ng tha t
Tch tha t
Gp tha t
BN A CHNH
S 3.7: Hnh thc v v d mt biu lung d liu mc nh. - BLDL mc di nh (mc 2): Tt c nhng chi tit thng tin ca h thng thng th hin r biu mc di nh. BLDL ny gm nhiu biu chi tit, mi biu th hin mt chc nng chi tit thng y tt c cc i tng ca h thng BLDL. V d mt BLDL mc di nh c th hin chi tit ca chc nng 1 trn.
Tc nhn ngoi 1.2 Chc nng A.1.2
Kho d liu A
1.1 Chc nng A.1.1
Tc nhn trong
Bin ng tha t
Tch tha t
BN A CHNH
Tm kim tha t bin ng
Chnh l tha t
S 3.8: Biu v v d lung d liu mc di nh 1 d, Cc chc nng c bn ca h thng thng tin t ai
Trang -57-
H Ni: 30-08-2010
* S t chc ca c s d liu t ai trong h thng thng tin t ai (s 3.9)
Cp trung ng
B ti nguyn v mi trng
Tng hp thng tin t cp tnh
Ni lu tr CSDL gc
Thng tin tng qut - UBND tnh - Cc ban ngnh - Dch v cng - Tra cu cng cng
Cp tnh
C s d liu (LIS) tnh
Cp nht bin ng
Cp huyn
C s d liu (LIS) huyn
Ni cp nht bin ng
Cp x
H thng s sch, bn in ra t h thng
S 3.9: T chc d liu ca mt h thng thng tin t ai * S phn cp chc nng ca mt h thng thng tin t ai: Cc chc nng ca h thng thng tin t ai c xy dng trn c s d liu t ai (s 3.10)
Trang -58-
H Ni: 30-08-2010
H thng thng tin t ai
1. Nhm chc nng v m cp ton quc v cp tnh
2. Nhm chc nng vi m cp huyn v cp x
1.1. Nhm chc nng cp ton quc
1.2. Nhm chc nng cp tnh
2.1. Nhm chc nng cp huyn
2.2. Nhm chc nng cp x
S 3.10: s phn cp chc nng ca mt h thng thng tin t * Nhm chc nng v m cp ton quc v cp tnh - Nhm qun tr h thng. - Nhm qun l theo di, bo tr ton b d liu v t ai: Cc chc nng lin quan n lu tr, bo tr, bo v thng tin gc (nhp d liu ban u t file trung gian, chnh l d liu, sao lu d liu, phc hi d liu, trch d liu gi v cp huyn, qun tr ngi s dng) - Nhm chc nng v quy hoch - Nhm chc nng lin quan n bn : cp nht bin ng, hin th, tra cu bn , phn tch d liu bn , trnh by bin tp bn . - Nhm chc nng v qun l h s a chnh v ng k bin ng t ai + Nhm chc nng v qun l h s a chnh bao gm: giy chng nhn, s sch, in n cc ti liu theo quy nh + Nhm chc nng ng k bin ng t ai bao gm: Cc chc nng lin quan n cp nht bin ng, cc chc nng phc v cho cp nht bin ng cho d liu gc ti tnh, hoc do cp huyn gi ln v do cp tnh cp nht. - Nhm chc nng v thng k v tng hp s liu: cc chc ny h tr lp cc bo co, thng k. - Nhm chc nng trao i, phn phi thng tin: Cc chc nng tra cu tm kim thng tin, cc chc nng ny h tr vic tra cu, tm kim cc thng tin trong h thng. - Cc chc nng khc + Chc nng phc v cho cc phng nghip v nh: tra cu thng tin, x l thng tin, cp nht thng tin. + Cc chc nng tin ch, tr gip, bao gm cc chc nng tr gip trc tuyn, ng k s dng chng trnh. + Cc chc nng phc v cho cc nh lnh o v cc phng ban khc. + Chc nng tra cu cng cng, chc nng ny da trn vic xy dng cc cng c tra cu d liu trn Web * Nhm chc nng vi m cp huyn v cp x. - Nhm chc nng cp huyn + Qun l c s d liu t ai cc b ca huyn. + Nhm chc nng v qun l h s a chnh v ng k bin ng t ai.
H Ni: 30-08-2010
+ Nhm chc nng v thng k v tng hp s liu bo co cp tnh. + Cc chc nng tra cu, tm kim thng tin. + Cc chc nng lin quan n bn + Cc chc nng tin ch, tr gip - Nhm chc nng cp x + Qun l c s d liu t ai cc b ca x. + Nhm chc nng v qun l h s a chnh v ng k bin ng t ai. + Nhm chc nng v thng k v tng hp s liu bo co cp huyn. Mi quan h ca cc chc nng trong h thng thng tin t ai c th hin qua s 3.11
Cp nht thng tin LIS cp tnh
TT thng tin lu tr Phng ng k thng k
Chuyn i d liu
Nhp mi d liu
D liu h s a chnh chun ha
D liu gc ca LIS cp tnh
Cc phng khc
Lnh o Tra cu cng cng
Data transfer
Chuyn i bn
D liu bn chun ha Phn d liu cp huyn
Thng k ng k t ai Cp, in giy chng nhn
Qun l bin ng Cc tin ch
LIS cp huyn
S 3.11: mi quan h ca cc chc nng trong h thng thng tin t ai H thng thng tin t ai chi tit n tng tha t, cc thng tin ny c s dng trong cng tc qun l nh nc v t ai cp tnh, huyn, x. H thng c t chc phn tn ti cc tnh, mi tnh chi trch nhim qun l ton b thng tin trong phm vi tnh mnh. Chc nng ca cc cp v cp nht thng tin c quy nh tng ng vi thm quyn quy nh trong lut t ai. M hnh h thng c th c trin khai ng b hoc tng phn ty thuc vo tng a phng. Hin ti H thng thng tin t ai s c trin khai hai cp l cp tnh v cp huyn v dn s trin khai n cp x. e, Mt s chc nng ca mt phn mm trong h thng thng tin t ai * Chc nng h thng
Trang -60-
H Ni: 30-08-2010
- Chc nng i vi h thng nh: mt khu h thng, ng nhp h thng, kha h thng, thot khi h thng - Chc nng i vi ngi s dng nh: ng nhp, to mt khu, thay i mt khu, qun l ngi s dng - Chc nng i vi n v hnh chnh: chn n v hnh chnh, qun l n v hnh chnh (thm/bt n v hnh chnh) * Chc nng hin th - Hin th cc thanh cng c. - Hin th cc thanh trng thi. - Hin th cc ch gii. - Cn chnh cc thanh cng c * Chc nng danh mc - Danh mc n v hnh chnh nh: m n v hnh chnh, tn n v hnh chnh, a danh - Danh mc loi t: thng k cc loi t theo quy nh ca nh nc. - Danh mc v mc ch s dng t ai. - Danh mc bn v cc lp thng tin bn . * Chc nng bn - Xy dng bn + Xy dng bn t s liu o dc + Xy dng bn t cc bn giy ang s dng + Chuyn i bn s t cc c s d liu khc - Qun l thng tin cc lp bn : hin th thng tin bn theo cc lp d liu. - Thm bt cc lp bn + Thm d liu ca mt n v hnh chnh mi. + B d liu ca mt n v hnh chnh ang s dng + ng tt c cc lp d liu bn - Cc cng c x l trn bn + Lp h s k thut tha t. + Bin bn mc gii. + Trch lc bn . + S v tr tha t - Phn tch d liu bn + Tnh ton gi tr d liu. + o c trn bn . + Thay i h ta . + Ch gii bn . + Thit lp cc tham s hin th. + Xy dng bn chuyn . * Chc nng tra cu tm kim - Thng tin tha t v cng trnh - Tra cu trn bn + Thng tin chi tit ca tha t + Tm kim trn bn - Tra cu trn h s + Tra cu theo tha t + Tra cu theo ch s dng + Tra cu theo giy chng nhn * Chc nng k khai ng k - ng k s dng t.
H Ni: 30-08-2010
- Cung cp ng k - Sa thng tin trong k khai ng k + Sa thng tin tha t. + Sa thng tin ch s dng t. - Dng buc quyn s dng t v thay i trong qu trnh s dng t. - Thi gian s dng t. * Chc nng h s a chnh - Cp giy chng nhn quyn s dng t. + iu kin cp giy chng nhn quyn s dng t. + Danh sch cp giy chng nhn quyn s dng t. + Danh sch khng iu kin cp giy. + Thng k tng hp. - Xy dng v qun l cc h s a chnh + S a chnh. + S mc k. + S cp giy chng nhn. + S theo di bin ng * Chc nng qun l bin ng - Cc loi bin ng + Chuyn i. + Chuyn nhng. + Thu t. + Thu li t. + Th chp t ai. + Gp vn. + Cho tng. + Tha k. + Giao t. + Thu hi t. + Bin ng do thin tai. + Thay i mc ch s dng. + Thay i giy chng nhn. + Chnh l thuc tnh - Bin ng bn + Tch tha. + Gp tha. + Thay i v tr gc tha. + Thay i hnh dng tha. + Dch chuyn cnh trn tha t. + Chng xp. + Cp nht hng lot - Qun l bin ng + Lu lch s bin ng. + Qun l bin ng. + Thng k bin ng. * Chc nng quy hoch + Xy dng bn quy hoch. + Tra c, chng xp bn . + Chnh l bn quy hoch. * Chc nng n b gii ta
H Ni: 30-08-2010
- Xy dng vng quy hoch. + Xc nh cc tha t vng quy hoch. + Xc nh thng tin trn bn a chnh. + Cp nht ti sn trn t. - Tnh ton n b. + Tnh ton n b. + Qun l n gi n b. + Qun l cc t n b. * Chc nng tr gip qun l gi t - Qun l bn gi t - Chng xp bn . - Qun l cc h s tnh gi t. - Qun l tnh ton gi tr ti sn trn t * Chc nng qun l d liu - Qun l d liu. - Sao lu d liu. - ng gi d liu. 2, M hnh d liu ca h thng thng tin t ai a, Xc nh cc m hnh d liu - Cc m hnh d liu a l c bn + M hnh Vector: m hnh ny biu din cc i tng a l tng t nh cch biu din ca bn . Cc thng tin a l c lu di dng mt tp hp cc cp ta (x,y). + M hnh Raster: th gii thc c biu din nh mt b mt c chia thnh nhng bng nhau. Mi mt nh cha mt gi tr c th biu din cho mt gi tr o c. + M hnh TIN (m hnh tam gic bt thng): th gii c biu din di dng mt mng tam gic kt ni vi nhau qua cc im vi gi tr x, y v z. + M hnh d liu dng bng: m hnh ny cho php kt ni cc bng d liu thng qua cc trng ch s ID. Cc bng c bn l bng thuc tnh i tng, cc tp tin INFO, cc bng thuc tnh ca cc h thng qun l c s d liu quan h. - Cc th h ca m hnh d liu a l + M hnh d liu CAD: trong m hnh d liu ny, cc d liu a l c ct d di dng nhng tp tin nh phn biu din cho im, ng, vng. Thng tin thuc tnh rt t c lu trong cng nhng tp tin ny di dng cc lp nhn v ch gii bn . + M hnh d liu Coverage: m hnh d liu ny c kh nng lin kt c d liu khng gian v thuc tnh. Quan h Tp gia cc c trng vector c th c lu tr. Coverage l dng fomat chnh s dng trong nhng php x l phc tp, xy dng cc tp d liu a l cht lng cao, v thc hin phn tch khng gian ln. Tuy nhin nhc im ca m hnh ny l nhng di tng c tp hp li trong nhng tp hp thun nht ca im, ca ng, v hnh nhiu cnh cng vi hnh vi chung. Hnh vi ca line biu din mt con ng th ng nht vi hnh vi line biu din mt dng sng. i in c trng ca m hnh ny l phn mm Arc/Info. + M hnh d liu Shapefile: l mt tp hp thun nht ca nhng c trng hoc l point, hoc l polyline, hoc l polygon. Trong khi Shapefile lu tr thuc tnh trong mt tp tin dBASE nhng, th cc thuc tnh ca cc i tng khc c th c ct d trong bng dBASE khc v c ni vi mt Shapefile bi mt kha thuc tnh. M hnh ny ch ph hp cho cc tp d liu va v nh. i in c trng ca m hnh ny l phn mm ArcView.
Trang -63-
H Ni: 30-08-2010
+ M hnh d liu Geodatabase: y l m hnh d liu hng i tng vi cc dc trng nh tnh a hnh ( l nhng thi , hnh vi ca mt lp i tng c th lm thch nghi vi nhng bin i ca i tng), s ng gi (cc i tng ch c truy nhp bng mt phng php c quy nh), tnh k tha (mt lp i tng c th c nh ngha cha c cc i tng khc c cng hnh vi). M hnh d liu ny l mt kho cha cc ta a l. Truy cp v bin tp d liu chnh sc cao. Lm vic vi nhng i tng d liu mt cch trc quan hn. Cc c trng giu ng cnh hn so vi cc m hnh d liu khc. Thnh lp bn tt hn. Cc i tng trn bn l cc i tng ng. Hnh dng ca cc i tng c nh ngha tt hn. Tp hp nhng i tng c lin tc. Nhiu ngi c th cng bin tp d liu a l mt cch ng thi. y l m hnh d liu ph hp nht s dng xy dng c s d liu t ai trong h thng thng tin t. i in c trng ca m hnh ny l phn mm ArcGIS. b, Cc bc thit k tng th m hnh d liu * Bc 1: Lp m hnh cnh quan - Xc nh li cc chc nng ca h thng thng tin t. - Xc nh cc d liu cn thit cho cc chc nng ca h thng thng tin t: thng thng chng ta l vic vi hai loi d liu l d liu chuyn ngnh v d liu nn. - T chc d liu thnh nhng c trng logic: phn loi d liu thnh tng nhm thch hp cho tng chc nng ca h thng. - Lp k hoch ci t khi u. - Xc nh cc hm phc v yu cu v mc ch ca h thng. * Bc 2: nh ngha thc th v mi quan h gia cc thc th. y l qu trnh kho st cc d liu mt cch chi tit hn, xc nh cc i tng hay cn gi l cc thc th. Bao gm cc cng vic: - nh ngha v khai bo cc thc th. + Thc th l s tru tng ho cc i tng c th hoc tru tng ca th gii thc.Theo nh ngha ny thc th ngoi vic i din cho cc i tng c th cn i din cho cc i tng tru tng khng c trong th gii thc. Cc i tng ny ch s tn ti trong h thng mi v ng nhin cn phi c nh ngha. V d: trong h thng cc thc th c 2 thc th nh sau: thc th THA T v thc th NH
THUADAT - ThuaID - Diadanh - XaID - LoaidatID - Shbando - Shthua - Dientich - Hangdat - Shgoc - SoHSG
Tn ca thc th
NHA - NhaID - Diachi - DientichXD - DientichSD - Ketcau - Sotang - Gianha - Chungcu
Thuc tnh nhn dng
Thuc tnh ca thc th
S 3.12: thc th v cc thuc tnh ca thc th + Kt hp l mt khi nim tru tng dng i din, qun l cc mi quan h c th gia cc i tng. Trong m hnh d liu, cc i tng thuc v thc th, do vy kt hp th hin lin kt gia cc thc th. V d s quan h gia 2 thc th tha t v
H Ni: 30-08-2010
nh v y l mi quan h thuc. C ngha l nh thuc vo mt tha t v tn ti trn tha t .
THUADAT - ThuaID - Diadanh - XaID - LoaidatID - Shbando - Shthua - Dientich - Hangdat - Shgoc - SoHSG
1,N
Thuc
- Sonha - Chusohuu Tn ca quan h (Kt hp)
1,1
NHA - NhaID - Diachi - DientichXD - DientichSD - Ketcau - Sotang - Giannha - Chungcu
S ln thc th tham gia kt hp
Thuc tnh ca quan h (Kt hp)
S 3.14: M hnh quan h ca cc thc th THA T v NH - To s thc th v s quan h: nhm t hp li tt c cc quan h ca tt c cc thc th c xc nh * Bc 3: Chn cch biu din thc th - Tin hnh phn loi cc thc th theo kiu hin th nh: line, area, raster, nh thng thng, i tngMt s thc th c cch biu din hnh hc tng ng vi thuc tnh. Chng c phn loi theo tnh cht hnh hc. Mt s khc cn li c biu din bng nhng thng tin khc nh ch s, nh, hoc bng ng nt. - Mt s vn cn ch l: + Cc i tng c c th hin trn bn khng? + Hnh dng c ngha trong phn tch a l hay khng? + C th truy nhp v hin th qua thit lp quan h hay khng? + Nhng thuc tnh dng vn bn s c hin th trn mn hnh hay trnh by trn bn in. * Bc 4: Khp vi m hnh d liu la chn - Mc tiu ca bc ny l xc nh cch d liu d liu th hin trong m hnh d liu c la chn. - Xc nh cc kiu d liu trong m hnh nh im, ng, vng, * Bc 5: T chc thnh nhng tp d liu i l - Gn thc th cho cc lp i tng v cc phn loi con. - Gp nhm nhng i tng lin quan vo mng hnh hc hoc tp phng. - T chc cc lp i tng v cc tp d liu vo trong c s d liu c, Ni dung ca cng tc xy dng c s d liu chi tit (xy dng d liu mc vt l) - C s d liu bn (bn s hoc bn giy ang cn s dng), c xc nh n tng tha t vi cc cng vic: + nh gi li cc s liu bn thu thp c. + Bin tp, xy dng mi hoc bin tp li cc bn c dng s. + Chuyn i d liu v phn lp thng tin + Chun ha d liu bn . - Ni dung ca c s d liu bn
H Ni: 30-08-2010
+ Xc nh cc lp d liu: trong c s d liu bn chng ta c th phn thnh cc lp d liu nh sau: lp tha t; lp nh v cng trnh; lp giao thng; lp thy h; lp gi t; lp quy hoch... + Xc nh cc thuc tnh cho tng lp d liu. + Xc nh tn ca cc thuc tnh trong tng lp d liu. + M t tn d liu thuc tnh trong lp d liu. + Xc nh kiu ca d liu thuc tnh trong tng lp d liu. + Xc nh ln, s thp phn cho tng thuc tnh trong lp d liu. V d: ni dung ca lp d liu tha t, nh v cng trnh trong c s d liu t ai (Bng 3.4) c xy dng trong phn mm VILIS. Bng 3.4: Ni dung ca cc lp d liu trong c s d liu bn Stt Tn thuc tnh M t Kiu d liu ln S thp phn Ghi ch
I. Tha t - Khng gian: l i tng dng vng - Thuc tnh bao gm: 1 Thua_Id ID 2 Xa_Id M x ca tha t 3 Sh_bando S hiu t bn 4 Sh_thua S hiu tha t 5 Dientich Din tch tha t 6 Ma_loaidat M loi t 7 Khloaidat K hiu loi t 8 Diadanh a danh tha 9 Dtsd M i tng s dng t 10 Tenchu Tn ch s dng t 11 Diachi a ch ch s dng t 12 Khuvucid M khu vc theo gi t
S nguyn S nguyn S nguyn S nguyn S S nguyn Ch Ch S Ch Ch S nguyn
11 7 4 5 10 4 10 30 1 50 15 10
0 0 0 2
II. Nh v cng trnh 1, Kiu ng - Khng gian: l i tng dng polyline, m t i tng nh v cc cng trnh - Thuc tnh: khng c 2, Kiu im - Khng gian: l i tng dng point, m t tm nh 1 Shbando S th t t bn S nguyn 3 2 Shthua S hiu tha S nguyn 4 3 Xaid M x ca tha t S nguyn 7 4 Loainha Loi nh Ch 20 - C s d liu thuc tnh + Xc nh cc d liu thuc tnh trong c s d liu. + Xy dng c s d liu thuc tnh. + Nhp thng tin thuc tnh, cc thng tin ny thng c thu thp thng qua cc ti liu nh h thng s sch a chnh (s mc k, s a chnh, s cp giy chng nhn quyn s dng t, s theo di bin ng) - Nhp t cc ngun d liu khc nh cc bn s ha, kim tra s ng n ca d liu. Tch hp d liu vo h thng thng tin t ai, t nhiu ngun thng tin d liu (c d liu bn v d liu thuc tnh) thu thp, kim tra, m bo tin cy tin cy
H Ni: 30-08-2010
tch hp chung vo c s d liu ca h thng thng tin t ai. H thng thng tin t c t chc cht ch trn tr thnh ngun thng tin chnh sn sng p ng cc yu cu ca cng tc qun l t ai. - Cc ngun d liu kinh t x hi khc lin quan n t ai. 3, M hnh x l ca h thng thng tin t ai a, Mt s khi nim - M hnh x l: n m t tp hp cc quy tc iu khin qu trnh to lp, sa i, xo mi i tng, mi thuc tnh n cc thc th, kt hp. i tng ca m hnh x l l d liu c lu tr trong m hnh d liu v cc d liu nhp i km vi s kin nhp. - H thng x l l: mt cu trc m di tc ng ca mi trng thc hin cc php bin i d liu to ra cho mi trng nhng s kin mi. + S kin l s ghi nhn vic thay i trng thi ca h thng. + S kin c c trng bi cc yu t sau: Ni dung m t; Thng bo (thng bo l th hin vt l ca s kin. Nh thng bo m ta bit s kin xy ra). + S kin nhp: l s kin xut pht t mi trng tc ng vo 1 b phn ca h thng. + S kin xut: l s kin xut pht t trong h thng tc ng ra mi trng. + S kin ni: l 1s kin pht ra t 1 b phn ca h thng v tc ng n 1 b phn khc cng ca h thng . + S kin c tnh chu k: y l s kin din ra theo 1 chu k thi gian nht nh. - H thng x l c s l: mt h thng x l nh nht khng th phn chia ra c na. N c cc s kin nhp c gi l s kin khi ng v to ra s kin gi l s kin kt qu. b, Phn r h thng x l - Phn r h thng x l l qu trnh phn chia h thng thnh cc h thng x l n gin hn. Qu trnh phn r h thng c thc hin tng bc. S phn r c th hin qua s : HTXL
HTXL 1
HTXL 2
HTXLCS 1.1
HTXLCS 1.2
HTXLCS 1.3
HTXLCS 2.1
HTXLCS 2.2
HTXLCS 2.3
S 3.15: Phn r h thng x l trong h thng thng tin t ai Trong : HTXL l h thng x l HTXL 1 l h thng x l 1 HTXLCS l h thng x l c s - Nhim v ca phn r h thng x l l tin hnh phn tch h thng x l ca h thng thng tin phn r tng bc cho n khi nhn c h thng x l c s. - Cc phng php phn r h thng x l:
H Ni: 30-08-2010
* Phng php da vo s kin: phng php ny ch ra cch tip cn i vi h thng x l bng vic trc tin kho st s kin nhp hoc xut v cc d liu m n thao tc. + Phng php da vo s kin nhp: xut pht t s kin nhp, phn tch vin kho st vic lu chuyn thng tin, tin hnh m t cc th tc c p dng v tch cc th tc ny thnh cc h thng x l cp thp hn. + Phng php da vo s kin xut: Phng php ny xut pht t s kn xut sau tin hnh kho st qu trnh to ra s kin ny cho n khi kho st n s kin nhp. Phn tch vin m t cc th tc v tch n thnh h thng x l cp thp hn. V d : Phn tch da vo s kin nh trong qu trnh chnh l bin ng tha t. V d bin ng trong chuyn nhng mt phn l chia tch tha t. Chc nng x l theo s 3.16
Chia tch tha
Xc nh tha t cn chia
Xc nh ni dung chia
Chia tha
S 3.16: h thng x l da vo s kin trong h thng thng tin t ai * Phng php da vo x l: phng php ny tp trung ch vo cch x l cc d liu to nn chc nng ca h thng. Phn tch vin tin hnh nghin cu cc th tc, xc nh cc phng php x l c bn v tm cc s kin cho cc th tc ny. Phng php ny thch hp vi h thng c nhiu chc nng x l khc nhau hoc x l theo thut ton phc tp. V d: Phng php da vo x l nh s 3.17
Chnh l bin ng
Chnh l bn
Cc x l khc
Chnh l h s
Chia tha
Gp tha
XLCS
XLCS
Xc nh cc tha t cn gp
Gp Tha
S 3.17: h thng x l da vo x l trong h thng thng tin t ai
Trang -68-
H Ni: 30-08-2010
c, Thit k m hnh x l - Thit k h thng x l c s, khi thit k cn c th ho cc thnh phn: + Tn ca quy tc x l + Cc s kin khi ng v d liu nhp + Cc s kin kt qu v s kin xut + iu kin (nu c) Ch c 3 tnh hung xy ra trong h thng x l: - La chn - Vng lp - Ch s kin ngoi. V d: Tnh hung la chn xy ra trong h thng x l tra cu tha t bin ng. y l 2 s x l tm ngc v xui
Chn tha cn tra cu Chn tha cn tra cu
In thng tin tha
In thng tin tha
t tha m l tha mi cn tra cu
Ly danh sch tha anh, em
t tha con l tha mi cn tra cu
Ly danh sch tha anh, em
In thng tin tha anh, em Duyt ln lt tng tha m Duyt ln lt tng tha con
In thng tin tha anh, em
Xc nh danh sch tha m
Xc nh danh sch tha con
Sai
Nu tha m rng
Sai
Nu tha con rng
ng
ng
Ra khi
Ra khi
S 3.18: h thng x l da vo x l trong h thng thng tin t ai d, Tng hp h thng x l Sau khi thit k xong tt c cc h thng x l c s, tin hnh tng hp tng bc theo s phn r to nn m hnh x l ca h thng.
Trang -69-
H Ni: 30-08-2010
3.4. Xy dng c s h tng k thut trong h thng thng tin t 3.4.1. Cc tiu ch u t xy dng h tng k thut v cng ngh thng tin - H tng k thut cng ngh thng tin m bo cho h thng thng tin t v cc h thng khc hot ng tt. m bo c iu chng ta cn c s u t v thit b, phn mm tin hc vi cc tiu ch: + Trn c s hin i, bm st s pht trin chung ca cng ngh. + Thit lp trn c s cc m hnh kim nghim trn thc t + p ng ti a cc nhu cu khai thc, s dng ca cng vic. + Ph hp vi iu kin chung v ti chnh, nng lc cn b vn hnh h thng. + D dng s dng, bo tr, nng cp. 3.4.2. Mt s cc thit b c bn trong h thng thng tin t Trong h thng thng tin t ai c xy dng vi cc thit b bao gm cc phn c bn sau: + My ch (Server), mc ch ca my tnh server l phc v cho cc my client (my khch hay l mt trm cng tc) khc cc ng dng v d liu. My ch c cu hnh mnh. Noa l b phn phn cng tng i quan trng, nu thiu n cc my trm khng hot ng c. My ch c kh nng x l, lu tr, bo mt, an ton d liu, thng tin cao. My ch ngoi nhim v iu hnh, cung cp cc dch v cho h thng mng, s m nhim vai tr data server, backup server l ni lu tr cc s liu, chy cc chng tnh phc v cho h thng thng tin t ai. Data server phi l cc my tnh c cu hnh rt mnh v n phc v d liu cho tt c cc my tnh Client trong h thng. + My trm (Workstation), cc my ny cho php ngi dng thao tc trn my hoc truy nhp vo mng khai thc thng tin v ti nguyn, thng qua mng, truy nhp thng qua Internet cc my trm c th chy trn mng LAN (Local Area Network mng cc b) ca phng my v trc tip truy cp d liu trong Server hoc t xa c th truy cp ti my ch thng qua Modem hoc mng WAN (Wide Area Network mng din rng). Cu hnh ca cc my trm thuc vo kin trc ca ngi s dng vi cc yu t c bn sau: kin trc hin i; tin cy cao; D ci t, thao tc v bo hnh; Kh nng s l tt; Cu hnh tt; cng ngh m v modul ha tt; Mng li phn phi v bo hnh ti Vit Nam. + H thng mng, y l c thit b kt ni nh: modem, card mng, Hub,.. Hub: l b phn trung tm trong m hnh mng sao. Hub l b phn phc v cc im dng chung cho cc node v c th chuyn tip cc tn hiu theo ng chuyn thch hp. Modem: l mt thit b dng kt ni cc my tnh qua ng chuyn in thoi khi cc my tnh xa m khng th kt ni bng cp my tnh chun. Trong mi trng mng Modem cng phc v nh l mt cch lin lc vi cc mng bn ngoi mng cc b. + Cc thit b ngoi vi nh: My in (my in kh A0 -A4), my qut kh A0, thit b lu v backup d liu, my chiu (Projector). + Cc thit b m bo an ton chng s c (lu in, h thng chng st). Thit b lu in (UPS): l mt b ngun t ng cung cp in cho my ch v cc thit b khc trong trng hp b mt in t xut. Mt UPS chun cung cp cho mng my tnh vi hai b phn quan trng: ngun in my ch c th vn hnh trong mt thi gian ngn; Mt qun l tt my an ton. H thng chng st: i vi k thut chng st, vic tip t cho cc thit b l v cng quan trng v quyt nh nhiu n hiu qu chng st. Yu cu t ra l phi lp t
H Ni: 30-08-2010
c mt ng dy tip t i cng theo vi cc thit b in mt cch hon thin cho nn phi kho st c th cc phng n tip t ph hp. i vi h thng c th cn quan tm n mt s thit b chng st cho: H thng cp mng, h thng ng in li, H thng ng in thoi, v cc thit b khc + Cc phn mm h thng, hin ti h thng s dng mt s cc phn mm c bn quyn trong h thng nh Windows, Windows Worktation, Microsoft SQL Server, Geomedia Professional, Geomedia Web Map, Mapinfo, Arcview, Arcinfo, Micostation, AutoCad vi cc phin bn ph vi h thng thng tin t khi xy dng. v cc phn mm trong nc t sn xut. Vi h thng cc phn mm chng ta c th chia thnh mt s loi c bn nh sau: H iu hnh mng (h iu hnh my ch, h iu hnh my trm); H qun tr d liu. 3.4.3. Mt s m hnh mng trong h thng thng tin t ai - Mng my tnh: mng my tnh c th phn b trn mt vng lnh th nht nh v c th phn b trong phm vi mt quc gia hay quc t. Da vo phm vi phn b ca mng ngi ta c th phn ra cc loi mng nh sau: + GAN (Global Area Network) kt ni my tnh t cc chu lc khc nhau. Thng thng kt ni ny c thc hin thng qua mng vin thng v v tinh. + WAN (Wide Area Network) - Mng din rng, kt ni my tnh trong ni b cc quc gia hay gia cc quc gia trong cng mt chu lc. Thng thng kt ni ny c thc hin thng qua mng vin thng. Cc WAN c th c kt ni vi nhau thnh GAN hay t n l GAN. + MAN (Metropolitan Area Network) kt ni cc my tnh trong phm vi mt thnh ph. Kt ni ny c thc hin thng qua cc mi trng truyn thng tc cao (50-100 Mbit/s). + Mng cc b (LAN - Local Area Network), kt ni cc my tnh trong mt khu vc bn knh hp thng thng khong vi trm mt. Kt ni c thc hin thng qua cc mi trng truyn thng tc cao v d cp ng trc thay cp quang. LAN thng c s dng trong ni b mt c quan/t chc...Cc mng LAN c th c kt ni vi nhau thnh WAN. Trong cc khi nim ni trn, WAN v LAN l hai khi nim hay c s dng nht. - Mng cc b (LAN): mng LAN l h truyn thng tc cao c thit k kt ni cc my tnh v cc thit b x l d liu khc cng hot ng vi nhau trong mt khu vc a l nh nh mt tng ca to nh, hoc trong mt to nh.... Mt s mng LAN c th kt ni li vi nhau trong mt khu lm vic. + Cc mng LAN tr nn thng dng v n cho php nhng ngi s dng (users) dng chung nhng ti nguyn quan trng nh my in mu, a CD-ROM, cc phn mm ng dng v nhng thng tin cn thit khc. Trc khi pht trin cng ngh LAN cc my tnh l c lp vi nhau, b hn ch bi s lng cc chng trnh tin ch, sau khi kt ni mng r rng hiu qu ca chng tng ln gp bi. tn dng ht nhng u im ca mng LAN ngi ta kt ni cc LAN ring bit vo mng chnh yu din rng (WAN). + Cc thit b gn vi mng LAN u dng chung mt phng tin truyn tin l dy cp, cp thng dng hin nay l: Cp ng trc (Coaxial cable), Cp dy xon (shielded twisted pair), cp quang (Fiber optic),.... + Mng LAN thng bao gm mt hoc mt s my ch (file server, host), cn gi l my phc v) v mt s my tnh khc gi l trm lm vic (Workstations) hoc cn gi l nt mng (Network node) - mt hoc mt s my tnh cng ni vo mt thit b nt. My ch thng l my c b x l (CPU) tc cao, b nh (RAM) v a cng (HDD) ln. + Cc kiu (Topology) ca mng LAN Topology ca mng l cu trc hnh hc khng gian m thc cht l cch b tr phn t ca mng cng nh cch ni gia chng vi
H Ni: 30-08-2010
nhau. Thng thng mng c 3 dng cu trc l: Mng dng hnh sao (Star Topology), mng dng vng (Ring Topology) v mng dng tuyn (Linear Bus Topology). Ngoi 3 dng cu hnh k trn cn c mt s dng khc bin tng t 3 dng ny nh mng dng cy, mng dng hnh sao - vng, mng hn hp,v.v.... - M hnh mng dng hnh sao (Star topology): Mng dng hnh sao bao gm mt trung tm v cc nt thng tin. Cc nt thng tin l cc trm u cui, cc my tnh v cc thit b khc ca mng. (s 3.19). Trung tm ca mng iu phi mi hot ng trong mng vi cc chc nng c bn l: + Xc nh cp a ch gi v nhn c php chim tuyn thng tin v lin lc vi nhau. + Cho php theo di v s l sai trong qu trnh trao i thng tin. + Thng bo cc trng thi ca mng... + Cc u im ca mng hnh sao: Hot ng theo nguyn l ni song song nn nu c mt thit b no mt nt thng tin b hng th mng vn hot ng bnh thng. Cu trc mng n gin v cc thut ton iu khin n nh. Mng c th m rng hoc thu hp tu theo yu cu ca ngi s dng. + Nhc im ca mng hnh sao: Kh nng m rng mng hon ton ph thuc vo kh nng ca trung tm. Khi trung tm c s c th ton mng ngng hot ng. Mng yu cu ni c lp ring r tng thit b cc nt thng tin n trung tm. Khong cch t my n trung tm rt hn ch (khong 100 m). Nhn chung, mng dng hnh sao cho php ni cc my tnh vo mt b tp trung (Hub) bng cp xon, gii php ny cho php ni trc tip my tnh vi Hub khng cn thng qua trc BUS, trnh c cc yu t gy ngng tr mng. Gn y, cng vi s pht trin switching hub, m hnh ny ngy cng tr nn ph bin v chim a s cc mng mi lp. - Mng hnh tuyn (Bus Topology): theo cch b tr hnh lang cc ng nh hnh
Hnh 3.19: Mng dng hnh sao
Hnh 3.20: Mng dng hnh tuyn
Hnh 3.21: Mng dng hnh trn
v th my ch (host) cng nh tt c cc my tnh khc (workstation) hoc cc nt (node) u c ni v vi nhau trn mt trc ng dy cp chnh chuyn ti tn hiu. Tt c cc nt u s dng chung ng dy cp chnh ny. Pha hai u dy cp c bt bi mt thit b gi l terminator. Cc tn hiu v gi d liu (packet) khi di chuyn ln hoc xung trong dy cp u mang theo i ch ca ni n. Loi hnh mng ny dng dy cp t nht, d lp t. Tuy vy cng c nhng bt li l s c s n tc giao thng khi di chuyn d liu vi lu lng ln v khi c s hng hc on no th rt kh pht hin, mt s ngng trn ng dy sa cha s ngng ton b h thng. (S 3.20) - Mng dng vng (Ring Topology): mng dng ny, b tr theo dng xoay vng, ng dy cp c thit k lm thnh mt vng khp kn, tn hiu chy quanh theo mt chiu no . Cc nt truyn tn hiu cho nhau mi thi im ch c mt nt m thi. D liu truyn i phi c km theo a ch c th ca mi trm tip nhn. Mng dng vng
H Ni: 30-08-2010
c thun li l c th ni rng ra xa, tng ng dy cn thit t hn so vi hai kiu trn. Nhc im l ng dy phi khp kn, nu b ngt mt ni no th ton b h thng cng b ngng. (S 3.21) - Mng dng kt hp + Kt hp hnh sao v tuyn (star/Bus Topology), Cu hnh mng dng ny c b phn tch tn hiu (spitter) gi vai tr thit b trung tm, h thng dy cp mng c th chn hoc Ring Topology hoc Linear Bus Topology. Li im ca cu hnh ny l mng c th gm nhiu nhm lm vic cch xa nhau, ARCNET l mng dng kt hp Star/Bus Topology. Cu hnh dng ny a li s uyn chuyn trong vic b tr ng dy tng thch d dng i vi bt c to nh no. + Kt hp hnh sao v vng (Star/Ring Topology), Cu hnh dng kt hp Star/Ring Topology, c mt "th bi" lin lc (Token) c chuyn vng quanh mt ci HUB trung tm. Mi trm lm vic (workstation) c ni vi HUB - l cu ni gia cc trm lm vic v tng khong cch cn thit. 3.4.4. Mt s m hnh mng ca h thng thng tin t M hnh chung ca my tnh v h thng mng LAN c th c m phng theo cc hnh v nh sau: + M hnh phn tn my ch trn mng LAN. Servers
Clients
Hnh 3.22: M hnh phn tn my ch trn mng LAN + Kt ni v chia s thng tin, ti nguyn trn mng (s 3.23)
Clients Clients Clients
Servers
Clients Print
Hnh 3.23: m hnh kt ni v chia s thng tin, ti nguyn trn mng

H Ni: 30-08-2010
+ Kt ni nhiu my tnh trong h thng mng LAN (s 3.24)
Hub
Servers
Clients Hub
Clients Hub
Clients
S 3.24: M hnh kt ni my tnh trong mng LAN cc b - S dng Modem kt ni vi cc my tnh ngoi mng cc b. y chnh l mng kt ni Internnet.
Digital Analog
Modem
in thoi cng cng
Analog
Modem
Digital
S 3.25: M hnh s dng Modem kt ni vi cc my tnh ngoi mng cc b 3.4.5. Xy dng mng cc b cho ton h thng thng tin t ai ti c s * Kin trc tng th: H thng c kh nng phc v nhiu ngi thng qua mng LAN, WAN v Internet. Do vy, h thng thng tin t phi c xy dng trn m hnh Client/Server m tt c cc d liu khng gian v thuc tnh cng c lu tr trong mt h qun tr c s d liu tp chung nh s 3.26.
Trang -74-
H Ni: 30-08-2010
Database Server Web MapServer
Router WAN
H CSDL ti nguyn quc gia
Backup data Map Server LAN Tra cu t cc ngnh khc/ Internet
Router
Browse Server
Clients
My in, qut
H thng thng tin t (t ti cc s)
Cc im truy cp t xa
S 3.26: Kin trc tng th ca mt LIS ti mt s ti nguyn v mi trng * Thit k chi tit + Xc nh khu vc xy dng h thng mng nh: khong cch, v tr, s ta nh, s tng, s phng + Tng hp cc trang thit b cn thit cho vic xy dng h thng mng. + Thit k mng LAN, WAN v Internet. 3.4.6. Thit k h thng chng st cho mng my tnh Chng st l mt yu cu quan trng ca bt k mt h thng thng tin no. St nh c th gy ra nhng thit hi nghim trng m chng ta khng th lng ht c. Trong qu trnh xy dng chng ta phi nghin cu mt s cng ngh chng st: + Thit k theo kiu n gin c di in p chn ngng t 300-400V v th ch c tc dng khi in p trn mc 300-400V. y l gii php n gin v r tin. + Thit k dng ngn cch, y l kiu tt nht. Phng php ny c thit k theo nguyn tc s dng mt bin tr bin thin theo tn s. in tr l thp nht ti tn s tn hiu hoc ngun in lm vic bnh thng. Xung in ca st c tn s khc nn in tr s tng vt v lm suy gim ton b in p ca st. tuy nhin gii php ny tng i t, nn thng thng kt hp c 2 phng php. 3.4.7. Kt ni Internet/Internet Phc v cho cc i tng truy cp t xa. y l gii php nhm nng cao hiu qu khai thc h thng thng tin t v c th phc v cho s lng ln ngi s dng. Phn mm c th s dng nh Geomedia Web Map. 3.5. Xy dng ngun nhn lc trong h thng thng tin t Ngun nhn lc trong h thng thng tin t ai c xy dng mi cn phi o to. Vic o to ngun nhn lc v cng ngh thng tin l mt cng vic ht sc quan
H Ni: 30-08-2010
trng, n quyt nh s thnh bi ca cc h thng c xy dng. vn hnh c h thng, xy dng, cp nht, bo tr, khai thc, m bo s an ton, an ninh cho d liu, khc phc cc s c thng thng... Ngoi chuyn mn nghip v u i hi cn b trong h thng thng tin cn phi c mt trnh tin hc nht nh. Qu trnh ny cng gp phn hin i ho ngnh ic chnh theo nh hng pht trin cng ngh thng tin. 3.5.1. o to tin hc cn bn cho cc cn b cng chc y l loi hnh o to ph cp tin hc cho cn b cng chc trong h thng thng tin. Loi hnh o to ny l bt buc, v l tin nng cp o to ng dng cng ngh thng tin cho nghip v. Xc nh cc hnh thc o to cho ph hp vi thc t: nh o to tp trung, ngn hn, hoc gi i cc o to ti cc c s khc. 3.5.2. o to tin hc cho cn b k thut thu thp v x l d liu y l loi hnh o to vi phn ng l cn b k thut, a cc ng dng ca cng ngh tin hc vo trong h thng ca ngnh a chnh.i tng o to thng l t cp phng tr ln. Yu cu khi c o to, nm vng cc kin thc c bn v ng dng tin hc trong vic thu thp, xy dng, lu tr, x l d liu dng s. Cc ni dung to to chi tit: Bn s; Cc phn mm c ng dng (nht l cc phn mm GIS); S ha bn ; Bin tp, trnh by bn s, qun l v cc php x l trn bn s v d liu thng tin a l. Hnh thc o to: Tp chung; khng tp chung; hoc gi o to ti cc trung tm ca ngnh. 3.5.3. o to chuyn gia qun tr v bo tr h thng H thng bao gm cc my ch, my trm, thit b mng, cc thit b ngoi vi haotj ng bnh thng c c cc chuyn gia qun tr v bo tr h thng. Cng vic thng xuyn theo di h thng, qun tr mng, x l cc hng hc, cc s c thng thng. Cn b ti v tr ny cn c t 2-3 ngi, i hi trnh tin hc tng i cao, t cao ng tr ln. Hnh thc o to: Tp chung; khng tp chung hoc gi o to ti cc trung tm ca ngnh. 3.5.4. o to qun tr c s d liu Tng t nh cc chuyn gia qun tr v bo tr h thng, vic qun tr mt c s d liu ln l rt c thit v quan trng i hi trnh tin hc cao. Hnh thc o to: Tp chung; khng tp chung hoc gi o to ti cc trung tm ca ngnh. 3.5.5. o to pht trin ng dng i vi cn b k thut pht trin ng dng, ngoi c trn tin hc cao cn phi c trnh chuyn mn nghip v tt. y l nh hng lu di v phi c u t hp l. Hnh thc o to: Tp chung; khng tp chung; hoc gi o to ti cc trung tm ca ngnh c th l tin hc i vi cc cn b c chuyn mn nghip v, l nghip v nu l cc cn b tin hc. 3.5.6. o to s dng v vn hnh, khai thc h thng ng dng S dng c h thng thng tin t l mc ch chung, v vy o to s dng, khai thc cn c ch trng v m rng cho tt c cc cn b cng chc c lin quan (k c cc cn b lnh o). C hai ni dung o to, o to s dng, o to khai thc thng tin trong
H Ni: 30-08-2010
h thng thng tin t v o to chi trch nhim vn hnh, cp nht thay i thng tin trong h thng. i tng ny l cc cn b ti cc s, phng, v c s ca ngnh qun l t ai. i tng vn hnh phi c trnh tin hc, nghip v qun l t ai, v phi c tinh thn trch nhim. 3.5.7. o to s dng cc dch v mng i tng ca ni dung o to l tt c cc cn b s, huyn, x phng. 3.5.8. o to b xung, nng cao Trong thi gian xy dng v cc nm v sau cn phi c k hoch o to b xung, nng cao v trnh tin hc cng nh chuyn ngnh. -~-~-~-~-~-~-~-~-~- Ht chng III -~-~-~-~-~-~-~-~-~-
Trang -77-
H Ni: 30-08-2010
H THNG THNG TIN T - LIS CHNG IV
QUN L THNG TIN T AI

4.1. Gii thiu
Qun l thng tin t ai khng phi l mt hot ng mi. H thng thng tin t ai c t khi loi ngi ch trng vo cc lnh vc nng nghip. iu ny dn n s pht trin cc h thng thng tin t ai nng thn. Nhng nt mi ca qun l thng tin t ngy nay l cht lng v tc ca vic x l d liu, cc phng php phn tch v th hin cc d liu c x l. Ngy nay trch nhim ca vic x l d liu ln hn nhiu so vi qu kh. Nh nc cng c vai tr lnh o thng sut trong cc bc ca qun l a chnh v d nh quyn s hu t, nh thu t v cc chng trnh iu hnh mi trng. iu ny kt hp vi vic a dn cc tin b k thut qui hoch h thng tng th nhm gii quyt cc nhu cu v sch lc v phng php ca vic qun l, tp hp h s phn tch v ph bin cc thng tin t. Ngc li s pht trin ca h thng thng tin t ai s l mt ngun vn quan trng v t gi phi c qun l c hiu qu. Do hot ng ca nhiu i tng trong x hi, v nhu cu cn ngun ti nguyn thng tin t ai cho nn chng ta cn qun l thng tin t ai cht ch m bo t c hiu qu ti a. Tri qua nhiu thp k cc kh nng mi v thu thp v x l d liu cng vi cc yu cu ngy cng ln ca ngi s dng, s cn thit ca cc sch lc qun l lm cho h thng thng tin t ai ngy cng c ch . Nhng vn cn quan tm l s t chc c hiu qu cc ngun vn nhm t c mc ch ra. Nhng mc ch ny bao gm s pht trin cc vng d liu, ni dung so snh v kh nng thc hin ca thng tin, s s dng v kh nng phi hp n vi cc d liu khc. Qun l thng tin t ai c hiu qu l mt vn v cng quan trng i vi cc nc ang pht trin. Cc nc ny c cc quan im v quyn s hu v s dng rt khc nhau cng nh vn bo v mi trng v s dng cc ngun ti nguyn. S khc nhau bao gm v nhn s v k thut, s qun l cc h thng thng tin v c cu hnh chnh v lut php ra k hoch v iu hnh s dng cc ngun ti nguyn. Cc nc chm v ang pht trin cn cc h thng thng tin t ngn chn s s dng phung ph ngun ti nguyn t ai ca h. Kinh ph a vo s dng v pht trin mt h thng thng tin t rt cao, trong khi kh nng c mt i ng k thut vin c kinh nghim v trnh hin nay hu nh cha p ng c yu cu. Thm ch ngay c cc nc ang pht trin hn cng rt thiu cc cn b c o to v c kinh nghim. Cc vn phi ng u trong khi xy dng mt h thng thng tin t ai mt mt l mi trng mt khc l cc vn v k thut v qun l. S ci cch v thay i cc vn trn s to ra mt h thng thng tin t ai tt hn cho vic thc hin cc chnh sch v t. Mc ch cui cng l p ng c yu cu ca ngi qun l v ngi s dng t ai ngy cng c hiu qu hn v hp l hn.
Trang -78-
H Ni: 30-08-2010
4.2. Khi qut v cng tc qun l thng tin t ai 4.2.1. Khi nim qun l thng tin t ai Hot ng qun l bt ngun t s phn cng, hp tc lao ng, ny sinh khi c cc hot ng tp th nhm t c cc mc tiu chung m trong h thng thng tin t ai l cc hot ng ca cc phn t nh con ngi, c s d liu, c s h tng k thut v cc bin php t chc. Cng tc qun l thng tin t ai din ra t phm vi nh n ln, t n gin n phc tp. Thut ng qun l thng tin t ai c nhiu cch din t khc nhau, nhng theo ngha thng thng, v ph bin nh hin nay n l cc hot ng c t chc nhm tc ng v c nh hng n cc h thng thng tin t ai t c cc mc nh nht nh phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai theo cc mc tiu c xc nh. Qun l thng tin t ai l mt hot ng khng n gin v n ph thuc vo nhiu yu t khc nhau nh: con ngi, yu t chnh tr, yu t t chc, yu t vn ha x hi, yu t khu vc... Cc yu t tc ng n ni dung, phng thc v cng c tin hnh qun l. Qun l thng tin t ai trn phng din h thng, qun l thng tin t ai l mt hot ng thit yu ca con ngi trong h thng thng tin nhm thit k v duy tr mt mi trng lm vic bn trong v bn ngoi h thng, lm sao h thng c th hon thnh cc nhim v v mc tiu nh, trn c s s dng tt nht cc ngun ti liu, d liu hin c. Mt khc qun l thng tin t ai cn l qu trnh xc nh cc hot ng ca h thng thng tin t ai c nh hng theo cc mc tiu, trong cc hnh ng c bn l: xc nh mc tiu, lp k hoch thc hin mc tiu , t chc v kim tra vic thc hin k hoch . Chng hn cc vic nh chm sc, bo tr cc thng tin. N bao gm cc hot ng t khi nhp d liu vo h thng, kim tra, sp xp v phn loi thng tin. Nh vy, hot ng qun l thng tin t ai bao trm ln tt c cc hot ng ca mt h thng thng tin t ai ni ring hay mt t chc n chung, cng nh tt c cc yu t vt cht v con ngi to thnh t chc . Qun l thng tin t ai bao gm cc yu t sau: - Cc ch th qun l, l tc nhn tc ng ln cc i tng qun l bng cc cng c vi cc phng php thch hp theo nhng nguyn tc nht nh. - i tng qun l, l cc i tng tip nhn trc tip s tc ng ca cc ch th qun l. - Khch th qun l, l cc i tng chi s tc ng v iu chnh ca cc ch th qun l. - Mc tiu qun l l t c ci ch ti mt thi im do ch th qun l xc nh trc .
H Ni: 30-08-2010
Qun l thng tin t ai ra i chnh l nhm t c hiu qu ln hn trong cng tc qun l v s dng cc thng tin vo cng tc qun l nh nc v t ai. 4.2.2. B my t chc ca cng tc qun l t ai 1, T chc h thng thng tin trong qun l hnh chnh nh nc Xt trn tng th h thng thng tin phc v cho cng tc qun l hnh chnh nh nc bao gm 3 tuyn chnh. - Tuyn tng th: qun l nh nc trn phm vi ton quc. - Tuyn theo lnh vc: qun l nh nc theo ngnh. - Theo tuyn lnh th: qun l nh nc theo a phng. H thng thng tin phc v cho cng tc qun l nh nc mang tnh h thng t trung ng n a phng v c s. Chc nng ca h thng thng tin ton quc l m bo mi quan h v thng tin thng sut, thng nht v ng b trn c nc. H thng thng tin ton quc ng vai tr l ngn hng d liu v php lut, cc vn bn php quy ca nh nc, v cc s liu thng k, lu tr trn mi mt hot ng ca c nc v cc vn quc t c lin quan. H thng thng tin ton quc l trung tm qun l, cung cp v p ng mi nhu cu v thng tin cho mng li thng tin ca cc c quan nh nc cc a phng.
Chnh ph H thng thng tin ton quc

