- Nam Cao hiểu hơn ai hết tất cả những nỗi bi kịch tinh thần giằng xé của một người nghệ sỹ chân chính trước hiện thực tàn nhẫn đến xót xa đau đớn, để rồi tạo nên những tác phẩm ý nghĩa thấm đậm đầy tư duy sâu sắc như Đời thừa. - Đời thừa chính là bức chân dung tâm trạng đầy dằn vặt khắc khoải, bức chân dung chân thực nhất về trí thức tiểu tư sản trong những tháng ngày xã hội đảo điên tăm tối.. - Đời thừa đã dựng lên được cả tấm bi kịch tinh thần của người trí thức. - Bi kịch đau đớn của một nhà văn và bi kịch xót xa của một con người chân chính. - Qua nhân vật Hộ, nhà văn đã bộc lộ được sự đối lập nghiệt ngã giữa ước mơ, khát vọng tình thương với hiện thực xấu xa và tù túng, đã bộc lộ được sự bế tắc bất lực của những người trí thức ý thức sâu sắc nỗi đau của mình mà không thể nào thoát ra được, buộc phải chấp nhận cuộc sống của một đời thừa.. - “Đầu hắn mang hoài bão lớn, hắn khinh những sự tủn mủn về vật chất, hắn say mê lý tưởng, coi nghệ thuật là tất cả”, dường như đối với Hộ, văn chương không chỉ là sở thích, không chỉ là nghề nghiệp mà còn là lý tưởng, là niềm đam mê, là khát vọng sống, là tất cả cuộc đời. - Hộ ý thức được rất rõ trách nhiệm của mình đối với văn chương, Hộ mơ ước về một tác phẩm lớn đoạt giải Nôben. - Hộ viết văn, Hộ hoà vào văn chương bằng tất cả trái tim, bằng tất cả tâm hồn, tất cả bầu nhiệt huyết nóng bông hăng say và tất cả con người ngập tràn khát khao, hoài bão. - Hộ đã phải dằn vặt giằng xé trong những nỗi đắng cay vì lẽ sống tê liệt và ước mơ tan vỡ.. - Điều đau đớn nhất chính là Hộ đã ý thức rất sâu sắc về nỗi đau xót bất lực của mình, Hộ tự rủa mình là đê tiện nhưng, không thể nào tìm ra lối thoát, không thể nào tìm ra một tia sáng giữa cuộc sống tăm tối quay cuồng những lo toan, để rồi chỉ biết chấp nhận, để rồi chỉ biết ngậm ngùi khắc khoải trong bế tắc và tuyệt vọng khôn nguôi. - Nguyên nhân của những bế tắc, bất lực và đau xót trong Hộ, kẻ gây ra những bi kịch triền miên cho cuộc đời Hộ phải chăng chính là xã hội ngột ngạt tù túng xấu xa, xã hội đã bóp nghẹt những mơ ước và khát vọng của con người, xã hội đã buộc con người phải chấp nhận một cuộc đời thừa, chấp nhận một cuộc sống mòn mỏi không còn tia hy vọng. - Mỗi lời mỗi chữ đều thấm đẫm một nỗi đau thương cảm xót xa cho số phận con người, mỗi câu mỗi dòng đều ẩn chứa những lời tố cáo lên án gay gắt xã hội đảo điên tăm tối tước đoạt của con người những khát vọng mơ ước và yêu thương.. - Hộ tự nguyện làm tất cả vì cái gia đình nhỏ nhoi ấy. - Hộ từ bỏ, hy sinh cả giấc mơ thiêng liêng của mình vì cái gia đình thân yêu ấy. - Hộ chỉ còn biết lấy tất cả tình thương của mình để bao bọc và che chở cho các con dù đói nghèo cơ cực. - Nhưng rồi chính Hộ lại là người giẫm đạp lên cái gia đình ấy, lên cái lẽ sống tình thương suốt cả cuộc đời ấy, Hộ lại day dứt triền miên trong bi kịch.. - Với Hộ, tình thương là lẽ sống, Hộ là con người của tình thương, lấy tình thương mà Hộ đối xử với tất cả mọi người. - Giữa lúc Từ đang bơ vơ đau đớn vì bị lừa gạt, đang muốn chết vì nhục nhã tủi hờn, Hộ đã đưa vòng tay ra che chở cho Từ. - Đối với Từ, Hộ chính là người yêu thương nhất, là nơi nương tựa vững chắc cho cả cuộc đời. - Gặp Từ, Hộ đã tìm được một gia đình nhỏ bé nhưng hạnh phúc, tràn ngập yêu thương. - Hộ luôn đề cao triết lý tình thương của mình “kẻ mạnh phải là kẻ giúp đỡ người khác trên nỗi đau của mình”. - Trong văn chương, Hộ cũng quan niệm văn chương chân chính thì phải ca tụng tình yêu thương, giữ được tình yêu thương cho đời mình cũng chính là giữ được lẽ sống tình thương cho văn mình vậy.. - Nhưng rồi, những lo toan bực dọc của cuộc sống đời thường, những sự sụp đổ đau xót khi đối diện với hiện thực cuộc sống đã dồn đẩy Hộ, đã buộc Hộ phải vi phạm lẽ sống tình thương, buộc Hộ trở thành con người tàn nhẫn ích kỷ. - Quan niệm sống của Hộ đã thay đổi “phải biết ác, phải biết tàn nhẫn cho để sống cho mạnh mẽ”. - Hộ đã tìm lại “khí phách” của mình bằng cách giẫm đạp lên người khác. - Chỉ ngày mai thôi! Là tôi đuổi tất cả mẹ con mình ra khỏi cái nhà này, chúng nó chỉ biết ăn với hét, cả con mẹ nữa, con mẹ là mình ấy…. - Bằng những lời lẽ cay nghiệt, đay nghiến, Hộ đã trở thành một kẻ bủn xỉn, tẹp nhẹp và đê tiện, Hộ đã bị tha hoá trong chính lý tưởng và nhân cách của mình. - Sự vi phạm lẽ sống tình thương đã biến Hộ trở thành một kẻ vô đạo đức, mất nhân cách. - Bi kịch tình thương của Hộ biểu hiện cao nhất chính ở những giọt nước mắt kết chuyện. - Hộ đã gục lên ngực Từ mà khóc nức nở sau cơn say. - Những giọt nước mất như giúp Hộ trút bớt đi những gánh nặng, những giằng xé, những đau đớn, như giúp nâng đỡ tâm hồn Hộ trong đáy cùng sâu thẳm của bi kịch và tuyệt vọng.. - Những tiếng văn chính là những lời tố cáo gay gắt nhất xã hội xấu xa làm tha hoá con người, làm cho con người lương thiện trở thành bất lương, từ tốt đẹp, cao cả trở lên đê tiện, thấp hèn. - Hộ muốn nâng cao giá trị cuộc sống của mình nhưng cứ phải sống trong khó nghèo khổ sở, Hộ muốn sống đẹp, sống để yêu thương thì cứ phải sống trong sự dằn vặt và chà đạp lên chính nơi yêu thương nhất cuộc đời mình. - Xã hội đã chà đạp lên số phận con người nghệ sỹ, dồn đẩy họ vào bước đường cùng.. - Đời thừa với những nỗi bi kịch dằn vặt của con người trí thức tiểu tư sản trong xã hội cũ sẽ còn mãi mãi làm cho người đọc phải nhức nhối, phải căm uất cái xã hội lạnh lùng tàn nhẫn, phải khóc thương cho những cảnh đời bất hạnh, những kiếp người mòn mỏi khổ đau.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt