So snh chun mc k ton Vit Nam v k ton quc t

(Ngun: TCK-online | Ngy: 02/07/2010 | Lt xem: 19767) Tng quan v chun mc k ton quc t v k ton Vit Nam H thng k ton v chun mc quc t v k ton (IASs/IFRSs) c son tho bi Hi ng chun mc k ton quc t (IASB). N c son tho v cng b theo nhng quy trnh rt cht ch m bo cht lng ca cc chun mc v m bo tnh thc hnh cao. IASs/IFRSs c s dng rng ri khp th gii nh chu u, Singapore, Hng Kng, c v nhiu quc gia trn th gii. Rt nhiu quc gia khc ca chu v trn th gii ang iu chnh cc chun mc ca mnh ph hp hn vi IFRS v gim thiu s khc nhau nu c. Khc vi h thng k ton Vit Nam (VAS), h thng k ton quc t (IAS) khng c s bt buc mang tnh hnh thc (nh biu mu bo co thng nht, h thng ti khon k ton thng nht, hnh thc s k ton, mu cc chng t gc thng nht). IAS mc d a ra rt chi tit cc nh ngha, phng php lm, cch trnh by v nhng thng tin bt buc phi trnh by trong cc bo co ti chnh nhng IAS khng bt buc phi s dng chung cc biu mu bo co ti chnh, h thng ti khon, cc h thng chng t, s k ton. IAS c b khung khi nim v tnh thng nht cao gia cc chun mc. VAS cn nhiu vn cha r rng, thiu nhiu vn v c bit l cn mu thun gia cc chun mc hoc s khng thng nht gia chun mc v hng dn v chun mc . Hu ht nhng ngi c hc v/hoc lm theo cc h thng k ton quc t hay mang tnh thng l quc t u cho rng, h thng ti khon k ton thng nht ca Vit Nam ch nn mang tnh hng dn m khng nn mang tnh bt buc. Thng l k ton quc t cho php ghi nhiu N i ng vi nhiu C trong cng mt nh khon, tuy nhin khng nn lm dng vic ghi nhiu N i ng vi nhiu C mt i tnh r rng ca k ton. Mc d khng c vn bn php quy no quy nh cm ghi nhiu N i ng vi nhiu C trong cng mt nh khon k ton, nhng theo mt thi quen t xa, rt nhiu DN Vit Nam vn tun theo nguyn tc ny. Tuy nhin, nhiu DN nc ngoi ti Vit Nam li khng p dng. H thng ti khon k ton thng nht ca Vit Nam ch quan tm ch yu n thng tin ca bo co ti chnh cho cc nh u t ch cha quan tm n thng tin qun tr ni b. Theo thng l quc t, tn gi ti khon chnh l tn gi ngn gn ca s d ti khon hay ch tiu cn qun l. Khng ghp chung nhiu ch tiu khc nhau vo chung mt ti khon. Cc ch tiu khc nhau phi c ghi chp v bo co theo cc ti khon ring bit. So snh bng cn i k ton IAS khc VAS trong hu ht khon mc ca bng cn i k ton nh k ton tin, DN ghi c lp vi ngn hng. Cc khon phi thu thng mi tch bit vi cc khon phi thu t bn ti sn c nh (TSC). Gi thnh phm c tnh theo phng php gi thnh thng thng hn l thc t v n khng chp nhn phng php LIFO. Cc ti sn sinh vt v sn phm nng nghip thu hoch t cc ti sn sinh vt c ghi nhn theo gi tr hp l tr i chi ph im bn hng c tnh. Cc khon chng khon thng mi ngn hn c ghi nhn theo gi tr hp l (gi th trng) cui mi k, chnh lch c ghi vo li l cha thc hin trn bo co kt qu. Cc khon chng khon sn sng bn cng c iu chnh theo gi tr hp l cui k, nhng n c ghi tng gim vn ch s hu trn bng cn i k ton khng ghi vo bo co li l. Vic nhn c tc bng c phiu khng ghi tng thu nhp m ch thun ty ghi bt ton ghi nh lm tng s lng c phiu ln, ng thi gim n gi vn nhng tng gi vn khng i. Cc khon u t bng tri phiu c ghi nhn theo gi vn tr (cng) khu hao chit khu (ph tri). u t vo cng ty lin doanh c hp nht theo phng php hp nht tng ng, gii php thay th l theo phng php vn ch s hu. VAS ch a ra phng php vn ch s hu. Phng php hp nht tng ng khc vi hp nht thng thng ch ch phn ti sn, n phi tr, thu nhp v chi ph thuc s hu tp on l c a vo trong ti khon bo co. N khng c li ch thiu s (minority interests). Vic hp nht cc bo co ti chnh bt buc thc hin cho c bo co nm v bo co gia nin . TSC c th la chn m hnh gi ph hoc p dng m hnh gi tr hp l nu n c th o lng mt cch ng tin cy. Chnh lch gi tr hp l gia cc k c ghi vo vn ch s hu. Ring i vi bt ng sn u t, chnh lch ny c php ghi vo li l trn bo co kt qu. Tuy nhin, khi dng m hnh gi tr hp l, trong phn thuyt minh, DN vn phi thuyt minh gi gc ca n nh u t c th t nh gi v so snh. TSC c cho tng ghi vo thu nhp phn ph hp vi chi ph nhn c tin cho tng (phn khu hao ca k chng hn). Khi ti sn c nh hu hnh hoc v hnh v ti chnh b gim gi tr, IAS yu cu ghi nhn ngay vo chi ph. Theo IAS, t ai thuc ti sn hu hnh. Cc khon phi tr thng mi c tch bit vi cc khon phi tr do mua sm TSC hay mua ti sn ti chnh. Khon phi tr bao gm c cc khon thng v chi ph phc li cho nhn vin. Vn ch s hu khng bao gm cc qu khen thng, phc li (Theo VAS trc ngy 31.12.2009 qu khen thng phc li nm trong mc ln Vn ch s hu, tuy nhin theo thng t 244/2009/TT-BTC ngy 31.12.2009 quy nh vn ny ging nh IAS). Cc khon nh gi li ti sn c ghi tng gim vn ch s hu. So snh bo co kt qu kinh doanh vic so snh v qun tr c tt hn, theo IFRSs, li hot ng kinh doanh l cc khon li l t cc hot ng kinh doanh thng thng ca DN, n khng bao gm cc khon thu nhp v chi ph ti chnh. Chi ph ti chnh theo thng l quc t ch n gin l chi ph li vay v cc chi ph trc tip lin quan n vay tin bao gm c vic li l do thay i t gi ngoi t pht sinh t

vic vay tin nh mt khon chi ph li vay. Cc chi ph khc v thu nhp khc theo IAS bao gm nh bt ng sn u t theo m hnh gi tr hp l, cc khon chnh lch gi tr hp l cui k so vi u k c ghi nhn l li l trong bo co ti chnh k . Theo VAS, ch p dng phng php gi gc tr i khu hao ly k. Do vy, khng c khon li, l ny pht sinh. Trng hp ti sn c nh c chnh ph cho tng, theo IAS, DN ch c ghi nhn nh mt khon thu nhp trong cc k lin quan ph hp vi cc chi ph lin quan (khu hao) m chng c nhn b p. Theo VAS, n c ghi nhn ton b thu nhp vo k nhn c ti sn. Theo IAS, li dng tnh EPS c bn l li thun thuc cc c ng. N khng bao gm cc khon li, nhng c dng chia cho nhn vin hay i tng khc nh qu khen thng, phc li. VAS khng tr cc qu ny nn rt nhiu tnh hung EPS tnh theo VAS cao hn theo IAS kh nhiu thng thng t 5 - 15%, c bit c th ln n 30%. Theo IAS, EPS pha long v EPS c bn phi c trnh by trn b mt v ni bt nh nhau trn bo co kt qu kinh doanh. Tuy nhin, hin nay VAS cha c thng t hng dn chi tit, nn cc DN vn khng bo co EPS pha long trn bo co kt qu kinh doanh. Trng hp chia c tc bng c phiu, khc vi IAS, VAS cha quy nh vic iu chnh hi t EPS. Trong trng hp , vic phn tch xu hng EPS qua cc nm theo s liu EPS gc (khng iu chnh) s b sai lnh rt nghim trng. Theo IAS 27, cc bo co ti chnh hp nht phi c lp cho cc bo co ti chnh nm v cc bo co ti chnh tm thi gia nin . Tuy nhin, theo VAS, vic lp bo co ti chnh hp nht ch bt buc i vi bo co nm, cc bo co gia nin ch mang tnh khuyn khch. iu ny c ngha l bo co ti chnh gia nin c th khng y v thiu chnh xc. y l mt l hng ln m cc nh to lp ch k ton phi nhanh chng chnh sa, trnh nhng hu qu ln cho cc nh u t m hin nay h ang phi gnh chu. Bo co hp nht vi cc cng ty lin doanh, theo IAS, cc doanh nghip nn s dng phng php hp nht tng ng tuy nhin c th s dng phng php vn ch s hu. VAS ch quy nh phng php vn ch s hu. So snh bo co lu chuyn tin t VAS v thng t hng dn cch lp bo co lu chuyn tin t l ly t s qu tin mt v s ci tin gi ngn hng tng ng vi cc ti khon i ng. Theo thng l quc t, vic lp bo co lu chuyn tin t (LCTT) ch cn c thun ty cc s liu trn bng cn i k ton s u k v cui k, bo co kt qu (v c th c thm mt vi thng tin t s ci) sau lm cc ng tc iu chnh l ra cc ch tiu trn bo co LCTT. VAS hng dn cch lp bo co LCTT theo phng php gin tip bt u t li trc thu cng tr cc khon iu chnh trong c chnh lch cc khon phi tr. Mc d trong quy nh v bo co yu cu cc khon phi tr ny khng bao gm cc khon phi tr lin quan n hot ng u t v ti chnh. Tuy nhin, do Ti khon 331 Phi tr cho ngi bn bao gm cc khon phi tr thng mi do mua hng ha, nguyn liu cho sn xut v phi tr cho vic mua sm ti sn c nh hay mua khc. Khi lp bo co LCTT, k ton vin ch ly s d cui k tr s d u k ca Ti khon 331 ny. Do vy n lm cho dng tin t hot ng kinh doanh ln ln vi dng tin t hot ng u t. Trn Xun Nam hiu thm v s khc nhau ca K ton VIt Nam v quc t, bn c th xem trong sch K TON TI CHNH ca Trn Xun Nam va mi xut bn. Sch c gii thiu trn webketoan.vn.