- Các kinh tế gia của World Bank (bao giờ cũng có cách tiếp cận nặng học thuật) trong. - “Báo cáo về chứng khoán cuối năm 2019” (Stock report December 2019), đã viết những lời bay bổng: “Mây đen tiếp tục vần vũ trong nền kinh tế toàn cầu với dòng chảy mậu dịch và tăng trưởng kinh tế còn trì trệ hơn cả dự báo. - Tuy vậy, mặt trời vẫn chiếu sáng trên nền kinh tế Việt Nam”. - “Mặt trời vẫn mọc” nhưng nếu giải quyết tốt “những khó khăn phía mặt trời mọc”, nghĩa là nếu chúng ta đủ sức mạnh ý chí, chúng ta có thể thẳng tiến đến thành công.. - Từ khóa: Kinh tế số, Covid-19, thể chế.. - Tờ báo uy tín của Nhật Bản là Nikkei Asia ngày có bài nhận định khá dài về tình hình kinh tế-chính trị Việt Nam trước kỳ Đại hội Đảng 13, đã mở đầu: “Các nhà hoạch định chính sách Việt Nam là trong số ít người trên thế giới đã làm cho năm 2020 trở nên một năm thành công”. - Dù có vài nhận định chưa rõ ràng về mặt xã hội và con người, tờ báo không từ chối các điểm sáng về kinh tế, đặc biệt cho rằng Việt Nam sẽ vượt lên chiếm vị trí là “nền kinh tế lớn thứ tư” Đông Nam Á.. - Nhưng không phải truyền thông thế giới đánh giá cao nền kinh tế mới nổi mang tên Việt Nam chỉ trong năm 2020 - đại dịch toàn cầu, dòng chủ lưu thông tin lạc quan thận trọng về tăng trưởng kinh tế Việt Nam vẫn giữ đúng nhịp điệu gần một thập niên qua. - “Báo cáo về chứng khoán cuối năm 2019” (Stock report December 2019) đã viết những lời bay bổng: “Mây đen tiếp tục vần vũ trong nền kinh tế toàn cầu với dòng chảy mậu dịch và tăng trưởng kinh tế còn trì trệ hơn cả dự báo. - Tuy vậy, mặt trời vẫn chiếu sáng trên nền kinh tế Việt Nam” 2. - Tất nhiên câu nói ví von này của các kinh tế gia không thể chuyển tải “lý thuyết tảng băng” của Ernest Hemingway – nhà văn đã đưa “mặt trời” thành biểu tượng bất tử của hy vọng, trong tác phẩm lừng danh “Mặt trời vẫn mọc” (The sun also rises). - Mặt trời vẫn mọc, đúng ra là “mặt trời cũng mọc”…(the sun also rises), khi cuộc sống luôn tiếp diễn, nền kinh tế cũng tăng trưởng và tương lai cũng “chưa bao giờ” như thế! GDP của Việt Nam năm 2019 đạt 7,02% (vẫn thấp hơn năm ngoái 0,06 điểm phần trăm), nhưng vẫn là. - “mức tăng trưởng cao hàng đầu thế giới” (Mai Tiến Dũng, nguyên Bộ trưởng Văn phòng Chính phủ).. - Chỉ dấu cho chúng ta lạc quan là tăng trưởng kinh tế Việt Nam vẫn ổn định trong gần 10 năm, và tiếp tục được dự báo tăng khá nhất trong khu vực. - Trên 70% dân số (97 triệu người và dự kiến tăng 120 triệu người vào năm 2050) hiện nay dưới 35 tuổi, tạo sức sống nền tảng của nền kinh tế, bất chấp mức độ già hóa tăng nhanh với nỗi lo chưa giàu đã già.. - Lực lượng kinh tế tiềm năng này cho thấy trong các lý do dài hạn dòng vốn đầu tư tiếp tục chảy vào Việt Nam nhiều hơn là nguyên nhân ngắn hạn mang tính cơ hội của cuộc thương chiến Mỹ-Trung.. - Chỉ số vốn con người (HCI) Việt Nam đứng thứ hai tại Asean, chỉ sau Singapore.. - “GDP Việt Nam quý 1 đạt 4,5. - trong khi xuất khẩu tăng 19,2%, mặc dù không như kỳ vọng, vẫn là nền kinh tế thành công trong đại dịch”, bình luận của BBC ngày 2/4/2021 cho thấy nền kinh tế Việt Nam tiếp tục là điểm sáng, ít nhất là “ở cuối đường hầm” của đại dịch.. - Nhiều nhà quan sát tăng trưởng kinh tế gần đây đi đến kết luận rằng: đại dịch Covid- 19 chắc chắn gây ra rất nhiều khó khăn cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu. - Nền kinh tế Việt Nam là một trong những “tay chơi” mới trên thị trường toàn cầu đã biết nắm lấy cơ hội và khai thác thành công. - Phép lạ tăng trưởng của Việt Nam nằm ở đâu?. - Các quốc gia có nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam thường chưa kết nối hoàn chỉnh “hệ thống hạ tầng cứng”, như đường sá, cầu cống, hải cảng, sân bay… Theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng (nhiệm kỳ phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng GTVT trong 5 năm tới là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng. - Việt Nam đầu tư khoảng 25 tỷ USD mỗi năm cho cơ sở hạ tầng. - Tuy vậy, một số nhà đầu tư vẫn e ngại đối với “tốc độ” chậm chạp trong xây dựng hạ tầng giao thông tại Việt Nam.. - Bù lại, Việt Nam đang áp dụng công nghệ không dây nhanh hơn các quốc gia có nền kinh tế phát triển. - Bài học của nền kinh tế Trung Quốc cho thấy: Bất chấp những rắc rối trong các ngành công nghiệp cũ do nhà nước quản lý, Trung Quốc vẫn đang tăng trưởng nhanh hơn đáng kể so với Hoa Kỳ, bắt kịp mức thu nhập trung bình, nhờ sự xuất hiện nhanh chóng của “nền kinh tế số” không dây, không tiền mặt.. - Việt Nam không thể “từ chối” bài học này, dù quy mô hai nền kinh tế khác nhau nhiều, nhưng đường đạn đạo phát triển khá giống nhau.. - Các công ty internet mới cũng đang tăng lên nhanh tại Việt Nam. - Trung bình, doanh thu từ kỹ thuật số đang tăng và chi phí khởi nghiệp giảm tại các nước có nền kinh tế mới nổi so với các nước có nền kinh tế phát triển. - Đây là cơ sở hạ tầng mềm cho kinh tế số Việt Nam đột phá vào tương lai.. - Hãng tin AFP trích dẫn một phó giám đốc du lịch tỉnh Quảng Ninh: “Chúng tôi đang phải gánh chịu hậu quả nặng nề vì đại dịch.” Tuy nhiên, nền kinh tế Việt Nam ít bị. - ảnh hưởng hơn so với các nước phụ thuộc vào du lịch khác trong khu vực như Thái Lan, nơi Quỹ tiền tệ thế giới (IMF) dự đoán nền kinh tế sẽ sụt giảm 7,1% trong năm nay.. - Theo IMF, trong số 195 nền kinh tế thế giới hiện này, một số ít vươn lên thoát nghèo và trở thành kỳ tích, chẳng hạn như Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan. - Lý do đơn giản, một mình thị trường nội địa không thể nào duy trì tốc độ tăng trưởng cao, phải thu hút doanh thu từ khắp nơi trên thế giới.. - Khi quyết sách đổi mới vào năm 1986, Việt Nam đã thay đổi bệ phóng với nền kinh tế thị trường, hội nhập thế giới và chính sách ngoại giao đa phương, cho phép dàn hỏa tiễn tăng trưởng đủ lực bay vào quỹ đạo của các “ngôi sao tăng trưởng”.. - Quỹ đầu tư Morgan Stanley đánh giá các nền kinh tế thuộc nhóm này đứng đầu là Việt Nam, sau đó là Bangladesh, Ba Lan và Cộng hòa Séc. - Phương thức điều hành linh hoạt và thích nghi đã cho phép Việt Nam tận dụng tối đa có thể trong cuộc tranh chấp địa kinh tế gay gắt giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới là Hoa Kỳ và Trung Quốc.. - Mối lo lớn vẫn là: nếu FDI quá lớn và xuất khẩu là động lực tăng trưởng chính, nền kinh tế sẽ phụ thuộc các yếu tố bên ngoài. - Trong 10 năm qua Việt Nam đã điều chỉnh thị trường nội địa và thị trường xuất khẩu linh hoạt và chủ động hơn.. - Kinh tế số. - Các chuyên gia kinh tế nhận định: những biến đổi của đại dịch đang cung cấp khả năng tiếp thêm sinh lực cho ít nhất một số nền kinh tế mới nổi. - Báo cáo mới đây của Google và công ty đầu tư Singapore Temasek đã mô tả nền kinh tế kỹ thuật số của Việt Nam - vốn đang tăng trưởng hơn 40% mỗi năm - là "một con rồng đang được tháo dây". - Điều rõ ràng là công nghệ đang định hình lại cách người Việt Nam kinh doanh, sản xuất hàng hóa, giải trí, mua sắm, tổ chức tài chính và giao tiếp. - Chúng ta đang đúng hướng: nền kinh tế số, cải cách đột phá thể chế và tăng cường cơ sở hạ tầng cho nền sản xuất xuất khẩu. - Đại dịch đang thúc đẩy việc áp dụng công nghệ kỹ thuật số, có tác động đặc biệt mạnh mẽ đến các nền kinh tế chưa trưởng thành. - Công nghệ kỹ thuật số khó có thể tạo ra tăng trưởng hai con số vì tác động của nó phần lớn chỉ giới hạn trong nước, do vậy nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam vẫn phải đẩy mạnh xuất khẩu.. - Một bước phát triển lớn khác là cải cách thể chế. - Chỉ có cải cách thể chế liên tục chúng ta mới đạt được tăng trưởng 2,9% trong đại dịch và kỳ vọng 6,5% vào năm 2021. - Thiếu vốn, các nước đang phát triển như Việt Nam đang thúc đẩy cải cách thể chế, với hi vọng sẽ thu hút đầu tư, thúc đẩy năng suất và thúc đẩy tăng trưởng.. - Trong năm thứ hai của đại dịch- 2021, một số các nền kinh tế đang phát triển có thể sẽ tăng trở lại và chói sáng như những ngôi sao thực sự. - Bình luận cùa cộng đồng các nhà kinh tế thế giới có khuynh hướng chọn Việt Nam như một trong những ngôi sao đó.. - Ngày 31/3/2021 báo Forbes, tạp chí về doanh nghiệp hàng đầu thế giới, đã nhận định: “Việt Nam chiến thắng trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung và tỏa sáng trong bối cảnh hỗn loạn Covid-19 cho thấy Hà Nội có một mùa xuân nhất định trong bước đi của mình”. - Tuy nhiên, tờ báo này viết: “Trong khi phần lớn thế giới phải vật lộn để tránh các cuộc suy thoái liên quan đến Covid-19, Việt Nam phải đối mặt với một tình thế khó xử hoàn toàn khác: quá nóng”. - Mức tăng trưởng 6,5% chính phủ dự đoán vào năm 2021 đã có cảnh báo về lạm phát tăng cao, kéo theo những hệ lụy xã hội mà Việt Nam từng thách thức.. - Ông Trương Văn Phước, thành viên chuyên trách Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, cho rằng Việt Nam không “nhập khẩu lạm phát”. - Trong bài phỏng vấn trên báo Tuổi Trẻ ngày 1/4/2021, ông nói: “Mối quan tâm hàng đầu của nhiều quốc gia trên thế giới hiện nay là kiểm soát được dịch bệnh và phục hồi kinh tế chứ không phải vấn đề lạm phát”.. - Với kinh tế Việt Nam, thành công trong chống dịch COVID-19 đã tạo ra niềm hy vọng lớn để có thể có tăng trưởng theo dự báo ít nhất 6,5% trong năm 2021 và lạm phát có thể kiểm soát quanh mức 4%. - Xác nhận này của thành viên tư vấn chính phủ cho thấy Việt Nam đã có kịch bản cho tình huống “phản ứng phụ không mong muốn” của lạm phát.. - trung tâm kinh tế” hay Vũng Tàu - nơi xuất khẩu dầu thô của đất nước.. - Cuối cùng, cái chúng ta muốn không chỉ là các dự báo lạc quan. - Những “tin xấu” dưới đây thuộc loại khó khăn chúng tôi gọi là “khó khăn phía mặt trời mọc”, nghĩa là nếu chúng ta đủ sức mạnh ý chí, chúng ta có thể thẳng tiến đến thành công.. - mới - mở cửa năm 1986, cùng với tăng trưởng vượt bậc, trở thành nền kinh tế mới nổi được đánh giá cao trong khu vực, Việt Nam cũng đồng thời chứng kiến sự tăng nhanh về bất công xã hội và sự tích tụ tài sản ngày càng lớn của các tầng lớp giàu có.. - Năm 2016 Ngân hàng thế giới công bố chỉ số Gini của Việt Nam 0.353, nhưng năm 2019 chỉ số này 0.422 cao hơn mức cảnh báo của Liên hiệp quốc (LHQ) về bất ổn xã hội là 0.400 và cao hơn nhiều vào giữa những năm 80 của thế kỷ trước, khi chỉ số Gini của Việt Nam lúc đó vẫn dưới mức 0.300. - Chỉ số bất công này được kích hoạt bởi sự tích tụ tài sản ngày càng tăng của 13% dân số thuộc tầng lớp tinh hoa, giàu có đang bùng nổ tại Việt Nam.. - (Hiện tượng “tài sản thừa kế” trở thành “vốn thừa kế” đang bắt đầu lộ dạng tại thị trường vốn Việt Nam. - Rất tiếc trong các báo cáo về tình tình thuế của Việt Nam vẫn chưa thấy nhắc đến, ít nhất thuật ngữ này. - Trong tác phẩm “Tư bản trong thế kỷ 21” (The capital in the 21st century), kinh tế gia Thomas Piketty đã “gạch dưới” nguồn vốn này và cảnh báo các chính phủ châu Âu và Hoa Kỳ, đã tạo ra bất công nhiều hơn khi không đánh thuế lũy tiến nguồn vốn thừa kế. - Tôi giật mình: người dân thường như anh tài xế này mà quan tâm tới những thay đổi trong nguồn lực kinh tế của đất nước, một nhà báo như tôi không chú ý thì thật kém cỏi).. - Bản chất nền kinh tế Việt Nam, dù có nhiều tiến bộ, vẫn chưa tiếp cận được sự tự chủ. - Kinh tế tư nhân trong nước, thật ra, cũng cần một thể chế tôn trọng quyền tư hữu như thế. - Lịch sử đã ít nhiều tạo ra các di sản tâm lý tiêu cực về quyền tự do sở hữu này, vì vậy, song song với hành động kinh tế mỗi ngày, chúng ta phải nghĩ đến một hệ thống pháp luật minh bạch tốt nhất có thể về kinh tế tư nhân và sở hữu tư nhân, nhất là về nguồn vốn đất đai. - Đây không đơn thuần là kiến tạo thể chế thuận lợi thúc đẩy kinh tế tư nhân, mà là tạo. - Hiện nay hồ còn đầy nước - tức là dòng vốn FDI còn phong phú - nên không ai thấy nền kinh tế đó thật ra đang “phơi nhiễm” những virus hiểm nghèo. - nếu vốn nước ngoài ra đi, liệu nền kinh tế Việt Nam sẽ chống đỡ ra sao? Ông Ousmane Dione, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, cho