Cc UBND tnh, thnh ph Cc b, ngnh, cc c quan thuc Chnh ph
Cc UBND qun, huyn
Cc v, cc s
S 4.1: h thng thng tin ton quc phc v cng tc qun l nh nc 2, T chc qun l nh nc v t ai Mt h thng thng tin t ai chi tit n tng tha t, n tng ch s dng... cc thng tin ny phc v trc tip cho cng tc qun l nh nc v t ai.
Trang -80-
H Ni: 30-08-2010
B ti nguyn v mi trng
Tng cc qun l t ai
UBND Tnh
S Ti nguyn v mi trng
UBND Huyn
Phng Ti nguyn v mi trng
UBND X
Cn b a chnh x
S 4.2: b my t chc ca cng tc qun l t ai Theo lut t ai 2003 m hnh qun l t ai ca Vit Nam c cng tc qun l nh nc v t ai c chia thnh 4 cp v cc cp chu trch nhim trc chnh ph v cc cp qun l nh nc v t ai ti cc cp mnh qun l c th c th hin qua s 4.2: - i vi B ti nguyn v mi trng: chu trch nhim trc chnh ph. - i vi cp tnh: C quan qun l t ai l S Ti nguyn v Mi trng trc thuc UBND tnh. - i vi cp huyn: C quan qun l t ai l Phng Ti nguyn v Mi trng trc thuc UBND huyn. - i vi cp x: Thc hin vic qun l t ai l cn b a chnh v u do UBND cp x qun l. 4.2.3. Mi quan h gia h thng thng tin t ai v b my t chc ca cng tc qun l t ai Trn c s cc h thng thng tin t phi p ng c cc yu cu ca cng tc qun l nh nc v t ai, trn c s ca vic phn cp v t chc b my Nh nc ti Vit Nam cho chng ta thy, cng tc qun l t ai chi tit ch thc hin ti 3 cp (tnh, huyn, x)v qun l cc thng tin t ai cng theo s phn cp . Mi quan h trn c th hin qua s 4.3 nh sau:
Trang -81-
H Ni: 30-08-2010
UBND Tnh
S Ti nguyn v mi trng
Vn phng ng k QSD
H thng thng tin t ai (LIS)
UBND Huyn
Phng Ti nguyn v mi trng
Vn phng ng k QSD
H thng thng tin t ai (LIS)
UBND X
Cn b a chnh x
S 4.3: h thng thng tin t ai v b my t chc ca cng tc qun l t ai H thng thng tin t ai l mt h thng cha ng cc thng tin t ai n tng tha t, tng ch s dng. Nhng thng tin t ai ny phc v trc tip cho cng tc qun l nh nc v t ai cp tnh, thnh ph trc thuc trung ng, cp qun, huyn, th x, th trn, phng x... H thng thng tin t Vit Nam c t chc phn tn ti cp tnh, mi tnh chu trch nhim qun l cc thng tin t ai trong phm vi tnh ca mnh. Tuy nhin theo lut t ai 2003 vic phn cp qun l t ai c tng cng cho cc cp qun, huyn, do vy h thng thng tin t ai s c chia nh ti cp qun, huyn. Nh vy trn c s ca vic phn cp b my qun l v t chc ca cng tc qun l th H thng thng tin t ai c t chc v qun l nh sau: - i vi cp tnh: c quan qun l t ai l S Ti nguyn v mi trng trc thuc UBND tnh. n v ch tr v qun l trc tip h thng thng tin t ai l Vn phng ng k quyn s dng t. - i vi cp huyn: c quan qun l t ai l Phng Ti nguyn v mi trng trc thuc UBND huyn (qun). n v ch tr v qun l trc tip h thng thng tin t ai l Vn phng ng k quyn s dng t. 4.3. Mc ch, ngha v vai tr ca qun l thng tin t ai 4.3.1. Mc ch ca qun l thng tin t ai - Xc nh cc nhu cu i vi thng tin t. - Kim tra xem mt h thng thng tin t trong thc t c s dng nh th no trong vic ra quyt nh, chuyn giao thng tin t ngi lm thng tin n ngi s dng v cc tr ngi trong vic chuyn giao thng tin .
Trang -82-
H Ni: 30-08-2010
- Xy dng cc chnh sch cho vic u tin phn phi cc ngun ti nguyn cn thit, giao trch nhim hot ng v thit lp cc tiu chun v phng php iu hnh hot ng ca cc ngun vn . - Tng cng h thng thng tin t ang c hoc a vo cc h thng cc thng tin t mi. - Thit k cc h thng thng tin mi m bo phc v tt theo s pht trin ca x hi. - u t v s dng cc thit b v k thut mi nhm p ng cho cc cng vic ca ngnh. 4.3.2. ngha ca qun l thng tin t ai 1, ngha thc tin ca qun l thng tin t ai + Qun l thng tin t c mt ngha thc tin rt to ln. N phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai. Phc v cho vic thc hin cc ch trng, chnh sch ca ng v nh nc. + Qun l thng tin t l qun l cc d liu, ti liu qun l nh nc, qun l cc mt trong i sng x hi, bo v ch quyn v ton vn lnh th ca t nc. + Qun l thng tin t gp phn vo cng tc qun l an ninh trt t x hi, to ra mt x hi cng bng vn minh. + Cc d liu t ai c lu tr lm c s cho cng tc quy hoch, thc y pht trin kinh t x hi ca cc a phng, cc vng lnh th v ca quc gia. + Ti cc c quan, cc t chc cc cn b cng chc s dng cc thng tin, d liu t ai vo cng tc nghin cu v gii quyt cc cng vic ca mnh. + i vi ngi s dng t ai, qun l thng tin t ai n cung cp cc thng tin phc v cho vic u t vo t ai, s dng t ai mt cch hiu qu nht. 2, ngha khoa hc ca qun l thng tin t ai + Qun l thng tin t ai phn nh s tht khch quan cc hot ng ca ngnh qun l t ai trong tt c cc cp v tt c cc giai on pht trin ca t nc cho nn n mang tnh khoa hc cao. + Qun l thng tin t l bng chng v s pht trin ca khoa hc, phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai, phc v cho cc ti khoa hc. + Qun l thng tin t ai cn l ngun ti liu lu tr c s dng lm t liu tng kt, nh gi, rt ra cc quy lut vn ng v pht trin ca s vt, hin tng trong t nhin v trong x hi. + Cc lnh vc khoa hc, cc nghin cu khoa hc u c s dng cc thng tin t ai lu tr k tha cc thnh tu c t trc , v l c s tm ra nhng ci mi trong khoa hc. 3, ngha lch s ca qun l thng tin t ai Cc thng tin t ai c lu tr v qun l bao gi cng gn lin v phn nh mt cch trung thc qu trnh hot ng ca con ngi i vi t ai v cc s kin din ra trong qu kh, trong sut tin trnh lch s ca quc gia. 4, ngha vn ha ca qun l thng tin t ai Qun l thng tin t ai cn l mt di sn vn ha c bit ca dn tc. Cc thng tin t ai c lu tr v qun l t th h ny sang th h khc, l ngun thng tin dng cho cng tc gi gn, pht huy v pht trin nn vn ha dn tc. 4.3.3. Vai tr ca qun l thng tin t ai - Xy dng cu trc thng tin ph hp cho h thng (cho php s dng cc phng php khc nhau).
Trang -83-
H Ni: 30-08-2010
- Lu tr thng tin trong h thng theo cc dng tp trung hoc c lp tu vo cc h thng. - Vic nn vt l cc d liu cho cc yu cu v lu tr khng gian cc d liu cng t v s s dng chng cng nhanh. - S truy nhp v x l d liu d dng hn, cho php vic phn tch d liu c hiu qu hn nhiu so vi h thng thng tin t th cng. - Kh nng ho hp gia hnh ho v cc d liu thuc tnh trong cng mt khu hot ng. - Tng hp v s l cng mt lc nhiu ngun d liu khc nhau. - iu khin s truy nhp thng tin: ai c th truy nhp, s dng hay thay i, cp nht thng tin. - To kh nng cp nht thng tin, thay i thng tin mt cch nhanh chng v thun tin. - Trnh s d tha thng tin trong h thng. 4.4. c im, tnh cht ca qun l thng tin t ai 4.4.1. c im ca cng tc qun l thng tin t ai 1, Qun l thng tin t ai mang u cc c im ca cng tc qun l d liu v qun l h s: - Qun l cc thng tin gc, - Qun l cc thng tin sao chp - Qun l sn phm phn nh trc tip hot ng ca ngnh tt c cc cp - Khng l i tng mua bn khi ti liu hnh thnh - Qun l cc thng tin v qu kh: l cc thng tin lin quan n nhng cng vic c gii quyt, c gi tr nht nh i vi cc hot ng v cn c bo qun lu di. - Qun l cc thng tin hin ti: l nhng thng tin lin quan n nhng s vic xy ra hng ngy. - Qun l cc thng tin tng lai: l nhng thng tin mang tnh k hoch, tng lai, cc d bo chin lc. 2, Bn cnh qun l thng tin t ai cn c mt s cc c im ring bit - Cc thng tin t ai c th hin c 2 dng ho v thuc tnh c cu trc nn khi lng thng tin rt ln, chi ph thu thp s liu cng s rt ln. - Thng tin c th s dng vi mc ch tng hp nghin cu v m cng nh theo di chi tit cc bin ng v qun l s dng t ai. - Cc bin ng v t ai ch yu s c th hin bng vic thay i quyn s dng t, thay i mc ch s dng, tch nhp cc tha t, bin ng v nh gi hng t, loi t. - Trong h thng thng tin t mt mt phi phn nh ng thc trng s dng t, mt khc phi theo di c cc thng tin lch s, din bin cc bin ng gii quyt ng n v hp l cc vn khiu ni, tranh chp t ai. - Cha ng ton b cc ni dung thng tin ca ngnh theo mt th thng nht tt c cc cp trong quc gia. - Qun l thng tin t mang tnh k thut, tnh kinh t v tnh x hi c trng. - Qun l y cc thng tin v: + Thng tin v iu kin t nhin (v tr a l ca mt khu vc, ranh gii khoanh t, ngun gc pht sinh, tnh cht ho hc, tnh cht vt l, tnh cht sinh hc, iu kin kh hu- thu vn,..; + Thng tin v iu kin kinh t x hi (C cu cc ngnh, gi tr kinh t t, gi tr a t, thu nhp, mc sng, dn tc, phong tc tp qun, dn s, ngun lao ng);
Trang -84-
H Ni: 30-08-2010
+ Thng tin v iu kin php l (quyn s dng t, ch s dng t, thi hn s dng t); + Thng tin v hin trng s dng t - Qun l thng tin t cn c kh nng b xung, cp nht nhng bin ng v thng tin mt cch thng xuyn v lin tc. - Qun l thng tin t mang m tnh nhn dn. - Qun l dng v m: bao gm cc d liu, thng tin t ai v cc d liu c lin quan t cp huyn tr ln. - Qun l dng vi m: bao gm cc d liu, thng tin t ai v cc thng tin c lin quan ti cc c s (x, phng, th trn). 4.4.2. Tnh cht ca qun l thng tin t ai - Tnh khoa hc: tnh khoa hc ca cng tc qun l thng tin t ai c th hin ni bt qua vic nghin cu cc ti liu, cc thng tin t ai tm ra cc quy lut, cc gii php phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai, cc hot ng ca t nhin ca x hi. Tnh cht khoa hc c th hin trong ni dung ca cc khu qun l thng tin t ai nh xc nh gi tr, xy dng h thng cng c tra cu, bo qun cc ti liu t ai. - Tnh cht c mt: trong h thng thng tin t ai cha ng nhiu cc thng tin c v t ai v x hi. Trong khi cc thng tin c nhiu cc thng tin mt, b mt i vi cc c quan, b mt vi cc t chc v b mt i vi ngi s dng thng tin t ai. 4.5. Ni dung ca cng tc qun l thng tin t ai 4.5.1. Ni dung ca cng tc qun l 1, Hot ng qun l - Xy dng cc vn bn, cc ni quy v cng tc qun l thng tin t ai. - Lp k hoch, phng hng theo tng giai on qun l thng tin t ai (ngn hn, trung v di hn). - T chc kim tra, hng dn cc quy nh ca cng tc qun l thng tin t ai. - D tr kinh ph phc v cng tc qun l thng tin t ai. - Lp k hoch o to, bi dng cn b qun l thng tin t ai. - T chc nghin cu khoa hc nghip v v hp tc quc t trong lnh vc qun l thng tin t ai. - Thc hin cc ch bo co, thng k cng tc qun l thng tin t ai. - T chc s kt, tng kt hot ng qun l thng tin t ai. 2, Hot ng nghip v Hot ng nghip v l qu trnh xy dng d liu cng nh c khun dng d liu cho php c kh nng phn tch v x l d liu to ra sn phm khi c cc yu cu v thng tin t ai. Cc hot ng nghip v ca cng tc qun l thng tin t ai bao gm: thu thp d liu, nhp v xy dng c s d liu, qun l d liu v thng tin t ai , thng bo kt qu (cung cp thng tin t ai). a, Thu thp d liu Thu thp d liu, ti liu t ai l qu trnh iu tra cc d liu phc v cho vic xy dng c s d liu t ai. Cc d liu cn c thu thp bao gm cc d liu sau: - Bn trn giy ang cn s dng. - Cc loi nh vin thm, v tinh... - Cc s liu o c mt t - Cc s liu thuc tnh lin quan n t ai - Cc s liu v iu kin t nhin.
H Ni: 30-08-2010
- Cc s liu v iu kin kinh t x hi. - Cc ngun d liu s c sn. b, Nhp v xy dng c s d liu - Nhp d liu vo trong h thng thng qua cc cng c nhp liu ca h thng thng tin t ai. - Xy dng, qun l, lu tr cc thng tin bn hnh chnh v h s a gii hnh chnh cc cp. - Xy dng, qun l, lu tr, s dng v cp nht h thng cc thng tin v bn a chnh v h s a chnh chi tit n tng tha t. - Xy dng, qun l, lu tr, s dng v cp nht thng tin hin trng, quy hoch s dng t trn c s bn hin trng v quy hoch s dng t ai. - Thc hin vic cp giy chng nhn quyn s dng t cho cc ch s dng t. - Thc hin v qun l cc bin ng t ai tt c cc cp. - Xc nh gi t v thu thu s dng t t. - Cung cp cc thng tin phc v cho vic pht trin kinh t - x hi v phc v cho th trng bt ng sn. c, Qun l d liu v thng tin t ai Thng tin c th c lu tr mt cch an ton hn ch thp nht nhng s c lm cho thng tin b thay i do hng thit b k thut gy ra hoc do s cnh tranh khng lnh mnh ca con ngi, hay do thi gian gy nn. - An ton d liu: H thng c xy dng phi t c mc an ton cao nht do c tnh tp chung ca d liu, tnh sn sng ca h thng. Do vy phi gim thiu cc s c, nu trong trng hp c s c xy ra phi bo m khc phc cc s c v d liu ng dng cng nh h iu hnh. Khi d liu ng dng b hng hoc h iu hnh b sp , h thng bo m cc d liu backup cho vic phc hi trng thi lm vic n nh. Ty theo mc an ton ca c s d liu chng ta c th la chn mt trong cc phng php sau hoc l tt c. + Lu s liu hnh ngy, cho php thc hin backup d liu ca h thng trong khi h thng vn ang hot ng. Trong trng hp ny ch lu cc s liu ca ng dng, khng lu s liu ca ngi s dng khc khng nm trong phm vi chng trnh ng dng. Chu k l mi ngy mt ln vo cui gi lm vic trong ngy. + Lu s liu hng tun, n thun ch s dng cc cng c ca h iu hnh. i vi phng php ny yu cu Database phi c Shutdown. Chu k thc hin mi tun mt ln vo ngy cui tun. + Lu s liu hng thng, s dng cng c ca h iu hnh thc hin lu tr. i vi phng php ny yu cu Database phi c Shutdown. Chu k thc hin mi thng mt ln vo ngy lm vic cui cng trong thng. - Bo mt cho h thng bao gm cc mc bo mt nh: bo mt hnh chnh, bo mt h iu hnh, bo mt c s d liu. + Mc bo mt hnh chnh: mc ny da trn cc nguyn tc hnh chnh ca n v. Kim sot chc nng, nhim v, quyn hn, ra vo ca cc c nhn. Tun th nguyn tc bo mt thng tin. Cc c nhn c trch nhim bo v ti nguyn thng tin trn my tnh ca mnh. + Mc bo mt h iu hnh, mc ny ch yu da trn kh nng ca h iu hnh iu khin cc quyn nh truy nhp my ch/bo tr h thng, quyn c chy cc chng trnh ng dng. + Mc bo mt c s d liu, thng thng mt c s d liu a ngi s dng phi cung cp mt tnh nng bo mt, kim sot vic truy cp v s dng d liu nh: Ngn chn cc truy cp bt hp php, ngn chn cc truy cp bt hp php vo gin cc
Trang -86-
H Ni: 30-08-2010
i tng, kim sot phn a cng s dng, kim sot ngun ti nguyn h thng s dng, theo di cc hnh ng ca ngi s dng. - Bo mt c s d liu bao gm: cc c ch kim sot cc quyn truy cp v s dng c s d liu mc h thng nh kim tra hp ng ngi s dng/mt khu, dung lng a c sn cho mt gin cc i tng ca ngi s dng, gii hn ti ngu yn cho mt ngi s dng. Bo mt c s d liu bao gm bo mt d liu v bo mt ng dng. + Bo mt d liu bao gm: cc c ch truy cp v s dng d liu ti tng i tng trong c s d liu. Mi ngi s dng ch c php truy cp vo mt i tng ring v kiu hnh ng m ngi s dng c php thao tc trn . Mi mt c s d liu u c cc danh sch ngi s dng. truy cp d liu ngi s dng phi dng mt ng dng c s d liu kt ni vi mt tn ngi s dng nht nh ca c s d liu. Mi mt ngi li c mt khu ring ngng chn cc truy cp bt hp php. Cc quyn cho php thc hin cc kiu cu lnh SQL khc nhau v cho php kt ni vo c s d liu, to cc bng trong gin , cng nhu kh nng s dng d liu ca cc i tng khc. + Bo mt ng dng: y l module c thit k ring cho h thng thng tin t ai. Mt ln na ngi s dng li c gn quyn chy cc chc nng ca h thng, truy nhp/xut d liu. d, Cung cp thng tin t ai Cng tc qun l thng tin t ai cn cung cp y v chnh xc cc thng tin t ai gip cc nh qun l ra cc quyt nh phc v cho cng tc qun l t ai. Cht lng ca cc quyt nh ph thuc vo cht lng ca cc thng tin, d liu c cung cp. - K khai ng k t ai. - ng k v qun l bin ng t ai. - Tr gip quy hoch s dng t ai cc cp. -Tr gip cng tc thu thu t, gi tr t. - Phn hng t ai, xy dng bn n v t ai. Bn cnh n cn cung cp cc thng tin t ai phc v cho cc i tng s dng t ai. Qu trnh hot ng nghip v ca cng tc qun l thng tin t thng qua mt s cc bc nh s 4.4:
Qun l thng tin t ai
Cc ngun d liu u vo
Nhp v xy dng c s d liu liu
CSDL LIS
Thng tin t ai
Qun l d liu t ai
S 4.2: Cc bc hot ng ca cng tc qun l thng tin t ai 4.5.2. Ni dung qun l d liu v thng tin t ai 1, Qun l cc d liu Qun l cc d liu quan n cng tc qun l nh nc v t ai nhm gip Nh nc m c c s chc chn qun l cht ch mt cch c h thng ton b t ai trong
H Ni: 30-08-2010
ranh gii hnh chnh. Cc d liu trong c s d liu t ai bao gm cc ti liu lin quan n cng tc qun l ngun ti nguyn t, qun l nh nc v t ai, cc ti liu hot ng nghip v, khoa hc, hnh chnh, Cc ti liu trn c th l: - Cc vn bn php quy ca nh nc (Hin php, Lut t ai, Ngh nh, Ngh quyt) v qun l ngun ti nguyn t v s dng ti nguyn t. - Cc ti liu v quy phm, quy trnh ca ngnh - Cc ti liu o c, chnh l b xung bn cc loi. - Cc biu mu trong cng tc o c bn . - Cc biu mu trong cng tc ng k thng k, cp giy chng nhn quyn s dng t. - Cc ti liu trong cng tc quy hoch, k hoch s dng t. 2, Qun l cc thng tin t ai a, Thng tin v h s a chnh CSDLHSC qun l mi thng tin v h s giy t c lin quan n tha t (bn a chnh). Cc thng tin ny c kt ni v minh ho trn bn a chnh thng qua ch s ca tha t. - Thng tin bn a chnh Bn a chnh l bn chuyn ngnh a chnh. Trn bn th hin chnh xc v tr, ranh gii, din tch v mt s thng tin a chnh khc ca tng tha t, tng vng t trong mt n v hnh chnh a phng nht nh (x, phng, th trn ). Bn a chnh l ti liu c bn nht ca b h s a chnh, manh tnh php l cao phc v qun l cht ch t ai. - Thng tin s a chnh S a chnh nh mt l lch ca t ai c lp nhm ng k ton b din tch t ai c Nh nc giao quyn s dng cho cc t chc, h gia nh, c nhn s dng vo cc mc ch khc nhau. ng thi lit k din tch cc loi t cha giao, cha cho thu s dng, lm c s Nh nc thc hin chc nng qun l nh nc ng php lut. - Thng tin s mc k S mc k t c thnh lp nhm lit k ln lt ton b cc tha t trong phm vi a gii hnh chnh mi x, phng, th trn v cc ni dung. Tn ch s dng, din tch, loi t p ng yu cu tng hp, thng k qu t ai hin c; tra cu s dng cc ti liu h s a chnh mt cch y , thun tin v chnh xc. S mc k phi y cc ni dung theo yu cu qun l t ai ca x, lp s theo mu quy nh ca B ti nguyn v mi trng. Phi m bo chnh xc, khng trng lp, b st ng thi phi lun ph hp vi hin trng s dng t. - Thng tin s cp giy chng nhn quyn s dng t S gm cc ni dung: S th t, giy chng nhn cp tn ch s dng v ni thng tr, din tch v tng s tha c cp, s hiu tha t, s hiu t bn ; cn c php l cp giy. S c lp v theo di ring cho tng x trn c s giy chng nhn quyn s dng t c cp pht. Ghi ht ni dung ca mi giy chng nhn cch 3 dng ri mi ghi tip giy tip theo. S a chnh lp v gi s cp giy chng nhn cho cc i tng thuc thm quyn tnh cp. Phng a chnh lp v ghi s cho cc i tng thuc huyn, th x xt cp giy. X sao lc s cp giy theo di i vi tt c cc i tng c cp giy c tn trn a bn x, phng. - Thng tin s theo di bin ng t ai Ni dung s: tn a danh ni lp s, x, huyn, tnh, cc trng hp bin ng,
H Ni: 30-08-2010
ngy, thng, nm vo s theo di; s hiu t bn , s hiu tha t c bin ng; tn ch s dng trc bin ng v ni thng tr ca ch s dng; loi t trc khi bin ng, din tch bin ng; cc ni dung bin ng khc. - Thng tin v cc ch s dng t ai nh: h tn, ngy thng nm sinh, qu qun, s chng minh th, h tn v/chng.... b, Cc loi h s khc Ngoi h thng h s a chnh ra chng ta cn c cc loi h s v: tha t, giao t, thu t, chuyn i, chuyn nhng, chuyn quyn, thanh tra, kin tra, gii quyt tranh chp, thu hi, phn hng, nh gi, nh gi, cc d n Trn c s h s ny cn b a chnh thc hin cng tc qun l nh nc v t ai. i tng qun l chnh trong c s d liu l cc tha t, ch s dng v mi quan h gia 2 i tng ny trong sut qu trnh bin ng s dng t. Quan h ny c th hin bng Giy cp chng nhn quyn s dng t 4.5. Cc yu t nh hng n qun l thng tin t ai 4.5.1. C s d liu t ai - Thng tin bn a chnh v h s a chnh + Cha xy dng c quy trnh thng nht trong vic thnh lp Bn a chnh v H s a chnh. Bn a chnh hin nay cc a phng vn cn nhiu bt cp nh cha c d liu khng gian v thuc tnh trong cng mt h thng c s d liu. + H thng H s a chnh hin nay ch yu c lu tr trn giy. Cc thng tin lu tr trng lp, h s cng knh, v qun l th phn tn. + H thng cp nht cc thng tin khng ng b, khng thng nht v khng c thc hin mt cch thng xuyn. - Thng tin v quy hoch, k hoch s dng t + Vic xy dng cc phng n quy hoch, k hoch s dng t mi ch dng li ch yu trn bn giy. + Cha xy dng c quy trnh cng ngh v phng php xy dng th hin ni dung quy hoch v k hoch chi tit trn nn bn a chnh. - Cc thng tin v gi t v cc thng tin khc + Cc thng tin v gi t c xc nh trn cc yu t tha t nh: kch thc, v tr, mc ch s dng, cht lng t, cc quyn giao dch v t, cc cng trnh trn t... Nh vy n lin quan n bn a chnh, bn quy hoch s dng t...V th cng tc qun l thng tin t khng th p ng c cho nhu cu qun l v gi t v thu thu t... Tm li: - Hin h thng thng tin t ai ang vn hnh trn nhiu ngun d liu khc nhau, c thi gian v cht lng khc nhau, cha c chun ho v ng b d liu. - Cha xy dng c mt c s d liu t ai v mt h thng thng tin t ai hin i p ng c nhu cu v qun l t ai.Cha p ng c nhu cu i vi cc ch s dung t v tnh nhanh chng, chnh xc, tin cy. 4.5.2. C s h tng k thut - Tnh hnh ng dng cng ngh thng tin trong qun l t ai cc a phng l rt khc nhau. + Trc nm 1994 vic ng dng cng ngh tin hc trong qun l t ai l rt hn ch ch c mt s rt t cc tnh u t vo lnh vc ny. Cc tnh pha nam c cc ng dng sm v ng b hn so vi cc tnh pha bc nh nh: S a chnh Kin Giang, An
Trang -89-
H Ni: 30-08-2010
Giang, Vnh Long (c) v ng Nai.. Tuy nhin mc mi ch dng li mc n gin. + T nm 1994 n nay do s bng n ca cng ngh thng tin v nhu cu c th ca cc a phng th cng vic ng dng cng ngh thng tin vo cng tc qun l t ai c quan tm v bt u c u t. Cho d vy n nay vn cn mt s tnh mi ang giai on bt u pht trin v trin khai ng dng. - Cc phn mm ca h thng hin nay u dng chp v, gii quyt cng trong lnh vc n l, cha c tnh h thng v tnh chuyn nghip. - H thng k thut nh: my tnh, h thng mng, cc c s vt cht cha c u t mt cch tho ng lm cho h thng hot ng cha c hiu qu. - Qu trnh xy dng, thu thp, x l, lu tr, phn phi thng tin khng kp thi v tin cy cha cao. 4.5.3. Ngun nhn lc - Nhn lc cng ngh thng tin trong ngnh cn thiu. K hoch o to, nng cao nng lc cho cn b cha hiu qu. - Nhn lc chuyn ngnh qun l t ai hin nay cha c cc chuyn gia v cng tc ny. 4.5.4. Cc chnh sch ca ng v Nh nc Cn y mnh hn na cng tc xy dng h thng thng tin t ai v tng cng cng tc qun l thng tin t ai ti cc a phng. Nh nc cn c cc chnh sch hp l v hiu qu hn v cng tc qun l nh nc v t ai. 4.6. Cc vn ca s tin hc ho trong qun l thng tin t ai - C kh nng lu tr mt khi lng ln d liu. - Ph thuc vo h thng phn cng v phn mm. - Nhanh chng thay i cng ngh c th to ra nhng tr ngi cho cc k hoch lu di. - Kh nng duy tr cc t vn v ti chnh v t chc kinh ph u t cho cng ngh tin hc trong qun l thng tin thng ln v gm cc chi ph u t trang thit b, phn mm, chi ph bo dng, thay th trang thit b mi. - S thay i v cng ngh i hi phi c nhng thay i v hon cnh, c cu v cc bin php t chc cho hp. Cc vn ny vn cn nhiu tn ti trong cc h thng thng tin t. - Nhu cu o to pht trin i ng k thut vin, c bit l cn b qun l c vai tr quan trng trong vic ra quyt nh v pht trin ca h thng. -~-~-~-~-~-~-~-~-~- Ht chng IV -~-~-~-~-~-~-~-~-~-
Trang -90-

Hệ thống thông tin đất

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hệ thống thông tin đất

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

H Ni: 30-08-2010

H THNG THNG TIN T - LIS

CHNG I KHI NIM C BN V THNG TIN, H THNG V H THNG THNG TIN

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

H THNG THNG TIN T - LIS

H thng (a) H Thng

1.3.2 Phn cp h thng (c)

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

S 1.5: S chung cc b phn cu thnh h thng thng tin

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

H THNG THNG TIN T - LIS

Phn pht thng tin

H THNG THNG TIN T - LIS

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

bt cn b cao cp, cn h thng tin qun l cung cp cc c trng ca v tr lm vic m cn b y m trch.

Mc quan trng ca quyt nh

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

S 1.7: Cc mc bt bin trong qu trnh xy dng mt h thng thng tin

-~-~-~-~-~-~-~-~-~- Ht chng I -~-~-~-~-~-~-~-~-~-

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS CHNG II

H THNG THNG TIN T AI

NGUN LC CON NGI

CC BIN PHP T CHC

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

H THNG THNG TIN T - LIS

H THNG THNG TIN T - LIS

My v, my in My ch d liu Chun ho d liu Nhp v cp nht s liu

Phn tch x l s liu

Tra cu thng tin

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS

H THNG THNG TIN T - LIS

ThS. o Mnh Hng - Khoa Qun l t ai - i hc Ti nguyn Mi trng H Ni

H THNG THNG TIN T - LIS