- Sáng kiến kinh nghiệm: “Quy đồng mẫu số các phân số”.. - Trong chương trình phân số của môn toán lớp 5, học sinh được học bài “Quy đồng mẫu số các phân số”. - Bài học này giúp cho việc so sánh , cộng trừ phân số dễ dàng hơn.. - Khi luyện tập, nếu áp dụng theo quy tắc trong sách giáo khoa thì học sinh sẽ lúng túng khi phải quy đồng nhiều phân số mà kết quả của chúng là những phân số có tử số và mẫu số là những số. - Quy đồng mẫu số các phân số sau. - Hay bài : Quy đồng các phân số sau đây sao cho mẫu số chung của nó bé nhất. - Ở trung học cơ sở , học sinh sẽ được học cách quy đồng mẫu số với mẫu số chung bé nhất , nhưng ở bậc tiểu học lại không đề cập đến cách quy đồng này. - Vậy làm cách nào để giúp học sinh có thể tìm được mẫu số chung bé nhất khi quy đồng mẫu số các phân số đó. - Theo sách giáo khoa hiện nay , có hai trường hợp để quy đồng mẫu số. - Muốn quy đồng mẫu số hai phân số , ta có thể làm như sau. - -Lấy tử số và mẫu số của phân số thứ nhất nhân với mẫu số của phân số thứ hai. - -Lấy tử số và mẫu số của phân số thứ hai nhân với mẫu số của phân số thứ nhất. - Quy đồng mẫu số hai phân số sau. - Trong một số trường hợp có thể quy đồng bằng cách đơn giản hơn : Đó là khi mẫu số của phân số này chia hết cho mẫu số của phân số kia. - Quy đồng mẫu số hai phân số. - Nói chung , quy tắc quy đồng mẫu số dễ nhớ , dễ thuộc nhưng thường dẫn đến các phân số có tử số và mẫu số là những số lớn. - Với những bài như ví dụ trên, các em thường mất nhiều thời gian để tính toán và nếu như thực hiện thêm bước tính cộng trừ, các em sẽ lúng túng rất nhiều khi rút gọn phân số để kết quả bài tính luôn là phân số tối giản . - Do đó, tôi đã nghĩ ra cách để hướng dẫn các em tìm mẫu số chung bé nhất theo hai bước như sau : Ta quay lại ví dụ trên. - Quy đồng mẫu số các phân số. - Bước 1 : Chọn mẫu số lớn nhất là 15 , lần lượt gấp lên 2, 3, 4. - số chia hết cho các mẫu số còn lại 3 và 6 15 x 2 = 30. - 30 chia hết cho 3 và 6. - Vậy chọn mẫu số chung là 30. - Bước 2 : Thực hiện tìm các phân số bằng nhau với mẫu số chung là 30. - Vậy là ta đã quy đồng mẫu số các phân số trên với mẫu số chung bé nhất là 30. - Bước 1 : Chọn mẫu số lớn là 8 đem gấp lên 2, 3,4 . - 8 x 2 = 16 (a1oại vì 16 chia hết cho 4 nhưng không chia hết cho 6. - 8 x 3 = 24 ( chọn vì 24 vừa chia hết cho 4 lại vừa chia hết cho 6. - Bước 2 : Tìm các phân số bằng nhau với mẫu số chung là 24. - 21x 2 = 42 ( loại vì 42 chia hết cho 7 nhưng không chia hết cho 12. - 21 x 3 = 63 ( loại vì 63 chia hết cho 7 nhưng không chia hết cho 12. - 21 x 4 = 84 ( chọn vì 84 vừa chia hết cho 7 vừa chia hết cho 12. - Vì vậy , muốn quy đồng mẫu số các phân số được đúng và nhanh , học sinh phải nắm vững các bước khi quy đồng mẫu số , phải biết vận dụng các trình tự đặc biệt để nhanh chóng tìm ra mẫu số chung . - Nhưng khi nào học sinh sẽ áp dụng được quy tắc , khi nào sẽ gấp mẫu số lớn lên nhiều lần ? Đó cũng là điều quan trọng không kém. - Học sinh phải biết nhận dạng các phân số cần quy đồng. - 1.Với các phân số mà mẫu số của chúng không cùng chia hết cho một số nào cả thì áp dụng theo quy tắc của sách giáo khoa.. - 5 và 7 không cùng chia hết cho số nào cả , 9 và 11 cũng không cùng chia hết cho số nào. - Với các phân số mà mẫu số này chia hết cho mẫu số kia thì các em lấy mẫu số lớn làm mẫu số chung. - 3 MSC là 14 (vì 14 chia hết cho 7. - 11 MSC là 18 (vì 18 chia hết cho 9. - 3.Với các phân số mà mẫu số của hai phân số cùng chia hết cho một số nào đó thì sẽ chọn mẫu số lớn nhất gấp lên nhiều lần. - vì 40 cùng chia hết cho 10 và 8 ) b/. - vì 180 cùng chia hết cho 18;15 và 12 ) c/. - Trong lớp tôi trên 80% số học sinh biết áp dụng thuần thục quy đồng mẫu số với cách chọn mẫu số chung bé nhất . - Nhờ đó , học sinh tính toán các phép tính cộng , trừ và so sánh phân số hoặc giải các bài toán với kết quả là những phân số tối giản một cách nhanh chóng và dễ dàng , đỡ tốn nhiều thời gian. - Tuy nhiên vẫn còn vài em do khả năng tính tóan , nhẩm , ước lượng còn chậm , chưa biết cách nhận dạng để tìm cách quy đồng cho nhanh mà chỉ đơn thuần áp dụng theo quy tắc của sách giáo khoa. - CÁCH TÌM MẪU SỐ CHUNG NHỎ NHẤT