Day Con Lam Giau Tap 8

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.
com/Free
DẠY CON LÀM GIÀU TẬP VIII
ĐỂ CÓ NHỮNG ĐỒNG TIỀN TÍCH CỰC
GUIDE TO BECOMING RICH
WITHOUT CUTTING UP YOUR
CREDIT CARDS *****
Tác giả: Robert T. Kiyosaki & Sharon L. Lechter

Biên dịch: Thiên Kim (tái bản lần thứ 5)
Đơn vị xuất bản: Nhà xuất bản Trẻ
Năm xuất bản: tháng 10/2008
Số trang: 121
Khổ: 14x20 cm in 3.000 cuốn
Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Giá bìa: 21.000 VND

* Người type: aheaddesire, nscd09, trang_more…
* Soát chính tả: yendieu.
* Hình ảnh: haian, namvan.
* Biên tập: annsuri.
* Ngày hoàn thành: 20/11/2009
* Nguồn: thuvien-ebook.com/forums (TVE)
Lưu ý: Sách được thực hiện bởi team Dạy con làm giàu (TVE). Bạn có quyền post
tác phẩm lên bất kì trang web nào, tuy nhiên phải nhớ ghi rõ nguồn gốc xuất xứ cùng
đội ngũ đã hoàn thành ebook này. Ebook tuyệt đối không được dùng cho
mục đích thương mại. Tuy nhiên, nếu bạn có điều kiện xin hãy đọc tác
phẩm này bằng sách in vì lợi ích cho Nhà xuất bản Trẻ, bản quyền tác giả
cũng như thúc đẩy nền văn hóa đọc ở Việt Nam. Xin chân thành cảm ơn!

MỤC LỤC
CHƯƠNG 1
Cái giá của sự keo kiệt
CHƯƠNG 2
Cái giá của một sai lầm
CHƯƠNG 3
Cái giá của giáo dục
CHƯƠNG 4
Cái giá của việc cắt giảm chi phí
CHƯƠNG 5
Bạn đang mắc nợ đến mức nào?
CHƯƠNG 6
Cái giá của sự thay đổi
CHƯƠNG KẾT

Cái giá của việc sửa chữa “phiếu điểm tài chính”

AI KHÔNG MUỐN TRỞ THÀNH TRIỆU PHÚ ?
Gần đây, có một chương trình khá phổ biến trên truyền hình Mỹ tên
là “Ai muốn trở thành triệu phú”. Chương trình thành công vượt trội
không chỉ ở Mỹ mà còn trên khắp thế giới qua mạng truyền hình các
nước. Tất cả những gì bạn phải làm là trả lời một số câu hỏi trắc
nghiệm mỗi câu trả lời đúng, bạn sẽ được thưởng một số tiền. Tồng số
tiền mà bạn thu được có thể lên đến một triệu đôla!
Câu hỏi “Ai muốn trở thành triệu phú?” trở thành một câu nói cửa
miệng khắp nơi. Và với các đáp án của chương trình về tiến bạc, về
cách làm giàu, về những triệu phú trong thị trường chứng khoán, về
những khoảng tiền trúng sổ xố khổng lồ v.v, tất cả dẫn chúng ta đến
một câu hỏi khác: “Ai không muốn trở thành triệu phú?”.
Và đúng vậy, bạn hoàn toàn có thể chiến thắng một triệu đôla trong
chương trình này. Bạn cũng có thể có được một triệu đôla nếu bạn
trúng số. Và bạn cũng có thể trở thành một triệu phú bằng cách đầu tư
vào các cổ phiếu lần đầu tiên được phát hành ra công chúng. Sau đó
bạn có thể ngồi chơi xơi nước và không phải tiếp tục còng lưng đi làm
nữa. Trên thực tế, ngày nay chúng ta có rất nhiều cách để làm giàu.
Có thể đó là lý do vì sao cơn sốt làm giàu đang nóng bỏng cả trái đất
này – và làm giàu càng nhanh càng tốt.
Không lâu trước đây, tôi được mời tham gia một chương trình truyền
hình giới thiệu về cuốn sách Dạy Con Làm Giàu – tập 1. người phỏng
vấn nói với tôi: “Thôi nào, anh nói thật đi! Anh viết cuốn sách đó đơn
giản chỉ để lợi dụng cơn sốt làm giàu nhanh chóng hiện nay thôi phải
không?”
Câu hỏi khiến tôi sửng sốt đến mức không nói được lời nào. Sau khi
bình tĩnh lại, tôi trả lời: “Cô biết đấy, tôi không bao giờ suy nghĩ theo
cách đó. Tôi hiểu vì sao cô lại nghĩ như thế. Thật sự tôi không cho rằng
mình thông minh đến mức có thể lựa chọn đúng thởi điểm lịch sử này
để viết sách. Tôi đã viết cuốn sách này chỉ vì tôi muốn chia sẻ với mọi
người những bài học về tiền bạc mà tôi đã học từ hai người cha của

mình.”
Khi tôi viết cuốn sách vào năm 1997, tất cả các nhà xuất bản mà
chúng tôi tìm đến đều lắc đầu từ chối. Vào năm 1997, chương trình “Ai
muốn trở thành triệu phú” cũng chưa ra đời. Tôi nói: “thực sự, cuốn
sách của tôi đem đến một thông điệp hoàn toàn trái ngược với những
thông điệp của chương trình này, triệu phú thị trường chứng khoán và
các trò xổ số, v.v.” Tôi ngừng lại một chút rồi tiếp: “Ngày nay thật sự
có một cơn sốt làm giàu nhanh chóng, và mặc dù cuốn sách của tôi nói
về việc làm giàu nhưng nó không hề nói về việc làm giàu nhanh
chóng.”
Cô gái dẫn chương trình mỉm cười ranh mãnh: “Thế ra anh không
tham gia vào cơn sốt làm giàu nhanh chóng này à? Vậy ý anh là nên
làm giàu từ từ phải không?”
Tôi có thể cảm thấy sự mỉa mai và thách thức của cô gái này. Trước
hàng triệu khán giả, tôi cần phải giữ bình tĩnh. Vì vậy, để đáp lạ lời
bình luận chói tai của cô, tôi bật cười: “Không, cuốn sách của tôi không
nói về việc làm giàu nhanh chóng hay làm giàu từ từ.” Sau đó tôi
không nói nữa và bình thản chờ đợi câu hỏi tiếp theo.
Cô gái mỉm cười và hỏi tiếp: “Thế cuốn sách của anh nói về cái gì?”
Tôi trả lời: “Về cái giá của việc làm giàu.”
“Cái giá à?”, cô tỏ vẻ ngạc nhiên. “Ý anh là thế nào?”.
Vào lúc này, chủ nhiệm chương trình ra dấu với cô là đã hết giờ. Cô
gái thúc tôi trả lời nhanh. Tôi đáp, kết thúc cuộc phỏng vấn: “Hầu hết
mọi người đếu muốn làm giàu. Nhưng vấn đề là rất ít người sẵn
sàng trả giá cho việc đó.”
Người dẫn chương trình nói lời cảm ơn và chết thúc. Vấn đề là tôi vẫn
chưa trả lời câu hỏi: cái giá của việc trở thành triệu phú là gì? và cuốn
sách này sẽ trả lời cho câu hỏi đó.
AI SẼ TRẢ GIÁ?

Bộ Y tế, Giáo dục và Phúc lợi Xã hội của Mỹ đã tiến hành một cuộc
khảo sát những người từ 20 đến 65 tuổi. Sau đây là kết quả khảo sát
của họ:
Ở tuổi 65, cứ 100 người thì
có: - 1 người giàu có
- 4 ngưởi khá giả
- 5 người vẫn còn phải làm việc kiếm sống
- 54 người sống nhờ gia đình hoặc trợ cấp chính
phủ - 36 người đã chết
Ngoài ra, hơn 35% trong 1% người giàu có là được thừa hưởng gia
tài, và một số lớn trong số 4% người khá giả cũng vậy. Theo định
nghĩa của tạp chí Forbes, người giàu là người có thu nhập cá nhân hơn
1 triệu đôla một năm.
Với quả bom kinh tế bùng nổ trong 10 năm cuối thế kỷ 20, số người
giàu có và khá giả ngày càng tăng lên. Nhưng câu hỏi vẫn còn ở đó:
5% người giàu nhất này đã làm điều gì mà những người khác không
làm? Đâu là sự khác biệt giữa cái giá mà 5% người này đã trả trong
khi những người khác không trả?>
CÓ MỘT NGÔI NHÀ LỚN NGHĨA LÀ BẠN

GIÀU CÓ?
Khi tôi còn nhỏ, có lần người cha giàu đưa tôi đến chơi nhà một người
bạn học của ông nằm giữa một khu nhà sang trọng. Khi tôi hỏi người
bạn của ông rất giàu phải không, ông mỉm cười đáp: “Một công việc
lương cao, một ngôi nhà lớn, những chiếc xe bóng loáng và những kỳ
nghỉ phung phí không có nghĩa là con giàu có. Thật sự, điều đó có ý
nghĩa hoàn toàn ngược lại. Một lối sống xa hoa không có nghĩa là
con khôn ngoan và có kiến thức tài chính tốt.”
Hầu hết chúng ta đều hiểu người cha giàu muốn ngụ ý gì với câu nói

đó. Và tôi nghĩ một trong những lý do khiến nhiều người trung thành với
trò chơi xổ số là vì họ cũng muốn có một ngôi nhà lớn, những chiếc xe
đẹp và tất cả những thứ đồ chơi mà tiền bạc có thể mua được. Và dù thực
tế bạn có thể kiếm được hàng triệu đôla bằng cách trúng số nhưng trên
thực tế, cơ hội cực kỳ mỏng manh. Cũng như có một ngôi nhà lớn không
nhất thiết nghĩa là bạn giàu có, việc ngồi xem một trò chơi truyền hình
hay đánh cá những con số may mắn chắc chắn không phải là cái giá mà
1% những người giàu có nhất nước phải trả để làm giàu.
ĐÂU LÀ CÁI GIÁ PHẢI TRẢ ĐỂ TRỜ THÀNH

TRIỆU PHÚ?
Có rất nhiều cách làm giàu khác nhau. Trúng số hay đoạt giải trò chơi
truyền hình chỉ là hai ví dụ nhỏ. Bạn cũng có thể làm giàu bằng cách ti
tiệ keo kiệt, hay thậm chí bằng cách kết hôn với một triệu phú. Dĩ
nhiên là cần phải lưu ý: Bất cứ một cách làm giàu nào cũng đều có
cái giá của nó, và cái giá không phải lúc nào cũng được đo bằng
tiền.
Cái giá của việc ngồi xem trò chơi truyền hình và mua vé số là đại đa
số người xem sẽ không bao giờ giàu có và đó là một cái giá quá cao.
Có nhiều cách tốt hơn để làm giàu, với nhiều cơ hội tốt hơn, nhưng hầu
hết mọi người lại không sẵn lòng trả giá. Trên thực tế, có những cách
làm giàu hầu như bảo đảm thành công, nhưng một lần nữa, vấn đề là
người ta không muốn trả giá cho việc làm giàu của mình. Và đó là lý
do tại sao, theo Bộ Y tế, Giáo dục và Phúc lợi Xã hội của Mỹ, chỉ có 1
trên 100 người thật sự trở nên giàu có, ở một đất nước giàu nhất thế
giới. Họ muốn trở thành triệu phú, nhưng họ lại không muốn trả giá
cho điều đó.
Vậy người cha giàu muốn nói gì? Môt ví dụ khác để giải thích khái
niệm giá ở đây. Giả sử tôi nói: “Tôi muốn có một cơ thể vạm vỡ như
Arnold Schwarzenegger.” Điều đầu tiên mà hầu hết mọi người sẻ bảo
tôi là: “Mang giày vào, đi bộ 5 cây số một ngày, tập thể lực 3 giờ một
ngày, và đừng có nhồi pizza vào miệng nữa.” Khi đó tôi sẽ hỏi: “Thế có
cách nào khác để có được một cơ thể vạm vỡ như Arnold không?”. Và
đó là những gì tôi muốn nói về cái giá. Hàng triệu người muốn có được
một cơ thể tuyệt vời nhưng rất ít người sẵn lòng trả giá. Và đó là lý do
tại sao bạn có thể kiếm được rất nhiều tiền với những câu quảng cáo

như, “Chỉ cần uống vài viên thuốc thần, bạn sẽ có thể giảm cân mà
không phải ăn kiêng.” Tuy nhiên, hầu hết các sản phẩm quảng cáo này
đều không có kết quả, không phải vì bản thân chúng mà bởi vì người
mua chúng không sẵn lòng trả giá.
Nhiều năm trước, tôi đã tham dự một khóa họ đầu tư bất động sản
với giá 385 đôla từ một chương trình quảng cáo trên truyền hình. Tôi
còn nhớ lúc đó mình đang ngồi ở nhà xem lướt các kênh truyền hình
thì bỗng bắt gặp mẩu quảng cáo một hội thảo miễn phí buổi tối ở
Hilton Hawaiian Village, một khách sạn trên bở biển Waikiki ngay kế
bên cư xá mà tôi đang ở. Tôi gọi điện đặt chô và đến tham dự hội thảo
miễn phí này, sau đó tiếp tục đăng ký một hội thảo cuối tuần khác với
giá 385 đôla. Vào thồi gian đó, tôi vẫn còn đang ở trong quân đoàn
Thủy quân Lục chiến nên đã mời một người bạn động ngũ cùng tham
dự. Cuối buổi hội thảo, anh ta tức tối bảo rằng cái giá đó thật cắt cổ và
lãng phí thời gian, rồi anh ta đòi trả tiền lại. Khi quay về quân đoàn,
anh ta bảo tôi: “Tôi đã biết trước cái giá đó là một sự lường gạt, thế
mà anh cứ thuyết phục tôi. Lần sau tôi không nghe anh nữa đâu.”
Cảm nhận của tôi lại khác hẳn. Tôi rời buổi hội thảo, mang sách và
băng về nhà nghiên cứu, và rồi kiếm được hàng triệu đôla nhờ những
thông tin học được từ buổi hội thảo này. Một người bạn đã bảo tôi vài
năm sau đó: “Vấn đề là anh bạn đồng ngũ của anh quá khôn ngoan
nên không học được gì từ khóa học đó cả. Còn anh thì không khôn
ngoan lắm nên đã tin và làm theo lời người hướng dẫn.”
Ngày nay, tôi vẫn tiếp tục khuyên mọi người nên đăng ký tham dự
các hội thảo để học hỏi những điều cơ bản nhất vể việc mua bất động
sản, bắt đầu một doanh nghiệp, đầu tư chứng khoán, v.v… Tôi thường
gặp phản ứng của mọi người: “Nhưng nếu hội thảo đó chẳng có gì hay
ho thì sao? Nếu người ta lừa gạt chúng tôi để thu tiền thì sao? Nếu tôi
không học được gì cả thì sao?”. Và khi đó, tôi thường trả lời: “Nếu thế
thì tốt nhất anh chị không nên tham dự hội thảo. Khi anh chị đã có suy
nghĩ như thế thì chắc chắn buổi hội thảo đó sẽ là một sự lường gạt đối
với anh chị.” align=“justify”>Tôi đã thấy nhiều người ra sức tìm kiếm
những giải pháp giúp cho cuộc sống của họ tốt đẹp hơn theo một cách
nào đó. Vấn đề là họ lại tìm ra những giải pháp mà họ không thích,
cũng như tôi không thích giải pháp “đi bộ 5 cây số một ngày, tập thể
lực 3 giờ một ngày, và đừng có nhồi pizza vào miệng nữa” khi muốn có
một cơ thể vạm vỡ như Arnold Schwarzenegger. Hay nói cách khác,

chừng nào tôi chưa tìm được một giải pháp mình thích thì tôi sẽ chẳng
làm gì để đạt được mục đích đó cả. Lý do khiến hầu hệt mọi người
không bao giờ làm giàu được đơn giản là vì họ không thích giải pháp
mà họ tìm ra. Và tôi cho rằng điều này không liên quan gì đến bản
thân giải pháp đó cả; chính cái giá phải trả đi kèm với giải pháp đó mới
chính là điều mà người ta thật sự không thích. Như người cha giàu đã
nói: “Hầu hết mọi người đều muốn làm giàu. Họ chỉ không muốn phải
trả giá mà thôi.”
Trong cuốn sách này, tôi sẽ thảo luận về cái giá để làm giàu mà
không phải ti tiện, không phải keo kiệt, hoặc không phải cưới một anh
chàng hay một cô nàng giàu có nào đó. Bạn sẽ học cách làm thế nào
để giàu có mà vẫn được hưởng thụ một cuộc sống thoải mái. Nhưng có
một cái giá phải trả. Và như người cha giàu thường bảo: “Cái giá không
phải lúc nào cũng được đo bằng tiền.” Tôi chia sẻ các giải pháp và cái
giá mà tôi đã trả. Nếu bạn không thích giải pháp của tôi hay của người
cha giàu thì hãy nhớ rằng luôn có nhiều hơn một cách để làm giàu.
Luôn có một trò chơi xổ số mới hay một trò chơi truyền hình mới đặt ra
câu hỏi “Ai muốn trở thành triệu phú?”.

CHƯƠNG 1

Cái giá của sự keo kiệt
“Cái giá không phải lúc nào cũng được đo bằng

tiền.”
Người cha giàu.
Có nhiều cuốn sách truyền bá ý tưởng về sự tiện tặn và một cuộc

sống thanh đạm. Nhiều người được gọi là những chuyên gia tiền bạc đã
viết và nói ra rả về những ưu điểm của việc cắt giảm chi phí, tiết kiệm
tiền, dành dụm tối đa cho tài khoản hưu trí của bạn; lái một chiếc xe
cũ, ở một ngôi nhà nhỏ, lượm lặt các phiếu giảm giá, mua những hàng
hóa đại hạ giá, ăn uống ở nhà, cho những đứa con nhỏ mặc quần áo cũ
của đứa lớn, đi nghỉ ở những nơi rẻ tiền, v.v…
Dù đây là những ý tưởng tuyệt vời đối với hầu hết mọi người, và dù
có những lúc thật sự cần phải tiết kiệm, nhưng hầu hết mọi người lại
không thích những ý tưởng này. Sự thật là ai cũng thích những thứ vật
chất tốt đẹp hơn mà tiền bạc có thể mua được. Với hầu hết mọi người,
cất tiền vào ngân hàng chẳng có gì thú vị so với một ngôi nhà lớn, một
chiếc xe mới, những thứ “đồ chơi” hào nhoáng và những kỳ nghỉ đắt
tiền. Hầu hết chúng ta đều có khuynh hướng đồng ý với những nhà
hiền triết khôn ngoan rao giảng về tính tiện tặn và sự kiêng khem kinh
tế. song trên thực tế, nhiều người trong chúng ta lại thích có được một
tấm thẻ tín dụng không giới hạn do một ông chủ giàu có nào đó chi trả
giúp, vời nhiều tiền bạc hơn tất cả các tù trưởng dầu mỏ Ả-rập, các
ngân hàng tư nhân Thụy Sĩ và cả Bill Gates cộng lại.
Dù hầu hết chúng ta đều thích hưởng thụ những thứ tuyệt vời mà
tiền bạc có thể mua được nhưng chúng ta lại nhận ra rằng chính khát
khao vô tận với những thứ vật chất đó trong cuộc sống đã khiến nhiều
người trong chúng ta gặp rắc rối tài chính. Và chính những rắc rối tài
chính này đã khiến các nhà hiền triết tiền bạc của chúng ta nói rằng:
“Hãy cắt giảm chi phí. Hãy sống tiện tặn. Hãy mua một chiếc xe cũ.”

Trái lại, người cha giàu không bao giờ bảo tôi: “Hãy cắt giảm chi phí.”
Ông cũng không bao giờ nói: “Hãy sống tiện tặn.” Tại sao ông lại phải
khuyên tôi những điều mà chính bản thân ông cũng không tin tưởng!?
Khi nói về sự tiện tặn, ông bảo: “Con có thể trở nên giàu có bằng cách
sống keo kiệt. Nhưng vấn đề là, thậm chí khi con đã trở nên giàu có,
con vẫn có thói quen keo kiệt.” Và ông nói thêm; “Chẳng có ý nghĩa gì
khi phải nhịn ăn nhịn mặc để được chết trên đống vàng. Tại sao người
ta lại phải sống đạm bạc, chết đi trong giàu có, để rồi sau khi họ chết,
con cái họ lại tiêu xài hoang phí những đồng tiền tiện tặn của họ?”.
Theo nhận xét của người cha giàu, những bậc cha mẹ sống tiện tặn và
đạm bạc lại thường có những đứa con tiêu xài như núi lở. Thay vì sử
dụng hợp lý đồng tiền mà cha mẹ để lại, chúng thường xài bay những
đồng tiền đó ngay khi vừa chạm tay vào cái mà chúng gọi là “phần
chia công bằng”.
Thay vì bảo tôi hãy sống tiện tặn, người cha giàu thường nói: “Nếu
con muốn có một thứ gì đó, hãy tìm cái giá của nó và hãy trả cái giá
đó.” Và ông cũng nói: “Nhưng hãy luôn nhớ rằng mọi thứ đều có một
cái giá. Cái giá của việc làm giàu bằng cách keo kiệt chính là con sẽ
luôn luôn là một người keo kiệt.”
NHỮNG CÁCH LÀM GIÀU KHÁ>

Người cha giàu giải thích: “Con có thể làm giàu bằng cách kết hôn với
một người giàu. Tất cả chúng ta đều biết cái giá phải trả của việc đó.
Cha có một người bạn học ở New York, anh ta thường bảo: “Cưới một
cô gái con nhà giàu cũng dễ như cưới một cô gái con nhà nghèo vậy.”
Sau khi tốt nghiệp, anh ta kết hôn với một cô gái nhà giàu đúng như
đã nói. Dù sao thì đó cũng là cách làm giàu của anh ta.”
Bạn có thể trở nên giàu có bằng cách lừa gạt hay ăn cướp. Tất cả
chúng ta đều biết cái giá phải trả của việc đó. Khi còn nhỏ, tôi nghĩ
một “tên cướp” phải mang mặt nạ và đi cướp ngân hàng. Ngày nay, tôi
hiểu rằng cũng có những tên cướp mặt áo veston, sơ-mi-trắng, cà-vạt
đỏ, và là những người rất được tôn trọng trong cộng đồng của mình.
Có những người làm giàu bằng cách đánh bạc hay cá cược, chơi xổ số
hay mù quáng quăng tiền vào thị trường chứng khoán. Tất cả chúng ta
đều biết cái giá phải trả của việc đó. Trong cơn sốt mạng Internet, tôi

biết nhiều người sẵn sàng viết ngân phiếu cho bạn, chỉ cần một câu nói
“Tôi đang bắt đầu xây dựng một công ty mạng Internet.”
Bạn có thể làm giàu bằng cách trở thành một tay đầu gấu, và tất cả
chúng ta đều biết điều gì xảy ra với một tay đầu gấu. Cuối cùng thì
một tay đầu gấu “gấu” hơn sẽ xuất hiện, hoặc hắn sẽ nhận ra rằng
những người duy nhất làm ăn với hắn là những kẻ không ra gì.
Và như đã nói ở trên, bạn có thể giàu có bằng cách keo kiệt, và tất cả
chúng ta cũng đều biết rằng cả thế giới đều có khuynh hướng khinh rẻ
những kẻ giàu có ti tiện, những người như Scrooge trong truyện “Bài
thánh ca Giáng sinh” (A Christmas Carol) của Charles Dickens. Hầu hết
chúng ta đều gặp những người luôn muốn mua hàng giảm giá, luôn
phàn nàn về các hóa đơn, hay tệ hơn là từ chối thanh toán hóa đơn vì
lý do này hay lý do kia. Tôi có một người bạn làm chủ một cửa hàng
quần áo, cô thường xuyên phàn nàn về những người khách mua một
chiếc váy mặt đi dự tiệc rồi vài ngày sau đem trả đòi tiền lại. Và dĩ
nhiên, có những người lái những chiếc xe cũ, mặc quần áo sờn, mua
những đôi giày rẻ tiền nhưng lại có hàng triệu đôla trong ngân hàng.
Và dù những người này có thể giàu có với một sự ti tiện như thế nhưng
họ sẽ phải trả một cái giá đắt không thể đo bằng tiền được. Cá nhân
tôi cũng có những lúc phải keo kiệt, và tôi nhận ra rằng khi tôi rộng rãi
hơn, người ta có khuynh hướng mỉm cười với tôi nhiều hơn. Nói cách
khác, dường như ai cũng thích những người rộng rãi hơn những người
keo kiệt.
CÓ PHẢI AI CŨNG CÓ THỂ GIÀU CÓ?

Người cha giàu từng nói nhiều với tôi về cái giá của sự giàu có. Ông
bảo: “Với những người khác nhau, cái giá của sự giàu có cũng khác
nhau.”
Khi tôi thắc mắc, ông trả lời: “Cha nghĩ rằng tất cả chúng ta đều được
sinh ra với những tài năng và năng khiếu riêng, chẳng hạn như ca hát,
hội họa, thể dục, viết lách, v.v… Nhưng dù vậy, việc phát triển những
tài năng đó như thế nào lại tùy thuộc mỗi người, và việc đó cũng đòi
hỏi một cái giá nhất định. Thế giới này đầy những con người khôn
ngoan và khéo léo bẩm sinh nhưng lại không thành công về mặt tài
chính, nghề nghiệp hay những mối quan hệ cá nhân. Và dù mỗi người

đều có những năng khiếu bẩm sinh nhưng mỗi người cũng có những
thử thách riêng phải vượt qua. Không ai hoàn hảo cả. Mỗi chúng ta đều
có ưu điểm và khuyết điểm. Với mỗi người khác nhau cái giá phải trả
cũng khác nhau. Những người duy nhất nghĩ rằng cuộc sống này thật
dễ dàng chỉ là những người lười biếng.”
Tôi không biết câu nói của người cha giàu về những người lười biếng
có đúng hay không. Tôi cũng không biết câu nói của ông có lợi ích gì
cho tôi không, mỗi khi tôi phàn nàn về một việc gì đó quá khó khăn
hay không diễn ra theo ý mình muốn, và khi tôi nói: “Giá như mọi việc
dễ dàng hơn,” tôi biết mình đang trở nên lười biếng. Khi đó, tôi cố
gắng bình tĩnh lại, suy nghĩ lại về thái độ của mình, và tự nhắc nhở
mình về cái giá dài hạn phải trả khi có thái độ đó. Nhưng như thế
không có nghĩa rằng tôi không tìm kiếm một biện pháp thực hiện công
việc dễ dàng hơn. Đơn giản là tôi nhận thức được khi nào mình trở nên
lười biếng, keo kiệt, và khi đó tôi sẽ tự răn mình về cái giá phải trả cho
thái độ đó.
TIỀN BẠC CHÍNH LÀ PHẦN THƯỞNG CHO

VIỆC TRẢ GIÁ
Người cha giàu cũng nói: “Con cứ hỏi bất cứ ai giàu có, nổi tiếng hay
thành công, và cha dám chắc họ sẽ bảo con rằng họ đã và đang có
những thử thách cá nhân phải đối mặt mỗi ngày. Con trai à, không có
gì không phải trả giá cả. Một thử thách của cha là khi bắt đầu khởi
nghiệp, cha không có kiến thức mà cũng chẳng có tiền bạc. Khi ông nội
con mất, cha trở thành lao động chính trong gia đình. Khi đó cha chỉ
mới mười ba tuổi. Cha đã tìm cách trả được cái giá của điều đó, và cuối
cùng, cha đã thành công và giàu có. Nói cho cùng thì tiền bạc chính là
phần thưởng cho việc trả giá của cha.”
CÁI GIÁ CỦA SỰ BẢO ĐN

Nhiều năm trước, người cha giàu vẫn luôn tìm cách giúp tôi và Mike,
con trai ông, nhận thức về cái giá của mọi việc. Khi cha ruột tôi, tôi
vẫn gọi ông là người cha nghèo, khuyên tôi “Hãy tìm môt việc làm bảo
đảm,” người cha giàu trả lời: “Hãy nhớ, sự bảo đảm cũng có cái giá của
nó.” Khi tôi hỏi ông cái giá của sự đảm bảo là gì, ông đáp: “Với hầu hết

mọi người, cái giá của sự bảo đảm chính là sự tự do cá nhân. Và vì
không có tự do nên nhiều người đã phải làm việc suốt đời để kiếm tiền
mà không thể sống theo ước mơ của mình. Với cha, một cuộc sống
không đạt được những ước mơ của mình là một cái giá quá cao phải
trả cho một việc làm bảo đảm.” Và ông cũng bình luận về thuế vụ:
“Những nguời đánh đổi tự do để tìm kiếm sự bảo đảm sẽ phải đóng
thuế nhiều hơn. Vì vậy nên những người có được một việc làm bảo
đảm và an toàn phải đóng thuế nhiều hơn những người tự mình làm
chủ một doanh nghiệp đem lại việc làm cho những người khác.”
Tôi băn khoăn với câu hỏi này trong vài ngày. Khi gặp lại người cha
giàu, tôi hỏi: “Có phải con buộc phải chọn lựa giữa sự bảo đảm và sự
tự do?”
Người cha giàu cười khi biết rằng tôi đã suy nghĩ nhiều về câu nói của
ông. Ông đáp: “Không, con không bị buộc phải chọn lựa cái này hay
cái kia. Con có thể có được cả hai.”
“Cha muốn nói là con vừa có thể được bảo đảm vừa có thể tự do?”,
tôi hỏi.
“Dĩ nhiên,” ông đáp. “Như cha đây, cha có cả hai.”
“Vậy tại sao cha lại nói rằng với hầu hết mọi người, cái giá của sự bảo
đảm chính là sự tự do cá nhân?”, tôi thắc mắc. “Làm sao cha có thể
cược cả hai trong khi hầu hết mọi người chỉ được lựa chọn một trong
hai?”
“Vấn đề là cái giá phải trả,” người cha giàu nói. “Cha luôn bảo con
rằng mọi thứ đều có cái giá của nó. Hầu hết mọi người đều sẵn sàng
trả giá cho sự bảo đảm, nhưng họ không sẵn lòng trả giá cho tự do cá
nhân của mình. Đó là lý do vì sao hầu hết mọi người đều chỉ có được
một trong hai.”
“Còn cha, nhờ đâu mà cha có được cả hai?”, Mike nói xen khi vừa bước
vào phòng và tình cờ nghe được một phần câu chuyện của chúng tôi.
“Bởi vì cha phải trả giá gấp đôi,” người cha giàu nói. “Cha sẵn lòng trả
giá cho cả sự bảo đảm lẫn sự tự do. Cũng giống như khi con mua hai
chiếc xe một lúc vậy. Giả sử cha cần một chiếc xe tải nhỏ nhưng cha lại

thích một chiếc xe hơi thể thao. Nếu muốn có cả hai thì cha phải trả
giá gấp đôi. Hầu hết mọi người trong cuộc sống đều chỉ trả giá cho cái
này hoặc cái kia mà thôi.”
“Vậy nghĩa là có một cái giá cho sự bảo đảm và có một cái giá cho sự
tự do. Và cha đã trả cả hai.”
Người cha giàu gật đầu: “Đúng vậy. Cha nói rõ hơn một chút nhé.
Các con đã thấy là dù sao thì tất cả chúng ta cũng đều phải trả giá. Và
chúng ta vẫn phải trả giá cho việc mình đã không chịu trả giá.”
“Sao cơ”, tôi giật mình hỏi lại. Có vẻ như người cha giàu đang nói về
một vòng tròn luẩn quẩn.
“Cha sẽ giải thích,” người cha giàu nói. “Con có nhớ cha đã giúp con
làm bài tập ở nhà môn vật lý vài tuần trước không? Lúc mà các con
đang học về định luật Newton ấy?>
Tôi và Mike gật đầu: “Dạ nhớ.”
“Thế con có nhớ định luật thứ ba: “mỗi lực tác dụng luôn có một
phản lực ngược chiều có cùng độ lớn?”
Một lần nữa chúng tôi gật đầu. Mike nói: “Đó là cách bay của một
chiếc máy bay phản lực. Bộ máy đẩy không khí nóng về phía sau và
chiếc máy bay bay lên phía trước.”
“Đúng thế,” người cha giàu nói. “Vì đây là một định luật vạn vật nên
nó áp dụng cho tất cả mọi thứ chứ không chỉ máy bay phản lực.” Người
cha giàu nhìn hai chúng tôi để xem chúng tôi có theo kịp những gì ông
nói hay không. “Mọi thứ,” ông nhấn mạnh.
“Dạ, mọi thứ,” chúng tôi nhìn nhau, vẫn còn chưa hiểu ông muốn nói
gì.
“Khi nói là „mọi thứ‟, cha thật sự muốn nói là tất cả mọi thứ,” người
cha giàu tiếp tục. “Các con có nhớ những bài học về các báo cáo tài
chính không? Con có nhớ cha đã từng giải thích rằng khi có một khoản
Nợ thì luôn có một khoản Có tương ứng ở đâu đó?”

Giờ thì tôi bắt đầu hiểu chữ “mọi thứ” của ông. Các định luật vạn vật
của Newton cũng áp dụng cho các báo cáo tài chính nữa. “Vậy nghĩa là
với mỗi tài sản sẽ phải có một tiêu sản?”, tôi hỏi.
“Và nếu có cái tăng thì sẽ phải có cái gì đó giảm,” Mike nói thêm. “Và
nếu có cái gì cũ thì sẽ phải có cái gì đó mới?”
“Đúng thế,” người cha giàu mỉm cườ>
“Thế thì có gì liên quan đến sự bảo đảm và sự tự do?”, Mike hỏi.
“Câu hỏi hay đấy,” người cha giàu đáp. “Định luật đó rất quan trọng
bởi vì nếu con không trả giá gấp đôi thì con sẽ không bao giờ có được
những gì con muốn. Nói cách khác, nếu con không trả giá gấp đôi thì
thậm chí con cũng sẽ không có được thứ mà con đã trả giá lúc đầu.”
“Sao cơ?”, tôi thắc mắc. “Nếu không trả giá gấp đôi thì con không thể
có những gì con đã trả giá lúc đầu à?”
Người cha giàu gật đầu giải thích: “Những người chỉ chịu trả giá cho
sự bảo đảm có thể không bao giờ thật sự cảm thấy bảo đảm, giống
như sự bảo đảm trong công việc vậy. Người ta có thể có cảm giác bảo
đảm giả tạo, nhưng không bao giờ thật sự cảm thấy bảo đảm.”
“Nghĩa là ngay cả khi cha ruột con có được một công việc mà ông ấy
cho là bảo đảm thì trong thâm tâm ông ấy cũng không thật sự cảm
thấy bảo đảm à?”, tôi hỏi.
“Đúng Vậy,” người cha giàu trả lới. “Bởi vì ông ấy chỉ trả giá cho lực
tác dụng chứ không trả giá cho phản lực bên trong. Ông ấy càng nỗ lực
vì sự bảo đảm, hay càng trả giá cho sự an toàn, thì sự bất an nội tâm
ông ấy sẽ càng lớn.”
“Có phải chính sự bất an đó là một phản lực không?”, Mike hỏi.
“Câu hỏi hay đấy,” người cha giàu đáp. “Không, có thể có một phản lực
khác, Người ta có thể được bảo đảm đến mức phản lực ngược lại chính là
sự buồn chán và sau đó là sự bất muốn tiến lên nhưng họ không tiến lên
bởi vì nếu thế thì họ sẽ phải từ bỏ sự bảo đảm của mình. Đó là lý do vì
sao cha nói rằng mỗi người chúng ta có những thử thách

khác nhau, mỗi người đều là duy nhất. Chúng ta là duy nhất bởi vì mỗi
người có một phản ứng khác nhau với cùng một sự việc.”
“Cũng như có nhiều người nhìn thấy một con rắn thì hét lên, còn
những người khác nhìn thấy con rắn thì lại thích thú,” tôi nói.
“Đúng thế,” người cha giàu mỉm cười. “Cha muốn các con hãy luôn
nhớ rằng mọi thứ đều có cái giá của nó, và cái giá đó thường đất gấp
đôi so vói vẻ bên ngoài. Nếu con chỉ trả giá cho một mặt của định luật
Newton thì con có thể nghĩ là mình đã trả giá rồi nhưng có thể vẫn
không có được những gì mình muốn.”
“Cha cho con một ví dụ được không?”, tôi thắc mắc.
“Cha có thể cho con những ví dự tổng quát, bởi vì như cha đã nói,
mỗi người chúng ta đều khác nhau, “người cha giàu nói. “Nhưng một
quy luật chung, hãy luôn nhớ rằng mỗi tình huống đều có hai khía
cạnh. Ví dụ, một ông chủ giỏi thường bắt đầu sự nghiệp từ một nhân
viên. Ông ấy hay bà ấy sử dụng những kinh nghiệm nhân viên ban đầu
này để phát triển một phong cách quản lý có thể giúp mình tận dụng
tài năng của các nhân viên mà mình quản lý.”
“Vậy một ông chủ tốt cần phải trung thực và đối xử với các nhân viên
của mình như cách mà ông ấy muốn được đối xử?”, tôi nói.
“Chính xác,” người cha giàu gật đầu. “Bây giờ hãy xem một ví dụ
khác. Con nghĩ cần phải có những gì để trở thành một thám tử giỏi?”
ột thám tử giỏi?”, Mike và tôi bật hỏi.
“Đúng thế, một thám tử giỏi,” người cha giàu tiếp tục. “Để trở thành
một thám tử giỏi, một thám tử cần phải trung thực, đạo đức và liêm
chính. Đúng thế không?”
“Có lẽ thế,” Mike nhún vai.
“Nhưng để làm một thám tử giỏi, anh ta còn phải biết suy nghĩ như
một tên tội phạm, hay như một con người bất chính, vô đạo đức và
ngoài vòng pháp luật,” người cha giàu nói. “Hãy nhớ định luật Newton.
Con không thể trở thành một thám tử giỏi nếu không biết suy nghĩ như

một tên tội phạm tài ba.”
Mike với tôi gật đầu. Cuối cùng thì chúng tôi cũng bắt đầu hiểu người
cha giàu muốn dẫn dắt mình đi đâu với bài học này.
“Đó là lý do tại sao một người cố làm giàu bằng cách keo kiệt vẫn sẽ
kết thúc như một người nghèo không có một đồng trong túi,” người
cha giàu nói tiếp. “Và đó là lý do tại sao một người chỉ tìm kiếm sự bảo
đảm sẽ không bao giờ cảm thấy bảo đảm cả, hay những người chỉ tìm
kiếm những khoản đầu tư ít rủi ro sẽ luôn luôn cảm thấy đầu tư là rủi.
Họ chỉ trả giá cho một phía phương trình và ví thế, họ vi phạm một
định luật vạn vật.”
Mike phụ họa: “À, vì vậy nên nếu có một trận đánh nhau thì lúc nào
cũng phải có hai phía, và muốn làm một thám tử giỏi thì cũng đặt
mình trong vai trò một tên tội phạm giỏi. Để hạn chế rủi ro thì phải
biết chấp nhận rủi ro. Để làm giàu thì phải biết thế nào là
nghèo. Để phân biệt một khoản đầu tư tốt thì phải biết nhận ra
một khoản đầu tư tồi tệ.”>
“Và đó là lý do vì sao hầu hết mọi người đều cho rằng đầu tư là rủi
ro,” tôi bổ sung thêm. “Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng để có một
khoản đầu tư bảo đảm thì phải giảm thiểu số vốn bỏ vào đó. Vì thế,
mọi người đều bỏ tiền vào tài khoản tiết kiệm vì lý do bảo đảm và họ
thà chấp nhận ít lời còn hơn nhiều rủi ro. Nhưng sự thật là đồng tiền
của họ đang bị hao mòn dần vì lạm phát và lợi nhuận thu được bị đánh
thuế khá cao. Vì vậy nên ý tưởng „bảo đảm như tiền gởi ngân hàng‟
hoàn toàn không phải là một ý tưởng bảo đảm.”
Người cha giàu gật đầu: “Dù sao có tiền gởi ngân hàng vẫn tốt hơn là
không có đồng nào. Nhưng con nói đúng, việc đó không bảo đảm như
mọi người vẫn tưởng. Có một cái giá phải trả cho ảo tưởng bảo đảm
đó.”
Mike quay sang hỏi người cha giàu: “Cha luôn nói rằng có thể có
những khoản đầu tư rủi ro thấp và lợi nhuận cao?”
“Đúng thế,” người cha giàu đáp. “Con có thể dễ dàng có được từ 20
đến 50% lợi nhuận mà vẫn được bảo đảm và không phải trả nhiều
thuế hay không phải bỏ ra nhiều tiền nếu con biết mình đang làm gì.”

“Cha muốn nói là cha đã trả một cái giá cao hơn cái giá mà các nhà
đầu tư trung bình muốn trả?”, Mike hỏi.
Người cha giàu gật đầu: “Hãy luôn nhớ rằng mọi thứ đều có cái giá
của nó, và cái giá đó không phải lúc nào cũng được đo bằng tiền.”
CÁI GIÁ CỦA SỰ KEO KIỆT

Khi tôi nghe một chuyên gia tài chính bảo rằng: “Hãy cắt giảm chi
phí. Hãy sống tiện tặn. Hãy mua một chiếc xe cũ”, tôi biết rõ họ muốn
nói gì. Với hầu hết mọi người, đó là một lời khuyên tốt. Nhưng như
người cha giàu đã nói: “Mọi thứ đều có cái giá của nó”. Nếu bạn trả giá
cho sự giàu có bằng sự keo kiệt thì rút cục bạn cũng sẽ chỉ là người
keo kiệt. Và sống một cuộc sống giàu có nhưng keo kiệt thì theo tôi,
đó là một cái giá quá đắt phải trả.
Người cha giàu cũng nói: “Vấn đề không nằm ở tấm thẻ tín dụng mà
nằm ở sự thiếu kiến thức tài chính của người giữ tấm thẻ tín dụng đó.
Có được kiến thức tài chính chính là một phần cái giá mà con phải trả
để được giàu có”.
Và đó là lý do vì sao rất nhiều người không thích ý tưởng cắt giảm
chi phí và sống tiện tặn. Tôi nghĩ rằng nếu được lựa chọn thì hầu hết
mọi người sẽ chọn một cuộc sống giàu có và tận hưởng hơn là một
cuộc sống giàu có và keo kiệt. Và họ có thể làm điều đó, nếu họ sẵn
lòng trả giá.

CHƯƠNG 2

Cái giá của một sai lầm
“Ngân hàng không bao giờ hỏi xem phiếu điểm của cha
cả” Người cha giàu.
Năm 15 tuổi, tôi thi rớt môn Văn. Tôi thi rớt bởi vì tôi viết luận không
tốt, hay nói đúng hơn, cô giáo dạy Văn của tôi không thích những gì mà
tôi viết. Ngoài ra, phải nói là tôi thường viết sai ngữ pháp trầm trọng. Và
như thế có nghĩa là tôi phải học lại một năm. Tôi phải đối mặt với sự dằn
vặt và nỗi đau cảm xúc từ mọi phía. Thứ nhất, cha tôi là Trưởng phòng
Giáo dục của đảo Hawaii và chịu trách nhiệm hơn 40 trường học.
Ở đâu cũng có những tiếng cười thầm khi trường này qua trường khác
đồn đại nhau rằng con trai của “sếp” bị ở lại lớp. Thứ hai, ở lại lớp có
nghĩa là tôi sẽ phải học chung với em gái tôi. Hay nói cách khác, em tôi
thì tiến lên còn tôi thì đang thụt lùi. Và thứ ba, điều đó có nghĩa là tôi
sẽ không được tham gia đội bóng của trường, một điều mà tôi vô cùng
mong ước. Ngày nhận được phiếu điểm với điểm F môn Văn, tôi đã
trốn ra sau trường ngồi một mình. Tôi ngồi bó gối trên bục bê-tông,
dựa lưng vào bức tường và bắt đầu khóc. Tôi đã đoán trước điểm F này
từ vài tháng nay, nhưng khi nhìn thấy nó trên phiếu điểm, tất cả
những cảm xúc kìm nén bấy lâu bỗng vỡ òa. Tôi ngồi một mình phía
sau trường đến hơn một tiếng đồng hồ.
Nhưng tôi cũng có một điều khuây khỏa. Bạn thân nhất của tôi,
Mike, con trai người cha giàu, cũng nhận được một điểm F. Thật chẳng
hay ho gì khi vui vẻ trước thất bại của bạn mình, nhưng ít nhất thì tôi
cũng có một người chia sẻ nỗi khổ sở này. Tôi vẫy tay chào Mike khi
cậu băng ngang sân trường về nhà, nhưng cậu ta chỉ buồn bã lắc đầu
và tiếp tục bước đi
Buổi tối hôm đó, sau khi các anh chị em của tôi đã đi ngủ hết, tôi thú
nhận với cha mẹ rằng tôi đã thi rớt môn Văn và sẽ phải học lại một năm.
Vào thời gian đó, hệ thống giáo dục yêu cầu một học sinh thi rớt môn
Văn hoặc môn Khoa học Xã hội nào khác sẽ phải học lại cả năm học. Hiển
nhiên là cha tôi, người điều hành hệ thống giáo dục của hòn đảo này, biết
rất rõ điều đó. Và dù cha mẹ tôi đã đoán trước tin này nhưng sự khẳng
định thất bại của tôi là một sự thật khó chấp nhận. cha tôi im lặng gật
đầu. Gương mặt ông căng ra vô cảm. Trái lại, mẹ tôi tỏ rõ những cảm
xúc của mình. Tôi có thể nhìn thấy gương mặt bà thay đổi từ đau buồn
đến giận dữ. Quay sang cha tôi, bà hỏi: “Giờ thì sao

đây? Nó sẽ bị ở lại lớp à?”. Cha tôi lặng lẽ nói: “Đó là quy định. Nhưng
trước khi quyết định, tôi cần phải xem xét lại mọi chuyện.”
Vài ngày sau, cha tôi thật sự đã xem xét lại vấn đề. Cha tôi phát
hiện ra rằng lớp tôi có 32 học sinh, trong đó cô giáo đã chấm rớt đến
15 em. Cô cho 8 em điểm D, 1 em điểm A, 4 em điểm B, và số còn lại
là C. Với một tỷ lệ điểm thấp như thế, cha tôi bắt đầu can thiệp. Ông
không can thiệp với tư cách phụ huynh mà với tư cách là Trưởng phòng
Giáo dục. Bước đầu tiên, ông yêu cầu Hiệu trưởng mở một một cuộc
điều tra chính thức. Cuộc điều tra bắt đầu bằng việc phỏng vấn các học
sinh trong lớp và kết thúc bằng việc cô giáo bị chuyển sang trường
khác. Một lớp học hè đặc biệt được mở ra cho các học sinh muốn có cơ
hội nâng cao điểm số của mình. Tôi tham gia lớp học này trong ba
tuần và cuối cùng cũng đạt điểm D môn Văn để có thể lên lớp cùng với
các bạn học của mình.
Cha tôi thấy rằng trong việc này, cả giáo viên lẫn học sinh đều có
những điểm đúng và những điểm sai. Một điều khiến ông quan tâm là
những học sinhày đều là những học sinh giỏi. Vì vậy, thay vì bỏ qua
mọi chuyện, ông gọi tôi lại và nói: “Hãy xem đây là một bài học quan
trọng trong đời con. Dù ít dù nhiều, con cũng học được một chút gì đó
qua sự kiện này. Con có thể giận đổ lỗi cho cô giáo và cảm thấy thù
hận. Nhưng con cũng có thể nhìn lại thái độ của mình và rút kinh
nghiệm. Cha nghĩ cô giáo con chẳng được lợi lộc gì khi cho học trò quá
nhiều điểm kém như thế. Nhưng cha nghĩ con và các bạn cần trở thành
những học sinh giỏi hơn. Cha mong rằng cả thầy lẫn trò đều phải rút
ra một kinh nghiệm gì đó cho bản thân sự kiện này.”
Phải thừa nhận là tôi có cảm thấy cảm giác thù hận, tôi vẫn không
thích cô giáo này và sau đó thì tôi bỗng thấy ghét đi học. Tôi không hề
thích bị bắt phải học những môn mà tôi không thích hay những môn
mà tôi biết là mình sẽ không bao giờ đụng đến chúng sau khi ra
trường. Và dù vết thương “lòng” này khá sâu nhưng tôi thật sự đã cố
gắng bắt đầu. Tôi thay đổi thái độ, thay đổi thói quen học tập và ra
trường với các bạn cùng khóa. Tôi cũng là một trong hai học sinh của
trường được tuyển thẳng vào Học viện Hàng hải Mỹ và tốt nghiệp ở
đây vào năm 1969 với tấm bằng Cử nhân.
Ở Học viện, tôi vượt qua nỗi sợ viết lách và thật sự bắt đầu cảm thấy
hứng thú với việc này, dù tôi vẫn còn là một nhà văn kém cỏi. Tôi xin
cảm ơn Giáo sư A.A. Norton, giáo viên dạy Văn của tôi suốt hai năm ở
Học viện, vì đã giúp tôi vượt qua sự thiếu tự tin, những nỗi sợ hãi và
thù hằn trong quá khứ. Nếu không nhờ Giáo sư Norton và Sharon

Lechter, người bạn đồng sự và đồng tác giả của tôi, ắt hẳn ngày nay
tôi sẽ không thể trở thành tác giả của những cuốn sách bán chạy nhất
theo bình chọn của tạp chí New York Times và Wall Street Journal.
Quan trọng nhất, tôi đã nghe theo lời khuyên của cha mình chuyển
bại thành thắng. Sự kiện này đã giúp tôi bắt đầu lại từ đầu, sửa chữa
thái độ và thói quen học tập của mình. Tôi nhận ra rằng nếu không có
sự sửa chữa đó thì hẳn tôi đã thi trượt ngay cả kỳ thi đại học.
Ý KIẾN CỦA NGƯỜI CHA GIÀU

Điểm F môn Văn của con trai ông cũng khiến người cha giàu bực bội.
Ông cảm ơn cha tôi đã can thiệp bằng một khóa học hè để chúng tôi
cải thiện điểm số. Song với những kinh nghiệm của mình, ông dạy
chúng tôi một bài học khác hẳn.
“Cuộc đời thế là hết!”, tôi chán nản nói.
“Có tích sự gì không chứ!”, Mike dấm dẳng nói thêm. “Bọn con sẽ
không bao giờ tiến bộ được chỉ vì một cô giáo. Đã thế lại còn phải đi
học hè nữa chứ!”.
Chúng tôi liên tục phàn nàn về việc thi rớt môn Văn. Một cách nào
đó, chúng tôi cảm thấy tương lai mình, hoặc ít nhất mùa hè của mình,
đã bị cướp mất. Chúng tôi đứng nhìn những người bạn được gọi là
thông minh tiến lên phía trước và cảm thấy mình bị bỏ lại đằng sau.
Nhiều người bạn học cười khúc khích khi đi ngang chúng tôi, thậm chí
một số người còn bảo chúng tôi “dở ẹt!”. đôi khi chúng tôi nghe mọi
người nói sau lưng: “Nếu mày không có điểm tốt thì mày không thể lên
tới đại học được”, hay “Mày tưởng môn Văn ở trung học khó lắm à, lên
đại học thử xem!”. Chúng tôi cố gắng xoay xở và phớt lờ những lời
bình luận thô lỗ của bạn bè, nhưng tận sâu thẳm bên trong, chúng tôi
bị tổn thương. Sự thật là chúng tôi cảm thấy mình thất bại
Một ngày nọ, sau khóa học hè ở trường, Mike và tôi ngồi ở văn
phòng của người cha giàu, nói chuyện vè những lời bình phẩm của bạn
bè và cảm giác của chúng tôi khi nghe những lời bình phẩm này. Sau
khi lắng nghe chúng tôi nói chuyện, người cha giàu ngồi xuống và
nghiêm nghị nói: “Cha chán nghe hai con phàn nàn rên rỉ lắm rồi. Cha
chán nản khi thấy hai con nghĩ rằng mình là một nạn nhân và cư xử
như một kẻ thất bại.” Ông nhìn thẳng vào mắt chúng tôi: “Không cần
phải nói thêm gì nữa. Các con thất bại. Thì sao nào? Chỉ vì thất bại
một lần không có nghĩa là các con sẽ thất bại mãi mãi. Hãy xem cha
đã thất bại bao nhiêu lần rồi. Đừng phàn nàn nữa và đừng quan tâm
đến những lời bình phẩm của bạn bè nữa.”

“Nhưng tụi con bị điểm xấu,” tôi yếu ớt nói. “Cái điểm đó sẽ nằm
trong phiếu điểm của tụi con mãi mãi. Làm sao tụi con có thể vào một
trường đại học tốt được ?”
“Xem nào,” người cha giàu cau mày. “Nếu hai con để cho điểm số đó
làm hỏng cuộc đời mình thì hai con cũng chẳng có một tương lai nào
cả. Nếu chỉ vì một điểm số mà hai con suy sụp đến thế thì hẳn hai con
cũng chẳng chống chọi nổi những sóng gió của cuộc đời thực. Cuộc đời
khó khăn hơn môn Văn ở trường trung học của các con rất nhiều. Và
nếu con đổ thừa cho cô giáo và con nghĩ rằng cô giáo thật khó ưa, thì
cuộc đời còn có những kẻ khó ưa hơn nhiều đang chờ đợi con. Cuộc
sống bên ngoài cổng trường đầy những người khó chịu hơn và đòi hỏi
hơn rất nhiều so với cô giáo dạy Văn của con. Cha nói lại nhé: nếu con
để cho một điểm xấu và một giáo viên dạy Văn khó ưa làm hỏng tương
lai của con thì dù sao con cũng chẳng có tương lai đâu.”
“Nhưng còn những đứa bạn chọc ghẹo và cười vào mặt tụi con thì
sao?”, Mike nhăn nhó.span> “Ồ thôi nào,” người cha giàu bật cười. “Thế các
con thấy đã bao nhiêu lần cha bị chỉ trích chưa? Robert, còn cha con thì bị phê
bình công khai bao nhiêu lần rồi? Hãy xem bao nhiêu lần bọn cha bị chửi rủa
trên báo, bao nhiêu lần cha bị chụp mũ là một kẻ tham lam còn cha con thì bị gọi
là một quan chức không công bằng? Nếu các con để lũ trẻ mặt búng ra sữa đó
đánh bại thì quả thật là các con đã thất bại.”
“Điểm khác biệt quan trọng giữa một người thành công và một người
trung bình trong cuộc sống chính là họ có thể chịu đựng được bao
nhiêu sự chỉ trích. Một người trung bình không thể chịu nổi nếu bị chỉ
trích quá nhiều, và chính vì vậy nên trong cuộc sống, họ chỉ đạt mức
trung bình mà thôi. Những người trung bình sống với nỗi lo sợ bị người
khác nói hay nghĩ gì đó về mình. Vì vậy nên họ cố gắng sống một cuộc
sống bình lặng với những người trung bình khác, sống trong nỗi sợ bị
chỉ trích, sống trong nỗi sợ ai đó sẽ phê bình hay sẽ nghĩ xấu về mình.
Tuy nhiên, người ta luôn có khuynh hướng phê bình người khác. Con
thấy đó, cha hay phê bình cha con còn cha con cũng hay chỉ trích cha
– song hai người vẫn tôn trọng nhau.
“Nhưng nếu người ta chỉ trích con thì ít nhất, người ta cũng chú ý đến
con. Nếu không ai phê bình hay chỉ trích con thì quả là điều đáng ngại,”
người cha giàu kết luận bằng một nụ cười. “Con cho họ chủ đề để nói.
Con cho họ một cái gì đó để phá vỡ sự đơn điệu trong cuộc sống của họ.
Nếu có thể học cách xử lý những lời phê bình, con sẽ học được một điều
rất giá trị trong cuộc sống này.” Người cha giàu vẫn mỉm cười: “Con biết
không, 33% số người sẽ yêu mến con bất kể con làm gì, 33% sẽ không
ưa con bất kể con làm gì, tốt hay xấu, và có 33% số người sẽ

không quan tâm đến con. Trong cuộc sống, nhiệm vụ của con là phải
phớt lờ 33% số người không ưa con và thuyết phục 33% số người
không quan tâm đến con trở nên yêu mến con. Thế đấy. Điều duy nhất
tệ hơn bị phê bình chính là không được phê bình.” Ông cười to một
cách thoải m
“Vậy ngay cả người lớn cũng sống trong nỗi sợ bị người khác phê
bình à?”, tôi hỏi, cố gắng thoát khỏi trận cười của người cha giàu. Ông
nghĩ chuyện này thật buồn cười nhưng tôi chẳng thấy có gì đáng cười
cả.
Người cha giàu gật đầu và trở nên nghiêm túc hơn: “Đó là nỗi sợ số
một của hầu hết mọi người. Nó được gọi là nỗi sợ bị tẩy chay – sợ bị
khác biệt, sợ bị đứng ngoài bầy đàn. Cũng vì vậy mà rất nhiều người
sợ phải phát biểu trước đám đông, đôi khi còn hơn cả sợ chết nữa.”
“Nghĩa là người ta tụ tập thành bầy đàn và náu mình trong bầy đàn
vì sợ bị chỉ trích?”, Mike hỏi.
“Đúng vậy, và đó là lý do vì sao rất ít người đạt được những thành
công rực rỡ. Hầu hết mọi người đều cảm thấy an toàn hơn trong một
bầy đàn trung bình, sống với nỗi sợ bị chỉ trích trở nên khác biệt,”
người cha giàu nói. “Hầu hết mọi người đều cảm thấy thoải mái hơn
nếu là một người trung bình, một người bình thường, giấu mình giữa
bầy đàn và làm theo những gì bầy đàn của họ đang làm.”
“Có phải cha đang nói rằng toàn bộ chuyện tụi con thi rớt môn Văn
là một điều tốt cho tụi con nếu xét về lâu dài?”, Mike hỏi.
“Còn tùy con muốn nó tốt hay xấu,” người cha giàu nhẹ nhàng nói.
“Nhưng những điểm số đó, chúng sẽ theo tụi con suốt đời,” tôi than
vãn.
Ngưu lắc đầu. ông nghiêm nghị nói: “Xem này, Robert. Cha sẽ cho
con biết một bí mật.” Ông im lặng một chút rồi nói rõ từng chữ một:
“Ngân hàng không bao giờ hỏi xem phiếu điểm của cha cả.”
Câu nói của ông khiến tôi hơi giật mình. Tôi hỏi một cách yếu ớt,
không chắc người cha giàu đang muốn dẫn mình đến đâu: “Cha nói gì
ạ?”
“Con nghe rồi đầy,” ông ngả người dựa vào lưng ghế. Ông biết rằng
ông đang đụng chạm đến một giá trị cốt lõi của gia đình tôi, một gia
đình của những nhà giáo dục.
Tôi lúng búng: “Có phải ý cha là điểm số không quan trọng?”

“Cha có nói thế à?”, người cha giàu hỏi. “Cha có nói là điểm số
không quan trọng à?”
“Dạ không,” tôi bối rối trả lời. “Cha không nói
thế.” “Vậy thì cha nói gì nào?”
Tôi đáp: “Cha nói là ngân hàng không bao giờ hỏi xem phiếu điểm
của cha cả.” Thật sự, trong gia đình tôi, phiếu điểm và những điểm số
cao gần như là những thứ rất thiêng liêng.
“Khi cha đến ngân hàng,” người cha giàu bắt đầu lại. “Có bao giờ
ngân hàng bảo cha: „Cho chúng tôi xem phiếu điểm‟ không?”. Ông tiếp
tục không đợi tôi trả lời; “Có bao giờ ngân hàng hỏi cha: “Trước đây
anh là một học sinh giỏi không?” Có bao giờ ngân hàng đòi xem phiếu
điểm của cha không? Họ có nói: “Ồ, anh từng là một học sinh xuất sắc,
chúng tôi sẽ cho anh vay một triệu đôla‟, có không?”
“Con không nghĩ thế,” Mike nói. “Hoặc ít nhất th không hỏi phiếu
điểm của cha khi cha dẫn con đến đó. Với lại con biết họ không cho
cha vay tiền dựa trên số điểm của cha ở trường.”
“Thế họ đòi xem cái gì?”, người cha giàu hỏi.
“Họ đòi xem các báo cáo tài chính,” Mike nói nhanh. “Họ luôn luôn
đòi xem các báo cáo lời lỗ của cha cùng với các báo cáo thu chi.”
Người cha giàu tiếp tục: “Ngân hàng luôn đòi xem các báo cáo tài
chính. Có bao giờ con tự hỏi tại sao họ lại đòi tất cả mọi người, dù giàu
hay nghèo, có học hay thất học, phải cho họ xem báo cáo tài chính
trước khi cho vay tiền không?”
Cả tôi và Mike đều lắc đầu: “Tụi con chưa bao giờ thật sự thắc mắc
điều đó.”
“Bởi vì báo cáo tài chính của con chính là phiếu điểm của con sau khi
ra trường,” người cha giàu trầm giọng. “Vấn đề ở chỗ là hầu hết mọi
người ra trường rồi nhưng vẫn không có khái niệm gì về một báo cáo
tài chính cả.”
“Báo cáo tài chính của con chính là phiếu điểm của con sau khi ra
trường?”, tôi ngạc nhiên hỏi.
Người cha giàu gật đầu: “Nó là một trong các phiếu điểm của con –
một loại phiếu điểm rất quan trọng. Những „phiếu điểm‟ khác có thể là
giấy chứng nhận kiểm tra sức khỏe hàng năm, cân nặng, huyết áp, và
tình trạng hôn nhân hiện tại của con.”
“Như vậy người ta có thể có điểm A trong trường học nhưng lại có

điểm F trong báo cáo tài chính,” tôi nói. “Có phải cha muốn nói thế
không?”
Người cha giàu gật đầu: “Chuyện đó rất thường xảy ra. Có nhiều
người có điểm tốt ở trường nhưng trong cuộc sống lại thường có điểm
tài chính từ trung bình đến kém.”
ĐIỂM TỐT Ở TRƯỜNG – ĐIỂM TÀI CHÍNH

TRONG CUỘC SỐNG.
Một điểm kém vào năm 15 tuổi hóa ra lại là một kinh nghiệm vô giá
đối với tôi. Nó giống như một tiếng chuông cảnh tỉnh tôi về thái độ học
tập của mình. Đồng thời, nó cũng giúp tôi nhận ra rằng dù điểm số rất
quan trọng ở trường học nhưng trong cuộc đời thực thì chính báo cáo
tài chính của tôi mới là phiếu điểm thật sự.
Người cha giàu bảo tôi: “Ở trường, học sinh được báo điểm sau mỗi
học kỳ. Nếu lỡ thi rớt thì cũng được thi lại hoặc ít nhất cũng có thời
gian để học lại. Thế nhưng trong cuộc đời thực, nhiều người chỉ nhận
được phiếu điểm tài chính khi đã quá trễ, và họ không thể kịp thời sửa
chữa những sai lầm tài chính của mình để có được một cuộc sống tài
chính bảo đảm hơn. Có thể họ có một công việc lương cao, một ngôi
nhà lớn, một chiếc xe đẹp, nhưng họ vẫn phạm phải những sai lầm tài
chính, và khi phát hiện ra điều đó thì có thể họ đã quá lớn tuổi không
đi làm được nữa. Đó là cái giá phải trả khi không có một „phiếu điểm
tài chính‟ ít nhất là ba tháng một lần.”
BÀI HỌC TỪ NHỮNG SAI LẦM

Cả hai người cha của tôi đều không hài lòng với việc con trai mình thi
rớt. Tuy nhiên, không ai xem chúng tôi như những kẻ thất bại. Thay vì
thế, cả hai đều khuyến khích chúng tôi hãy rút ra một bài học từ sai
lầm của mình. Như cha ruột tôi đã nói: “Thất bại là một động từ chứ
không phải danh từ.” Không may là rất nhiều người nghĩ rằng khi họ
thất bại thì thất bại đó đi liền với họ và họ trở thành một “kẻ thất bại”.
Nếu người ta có thể học cách rút ra bài học từ những sai lầm của mình,
cũng như bọn trẻ chỉ học được cách chạy xe đạp sau khi đã té ngã vài
lần, thì cả một thế giới mới sẽ mở ra với họ. Nếu họ nhập bầy với
những người né tránh thất bại, nói dối hay đổ lỗi cho người khác, thì
họ sẽ không lợi dụng được một con đường sơ khai mà loài người đã
nhờ nó để tiến bộ.
Lý do khiến rất ít người đạt được những tài sản khổng lồ đơn giản vì
họ đã phạm quá ít sai lầm. Sai lầm có thể là vô giá nếu chúng ta rút ra

được những bài học từ chúng. Những người phạm sai lầm nhưng không
biết rút kinh nghiệm thường nói: “Đó không phải lỗi của tôi.” Những
người này đã lãng phí món quà lớn nhất của cuộc sống, món quà của
sự sai lầm. Rất nhiều người đang sống một cuộc sống không thỏa mãn
bởi vì họ tiếp tục lặp lại những gì mình đã được dạy ở nhà và ở trường:
“Đừng phạm sai lầm. Sai lầm là một điều tồi tệ. Những người phạm
quá nhiều sai lầm là những kẻ thất bại.”
Mỗi khi phát biểu trước một nhóm người, tôi thường nói: “Ngày nay
tôi đang đứng trước các anh bởi vì trước kia tôi đã phạm sai lầm nhiều
hơn hầu hết các anh và tôi từng thua lỗ nhiều hơn hầu hết các anh.”
Hay nói cách khác, cái giá của việc làm giàu là sẵn sàng phạm sai
lầm, thừa nhận mình đã phạm sai lầm, và rút ra bài học từ sai
lầm đó. Những người ít thành công nhất trong cuộc sống thường là
những người sẵn sàng phạm sai lầm hay đã phạm sai lầm rồi nhưng
không rút ra được bài học, vì thế, buổi sáng họ thức dậy và tiếp tục
phạm lại những sai lầm cũ của mình.

CHƯƠNG 3

Cái giá của giáo dục
“Nếu bạn nghĩ kiến thức quá tốn kém thì bạn cứ thử không có kiến
thức xem sao.”
Tiến sĩ DOLF DE ROOS
Thỉnh thoảng người ta hỏi tôi: “Có phải ý anh là chúng ta không cần
đi học nữa?”. Câu trả lời của tôi: “Không, tôi không nói thế. Ngày nay
giáo dục có một vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Điều tôi muốn nói
là hệ thống giáo dục của chúng ta đang đi sau thời đại. Nó là một hệ
thống của Thời đại Công nghiệp đang cố gắng xoay xở trong Thời đại
Thông tin. Và không may là nó làm việc này không giỏi lắm.”
Theo các sử gia kinh tế, vào năm 1989, khi Bức tường Berlin sụp đổ
và World Wide Web được dựng lên, Thời đại Công nghiệp kết thúc và
Thời đại Thông tin chính thức bắt đầu. Dưới đây là một biểu đồ đơn
giản của sự thay đổi này:
1989
THỜI ĐẠI CÔNG

THỜI ĐẠI THÔNG TIN
NGHIỆP
Bảo đảm việc

Bảo đảm tài chính
làm
Một công việc

Nhân viên tự do
suốt đời
Một chuyên môn Đa chuyên môn
Kế hoạch lương
hưu lợi nhuận Kế hoạch lương hưu đóng góp (người lao động
(chủ doanh nghiệp chịu trách nhiệm)
chịu trách nhiệm)

Bảo hiểm xã Bảo hiểm xã hội không chắc chắn
hội chắc chắn
Bảo hiểm y tế
Bảo hiểm y tế không chắc chắn
chắc chắn
Thâm niên
Thâm niên là một tài sản
là một tiêu sản
Tăng lương là một tiêu sản vì nhiều chủ

Tăng lương dựa doanh nghiệp muốn tìm kiếm những nhân viên
trên thâm niên trẻ tuổi hơn với nhiều kỹ năng kỹ thuật hơn và
chấp nhận làm việc với mức lương thấp hơn.
TẠI SAO BẢO ĐẢM VIỆC LÀM KHÔNG PHẢI

LÀ VẤN ĐỀ NỮA?
Cha mẹ tôi lớn lên trong thời kỳ Đại suy thoái. Dường như sự kiện
lịch sử này có ảnh hưởng rất lớn đến quan điểm và tình cảm của hai
người. Đó là lý do vì sao cha mẹ tôi thường nhấn mạnh tầm quan trọng
của việc “hãy cố gắng đạt điểm tốt để có thể tìm được một việc làm
bảo đảm.”
Nếu bạn nhìn vào nền kinh tế ngày nay, vấn đề là có quá nhiều công
việc đang chào mời. Hãy hỏi một người chủ doanh nghiệp mà xem, họ
sẽ nói với bạn rằng họ đang tìm kiếm những nhân viên tốt rất khó
khăn.
Ngày nay, vấn đề chính là sự bảo đảm tài chính chứ không phải sự
bảo đảm việc làm nữa. Nhìn chung, đây chính là nguyên nhân dẫn đến
sự thay đổi người chịu trách nhiệm thanh toán lương hưu từ chủ doanh
nghiệp sang người lao động, sự thay đổi từ kế hoạch lương hưu của
Thời đại Công nghiệp, kế hoạch lương hưu lợi nhuận, sang kế hoạch
lương hưu của Thời đại Thông tin, kết hoạch lương hưu đóng góp. Có
ba vấn đề lớn với kế hoạch lương hưu đóng góp ngày nay. Một là, kế
hoạch này do người lao động tự thanh toán, và nhiều người không bỏ
một đồng nào vào kế hoạch lương hưu của mình bởi vì họ không kiếm
được đủ tiền để sống chứ đừng nói là tiết kiệm dành lúc về hưu. Hai là,
những kế hoạch này thường dựa trên thị trường chứng khoán, nghĩa là
nếu thị trường chứng khoán tăng giá thì kế hoạch lương hưu tăng giá,

còn nếu thị trường chứng khoán suy sụp, giống như trong vài năm
qua, thì kế hoạch lương hưu của người lao động cũng suy sụp. Và ba
là, một kế hoạch lương hưu đóng góp có thể cạn tiền vào đúng lúc
người về hưu đang cần đến nó nhất, chẳng hạn như khi 85 tuổi.
Mối lo ngại lớn nhất của tôi là các chương trình Bảo hiểm Xã hội và
Bảo hiểm Y tế của chính phủ. Trong số đó, mối đe dọa với hệ thống
Bảo hiểm y tế ở Mỹ khiến tôi lo ngại hơn cả. Khi chúng ta già đi, chi phí
sống của chúng ta có thể giảm xuống, nhưng chi phí y tế của chúng ta
lại tăng vọt. Một căn bệnh nghiêm trọng có thể tốn tiền hơn cả một
ngôi nhà. Ngày nay, một nguyên nhân ngày càng lớn đằng sau những
vụ phá sản cá nhân không phải là quản lý tài chính kém mà là những
căn bệnh trầm kha. Tôi có một người bạn mới bị tai nạn xe. Anh ta là
lao động chính trong gia đình, và với một số tiền bảo hiểm y tế không
thấm tháp vào đâu, anh ta phải bán đi tất cả những gì mình có. Tệ hơn
nữa, cô con gái út của anh bị chẩn đoán bệnh bạch cầu, và cả gia đình
hiện đang phải tìm kiếm sự hỗ trợ của các tổ chức từ thiện.
THỜI GIAN TRỄ LÀGÌ?

Đó là một số lý do khiến tôi nói rằng chúng ta cần được giáo dục
nhiều hơn trong Thời đại Thông tin, thay cho hệ thống giáo dục lỗi thời
đang tồn tại. Trong thế giới kinh doanh, hai lĩnh vực có thời gian trễ
dài nhất là lĩnh vực giáo dục và lĩnh vực xây dựng. Thời gian trễ là
khoảng thời gian chênh lệch giữa thời điểm khi một khái niệm ý tưởng
mới xuất hiện và khi nó được chấp nhận. Trong lĩnh vực máy tính, thời
gian trễ vào khoảng một năm. Trong lĩnh vực không gian, thời gian trễ
vào khoảng hai năm. Điều đó có nghĩa là trong lĩnh vực không gian, chỉ
cần hai năm, một ý tưởng mới có thể được tiếp thu và đưa ra áp dụng.
Trong lĩnh vực giáo dục và xây dựng, khoảng thời gian trễ này xấp xỉ
50 năm. Nếu bạn hy vọng hệ thống giáo dục của chúng ta sẽ bắt kịp ý
tưởng rằng Thời đại Công nghiệp đã trôi qua thì tôi nghĩ bạn sẽ không
được chứng kiến điều đó ít nhất là cho tới năm 2050. Đây cũng là một
nguyên nhân có nhiều cuộc tranh luận về nền giáo dục hiện nay.
Không chỉ có các ngành công nghiệp mới bị trễ mà cả con người cũng
có thể bị trễ. Luật Moore nói rằng thông tin và công nghệ đang phát triển
với tốc độ gấp đôi sau mỗi 18 tháng, có nghĩa là mỗi người chúng ta cần
phải tăng gấp đôi lượng thông tin thu thập được sau mỗi 18 tháng, nếu
không muốn có nguy cơ bị tụt hậu. Đó là lý do vì sao trong Thời đại
Thông tin, nội dung học không quan trọng bằng tốc độ học. Ngày nay,
nghe theo lời khuyên của một người có những thông tin cũ là một việc
đầy rủi ro, và trong Thời đại thông tin, “cũ” có nghĩa là chỉ có

18 tháng. Bạn sẽ không muốn nghe theo lời khuyên của một người lạc
hậu, hay nói cách khác, một người với những câu trả lời cũ. Những câu
trả lời cũ có thể giúp bạn chiến thắng trong các trò chơi triệu phú
nhưng sẽ không có tác dụng gì trong cuộc sống thực cả.
align=“justify”>CHÚNG
TA CẦN LOẠI GIÁO DỤC NÀO
TRONG THỜI ĐẠI THÔNG TIN?
Cả hai người cha của tôi đều là những nhà giáo dục vĩ đại. Như tôi đã
nói trong những cuốn sách trước, hai người dạy tôi những gì mà mình
cho là quan trọng, nhưng những điều mà tôi được dạy từ hai phía
không hề giống nhau. Dưới đây là một số điều tóm tắt những kiến thức
mà tôi học được từ cả hai người cha. Dù có nhiều loại giáo dục khác
nhau, chẳng hạn như giáo dục thể chất, giáo dục âm nhạc nghệ thuật,
giáo dục tinh thần… tất cả đều quan trọng, nhưng dưới đây là những
môn học nền tảng cần thiết cho một sự bảo đảm tối thiểu trong Thời
đại Thông tin.
1. Giáo dục cơ sở: dạy bạn cách đọc, viết và làm tính
2. Giáo dục chuyên môn: dạy bạn kỹ năng làm việc, chẳng hạn như
học làm bác sĩ, luật sư, thư ký, giáo viên, thợ điện…
3. Giáo dục tài chính: dạy bạn cách điều khiển tiền bạc làm việc cho
mình.
Hiển nhiên, cả ba mục tiêu giáo dục trên đều rất quan trọng. Nếu
một người không biết đọc viết hay làm tính thì cuộc sống nói chung sẽ
rất khó khăn. Không may là nhiều sinh viên ra trường ngày nay thậm
chí không giỏi lắm những điều cơ bản này. Ngày 07/05/2000, tờ
Arizona Republic đăng một bài báo với tiêu đề: “Các trường học Los
Angeles giữ lại hàng ngàn học sinh.” Bên dưới, bài báo viết về h vấn đề
sau:
“Hệ thống trường học lớn thứ nhì quốc gia đang lên kế hoạch đánh
trượt một lượng học sinh lớn trong năm nay.
Ban đầu các quan chức giáo dục Los Angeles định giữ lại một phần
ba trong số 711.000 học sinh, tức 237.000 em, nhưng sau đó đã được
chỉ đạo phải nới lỏng, vì nếu có quá nhiều học sinh không được lên lớp
hay ra trường thì trường học có thể bị quá tải.”
Điều đó hoàn toàn đúng. Họ cần đánh rớt một lượng học sinh lớn như
thế vì các em này không thể đạt được trình độ đọc viết hay tính toán cơ
bản. Các quan chức đã cho các em thi đậu vì e rằng trường học sẽ bị quá
tải. Tôi không hiểu trường học quá tải thì có ý nghĩa gì với những

học sinh sẽ bị què quặt kiến thức căn bản suốt đời. Đó là ví dụ về một
lĩnh vực chậm trễ. Dĩ nhiên các học sinh có thể thay đổi nhưng hệ
thống giáo dục thì vẫn tiếp tục với những nỗ lực giáo dục truyền thống
của mình. Giáo dục cơ sở đang đóng vai trò quan trọng hơn bao giờ
hết, nhưng hệ thống giáo dục của chúng ta thì lại không theo kịp thời
gian, vì vậy nên kiến thức căn bản của các em trở thành đối tượng bị
hy sinh trong khi chúng ta ngồi chờ hệ thống thay đổi.
Giáo dục chuyên môn cũng quan trọng không kém. Chẳng hạn như
sau khi ra trường, một người có bằng tốt nghiệp phổ thông trung học
có thể kiếm được 10 đôla một giờ. Nhưng nếu anh ta đi học một lớp
trung cấp kỹ thuật điện tử thì sau đó, thu nhập của anh ta có thể lên
đến 50 đôla một giờ. Nếu nhân con số chênh lệch 40 đôla này với 8 giờ
một ngày, 5 ngày một tuần, 4 tuần một tháng, 12 tháng một năm, thì
sau 40 năm, số tiền mà anh ta đã đầu tư cho kiến thức chuyên môn
của mình có thể đem đến một lợi nhuận khủng khiếp. Nếu bạn hiểu
rằng hầu hết các bác sĩ đều đầu tư thêm 10 đến 15 năm nữa sau khi
tốt nghiệp trung học để học làm bác sĩ chính và giỏi thì bạn sẽ không
ngạc nhiên khi họ cảm thấy mình xứng đáng có thu nhập cao hơn một
chút so với những người khác.
Nhưng cho dù ở trường bạn học giỏi hay dở, cho dù tốt nghiệp xong
bạn sẽ làm bác sĩ hay lao công, thì tất cả chúng ta đều cần có một số
kiến thức tài chính cơ bản. Vì sao vậy? Vì bất kể chúng ta làm gì thì ai
cũng cần phải quản lý tiền bạc của mình. Tôi thường thắc mắc tại sao
trường học không dạy gì nhiều cho chúng ta về tiền bạc, tại sao hệ thống
giáo dục lại tập trung quá nhiều về điểm số, trong khi trong cuộc sống
thực, ngân hàng không bao giờ đòi xem phiếu điểm của tôi cả.
Tôi thường hỏi một số nhà giáo dục những câu hỏi này, và tôi nhận
được những câu trả lời như: “Ở trường chúng tôi có dạy môn Kinh tế
học mà,” hay “Nhiều sinh viên của chúng tôi có học cách đầu tư vào thị
trường chứng khoán,” hay “Chúng tôi có một chương trình kinh doanh
nhỏ cho các sinh viên quan tâm đến ngành kinh doanh.” Một lần nữa,
tôi nhận ra rằng những người làm việc trong hệ thống này đang dạy
những gì họ biết và đang cố gắng hết sức mình. Song nếu bạn hỏi hầu
hết các ngân hàng, họ sẽ bảo bạn rằng họ quan tâm nhiều hơn chứ
không chỉ một danh mục đầu tư hay điểm số môn Kinh tế học của bạn.
Như một người bạn của tôi, Tiến sĩ Dolf de Roos, đã nói: “Nếu bạn nghĩ
kiến thức quá tốn kém thì bạn cứ thử không có kiến thức xem sao.” Và
với hầu hết mọi người, không phải những gì học biết sẽ làm họ tốn tiền
mà chính những gì họ không biết mới làm họ tốn tiền. Chúng

ta hãy chọn một chủ đề làm ví dụ cho sự thiếu giáo dục – chủ đề này
là thuế vụ. Hầu hết chúng ta đều nhận ra rằng thuế chính là chi phí
đơn lớn nhất của chúng ta. Chúng ta bị đánh thuế mỗi khi kiếm được
tiền, tiêu xài tiền, tiền, đầu tư tiền và cả khi chết nữa. Bây giờ hãy so
sánh mức thuế chênh lệch mà một người lao động phải trả so với một
chủ doanh nghiệp. Mức chênh lệch này tính trên 40 năm có thể gây
choáng váng. Một trong những lý do khiến nhiều người cố gắng đi học,
đạt điểm cao, tìm một việc làm bảo đảm nhưng vẫn gặp khó khăn tài
chính, đơn giản vì hầu hết tiền bạc của chúng ta phải nộp cho chính
phủ, chính phủ mà đã giáo dục chúng ta. Và thuế chỉ là một chủ đề
nhỏ trong thế giới giáo dục tài chính.
Bây giờ, hãy tính cái giá phải trả của một người không biết đọc báo cáo
tài chính, hoặc tệ hơn là không biết báo cáo tài chính là gì; hay một
người không phân biệt tài sản và tiêu sản, những món nợ tốt và những
món nợ xấu, hoặc không biết sự khác biệt giữa thu nhập thụ động, thu
nhập kiếm được và thu nhập đầu tư. Chính sự thiếu kiến thức tài chính cơ
bản đã xói mòn trí thông minh tài chính cơ bản của mọi người. Chính sự
thiếu trí thông minh tài chính cơ bản đã khiến nhiều người phải làm việc
vất vả, thường kiếm được rất nhiều tiền nhưng không thể tiến bộ về mặt
tài chính. Họ có thể có một việc làm đảm bảo, nhưng nhiều người không
bao giờ có được một khả năng tài chính bảo đảm.
Người cha giàu thường nói: “Thông minh tài chính không phải là
con có thể kiếm được bao nhiêu tiền, mà là con có thể giữ được
bao nhiêu tiền, số tiền đó làm việc tích cực cho con đến mức
nào, và con có thể làm cho tiền đẻ ra bao nhiêu tiền nữa.” Một
trong những nguyên nhân chính khiến những người xuất thân từ các
gia đình nghèo và trung lưu bắt đầu cuộc sống bằng một sự thiếu khả
năng tài chính là do cha mẹ họ không để lại gì cho họ về mặt tài chính
cả. Tôi biết điều đó, bởi vì cha mẹ tôi hầu như không để lại đồng nào
cho chúng tôi cả, trong khi người cha giàu cho các con ông hàng triệu
đôla để bắt đầu. Ước tính khi John Kennedy Jr. qua đời, ông đã để lại
hàng trăm t đôla cho hai đứa con của cô em gái Caroline. Hãy thử nghĩ
xem cuộc sống của bạn sẽ thay đổi như thế nào nếu bạn bắt đầu với
một trăm triệu đôla? Bạn có thể làm gì với cuộc đời mình thay vì thức
dậy đi làm mỗi sáng?
KIẾN THỨC TÀI CHÍNH CƠ BẢN

Khi người ta hỏi tôi: “Tôi cần biết những gì về mặt tài chính?”. Tôi
luôn luôn trả lời: “Hãy tìm xem đối với ngân hàng của bạn điều gì là
quan trọng. Khi đó, bạn sẽ biết mình cần phải làm gì về mặt tài chính.”

Và đó là lý do vì sao một trong những sai lầm “có giá” nhất của tôi là
đã thi rớt khi còn học trung học. Nếu không thi rớt, hẳn tôi sẽ không
bao giờ nhận ra rằng ngân hàng không xem trọng điểm số của tôi.
Ngân hàng chỉ hỏi tôi về báo cáo tài chính, và như tôi đã nói, hầu hết
các sinh viên ra trường không hề biết báo cáo tài chính là gì.
Hầu hết mọi người chỉ đơn giản điền vào các mẫu báo cáo tài chính
mà ngân hàng cung cấp cho họ, thay vì nộp các báo cáo tài chính do
mình tự chuẩn bị. Và đó là lý do vì sao hầu hết mọi người đều nghĩ
rằng mượn tiền có nghĩa là năn nỉ xin tiền, thay vì chứng tỏ cho ngân
hàng thấy vì sao họ nên cho bạn vay tiền. Hãy luôn nhớ rằng công việc
của ngân hàng là cho bạn vay tiền chứ không phải là từ chối bạn. Ngân
hàng sẽ không kiếm được tiền nếu họ không cho bạn vay tiền. Đó là lý
do vì sao khi ngân hàng từ chối bạn thì cũng giống như khi cô giáo cho
bạn điểm xấu. Thay vì nổi giận với ngân hàng, đó thực sự là một thời
điểm thích hợp để hỏi họ xem bạn đã không làm đúng điều gì và bạn
có thể làm gì để cải thiện báo cáo tài chính của mình.
ĐIỀU GÌ QUAN TRỌNG TRONG BÁO CÁO TÀI

CHÍNH CỦA BẠN?
Mỗi người khác nhau tìm kiếm những điều khác nhau trong một báo
cáo tài chính. Như tôi đã nói trong những cuốn sách trước, đọc báo cáo
tài chính của một người cũng giống như đọc câu chuyện cuộc đời của
người đó. Một báo cáo tài chính cũng cho người đọc thấy rằng người đó
khôn khéo hoặc thông minh như thế nào về mặt tài chính. Sau đây là
một số điều người cha giàu dạy tôi khi xem một báo cáo tài chính. Bản
báo cáo tài chính được sử dụng ở đây là báo cáo tài chính trích từ trò
chơi CASHFLOW 101 mà tôi nghĩ ra để hướng dẫn mọi người về kiến
thức tài chính và đầu tư cơ bản.
BA LOẠI THU NHẬP

Nếu bạn đã đọc những cuốn sách trước của tôi, bạn có thể nhớ lại
rằng người cha giàu đã dạy tôi về tầm quan trọng của ba loại thu nhập
khác nhau. Đó là thu nhập kiếm được, thu nhập thụ động và thu nhập
đầu tư. Ngày nay, khi tôi nhìn vào báo cáo tài chính của một cá nhân
hay một công ty, hầu như tôi có thể nói ngay lập tức rằng người này sẽ
giàu, nghèo hay trung bình, chỉ bằng cách nhìn vào cột thu nhập.

Báo cáo tài chính trên thuộc về một người quản lý tiền bạc của mình
theo cách của một người nghèo hoặc trung lưu. Lý do: loại thu nhập
duy nhất của anh ta là thu nhập kiếm được, trong trường hợp này là
tiền lương. Đây là thu nhập khó làm giàu nhất bởi vì mỗi khi người này
được tăng lương thì chính phủ cũng được tăng thuế thu nhập và vật giá
cũng leo thang, và một lý do nữa là nếu bạn ngưng làm việc thì trong
hầu hết trường hợp, nguồn thu nhập kiếm được của bạn cũng không
còn.
Báo cáo tài chính dưới đây là báo cáo tài chính của một người có cơ
hội làm giàu và ngày càng giàu hơn. Vì sao vậy? bởi vì người này có
nguồn thu nhập thụ động xuất phát từ bất động sản, một nguồn thu
nhập ít chịu thuế hơn, và thu nhập đầu tư từ các tài sản giấy như
chứng khoán, trái phiếu, quỹ hỗ tương và các khoản đầu tư khác.

Những đứa trẻ nhà Kennedy không bao giờ cần kiếm việc làm và
cũng chẳng cần tiền lương. Vì sao vậy? Bởi vì các bậc tiền bối nhà
Kennedy biết rằng thu nhập thụ động và thu nhập đầu tư chính là
những nguồn thu nhập của người giàu. Chúng có thể chọn đi làm
nhưng hiển nhiên là chúng không cần phải đi làm. Nếu bạn có một
danh mục đầu tư trị giá một trăm triệu đôla thì nguồn thu nhập thụ
động và thu nhập đầu tư dư đủ cho bạn sống một cuộc sống giàu có và
nổi tiếng. Hầu như bạn sẽ không thể làm giàu chỉ với nguồn thu nhập
kiếm được, nhưng không may, đó là việc mà hầu hết mọi người đang
cố gắng làm. Một trong những lý do khiến nhiều người trúng số bị phá
sản là vì họ không thể biến khoản thu nhập kiếm được đó thành thu
nhập thụ động hay thu nhập đầu tư.
AI CHẤM ĐIỂM CHO BẠN

Một trong những chức năng quan trọng của phiếu điểm trong trường
học là làm một cây kim chỉ báo cho biết bạn đang học hành như thế
nào và cần khắc phục và cải thiện điều gì. Không nhận thức được báo
cáo tài chính chính là phiếu điểm của mình sau khi ra trường, nhiều
người không bao giờ thật sự biết được khả năng tài chính của mình
như thế nào. Nhiều người không thể tối đa hóa tiềm năng thu nhập của
mình và phải chống chọi với những khó khăn tài chính suốt đời. Cha

ruột tôi dù luôn là một sinh viên điểm A thời còn đi học những vẫn
không thật sự biết rằng mình đã thất bại về mặt tài chính cho đến khi
ông bị mất việc ở tuổi 50. Một điều đáng buồn là dù ông biết rằng
mình đang gặp khó khăn tài chính, ở tuổi 50, nhưng ông vẫn không
biết phải làm gì. Ông chỉ biết rằng mình đang gặp cảnh “tiền ra như
nước, tiền vô như rùa.” Đó là cái giá phải trả do không biết cách chuẩn
bị, không biết đọc báo cáo tài chính, và không biết tự sửa chữa sau
mỗi thất bại tài chính.
Quay lại với bản báo cáo tài chính từ trò chơi CASHFLOW trong trang
này, bạn sẽ thấy hàng chữ: “Kiểm toán viên” (Auditor)
Nhiều lần, khi nhìn mọi người chơi trò chơi này, tôi thấy rất nhiều người
để trống hàng Kiểm toán viên. Khi tôi hỏi tại sao lại để trống, họ thường
đáp lại: “Nó có quan trọng không?”, hay “Tôi không cần người khác kiểm
tra công việc của tôi.” Và lúc đó, tôi thường nghiêm nghị cho họ biết rằng
chính kiểm toán viên, trong trường hợp này là một người chơi khác, là
một trong những khía cạnh quan trọng nhất của trò chơi.

Trò chơi này giúp bạn củng cố những thói quen tài chính tốt và giúp
bạn biến việc kiểm tra thường xuyên báo cáo tài chính của mình thành
một thói quen tài chính thiết yếu đối với bất cứ ai muốn trở thành triệu
phú. Nói cách khác, kiểm toán viên cũng giống như giáo viên của bạn ở
trường, thường xuyên kiểm tra công việc của bạn, cho bạn biết bạn
đang tiến bộ tới đâu và giúp bạn sửa chữa nếu cần.
Vợ chồng tôi có thói quen thực hiện quá trình kiểm toán tài chính
này hai lần một tháng. Chi tiết về của chúng tôi được đưa ra xem xét.
Mỗi khi chúng tôi gặp khó khăn hay sắp hết tiền, quá trình này thực sự
đau khổ, chẳng khác gì khi bạn nhìn vào một phiếu điểm đầy những
điểm D và F. Nhưng khi chúng tôi rút kinh nghiệm, sửa chữa sai lầm và
cải thiện tình hình tài chính của mình thì cuộc kiểm toán hai lần một
tháng lại trở nên vui vẻ, giống như khi bạn nhận được một phiếu điểm
toàn những điểm A. Khi tôi và Kim vừa mới cùng nhau bắt đầu vào
1985, chúng tôi nhìn vào các báo cáo tài chính của mình với sự hãi
hùng. Nợ nần từ những thảm họa tài chính trước kia của tôi nặng trĩu
bên cột tiêu sản và chúng tôi chẳng có gì trong cột tài sản cả. Nó cũng
giống như nhìn vào tấm phim X quang của một bệnh nhân ung thư, và
với tôi, đó quả là một căn bệnh ung thư tài chính.
Ngày nay, chúng tôi có rất nhiều khoản mục trong cột tài sản. Số
mục trong cột thu nhập, cả thu nhập kiếm được, thu nhập thụ động và
thu nhập đầu tư, không ngừng tăng lên. Thu nhập của chúng tôi từ các
nguồn thu nhập thụ động và thu nhập đầu tư luôn lớn hơn nhiều so với
chi phí trong cột Chi phí. Năm 1985, chúng tôi làm việc để kiếm sống,
nhưng ngày nay, chúng tôi làm việc chỉ vì thích làm việc. Nếu không có
sự giáo dục tài chính của người cha giàu, hẳn tôi không thể biết được
tầm quan trọng của một báo cáo tài chính; hẳn tôi sẽ không thể biết
được sự khác biệt giữa thu nhập kiếm được, thu nhập thụ động và thu
nhập đầu tư; hẳn tôi sẽ không thể biết được tầm quan trọng của tập
đoàn, làm thế nào để bảo vệ tài sản của mình và tối thiểu hóa khoản
thuế phải đóng; hẳn tôi sẽ không thể nhận ra tầm quan trọng của việc
kiểm toán hai lần một tháng để trở thành triệu phú. Nhờ sự giáo dục
tài chính của người cha giàu, tôi đã trở thành một triệu phú mà không
cần phải cắt giảm chi phí, phải trúng số hay phải tham dự một chương
trình trò chơi truyền hình nào cả.
CỘT THU NHẬP CỦA TÔI NGÀY NA

Ngày nay, tôi và Kim có một cột thu nhập tương tự như thế này, tính
theo phần trăm:

Thu nhập kiếm được 10%
Thu nhập thụ động 70%
Thu nhập đầu tư 20%
Vài ngày trước, một phóng viên hỏi tôi: “Anh kiếm được một tháng
bao nhiêu tiền? Lương một tháng của anh bao nhiêu?”
Tôi trả lời: “Không nhiều lắm, mà lương tháng của tôi có lẽ không
cao bằng lương tháng của anh đâu.”
Anh ta lắc đầu cười mỉa mai: “Thế thì làm thế nào anh có thể viết
một cuốn sách về tiền bạc được?”. Và anh ta tiếp tục nói rằng anh ta
rất ghét các tay nhà văn viết về tình yêu mà không có mảnh tình vắt
vai, hay viết về tiền bạc mà không có đồng nào trong túi. Cuộc phỏng
vấn kết thúc và anh ta bỏ đi.
Lúc này, khi bạn đã có một số kiến thức tài chính, bạn có thể hiểu được
vì sao tôi trả lời như thế. Trước nhất, phải nói là tiền lương của tôi rất ít.
Đó là vì lương tháng chính là thu nhập kiếm được, mà thu nhập kiếm
được chính là nguồn thu nhập bị đánh thuế cao nhất. Một lý do nữa, thu
nhập thụ động là thu nhập từ tiền bản quyền cũng như động sản. Thu
nhập đầu tư là thu nhập từ các tài sản giấy, bao gồm cổ tức từ các tập
đoàn, thu nhập từ đầu tư bất động sản và các khoản lãi suất.
Và như bạn đã thấy, một trong những thuận lợi lớn nhất mà một
chút kiến thức tài chính có thể đem đến cho bạn chính là khả năng
quản lý khoản thuế phải trả, chi phí đơn lớn nhất của chúng ta.
THU NHẬP CHUYÊN MÔN

Một điểm nữa cần chú ý là nguồn thu nhập của tôi ngày nay không
xuất phát từ giáo dục chuyên môn. Sau khi tốt nghiệp trung học, tôi
bước vào Học viện Thương thuyền Mỹ, ở đây tôi được huấn luyện thành
một sĩ quan tàu biển, tàu chở dầu, chở hàng hoặc chở khách. Tôi cũng
tham gia trường Hàng không Thủy quân Mỹ ở Pensacola, Florida, nơi
tôi học trở thành một phi công chuyên nghiệp. Ngày nay, không một
nguồn thu nhập nào của tôi xuất phát từ hai nghề nghiệp chuyên môn
này cả.
Một điểm nữa là rất nhiều thu nhập thụ động của tôi xuất phát từ
một môn học mà tôi thi rớt ở trường. Ở tuổi 15, tôi suýt ở lại lớp vì viết
văn kém. Vì thất bại này, tôi đã tự cải thiện mình và giờ đây, tôi được
biết đến như một nhà văn chứ không phải như một phi công hay một sĩ

quan tàu biển. Sự khác biệt có thể đo bằng hàng triệu đôla. Nói cách
khác, tôi làm ra nhiều tiền từ những thất bại hơn là những thành công
của mình.
Như tôi đã nói ở đầu chương này, trong Thời đại Thông tin, nhiều
người chúng ta có nhiều hơn một nghề nghiệp chuyên môn. Đó là lý do
vì sao trong Thời đại Thông tin, vấn đề không phải nội dung học mà là
tốc độ học của bạn. ãy nhớ lại luật Moore,thông tin và công nghệ phát
triển gấp đôi sau mỗi 18 tháng. Và hãy nhớ rằng số câu trả lời đúng
mà bạn biết hay số điểm ở trường không thể đo được thành công của
bạn trong cuộc sống sau này. Thành công của bạn được đo bằng số
câu trả lời mà bạn không biết, số lần bạn thất bại, đứng lên và rút kinh
nghiệm, sửa chữa mà không đổ lỗi hay nói dối, và sau đó tiếp tục tiến
lên.
ĐỊNH NGHĨA MỘT KẺ THẤT BẠI

Vì vậy, nếu bạn muốn tìm hiểu điều gì là quan trọng trong phiếu điểm
tài chính của mình, bạn chỉ cần đến một ngân hàng địa phương. Hãy điền
vào báo cáo tài chính cá nhân và hy vọng ngân hàng sẽ từ chối bạn. Nếu
họ không từ chối thì đơn giản hãy hỏi vay nhiều tiền hơn. Sau khi họ từ
chối thì hãy ngồi xuống hỏi xem bạn có thể làm gì để cải thiện phiếu
điểm tài chính của mình. Kiến thức mà bạn nhận được có thể vô giá và có
khả năng làm thay đổi cuộc sống của bạn. Như tôi đã nói, nếu bạn muốn
biết điều gì là quan trọng trong thế giới thực thì hãy hỏi các nhân viên
ngân hàng. Họ xem xét “phiếu điểm” của mọi người.
Nhưng vấn đề là: “Nếu các nhân viên ngân hàng biết nhiều đến thế
thì tại sao họ lại không giàu được? Tại sao họ vẫn phải làm việc cho
ngân hàng và quan tâm đến công việc của người khác?”. Câu trả lời
nằm trong một chủ đề mà tôi đã nói ở đầu cuốn sách này – định luật
Newton: “Mỗi lực tác dụng luôn có một phản lực ngược chiều có cùng
độ lớn.” Bạn cũng có thể tìm thấy câu trả lời trong phần giải thích vì
sao để trở thành một thám tử giỏi và thành công thì một thám tử cũng
phải biết thế nào là một tên tội phạm giỏi. Hầu hết không thể làm giàu
được vì họ quá bảo thủ. Để làm giàu, nhất là khi bắt đầu bằng hai bàn
tay trắng, bạn cần phải là một nhân viên ngân hàng giỏi nhưng cũng
phải biết thế nào là một tay cờ bạc cừ khôi, và hầu hết những nhân
viên ngân hàng giỏi đều không phải là những tay cờ bạc cừ khôi. Như
người cha giàu đã nói: “Bạn cần phải trả giá gấp đôi.” Và để làm giàu,
bạn phải trả giá để trở thành một nhân viên ngân hàng giỏi và một con
bạc giỏi, trong khi hầu hết mọi người đều không làm được cả hai việc
này.

Người cha giàu từng bảo tôi và Mike: “Lý do khiến hầu hết các nhân
viên ngân hàng không giàu được là vì hầu hết họ đều không phải là
những tay cờ bạc. Và lý do khiến hầu hết các tay cờ bạc không giàu
được là vì hầu hết họ đều không phải là những nhân viên ngân hàng
giỏi.”
Khi đó tôi hỏi ông: “Hầu hết mọi người đều nghiêng về một trong hai
phía chứ? Hoặc là một con bạc hoặc là một nhân viên ngân hàng?”
Người cha giàu trả lời: “Không. Đáng tiếc, hầu hết mọi người đều là
những kẻ thất bại tài chính.”
“Thất bại à?”, tôi nhắc lại. “Nói thế có quá đáng lắm không?”
“Cha nói là những kẻ thất bại về mặt tài chính,” người cha giàu nói.
“Cha không có ý chê bai ai cả. Thế này nhé, theo con thế nào là một
kẻ thất bại?”
“Con cũng không rõ nữa,” tôi lúng túng nói.
“Theo cha, một kẻ thất bại là một người không thể chấp nhận thất
bại,” người cha giàu nói.
“Một người không thể chấp nhận thất bại à?”, tôi hỏi lại.
Người cha giàu trầm giọng: “Cha sẽ giải thích rõ hơn. Trong chuyện
tiền bạc, hầu hết người lớn đều không chấp nhận thất bại. Mỗi đồng
thu nhập thu vào của họ sẽ là một đồng chi phí chi ra. Vì vậy nên họ
không thể chấp nhận thất bại nữa, bởi vì vốn họ đã thất bại sẵn rồi.”
Tôi kết luận: “Vậy đó là những người hay nói: „Đầu tư là mạo hiểm‟
hay „Nếu tôi thất bại thì sao?‟. Người ta thường nói thế và rồi bám chặt
lấy đồng tiền của mình bởi vì họ biết rằng họ đã thất bại”
Người cha giàu gật đầu: “Con biết đấy, một tay cờ bạc luôn biết rằng
thắng thua là chuyện thường tình. Những tay cờ bạc chuyên nghiệp sẽ
không tự lừa gạt rằng mình phải luôn luôn thắng cuộc. Họ biết họ cũng
có thể thua. Họ biết rằng phải thua thì mới có cơ hội thắng.”
Tôi bắt đầu hiểu ra.
“Và đó là lý do vì sao những người đạt điểm cao trong trường không
phải lúc nào cũng thành công trong cuộc sống,” Mike triết lý. “Cuộc
sống thực không phải là những câu trả lời đúng. Cuộc sống thực là rất
nhiều phỏng đoán, một số có thể đúng và một số có thể sai.”
Người cha giàu mỉm cười: “Đó cũng là lý do vì sao những người giàu
nhất thế giới thường là những người phạm sai lầm nhiều nhất. J. Paul
Getty nổi tiếng vì đã khoan rất nhiều giếng dầu khô để tìm dầu. Ông ta

nổi tiếng về những cái giếng khô, nhưng lại giàu có nhờ cuối cùng đã
khoan trúng một trong những mỏ dầu lớn nhất thế giới. ới Thomas
Edison cũng vậy, người ta đồn rằng ông đã thử nghiệm thất bại đến
10.000 lần rồi mới phát minh ra đèn điện. Cha nói rằng hầu hết mọi
người là những kẻ thất bại đơn giản vì họ không thể chịu được dù chỉ là
một thất bại nhỏ nhất. Nếu muốn thành công, con vừa phải là một
nhân viên ngân hàng vừa phải như là một tay cờ bạc để có thể chấp
nhận thất bại, bởi vì mọi tay cờ bạc đều biết rằng thất bại là mẹ thành
công.”
BẠN CÓ THỂ CHẤP NHẬN THẤT BẠI ĐẾN

MỨC ĐỘ NÀO?
Một trong những lý do khiến nhiều người chơi xổ số bởi vì hầu hết
mọi người đều có thể chấp nhận thất bại trong phạm vi 1 đôla. Nhiều
người chơi các loại máy nhả tiền trong sòng bạc vì họ có thể chấp nhận
thất bại một vài đôla. Vấn đề là với ít nhất 60% dân số Mỹ, họ không
thể chấp nhận thua nhiều hơn một vài đôla đó. Đó là vì vốn dĩ họ đã
thất bại trong trò chơi tài chính của cuộc sống. Nhiều người không thể
biết được mình đã thất bại nặng nề đến mức nào cho đến khi họ bị thất
nghiệp hay không thể làm việc được nữa do tuổi tác hoặc bệnh tật.
Hãy hy vọng rằng họ còn các thành viên gia đình khác có thể và sẵn
lòng chăm sóc cho họ. Cũng có những người nợ nần ngập đầu đến mức
thậm chí còn không dám nghĩ đến một cuộc sống giàu có nữa.
Một ngày nọ, vợ chồng tôi bị mất 120.000 đô la trong một vụ đầu tư
cực kỳ tồi tệ. Khi biết tin này, một người bạn thân của chúng tôi tỏ ra
rất buồn, như thể đó là tiền của anh ta vậy. anh ta bảo chúng tôi: “Hai
anh chị thật không may.” Tôi và Kim không nói gì, chúng tôi biết bạn
mình là một người luôn sợ thất bại. Chúng tôi không nói với anh ta
rằng chúng tôi đã kiếm được khoảng một triệu đôla và chỉ mất có
120.000 đôla trong danh mục đầu tư của mình mà thôi. Chúng tôi
cũng không nói với anh ta rằng thật sự chúng tôi cảm thấy mình may
mắn. Thứ nhất là vì chúng tôi có thể rút kinh nghiệm được rất nhiều từ
120.000 đôla thua lỗ này hơn là từ một triệu đôla thắng được. Hay nói
cách khác, chúng tôi thu được nhiều kiến thức và kinh nghiệm hơn từ
những thất bại của mình. Lý do thứ hai là chúng tôi có thể chấp nhận
thất bại đó và không có cảm giác quá tồi tệ với nó. Nhớ lại vào năm
1985, chúng tôi vẫn còn thuộc nhóm người không thể chấp nhận thua
lỗ bất cứ một cái gì cả.

CHƯƠNG 4

Cái giá của việc cắt giảm chi
phí
“Con phải biết được sự khác biệt giữa những món nợ tốt và những
món nợ xấu.”
Người cha giàu.
VCÓ GÌ SAI KHI CẮT GIẢM CHI PHÍ?
Với tôi, cắt giảm chi phí cũng giống như một phụ nữ muốn giảm cân
vào lao vào một chế độ ăn kiêng cấp tốc. Cô ta ăn kiêng trong một
tháng, sống nhờ ba củ cà rốt và một hũ yaourt tráng miệng cho một
bữa ăn. Sau ba mươi ngày, cô ta hầu như không thể chịu nổi cơn đói
nữa. Một ngày nọ trong siêu thị, một nhân viên siêu thị mời cô ta ăn
thử một miếng sôcôla nhỏ. Mùi bánh ngọt thơm nứt mũi và cô ta thầm
nhủ: “Thôi kệ, mình sẽ ăn một miếng nhỏ, không sao đâu!”. Và bỗng
nhiên, cô ta thấy mình mang một giỏ đầy bánh ngọt về nhà. Và thế là
mọi sự bắt đầu, cuối cùng thì người phụ nữ này mập lên hơn cả trước
khi bắt đầu ăn kiêng. Chế độ ăn kiêng cấp tốc thế là phản tác dụng.
Nếu tôi biết một chế độ ăn kiêng bảo đảm giảm cân, hẳn tôi sẽ giàu
hơn cả Bill Gates nữa. Nhưng không may là tôi chỉ biết rõ về cảm giác
như thế nào sau khi ăn kiêng nhịn đói một thời gian và rồi quay lại
nuốt tất cả mọi thứ trước mặt. Trong gia đình, tôi là người duy nhất bị
béo phì, thậm chí ngay từ khi còn nhỏ, vì vậy tôi không thể đổ lỗi đó là
do di truyền được. Nhưng dù không có giải pháp cho việc giảm cân tức
thời nhưng tôi thật sự có một giải pháp cho những chi phí quá mức và
những món nợ trong thẻ tín dụng, và cắt giảm chi phí không nằm
trong giải pháp đó. Nhưng một lần nữa, giải pháp của tôi đi kèm một
cái giá phải trả và một lần nữa, câu hỏi vẫn là: “Bạn có sẵn sang trả
giá không?”
NGƯỜI ĐẸP VÀ QUÁI VẬT

Tôi có một người bạn mà cả hại vợ chồng đều là người mẫu. Họ
mảnh mai, gọn gàng và khỏe mạnh. Ăn kiêng không phải là vấn đề đối
với họ. Tập luyện trong phòng tập thể dục cũng không thành vấn đề.
Nhưng quản lí tiền bạc lại là một chuyện khác hắn. Cả hai đều đã gần
40 tuổi, kiếm được rất nhiều tiền nhưng tiêu xài cũng rất nhiều, đôi khi
khiến người khác cũng kinh hoàng. Họ thuộc típ người thanh toán thẻ

tín dụng cũ bằng thẻ tín dụng mới, và khi vừa trả xong nợ của ngôi
nhà cũ thì họ lại mua một ngôi nhà mới hơn. Nói cách khác, họ làm
việc chăm chỉ, kiếm được nhiều tiền, tiêu xài nhiều và cứ thế tiếp tục
cái vòng luẩn quẩn đó. Họ cũng có một người giúp việc toàn thời gian
và một nhũ mẫu chăm sóc cho bọn trẻ. Họ có nhiều xe hơi, nhiều quần
áo, nhiều kì nghỉ xa hoa. Họ là những người đẹp, nhưng con quái vật
của họ chính là sự thiếu kiểm soát tài chính.
Chúng tôi từng là bạn bè trong nhiều năm, vì vậy mỗi lần gặp nhau,
họ chế giễu tôi vì thiếu kỉ luật tập luyện thể dục, còn tôi thì chế giễu
họ vì thiếu kỉ luật tài chính. Như tôi đã nói, tất cả chúng ta đều có
những thử thách khác nhau. Thử thách đối với tôi là quá béo phì, còn
thử thách với họ là quá lãng phí.
NGƯỜI GIÀU NỢ NHIỀU HƠN NGƯỜI NGHÈO
Tôi rất thích tiết kiệm tiền, nhưng không đến nỗi tiện tặn từng xu
một. Tôi cũng thích hưởng thụ cuộc sống. Tôi thích đi máy bay với vé
hạng nhất và thích hưởng hoa hồng hậu hĩnh cho người khác nếu họ
cung cấp cho tôi những dịch vụ tốt. Dĩ nhiên nếu họ phục vụ quá tệ thì
tôi cũng sẽ không cho họ một đồng hoa hồng nào cả. Mỗi khi công ty
thu một món hời nào đó, tôi cũng thích tặng thưởng cho nhân viên. Tôi
thích sự tự do mà đồng tiền mang lại. Tôi thích làm việc khi mình
muốn và nghỉ làm khi mình không muốn. Vì vậy, đối với tôi, tiền bạc là
một niềm vui, nó cũng cho tôi nhiều lựa chọn và quan trọng nhất nó
mua cho chúng tôi sự tự do không phải suốt ngày làm việc kiếm sống.
Tôi không hiểu với những người nói rằng “Tiền bạc không thể làm cho
bạn vui vẻ,” có phải họ thực sự nghĩ vậy hay không.
Khi nghe có người bảo: “Hãy cắt giảm chi phí,” tôi không nghĩ điều đó
sẽ vui vẻ chút nào. Một trong những lí do chính khiến người ta xài tiền là
vì tiền giúp họ vui vẻ. Có thể khi cắt giảm chi phí để tích lũy một vài
đồng, họ sẽ cảm thấy giàu có thêm một chút. Nhưng chắc chắn ý tưởng
này sẽ không có tác dụng về lâu dài, bởi vì nếu bạn cắt giảm những thứ
giúp bạn vui vẻ thì bạn sẽ không thể vui vẻ được nữa. Nếu được lựa chọn,
hẳn người ta sẽ thích kiếm được nhiều tiền hơn và có được sự tự do để
hưởng thụ cuộc sống. Những người duy nhất có thể nói “Tiền bạc không
thể làm cho bạn vui vẻ” hoặc là những người đã có rất nhiều tiền nhưng
vẫn không cảm thấy vui vẻ, hoặc là những người không biết vui vẻ là gì.
Theo tôi, không phải tiền bạc làm cho bạn không thấy vui vẻ mà chính
việc không có tiền thanh toán hóa đơn hay không có tiền để làm những
việc mình thích mới khiến bạn cảm thấy không vui vẻ.

Vào cuối những năm 1970, công ty sản xuất ví khóa dán của tôi làm
ra hàng triệu đôla một cách nhanh chóng. Lúc đó tôi chỉ mới gần 30
tuổi, mỗi khi nhìn bản thu chi của công ty và nhìn thấy tiền bạc chất
đống, tôi lại càng cảm thấy tự hào. Tôi trở nên kiêu căng và ngạo mạn.
Tôi lao vào những chiếc xe hơi và những phụ nữ xinh đẹp. Nhưng
khoảng thời gian đó không kéo dài. Nỗi đau từ một triệu phú trên giấy
đột ngột bị biến thành một con nợ thực với cả triệu đôla là điều dường
như không thể chịu đựng nổi. (Đó là một điều ngày nay thường khiến
tôi lo ngại, nhiều người cảm thấy giàu có khi sở hữu một danh mục đầu
tư đầy những tài sản trên giấy mà không biết rằng có một sự khác biệt
rất lớn giữa tài sản giấy và tài sản thực.)
Sau khi thất bại một triệu đô la đầu tiên của mình, tôi tìm đến người
cha giàu để xin ông một lời khuyên. Nhìn vào báo cáo tài chính của tôi,
ông lắc đầu nói: “Quả là một thảm họa tài chính,” và sau đó ông tiếp
tục khiển trách tôi. Sai lầm đó cùng những lời quở trách của người cha
giàu đã trở thành vô giá đối với tôi sau này. Dù rằng nó khiến tôi thua
trắng cả triệu đôla nhưng về lâu dài nó lại giúp tôi kiếm được nhiều
triệu đôla khác. Như tôi đã nói, phạm sai lầm và rút được kinh nghiệm
cũng chính là một bài học vô giá.
BIẾN NHỮNG MÓN NỢ TỐT THÀNH NHỮNG

MÓN NỢ XẤU
Sau kinh nghiệm cay đắng đầu tiên của tôi, và sau khi người cha
giàu đã la mắng tôi xong, ông bắt đầu nói: “Con đã biến một triệu đôla
nợ tốt thành một triệu đôla nợ xấu. Không phải ai cũng phạm những
sai lầm lớn đến thế. Bây giờ con có thể đối mặt với nó và rút ra bài học
cho mình hoặc quay lưng giả bộ như chuyện này chưa hề xảy ra. Con
chọn đi.” Như tôi đã nói, sai lầm có thể là một kinh nghiệm vô giá,
nhưng khi đã phạm sai lầm, chúng ta thường khó lòng nhận ra giá trị
thật của sự thiếu hiểu biết của mình. Một trong những bài học quan
trọng nhất mà tôi học được từ sai lầm này chính là phải đối mặt với nó,
rút kinh nghiệm từ nó, và cố gắng không lặp lại nó nữa.
Một bài học quan trọng khác mà tôi được học lần này là những món
nợ tốt và những món nợ xấu. Vào lúc đó, tôi không thật sự hiểu rõ khái
niệm này. Người cha giàu rất thường hay nói đến những món nợ tốt và
những món nợ xấu. Ông nói: “Mỗi khi thiếu nợ ai đó, con trở thành
người lao động cho đồng tiền của họ.” Ông giải thích rằng những món
nợ tốt là những món nợ mà sẽ có người trả nợ thay cho chúng ta, còn
những món nợ xấu là những món nợ mà chúng ta phải tự thanh toán
bằng chính mồ hôi nước mắt của mình. Vì vậy, ông rất thích các bất

động sản cho thuê vì “Ngân hàng cho con vay tiền, nhưng người thuê
nhà sẽ phải trả số tiền vay đó”. Tôi đã từng nghe về khái niệm này
nhưng lúc đó tôi chỉ hiểu lờ mờ mà thôi. Giờ thì với kinh nghiệm xương
máu của mình, tôi hiểu rõ sự khác biệt giữa những món nợ tốt và
những món nợ xấu. Ngày nay, mỗi khi thấy ai đó đưa thẻ tín dụng ra
để vay tiền mua nhà, tôi lại rùng mình. Có thể họ nghĩ rằng đó là một
ý kiến hay, và chính phủ cũng miễn thuế cho bạn trong trường hợp đó,
nhưng vẫn có những con đường tốt hơn.
Tất cả những gì họ làm chỉ là biến một món nợ xấu ngắn hạn quá
đắt thành một món nợ xấu dài hạn rẻ hơn. Việc đó có thể giúp họ tạm
thời thư giãn nhưng sẽ không giải quyết được vấn đề. Họ đã biến tấm
thẻ tín dụng của mình thành một thứ thuế chấp, và nếu như đã đọc
những cuốn sách khác của tôi, bạn sẽ biết rằng từ “thế chấp” (mort-
gage) xuất phát từ một từ tiếng Pháp là “mort” nghĩa là “cái chết”.
Cũng như những người bạn tôi đang cố gắng làm việc chỉ để lún sâu
vào nợ nần, họ tiếp tục vòng xoáy mà không rút ra được một bài học
nào cả. Nếu không có gì thay đổi, họ sẽ tiếp tục mang những món nợ
xấu trên vai cho tới lúc chết.
Ngày hôm đó, người cha giàu đã dạy tôi một bài học vô giá. Ông nói:
“Người giàu mắc nợ nhiều hơn người nghèo. Điểm khác biệt là họ có
những món nợ tốt còn người nghèo và người trung lưu thì nặng trĩu
những món nợ xấu. Tuy nhiên, bất kì một món nợ nào cũng cần được
xem như một khẩu súng đã lên đạn, và con phải hết sức cẩn trọng.
Người nào không biết tôn trọng sức mạnh của những món nợ th bị tổn
thương trầm trọng về mặt tài chính, thậm chí đôi khi bị giết chết.
Nhưng người nào biết tôn trọng sức mạnh của những món nợ và biết
khai thác nó thì sẽ trở nên vô cùng giàu có. Con biết đấy, nợ nần có
thể giúp con rất giàu, nhưng cũng có thể khiến con nghèo mạt.
KHAI THÁC SỨC MẠNH CỦA NHỮNG MÓN NỢ
Đối với những người muốn làm giàu, muốn có nhiều tiền và muốn
hưởng thụ cuộc sống mà tiền bạc mang lại thì việc cắt giảm chi phí và
thóat khỏi nợ nần chẳng giải quyết được vấn đề gì cả mà cũng chẳng
giúp họ vui vẻ hơn. Tôi đồng ý rằng nếu dựa trên những nguyên tắc tài
chính cơ bản, việc cắt giảm chi phí quả là một lời khuyên tốt đối với
hầu hết mọi người. Nhưng nếu chỉ đơn giản thoát khỏi nợ nần thì sẽ
không có ích gì cho những ai muốn làm giàu và muốn hưởng thụ cuộc
sống. Nếu có một người muốn làm giàu thì anh ta cần phải biết cách
mắc nợ nhiều hơn, phải học cách tôn trọng sức mạnh của những món

nợ, và phải học cách khai thác sức mạnh của những món nợ. Nếu
người ta không sẵn lòng học cách tôn trọng và khai thác sức mạnh của
những món nợ thì cắt giảm chi phí và sống tiện tặn sẽ là một lời
khuyên tốt. Nhưng dù quyết định như thế nào, bạn vẫn phải trả giá
cho quyết định của mình.
MỘT CHIẾC XE DÙNG RỒI

Một người bạn đến thăm tôi vài tháng trước để khoe chiếc xe mới
của mình. quả là một món hời,” anh ta nói. “Tôi mua nó với giá chỉ có
3.500 đôla, sửa chữa đôi chút thêm 500 đôla nữa và nó chạy ngon
lành. Sau này tôi có thể dễ dàng bán nó với giá 6.000 đôla”. Và anh ta
rủ tôi: “Ngồi xuống đi một vòng với tôi đi nào!”. Không muốn tỏ ra
thiếu tế nhị, tôi ngồi vào xe và đi một vòng với anh ta qua các khu lân
cận. Khi được chở về nhà, tôi mỉm cười và nói với bạn mình: “Quả là
một chiếc xe tuyệt vời!”. Nhưng trong thâm tâm, tôi nghĩ: “Nó cần
phải sơn lại, bên trong thì đầy mùi thuốc lá, và mình sẽ không muốn
mua một chiếc xe chán đến thế!”. Anh bạn mỉm cười với tôi và nói:
“Tôi biết nó không đẹp lắm, nhưng tôi đã trả tiền mặt mua nó để khỏi
phải mắc nợ.” Khi anh ta lái xe đi, khói xả ra mù mịt.
NẾU BẠN MUỐN GIÀU HƠN, HÃY MUA MỘY

CHIẾC XE MỚI
Vợ tôi, Kim, lái một chiếc Mercedes, còn tôi thì có một chiếc Porsche.
Ngay cả khi nghèo túng, chúng tôi vẫn đi những chiếc Porsche và
Mercedes, hay những hiệu xe tốt khác. Chúng tôi không trả tiền mặt,
chúng tôi vay tiền để mua xe. Vì sao vậy? Hãy cho phép tôi giải thích
bằng một câu chuyện mà tôi thường kể trong các buổi hội thảo, câu
chuyện về những món nợ tốt và những món nợ xấu.
Năm 1995, tôi nhận được một cuộc gọi từ người bán xe Porsche trong
vùng. Ông ta nói: “Chiếc xe trong mơ của anh đây này.” Tôi chạy ngay
đến phòng trưng bày của ông để ngắm một chiếc Porsche Speedster
1989. Tôi cũng biết rằng chỉ có 8.000 chiếc xe kiểu này được tung ra thị
trường trong vòng ba năm. Năm 1989, những người say mê xe Porsche
đã mua hết chúng về cất giữ. Nếu bạn có thể tìm được một nhà sưu tầm
muốn bán chiếc xe này, cái giá của nó có thể từ 100.000 đôla đến
120.000 đôla vào năm 1989. Nhưng vào lúc đó, năm 1995, tôi đang
ngắm một chiếc xe hiếm nhất trong s những chiếc Porsche Speedster
1989. Đó là chiếc Porsche Speedster số một, chiếc xe đầu tiên được sản
xuất theo kiểu này. Vì nó là chiếc đầu tiên nên nó chính là chiếc xe được
nhà sản xuất đem đi trưng bày khắp thế giới ở các phòng trưng

bày xe hơi và là chiếc xe được chụp hình cho cuốn brochure quảng cáo.
Năm 1989, sau khi chuyến đi trưng bày kết thúc, chiếc xe cũng được
đưa vào kho chứa. Khi một nhà sưu tập quyết định bán nó vào năm
1995, người bán hàng đã gọi tôi. Ông ta biết đó là chiếc xe mà tôi
đang tìm kiếm.
Vợ tôi, Kim, nhìn tôi trong trạng thái lâng lâng khi bước vào chiếc xe
trong mơ của mình. Tôi ngồi vào xe, cầm bánh lái và hít một hơi dài,
tận hưởng mùi da đắt tiền vẫn còn phảng phất. Chiếc xe không một tì
vết và màu sắc hoàn hảo. Kim nhìn tôi hỏi: “Anh có muốn mua nó
không?”. Tôi mỉm cười gật đầu. Kim cười đáp: “Thế thì nó là của anh.
Anh hãy đi tìm một tài sản nào đó để trả cho nó đi.” Một lần nữa tôi
gật đầu. Nó là chiếc xe trong mơ của tôi và giờ nó đã là của tôi. Chúng
tôi đặt cọc chiếc xe, sắp xếp các vấn đề tài chính với người bán hàng
và tôi lên đường tìm một tài sản để thanh toán cho chiếc xe của mình.
Nói cách khác, tôi cần phải tìm một tài sản để trả giá cho tiêu sản này
và dùng một món nợ tốt để thanh toán cho một món nợ xấu.
Hơn một tuần sau tôi tìm được một bất động sản, vay tiền để mua
nó, và dòng lưu kim từ bất động sản này được dùng để thanh toán nợ
cho chiếc Porsche của tôi. Vài năm sau, chiếc xe được trả xong và tôi
vẫn còn thu được tiền từ bất động sản đó. Nói cách khác, thay vì
nghèo đi do mua một tiêu sản đắt tiền, tôi đã giàu hơn và vẫn có được
chiếc xe trong mơ của mình. Chúng tôi cũng làm tương tự như thế khi
vợ tôi tìm thấy chiếc Mercedes mà cô ấy ưa thích.
NHữNG BÀI HỌC CẦN HỌC
Nhiều năm trước, người cha giàu bảo tôi: “Một số người tin rằng cách
sống lý tưởng là hãy sống tằn tiện và né tránh những cám dỗ vật chất
trong cuộc sống. Những người khác lại tin rằng vật chất được tạo ra là
để cho chúng ta hưởng thụ. Tin vào điều đó hay không là tùy ở con.”
Tôi kể cho bạn nghe câu chuyện này không phải vì tôi muốn khoe
chiếc xe trong mơ của mình mà bởi vì tôi muốn bạn có được những vật
chất tuyệt vời thế giới ban tặng chúng ta mà không phải hy sinh một
phần cuộc sống tài chính của mình. Dưới đây là một số bài học mà tôi
đã học về sự phong phú của cuộc sống.
Bài học số 1: Tầm quan trọng của những món nợ tốt và những
món nợ xấu
Như tôi đã nói, người cha giàu luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của
kiến thức tài chính và ông cũng nhấn mạnh rằng báo cáo tài chính của
bạn chính là phiếu điểm của bạn khi bạn đã ra trường. Dưới đây là một

biểu đồ trong vụ mua bán chiếc Porsche:
Như bạn có thể thấy từ biểu đồ báo cáo tài chính này, tôi đã vay tiền
để mua cả bất động sản và cả chiếc Porsche. Dòng lưu kim từ khoản
đầu tư có thể thanh toán chi phí hàng tháng cho chiếc Porsche. Nhờ
được quản lý tốt nên dòng lưu kim này gia tăng nhanh chóng và chiếc
Porsche được thanh toán hết trước thời hạn hai năm. Ngày nay, tôi và
Kim có được cả bất động sản, dòng lưu kim, lẫn chiếc Porsche. Chúng
tôi cũng tiến hành tương tự như thế để mua chiếc Mercedes của Kim.
Vì vậy, chúng tôi ngày càng giàuhiếc xe trong mơ của mình. Hai người
bạn người mẫu của chúng tôi cũng có những chiếc xe trong mơ, nhưng
họ ngày càng nghèo hơn bởi vì thu nhập từ công việc là nguồn thu duy
nhất cùa họ. Bên ngoài trông họ thật đẹp đẽ, nhưng tôi e rằng những
mối lo tài chính từ các món nợ xấu đang gặm nhấm họ từ bên trong.
Họ mua những tiêu sản với những món nợ xấu, thay vì nên mua những
tài sản với những món nợ tốt.
Người cha giàu dạy tôi phải biết mua tài sản với những món nợ tốt để
nó có thể cung cấp dòng lưu kim thanh toán cho những thứ mà chúng ta
muốn có trong cuộc sống. Dòng lưu kim từ những tài sản này đại diện
cho những đồng tiền đang làm việc cho bạn, đó là một điều mà những
người bạn của tôi và nhiều người khác ngày nay vẫn không hiểu

nổi.
BẠN ĐANG THẬT SỰ LÀM VIỆC CHO AI?
Cho phép tôi nhắc lại những gì người cha giàu từng nói: “Mỗi khi
thiếu nợ ai đó, con trở thành người lao động cho đồng tiền của họ.
Nghĩa là nếu con vay một món tiền trong thời hạn 30 năm thì ngay lập
tức con trở thành người làm công trong 30 năm.”
Người cha giàu cũng có đi vay tiền, nhưng ông luôn cố gắng để
không trở thành người thật sự phải trả số tiền đó. Đó chính là vấn đề
chủ chốt. Và có lẽ cũng nên nhắc lại: những món nợ tốt là những món
nợ mà có người trả nợ thay cho chúng ta, còn những món nợ xấu là
những món nợ mà chúng ta phải tự thanh toán bằng chính mồ hôi
nước mắt của mình.
Hãy xem xét một ví dụ điển hình về vấn đề này trong cuộc sống
thực. Giả sử bạn tìm thấy một ngôi nhà nhỏ đang được r bán giữa một
khu nhà khá giả. Thật ra thì ngôi nhà này cần được sửa chữa đôi chút
– có thể là lợp mái lại, làm lại ống nước hay cần sơn lại cho đẹp.
Nhưng nhìn chung, xung quanh nó là những ngôi nhà khang trang đẹp
đẽ, khu vực ổn định. Quan trọng hơn là gần đó có một trường đại học
luôn có các sinh viên tìm kiếm chỗ trọ.
Người chủ nhà đang muốn nghỉ ngơi và muốn chuyển sang một nơi
khác yên tĩnh hơn. Ông ra giá 110.000 đôla cho ngôi nhà này. Bạn
thương lượng với ông ta một chút và cuối cùng hai bên ngã giá 100.000
đôla. Bạn đã có sẵn 10.000 đôla trong ngân hàng, vì vậy nên bạn cần thế
chấp để vay thêm 90.000 đôla nữa. Nhưng thật ra, vì số tiền 10.000 đôla
này cũng khá lớn nên bạn quyết định sẽ thế chấp để vay hắn 100.000
đôla. Vì sao vậy? Bởi vì nếu có thêm 10.000 đôla nữa, bạn sẽ có thể trả
phí ngân hàng cũng như thuê người sửa chữa ngôi nhà.
Trong hầu hết trường hợp, ngân hàng sẽ vui lòng cho bạn vay tiền
bởi vì căn nhà thế chấp của bạn có giá trị bảo đảm. Nghĩa là nếu bạn
hỏi vay tiền ngân hàng mà không có một tài sản thế chấp đảm bảo
nào thì chắc chắn bạn sẽ nhận được những cái lắc đầu. Còn ở đây, bạn
có một ngôi nhà chống lưng nên ngân hàng sẽ rất vui lòng giúp bạn.
Hãy luôn nhớ rằng công việc của ngân hàng là cho vay tiền – và họ sẽ
không bao giờ từ chối nếu bạn có cái gì đó để bảo đảm cho khoản tiền
vay của mình.
Tiếp tục nhé. Theo tình hình hiện tại, ngân hàng sẽ cho bạn vay
trong 30 năm với lãi suất 6%. Cộng với thuế bất động sản, số tiền phải
trả mỗi tháng của bạn vào khoảng 700 đôla. Nhưng như tôi đã nói, bạn

sẽ không muốn phải làm công cho số nợ này trong suốt từng ấy năm,
vì vậy nên cách tốt nhất là tìm một người “thế mạng”.
Người cha giàu khuyên rằng ngay sau khi kết thúc vụ giao dịch và
bắt đầu sở hữu ngôi nhà, bạn hãy nói chuyện với trường đại học rằng
bạn có một căn nhà gần đây muốn cho thuê. Giả sử bạn tính với họ
1000 đôla một tháng, nếu căn nhà có bốn phòng ngủ thì bạn sẽ dễ
dàng có bốn sinh viên thuê nhà, một người 250 đôla một tháng. Đó là
một số tiền khá khiêm tốn ngay cả với những sinh viên tính toán chi li
nhất.
Hoặc bạn có thể đơn giản hỏi một đại lý bất động sản địa phương
nào đó nhờ họ quản lý việc cho thuê giúp bạn. Với một chi phí bảo trì
nhỏ hàng tháng, nhiều đại lý bất động sản sẽ không chỉ tìm người thuê
nhà cho bạn mà còn giúp bạn sửa các thứ linh tinh như sửa toilet
chẳng hạn.
Và như vậy, nếu mỗi tháng bạn thu được 1000 đôla và phải trả ngân
hàng 700 đôla thì số lời thực hàng tháng của bạn là 300 đôla. Số thu
nhập thực tế này gọi là thu nhập thụ động, nghĩa là bạn không phải
vất vả làm việc để kiếm số tiền đó.
Lý thuyết đầu tư bất động sản của người cha giàu chủ yếu dựa trên
dòng lưu kim. Bạn có một dòng lưu kim tích cực nào vào cuối mỗi tháng
không? Ngoài việc bạn kiếm được thêm một số tiền mỗi tháng, khoản nợ
phải trả cho ngân hàng cũng ngày một ít đi. Nghĩa là bạn đang xây dựng
cho mình một số vốn, chậm nhưng ổn định. Ngoài ra cũng có một lý
thuyết phổ biến khác là nhìn chung, bất động sản có khuynh hướng tăng
giá, vì vậy nên số tiền đầu tư ban đầu 110.000 đôla của bạn vào ngôi nhà
đó cũng tăng dần lên. Nói cách khác, nếu 10 năm sau bạn quyết định bán
nó đi thì giá trị thị trường của nó có thể tăng đến 125.000 đôla. Như vậy,
tổng cộng số lời 15.000 đôla từ tiền bán nhà cùng với các khoản thu nhập
thụ động hàng tháng, bạn cũng có một số lợi nhuận kha khá. Nhưng như
người cha giàu đã nói: “Hãy luôn chú ý đến dòng lưu kim của mình. Hãy
xem việc bất động sản tăng giá chỉ là một khoản thưởng chứ không phải
là lý do để mua nó.”
HÃY NGHE LỜI KHUYÊN CỦA NHỮNG NGƯỜI TỪNG TRẢI
Hãy xem lại cuốn Dạy Con Làm Giàu (tập 6) – Những câu chuyện
thành công. Đó là một tập hợp những câu chuyên về sự thành công
hằng ngày của những người trên khắp nước Mỹ cũng như trên toàn thế
giới. Đơn giản là họ cảm thấy mệt mỏi và chán nản khi phải đếm từng
năm tháng cho đến khi về hưu rồi sống với kế hoạch lương hưu 401(k)

của mình (hãy giả sử đến lúc đó, kế hoạch lương hưu của họ vẫn còn
đủ tiền cho họ về hưu). Trong cuốn sách này, bạn sẽ thấy thật dễ dàng
theo bước những người đã nghe theo lời khuyên của người cha giàu –
một số ở tuổi thiếu niên và một số sắp sửa về hưu – và bắt đầu phát
triển một nguồn thu nhập thụ động ổn định.
Rất nhiều người trong số này đã xây dựng tài sản dựa trên đầu tư bất
động sản. Tất cả đều nói về việc họ đã vượt qua nỗi sợ thất bại ban đầu
như thế nào để có thể làm nên sự nghiệp. Nhưng một khi đã bắt đầu nhìn
thấy dòng chảy thu nhập thụ động, hầu như tất cả đều quay lại và lập lại
quá trình này một lần nữa. Môt số người đã phát triển từ một ngôi nhà
nhỏ đơn giản cho đến một bất động sản lớn hơn, và tất cả đều nói rằng
chính lời khuyên của người cha giàu đã dẫn đường cho họ.
Đôi khi, họ quyết định đầu tư vào một doanh nghiệp để đạt được sự
tư do tài chính. Một phụ nữ bắt đầu bằng cách đầu tư cho một hiệu
giặc tự động. Khi vợ chồng cô cảm thấy đây là một khoản đầu tư khá
an toàn và dễ dàng, họ mở thêm hai hiệu giặt nữa. Giờ đây họ đang
phát đạt và học luôn sẵn lòng kể cho bạn nghe làm thế nào để đạt
được thành công từ một doanh nghiệp gia đình nhỏ.
Vấn đề là dường như hầu hết mọi người không thể làm giàu được do
các hóa đơn phải trả hàng tháng. Chỉ khi họ quyết tâm thay đổi một điều
gì đó trong cuộc sống tài chính của mình thì họ mới cố gắng tìm những
cách khác để làm ra đồng tiền. Và như người cha giàu đã nói: “Nếu bạn
muốn thoát khỏi cuộc sống với những khó khăn tài chính thì tốt hơn bạn
nên bắt đầu học cách học hỏi về những loại thu nhập khác nhau: thu
nhập kiếm được, thu nhập thụ động và thu nhập đầu tư. Dù đầu từ vào
bất động sản, doanh nghiệp hay bất cứ loại đầu tư nào khác, bạn càng
sớm phát hiện ra có nhiều cách làm giàu tốt hơn và dễ hơn so với việc đi
làm thì bạn và gia đình bạn sẽ càng sớm giàu có hơn.
Bài học số 2: Sức mạnh của cảm hứng.
Hãy quay lại với câu chuyện về chiếc xe dùng rồi. Khi ngồi trong
chiếc xe mà bạn tôi đã mua, tôi cảm thấy thật bực bội. Ngồi trong
chiếc xe cũng chẳng khiến tôi vui thêm chút nào. Tôi không có cảm
giác lâng lâng như khi ngồi trong chiếc Porsche của mình. Khi bạn tôi
lái xe đi, tôi hít mùi khói xe xịt ra mà muốn buồn nôn. Trái lại, khi tôi
mở cửa nhà xe và ngắm chiếc Porsche của mình, tôi cảm thấy hài lòng.
Tôi yêu mến chiếc xe đó và tôi thích những nguồn cảm hứng mà nó gợi
cho tôi mỗi khi tôi lái nó đi ra ngoài đầu tư vào những tài khoản khác.
Nói cách khác, chiếc xe gợi cho tôi nguồn cảm hứng làm giàu.Còn chiếc
xe của bạn tôi thì chỉ gợi cho tôi cảm giác muốn đi tắm.

Tôi cho rằng con người luôn hướng đến cái đẹp. Khi tôi ngắm một bức
tranh đẹp, một ngôi nhà đẹp hay một chiếc xe đẹp,ảm thấy thư thái. Tôi
cảm nhận được sự rộng rãi, vẻ đẹp và sự phong phú trời cho chúng ta, và
điều đó khuyến khích tôi ra ngoài đầu tư và làm việc nhiều hơn.
Tôi thấy rằng những người cư xử tệ bạc với bản thân thường không
phải là những người khiến người khác thích ở gần họ. Tôi có một số
người bạn tằn tiện đến mức mỗi khi đến nhà họ, tôi có cảm giác như
đang ở trong chiếc xe dùng rồi của bạn tôi vậy. Tôi yêu mến những
người bạn của mình và tôi không áp đặt quan điểm tài chính của mình
cho họ, nhưng họ làm việc tích cực để sống một cuộc sống kham khổ,
trong khi tôi và Kim làm việc tích cực để tiếp tục hưởng thụ cuộc sống,
và điều đó làm nên một khác biệt rất lớn giữa cách sống của chúng tôi.
Như tôi đã nói, mỗi người chúng ta đều khác nhau và chúng ta có
những sự lựa chọn khác nhau trong cuộc sống. Tôi chỉ muốn chia sẻ
với bạn rằng chúng tôi đã sử dụng sự rộng rãi và phong phú của cuộc
sống để tiếp tục gợi nguồn cảm hứng làm giàu hơn nữa.
Bài học số 3: Ngân hàng thích cho tôi vay tiền để mua cả tài
sản lẫn tiêu sản
Trong cuốn Dạy Con Làm Giàu (tập 1) – Để không có tiền vẫn tạo ra
tiền, ý kiến cho rằng ngôi nhà là một tiêu sản của tôi đã gây ra rất
nhiều tranh cãi. Thậm chí tôi nhận được nhiều lá thư giận dữ nói về
điều đó hơn bất cứ một điểm nào khác trong cuốn sách. Tôi thường
nói: “Khi ngân hàng nói rằng ngôi nhà của bạn là một tài sản, họ
không hề nói dối. Họ chỉ không nói rằng cái tài sản đó thật sự là của ai.
Ngôi nhà của bạn chính là tài sản của họ.” Tôi cũng nói rõ rằng: “Tôi
không hề bảo bạn: “Đừng mua nhà!”. Tôi chỉ nói là: “Đừng gọi một
tiêu sản là một tài sản.” Dù vậy, những lá thư vẫn tiếp tục bay tới. Nếu
bạn không chắc chắn về việc ngôi nhà của bạn là tài sản của bạn hay
của ngân hàng thì hãy đọc lại những cuốn sách khác của tôi.
Có một điểm mà tôi muốn nói rõ hơn trong cuốn sách này. Ngân hàng
sẽ cho bạn vay tiền bất kể bạn mua tài sản hay tiêu sản. Ngân hàng sẽ
không bảo bạn nên mua cái nào cả. Vì vậy, nếu bạn muốn mua một chiếc
du thuyền và các báo cáo tài chính của bạn chứng tỏ bạn có khả năng chi
trả thì ngân hàng sẵn sàng cho bạn vay tiền. Nếu bạn muốn mua một
ngôi nhà ba phòng ngủ để cho thuê kiếm tiền và bạn có một báo cáo tài
chính với những “điểm A” thì ngân hàng cũng sẽ cho bạn vay tiền một
cách rộng rãi. Vì sao vậy? Bởi vì dù bạn vay tiền để mua một tài sản hay
một tiêu sản thì đối với ngân hàng, đó vẫn là một tài sản. Vì vậy, những
người vay tiền lần đầu tiên để mua một tài

sảnthường sẽ vay tiền nhiều hơn để vay một tiêu sản. Còn những
người chỉ mua tiêu sản thì thường không còn tiền để mua tài sản nữa.
Vấn đề là vì ngân hàng không thật sự quan tâm bạn mua cái gì nên
chính bạn phải quan tâm tới điều đó. Thật sự, bạn càng quan tâm
nhiều thì ngân hàng sẽ càng vui vẻ bởi vì công việc của ngân hàng là
cho bạn vay tiền chứ không phải là từ chối bạn. Ngân hàng sẽ không
có thu nhập nếu không cho bạn vay tiền, vì vậy, bạn càng giàu có thì
ngân hàng sẽ càng hài lòng.
Bài học số 4: Ngân hàng thích loại tài sản nào nhất?
Một người phỏng vấn qua radio hỏi tôi: “Anh đầu tư vào cái gì?”. Tôi
trả lời: “Tôi bắt đầu đầu tư vào bất động sản từ những năm tôi 20 tuổi,
vì vậy hầu hết các khoản đầu tư lúc này của tôi là bất động sản. Tôi
cũng có một số doanh nghiệp và một số tài sản giấy như chứng khoán,
trái phiếu và quỹ hỗ tương.”
Người phỏng vấn nói: “Tôi không thích bất động sản. Tôi không
muốn phải sửa chữa toilet và bị dựng đầu dậy để nghe điện thoại của
khách thuê nhà vào lúc nửa đêm. Vì vậy nên tôi không đầu tư vào bất
động sản. Tôi đầu tưào chứng khoán và quỹ hỗ tương.” Sau đó anh ta
kết thúc cuộc phỏng vấn và tôi được mời ra về.
MỘT SUY NGHĨ QUÁ ĐẮT
Buổi tối hôm đó, tôi ngồi ngẫm lại cuộc phỏng vấn này. Tôi tự nhủ:
“Người phỏng vấn qua radio này đã có một quyết định quá đắt. Anh ta
không muốn sửa toilet hay nghe điện thoại lúc nửa đêm. Thật không
hiểu liệu anh ta có biết suy nghĩ này đã lấy đi của anh ta bao nhiêu
tiền không!”
Trong cuốn sách thứ ba của tôi, Dạy Con Làm Giàu (tập 3) – Để trở
thành nhà đầu tư lão luyện, tôi đã viết ba loại tài sản chính mà người
ta có thể đầu tư, đó là:
1. Doanh nghiệp
2. Bất động sản
3. Tài sản giấy
Và khi đó, tôi bỗng nhớ lại lời dạy của người cha giàu: “Ngân hàng
thích loại tài sản nào nhất trong ba loại trên?”. Câu trả lời là bất động
sản. Trong ba loại tài sản, bạn sẽ rất khó vay tiền để mở một doanh
nghiệp nhỏ. Bạn cũng có thể vay được nhưng ngân hàng thường đòi
hỏi bạn phải thế chấp các tài sản khác.

Bạn cũng rất khó vay tiền ngân hàng để mua tài sản giấy. Ngân
hàng có thể dùng các tài sản giấy của bạn để ký quỹ, sau đó mới cho
bạn vay tiền. Rất hiếm khi ngân hàng vay tiền trong 30 năm với lãi
suất 8% để mua tài sản giấy, nhưng ngân hàng sẽ cho bạn vay tiền để
mua bất động sản.
Nhiều năm trước, người cha giàu bảo tôi và Mike: “Nếu con muốn làm
giàu, con phải cho ngân hàng những gì họ muốn. Trước tiên, ngân hàng
sẽ hỏi xem các báo cáo tài chính của con. Sau đó, họ sẽ cho con vay tiền
để mua bất động sản. Chỉ cần biết ngân hàng muốn gì và sau đó con sẽ
thấy làm giàu là một việc rất dễ dàng.” Đó là một trong những lí do mà
tôi nói rằng ý kiến của người phỏng vấn qua radio là một ý kiến quá đắt,
bởi vì anh ta sẽ phải dùng tiền của chính mình, những đồng tiền sau
thuế, để mua cổ phiếu, trái phiếu và quỹ hỗ tương mà không có đòn bẩy
của ngân hàng. Anh ta sẽ phải sử dụng những đồng tiền đắt nhất, tiền
của chính mình, có được từ sức lao động của chính mình, sau khi chính
phủ đã lấy xong phần tiền thuế của họ.
Chúng ta hãy dùng ví dụ 10.000 đôla để làm rõ điều này.
Nếu người phỏng vấn mua quỹ hỗ tương, anh ta chỉ có thể mua
trong vòng 10.000 đôla. Nếu người phỏng vấn mua bất động sản, anh
ta có thể dễ dàng mua một bất động sản trị giá 100.000 đôla với
10.000 đôla của mình và 90.000 đôla vay ngân hàng. Giả sử bất động
sản này đem lại cho anh ta một dòng lưu kim thụ động, nghĩa là người
thuê nhà sẽ chi trả mọi chi phí và tiền lãi ngân hàng cũng như đem lại
một ít thu nhập. Giả sử thị trường đang tăng giá và mỗi tài sản tăng
giá 10% một năm. Quỹ hỗ tương sẽ đem đến cho nhà đầu tư này
1.000 đôla còn bất động sản 10.000 đôla, cộng với thu nhập từ dòng
lưu kim và không phải đóng thuế. Quỹ hỗ tương thường không đem lại
thu nhập từ dòng lưu kim và thường bị đánh thuế nếu không phải nằm
trong kế hoạch lương hưu.
Điều đó nghĩa tài sản giấy là rất tồi tệ. Tôi cũng mua nhiều cổ phiếu
và trái phiếu. Vấn đề tôi muốn nói ở đây là cái giá của ý kiến: “Tôi
không đầu tư vào bất động sản.” Với tôi, chi phí lớn nhất là sự tự do cá
nhân. Tôi cho rằng ở bất động sản, điều tốt nhất là thu nhập thụ động
hằng tháng, bị đánh thuế thấp hơn thu nhập kiếm được, cho phép
chúng ta hoàn toàn tự do về mặt tài chính. Nói cách khác, bất động
sản cho phép chúng ta có được những món nợ tốt, và những món nợ
tốt là những món nợ cho phép chúng ta làm giàu nhanh chóng. Nhưng
khi bạn sử dụng loại đòn bẩy ngân hàng này để làm giàu nhanh chóng
thì hãy nhớ rằng luôn có một cái giá phải trả.

Nếu bạn nhìn vào số lời trên số vốn của mình, nếu không sử dụng
loại đòn bẩy nào cả, lợi tức trên 10.000 đôla của bạn sẽ là 10%.
Nhưng khi sử dụng tiền của ngân hàng, lợi tức của bạn là 100% tính
trên số vốn của bạn. Điều đó có nghĩa là thị trường bất động sản chỉ
cần tăng giá 1% thì bạn đã có lời bằng thị trường chứng khoán tăng
giá 10%. Nếu tính cả những lợi nhuận về thuế vụ thì thị trường bất
động sản có thể chỉ cần tăng giá chưa tới 1% là đủ để đem lại cho bạn
một số lợi nhuận bằng thị trường chứng khoán tăng giá 10%. Đó là lý
do vì sao người cha giàu nói: “Hãy luôn luôn đem đến cho ngân hàng
những gì họ muốn.” Và ông cũng cảnh báo chúng tôi: “Hãy luôn xem
bất kỳ một món nợ nào là một khẩu súng đã lên đạn.” Hãy nhớ rằng
đòn bẩy có thể nghiêng về phía này hoặc phía kia với một lực đẩy bằng
nhau, nghĩa là bạn có thể kiếm được rất nhiều tiền nhờ vay tiền ngân
hàng – nhưng cũng có thể thua lỗ rất nhiều tiền do vay tiền ngân
hàng. Vì vậy, cái giá phải trả chính là một khoản đầu tư cho kiến thức
tài chính và một vài năm kinh nghiệm. Nếu bạn không sẵn lòng trả cái
giá đó thì đừng vội vay tiền ai cả. Hãy dùng tiền của mình cho chắc ăn.
CÁI GIÁ GIÁO DỤC

Như tôi đã nói trước đây, những năm 1970, tôi tham gia một lớp học
đầu tư bất động sản với học phí 385 đôla. Khóa học ba ngày này là
một trong những khoản đầu tư tốt nhất mà tôi từng bỏ tiền vào. Tôi
bắt đầu từ từ với những khoản đầu tư nhỏ và đầu tư thêm 5 năm nữa
để thu thập thêm những kinh nghiệm cần thiết. Tôi cũng không muốn
sửa toilet và không muốn phải nghe những cuộc điện thoại của khách
thuê nhà lúc nửa đêm… Và thực sự tôi không hề bị như thế mà ngược
lại, tôi rất thích những gì mà các khoản đầu tư bất động sản đem đến
cho tôi, đó là những món nợ tốt và sự tự do tài chính.
Trong một cuộc hội thảo về bất động sản gần đây tại Dallas, Texas,
tôi phát biểu: “Người cha giàu dạy tôi trở thành một nhà đầu tư bất
động sản bằng cách chơi Cờ Tỷ phú, và tất cả chúng ta đều biết một
công thức làm giàu trong trò chơi đó. Công thức đó là: Hãy mua bốn
căn nhà màu xanh và biến chúng thành một khách sạn màu đỏ.”
Cuối buổi, một người khoảng 60 tuổi đến gặp tôi và nói: “Tôi có nên
biến những căn nhà của tôi thành một khách sạn không?”
Tôi mỉm cười hỏi lại: “Ông có bao nhiêu căn nhà?”
Ông ta suy nghĩ một chút rồi nói: “Khoảng hơn 700 căn.”
Tôi giật mình hỏi: “Sao cơ?”

Nói chuyện với ông ta thêm một chút nữa, tôi biết rằng ông là một
chủ trang trại ở khu vực Miền Tây Texas. Suốt 40 năm qua, cứ mỗi
năm ông lạivài căn nhà để cho thuê. Trong cơn sốt kinh doanh dầu và
gia súc ở Miền Tây, ông mua nhà của những người đang gặp khó khăn
tài chính và thường cho họ thuê lại. Mỗi khi có nhiều tiền, ông lại mua
thêm vài căn nhà nữa, hầu hết đều dưới 65.000 đôla, và không bao giờ
bán một ngôi nhà nào cả. Trong cuộc nói chuyện này, tôi được biết ông
có một nguồn thu nhập thụ động trung bình 200 đôla một tháng với
mỗi ngôi nhà. Tôi há hốc miệng hỏi: “Ông muốn nói là ông có hơn
140.000 đôla thu nhập một tháng? Hơn một triệu đôla một năm từ
nguồn thu nhập bất động sản?”
“Đúng thế,” ông nhún vai. “Chính vì vậy nên tôi mới hỏi anh là tôi có
nên bán vài căn nhà màu xanh để đổi lấy vài khách sạn màu đỏ hay
không. Việc mua những ngôi nhà nhỏ này mất rất nhiều thời gian. Vì
vậy nên tôi thích ý tưởng của anh về việc mua những tòa nhà lớn hơn.
Khi đó tôi sẽ không phải quản lý quá nhiều ngôi nhà như thế.”
Tôi lắc đầu cười nói: “Trong cuộc hội thảo kế tiếp, tôi muốn ông hãy
làm diễn giả và tôi sẽ làm khán giả.” Sau đó tôi cho ông ta tên và số
điện thoại của những nhà tư vấn tài chính thuế vụ của tôi rồi bảo ông
gọi điện cho họ. Tôi bảo ông rằng ông đã là “sư phụ” của tôi rồi. Và khi
ông ta cảm ơn tôi về các số điện thoại này, tôi bỗng nhớ lại bốn mươi
năm trước khi cùng Mike và người bố giàu chơi Cờ Tỷ phú. Tôi đã chơi
trò này với những ngôi nhà nhựa nhỏ xíu, còn người đàn ông đang
bước đi kia thì đã chơi trong cuộc đời thực. Tôi có thể nghe giọng người
cha giàu văng vẳng: “ Ngân hàng muốn cho cha mượn tiền để mua
thêm bất động sản. Vì vậy cha cũng luôn muốn cho ngân hàng những
gì họ muốn.”

CHƯƠNG 5

Bạn đang mắc nợ đến mức n
Trước khi bắt đầu cuộc hành trình đi đến tự do tài chính, trước nhất
bạn phải xác định xem mình thật sự đang nợ nần bao nhiêu. Đối với
nhiều người, việc xem lại xem mình mắc nợ bao nhiêu tiền cũng giống
như khi đi nha sĩ vậy, bạn biết đó là một việc nên làm nhưng thật lòng
bạn chẳng muốn làm. Thậm chí một số người còn không muốn nghe
đến hai chữ “nha sĩ”. Họ biết rằng mình đang có một lỗ sâu nhưng
không dám đương đầu với nó.
Tuy nhiên nếu bạn nghiêm túc trong việc tạo dựng một dòng lưu kim
tích cực cho cuộc sống của mình thì bạn phải bắt đầu với những nền
tảng cơ bản của kiến thức tài chính. Dưới đây là một bài kiểm tra ngắn
giúp bạn bất đầu. Hãy cho 1 điểm với những câu hỏi mà bạn trả lời là
có:
- Bạn có thường xuyên thanh toán trễ hóa đơn?
- Có bao giờ bạn phải giấu các hóa đơn ngay cả với người bạn đời của
mình chưa?
- Có bao giờ bạn phải mặc kệ chiếc xe hư vì bạn không đủ tiền chưa?
- Gần đây bạn có mua cái gì mà bạn không thật sự cần đến không?
- Bạn có thường chi tiêu nhiều hơn mức lương của mình không?
- Có bao giờ bạn bị từ chối cho vay chưa?
- Bạn có mua vé số với hy vọng đổi đời không?
- Có bao giờ bạn phải tạm ngưng dành dụm tiền cho những lúc khó
khăn không?
- Tổng số nợ của bạn (không tính các khoản thế chấp) có vượt quá
khoản tiền dành dụm cho những lúc khó khăn không?
Hãy cộng tất cả số điểm của bạn lại. Nếu số điểm của bạn là 0 thì
thật tuyệt! Bạn đã kiểm soát dược dòng lưu kim rủa mình. Nếu số điểm
của bạn trong khoảng từ 1-5, có thể bạn nên nghĩ đến việc giảm thiểu
nợ nần xuống bằng cách làm theo một thương trình của người cha
giàu. Nếu số điểm của bạn từ 6-9 thì hãy coi chừng. có thể bạn đang
trên đường đến một bờ vực thảm họa tài chính.
CHƯƠNC TRÌNH DÕNG LƯU KIM KHẨN CẤP

CỦA NGƯỜI CHA GIÀU
Nếu bạn thật sự muốn kiểm soát được dòng lưu kim của mình, bạn
cần đến 3 thứ “vũ khí” chính: xác định rõ tình hình tài chính của mình,
áp đặt kỷ luật cho bản thân và lập một kế hoạch tài chính có thể giúp
bạn đến nơi mà bạn muốn đến.
Thay đổi thói quen của mình có khó lắm không? Đương nhiên là khó
rồi. Điều đó tùy thuộc vào bạn và mong muốn kiểm soát cuộc sống tài
chính của bạn. Hãy nhớ rằng bạn không nhất thời phải làm theo các
bước này. Nhưng nếu bỏ qua thì bạn sẽ mãi mắc kẹt trong một cái
vòng luẩn quẩn, làm bao nhiêu tiêu xài hết bấy nhiêu. (Dĩ nhiên, trừ
bạn trúng số. Thật sự tôi rất ngạc nhiên khi thấy có quá nhiều người
cho rằng trúng số là một kế hoạch vững chắc để giải quyết tình hình
tài chính của họ.)
Nhưng chúng ta hãy quay lại với thực tế. Nếu bạn không muốn cắt
giảm chi phí thì bạn buộc phải tuân theo một kế hoạch giảm nợ. Sau
đây là hai bước đầu tiên cần làm:
1) Luôn thanh toán cho bản thân trước tiên: Mỗi khi được trả lương,
điều đầu tiên là bạn phải thanh toán cho bản thân mình. Không phải
trả tiền sửa xe trước. Không phải trả tiền vay ngân hàng hay tiền thuê
nhà trước. Hãy dành cho bản thân một khoản tiền kha khá và ngay lập
tức chuyển số tiền đó vào một tài khoản tiết kiệm đầu tư riêng. Và
đừng đụng đến số tiền đó cho đến khi bạn đã sẵn sàng đầu tư vào một
cái gì đó.
2) Bước thứ hai là cắt giảm những thử gọi là đồ trang trí. Đó là những
thứ màu mè mà chúng ta luôn thèm muốn nhưng lại không thật sự cần
đến. Đó có thể là một chiếc xe đẹp, một bữa ăn tối ở một nhà hàng
sang trọng hay những bộ quần áo thật bắt mắt. Dù thứ “đồ trang trí”
đó của bạn là gì đi nữa hãy ngừng ngay thói quen mua sắm hấp tấp
đó, phải thừa nhận rằng đây chính là lúc bạn cần đến kỷ luật bản thân
và sức mạnh ý chí. Nhưng nếu thật sự muốn thoát khỏi nợ nần thì bạn
phải làm quen với điều đó.
Lúc này, hẳn bạn đang nghĩ là chúng tôi đang thay đổi lời khuyên của
mình. Dù người cha giàu tin rằng không nhất thiết phải cắt giảm chi
phí để làm giàu nhưng có những lúc bạn cần phải ngừng lại và dùng
đến những biện pháp khác để hướng mình đi đúng đường. Người ta
thường nói: “Bạn sẽ làm gì khi bị rơi vào một cái hố? Hãy tìm cách leo
lên chứ đừng tiếp tục đào xuống nữa.”

KIỂM SOÁT DÕNG LƯU KIM CỦA BẠN
Bây giờ, khi bạn đã quyết định tự áp đặt kỷ luật cho mình thì hãy tiếp
tục các bước sau:
1. Xem lại kế hoạch tài chính mà bạn vừa lập ra.
2. Quyết định xem hôm nay bạn muốn nguồn thu nhập của mình sẽ
xuất phát từ nhóm nào trong Kim tứ đồ.
3. Quyết định xem trong 5 năm nữa bạn muốn nguồn thu nhập của
mình sẽ xuất phát từ nhóm nào trong Kim tứ đồ.
4. Bắt đầu kế hoạch kiểm soát dòng lưu kim của mình:
a. Thanh toán cho bản thân trước tiên. Hãy để riêng một khoản phần
trăm từ mỗi số tiền mà bạn nhận được, dù là tiền lương hay những
khoản tiền khác. Hãy gởi số liền này vào một tài khoản tiết kiệm. Một
khi tiền đã nằm trong tài khoản rồi thì đừng bao giờ rút nó ra, trừ phi
bạn đã sẵn sàng đem nó đi đầu tư.
Chúc mừng bạn! Thế là bạn đã bắt đầu quản lý dòng lưu kim của
mình rồi đấy.
b. Hãy tập trung làm giảm những khoản nợ cá nhân của mình.. Sau
đây là những mẹo vặt đơn giản và dễ áp dụng để giảm thiểu các khoản
nợ cá nhân của bạn:
Mẹo thứ 1: Nếu thẻ tín dụng gia hạn còn những khoản nợ
chưa trà…
1. Cắt giảm tất cả các thẻ tín dụng. Chỉ để lại một hoặc hai thẻ mà
thôi..
2. Bất cứ một khoản tiền nào trong các thẻ tín dụng này đều phải
thanh toán hết trong tháng. Đừng để chúng biến thành những khoản
nợ dài hạn.
Mẹo thứ 2: Hãy cố gắng có thêm thu nhập từ 150 đôla đến 200
đôla mỗi tháng. Lúc này bạn đã trở nên thông minh hơn về mặt tài
chính nên điều này có lẽ không khó lắm. Nếu bạn không thể có thêm
thu nhập từ 150 đôla đến 200 đôla mỗi tháng thì cơ hội tự do tài chính
của bạn có thể chỉ là một giấc nam kha mà thôi.
Mẹo thứ 3: Dùng số thu nhập thêm từ 150 đôla đến 200 đôla
mỗi tháng này làm khoản tiền thanh toán cho một tấm thẻ tín
dụng của bạn. Lúc này bạn sẽ phải trả thêm rất ít tiền.
Chỉ trả thêm một số tiền tối thiểu cho tất cả các thẻ tín dụng. Người

ta thường cố gắng trả thêm một chút mỗi tháng cho những tấm thẻ
của mình. nhưng cuối cùng thì chúng vẫn không bao giờ được thanh
toán hết.
Mẹo thứ 4: Một khi tấm thẻ đầu tiên đã được trả xong,hãy tiếp
tục như thế với tấm thẻ thứ hai.
Hãy tiếp tục quá trình này với tất cả các thẻ tín dụng và những thủ
nợ khác của bạn. Mỗi khi bạn đã thanh toán xong một khoản nợ nào
thì số tiền trả c những khoản nợ còn lại sẽ tăng lên và thời gian thanh
toán cho chúng sẽ ngắn lại.
Mẹo thừ 5: Một khi đã thanh toán xong tất cả nợ nần thì hãy
tiếp tục quá trình trả nợ cho chiếc xe và ngôi nhà của bạn.
Nếu làm theo quy trình này, bạn sẽ rất ngạc nhiên khi nhận ra mình
có thể trả hết nợ trong một khoản thời gian rất ngắn. Hầu hết mọi
người có thể sạch nợ chỉ trong từ 5 năm đến 7 năm.
Mẹo thứ 6: Bây giờ. khi bạn đã hoàn toàn sạch nợ, hãy dành số
tiền trả nợ hàng tháng này để đầu tư xây dựng cột tài sản cho
mình.
Mọi chuyện rất đơn giản.
NHỮNG MẸO VẶT KHÁC GIÚP BẠN KIỂM

SOÁT TÀI CHÍNH
- Thanh toán tất cả mọi hóa đơn đúng hạn để tránh bị phạt thêm tiền.
- Tìm một loại thẻ tín dụng nào đó có lãi suất thấp nhất và không tính
phí giao dịch hay phí duy trì hàng năm. Khi đó bạn có thể xem xét việc
củng cố lại những món nợ tín dụng khác của mình trước. Như thế bạn
sẽ phải trả lãi suất và chi phí thấp hơn.
- Đừng dùng những loại thẻ ATM bị tính phí sử dụng. Như thế chẳng
khác nào phải trả tiền để được xài tiền của chính mình.
CÓ THỂ BẠN CẦN THAY ĐỔI THÓI QUEN

TIÊU DÙNG CỦA MÌNH MỘT CHÚT
- Tập thói quen xài tiền mặt. Chỉ dùng những tấm thẻ bị tính phí
trong trường hợp khẩn cấp. Học cách ngừng mua sắm do bốc đồng.
Hãy sử dụng ý chí của mình để nói “không”.
- Tìm mua sắm ở những cửa hàng bán lẻ với giá sỉ và những cửa
hàng giảm giá.

- Tôn trọng ngân quỹ của mình. Nếu bạn sắp vượt quá giới hạn 200
đôla kế hoạch dành cho ăn uống thì hãy bớt ăn vặt và nhậu nhẹt đi.
- Bắt đầu tìm kiếm một công việc bán thời gian hay những cách khác
để kiếm thêm thu nhập.
- Tắt máy lạnh hoặc tắt bớt đèn nếu không cần thiết để giảm hóa đơn
tiền điện.
- Cắt giảm hóa đơn điện thoại bàn hoặc điện thoại di động. Đây là một
lĩnh vực mà người ta thường bỏ sót khi đang cố gắng tiết kiệm tiền.
- Kiểm lại các hợp đồng bảo hiểm của bạn. Hãy xem liệu bạn có thể
tìm được những hợp đồng bảo hiểm tương đương nào khác với chi phí
thấp hơn hay không.
Tóm lại, hãy bắt đầu thói quen tìm kiếm thử xem bạn có thể tiết kiệm
vài đồng ở chỗ này, vài đồng ở chỗ kay không. Hãy dành ra một tuần
suy nghĩ xem bạn có thể tiết kiệm được bao nhiêu tiền bằng cách mua
những loại dầu gội đầu rẻ tiền hơn, không đi ăn nhà hàng nữa, hay
giảm bớt những cuộc “nấu cháo điện thoại” dài dằng dặc. Giả sử như
thế bạn sẽ tiết kiệm được 30 đôla hay 40 đôla một tuần. Trong một
tháng, bạn sẽ tiết kiệm được hơn 100 đôla, và trong một năm, bạn sẽ
tiết kiệm được đến 1.200 đôla hoặc hơn - và đó sẽ là một bước chuyển
biến tốt để thay đổi thói quen tiêu dùng của bạn.
Mục đích của bạn là thoát khỏi nợ nần càng sớm càng tốt để bạn có
thể khởi đầu một tương lai tươi sáng hơn và bắt đầu suy nghĩ như một
người giàu có. Khi đó bạn có thể bắt đầu mua hay tạo dựng cho mình
các bất động sản giúp bạn phát sinh thu nhập thụ động thanh toán cho
các hoá đơn điện thoại, hóa đơn tiền điện hay bảo hiểm, v.v… Đó chính
là triết lý của người cha giàu về việc mở rộng những phương tiện giúp
bạn tận hưởng cuộc sống.
NHỮNG MÓN NỢ AN TOÀN VÀ NHỮNG MÓN

NỢ KHÔNG AN TOÀN
Có hai loại nợ nần. Những món nợ an toàn là những món nợ có thế
chấp, chẳng hạn như khi bạn vay tièn mua nhà hoặc mua xe. Những
món nợ không an toàn là những món nợ không có thế chấp, thường
bao gồm các khoản nợ trong thẻ tín dụng hoặc nợ nần cá nhân.
Những món nợ đầu tiên mà bạn cần giũ bỏ chính là những món nợ
không an toàn. Trong hệ thống của người cha giàu, những món nợ
không an toàn là những món nợ mà chúng tôi gọi là những món nợ
xấu, và bạn càng sớm thoát khỏi chúng thì bạn càng có thể sớm quản

lý vấn đề tài chính của mỉnh. Như thế có nghĩa là hãy cố gắng thanh
toán hết nợ thẻ tín dụng và các khoản nợ cá nhân khác của bạn càng
sớm càng tốt.

CHƯƠNG 6

Cái giá của sự thay đổi
“Điên rồ nghĩa là tiếp tục giữ nguyên mọi việc

nhưng lại muốn mọi việc thay đổi.”
Một câu nói phổ biến.
Mỗi khi thuyết giảng về những món nợ tốt và những món nợ xấu, tôi
thường gặp những c hỏi tương tự như sau:
- Nhưng nếu thị trường sụp đổ thì sao?
- Nhưng nếu tôi phạm sai lầm thì sao?
- Nhưng nếu tôi không thể trả hết nợ thì sao?
- Nhưng nếu tôi không thích bất động sản thì sao?
- Nhưng làm sao tôi mua nổi bất động sản khi giá bất động sản nơi tôi
ở quá cao?
- Chẳng phải nợ nần là rất rủi ro ư?
- Không nợ nần gì cá chẳng phải tốt hơn sao?
Đây là những câu hỏi chính đáng dựa trên những mối quan tâm đời
thường không thể xem nhẹ. Tôi từng nghe một nhà đầu tư nổi tiếng
phát biểu: “Hãy xem tất cả các khoản đầu tư như những khoản đầu tư
tồi tệ.” Nhưng bạn cũng nên để ý một điều mà nhà đầu tư này không
nói đến: “Vì những mối quan tâm của bạn là chính đáng nên bạn đừng
làm gì cả.” Đối với hàng triệu người, những mối lo ngại này khiến họ
chùn tay. Chính nỗi lo sợ trước những điều không biết thường khiến
người ta không dám thay đồi.
Hãy xem lại số liệu thống kê của Bộ Y tế, Giáo dục và Phúc lợi Xã hội
Mỹ:
Cứ mỗi 100 người đến tuổi 65:
1 người sống giàu có
4 người sống đầy

5 người vẫn phải làm việc vì buộc phải làm việc
54 người sống nhờ gia đình hay trợ cấp chính phủ
36 người đã chết
Với tôi, dường như rõ ràng lý do khiến chỉ có 1 trong 100 người đạt
được sự giàu có là vì phần lớn mọi người không có khả năng thay đồi
khi cần phải thay đổi. Họ cứ giữ nguyên mọi việc như cũ. Chắc chắn có
nhiều người muốn thay đổi nhưng lại chùn tay vì những nỗi sợ hãi và
hoài nghi kiểu như “Nếu thị trường sụp đổ thì sao?”, “Nếu tôi phạm sai
lầm thì sao?”, hay “Nếu tôi không thể thanh toán nợ nần thì sao?”. Nói
cách khác, nhiều người không thể thay đổi được bởi vì họ là tù nhân
của những nỗi sợ hãi và hoài nghi của chính bản thân mình. Nỗi sợ hãi
và hoài nghi đó buộc họ phải ngồi yên hy vọng mọi sự sẽ thay đổi.
Và đó chính là một định nghĩa phổ biến của sự điên rồ.
MỘT ĐỊNH LUẬT KHÁC CỦA NEWTON

Người cha giàu thường nói: “Đối với những người hay sợ mắc sai lầm
thì họ thường cảm thấy dễ dàng hơn nếu họ chẳng làm gì cá hoặc cứ
làm như cũ.” Một định luật vạn vật khác của nhà bác học lsaac
Newton, định luật bảo toàn năng lượng, nói rằng: “Một vật thể đang ở
trạng thái tĩnh thì sẽ giữ nguyên trạng thái tĩnh. Và một vật thể đang
chuyển động thì sẽ giữ nguyên trạng thái chuyển động.” Nói cách
khác, người ta thường cảm thấy dễ dàng hơn nếu cứ làm mọi việc như
cũ, bởi vì “một vật thể đang chuyển động thì sẽ giữ nguyên trạng thái
chuyển động.” Và người ta thường cảm thấy khó thay đổi bởi vì “vạn
sự khởi đầu nan.” và bởi vì “một vật thể đang ở trạng thái tĩnh thì sẽ
giữ nguyên trạng thái tĩnh.” Và như thế. cái giá để trở thành một triệu
phú là bạn phải làm một điều gì đó khác đi - bắt đầu từ số không nảy
sinh một ý tưởng, phạm một vài sai lầm, rồi cuối cùng trở nên nhuần
nhuyễn với ý tưởng mới đó. Nghe có vẻ đơn giản và nó thực sự rất đơn
giản, nhưng phần lớn mọi người không làm được điều đơn giản đó để
trở thành triệu phú chính bởi vì định luật này của Newton.
KHÔNG CHỈ LÀ THAY ĐỔI CÔNG VIỆC

Trong cuốn sách thứ hai của tôi, Dạy Con Làm Giàu (tập 2) – Để được
thoải mái về tiền bạc, tôi có viết về bốn loại người khác nhau trong thế
giới tiền bạc và kinh doanh. Biểu đồ dưới đây được gọi là Kim tứ đồ:
Bốn chữ trên tượng trưng cho bốn nhóm: người lao động (L), chủ cửa
hàng tư nhân kinh doanh nhỏ (T), chủ doanh nghiệp lớn (C) và nhà
đầu tư (D). Cuốn sách nói về những khác biệt cốt lõi giữa bốn loại
người này trong Kim tứ đồ và họ cần phải thay đổi điều gì để có thể đổi
nhóm. Tôi đề cập đến Kim tứ đồ ở đây vì muốn nói rằng mặc dù nhiều
người muốn đổi nhóm nhưng lại bị kứng trong đó. Chẳng hạn như
nhiều người ra trường, có việc làm, và rồi cứ ở mãi trong nhóm L cho
đến lúc về hưu, dù rằng trong suốt một thời gian dài họ luôn muốn
thoát khỏi cái nhóm này và muốn làm một cái gì đó khác biệt, chẳng
hạn như đầu tư hay tạo dựng doanh nghiệp cho riêng mình.
Đối với nhiều người, nếu có sự thay đổi, thường thì họ chỉ thay đổi
trong nhóm của mình mà thôi. Ví dụ như nhiều người chỉ thay đổi nội
trong nhóm L, nghĩa là họ chỉ nhảy việc để tìm một công việc khác có
lương cao hơn hay việc làm tốt hơn. Và như tôi đã giải thích trong
nhiều cuốn sách, rất ít người trong nhóm L làm giàu được do nhóm này
bị đánh thuế rất cao.
Nếu một người có thể chuyển từ nhóm này sang nhóm khác thì trường
hợp phổ biến nhất là chuyển lừ nhóm L sang nhóm T. Khi một người thay
đổi như thế, anh ta thường nói: “Tôi muốn việc cho riêng mình” hay “Tôi
muốn làm chủ chính mình.” Nhóm này cũng rất khó làm giàu

bởi vì nếu anh ngừng làm việc thì anh cũng sẽ không còn thu nhập nữa.
Và luật thuế cũng không bớt hà khắc hơn đối với họ.
Nhóm C và Đ là 2 nhóm dễ làm giàu nhất nhưng cũng gặp phải nhiều
thử thách nhất, với mỗi người mỗi khác.
Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn về sự khác biệt hay muốn có thêm thông
tin về 4 nhóm của Kim tứ đồ và làm thế nào để có những thay đổi cần
thiết, hãy tìm đọc cuốn sách Dạy Con Làm Giàu (tập 2) - Để được thoải
mái về liền bạc, và hãy luôn ghi nhớ định luật bảo toàn năng lượng của
Newlon. Và như vậy lời khuyên của tôi là hãy giữ nguyên công việc
thường nhật của bạn và hãy dành ra ít nhất 5 năm để tạo dựng một
công việc mới trong một nhóm mới của Kim tứ đồ.>
MUỐN TĂNG CƠ HỘI TRỞ THÀNH TRIỆU

PHÖ…
HÃY CHUYỂN SANG NHÓM KHÁC

Lý do khiến rất nhiều người chơi xổ số hay tham gia các trò chơi
truyền hình với hy vọng làm giàu là vì phần lớn những người này nằm
trong nhóm L hay nhóm T. Hầu hết những người thực sự trở nên giàu
có chủ yếu xuất phát từ nhóm C hoặc Đ. Một trong những cách giúp
bạn gia tăng cơ hội trở thành triệu phú là hãy chuyển sang nhóm khác.
Dù không có gì chắc chắn nhưng ít ra bạn cũng sẽ có cơ hội nhiều hơn
những người làm việc trong nhóm L và T. ước tính chưa đến 1% số
người giàu có xuất phát từ nhóm L và T. Hay nói cách khác, nếu bạn
thực sự muốn làm giàu càng nhanh càng tốt bạn cần phải đổi nhóm
của mình.
Khi tôi hỏi mọi người: “Ai thật sự muốn trở thành triệu phú?”, tôi
cũng thường hỏi xem họ có sẵn sàng đổi nhóm hay không. Một số
người sẵn sàng còn phần lớn thì không.
Vì sao vậy? Câu trả lời một lần nữa nằm trong hai chữ “thay đổi”. Đối
với nhiều người, một sự thay đổi đòi hỏi phải chuyển từ hai nhóm L và T
bên trái sang hai nhóm C và Đ bên phải là một cái giá quá đắt so với cái
giá mà họ muốn trả. Với họ, tốt nhất là nên tìm những cách khác để làm
giàu chẳng hạn như cố gắng sống tiện tặn và cắt giảm chi phiếu,

cưới một cô vợ hoặc một anh chồng giàu có, hoặc thử lừa đảo để làm
giàu. Nhưng đN với những người sẵn sàng thay đổi, tôi xin tặng các
bạn một biểu đồ sau không có trong cuốn sách Dạy Con Làm Giàu (tập
2) - Để được thoải mái về tiền bạc. Một hướng dẫn rất hữu ích dành
cho những người can đảm, bởi vì bạn phải thật sự can đảm thì mới có
thể làm theo nó được.
HƯỚNG DẪN LÀM GIÀU

Biểu đồ dưới đây nhằm mục đích giải thích vì sao kiến thức từ lớp
học hay từ những cuốn sách thông thường không đủ để giúp bạn đạt
được sự thành công trọn vẹn về mặt tài chính. Dù biểu đồ này có thể
được sử dụng để giải thích nhiều điều khác nữa nhưng trong phạm vi
cuốn sách này, tôi chỉ muốn dùng nó làm bản hướng dẫn những thay
đổi mà một người cần thực hiện để có thể trở nên giàu có. Tôi gọi biểu
đồ này là mô hình “Kim tự tháp Học tập.”
Nếu bạn đã đọc cuốn sách thứ ba của chúng tôi, Dạy Con Làm Giàu
(tập 3) - hướng dẫn đầu tư, có thề bạn sẽ nhận ra đây là một tứ diện,
nghĩa là một cấu trúc với bốn mặt và bốn đỉnh. Một số người gọi nó là
kím tự tháp và một trong các giáo viên của tôi, tiến sĩ Buckminster
Fuller, nói rằng tứ diện là một trong những cấu trúc bền vững nhất

trong không gian - điều này giải thích tại sao các kim tự tháp Ai Cập lại
có thể tồn tại trong một thời gian dài đến vậy. Dù thế nào đi nữa, tứ
diện này cũng sẽ giúp chúng ta tìm ra cái giá mà bạn phải trả khi
muốn có những thay đổi cần thiết để làm giàu. Nó cũng giải thích tại
sao đối với nhiều người rất khó có được những thay đổi cần thiết.
Một trong những câu nói của Albert Einstein mà tôi thích nhất: “Một
tinh thần mạnh mẽ thường gặp phải sự chống đối quyết liệt từ một lý
trí bình thường.” Tôi không có ý định chỉ trích những người phản đối ý
tưởng của mình. Tôi sử dụng câu nói này chỉ để nhắc nhở bản thân
rằng mình có một tinh thần mạnh mẽ nhưng chỉ có một lý trí bình
thường mà thôi.
Hãy nói về cách hoạt động của Kim tự tháp Học tập này. Giá sử một
người đọc một cuốn sách và cuốn sách bảo anh ta hãy vay tiền đi mua
bất động sản. Như vậy, về mặt lý trí, anh ta nghĩ rằng: “Hãy đầu tư
vào bất động sản để làm giàu,” đây không phải là một việc khó khăn
nhưng phần lớn mọi người đều không làm được. Họ có thể nghĩ đến
điều đó về mặt lý trí, nhưng lại không làm được trên thực tế. Vì sao
vậy? Nhiều người không thể đi mua bất động sán trong thực tế bởi vì
họ gặp rắc rối về mặt cảm xúc. Và vấn đế phát sinh khi tư duy cảm
xúc của họ vượt qua tư duy lý trí. Khi tư duy cảm xúc bị kích động từ
những ý tưởng mới của lý trí, chúng ta bắt đầu nghe thững câu nói đà
nhắc đến ở trên, đại loại như:
- Nhưng nếu thị trường sụp đổ thì sao?
- Nhưng nếu tôi phạm sai lầm thì sap?
Đây là những ví dụ khi cảm xúc sợ hãi xuất hiện, cản trở những ý
tưởng mới của lý trí dù là những ỷ tưởng rất đơn giản như “Hãy mua
vài bất động sản để làm giàu.” Nếu tư duy cảm xúc mạnh hơn tư duy
lý trí thì thường là bạn chẳng có hành động gì trong thực tế cả. Một
người có thể rơi vào tình trạng “mất khả năng phân tích” và bỏ ra hàng
giờ thực tế không làm gì cả trừ việc tranh cãi nội tâm giữa lý trí và cảm
xúc của mình. Hay người đó có thể hành động như người phỏng vấn tôi
qua radio: phản bác hoàn toàn ý tưởng đầu tư vào bất động sản. Hẳn
bạn vẫn còn nhớ anh chàng này đã nói: “Tôi không muốn phải sửa
toilet và bị dựng đầu dậy để nghe điện thoại của khách thuê nhà vào
lúc nửa đêm.”

Đó là một ví dụ nữa cho thấy tư duy cảm xúc vượt trên tư duy lý trí.
Người phỏng vấn này không buồn xem xét những ý tưởng mới, vì vậy
anh ta đã bỏ lỡ một cơ hội làm giàu nhanh chóng. Vào cuối buổi phỏng
vấn, anh ta nói: “Tôi cứ tưởng anh đến đây để chỉ cho chúng tôi cách
làm thế nào để trở thành triệu phú!”. Và tôi trả lời: “Tôi đã làm thế
mà. Tôi đã chỉ cho anh một cách giúp nhiều người trở thành triệu phú
và được tự do tài chính. Nhưng tất cả những gì anh nghĩ đến chỉ là
mấy cái toilet mà thôi.” Không cần phái nói, tôi không bao giờ được
mời lại trong chương trình của anh ta nữa.
SỨC MẠNH CỦA Ý TƯỞNG

Người phỏng vấn qua radio này không phải là người duy nhất ngăn
chặn những ý tưởng có thề thay đổi cuộc sống tài chính của anh ta. Tôi
cũng làm thế. Tất cả chúng la đều làm như thế. Tất cả chúng ta đều
làm những việc giúp chúng ta thành công và những việc khiến chúng
ta thất bại.
Vấn đề muốn nói trong chương này là: chúng ta thay đổi như thế nào
khi chúng ta cần phải thay đổi. Như tôi đã nói ở đầu chương, điên rồ
nghĩa là tiếp tục giữ nguyên mọi việc nhưng lại muốn mọi việc thay đổi.
Người cha giàu từng nói: “Một trong những lý do chính khiến người ta
không thể làm giàu và tự do tài chính được là vì họ sợ phạm phải sai
lầm”. Ông còn nói thêm: “Nhiều người rất thông minh và có học vấn
cao vẫn không thể làm giàu được bởi vì khi còn đi học, họ được dạy
rằng sai lầm là một điều tệ hại. Nhưng trong thực tế, người nào phạm
nhiều sai lầm nhất và biết rút ra bài học từ những sai lầm đó - không
dối trá, gian lận, phủ nhận hay đổ lỗi - mới thính là người thành công.”
Và như vậy, khi nhìn vào Kim tự tháp Học tập bạn sẽ thấy lý do chính
khiến nhiều người không thể trở thành triệu phú dù về mặt lý trí họ rất
muốn như vậy, đó là vì về mặt cảm xúc, họ đã học là phải biết sợ
phạm sai lầm. Người cha giàu thường nói: “Chính nỗi sợ thất bại đã
khiến phần lớn mọi người thất bại. “Nỗi sợ thất bại là một tư duy cảm
xúc cần được thay đổi bởi vì tư duy cảm xúc này luôn mạnh hơn tư duy
lý trí, đó chính là lý do vì sao rất ít người trở nên giàu có.
NHỮNG GÌ HỌC Ở TRƯỜNG HỌC… CÓ THỂ

KHÔNG ỨNG DỤNG ĐƯỢC TRONG THỰC TẾ
Nhiều năm trước, khi người cha giàu bảo Tôi: “Ngân hàng không bao
giờ hỏi xem phiếu điểm của cha cả.” Một trong những bài học quan
trọng nhất mà tôi rút ra được là những gì học ớ trường có thể không
ứng dụng được trong thực tế. Khi nhìn những người đang gặp khó khăn
tài chính, tôi thường thấy rằng họ rơi vào hoàn cảnh đó đơn giản vì họ
không thể thoát khỏi những suy nghĩ cũ của gia đình, bạn bè và trường
lớp. Nói cách khác, họ làm theo những ý tưởng mà ngay cả họ cũng
không biết rằng mình đứng làm theo những ý tưởng như “đừng phạm
sai lầm,” “hãy tìm một việc làm an toàn, đảm bảo” hay “hãy làm việc
chăm chỉ, tiết kiệm tiền và đừng để mắc nợ.” Đó là những ý tưởng hay
đối với những người xem trọng sự bảo đảm hơn sự tự do tài chính.
Nhưng đó sẽ là những ý tưởng rất tồi tệ nếu bạn muốn trở thành triệu
phú càng nhanh càng tốt. Vì vậy cái giá để trở thành triệu phú đối với
nhiều người chính là phải kiểm tra lại tư duy của mình và tìm ra những
tư duy nào cần thay đổi. Nhưng hãy nhớ rằng, khi một tư duy lý trí
thay đổi, nó thường đòi hỏi cảm xúc, thể chất và tinh thần cũng phải
thay đổi theo.
NHỮNG GÌ DÙNG ĐƯỢC TRONG THỜI CHIẾN

CÓ THỂ KHÔNG DÙNG ĐƯỢC TRONG THỜI
BÌNH
Đối với tôi, nỗi sợ thất bại không phải là vấn đề, cũng giống như
nhiều người khác. Như tôi đã nói, việc thi rớt ở tuổi 15 vì không có khả
năng viết lách chính là một trong những điều tốt đẹp nhất từng đến với
tôi. Hôm nay, tôi kiếm được nhiều tiền với tư cách là một nhà văn hơn
phần lớn những bạn học từng đạt điểm A môn Văn. Từ thất bại đó tôi
cũng học được rằng phiếu điểm thật sự của tôi chính là các báo cáo tài
chính. Vì vậy, tôi cho rằng thất bại là một điều tốt, nếu tôi có thể rút
ra cho mình những bài học từ thất bại hay sai lầm đó. Tôi nhận ra
mình có được một lợi thế rất lớn nhờ sẵn sàng phạm sai lầm nhiều hơn
những người trước kia học giỏi hơn tôi rất nhiều. Vấn đề là khi tôi học
bằng cách phạm sai lầm thì chính cảm giác không sợ thất bại lại hạn
chế khả năng học hỏi của tôi.
Một trong những lý do tôi tình nguyện đi chiến đấu ở các chiến trưvì
những thử thách cảm xúc và thực tế mà chiến tranh đem lại. Khi hầu

hết mọi người đều nói: “Tôi không muốn tham gia chiến tranh” hay
“Tôi phản đối chiến tranh,” thì tôi quyết định tốt nhất là nên tham gia.
Và tôi tình nguyện ra trận dù tôi thuộc diện được miễn quân dịch. May
mắn là công tác huấn luyện của Quân đoàn Thủy quân lục chiến rất
tốt, giúp các thanh niên trẻ vượt qua những nỗi hoài nghi cảm xúc và
thực tế cùng những giới hạn của bản thân. Chúng tôi được huấn luyện
gắt gao để có thể hoạt động với một lý trí tỉnh táo dù rằng trong thâm
tâm là một cảm giác sợ hãi. Chúng tôi được huấn luyện để hoàn thành
nhiệm vụ dù phải trả giá bằng chính sinh mạng của mình. Chính những
trui rèn về cảm xúc và tinh thần như thế đã giúp tôi sống sót. Tuy
nhiên, cũng chính những bài tập đó đã giết chết tôi khi tôi trở về. Tôi
phải bỏ ra 25 năm sau đó để quên đi những gì mình đã học khi chuẩn
bị cho cuộc chiến tranh.
Để sống sót trong chiến tranh. chúng tôi được huấn luyện phải ra đòn
trong tích tắc. Chúng tôi thường phải bắn trước khi suy nghĩ, bước vào
những nơi nguy hiểm bất chấp cái chết và làm nhũng chuyện khủng
khiếp dù không hề muốn làm. Nói cách khác trong thực tế chúng tôi
phải làm những điều mà chúng tôi không hễ muốn làm và không được
để cho những tư duy cảm xúc và lý trí ngăn cản mình thực hiện nhiệm
vụ.
Khi trở về sau cuộc chiến, tôi phát hiện ra rằng chính khả năng vượt
qua nỗi sợ hãi của bản thân và tính hiếu chiến đã trì kéo tôi lại. Trong
thời bình không ai cần đến Phong cách của một chiến binh. Tôi sớm
nhận ra rằng có một sự khác biệt rất lớn giữa một người lính thủy quân
lục chiến trong chiến tranh và một người lính thủy quân lục chiến trong
hòa bình. Những người có thể lên đến cấp tướng trong quân đội là
những người tài giỏi cả trong thời bình lẫn thời chiến. những vị tướng
như Colin Powell và Norman Schwarzkopf chẳng hạn. Trong thời bình,
tôi cần phải học cách suy nghĩ và ứng xử như một nhà chính trị hay
một nhà ngoại giao, dù là đang ở trong Quân đoàn, tôi phải học cách
nhẫn nại hơn, suy nghĩ kỹ hơn trước khi hành động, sống tử tế hơn,
bớt lỗ mãng hơn và trên hết là không được hiếu chiến như trước nữa.
Đó là những bài học mà tôi vẫn phải cố gắng học hỏi cho đến tận ngày
nay. Tôi nhận ra hôm nay mình có thể thành công hơn – về mặt tài
chính, xã hội và sự nghiệp - nếu trước đây tôi có thể thay đổi nhanh
chóng hơn, nhưng tôi đã không thể làm thể.
May mắn là chính khả năng vượt qua nỗi sợ thất bại đã giúp tôi trở

thành một doanh nhân và một nhà đầu tư thành công. Nhưng cũng
chính khả năng này đã cản trở sự thăng tiến và thành đạt của tôi. Như
tôi đã nói trong phần trước, một trong những định luật Newton nói
rằng: “Mỗi lực tác dụng luôn có một phản lực ngược chiều có cùng độ
lớn.” Trong cuộc đời mình, tôi cần có những thay đổi đáng kể nếu
muốn thành công hơn nữa. Với tôi, tính hiếu chiến có thể giúp tôi chiến
thắng những trận đánh nhỏ nhưng lại khiến tôi thất bại trong một cuộc
chiến lớn. Tôi đã sớm nhận ra rằng nếu không chịu thay đổi, tôi sẽ
chẳng thành đạt được bao nhiêu, cũng sẽ như những người sợ phạm
phải sai lầm. Và để có thể thành công, tôi cần phải thay đổi.
Mỗi đồng tiền đều có hai mặt, mỗi tay cờ bạc cũng cần biết làm một
nhân viên ngân hàng. Trong cuộc dời mình, tôi đã xây dựng khía cạnh
chiến binh của bản thân suốt 25 năm và lại phải bỏ ra 25 năm sau nữa
để xây dựng khía cạnh ngoại giao. Nhờ ró cả hai mặt này, tôi đạt được
những thành công vượt bậc. Nếu chỉ có một mặt của đồng tiền, tôi biết
thành công của mình sẽ bị giới hạn rất nhiều. Nói cách khác, điểm
mạnh của tôi bị trở thành điểm yếu và để có thể tạo thành một thể
thống nhất hoàn chỉnh cho bản thân, tôi cần phải biến những điểm yếu
của mình thành điểm mạnh align=“justify”>
CUỘC SỐNG LUÔN THAY ĐỔI

Khi có người hỏi: “Tôi nên đầu tư vào cái gì?”, “Anh khuyên tôi nên
làm gì?”, hay “Anh có thể giúp tôi tìm ra câu trả lời đúng không?”, tôi
thường do dự và khéo léo tránh đưa ra câu trả lời của riêng tôi. Tôi
không thích đưa ra những câu trả lời theo mẫu bởi vì những câu trả lời
mẩu đó chỉ áp dụng được trong nhà trường và trong các trò chơi
truyền hình mà thôi. Trên thực tế, mỗi chúng ta đều có những ưu
điểm, có tài và khả năng nhất định. Chúng ta cũng có những khuyết
điểm, và như bạn thấy, ưa điểm của chúng ta thường cũng là khuyết
điểm của chúng ta.
Đối với tôi, cuộc sống luôn luôn thay đổi. Với tôi, nếu ngày nay anh
không chịu thay đổi thì xem như anh đã tự đào mồ chôn mình, bởi vì
thế giới này luôn luôn thay đổi càng lúc càng nhanh. Những người gặp
rắc rối nhiều nhất chính là những người bám vào các phương thức và
kiểu mẫu cũ. Khi lntemet phát triển, khoảng cách giữa có và không sẽ
đào sâu thêm. Ngày nay, chúng ta có những cậu bé chưa học xong
trung học nhưng đã kiếm được bạc triệu trên mạng. Các cậu bé này

không có một việc làm nào cả và có lẽ cũng sẽ chẳng bao giờ phải đi
tìm việc cả.
Như tôi đã nói trong những cuốn sách khác, ý tưởng về một việc làm
là ý tưởng của Thời đại Công nghiệp. Bất cứ ai bám mãi vào những luật
lệ cũ của Thời đại Công nghiệp sẽ bị bỏ xa về mặt tài chính bởi nhũng
người biết thích nghi với những luật lệ mới của Thời đại Thông tin. Và
hãy tin tôi những luật lệ đó hoàn toàn khác hẳn. Nếu bạn cứ mãi bám
vào ý tưởng về một việc làm ổn định, lương tăng theo thâm niên, thì
nghĩa là bạn đang bám vào những ật lệ của Thời dại Công nghiệp. Và
mặc dù quanh bạn có rất nhiều cơ hội đề làm giàu nhưng muốn tận
đụng được những cơ hội đó, cái giá phải trả là bạn cần phải thay đồi.
SỨC MẠNH TINH THẦN

Sự không chắc chắn của mỗi thay đổi thường rất đáng sợ. Như mọi
người khác, tôi cũng lo sợ về những điều mình không dám chắc. Như mọi
người khác, tôi cũng thiếu tự tin với bản thân. Như mọi người khác, tôi
cũng ghét phạm sai lầm. Nhưng có điều là ngày nay, mọi người đều phải
thay đổi. Nhờ lntemet, sự thay đổi giờ đây đã tự do hơn. Mọi người đều
phải thay đổi hoặc phải chấp nhận tụt hậu, có thể từ từ chậm nhưng
không thể tránh khỏi. May mắn thay, tất cả chúng ta đều có sức mạnh
vượt qua những thay đổi này nếu chúng ta thật sự muốn thay đổi. Sức
mạnh này có thể thấy được ở Kim tự tháp Học tập được nhắc lại ở trang
bên. Và đó chính là sức mạnh tinh thần của chúng ta.

Vài năm trước đây, tôi đến xem một cuộc đua của những người khuyết
tật. Ờ đó tôi gặp một người bạn học cũ khác bị cắt bỏ hai chân sau một
tai nạn giao thông, lúc đó anh ấy 55 tuổi, mất cả hai chân và đang chạy
đua nước rút 100 mét bằng hai chân giả của mình. Khi anh ấy chạy tôi
không còn nhìn thấy những khuyết tật cơ thể của anh ấy nữa. Tòi chỉ
nhìn và cảm nhận được ý chí tinh thần đang diễu khiển anh ấy khi anh
chạy, ý chí của anh và của nhóm người khuyết tật khác lan tỏa ra toàn bộ
khán giả. Phần lớn chúng tôi lúc đó đã bật khóc khi cảm nhận được ý chí
của họ. Tôi lại được nhắc nhở một lần nữa về sức mạnh tinh thần cua con
người. Tôi nhận ra rằngặc dù thể chất của mình tốt hơn anh ấy nhưng ý
chí của anh ấy lại cao hơn tôi rất nhiễu. Ý chí của anh ấy đã biến những
khiếm khuyết thể chất của anh thành sức mạnh cơ thể, sức mạnh lý trí
và sức mạnh tình cảm. Tất cả chúng ta đều có thể đạt được sức mạnh đó
nhờ vào một ý chí kiên cường như thế.
TẤT CẢ CHÖNG TA ĐỀU CÓ NHỮNG ĐIỂM

MẠNH VÀ ĐIỂM YẾU
Như tôi đã nói, tôi không phải là một người học hành giỏi giang gì. Tôi
cũng không thuộc diện được các giáo viên gọi là học sinh thông minh. Tôi
cũng chẳng tố đẹp mấy về mặt cảm xúc bởi vì tôi rất nóng nảy, thiếu
kiên nhẫn và thiếu tỉ mỉ. Thể chất của tôi cũng chẳng hơn ai. Tôi

không phải là một vận động viên tầm cỡ hay một người có thể hình
đẹp. Nhưng hôm nay, tôi có thể nói rằng mình rất hạnh phúc và không
còn vướng bận vấn đề tiền bạc gì cả, bởi vì tôi luôn nhắc nhở bản thân
về sức mạnh ý chí của con người. Cha mẹ tôi cũng có một ý chí mạnh
mẽ như thế và luôn khuyên tôi hãy dựa vào sức mạnh đó mỗi khi cảm
thấy nghi ngờ bản thân. Tôi có thể là tôi như ngày hôm nay là nhờ tôi
dã cưới một người vợ cũng có một ý chí mạnh mẽ, tin tưởng vào tôi và
luôn ở bên tôi trong những lúc khó khăn.
Chính nhờ sức mạnh tinh thần của mình và nhờ sự nâng đỡ tinh thần
của những người xung quanh, tôi đã có thể học cách khai thác lý trí
của mình, kiểm soát tình cảm của mình, từ đó dẫn đến những hành
động thực tế, có thể ngã xuống rồi lại đứng lên.

CHƯƠNG KẾT

Cái giá của việc sửa chữa “phiếu điểm tài
chính”
“Kế toán là nền tảng của việc giải trình”
Người cha giàu.
Tôi thường nghe người ta nói: “Tôi không thích học kế toán. Tôi
chẳng hứng thú gì với việc cập nhật các báo cáo tài chính.” Khi nghe
những câu nói đại loại như thế, tôi đồng ý mỗi người có quyền lựa chọn
học những gì mà họ thích học. Và khi đó tôi thường lặp lại câu nói của
người cha giàu: “Kế toán là nền tảng của việc giải trình,” Nói cách
khác, một trong những ích lợi của việc học kế toán và không ngừng cố
gắng hoàn thiện những báo cáo tài chinh của bạn là: quá trình này
giúp bạn phát triển khả năng giải trình tài chính với bán thân mình. Và
khả năng giải trình tài chính với bản thân chính là cái giá mà bạn phải
trả nếu thật sự muốn trở thành triệu phú.
Khi công việc kinh doanh đầu tiên của tôi thất bại, người cha giàu bảo
tôi: “Khi xe của con bị hỏng con đem ra những người thợ máy chuyên
nghiệp và họ sửa cho con. Nhưng khi con gặp rắc rối tài chính, người
duy nhất có thể giải quyết những vấn đề đó chính là bản thân con.”
Ông tiếp tục nói: “Tài chính cũng giống như một trận chơi golf. Con có
thể đọc sách, tham dự hội thảo, thuê huấn luyện viên và tập luyện,
nhưng cuối cùng thì chỉ có con mới có thể nâng cao thành tích của
mình mà thôi.” Một trong những lý do khiến rất ít người trở nên giàu có
là vì khi người ta gặp rắc rối tài chính, họ thường không biết cách giải
quyết. Không ai dạy họ những điều cơ bản về cách phân tch những vấn
đề tài chính mà họ có thể gặp. Kết quả là nhiều người biết rằng mình
đang gặp rắc rối tài chính nhưng vì không biết đọc báo cáo tài chính
hay không biết ghi chép sổ sách đúng cách nên thậm chí họ không biết
vấn đề tài chính của mình nghiêm trọng đến mức nào chứ đừng nói
đến xem xét và giải quyết vấn đề.
Với tôi đối mặt với những báo cáo tài chính nát bét của mình quả là

một kinh nghiệm cay đắng. Thế nhưng điều tốt nhất mà tôi từng làm
chính là đương đầu với chúng. Khi đương đầu với những vấn đề của
mình thay vì phung phí thời gian giả vờ như chằng có chuyện gì xảy ra,
tôi đã gặt hái dược những kinh nghiệm tài chính tốt nhất trong cuộc
đời mình. Khi đối mặt với chúng, tôi đã tìm ra chính xác những gì mình
chưa biết cũng như những gì cần học hỏi để cứu chữa tình hình tài
chính của mình.
Nhìn tôi than vãn và rên rỉ với các báo cáo tài chính thất bại của mình,
người cha giàu bảo: “May mắn là khi con phạm sai lầm, con đã phạm
những sai lầm nghiêm trọng.” Ông cũng nói: “Nếu con sẵn sàng đối mặt
với sự thật và rút kinh nghiệm từ những sai lầm của mình, con có thể học
được gấp nhiều lần so với những gì cha có thể dạy con về tiền bạc.” Ông
tiếp tục giải thích: “Khi con giải quyết những báo cáo tài chính của con,
con phải đương đầu với bản thân và những thử thách tài chính của riêng
con. Con bắt đầu nhận ra những gì con biết và những gì con chưa biết.
Khi nhìn vào bản báo cáo tài chính, con bắt đầu ý thức được rằng mình
phải tự chịu trách nhiệm với bản thân mình.” Việc đương đầu với những
rắc rối tài chính của mình và tự giải quyết chúng chính là sự giáo dục tốt
nhất mà tôi nhận được, bởi vì nhờ đương đầu với những sai lầm của mình
nên tôi có thể tự chịu trách nhiệm về chúng. Khi giải quyết các báo cáo
tài chính, tôi nhận ra “phiếu điểm tài chính” của mình rất tệ hại. Về mặt
tài chính, tôi không giỏi như mình vẫn tưởng. Và khi tìm cách cải thiện
những điểm số này, tôi đã học được những gì cần học để có thể trở thành
một triệu phú, đó chính là cái giá mà tôi phải trả.
Ý TƯỞNG CUỐI CÙNG

Có nhiều cách để trở thành triệu phú. Một cách là làrn thẻ tín dụng và
sống tằn tiện. Tôi không chọn cách này vì cái giá của nó quá đắt. Một
cách khác là cưới một cô gái giàu có làm vợ. Tôi cũng có thể làm như
vậy nhưng một lần nữa, cái giá của nó cũng rất đắt dù đó là một cách
phổ biến để làm giàu nhanh chóng. Một con đường khác là lừa gạt,
nhưng với tôi rõ ràng là cái giá này cũng đắt không chịu nổi. Và một
cách nữa để trở thành triệu phú là bổ sung kiến thức tài chính và sẵn
sàng chịu trách nhiệm trước bản thân, trước kết quả tài chính của
mình, trước sự học hỏi không ngừng và sự phát triển cá nhân để trở
thành một con người tốt hơn. Đó mới là cái giá mà tôi sẵn lòng chấp
nhận để trở thành một nhà triệu phú.

Trước khi kết thúc cuốn sách, tôi mong bạn hãy xem lại bản báo cáo
tài chính này một lần nữa, như một lời nhắc nhở của người cha giàu về
những điều quan trọng.
Cám ơn bạn đã đọc cuốn sách này và tôi hy vọng bạn sẽ trở thành
một triệu phú trong tương lai nếu hiện tại bạn chưa Phải là triệu phú.

Day Con Lam Giau Tap 8

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Day Con Lam Giau Tap 8

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.

Tác giả: Robert T. Kiyosaki & Sharon L. Lechter

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Cái giá của sự keo kiệt

Cái giá của một sai lầm

Cái giá của giáo dục

Cái giá của việc cắt giảm chi phí

Bạn đang mắc nợ đến mức nào?

Cái giá của sự thay đổi

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

“Cái giá à?”, cô tỏ vẻ ngạc nhiên. “Ý anh là thế nào?”.

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ở tuổi 65, cứ 100 người thì

có: - 1 người giàu có

- 4 ngưởi khá giả

- 5 người vẫn còn phải làm việc kiếm sống

- 54 người sống nhờ gia đình hoặc trợ cấp chính

phủ - 36 người đã chết

CÓ MỘT NGÔI NHÀ LỚN NGHĨA LÀ BẠN

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

ĐÂU LÀ CÁI GIÁ PHẢI TRẢ ĐỂ TRỜ THÀNH

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

“Cái giá không phải lúc nào cũng được đo bằng

Có nhiều cuốn sách truyền bá ý tưởng về sự tiện tặn và một cuộc

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

NHỮNG CÁCH LÀM GIÀU KHÁ>

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

CÓ PHẢI AI CŨNG CÓ THỂ GIÀU CÓ?

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

TIỀN BẠC CHÍNH LÀ PHẦN THƯỞNG CHO

CÁI GIÁ CỦA SỰ BẢO ĐN

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

“Dĩ nhiên,” ông đáp. “Như cha đây, cha có cả hai.”

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Tôi và Mike gật đầu: “Dạ nhớ.”

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

“Đúng thế,” người cha giàu mỉm cườ>

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

“Cha cho con một ví dụ được không?”, tôi thắc mắc.

ột thám tử giỏi?”, Mike và tôi bật hỏi.

“Có lẽ thế,” Mike nhún vai.

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

CÁI GIÁ CỦA SỰ KEO KIỆT

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ý KIẾN CỦA NGƯỜI CHA GIÀU

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

Ebook miễn phí tại : Webtietkiem.com/Free

ĐIỂM TỐT Ở TRƯỜNG – ĐIỂM TÀI CHÍNH

BÀI HỌC TỪ NHỮNG SAI LẦM