rằng nền kinh tế Việt Nam có sức chịu đựng dẻo dai. - Dù thích hay không, kinh tế Việt Nam nhất thời hiện nay đang có nguồn lợi từ sự cải tổ kinh tế tại các nước láng giềng, nhất là Trung quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.. - Như trên đã nói, thương chiến Mỹ - Trung và nhân công tại Trung quốc không còn rẻ, đã là động lực khiến các nhà đầu tư nước ngoài đổ vốn vào Việt Nam. - (Tất nhiên dịch bệnh Coronavirus tại Trung Quốc vào đầu năm 2020 cũng gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho nền kinh tế thế giới. - Việt Nam không ngoại lệ).. - Tin xấu dài hạn chính là tình trạng tham nhũng và lãng phí vẫn tiếp tục làm xấu xí bộ mặt tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.. - Tin xấu thứ hai và cũng là “Tin xấu dài hạn” chính là quốc nạn tham nhũng xói mòn niềm tin của xã hội và khiến bộ máy vận hành nền kinh tế trở nên ngày càng thiếu tự tin.. - Hiện nay, nhìn chung các dự án phát triển lớn có nguy cơ chậm lại vì tâm lý dè chừng và thụ động trong guồng máy điều hành nền kinh tế.. - Vậy mà chúng ta có bao nhiêu dự án cơ sở hạ tầng tính chục, trăm triệu USD bị vượt qua “hạn chót”. - Nợ đường tàu điện ngầm để xứng tầm một trung tâm kinh tế - tài chính lớn nhất nước.. - Theo lời cam kết mới nhất cuối năm 2021 hệ thống tàu metro đầu tiên của Việt Nam này sẽ vận hành. - Đó chỉ là các dự án nợ của thành phố lớn nhất nước, nơi đóng góp gần 20% GDP Việt Nam. - Còn biết bao dự án hạ tầng dở dang và mới trên khắp nước, tiêu biểu như đường sắt trên không Cát Linh-Hà Đông hay sân bay Long Thành… Rất may, nếu các nhà hoạch định chính sách của đất nước thấy đó vừa là nợ, cũng vừa là cơ hội và nguồn lực có sẵn của tăng trưởng trong năm 2021.. - Ông Ousmane Dione, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam từng nói: Việt Nam đang tăng tốc hiệu quả trên đường đua, nhưng vẫn chậm hơn các nước khác. - Trong 10 nước tham gia Hiệp định thương mại tự do CPTPP, Việt Nam là nước kém phát triển nhất. - Điều này không hàm ý là Việt Nam không tiến bộ. - “Việt Nam đạt rất nhiều tiến bộ,”. - “tăng trưởng”đẹp và bền vững… hiện nay. - Ông Ken Liffiton, CEO của công ty công nghệ tài chính Adafin có trụ sở chính tại Hongkong, vẫn trụ lại Việt Nam suốt thời đại dịch, nói với tôi đại ý rằng: “Hình như người dân Việt không tôn trọng luật đi đường cho lắm, nhưng lại rất kỷ luật trong đại dịch Covid-19”. - Theo ông, đó có thể là thói quen của một đất nước đã từng trải qua nghiệt ngã của chiến tranh, cũng có thể là một thứ “văn hóa tuân thủ” người Việt Nam học nhanh hơn người Mỹ, theo nhận định của Ken.. - Niềm hi vọng của nền kinh tế Việt Nam hướng tới năm 2045 khi đất nước kỷ niệm 100 năm thành lập Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, sẽ không những là một nền kinh tế, trong đó “không ai bị bỏ lại phía sau”, mà còn “tất cả cùng đến đích: thịnh vượng, tự do và hạnh phúc”.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt