THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT CHÈ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

I HC THI NGUYN
TRNG I HC KINH T V QUN TR KINH DOANH

------------------------------------------------
PHM VN VIT H
THC TRNG V NHNG GII PHP CH YU NHM

PHT TRIN SN XUT CH TI THNH PH THI NGUYN
LUN VN THC S KINH T
Thi Nguyn, nm 2007

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
LI CAM OAN
Ti xin cam oan rng s liu v kt qu nghin cu trong lun vn l hon
ton trung thc v cha h c s dng bo v mt hc v no.
Mi s gip cho vic hon thnh lun vn c ghi trong li cm
n. Cc thng tin, ti liu trnh by trong lun vn c ghi r ngun gc.
Tc gi lun vn
Phm Vn Vit H
ii
LI CM N
Trong qu trnh thc hin lun vn Thc trng v nhng gii php ch
yu nhm pht trin sn xut ch ti thnh ph Thi Nguyn ti nhn c
s hng dn, gip , ng vin ca nhng c nhn v tp th. Ti xin by t
s cm n su sc nht ti tt c cc c nhn v tp th to iu kin gip
ti trong hc tp v nghin cu.
Trc ht ti xin by t s cm n i vi Ban gim hiu nh trng, Khoa
Sau i hc v cc thy, c gio Trng i hc kinh t v Qun tr kinh doanh
thuc i hc Thi Nguyn to mi iu kin v tinh thn v vt cht gip
ti hon thnh chng trnh hc tp v nghin cu.
C c kt qu ny ti v cng bit n v by t lng knh trng su sc
i vi Ph gio s, Tin s Th Bc ngi nhit tnh hng dn gip
ti hon thnh lun vn ny.
Ti xin by t lng bit n su sc n S Nng nghip & PTNT tnh Thi
Nguyn, Cc Thng k tnh Thi Nguyn, lnh o UBND thnh ph, phng Thng
k thnh ph, Phng Ti nguyn v Mi trng, phng Nng nghip &PTNT v c
bit l Vn phng HND&UBND thnh ph ni ti ang cng tc to mi iu
kin gip ti trong sut qu trnh hc tp v vit lun vn tt nghip.
Ti xin by t lng bit n su sc n ng u, HND, UBND v b con
nng dn cc x Tn Cng, Phc Xun, Phc H, Tch Lng nhng ngi
gip ti trong qu trnh thc hin lun vn.
Ti xin cm n s ng vin, gip ca bn b, ng nghip v gia nh
chia s nhng kh khn v ng vin ti hon thnh lun vn ny.
Ti xin by t s cm n su sc i vi mi s gip qu bu ./.
Tc gi lun vn
Phm Vn Vit H
iii
MC LC
Trang
Li cam oan
Li cm n
ii
Mc lc
iii
Danh mc cc ch vit tt
iv
Danh mc cc bng trong Lun vn
M u.
1-Tnh cp thit ca ti
2- Mc tiu nghin cu
3-i tng v Phm vi nghin cu.
4-Nhng ng gp ca Lun vn
Chng 1: Tng quan ti lin nghin cu v phng php
nghin cu
1.1-C s khoa hc
1.1.1-Vi nt v cy ch v vai tr ca cy ch vi i sng con

ngi
1.1.2-Cc nhn t nh hng n sn xut ch
1.1.3-Nhng ch tiu nh gi v pht trin sn xut ch
15
1.2- Pht trin sn xut ch trn th gii v Vit Nam
18
1.2.1-Pht trin sn xut ch trn Th gii
18
1.2.2-Pht trin sn xut ch Vit Nam
19
1.2.3 Tnh hnh sn xut ch Thi Nguyn

1.3-Phng php nghin cu
26
1.3.1-Cc phng php nghin cu
26
1.3.2-Phng php phn tch
31
Chng 2: Thc trng pht trin sn xut ch Thnh ph
33
Thi Nguyn
2.1 c im ca a bn nghin cu
33
2.1.1 iu kin t nhin.
33
2.1.2 c im kinh t - x hi.
38
iv
2.1.3- Tnh hnh mt s ngnh kinh t ca Thnh ph Thi Nguyn
43
2.1.4-nh gi nhng thun li v kh khn trong qu trnh pht

trin sn xut ca Thnh ph Thi Nguyn
48
2.2-Tnh hnh pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn
52
2.2.1-Din tch v c cu ging
52
2.2.2-Sn xut ch nguyn liu
52
2.2.3-V k thut thm canh
57
2.2.4-V k thut ch bin v tiu th sn phm
58
2.2.5-V chuyn giao tin b k thut
61
2.2.6-V tiu th ch
61
2.2.7-Cng tc pht trin HTX ch
63
2.2.8-Chnh sch khuyn nng
63
2.2.9-Thc hin chnh sch v t ai
65
2.3-nh gi chung tnh hnh pht trin sn xut ch thnh

ph Thi Nguyn
2.3.1-Nhng mt t c
65
2.3.2- Nhng mt cn hn ch
66
2.3.3-Nguyn nhn nh hng n pht trin sn xut ch thnh

ph Thi Nguyn
66
Chng 3: nh hng v nhng gii php ch yu nhm pht

trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn
3.1 Nhng quan im, cn c v pht trin sn xut ch
thnh ph Thi Nguyn
3.1.1 Nhng quan im v pht trin sn xut ch thnh ph Thi
Nguyn
3.1.2 Nhng cn c
69
3.2 nh hng, mc tiu pht trin sn xut ch ca thnh ph
70
Thi Nguyn n nm 2010

3.2.1 nh hng pht trin sn xut ch
70
3.2.2 Mc tiu pht trin sn xut ch
71
3.3 Nhng gii php ch yu nhm pht trin sn xut ch thnh

ph Thi Nguyn
72
3.3.1 Quy hoch vng sn xut ch
72
65
69
69
69
3.3.2 C cu ging v k hoch m rng din tch, nng sut cht

lng v sn xut ch nguyn liu
3.3.3 ng dng v chuyn giao tin b khoa hc cng ngh
72
3.3.4 Xy dng h thng qun l, kim tra, gim st, nh gi cht

lng
76
3.3.5 Tng cng hot ng thng tin th trng v xc tin thng

mi tiu th sn phm
77
3.3.6 Tng cng xy dng c s vt cht k thut vng ch
78
3.3.7 Gii php v cc chnh sch pht trin sn xut
79
Kt lun
83
Kin ngh
84
75
Danh mc ti liu tham kho .

Ph lc
vi
DANH MC CC CH VIT TT
CH VIT TT
CH VIT Y
CNXH
Ch ngha x hi
HTX
Hp tc x
WTO
T chc thng mi th gii
LNN
Lao ng nng nghip
KD
Kinh doanh
CNH-HH
Cng nghip ho- Hin i ho
VT
n v tnh
NN&PTNT
Nng nghip v pht trin nng thn
SL
S lng
SP
Sn phm
SXKD
Sn xut kinh doanh
TBD
Thi Bnh Dng
ATK
An ton khu
BQ
Bnh qun
Lao ng
NLNTS
Nng lm nghip thu sn
Tr.
Triu ng
n v tnh ng Vit nam
HND
Hi ng nhn dn
UBND
U ban nhn dn
XDCB
Xy dng c bn
DANH MC CC BNG TRONG LUN VN

vii
Trang
Bng 1.1: Tnh hnh sn xut v xut khu ch Vit Nam
22
Bng 1.2: Din tch ch hin c ca tnh Thi Nguyn phn theo n v
24
hnh chnh
Bng 1.3: Din tch ch cho sn phm ca tnh Thi Nguyn phn theo
25
n v hnh chnh
Bng 1.3: Sn lng ch ca tnh Thi Nguyn phn theo n v hnh
26
chnh
Bng 2.1: Tnh hnh t ai ca thnh ph Thi Nguyn nm 2004-2006
36
Bng 2.2: Din tch t nng nghip ca thnh ph Thi Nguyn chia
36
theo n v hnh chnh

Bng 2.3: Tnh hnh nhn khu v lao ng ca TP Thi Nguyn nm
39
2004- 2006
Bng 2.4: C s vt cht k thut ca thnh ph Thi Nguyn nm
41
2004-2006
Bng 2.5 : Kt qu sn xut ngnh nng nghip thnh ph Thi
44
Nguyn nm 2004-2006
Bng 2.6: Din tch, nng sut, sn lng mt s cy trng ch yu
45
thnh ph Thi Nguyn nm 2004-2006

Bng 2.7: Kt qu sn xut kinh t nng thn thnh ph Thi Nguyn
46
nm 2004-2006.
Bng 2.8: Tnh hnh giu ngho thnh ph Thi Nguyn nm 2004-2006
49
Bng 2.9: Din tch ch trn a bn thnh ph Thi Nguyn nm 2006
53
Bng 2.10: Din tch, nng sut, sn lng ch kinh doanh trn a bn
54
viii
thnh ph Thi Nguyn
Bng 2.11: Chi ph sn xut trn 1 ha ch kinh doanh trn a bn thnh ph
55
Thi Nguyn nm 2006

Bng 2.11: Chi ph sn xut trn 1 ha ch KTCB trn a bn thnh ph
56
Thi Nguyn nm 2006

Bng 2.13 : Din tch, nng sut, sn lng ch thnh ph Thi Nguyn
58
qua cc nm 2004-2006
Bng 2.14 : Hnh thc ch bin ch thnh ph Thi Nguyn
60
Bng 2.15: Kt qu chuyn giao khoa hc k thut trng ch giai on 2004-
62
2006 trn a bn thnh ph Thi Nguyn

Bng 2.16: Hnh thc, hnh thi tiu th sn phm ch trn a bn
thnh ph Thi Nguyn
Bng 2.17 : Kt qu v hiu qu trn 1 ha ch kinh doanh ca cc loi
h nm 2005-2006
63
68
73
Bng 3.1: K hoch trng mi ch 2007 2010
74
Bng 3.2: K hoch trng phc hi ch 2007 - 2010

Bng 3.3: K hoch din tch, nng sut, sn lng ch kinh doanh giai
74
on 2007-2010
M U
1. Tnh cp thit ca vic nghin cu ti
Ch l cy cng nghip di ngy c ngun gc vng nhit i v
nhit i, l cy trng xut hin t lu i, c trng kh ph bin trn th
gii. c bit l mt s quc gia khu vc chu nh Trung Quc, Nht Bn,
Vit Nam...Nc ch l thc ung tt, r tin hn c ph, ca cao, c tc dng
gii kht, chng lnh, khc phc s mt mi ca c th, kch thch hot ng
ca h thn kinh, h tiu ho v cha c mt s bnh ng rut. c bit
cht Tanin trong ch c kh nng ht cht phng x, do n cn chng c
mt s bnh do cc cht phng x gy ra [4]. Chnh v cc c tnh u vit
trn, ch tr thnh sn phm ung ph thng trn ton th gii. Hin
nay c trn 40 nc trn th gii sn xut ch, trong khi c trn 200 nc
tiu th ch. y chnh l mt li th to iu kin cho vic sn xut ch ngy
cng pht trin [6].
Vit Nam l mt nc c iu kin t nhin thch hp cho cy ch pht
trin. Ch c lch s pht trin trn 4000 nm, cy ch Vit Nam cho nng
sut, sn lng tng i n nh v c gi tr kinh t. To nhiu vic lm
cng nh thu nhp cho ngi lao ng, c bit l cc tnh trung du v min
ni. Vi u th l mt cy cng nghip d khai thc, ngun sn phm ang c
nhu cu ln v xut khu cng nh tiu dng trong nc, cy ch c coi l
cy trng mi nhn, mt th mnh ca khu vc trung du v min ni [14].
Thnh ph Thi Nguyn l mt thnh ph trung du, min ni Bc B,
c thin nhin u i mt h thng t ai v iu kin kh hu thi tit kh
thch hp cho vic pht trin cy ch. So vi cc huyn trong tnh, thnh ph
c din tch ch kh ln c phn b ch yu cc x pha Ty, vi vng
trng im l cc x: Tn Cng, Phc Tru, Phc Xun, Thnh c. Hin
nay, cy ch tr thnh mt trong nhng cy trng mi nhn gp phn

chuyn dch c cu kinh t v ci thin i sng nhn dn.
Trong nhiu nm qua, sn xut ch ca thnh ph c bc pht
trin, song kt qu sn xut ch cn cha cao so vi tim nng v cn nhiu
vn cn phi xem xt, gii quyt. Vy, thc trng pht trin sn xut ch
ca thnh ph nh th no? C nhng yu t, nguyn nhn ch yu no nh
hng? Cn c nhng nh hng v cc gii php ch yu no sn xut
ch ca thnh ph pht trin nhanh, vng chc v t hiu qu kinh t cao.
Xut pht t yu cu ti la chn ti: "Thc trng v nhng gii
php ch yu nhm pht trin sn xut ch ti thnh ph Thi Nguyn"
lm ti nghin cu nhm gp phn thit thc trin khai chin lc pht
trin nng nghip, nng thn ca ng v Nh nc trn a bn thnh ph
Thi Nguyn.
2. Mc tiu nghin cu ca ti
2.1- Mc tiu chung
Mc tiu bao trm ca ti l trn c s nghin cu thc trng pht
trin sn xut ch ti thnh ph Thi Nguyn, xut mt s gii php ch
yu nhm pht trin sn xut ch ti thnh ph, gp phn thc y pht trin
kinh t nng nghip, nng thn ca thnh ph.
2.2- Mc tiu c th
- Gp phn h thng ho v c s l lun v thc tin vn pht trin
sn xut ch.
- Phn tch, nh gi thc trng pht trin sn xut ch trn a bn
thnh ph Thi Nguyn t nm 2004 - 2006.
- ra nh hng v nhng gii php ch yu nhm pht trin sn

xut ch trn a bn thnh ph Thi Nguyn trong thi gian ti.
3. i tng v phm vi nghin cu
3.1- i tng nghin cu
i tng nghin cu l cc vn v pht trin sn xut ch ca cc
nng h trn a bn thnh ph Thi Nguyn.
3.2- Phm vi nghin cu
Phm vi nghin cu bao gm phm vi v ni dung nghin cu, khng
gian v thi gian nghin cu t nm 2004 - 2006. Ni dung nghin cu v
pht trin sn xut ch l vn rt rng, v vy ti ch tp trung nghin
cu tnh hnh pht trin sn xut ch trn a bn thnh ph Thi Nguyn. T
xut cc gii php ch yu nhm pht trin mnh lnh vc ny trn a
bn thnh ph Thi Nguyn trong nhng nm ti.
4. ng gp ca Lun vn
Lun vn l ti liu gip nng dn trong cc vng trng ch ca thnh
ph nh gi hiu qu kinh t sn xut ch so vi cc cy trng khc la
chn nhn rng sn xut ch trn a bn thnh ph Thi Nguyn pht trin
t hiu qu cao, c c s khoa hc.
Lun vn l cng trnh khoa hc c ngha l lun v thc tin thit
thc, l ti liu gip thnh ph Thi Nguyn, tnh Thi Nguyn xy dng k
hoch pht trin sn xut ch nhng nm tip theo c c s khoa hc.
Lun vn nghin cu kh ton din v c h thng nhng gii php ch
yu nhm pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn, c ngha thit
thc cho qu trnh pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn v i vi
cc a phng c iu kin tng t.
5. B cc ca Lun vn
M u
Chng 1: Tng quan ti liu nghin cu v Phng php nghin cu
Chng 2: Thc trng pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn
Chng 3: nh hng v nhng gii php ch yu nhm pht trin sn
xut ch thnh ph Thi Nguyn
Kt lun v kin ngh.
CHNG 1
TNG QUAN TI LIU NGHIN CU V PHNG PHP NGHIN CU
1.1. C s khoa hc pht trin sn xut ch

1.1.1. Vi nt v cy ch v vai tr ca ch vi i sng con ngi
1.1.1.1. Ngun gc cy ch Vit Nam
Nm 1933, ng J.J B Denss, mt chuyn gia v ch ca H Lan, nguyn
gim c vin nghin cu ch Buitenzorg Java (Innxia), c vn ca
Cng ty ch ng Dng thi Php sau khi i kho st cc cy ch c
huyn V Xuyn tnh H Giang - Vit Nam vit v ngun gc cy ch trn
th gii. Trong bi vit ca ng c im cn ch l nhng ni m con ngi
tm thy cy ch bao gi cng cnh nhng con sng ln, nht l sng
Dng T, sng Tsikiang Trung Quc, sng Hng Vit Nam, sng
Mkng Vn Nam, tt c nhng con sng ny u bt ngun t pha ng
Ty Tng. V l do ny ng cho rng ngun gc ca cy ch l t cc dy ni
ny phn tn i [6].
Nm 1976, vin s hn lm khoa hc Lin X K.M. Demukhatze nghin
cu s tin ho ca cy ch bng cch phn tch cht cphin trong ch mc
hoang di v ch do con ngi trng cc vng khc nhau trn th gii.
Trong c cc vng ch c ca Vit Nam (Yn Bi, Lng Sn, Ngh An).
Tc gi kt lun: Cy ch c Vit Nam tng hp cc cphin n gin
hn cy ch Vn Nam, Trung Quc v nh vy phc tp cy ch Vn
Nam, Trung Quc nhiu hn cy ch Vit Nam. Do tc gi xut s
tin ho ca cy ch nh sau: Cy hoa tr - ch Vit Nam - ch Vn Nam ch Trung Quc - ch Assam n [6].
Qua phn tch nhiu nh khoa hc cho rng Vit Nam l mt trong
nhng ci ni ca cy ch. Cc vng ch Lng Sn, H Giang v c bit l
khu vc ch hoang vi hn 41 vn cy ch tuyt c th Sui Ging (huyn
Ngha L Yn Bi) trn cao hn 1300m so vi mc nc bin l nhng
bng chng quan trng cho gi thit trn.
Ngoi nhng ging ch nh ch Tuyt san, Vit Nam nhp khu thm
mt s ging ch mi c ngun gc t Nht Bn, i Loan, Trung Quc.
1.1.1.2. Vai tr, tc dng ca ch i vi i sng nhn dn
Ch l loi cy cng nghip di ngy, trng 1 ln cho thu hoch nhiu
nm, t 30 n 50 nm. Trng v thm canh t u, lin tc v sau 3 nm cy
ch c a vo kinh doanh, mang li thu nhp kinh t hng nm v nng
sut, sn lng tng i n nh. T ch bp ti, tu theo cng ngh v
cch ch bin s to ra cc loi sn phm ch khc nhau: Ch xanh, ch en,
ch vng, ch ti lc v.v.
Ch c nhiu vitamin c gi tr dinh dng v bo v sc kho. C tc
dng gii kht, b dng v kch thch h thn kinh trung ng, gip tiu ho
cc cht m, gim c bnh bo ph, chng lo ho... Do ch tr thnh
sn phm ung ph thng trn ton th gii. Ch c s dng hng ngy
v hnh thnh nn mt tp qun to ra c nn vn ho. Khoa hc hin i
i su nghin cu, tm hiu v tm ra nhiu hot cht c gi tr trong sn
phm ca cy ch; ngi ta c th chit sut t cy ch ly ra nhng sinh t
c bit nh: cphin, vitamin A, B1, B2, B6, c bit l vitamin C dng
iu ch thuc tn dc cao cp. V th ch khng nhng c tn trong danh
mc nc gii kht, m n cn c tn trong t in y hc, dc hc. Ngi
Nht Bn khng nh ch cu ngi khi b nhim x v gi l th
nc ung ca thi i nguyn t, nn nhn bom nguyn t Hirxima cc
vng trng ch xanh sng kho mnh, chnh l mt bng chng sinh
ng v tc dng chng phng x ca ch [6].
Ch l loi cy i vo i sng con ngi mt cch su sc, m .
Ung tr tr thnh mt phong tc tp qun, l s thch t lu i ca nhiu
dn tc trn th gii. Cng ging nh nhiu nc chu v ng Nam
khc, Vit Nam tc ung tr c t rt lu i. Ngi Vit Nam bit n
tr t kh sm, phng ngn c truyn khng t nhng li dy v cch ung
tr nh: ru ngm nga, tr lin tay tr tam ru t . m tr, chn ru
tr nn rt quen thuc, thn thng i vi ngi Vit Nam t gi ti tr,
t thnh th ti nng thn. Ung tr phi thng thc ti nc th ba mi
thy ht hng v ngt m ca tr, l mt loi hot ng n, ung va c
ngha thc dng, va l biu hin ca vn ho n ung i hi trnh
thng thc cao v nng n ln thnh ngh thut ung ru, thng thc tr.
Tr d c ch bin, c ung theo cch no vn biu th mt nt vn ho
c o nh tr o. i vi ngi Vit Nam mi khi c m tr xanh pha
thng mi hng xm lng ging cng thng thc. o tr Vit Nam tht
trn trng cch dng mi y ng , d lng vui hay bun, d tri ma hay
nng, khch cng khng th t chi khi ch nhn trn trng a mi; mi tr
l mt ng x vn ho lch s, l v lng mn khch ca ch nh.
Phong tc to nn mt v p c trng vi nhng nt rt ring, mang
m cht ng. Vi tr tam, ru t ca c nhn lm cho con ngi
gii to c nhng lo toan thng nht, lm phong ph thm i sng tinh
thn v lm tng ngha cho sinh hot i thng, gip con ngi xch li
gn nhau, m p thm m tnh lng, ngha xm. C th khng nh nn vn
ho tr Vit Nam m bn sc tn ti v to hng [8].
Ch c gi tr s dng v l hng ho c gi tr kinh t, sn xut ch
mang li hiu qu kinh t kh cao gp phn ci thin i sng cho ngi lao
ng. Hin nay ch tr thnh mt hng xut khu c gi tr ca Vit Nam.

Ngoi ra th trng ni a i hi v ch ngy cng nhiu vi yu cu cht
lng ngy cng cao. Pht trin sn xut, y mnh tiu th ch, gp phn
quan trng trong vic to vic lm tng thu nhp cho ngi trng ch. c
bit l ng bo trung du v min ni, ni m c c s vt cht k thut cn
thp km, vn vic lm cn gp nhiu kh khn v thu nhp vn cn thp.
Nh vy, ch l loi cy c tim nng khai thc vng t ai rng ln
ca khu vc trung du v min ni. Bn cnh n cn c tc dng ph xanh
t trng, i trc, bo v t, bo v mi trng sinh thi. Nc ta c iu
kin kh hu, t ai ph hp vi s sinh trng v pht trin ca cy ch,
nhn dn ta li c kinh nghim v tp qun trng ch lu i. Nc ta c
ngun lao ng di do, kho lo trong cc khu thu hoch, ch bin ch, c
cc c s nghin cu lu nm v ch. Do tim nng khai thc v pht trin
sn xut ch trong nhng nm tip theo l rt ln v kh thi.
1.1.2. Cc nhn t nh hng n sn xut ch
1.1.2.1- Nhm nhn t v iu kin t nhin
* iu kin t ai
t ai l t liu sn xut ch yu, c bit i vi cy ch, n l yu t
nh hng trc tip n sn lng, cht lng ch nguyn liu v ch thnh
phm [1].
Mun ch c cht lng cao v c hng v c bit cn phi trng ch
cao nht nh. a s nhng ni trng ch trn th gii cn c cao
cch mt bin t 500 dn 800 m. Ch c trng v pht trin ch yu vng
t dc, i ni, nhng vng ni cao ch c cht lng tt hn vng thp.
dc t trng ch khng qu 300, t cng dc th xi mn cng ln, t
ngho dinh dng ch khng sng c lu. Ch l loi cy thn g d n su
nn cn tng t dy, ti thiu 50 cm. Cy ch a cc loi t tht v t tht pha

ct c gi m tt, thot nc tt. su mc nc ngm phi su hn th ch
mi sinh trng v pht trin tt c v cy ch cn m nhng s ng.
chua ca t l ch tiu quyt nh i sng cy ch, chua PH
thch hp nht l t 4,5 5,5. Nu chua PH di 3, l ch xanh thm, c
cy cht. Nu chua trn 7,5, cy t l, vng cn. Trng ch cc vng t
trung tnh hoc kim cy ch cht dn. Ngoi ra thnh phn dinh dng cng
quyt nh s sinh trng v nng sut cy ch. cy ch pht trin tt, em
li hiu qu kinh t cao th t trng ch phi t yu cu: t tt, giu mn,
cha y cc cht dinh dng cho ch pht trin.
* iu kin kh hu
Cy ch thch nghi vi cc iu kin kh hu khc nhau. Nhng qua s
liu cc nc trng ch cho thy, cy ch sinh trng nhng vng c lng
ma hng nm t 1000 - 4000 mm, ph bin thch hp nht t 1500 2000
mm. m khng kh cn thit t 70 - 90%. m t t 70 - 80%. Lng
ma bnh qun thng trn 1000 mm ch mc tt, nc ta cc vng trng ch
c iu kin thch hp, ch thng c thu hoch nhiu t thng 5 n thng
10 trong nm.
Nhit khng kh nh hng trc tip n qu trnh sinh trng v pht
trin ca cy ch. Cy ch ngng sinh trng khi nhit khng kh di 10oC
hay trn 40oC. Nhit thch hp cho sinh trng t 22 - 280C. Ma ng cy ch
tm ngng sinh trng, ma xun bt u pht trin tr li. Thi v thu hoch ch
di, ngn, sm, mun tu thuc ch yu vo iu kin nhit . Tuy nhin cc
ging ch khc nhau c mc chng chu khc nhau [3].
10
Cy ch vn l cy thch nghi sinh thi vng cn nhit i bng rm, m

t. Lc nh cy cn t nh sng; mt c im cng cn lu l cc ging
ch l nh a sng hn cc ging ch l to.
1.1.2.2- Nhm nhn t kinh t k thut
* Ging ch
L yu t quan trng nh hng trc tip n nng sut, cht lng ch
nguyn liu v ch thnh phm. C th ni ging l tin nng sut, cht
lng ch thi k di 30- 40 nm thu hoch, nn cn c ht sc coi trng.
Ging ch l ging c nng sut cao, cht lng tt, chng chu c iu
kin sng khc nghit v su bnh. Nguyn liu ph hp ch bin cc mt
hng c hiu qu kinh t cao. Cng vi ging tt trong sn xut kinh doanh
ch cn c mt s c cu ging hp l, vic chn to ging ch l rt quan
trng trong cng tc ging. Vit Nam chn, to c nhiu ging ch tt
bng phng php chn lc c th nh: PH1, TRI777, 1A, TH3. y l mt
s ging ch kh tt, tp trung c nhiu u im, cho nng sut v cht
lng bp cao, v ang c s dng ngy cng nhiu, trng trn din tch
rng, b sung c cu ging vng v thay th dn ging c trn cc nng ch
cn ci.
Bn cnh c tnh ca cc ging ch, phng php nhn ging cng nh
hng trc tip ti ch nguyn liu. Hin nay c 2 phng php c p
dng ch yu l trng bng ht v trng bng cnh gim. c bit phng
php trng ch cnh n nay c ph bin, p dng rng ri v dn dn
tr thnh bin php ch yu trn th gii cng nh Vit Nam.
* p dng tin b khoa hc k thut
- Cng vi ging mi vic p dng tin b khoa hc vo sn xut v ch
bin cng l iu kin cn thit to ra nng sut cao v cht lng tt.
11
- T c rc v ti nc: T c rc tng nng sut ch 30-50% do gi

c m, tng lng mn v cc cht dinh dng d tiu trong t. Ch cng
l cy trng rt cn nc, nu cung cp nc thng xuyn th nng sut ch
nguyn liu s tng t 25-40%.
- n ch: l bin php k thut cn thit nng cao nng sut, cht
lng ch. Kt qu nghin cu Innxia cho thy hm lng cphin ca
nguyn liu ch n cao hn nguyn liu ch cha n. Ngoi phng php
n, thi v n cng nh hng n nng sut, cht lng ch. Thng tin
hnh n vo thi k cy ch ngng sinh trng, khng ra bp t ngy gia
thng 12 n cui thng 1 hng nm nhng tp trung ch yu vo thng 1.
- Bn phn: Bn phn cho ch nht l ch kinh doanh l mt bin php
k thut quan trng quyt nh trc tip ti nng sut v cht lng ch bp.
Ch l cy c kh nng thch ng vi iu kin dinh dng rt rng ri, n c
th sng ni t rt mu m cng c th sng ni t cn ci m vn c th
cho nng sut nht nh. Tuy nhin mun nng cao c nng sut, cht
lng th cn phi bn phn y . Bn phn cho ch l bin php kinh t k
thut cn thit nng cao nng sut v cht lng cho ch, nhng bin php
ny cng c nhng tc dng ngc. Bi nu bn phn khng hp l s lm
cho nng sut v cht lng khng tng ln c, thm ch cn b gim
xung. Nu bn m vi hm lng qu cao hoc bn cc loi phn theo t l
khng hp l s lm gim cht Tanin ho tan ca ch, lm tng hp cht Nit
dn ti gim cht lng ch. V vy bn phn cn phi bn ng cch, ng
lc, ng i tng v cn cn i cc yu t dinh dng ch yu nh: m,
ln, kali sao cho ph hp.
1.1.2.3- Nhm nhn t v iu kin kinh t x hi
* Th trng
12
- Th trng l yu t quan trng v c tnh quyt nh n s tn ti ca

c s sn xut kinh doanh ch, ca cc n v sn xut trong nn kinh t th
trng: mi nh sn xut, mi c s sn xut kinh doanh v mi c nhn u
phi tr li 3 cu hi ca kinh t hc l: sn xut ci g, sn xut nh th
no v sn xut cho ai. Cu hi sn xut ci g c t ln hng u, mang
tnh nh hng. tr li c cu hi ny ngi sn xut phi tm kim th
trng, tc l xc nh nhu cu c kh nng thanh ton ca th trng i vi
hng ho m h s sn xut ra. Th trng ng vai tr l khu trung gian ni
gia sn xut v tiu dng.
- Khi tm kim c th trng, ngi sn xut phi la chn phng
thc t chc sn xut nh th no cho ph hp, sao cho li nhun thu c l
ti a. cn vic gii quyt vn sn xut cho ai, i hi phi nghin cu k
c th trng, xc nh r c khch hng, gi c v phng thc tiu th.
Mun vy phi xem xt quy lut cung cu trn th trng. Ngnh ch c u
th hn mt s ngnh khc, bi sn phm ca n c s dng kh ph thng
trong nc cng nh quc t. Nhu cu v mt hng ny kh ln v tng
i n nh. Hn na ch khng phi l sn phm ti sng, sau khi ch bin
c th bo qun lu di, ch mang tnh thi v cng t gt gao hn cc loi
cy n qu. Chnh nh nhng u im trn d to ra th trng kh n nh v
kh vng chc, l iu kin, l nn tng kch thch, thc y s pht trin
ca ngnh ch.
* Gi c
i vi ngi sn xut nng nghip ni chung, ca ngi trng ch ni
ring th s quan tm hng u l gi ch (gi ch bp ti v ch bp kh)
trn th trng; gi c khng n nh nh hng ti tm l ngi trng ch.
13
- C th ni s bin ng ca th trng nh hng trc tip ti i sng

ca ngi sn xut ni chung, cng nh ngi lm ch, ngnh ch ni ring.
Do vic n nh gi c, m rng th trng tiu th ch l ht sc cn thit
cho s pht trin lu di ca ngnh ch.
* Ngun lao ng
Theo quan im ca Ricacdo: lao ng l cha, t ai l m sinh ra ca
ci vt cht. Lao ng l hot ng c mc ch ca con ngi thng qua
cng c lao ng, tc ng ln i tng lao ng nhm bin i chng thnh
ca ci vt cht cn thit cho nhu cu ca mnh. Nng h s dng lao ng
ch yu l lao ng gia nh. Tuy nhin lao ng trong nng h ng o v
s lng nhng c bn vn l lao ng th cng, nng sut lao ng thp,
trnh vn ho, khoa hc k thut v kin thc kinh doanh theo c ch th
trng cn hn ch. Pht trin sn xut ch cng vy, n va c ngha kinh
t, va c ngha x hi, bi v nh c pht trin sn xut ch gii quyt
c lng ln lao ng. Ngoi vic mang li li nhun kinh t cao, tng thu
nhp cho ngi lao ng, n cn gii quyt vn vic lm cho lc lng lao
ng ln c min ni v min xui, c bit l lao ng nng thn.
* H thng c s ch bin ch
Sau khi hi c ch nguyn liu (ch bp ti) ngi ta s tin hnh
ch bin, t ch bp ti to ra ch thnh phm, sau mi em i tiu th
trn th trng.
Ngoi yu cu v cht lng ch nguyn liu, th cng tc t chc, ch
bin, quy trnh ch bin cng nh hng ti cht lng ch thnh phm. Hch
ton c gi thnh t quyt nh c mc gi bn trn th trng sao
cho ph hp. Hin nay ngnh ch Vit Nam ang c nhng bc tin ng k
trong khu ch bin, nhiu cng ty, doanh nghip c thnh lp, hay chuyn
14
i thnh cc cng ty c phn tham gia lin kt vi nc ngoi a vo s

dng nhng dy chuyn hin i, cng sut ln p ng c phn no
yu cu ca qu trnh sn xut ch. Tuy nhin cc doanh nghip ny phn ln
ch sn xut, ch bin ch en phc v xut khu l ch yu.
Mt hnh thc ch bin khc cng ang c ch v p dng kh ph
bin l cch ch bin th cng, nng h m Thi Nguyn l mt v d tiu
biu. cc h nng dn trng ch, vic sn xut ch nguyn liu v khu ch
bin lun gn lin vi nhau. Vi hnh thc ny cc h trng ch c gng pht
huy cao nhng k thut c nhn va c tnh truyn thng, gia truyn va
c tnh khoa hc ch bin ra sn phm tt nht. Thc t cho thy, hu ht
sn phm ch ch bin t cc h gia nh c cht lng cao hn hn so vi
ch bin ti cc nh my. Nh vy vic xy dng cc c s ch bin ch, t
nh ti ln, t ch bin th cng ti ch bin cng nghip l yu cu ht sc
cp bch v c ngha rt ln quyt nh ti s pht trin ca ngnh ch ni
chung.
* H thng chnh sch v m ca Nh nc
- Thnh tu v kinh t ca Vit Nam hn 10 nm qua l do nhiu nhn
t tc ng, trong phi k n s ng gp tch cc ca i mi qun l
kinh t v m. S i mi ny c din ra trong tt c cc ngnh, cc lnh
vc sn xut. Ngnh ch cng nh cc ngnh sn xut khc, mun m rng
quy m v cht lng trong sn xut kinh doanh, nht thit phi c h thng
chnh sch kinh t thch hp nhm to dng mi quan h hu c gia cc
nhn t vi nhau to hiu qu kinh doanh cao nht. Kt qu sn xut ph
thuc rt nhiu vo chnh sch kinh t, mt chnh sch kinh t khng ph hp
s km hm pht trin ca ngnh, ngc li mt chnh sch thch hp s kch
thch sn xut pht trin. Cc chnh sch ny c th tc ng trc tip hoc
15
gin tip n s pht trin ca ngnh ch, tiu biu c th k n l: Chnh

sch t ai, chnh sch thu, chnh sch th trng v sn phm...
1.1.3- Nhng ch tiu nh gi v pht trin sn xut ch
1.1.3.1- Nhng ch tiu nh gi v mt lng ca qu trnh sn xut ch
* Ch tiu din tch trng ch
xc nh c tim nng pht trin sn xut ch a phng trc
ht phi xc nh c ch tiu v din tch ch (bao gm tng din tch, din
tch kinh doanh, din tch trng mi). T bit c thc t din tch hin
c v din tch cn kh nng m rng sn xut.
*Ch tiu v nng sut
y l ch tiu quan trng hng u, bi mun nh gi c thc
trng sn xut ca mt a phng hay mt c s sn xut kinh doanh th
ngi ta xem xt n nng sut cy trng. Nh vy, tm hiu c nng sut
thc t ca cy ch a phng, thng qua c bin php u t thch hp
tng nng sut.
* Ch tiu v sn lng
Sn lng lun l ch tiu xem xt, n c vai tr kh quan trng
trong vic phn nh v mt lng ca qu trnh pht trin sn xut ch.
1.1.3.2. Nhng ch tiu nh gi v kt qu v hiu qu kinh t trong qu
trnh sn xut ch
- Gi tr sn xut (GO) c xc nh l gi tr bng tin ca ton b
sn phm ch c sn xut ra (thng l mt nm) trn mt n v din tch.
n
GO =
Qi * Pi
i 1
16
Trong : GO: Tng gi tr sn xut

Qi: Khi lng sn phm loi i
Pi : n gi sn phm loi i
- Chi ph trung gian (IC) l ton b cc khon chi ph vt cht thng
xuyn v dch v sn xut. Trong qu trnh sn xut ch chi ph trung gian
bao gm cc khon chi ph nh: Ging, phn bn, thuc tr su, lm t, bo
v thc vt, cung cp nc...
- Gi tr tng thm (gia tng) (VA) l phn gi tr tng thm ca ngi
lao ng khi sn xut ra mt n v din tch (ch thng tnh trong 1 nm)
VA = GO - IC
- Gi tr gia tng/cng lao ng (VA/cng lao ng) l gi tr tng thm
chia cho tng ngy cng lao ng ca nng h.
- Gi tr gia tng/chi ph trung gian(VA/IC) c tnh bng phn gi tr
tng thm ca mt ng chi ph trung gian u t cho sn xut ch.
* Thu nhp hn hp (MI) l thu nhp thun tu ca ngi sn xut, bao
gm thu nhp ca cng lao ng v li nhun m h c th nhn c khi sn
xut mt n v din tch (ch thng tnh cho 1 nm). Thu nhp hn hp
c tnh theo cng thc sau:
MI = VA (A + T)
Trong : A l phn gi tr khu hao ti sn c nh v chi ph phn b
T l thu sn xut
- Thu nhp hn hp/ngy cng lao ng
Ch tiu ny cho bit gi tr thu nhp ca mt ngy cng lao ng c
hch ton trong trng ch ca nng h.
17
- Thu nhp hn hp/ chi ph vt cht

Ch tiu ny cho bit kh nng thu nhp ca mt ng vn u t cho
sn xut ch.
- Li nhun (TPr) = GO TC
Trong : GO: Gi tr sn xut
TC: Tng chi ph
1.1.3.3. Mt s ch tiu phn nh cc nguyn nhn tc ng n pht trin
sn xut ch
* Ging v c cu ging ch
Ging ch l yu t quan trng nh hng trc tip n nng sut phm
cht ch nguyn liu v thnh phm. Do , cn xem xt cc ch tiu v ging
(l ging ch g? u v nhc im?) ngoi ra cn xc nh c c cu
ging sn xut ca a phng. T thy c thc trng v a ra c cu
ging vi t l hp l trong nhng nm ti.
* Ch tiu v cht lng sn phm
- i vi ch bp ti: H thng ch tiu v cht lng sn phm c
chia theo phm cp ca ch bp sau khi thu hi gm ch loi A, B, C v D...
- i vi ch bp kh: c tnh bng t l quy i t ch nguyn liu,
(bp ti) thnh ch thnh phm (bp kh) hoc a vo hng v mu sc
ch khi pha ch.
* Gi c sn phm ch
Cc ch tiu v gi bao gm cc yu t u vo v cc sn phm u ra.
i vi cc yu t u vo l gi cc nguyn vt liu nh ging, phn bn,
18
thuc tr su... Cn gi cc sn phm u ra l gi ch bp ti v gi bn

ca ch bp kh.
* Gi ch trn th trng quc t
L ch tiu c nh hng nht nh ti gi bn sn phm trong nc t
c nh hng n pht trin sn xut ch trong nc.
1.2. Pht trin sn xut ch trn th gii v Vit Nam
1.2.1. Pht trin sn xut ch trn th gii
Cy ch c ngun gc t Trung Quc sau pht trin ra cc nc
ng Nam v pha Bc n ri t sang cc nc Chu Phi v Chu
M La tinh. Sn phm ch bt u c bun bn trn th gii vo th k th
XVII. Khi cc Cng ty ca H Lan, ca Anh mua ch t Trung Quc v
Nht Bn a sang th trng Chn u. Lc ny th trng xut khu ch
cha rng ln, nhng ti y sn phm ch t khng nh c v tr v
ch ng trn th trng Quc t. Theo nh gi ca Chuyn gia Ngc
Qu v Nguyn Kim Phong th cho n nay ch c trng ti 58 nc
trn khp nm chu lc, c phn b t 330 v bc n 490 v nam, trong
vng trng thch hp nht l 160 v Nam n 200 v Bc. V din tch, n nay
trn ton th gii c 4.657.000 ha ch. Trong Chu chim 80% din tch
ch ca ton th gii, cc nc c din tch ch ln nh: Trung Quc, n ,
Srilanca, Indonexia, Bngladesh, Vit Nam. V sn lng sn xut ra v tiu
th trn ton th gii l 5.057.000 tn.
Cc nc tiu th ch c 115 nc, gm Chu u c 28 nc, Chu
M c 19 nc, Chu c 29 nc, Chu phi c 34 nc v Chu i
Dng c 5 nc. Mc tiu th bnh qun l 0,19kg/ngi/nm.
19
Theo nh gi ca t chc FAO, sn lng xut khu ton th gii t 2,8

triu tn, tng bnh qun 2.8-3.2%/nm. Trong ch yu l ch en, gm cc
nc ang pht trin chim 95%. Chu phi chin 16%. Chu chim 65%.
Mc tiu th t t 2.548 triu tn nm 2000. Mc tng bnh qun
2.9%/nm, trong cc nc ang pht trin chim 30-40%. Sn lng ch
sn xut bng phng php ORTHODOX truyn thng chim 46% v sn
xut bng phng php C.T.C chim 54%. Lng ch tiu th cc nc
ang pht trin c t l ch ORTHODOX chim 61%, ch C.T.C chim 39%.
Hng ho ch en xut khu d kin n nm 2000 l 1.325 triu tn, lng
nhp khu d kin 1.227 triu tn, nhng nc c lng ch sn xut v xut
khu ln nh n , Trung Quc, Srilanca, Indonexia. Nhn chung cc nc
sn xut ch ln trn th gii cng ch tp trung sn xut hai loi ch chnh
l ch xanh v ch en, nhng ch yu vn l ch en v th hiu ca ngi
tiu dng trn th gii v loi ch ny chim 80%[14].
1.2.2. Pht trin sn xut ch Vit Nam
Vit Nam l mt quc gia nm trong khu vc Chu Thi Bnh
Dng, c iu kin t nhin rt thch hp cho cy ch sinh trng v pht
trin. Ch c trng Vit Nam t kh lu, nhng n ch thc s c coi
l mt loi cy cng nghip, a vo sn xut i tr vi quy m ln, khi cc
n in ch u tin do ngi Php xy dng Vit Nam. Ngnh ch n
nay c lch s pht trin gn 90 nm. (1918-2007). c coi l mt trong
nhng ngnh sn xut c mm mng cng nghip sm nht nc ta trong s
cc ngnh ch bin cng nghip di ngy. Tri qua gn mt th k tn ti v
pht trin ngnh ch tr thnh ngnh sn xut rt quan trng, ta c th chia
thnh mt s giai on ch yu sau:
* Giai on trc nm 1954
20
Do thy iu kin pht trin sn xut ch c nhiu thun li, ngi

Php c ch trng xy dng mt s n in sn xut ch. Nm 1990 mt
nh t sn ngi Php m mt s n in ch vi din tch 6 ha Sng
Thao - Ph Th; sau c pht trin ra cc a phng khc. Trong giai
on ny ch pht trin ri rc cc tnh min ni trung du Bc B, Nam
Trung B v Ty Nguyn. Do canh tc qung canh nn nng sut sn lng
cn thp, ch yu l t sn xut v tiu th.
* Giai on t 1954-1975
Nm 1954 ho bnh c lp li, min Bc i ln xy dng ch ngha
x hi, hng lot cc nng trng quc doanh c thnh lp. Din tch trng
ch min Bc t 28,1 vn ha. c bit ch giai on ny l lin hip
ch ln u tin c thnh lp nc ta vo nm 1974, nh du mt bc
pht trin quan trng ca ngnh ch. Thi k ny cng nghip ch bin bt
u pht trin, nhiu nh my ch en thit b ca Lin X, c cng sut t
14- 40 tn ch bp ti/ngy, nh my ch xanh thit b ca Lin X, Trung
Quc cng sut 6-12 tn ch bp ti/ngy c xy dng. Din tch ch
c nc nm 1955 l 10.600 ha, nng sut 4,9 t/ha, sn lng ch kh 5.194
tn; nm 1960 din tch l 17.200 ha, nng sut 4,2 t ha, sn lng 7.224 tn;
nm 1971 din tch ln ti 31.300 ha, nng sut t 4,9 t ha, sn lng l
15.337 tn.
V tnh hnh tiu th, thi k ny sn xut ch yu phc v tiu dng
trong nc, mt phn em xut khu, min Bc ch yu xut khu ch en
sang th trng Lin X v cc nc ng u, ch xanh xut sang Bc Phi.
* Giai on 1975 - 1981
Sau khi min Nam hon ton gii phng, thng nht t nc, ng v
Nh nc tip tc quan tm u t pht trin mnh ngnh ch. Din tch, nng
21
sut, sn lng ch khng ngng c tng ln. Giai on ny c hai thi k

khc nhau c tnh theo mc v s thay i c ch qun l kinh t.
Thi k 1975-1981: L thi k m mi vic t qun l n t chc sn
xut n c sp t t trn. Nh nc giao k hoch, hoch nh gi c, l
li c Nh nc chu. Ngi trng ch v c s ch bin ch ch yu tp
trung vo vic giao np sn phm do vic sn xut ch cm chng, km
hiu qu gy ch tc, tr tr trong sn xut v lu thng sn phm ch. Tuy
nhin din tch ch c nc v sn phm vn tng kh nhanh mc d nng
sut vn cn rt thp v tng chm. Tc pht trin bnh qun mt nm l
2% v din tch v 4,9% v sn lng. Sn lng xut khu thi k ny trung
bnh mi nm t trn 5.000 tn.
* Giai on 1982 n nay
- Ni bt trong thi k ny l i mi c ch qun l nng nghip bng
ch th 100 ca ban B th TW ng nm 1981. Sau l Ngh Quyt 10 ca
B chnh tr nm 1988 v cc chnh sch i mi qun l kinh t theo hng
pht trin kinh t th trng c s qun l ca Nh nc. Cho n nay ngnh
ch c mt h thng lin kt trong ton ngnh. Nm 2000, tng din tch
ch l 81.692 ha, phn b trn 30 tnh trong c nc. Trong din tch ch
kinh doanh l 70.192 ha vi nng sut ch bp ti bnh qun 4,23 tn/ha, sn
lng ch xut khu l 42.000 tn, gi tr kim ngch xut khu t 60 triu
USD. Th phn ch Vit Nam trn th gii hin nay l trn 4% [14].
Ti Vit Nam c 107 u mi xut khu, trong Tng Cng ty ch
Vit Nam chim 46,5% v khi lng v 67,23% v tng gi tr trn tng gi
tr kim ngch xut khu. T trng cc th trng trong tng s 42.000 tn xut
khu chia ra nh sau: Chu v Trung ng l 36.226 tn bng 86,25%.
Trong Irc l ln nht vi s lng 16.412 tn, sau l i Loan 9.071
22
tn, Singapo 1.617 tn. Chu u l 5.044 tn bng 12%, cn li l Hoa K,

Canada, Chu c, Chu Phi v mt s nc khc. Qua y cho thy Vit
Nam cy ch c mt v tr quan trng trong nn kinh t quc dn, n thuc
nhm ngnh kinh t mi nhn. Do pht trin trng ch nc ta khng
nhng pht huy c vai tr kinh t ca h gia nh, li th ca tng vng,
tng n v p dng cc tin b v ging, k thut canh tc ch bin m
cn gp phn to ln trong vic s dng c hiu qu t ai, lao ng nng
nghip, nng thn, thc y sn xut pht trin. Gp phn nng cao i sng
vt cht, vn ho tinh thn ngi dn. Chnh iu cng khng nh vic
u t pht trin cho ngnh ch l mt hng i ng ca cc a phng, cc
cng ty, cc c s sn xut kinh doanh trong c nc.
Bng 1.1: Tnh hnh sn xut v xut khu ch Vit Nam
VT
2004
2005
2006
So snh (%)
2005/ 2006/
BQ
2004
2005
04-06
103.5 120,5
1.Din tch
Nghn ha
120,5
118,4 122,5
98,3
2.Nng sut
tn/ha
4,25
4,51
106,1 133,5 4,93
3.Sn lng
Nghn tn
513,8
534,2 737,4
103,9 138
4.Xut khu
Nghn tn
104,3
87,9
84,3
6,02
89,2
595,1
101,5 93,8
Ngun: B Nng nghip v pht trin nng thn

1.2.3. Tnh hnh sn xut ch tnh Thi Nguyn
Thi Nguyn l mt tnh thuc vng trung du min ni pha Bc, c
thin nhin u i mt h thng t ai v iu kin kh hu, thi tit thch
hp cho vic pht trin cy ch. Vn l mt vng t c truyn thng sn xut
23
ch t lu i, c gn vi thng hiu ni ting c nc l ch Thi. Tri

qua nhiu bc thng trm ca lch s, n nay vn pht trin mnh m v l
mt trong nhng tnh c din tch ch ln nht trong c nc. V vy trong
chin lc pht trin kinh t ca tnh Thi Nguyn xc nh r ch l cy
trng kinh t mi nhn cn c quan tm u t pht trin. n nay tng
din tch ch trn ton tnh l 16.641 ha, trong din tch ch cho sn phm
l 14.663 ha vi tng sn lng l 129.913 tn.
Din tch ch ca tnh Thi Nguyn lin tc c m rng v tng
nhanh qua cc nm, nm 2004 2006 din tch ch tng bnh qun 2,47%.
hnh thnh vng chuyn canh ch vi cc x trng im ca thnh ph Thi
Nguyn nh cc x Tn Cng, Phc Xun, Phc Tru, Thnh c.
Trong nhng nm qua tnh Thi Nguyn tr trng v ging ch,
ging ch trung du c trng bng ht vn chim phn ln. Cc ging ch
mi c trng ch yu l ging ch LDPT, TRI 777, cc ging ch mi ch
yu c trng ch bin ch xanh, t tiu chun ngnh c B
NN&PTNT cng nhn.
Sn lng ch ca tnh Thi Nguyn nm 2006 t 129.913 tn, nm
2004-2006 tng bnh qun 25,5 % do p dng quy trnh thm canh v k thut
sn xut ch do B NN&PTNT, S NN&PTNT Thi Nguyn kt hp vi
kinh nghim sn xut truyn thng, tp qun canh tc ca ngi dn.
24
Bng 1.2: Din tch ch ca tnh Thi Nguyn phn theo n v hnh chnh
n v tnh: Ha
So snh (%)
TT
n v
Bnh
qun
20042006
2004
2005
2006
1 031
1 125
1 094
109,12
97,24
103,18
465
480
485
103,23
101,04
102,13
2 388
2 415
2 425
101,13
100,41
100,77
334
366
354
109,58
96,72
103,15
2005/
2004
2006/
2005
TP. Thi
1
Nguyn
Th x Sng
Cng
Huyn nh
Ho
Huyn V Nhai
Huyn Ph
Lng
3 659
3 765
3 835
102,90
101,86
102,38
Huyn ng H
2 391
2 493
2 538
104,27
101,81
103,04
Huyn i T
4 174
4 303
4 338
103,09
100,81
101,95
Huyn Ph Bnh
46
46
67
100,00
145,65
122,83
Huyn Ph Yn
1 353
1 453
1 505
107,39
103,58
105,48
Tng s
15841 16446 16641 103, 82 101, 12
Ngun: Nin gim Thng k tnh Thi Nguyn nm 2006
102, 47
25
Bng 1.3: Din tch ch cho sn phm ca tnh Thi Nguyn

phn theo n v hnh chnh
n v tnh: Ha
So snh (%)
TT
n v
2004
2005
2006
2005/
2004
2006/
2005
BQ
20042006
820
846
901
103,17
106,50
104,84
395
418
425
105,82
101,67
103,75
2 010
2 098
2 205
104,38
105,10
104,74
180
190
190
105,56
100,00
102,78
3 325
3 379
3 507
101,62
103,79
102,71
1 855
2 058
2 173
110,94
105,59
108,27
3 769
3 947
3 942
104,72
99,87
102,30
38
40
67
105,26
167,50
136,38
1 047
1 157
1 253
110,51
108,30
109,40
TP. Thi
1
Nguyn
Th x Sng
Cng
Huyn nh
Ho
Huyn V
Nhai
Huyn Ph
L-ng
Huyn ng
H
Huyn i
T
Huyn Ph
Bnh
Huyn Ph
Yn
Tng s
13439 14133 14663 105,16 103,75 104,46
26
Bng 1.4: Sn lng ch ca tnh Thi Nguyn phn theo

n v hnh chnh
n v tnh: Tn
So snh (%)
TT
n v
TP. Thi
1 Nguyn
Th x Sng
2 Cng
Huyn nh
3 Ho
Huyn V
4 Nhai
Huyn Ph
5 Lng
Huyn ng
6 H
Huyn i
7 T
Huyn Ph
8 Bnh
Huyn Ph
9 Yn
Tng cng
2004
2005
2006
2005/
2004
2006/
2005
Bnh
qun
20042006
6 120
8 477
9 632
138,51
113,63
126,07
2 450
2 840
3 678
115,92
129,51
122,71
11 500
13 640
18 379
118,61
134,74
126,68
810
855
1 092
105,56
127,72
116,64
18 530
19 760
30 823
106,64
155,99
131,31
12 267
14 763
19 554
120,35
132,45
126,40
24 779
23 773
35 091
95,94
147,61
121,77
135
138
565
102,22
409,42
255,82
6 800
9 500
11 099
139,71
116,83
128,27
83 391
93 746
129 913
112,42
138,58
125,50

1.3- Phng php nghin cu
1.3.1. Cc phng php nghin cu
1.3.1.1. Chn im nghin cu
Chn im nghin cu i din cho thnh ph Thi Nguyn v iu kin
t nhin, kinh t - x hi v cc c im khc ca thnh ph. Chn 4 x lm
27
im nghin cu t 2 vng trong thnh ph l x Phc Xun, Tn Cng

thuc vng trng im c quy m din tch ch ln. Chn x Phc H, x
Tch Lng i din cho cc x phng cn li. Mi x chn 50 h, mu
chn ra va phi m bo tnh i din cho ton vng, va phi i din v
suy rng c cho c thnh ph.
X Phc Xun c din tch 1.852 ha, dn s 4.620 ngi, s h lm
ngnh ngh dch v chim 8,1%, s h s h sn xut nng nghip l 91,9%,
l x loi 3 ca thnh ph.
X Tn Cng c din tch 1.482 ha, dn s 5.275 ngi, s h lm
ngnh ngh dch v chim 7,6 %, s h sn xut nng nghip 92,4 %, l x
loi 2 ca thnh ph.
X Tch Lng c din tch 932 ha, dn s 14.352 ngi, s h lm
ngnh ngh dch v chim 12,1%, s h sn xut nng nghip chim 50,2%,
s h cn li l cng nhn vin chc cc trng i hc v cc nh my, cng
ty ln cn, l x loi 1 ca thnh ph.
X Phc H c din tch 648 ha, dn s 3.931 ngi, s h lm ngnh
ngh dch v chim 1,7 %, s h sn xut nng nghip chim 38,4 %, s cn
li l cng nhn m v cc nh my ln cn, l x loi 3 ca thnh ph.
1.3.1.2. Thu thp s liu
* Thu thp s liu cng b
Thu thp v tnh ton t nhng s liu cng b ca cc c quan
thng k Trung ng, cc vin nghin cu, cc trng i hc, cc tp ch,
bo ch chuyn ngnh v nhng bo co khoa hc c cng b, cc
nghin cu trong v ngoi nc, cc ti liu do cc c quan ca tnh Thi
Nguyn, ca thnh ph v cc x ca thnh ph Thi Nguyn, cc t chc, d
28
n chng trnh c cc hot ng ti thnh ph, cc ti liu xut bn lin

quan n thnh ph. Nhng s liu ny c thu thp ch yu Cc thng k
Thi Nguyn, phng Thng k, phng Nng nghip v Pht trin nng thn,
phng Ni v Lao ng Thng binh v X hi, phng Ti nguyn v Mi
trng, phng Qun l th, phng Gio dc, phng Ti chnh, phng Y
t ca thnh ph Thi Nguyn.
* Thu thp s liu mi
Thu thp s liu mi c thc hin qua phng php sau:
- Phng php nh gi nhanh nng thn (RRA)
i thc t quan st nh gi thc trng, thu thp nhng thng tin qua
nhng ngi dn vng nghin cu v cc cn b, thu nhp nhng ti liu
thng tin c ti ni nghin cu
- Phng php nh gi nng thn c ngi dn tham gia (PRA)
Trc tip tip xc vi ngi dn ti cc ni nghin cu, to iu kin
v thc y s tham gia ca ngi dn vo nhng vn cn nghin cu, m
thoi vi h thu thp thng tin nhm nm c thc trng sn xut, i
sng v nhng tim nng, nhng kh khn, nhu cu ca cc h nng dn.
Phng php c s dng nhm nh gi pht trin sn xut ch ca thnh
ph Thi Nguyn trong hin ti v tng lai. Xc nh v ra nhng vn
u tin tip tc nghin cu, nh gi kh nng thc hin v ra nhng
gii php pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn.
- Phng php iu tra h: Gm cc bc sau:
- Chn mu iu tra: p dng chn mu ngu nhin (chn im, chn
h) tin hnh la chn cc vng, cc n v iu tra. T 2 vng trng ch
29
nhiu v trng ch t trong thnh ph mi vng ly ra 2 x lm i din, mi

x chn ly 50 h iu tra v suy rng trong c x.
- Ni dung phiu iu tra: Phiu iu tra c cc thng tin ch yu nh:
nhn khu, lao ng, tui, trnh vn ho ca cc ch h; cc ngun lc ca
nng h nh rung t, t liu sn xut, vn; tnh hnh sn xut ch; chi ph
sn xut ch; thu nhp ca ngi sn xut ch; tnh hnh thu, chi phc v sn
xut, i sng ca ngi sn xut ch; cc thng tin khc c lin quan n
ton b hot ng sn xut, i sng vt cht, vn ho v tinh thn, cc kin
ngh v nhu cu ca h sn xut ch Nhng thng tin ny c th hin
bng nhng cu hi c th h hiu v tr li chnh xc v y .
- Phng php iu tra: S dng phng php phng vn trc tip linh
hot vi h nng dn, m thoi vi h thng qua mt lot cc cu hi m v
ph hp vi tnh hnh thc t, s dng linh hot v thnh tho cc cu hi:
Ai? Ci g? u ? Khi no ? Ti sao ? Nh th no v bao nhiu ? Phng
vn s h chn, kim tra tnh thc tin ca thng tin thng qua quan st
trc tip.
1.3.1.3. Cc ch tiu phn tch
* Ch tiu v kt qu sn xut, tng trng pht trin ch
Tng gi tr sn xut (GO) ca tng ngnh kinh t v sn xut ch:
Tng gi tr ca cc ngnh sn xut v sn xut ch c tnh bng cch ly
sn lng sn phm nm bo co nhn vi n gi. c th so snh c
cc ch tiu nghin cu v thng nht ni dung kinh t, ton b s liu cc
nm c tnh ton theo gi c nh nm 1994, theo gi Tng cc Thng k
ban hnh. Tng gi tr sn xut (GO) s c nghin cu trn phm vi ton
thnh ph Thi Nguyn, phm vi tng vng, tng ngnh kinh t.
30
Ngoi ch tiu trn, cc ch tiu v hin vt, cc loi sn phm v khi

lng cc loi dch v cng c nghin cu s dng nhm phn nh kt qu
sn xut ca tng ngnh, tng i tng.
Cc ch s v pht trin x hi nh: mc tng dn s t nhin hng nm
l mt ch s gn lin vi ch s tng thu nhp bnh qun u ngi, s lp v
trng hc, s ging bnh, s bnh vin, cn b y t trn ngn dn. T l %
ngi ngho, dn tc t ngi c tip cn vi cc dch v vn ho, t l
ngi c hc
* Ch tiu phn nh phn b ngun lc
Ch tiu ngun lc lao ng phn b cho cc ngnh, cc vng v cc
thnh phn kinh t. Cc ch tiu chi ph vt cht v dch v c s dng
trong sn xut ch. Vn u t c bn bao gm ton b gi tr cc ti sn v
dch v u t xy dng cc cng trnh, cc c s h tng v mua sm ti
sn c nh. Din tch t phn b cho sn xut ch ca cc ngnh cc vng
v cc thnh phn kinh t cng l ch tiu nh gi phn b ngun lc.
* Ch tiu tng hp nh gi hiu qu pht trin sn xut ch
Cc ch tiu hiu qu tng hp l ch tiu c xem xt phn nh hiu
qu pht trin sn xut ch, nng sut lao ng, mc tng thu nhp ca ngi
dn (thu nhp/ngi/nm), gi tr tng thm trn mt ngi s phn nh phn
thu nhp ca ngi dn trn a bn nghin cu. Cc ch tiu v gi tr sn xut
v gi tr tng thm trn mt lao ng sn xut ch s phn nh hiu qu sn
xut v s dng ngun lc. Cc ch tiu phn nh kt qu bin i pht trin
sn xut ch gia thi k nghin cu cui v u thi k nghin cu nh s
thay i t trng gi tr sn xut, gi tr tng thm ca sn phm ch trn n v
din tch ca cc ngnh, cc vng trong thnh ph Thi Nguyn.
* Ch tiu hiu qu s dng cc ngun lc, cc b phn hp thnh pht
trin sn xut ch
31
Mc khai thc v s dng hiu qu ngun ti nguyn t nh h s

s dng rung t, gi tr sn xut ngnh trng trt/1 ha canh tc. Mc
khai thc v s dng hiu qu ngun lao ng sn c v s thay i ca lao
ng nng thn. Mc s dng vn, chi ph sn xut nh hng ti hiu
qu sn xut ca sn xut ch. Nng lc tng ca cc loi c s h tng phc
v sn xut nh giao thng, in, thu li Cc c s vt cht k thut
phc v x hi nh trng hc, trm x. Mc nh hng ca yu t ng
dng k thut tin b v cng ngh mi c tc ng n pht trin sn xut
ch. S thay i v mi trng thin nhin, sinh thi nh ngun nc, che
ph rng, xi mn t nh ti ti s pht trin sn xut ch. L ch tiu c s dng nh gi qu trnh pht trin sn xut ch.
* Cc ch tiu hiu qu ca qu trnh pht trin sn xut ch cn bao gm
C cu cc ngnh nng nghip trong c ngnh ch, cng nghip,
tiu th cng nghip, dch v. Ci thin i sng vt cht v tinh thn ca dn
trng ch, kt qu m rng ngnh ngh phi nng nghip c bit l ch bin
ch. Pht trin th ho nng thn, pht trin cc ch, th trn, th t, gii
quyt cng n vic lm c bit l ngi sn xut ch. Mc khc nhau v
hiu qu pht trin sn xut ch s phn nh tnh hp l hay khng ca vic
pht trin sn xut ch trong thnh ph Thi Nguyn.
1.3.2. Phng php phn tch
1.3.2.1. Phng php duy vt bin chng v duy vt lch s
Xut pht t quan im s vt lun lun vn ng v pht trin, cc
hin tng, cc qu trnh hot ng ca cc s vt u lin quan n nhau, c
mi lin h bin chng vi nhau. Phng php ny gip cho vic xem xt,
phn tch nh gi pht trin kinh t - x hi nng thn trong mi lin h gn
b, tc ng qua li, nh hng ln nhau.
32
1.3.2.2. Phng php so snh

Phng php so snh (so theo thi gian, theo vng sinh thi, theo c
im dn tc, theo gii tnh, theo c cu kinh t) xc nh xu hng, mc
bin ng ca cc ch tiu phn tch, phn nh chn thc hin tng
nghin cu, gip cho vic tng hp ti liu, tnh ton cc ch tiu c ng
n, cng nh gip cho vic phn tch ti liu c khoa hc, khch quan,
phn nh ng nhng ni dung pht trin sn xut ch cn nghin cu.
1.3.2.3. Phng php d bo thng k
D bo l vic xc nh cc thng tin cha bit c th xy ra trong
tng lai ca hin tng c nghin cu da trn c s s liu thng k
trong nhng giai on qua. D bo s bin ng cc ngun lc ca thnh
ph Thi Nguyn nh t ai, lao ng, kh nng u t pht trin ca thnh
ph Thi Nguyn trong thi gian ti. Cng vic d bo hon ton khng d
dng, bi l chng ta phi ni trc nhng iu cha bit, s chnh xc trong
kt qu d bo s mang n s thnh cng hay tht bi ca mt phng n.
M hnh d bo
^
yn h yn t vi t n1
h
yn
y1
Trong : y1 : Mc u tin ca dy s thi gian

y n : Mc cui cng ca dy s thi gian
t : Tc pht trin bnh qun
h : Tm xa ca d bo [ 16 ].
33
CHNG 2
THC TRNG PHT TRIN SN XUT CH
THNH PH THI NGUYN
2.1. c im a bn nghin cu
2.1.1. iu kin t nhin
2.1.1.1. V tr a l
Thnh ph Thi Nguyn nm trong vng Trung du min ni Bc B; l
trung tm kinh t - vn ho ca tnh Thi Nguyn; vi din tch 177 km2 bao
gm 18 phng v 8 x. Quc l 3 t H Ni chy qua Thnh ph ni vi cc
tnh Bc Cn, Cao Bng. Cc quc l 1b, 37, 279 cng h thng ng lin
huyn, lin x, lin phng l nhng tuyn ng giao thng quan trng ni
thnh ph Thi Nguyn vi nhng vng ln cn. Bn cnh h thng ng b
Thnh ph cn c h thng ng st t H Ni chy qua cc trung tm cng
nghip ca tnh nh: Khu cng nghip Gang Thp, Sng Cng ri qua trung
tm Thnh ph. Vi v tr v iu kin nh vy nh hng ln n vic
chuyn tip h sinh thi ca Thnh ph, gia ng bng v trung du, gia
thnh th v nng thn. Mt khc cng to iu kin thun li cho vic giao
lu kinh t - vn ho vi cc huyn trong tnh, cc vng ln cn v c nc.
Trc ht l vi cc trung tm kinh t cn k nh th x Sng Cng, cc tnh
Bc Ninh, Bc Giang, Tuyn Quang, Bc Cn nht l vi th H Ni.
2.1.1.2. a hnh, th nhng
Thnh ph Thi Nguyn l trung tm hnh chnh ca tnh Thi Nguyn
c c im v th nhng c bn kh phc tp, a hnh thoi dn v pha
Nam v ng Nam, vi dc trung bnh l 70, tng i bng phng, xen
34
k nhng g, i. Theo iu tra th nhng ca S Ti nguyn Mi trng

tnh Thi Nguyn, thnh ph Thi Nguyn c bn c cc loi t nh:
- t Feralit mu nu nht c phn b pha Bc v pha Ty thnh
ph, t ny ph hp vi cy cng nghip trng lu nm.
- t ph sa sng Cu c thnh phn c gii t ct pha ph hp vi vi
cy cng nghip ngn ngy.
- t ph sa trn nn Feralit l sn phm bi t ca hai con sng: Sng
Cu v sng Cng ph hp cho cy hoa mu v cy cng nghip ngn ngy.
- t i ch yu hnh thnh trn ct bt kt phin st v mt phn ph sa
c, cao 150- 200m c dc 50 - 200 ph hp vi cc loi cy n qu v
cy cng nghip lu nm, c bit l cy ch, nhn, vi, hng. Vi nhng c
im th nhng nh trn hnh thnh nhng vng cy trng khc nhau v
to ra nhng nng sn phm c trng cho Thnh ph.
2.1.1.3 iu kin kh hu, thi tit, thu vn
Thnh ph Thi Nguyn nm trong vng nhit i gi ma, mt nm c
hai ma r rt, ma ma t thng 4 n thng 9, ma kh t thng 10 n
thng 3 nm sau. c im ny to cho cc vng trong Thnh ph s a
dng v phong ph v cc loi cy trng, c bit l cy nhit i. Bn cnh
nhng iu kin thun li cho s pht trin ca cy trng th s khc bit v
thi tit y cng gy nhng bt li khng nh nh hng n s pht trin
ca nng nghip. Vo ma h nng m ma nhiu, tp trung vo cc thng
6,7,8,9 thng xuyn gy ng lt trn din rng tc ng khng tt cho
vic chn nui v trng trt. Ma ng lnh v kh, nhiu nm gi rt v
sng mui ko di lm nh hng khng tt n sn xut ch, gy nn
nhng kh khn cho sn xut ch.
35
Thnh ph Thi Nguyn ly nc t ba ngun chnh: Sng Cng c lu

vc 951 km2 bt ngun t vng ni Ba L huyn nh Ho chy dc theo
chn ni Tam o. Dng sng c ngn li i T to thnh H Ni Cc
c mt nc rng khong 25 km2, cha 175 triu m3 nc, dng lm thu li
v nc sinh hot cho ngi dn thnh ph; Sng Cu nm trong h thng
song Thi Bnh c lu vc 3.480 km2, bt ngun t ch n (Bc Kn) chy
theo hng Bc ng Nam; ngoi ra thnh ph cn c lng nc ngm
kh ln nhng vic khai thc s dng cn hn ch.
2.1.1.4. Tnh hnh phn b v s dng t ai:
Tng din tch t t nhin ca thnh ph Thi Nguyn c 17.702,52 ha.
Vi din tch t nng nghip l 8.694,09ha, chim 49.10% tng din tch t
t nhin; din tch t lm nghip l 2.997,80 ha, chim 16,93% tng din
tch t t nhin.
Qu t nng nghip ca thnh ph cn kh ln, y l thun li cho
vic pht trin sn xut nng nghip theo hng hng ho, bi vy t ai l
t liu sn xut khng th thay th ca ngi nng dn. Tuy nhin v thc
trng t nng nghip vn tp trung phn ngoi th, ven Thnh ph, cn gn
trung tm th t nng nghip li t hn, v vy vic pht trin kinh t nng
nghip nng thn ca ttnh ph cn phn chia theo khu vc, t tm
hng pht trin cho cc loi cy, con, c bit l pht trin sn xut ch
pht trin bn vng.
Trong thi gian ti xu hng t nng nghip gim, t chuyn dng s
tng ln do tc th ho ca thnh ph. Ngc li xu hng t lm
nghip s tng do din tch t cha s dng c kh nng s dng vo mc
ch trng mi.
36
Bng 2.1: Tnh hnh t ai ca thnh ph Thi Nguyn nm 2004- 2006
37
Bng 2.2: Din tch t nng nghip ca thnh ph chia theo n v hnh
chnh.
38
2.1.4.5. Tnh hnh nhn khu v lao ng.

Tng s nhn khu thnh ph Thi Nguyn nm 2006 c 238.470 ngi,
lao ng c 135.000 ngi. Nhn khu v lao ng khi phi nng nghip
ln hn rt nhiu so vi nhn khu v lao ng trong khi nng nghip ca
thnh ph. Nhn khu khi phi nng nghip chim 72,91% so vi nhn khu
Thnh ph v s lao ng chim 83,03% s lao ng trong Thnh ph
(bng 2.3). Dn s v lao ng nng nghip chim rt t so vi tng dn s v
lao ng ton Thnh ph, do vy Thnh ph Thi nguyn l ni thu ht v
tiu th khi lng hng ho, nng sn rt ln, vic y nhanh sn xut hng
ho nng h l thun li, bi v n s thu hi vn nhanh, thc y vic tiu
th hng ho, sn phm sn xut ra m khng cn phi mt nhiu thi gian
vn chuyn t ni khc n, gim chi ph vn chuyn v khu hao tiu th.
2.1.2. c im v kinh t - x hi ca thnh ph Thi Nguyn
Thnh ph Thi Nguyn l trung tm chnh tr kinh t - vn ho, y
t, du lch dch v ca tnh Thi Nguyn v vng trung du min ni Bc
B, l mt trong nhng trung tm cng nghip v gio dc o to ca c
nc; l u mi giao thng quan trng, khoa hc k thut, c v tr quan
trng v an ninh quc phng. Ni cc tnh min ni pha Bc vi cc tnh
ng bng Bc b c v tr quan trng v an ninh quc phng. ng b,
nhn dn cc dn tc thnh ph Thi Nguyn c truyn thng cch mng,
c trnh dn tr cao, c i ng tr thc, cng nhn vin chc ng o
trong cc c quan, trng hc, thuc Trung ng, Tnh v Thnh ph
ng trn a bn, y l ngun lc to ln m bo cho s pht trin ca
Thnh ph trong thi k y mnh cng nghip ho hin i ho t
nc.
39
Bng 2.3: Tnh hnh nhn khu v lao ng ca thnh ph Thi

Nguyn nm 2004-2006.
40
Tri qua 45 nm xy dng v trng thnh, c bit l t khi c Th

tng Chnh ph k quyt nh cng nhn thnh ph Thi Nguyn l th
loi II vo nm 2002. Thnh ph c bc pht trin ton din trn cc lnh
vc kinh t - x hi v th, l tin quan trng Thnh ph bc vo
thi k pht trin mi. Tuy nhin, trong giai on hin nay, nhim v xy
dng v pht trin Thnh ph ang gp nhiu kh khn v th thch.
2.1.2.1. V xy dng c bn - Qun l th, t ai
Thnh ph Thi Nguyn tng cng u t xy dng xy dng thnh
ph pht trin ng quy hoch ca Th tng Chnh ph. UBND thnh ph Thi
Nguyn ch ng phi hp vi cc ngnh chc nng thc hin n b gii
phng mt bng y mnh tin thi cng cc d n trn a bn do Trung
ng v Tnh u t. Trin khai 12/15 d n do thnh ph u t, trong c
mt s cng trnh c a vo s dng nh: Khu s l cht thi rn, ch
ng quang, Trung tm gio dc lao ng x hi, vn hoa sng Cu, quy
hoch thit k khu Nam H Cng nghip, ng Bn tng, ng Bc Kn,
i phun nc Trung tm thnh ph Cc d n kin c ho knh mng, kin
c ho trng hc, nng cp ng giao thng ni th c thc hin v hon
thnh.
Cng tc qun l th, qun l t ai c tp trung ch o thc hin quy
hoch trung tm thnh ph, quy hoch cc khu dn c, khu chc nng th, v
sinh nc thi, rc thi .
n nm 2006 thc hin quy hoch dn c c 189,16 ha, xt giao t cho
657 h thu c gn 359 t ng, gii quyt cho 4.745 hp ng chuyn nhng s
dng t, cp giy chng nhn quyn s dng t cho 8.579 trng hp.
41
Bng 2.4 C s vt cht k thut
42
2.1.2.2. V giao thng

Thnh ph Thi Nguyn c mt h thng giao thng kh hon chnh v
phn b hp l gia cc ng quc l - tnh l - huyn l v lin phng,
lin x, ton thnh ph c 487 km ng trong quc l 30km, tnh l 15
km, ng vung thnh ph c 42 km, trn 300 km ng dn sinh, tri
nha v b tng c 187km. ng quc l 3 t H Ni ln Cao Bng qua
trung tm thnh ph l mch giao thng quan trng ni Thi Nguyn vi cc
tnh ln cn. Ngoi ra cn c quc l lB ni thnh ph Thi Nguyn vi tnh
Lng Sn. Vi s kt hp ny to nn h thng giao thng thun li to
iu kin tt cho vic giao lu hng ho, pht trin kinh t x hi ca thnh
ph. Ngoi h thng ng b, thnh ph cn c h thng ng st i qua
kh thun li.
Nh vy, h thng giao thng vn ti ca Thnh ph phn b kh hp l,
ng giao thng tin ti s c nha ho, b tng ho n tng ng xm.
l iu kin thun li cho sn xut nng nghip ca thnh ph pht trin
v cng l iu kin nng sn thc phm ca thnh ph tiu th xa trn th
trng, chim lnh cc th trng trong v ngoi nc.
2.1.2.3 V in
Cc x, phng ca Thnh ph c in li quc gia phc v trc tip
cho sinh hot v cho sn xut ca ngi dn trn a bn thng qua mng li
hon chnh gm cc cp in p: 220KV, 110 KV, 35KV, 20KV, 1OKV,
6KV v 0,4KV.
2.1.2.4. V thu li
Cho n nay thnh ph c hn 500 cng trnh thu li ln nh, ngoi
ngun nc sng Cu cung cp nc ti cho cc vng pha ng v pha
Nam ca thnh ph cn c sng Cng cung cp nc ti cho cc x pha
43
Bc. Song h thng knh mng ni ng t trc khng c ch trng, c

bit t khi giao rung cho nng dn, ch yu l mng t, khi s dng h
thng ti tiu bm nc th lng nc tiu hao ln, gi thnh in li cao
nn d xy ra hin tng rung trng. iu nh hng n i sng,
nng sut cht lng la ca nng dn. Do a hnh khng bng phng, khng
tp trung, vic u t nng cp cc h thng knh ni ng cn gp nhiu kh
khn, i hi phi c s quan tm c bit ca Nh nc (Bng 2.4)
2.1.3. Tnh hnh pht trin kinh t nng thn ca thnh ph Thi Nguyn
2.1.3.1. V nng nghip
Tng gi tr sn xut nng nghip nm 2006 ca Thnh ph t 512.002
triu ng, bnh qun nm 2004-2006 tng 3,22 %. Trong ngnh trng trt
chim 61,83%, ngnh chn nui chim 22,44%, ngnh dch v nng nghip
chim 13,73% (Bng 2.5). Mc d din tch t nng nghip ca thnh ph
ngy cng b thu hp do tc th ho nhanh. Nhng do c u t cc
ging mi v p dng tin b khoa hc k thut vo canh tc s dng hp l
cho nn a sn lng la ln cao.
Cng vi vic ngnh trng trt pht trin thc y ngnh chn
nui pht trin mnh, m bo cung cp phn bn sc ko cho trng trt,
c th nh ngnh chn nui nm 2006 tng so vi nm 2004 l 5,6%,
trong tng n tru tng 1,4%, n b tng 18,4%, n ln tng 0,8%,
n g tng 2,2%, n vt, ngan, ngng tng 5,5%.
2.1.3.2. V cng nghip
- Nhng nm va qua, cng nghip c u t c cu li, s phc hi
ca cng nghip Trung ng v s bt ph ca cng nghip a phng, cng
nghip t c tc tng trng kh. Gi tr sn xut cng nghip nng
44
Bng 2.5 Kt qu sn xut ngnh nng nghip.
45
Bng 2.6 Din tch, nng sut, sn lngj mt s cy trng ch yu ..
46
2.7 KQ SX 1 s ngnh nng thn
47
thn trn a bn (theo gi c nh nm 1994) nm 2006 t 103.542 triu

ng, tc tng bnh qun hng nm 14,65% (Bng 2.7).
- Khu vc kinh t ngoi quc doanh tng nhanh v s lng doanh
nghip v u t m rng sn xut, n nay trn a bn thnh ph c trn
1000 doanh nghip dn doanh, do vy gi tr sn xut tng tng i cao bnh
qun hng nm tng ln.
2.l.3.3. V dch v v thng mi
Hot ng dch v v thng mi trong nhng nm qua c bc tng
trng, cht lng phc v c nng cao. C s h tng dch v - thng
mi c u t nng cp tng bc, mng li bu chnh vin thng
c hin i ho c bn, nhiu phng tin thng tin hin i t tiu chun
quc t c a vo phc v, ngnh dch v vn ti nh vn ti taxi, xe
but mi pht trin nhng tng nhanh v s lng, cht lng phc v
cng c tp trung u t nhm p ng yu cu pht trin; dch v ngn
hng cng c nhng i mi quan trng p ng vn phc v u t pht
trin. C s h tng dch v thng mi c tng cng u t n cui
nm 2006 thnh ph c 108 khch sn, nh ngh trong c 3 khch sn 3
sao v mt s im phn phi hng ho hin i ngy cng p ng yu cu
tiu dng ca nhn dn v khch du lch trong v ngoi nc.
2.1.3.4. Vn ho x hi v an ninh quc phng
- V gio dc ngy cng c quan tm u t pht trin ton din v c
s vt cht trng lp v cht lng dy v hc. T l cc chu vo trng
mm non tng, ph cp gio dc tiu hc ng tui, ph cp THCS vn
c duy tr v gi vng, 100% cc chu trong tui n lp, t l hc sinh
thi tt nghip v hc sinh gii cc cp u tng so vi kho hc trc. Lm
tt cng tc chun b phc v cc k thi i hc, cao ng t chc trn a
48
bn, chun b tt cc iu kin phc v hot ng h cho thanh, thiu nin v

bi dng nghip v cho cn b qun l v gio vin.
V y t v chm sc sc kho ca nhn dn. T chc thc hin tt cc
chng trnh y t quc gia, cng tc khm cha bnh ti cc c s y t trn
a bn c bn p ng c yu cu ca nhn dn. Trin khai hc tp php
lnh v sinh an ton thc phm, phi hp t chc tuyn truyn, gio dc nng
cao y c ca ngi thy thuc. Ch ng trin khai phng chng dch bnh
cho nhn dn, khng dch bnh ln xy ra trn a bn. Tng cng cng
tc kim tra v sinh an ton thc phm, hnh ngh y dc t nhn.
- Cng tc thc hin chnh sch x hi: m bo thc hin tt cc
ch chnh sch cho cc i tng c hng chnh sch BHXH v
ngi c cng, ngi tham gia khng chin. Thc hin tt chng trnh
gim ngho, n nay ton thnh ph ch cn 6,52% h ngho (bng 2.8).
Lm tt cng tc n n p ngha vi ngi c cng, m bo vic thc
hin cc chnh sch x hi. Thng xuyn t chc t vn, gii thiu vic
lm, o to ngh cho ngi lao ng hng nm, gii quyt vic lm
cho 6.000 ngi tr ln.
- Trong 3 nm qua quc phng c cng c, an ninh chnh tr trn a
bn thnh ph lun c gi vng, trt t an ton x hi c m bo.
2.1.4. nh gi nhng thun li v kh khn trong qu trnh pht trin
sn xut ch ca thnh ph Thi Nguyn
2.1.4.1. Nhng thun li
- Tnh hnh chnh tr x hi tip tc n nh, th v lc c tng cng l
thun li ct yu pht trin kinh t-x hi trong nhng nm ti ng thi vi
kt qu hon thnh cc ch tiu kinh t - x hi ra cho nm 2004 -2006, l
tin cho s pht trin cao v c cht lng hn trong nhng nm ti.
49
Bng 2.8 Tnh hnh giu ngho TP TN
50
Thnh ph Thi Nguyn nm trung tm vng c nhiu khong sn,

nguyn liu, nng - lm sn qu phc v sn xut hng ho, c v tr a l
kinh t chin lc vi u mi giao thng trng yu, c c ly n cng hng
khng Quc t Ni Bi l tng, l vng m gia khu kinh t nng ng vi
cc tnh min ni pha Bc, ng thi thnh ph c c s h tng th, x
hi tng i thun li gm: h thng c s kinh t, vn ho, gio dc, o
to, y t nghin cu khoa hc ca Trung ng v ca tnh ng trn a bn,
c bit l ngun nhn lc, trong c lc lng tr thc c trnh , nhit
huyt v ng o tng lp nhn dn c tr thc cao, ti chnh di do v b
dy kinh nghim phong ph pht trin kinh t - x hi; c Chnh ph
cng nhn l th loi II m ra nhiu c hi s c tip cn vi ngun
u t trc tip t Trung ng h tr thnh ph pht trin.
Nm 2006 nc ta tham gia vo th trng chung ASEAN v tr thnh
thnh vin chnh thc ca t chc thng mi th gii (WTO), to iu kin
thun li chng ta xut khu ch thm nhp th trng Quc t nht l th
trng c tim nng nh M, Nht, EU. . . Chng ta s c tham gia su
rng hn vo qu trnh phn cng lao ng, phn chia th trng trong khu
vc v hp tc kinh t, s to ra sc hp dn hn i vi u t nc ngoi
vo Vit Nam v ngc li chng ta s phi cnh tranh gay gt hn ngay
trong th trng ni a, trong khi cn yu v ti chnh, nng lc k thut,
hiu bit v th trng Quc t.
- Pht huy tim nng, li th v v tr a l kinh t, h thng kt cu h
tng v cc ngun lc, y nhanh tc Cng nghip ho - hin i ho -
th ho pht trin mnh kinh t - x hi mt cch hiu qu v bn vng, a
thnh ph Thi Nguyn tr thnh mt th giu, p, vn minh v hin i.
51
2.1.4.2. Nhng kh khn

- Kinh t c bc pht trin nhng cha tng xng vi tim nng
ca Thnh ph, tc tng trng ca Thnh ph tuy cao, nhng do xut
pht im thp nn tnh hnh kinh t - x hi vn cn gp kh khn, ngun
vn u t hng nm c cn i t ngn sch Thnh ph vn cha p ng
c yu cu u t pht trin v ch yu da vo ngun thu cp quyn s
ng t.
- C s h tng c u t nhng cha p ng c yu cu pht trin
kinh t. Tin bi thng gii phng mt bng chm, cng tc qui hoch
th cha theo kp tc pht trin.
- Cc c s kinh doanh chm u t thit b cng ngh, nng sut cht
lng sn phm cha cao, sn phm km sc cnh tranh, hiu qu sn xut
kinh doanh thp l mt trong nhng yu t lm hn ch n kh nng tng
trng kinh t, c bit nh hng ti pht trin sn xut ch.
- Do tc th ho km theo dn s ngy cng tng, tnh trng thiu
vic lm, cht lng ngun nhn lc cn thp: s lng, cht lng lao ng
k thut cha p ng yu cu; do thiu vn u t c s h tng th nn
tnh trng nhim ngun nc, ng cht thi, nhim mi trng cc dch
v c bn v gio dc, y t hin cn bt cp, t nn x hi cha c ngn
chn trit ang l nhng vn bc xc.
- S tng ln ca dn c th gy sc p i vi chnh quyn thnh
ph v vic m bo cc nhu cu thit yu, h tng th, v sinh mi
trng, gii quyt vic lm, xo i gim ngho, t nn x hi, cn phi tp
trung c sc v lc gii quyt, nh hng khng nh n pht trin v
tng trng kinh t.
52
2.2. Tnh hnh pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn.

2.2.1. Din tch v c cu ging
* V din tch
Ch ca thnh ph c trng trn 14 x, phng tng din tch ch ca
thnh ph t c 1.071,46 ha, c 5.762 h tham gia trng ch, trong c
68,2% s h thu nhp chnh t cy ch cho thy hiu qu kinh t v s pht
trin bn vng ca cy ch trn a bn thnh ph. Din tch ch ca thnh
ph lin tc c m rng v tng nhanh qua cc nm, n nm 2006 l
1.071,46 ha, trong ch thu hoch (kinh doanh) l 846,08 ha, ch trng mi
l 17,69ha, ch trng cnh l 168,66 ha. Thnh ph hnh thnh vng
chuyn canh ch vi cc x trng im nh: Tn Cng, Phc Xun, Phc
Tru,Thnh c, Quyt Thng (bng 2.9).
* V c cu ging
Ging ch trung du c trng t ht l 903,09 ha/1.071,46 ha chim
84%.
Ging
ch
ging
mi
trng
bng
cnh
gim
168,37ha/1.071,46ha chim 16%. (ch LDPI l: 90,18 ha, ch TRI777 l:

66,93ha, ging ch nhp ni l 11,26 ha)
- Cc ging ch mi c trng ch yu l ging dng ch bin ch
xanh, t tiu chun ngnh c B NN& PTNT cng nhn l ging quc
gia v c th trng chp nhn gi cao v n nh (Bng 2.9)
2.2.2. Sn xut ch nguyn liu
- T khi thc hin n ch ca tnh tp trung ch o cng tc thm
canh ch, tng cng hai cn b khuyn nng chuyn ch, cng vi s h tr
kinh ph t chc o to kin thc cho nng dn, xy dng cc m hnh thm
canh hng dn cho nng dn cch thc sn xut. Do vy nng sut, sn
53
Bng 2.9: Din tch ch trn a bn Thnh ph Thi Nguyn nm 2006

T
T
X/ Phng
Trong tng s(ha)

S h
Tng
DT ch
DT ch
DT ch
trng
din
trng
thu
trng
ch(h) tch(ha)
mi(ha) hoch(ha)
cnh(ha)
Tng cng
5.762
1071,46
17,69
846,08
168,66
X Phc H
240
24,9
20,46
0,21
X Phc Xun
1046
279,72
3,92
233,29
50,71
X Quyt Thng
584
73,84
0,51
57,88
10,87
X Phc Tru
1.175
227,27
4,75
173,03
48,85
X Thnh c
1170
154,14
0,57
121,73
6,96
X Tn Cng
1173
277,97
7,94
218,25
48,83
X Tch Lng
85
11,54
6,06
0,326
X Lng Sn
113
8,15
3,34
1,404
Phng Trung Thnh
0,05
0,05
10 Phng Ph X
0,26
0,12
11 Phng Tn Lp
22
2,73
2,12
0,07
12 Phng Quan Triu
43
1,37
1,33
13 Phng Tn Long
16
1.82
1,82
14 Phng Thnh n
87
7,7
6,6
0,52
Ngun: Phng Thng k thnh ph Thi Nguyn
54
Bng 2.10: Din tch, nng sut sn lng ch kinh doanh

trn a bn Thnh ph Thi Nguyn
TT
n v
Din tch
(ha)
Nng sut
(t/ha)
Sn lng
(t/ha)
Tng s
846,08
100,19
8476,55
20,46
59,31
121,35
233,29
100,05
2334,07
57,88
98,52
570,23
X Phc H
X Phc Xun
X Quyt Thng
X Phc Tru
173,03
101,5
1756,25
X Thnh c
121,73
99,02
1205,37
X Tn Cng
218,25
108,23
2362,12
X Tch Lng
6,06
59,31
35,94
3,34
59,31
19,81
X Lng Sn
Phng Trung
Thnh
0,05
59,31
0,3
10
Phng Ph X
0,12
59,31
0,71
11
Phng Tn Lp
2,12
59,31
12,57
12
Phng Quan Triu
1,33
59,31
7,89
13
Phng Tn Long
1,82
59,31
10,79
14
Phng Thnh n
6,6
59,31
Ngun s liu: Phng thng k thnh ph Thi Nguyn
39,14
55
Bng 2.11: Chi ph sn xut trn 1 ha ch kinh doanh
TT
Danh mc
I.
1
2
Vt t
Phn chung
- Phn NPK (12:5:10)
- Kh du hoc nguyn liu t
gc (Bn 1 ln vo nm th 3)
3
4
n
v
Khi
lng
n gi
(ng)
Thnh
tin
Tn
Kg
30
2000
50 000
3 300
1 500 000
6 600 000
Kg
5000
1 690
8 450 000
Kg
12
5 630
67 560
Kg
80 000
80 000
- Thuc su
- Thit b nc ti (my bm
nc cng sut nh)
- Bnh phun thuc su
Chic
100 000
300 000
- Dng c cuc, xng
Chic
14 500
72 500
- in nng bm nc ti
Kw/h
500
650
325 000
II.
Cng lao ng
Cng
506
Cng lao ng ph thng

- Cy ba i qua ng
Cng
Cng
476
16
25 000 11 900 000

25 000
400 000
- Bn phn chung
Cng
40
25 000
1 000 000
- Lm sch c quanh nm
Cng
120
25 000
3 000 000
- Phun thuc su 12 ln/nm
Cng
60
25 000
1 500 000
- Bn phn v c 4 ln /nm
Cng
20
25 000
500 000
- Bn phn du hoc t gc
Cng
20
25 000
500 000
- n v sinh mt tn 2 ln
Cng
50
25 000
1 250 000
- Hi to tn nui cnh
- Ct, vn chuyn, bo qun
cnh ch ging
Cng
40
25 000
1 000 000
Cng
80
25 000
2 000 000
- Ti nc
Cng
30
25 000
750 000
Cng k thut
Cng
30
30 000
900 000
Tng cng
Ngun s liu: Trm khuyn nng Thnh ph
42 095 060
56
Bng 2.12
57
lng ch khng ngng c tng ln, c bit l chng trnh ci to cao

sn, gp phn tng sn lng ch thnh ph bnh qun nm t 28,8%.
(Bng 2.13)
Sn lng ch bp ti tng 2091,1 tn, tng bnh qun 418,22 tn/nm
= 28,8%/nm.
* Din tch nng sut sn lng ch nm 2006 ca cc phng x
- Din tch ch kinh doanh: 846,08 ha. Nng sut thc thu: 100t/ha.
- Sn lng bp ti: 8.476 tn.
* Mt s hn ch v nguyn nhn:
- Quy m sn xut cc h cn nh l manh mn bnh qun : 2-10 so/h.
- Vng ch cha c quy hoch v thit k ng k thut.
- Vic thc hin quy trnh k thut v tiu chun ngnh trong sn xut
ch thc hin cha nghim tc. c bit l vic s dng phn ho hc, thuc
BVTV cn lm dng dn n cht lng v sinh an ton thc phm khng cao,
nh hng mi trng.
- Din tch, nng sut, cht lng ch c c ci thin tuy nhin an
ton sn phm cha t mc chun do b y t quy nh.
- Cha xy dng c tiu chun cht lng ch v thng hiu ch cho
vng ch thnh ph Thi Nguyn.
2.2.3. V k thut thm canh
p dng quy trnh v ti liu k thut do B NN&PTNT, S NN&PTNT Thi
Nguyn ban hnh, kt hp vi kinh nghim sn xut truyn thng, tp qun canh tc, tuy
nhin hin nay cn mt s h nng dn sn xut ch s dng phn bn khng cn i
lm dng qu nhiu thuc bo v thc vt phun thuc tr su theo nh k.
58
Bng 2.13 : Din tch, nng sut, sn lng ch qua cc nm 2004-2006
TT
1
Nm
Ch tiu
n v
2004
2005
2006
Ha
812
830,0
846,08
T/ha
70
75
80
Tn
5684
6225,0
6768,6
400
500
600
80
85
90
3200
4250
5400
tnh
Din tch
ch kinh
doanh
2
3
Nng sut
Sn lng
Trong
- Din tch
Ha
ch cao sn
- Nng sut
- Sn lng
T/ha
Tn
Ngun: Phng Thng k thnh ph Thi Nguyn

2.2.4. V k thut ch bin v tiu th sn phm
n nm 2005 ton thnh ph c trn 5.000 c s ch bin th cng
bn c gii, quy m h gia nh vi phng php sao tay quay ln, cng sut
5 10 kg/m, v bng ci v th cng hoc c gn m t in, hin nay
100% sn phm nguyn liu ti c ch bin ti ch. Trong :
+ Ch bin: Tn sao quay ln kt hp v th cng: 2.987 h, chim 51,83%.
+ Ch bin bng my: Tn xao quay ln + my v c gn m t in:
2.775 h, chim 48,17% (Bng 2.14)
* Mt s hn ch trong cng tc ch bin :
59
- Hin ti 100% cng c ch bin th cng, bn c gii,cng sut ch

bin thp do vy cht lng sn phm khng u, hiu qu lao ng thp.
- Cng ngh ch bin ch yu da vo phng thc th cng, nh l do
vy vai tr ch bin mang tnh giu kinh nghim l chnh, khng theo quy
trnh ch bin thng nht, cht lng ch khng ng u.
- Trn a bn hin nay c mt doanh nghip ch bin ch (Hong Bnh)
nhng ch yu thu mua nguyn liu th ngoi a bn thnh ph ri ti ch
phi trn ng gi xut khu vi nhn mc ch Tn Cng.
Ch l sn phm hng ho nn vic ch bin c vai tr ht sc quan
trng. Nh nc c nhiu chnh sch u t khuyn khch cho sn xut ch
nhng trong khu ch bin t c quan tm. Hu ht, cc h trng ch ch
bin th cng, nh l kh qun l, k thut khng ng u nn vic gi gn
v qung b thng hiu ch Thi Nguyn rt kh khn. Sn phm ch ch
yu c tiu th trn a bn thnh ph di dng ch kh qua s ch, cc
h t do bn cc ch v bn ti nh.
Cy ch cho thu hoch quanh nm, cht lng sn phm nh hng rt ln
n gi c nn c s chnh lch gia cc vng, cc h c u k thut ch bin
th gi bn sn phm cao hn.
Thnh ph c ch trng i vi cng tc ch bin v tiu th sn phm trn
a bn trong nhng nm ti phi i theo hng: a dng ho hnh thi sn phm,
hnh thc v th trng tiu th. i vi vng ch truyn thng cht lng ch
mang tnh c trng ring bit theo hng sn xut ch an ton, ch sch tin ti
sn xut ch hu c.
60
Bng 2.14 : Hnh thc ch bin ch ca thnh ph

Chia theo hnh thc sao sy ch
TT
X/Phng
Tng s
h
Th
C cu
Bng
C cu
cng
(%)
my
(%)
Tng cng
5.762
2.987
51,83
2.775
48,17
X Phc H
240
187
77,87
53
22,13
X Phc Xun
1046
546
52,20
500
47,80
X Quyt Thng
584
525
89,90
59
10,10
X Phc Tru
1175
178
15,15
997
84,85
X Thnh c
1170
1052
89,92
118
10,08
X Tn Cng
1173
218
18,58
955
81,42
X Tch Lng
85
57
67,50
28
32,5
X Lng Sn
113
76
67,50
37
32,5
Phng Tr. Thnh
100,0
10
Phng Ph X
100,0
11
Phng Tn Lp
22
15
67,50
32,5
12
Phng Q. Triu
43
33
77,87
10
22,13
13
Phng Tn Long
16
12
77,87
22,13
14
Phng T. n
87
78
89,89
10,11
Ngun: Phng thng k thnh ph Thi Nguyn
61
2.2.5. V chuyn giao tin b k thut

T nm 2004-2006 t chc chuyn giao tin b k thut v o to nng
dn c 172 lp cho 6.820 lt ngi. Kt qu nng cao nhn thc ca ngi
lm ch trong vic nhn ging, trng, chm sc, BVTV, thu hi v ch bin do
vy din tch, nng sut, sn lng ch khng ngng c nng ln.
T nm 2004 c 100% ch ging mi c trng bng phng php gim
cnh, xy dng 13 m hnh trnh din k thut v trng mi, thm canh tng
nng sut, sn xut ch an ton cht lng cao. Cc m hnh c tng kt
rt kinh nghim v ang c nhn ra din rng. (bng 2.15).
Chuyn giao k thut sn xut cho 13 vn m ch ging v sn xut
c 4,58 triu cy ging m bo tiu chun, gim chi ph u t, h gi
thnh, p ng yu cu cho ngi sn xut. Hng nm phi hp vi S
NN&PTNT t chc nghim thu v cp chng ch tiu chun xut vn cho
cc ch vn m ging ch theo tiu chun ca ngnh.
Thnh ph ng dng thc nghim trng 7 ging ch mi m bo tiu
chun ch xanh c sn c th trng chp nhn vi gi bn cao hn gi
ch trung du truyn thng t 30-50%, ngi trng ch ging mi c thu
nhp cao v ang c xu hng m rng din tch ch ging mi.
2.2.6. V tiu th ch
Kt qu iu tra th trng tiu th v cc hnh thc bn ch nm 2004-2006 :
- Bn cho t thng ti nh, ti cc ch a phng thng qua cc t
thng l 5.188 h, chim 98,6%.
- Bn cho cc HTX trn a bn c 67 h, chim 1,16%.
- Bn cho doanh nghip trn a bn (Hong Bnh) c 14 h, chim 0,24%
* Hnh thi tiu th sn phm
62
Bng 2.15 : Kt qu chuyn giao khoa hc k thut giai on 2004-2006

trn a bn thnh ph Thi nguyn
Ni dung
VT
1. Tng s lp tp hun
- Tp hun k thut
- S ngi tham gia
- Tp hun IPM
- S ngi tham gia
2. M hnh trnh din
- Ging mi
- Thm canh tp trung
- Ci to ch
lp
lp
ngi
lp
ngi
M hnh
M hnh
M hnh
M hnh
Nm 2004-2006
2004
2005
2006
35
45
30
32
45
30
1.240
1.240
1.550
3
90
3
3
1
1
1
2
2
1
Tng
110
107
4.030
3
90
7
2
5
Ngun: Phng Nng nghip & PTNT thnh ph Thi Nguyn

- Bn nguyn liu ch ti c 28 h, chim 0,48%.
- Bn ch qua ch bin (kh) c 5.690 h, chim 98,76%.
- Bn c ti v kh c 44 h, chim 0,76%.
Kt qu trn cho thy cc sn phm ch thnh ph Thi Nguyn ch yu
l tiu th ni tiu ti a bn thng qua t thng thu mua ti nh, ti cc ch
a phng, vi gi bn trong nm giao ng t 20.000-60.000/kg ch bp
kh tu tng thi im, c bit t 100- 200.000/kg (Bng 2.16)
* Mt s tn ti cn khc phc trong tiu th ch.
Nng dn vng ch cha c trang b kin thc v th trng v k nng
bn hng c hiu qu, cha xy dng c tiu chun cht lng ch ti a
phng, cha xydng c h thng gim st ni b cho vng ch an ton nn
c nhng mu ch a i phn tch khng tiu chun xut bn ra th trng;
63
Sn phm ch c sn truyn thng v ch xanh c cht lng cao, nhng cha c

thng hiu; cha c h thng qun l cht lng sn phm ch.
Sn phm ch tiu th ni tiu l chnh chim trn 98% ch yu l ch ri, hm
lng ch bin thp khng c bao b mu m cho cc sn phm.
2.2.7. Cng tc pht trin HTX ch
T nm 2004, c s gip ca t chc CECI (Canaa). Thnh ph
thnh lp c 4 HTX ch vi 150 x vin duy tr hot ng, c s gip
phi hp ca S Nng nghip v PTNT, Chi cc BVTV tnh, phng Nng
nghip v PTNT thnh ph, gip xy dng k hoch hot ng, chuyn
giao tin b k thut, o to nghip v k ton v ch nhim HTX, t chc
tham quan hc tp trong v ngoi nc, h tr im gii thiu qung b sn
phm. Tuy nhin do ngun lc cn b ban ch nhim c nhiu hn ch do vy
hin nay ch cn 1 HTX hot ng c hiu qu sn xut kinh doanh c li
l: HTX ch Tn Hng Phc Xun, hng nm t chc sn xut v tiu th 30
tn sn phm, doanh thu t 200 triu ng hin nay HTX c l g sn
phm vi mu m bao b ph hp vi th hiu khch hng ang to nim tin
cho khch hng trong v ngoi tnh, tuy nhin quy m HTX cn nh l, manh
mn cha p ng yu cu thc t ca a phng cng nh cha xng tm
vi vng ch Thnh ph.
2.2.8. Chnh sch khuyn nng
UBND tnh c Quyt nh s 290/Q-UBND ngy 12/2/2003 UBND
tnh V/v ph duyt k hoch sn xut ch bin ch; Quyt nh s 295/QUB ngy 19/2/2003 ca UBND tnh V/v Ph duyt thc hin tiu th ch
nm 2003 ca UBND tnh; Quyt nh 270/Q-UB ngy 21/02/2005 UBND
tnh V/v Giao ch tiu hng dn trng mi ch v cy n qu tnh Thi
64
Bng 2.16 Tiu th san pham
65
Nguyn nm 2005 v Quyt nh s 520/Q-UBND ngy 28/3/2006 ca

UBND tnh Quyt nh ph duyt n pht trin ch giai on 2006-2010.
Xp xp 2 cn b khuyn nng cy ch lm vic ti a bn thnh ph t
thng 8/2001, lng v ch do tnh chi tr.
Tng din tch trng ch ging mi c tnh tr gi l 85,6 ha t ngun
kinh ph s nghip nng nghip ca tnh vi tng kinh ph c tr gi 191,89
triu ng.
- H tr kinh ph cho cng tc chuyn giao khoa hc k thut nh tp
hun, xy dng cc m hnh trnh din k thut.
2.2.9. Thc hin chnh sch v t ai
Thnh ph to iu kin thc hin vic giao t v cp giy chng
nhn quyn s dng t cho ngi trng ch, khuyn khch pht trin sn xut
ch bin ch tp trung. Chuyn i t vn tp sang t trng ch thc hin min
thu t nng nghip theo chnh sch hin hnh.
2.3. nh gi chung tnh hnh pht trin sn xut ch Thnh ph Thi
Nguyn
2.3.1. Nhng mt t c
- Nhn thc ca ngi trng ch c nng ln, nng sut cht lng
ch c ci thin, cy ch gi c v tr s mt ca kinh t vn i v
l thu nhp chnh ca ngi lm ch.
- Vic u t pht trin cy ch gp phn chuyn dich c cu kinh t
nng nghip nng thn, nng cao thu nhp v lm giu chnh ng cho 5.762
h dn lm ch.
- Vic chuyn i c cu a ging ch mi vo a bn thnh ph t bnh
qun 42,09 ha/ nm, c cu ging mi t khong 16% tng din tch ch.
66
- i ng cn b k thut ngnh ch c nng cao trnh chuyn mn

nghip v, trnh sn xut ca nng dn c nng ln (tip cn cng ngh
nhn ging bng phng php gim cnh, k thut thm canh ch an ton) to
ra sn phm ch phong ph: ch c sn truyn thng, ch xanh cht lng
cao (ch ging mi).
- Vic a ging ch mi vo sn xut gp phn tng gi tr thu nhp/
n v din tch t doanh thu t 30-40 triu ng/ha/ nm.
2.3.2. Nhng mt cn hn ch
- Cng tc phc hi ging ch trung du truyn thng trin khai nhng kt
qu cn nhiu hn ch do nhn thc ca nng dn cha nh gi ng cht
lng c sn ca vng sinh thi t nhin m thin nhin u i, hn na
Thnh ph cha c c ch chnh sch mnh trin khai phc trng ging
ch truyn thng.
- Quy hoch vng ch cha c th, r rng, t cng tc ging v cc bin
php k thut n vic c gii ho, a dng ho sn phm. Cng ngh sn
xut (canh tc, ch bin, bao gi....) cn lc hu manh mn.
- Cha hnh thnh h thng qun l cht lng, c bit l sn phm ch an
ton. Cha to c khi lng sn phm ln thc y hnh thnh thng hiu
ch vng ch c sn.
- Chnh sch ca tnh Thi Nguyn trong vic h tr sn xut ch cha p ng
c yu cu thc tin v tin sn xut.
2.3.3. Nguyn nhn nh hng n pht trin sn xut ch thnh ph
Thi Nguyn
- Cha c s phi hp cht ch gia Nh nc, cc doanh nghip ch
bin tiu th v ngi lm ch.
67
- Vic p dng cc gii php khoa hc cng ngh tin tin t sn xut
ch bin cha xy dng thnh d n trin khai, mi ch thc hin c
theo m hnh.
- Cha u t cho cng tc kho st, tip th, qung b sn phm hng
ho ch
- H thng ch nng thn im thu mua hng cn t pht, cha quy
hoch thnh im tp trung.
- Cha phn nh r c c quan thc hin qun l cht lng ch
- Th ch trong qun l ngnh ch cn nhiu bt cp, cha hiu qu. Th
tc trnh duyt c ch chnh sch chng cho cha ng b v trin khai thc
hin cn chm.
68
Bng 2.17 Kt qu v hiu qu sn xut ch ca thnh ph Thi Nguyn.
69
CHNG 3
NH HNG V NHNG GII PHP CH YU NHM PHT
TRIN SN XUT CH THNH PH THI NGUYN
3.1. Nhng quan im, cn c v pht trin sn xut ch thnh ph
Thi Nguyn
3.1.1. Nhng quan im v pht trin sn xut ch Thnh ph Thi Nguyn
Pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn gn lin vi vic nng
cao cht lng ch ca cc nng h. Cc hp tc x, cc doanh nghip sn
xut v ch bin ch cn tr trng pht trin ng b v sn xut, ch bin v
tiu th ch Thnh ph Thi Nguyn. u t v p dng khoa hc cng
ngh tin tin, tng din tch trng mi v m rng u t thm canh pht
trin cy ch trn c s cn bng sinh thi, pht trin nng nghip bn vng,
em li hiu qu kinh t. Ch trng pht trin th trng trong v ngoi nc.
i mi cng ngh ch bin ch, sn xut ra nhng sn phm ch cht lng
cao, thng xuyn ci tin hon thin sn phm ch m bo cht lng.
3.1.2. Nhng cn c
Nhng d bo v tnh ton cc cn i ln trong pht trin sn xut ch
thnh ph Thi Nguyn da vo cc cn c ch yu sau:
Php lnh ging cy trng c cng b ca Ch tch nc s
03/2004/L-CTL ngy 05/4/2004.
Quyt nh s 278/2005/Q-TTg ngy 02/11/2005 ca Th tng
Chnh ph v vic ph duyt iu chnh quy hoch chung thnh ph Thi
Nguyn, tnh Thi Nguyn n nm 2020.
70
Ngh quyt s 02 ca thng v Tnh u Thi Nguyn v xy dng v

pht trin thnh ph giai on 2006 2010.
Ngh quyt i hi ng b thnh ph Thi Nguyn ln th XV.
Ngh quyt s 01 ngy 26/12/2005 ca BCH ng b Thnh ph v
chng trnh cng tc ton kho XV.
Quyt nh s 520/Q-UBND ngy 28/3/2006 ca UBND tnh Thi
nguyn v vic thc hin n pht trin ch tnh Thi nguyn.
nguyn v vic ph duyt k hoch pht trin ch nm 2006.
Cn c vo kh nng khai thc tt hn cc ngun lc thnh ph nh:
t ai, lao ng, ngun ti nguyn v li th ca thnh ph.
Cn c vo k hoch pht trin sn xut ch n nm 2010 v nhim v
nhng nm tip theo. Cn c vo vn u t v vn ca ngi dn.
Cn c vo kh nng pht trin ca khoa hc cng ngh, kh nng a
cc tin b khoa hc k thut vo trong sn xut kinh doanh v ch bin ch.
Cn c vo d bo th trng tiu th sn phm trong, ngoi nc v
thnh ph Thi Nguyn trong nhng nm tip theo.
3.2. nh hng, mc tiu pht trin sn xut ch TPTN n nm 2010
3.2.1 nh hng pht trin sn xut ch
Ch l c sn ca nng nghip thnh ph Thi Nguyn l cy trng c
v tr s mt ca kinh t vn i vng ch do vy cn tp trung mi ngun
lc khai thc c hiu qu v bn vng. Pht huy tim nng v li th ca
cy ch trn c s pht trin ng b sn xut - ch bin - tiu th gn vi
vic p dng khoa hc cng ngh tin tin a dng ho sn phm m bo
71
cht lng ch an ton., khi phc danh tr v xy dng thng hiu cho ch
thnh ph
3.2.2 . Mc tiu pht trin sn xut ch
3.2.2.1. Mc tiu chung
Sn xut ch bin tiu th ch giai on 2007 - 2010 tng hiu qu kinh
t trn n v din tch, gii quyt vic lm cho hn 6.000 lao ng ti ch,
gii quyt vn mi trng ng thi to ra vng nguyn liu ch c sn
an ton cng c cho uy tn, thng hiu ch Thi Nguyn, c bit l ch
c sn Tn Cng.
Pht huy v bo tn li th m thin nhin u i v kh hu, t ai v
kinh nghim truyn thng lu i ca ngi lm ch to ra hng v c
trng ca ch m ch c vng ch Tn Cng.
3.2.2.2. Mc tiu c th
Trn c s khai thc mi ngun lc, mi c hi v li th. Phn u n nm
2010 din tch ch ton thnh ph l 1.300,46ha, trong :
- C 753,09 ha l din tch ch Trung du (c 700 ha ch kinh doanh sn
xut nguyn liu ch xanh c sn truyn thng nng sut 90t/ha, sn lng
ch bp ti t 6.300 tn)
- C 547,37 ha ch ging mi (c 400 ha ch kinh doanh sn xut
nguyn liu ch xanh cao cp vi nng sut bnh qun 100 t/ha, sn lng
4.000 tn).
- Sn lng ch bp ti ton thnh ph t 10.300 tn.
- M rng th trng tiu th ch n nh, bn vng vi 95% th phn l
ni tiu v 5% cho xut khu.
72
- Ga tr thu nhp bnh qun t 60 triu ng/ha /nm

- Phn u n nm 2010 thnh ph s trng mi 229 ha, trng li 150ha.
3.3. Nhng gii php ch yu nhm pht trin sn xut ch thnh ph
Thi Nguyn
3.3.1 Quy hoch vng sn xut ch
pht trin sn xut ch, cc c quan chc nng cn phi c quy hoch
v xc nh r vng pht trin sn xut ch. T c nhng chnh sch c th
v t chc, qun l sn xut cng nh cc chnh sch v h tr u t pht
trin sn xut theo hng chuyn mn ho. Phi xc nh r chin lc pht
trin sn xut ch c cht lng cao theo quy hoch ca Thnh ph Thi
Nguyn. Tng gi tr sn phm ch trn 1 ha ch bng cch tng nhanh v
cht lng v t tng gi bn ch khng ch ch trng n tng nng sut
ch Thnh ph Thi Nguyn
iu tra xc nh din tch t trng mi ch, trng thay th, ci to ch.
Chuyn i t khng ch ng nc, g i soi bi iu kin chuyn
sang trng ch. Thit k k thut tng bc c kh ho ngnh ch.
3.3.2. C cu ging v k hoch m rng din tch, nng sut cht lng
ch v sn xut ch nguyn liu
ng dng a tin b k thut v ging mi nng sut cao cht lng tt
v a dng ho sn phm. Trong b ging cho trng mi v trng thay th
l: LDP1, TRI777, cc ging nhp ni: 229 ha bng 94 %, ging ch trung
du phc trng: 20 ha bng 6 %.
n nm 2010 din tch sn xut ch c c cu ging ch mi t 547,37 ha
bng 42% tng din tch, ging ch trung du 753,09 ha bng 58% din tch.
K hoch trng mi ch nm 2007 - 2010 (Bng 3.1 ; 3.2)
73
Tuyn chn phc trng ging ch trung du truyn thng (trng bng
phng php gim cnh) din tch trng: 20 ha ti x Tn Cng.
K hoch din tch ch n nm 2010 (Bng 3.3)
H tr cng tc ch o ch cao sn vi mc 70.000/Ha trong chi h
tr cho cng tc ch o ca ban ch o a phng vi mc 40.000/Ha,
cng tc ch o ca thnh ph, qun l kim tra nghim thu, ch o vi mc
30.000/ha
Bng 3.1: D kin trng mi ch 2007 2010
n v tnh : ha
TT
n v
2007
2008
2009
2010
Tng cng
Tn Cng
34
Phc Xun
43
Phc Tru
10
10
50
Thnh c
40
Quyt Thng
35
Phc H
20
Tng cng
45
46
48
48
229
74
TT
Bng 3.2 : D kin trng phc hi ch 2007 - 2010

n v tnh: ha
Tng
n v
2007
2008
2009
2010
cng
Tn Cng
28
Phc Xun
31
Phc Tru
10
33
Thnh c
10
Quyt Thng
Phc H
30
30
25
25
110
Tng cng
Bng 3.3: D kin din tch, nng sut, sn lng ch kinh doanh
giai on 2007-2010
TT
1
Nm
2007
2008
2009
2010
Ha
876
955
1030
1100,0
T/ha
86,6
90
92
93,6
Sn lng
Tn
7533,6
8595
9476
10.300
Din tch ch
cao sn
Ha
700
750
800
850
Nng sut
T/ha
100
105
110
115
Sn lng
Tn
7.000
7.875
8.800
9.775
Ch tiu
Din tch ch
kinh doanh
2
3
n v
Nng sut
tnh
75
3.3.3. ng dng v chuyn giao tin b khoa hc cng ngh

Pht trin cc m hnh canh tc ch tin tin to sn phm ch an ton
cht lng cao gn lin vi bo v mi trng sinh thi.
Tng cng s dng phn hu c vi sinh v cc loi phn phc hp, p
dng cng ngh sinh hc trong vic sn xut phn hu c vi sinh ti ch gi
thnh h kt hp cc bin php t rc, ti nc gi m, gim s dng cc loi
phn ho hc 30 - 40%.
Qun l su bnh theo nguyn tc IPM ch trng s dng cc loi thuc
bo v thc vt c ngun gc sinh hc, tho mc, lm tt cng tc d tnh d
bo su bnh hng dn cho ngi lm ch kp thi x l gim n mc
ti thiu vic s dng ho cht bo v thc vt, ch s dng nhng loi thuc
c php s dng trn ch.
i mi cc cng c ch bin to sn phm ch an ton thay th tn st
bng tn INOX m bo cht lng hiu qu u t.
Thit k bao b mu m bo qun tt sn phm hnh thc p.
Khuyn khch cc t chc cc nhn, p dng cng ngh tin tin hin i,
v kinh nghim truyn thng to sn phm c gi tr cao v c sc mnh
trn th trng.
Nng cao nng lc sn xut. Ch bin theo hng nng sut, cht lng,
v sinh an ton thc phm (to ra 100% sn phm ch m bo an ton) a
dng ho sn phm p ng nh cu th trng.
Khuyn khch ngi lm ch s dng cc ch phm c ngun gc sinh
hc u t cho sn xut.
p dng ng b cng ngh cao t sn xut ch bin bao b ng
gi to l g v thng hiu cho sn phm ch Thnh ph. Nng cao hiu bit
76
v k nng sn xut cho ngi lm ch thng qua chng trnh o to v ng dng

khoa hc vo sn xut ti a phng.
o to, tp hun cho cc i tng tham gia cc n ch nng cao k
nng qun l - sn sut- ch bin - tiu th sn phm cc i tng bao gm:
h nng dn, HTX, doanh nghip sn xut kinh doanh sn phm ch.
3.3.4. Nng cao cht lng sn phm ch, xy dng h thng qun l, kim
tra gim st nh gi cht lng ch
Cht lng sn phm ch do nhiu yu t tc ng nh iu kin t
nhin, t ai, kh hu, thi tit, ging ch, k thut canh tc, chm sc, thu
hi, cng ngh ch bin, bo qun, mu m, bao gi, nhn hiu, cc hot ng
xc tin hn hp nhm thc y tiu th ch.
Hin nay, tiu chun cht lng ch c cng b bao gm tiu chun
do c s sn xut kinh doanh ch t xy dng, tiu chun ngnh ch, cc quy
nh k thut ca B Nng nghip v PTNT, tiu chun Vit Nam, tiu chun
Quc t hoc khu vc, tiu chun nc ngoi c c s sn xut kinh doanh
chp nhn p dng i vi sn phm hng ho ch ca mnh v c c
quan Nh nc c thm quyn ban hnh p dng.
Cht lng sn phm (chu trnh hnh thnh cht lng sn phm ca ISO
9004 v TCVN 5204 c chia thnh 2 phn h sn xut v tiu dng nh
sau: Nghin cu nhu cu th trng v s lng, yu cu v cht lng, mc
tiu kinh t cn c xy dng, quy nh cht lng sn phm, xc nh
ngun nguyn vt liu, ni tiu th sn phm, nghin cu, trin khai cng
ngh sn xut, sn xut th, d ton chi ph sn xut, gi thnh, gi bn, tin
hnh sn xut sn phm ch, kim tra cht lng sn phm ch, tm bin php
m bo cht lng quy nh, bao gi, nhn hiu, t chc d tr, bo qun,
bn hng, dch v k thut, bo hnh, hng dn s dng sn phm, trng cu
77
kin khch hnh v cht lng, s lng sn phm ch, lp k hoch cho
sn xut ch tip theo.
Cc c s sn xut, ch bin cn thc hin cc tiu chun v chu trnh hnh
thnh cht lng sn phm nng cao cht lng ch thnh ph Thi Nguyn.
Cn thc hin mt s gii php nhm nng cao cht lng ch thnh
ph Thi Nguyn nh:
Hon thin h thng ch tiu, nh gi qun l cht lng sn phm ch.
La chn c cu, t l cc ging ch hp l p ng nhu cu tiu th
m bo cung cp nguyn liu, vt liu ng b v tng cng kim tra cht
lng nguyn vt liu cho sn xut. Qun l vic s dng phn bn, thuc tr
su, vic thc hin k thut sn xut v quy trnh cng ngh. u t i mi
my mc, thit b, o to, bi dng ngi sn xut ch c k thut, tay
ngh v trnh chuyn mn v cht lng ch.
Phi hp vi tnh duy tr cng tc qun l, kim tra cht lng ch p
dng qun l nh nc v cht lng theo chun ISO, GMP. Xy dng
phng thc phi hp hot ng c hiu qu gia cng tc kim tra gim st
v th tc cp giy chng nhn sn phm t tiu chun an ton cht lng
cao. Tng bc xy dng h thng qun l cht lng v tiu th sn phm
ch c sn Thnh ph Thi nguyn. Xy dng thng hiu cho ch c
sn, ch xanh cht lng cao thnh ph Thi Nguyn.
3.3.5. Tng cng hot ng thng tin th trng v xc tin thng mi
tiu th sn phm ch
Thnh ph Thi Nguyn cn c b phn a thng tin nh k hng tun th
trng gi c ch thnh ph, cc c ch chnh sch ca tnh, thnh ph cho ng
o nhn dn v ngi lm ch bit.
78
Tm kim m rng th trng tiu th, h tr cc HTX ch xy dng cc

im bn hng. y mnh th trng ni tiu trong nc, hnh thnh v pht
trin thng hiu mnh, gii thiu qung b sn phm ti cc tnh Thnh ph
ln, trn cc phng tin thng tin i chng v trang Web ca thnh ph,
Xc tin hot ng pht trin thng hiu, quy ch s dng thng hiu,
cc cam kt p dng pht trin thng hiu. Kinh ph cho pht trin thng
hiu: c huy ng t ngun ngn sch Nh nc ca tnh, thnh ph cc
HTX ch, cc t chc khc...
Khuyn khch cc HTX, trang tri sn xut, nhm h lm ch lin doanh,
lin kt vi cc doanh nghip xy dng thng hiu (ng k mu m gii
thiu v bn sn phm trn th trng).
Cp nht thng tin th trng hng ngy v d bo cc yu t nh hng
n sn xut tiu th ch (tun, thng).
3.3.6. Tng cng xy dng c s vt cht k thut vng ch
C s vt cht k thut ca thnh ph Thi Nguyn l tng i kh,
trong nhng nm va qua h thng ny c lc phc v cho s pht trin
sn xut ch ca thnh ph Thi Nguyn. Tuy nhin, vi yu cu pht trin
ca thi k mi, thi k CNH HH th c s h tng ca thnh ph cn
phi c tp trung u t, nng cp, h thng c s vt cht k thut l cn
thit.
Phi hp cc ngnh, cc cp xy dng vng sinh thi ch, ng dng tin
b k thut to vng ch an ton bo v mi trng kt hp u t xy dng
h p nc, h thng giao thng, h thng in, h thng bn hng ti gia
nh, ti cc ch a phng tng bc hnh thnh tuyn du lch sinh thi kt
hp tiu th, qung b sn phm cho vng ch c sn ca thnh ph.
79
Hin i ho h thng thng tin lin lc kp thi c nhng quyt nh

ng n trong hot ng sn xut, kinh doanh ch l vn quan trng :
- Nng cp bu in x, phng, cng c cc trm bu in x phng
cc trm ny chuyn n ngi dn kp thi mi thng tin cn thit pht
trin sn xut ch.
- Khuyn khch ngi dn sn xut kinh doanh ch s dng in thoi c
nhn thu nhn cc thng tin cn thit phc v cho cc hot ng sn xut
kinh doanh ch cng nh giao tip.
3.3.7. Gii php v cc chnh sch nhm pht trin sn xut ch.
* Chnh sch u t v vn
pht trin sn xut ch cn c chnh sch u t, h tr vn cho sn
xut ch.
- H tr vn trng mi, ngi trng ch tu theo nhu cu vay vn
c th vay vn di hn vi li sut u i. Mc vay cao nht t 10-20 triu
ng/h, thi hn vay l 5 nm, bt u tr v tr dn trong 3 nm tip theo.
S tin vay c ny cc h ch yu u t vo lm li, my bm nc ti
ch, cng c, dng c vt t cho sn xut ch.
- Tng cng lin doanh, lin kt vi cc t chc trong v ngoi nc
to vn u t cho sn xut, kinh doanh pht trin sn xut ch.
- Khuyn khch h nng dn pht trin sn xut ch nhm huy ng
ngun vn nhn ri trong dn. Nhn dn lm, Nh nc h tr theo quy hoch.
* Chnh sch h tr ca Tnh v Trung ng ang thc hin trn a bn
Nguyn v vic phduyt n ch tnh Thi Nguyn giai on 2006 - 2010.
80
Quyt nh 126/Q-UBND ngy 17/1/2007 ca UBND tnh Thi

Nguyn v vic ph duyt k hoch thc hin n pht trin sn xut ch
bin tiu th ch nm 2007.
* Chnh sch h tr ca Thnh ph
- H tr trng ch ging mi bng phng php gim cnh 30% gi
ging (c tnh ph duyt).
- H tr chng trnh phc hi ch trung du truyn thng: 100% gi
ging (tuyn chn nhn ging v trng ra sn xut).
- o to nng cao kin thc cho nng dn v k thut sn xut, ch
bin, tiu th ch.
- Xy dng cc m hnh kinh t k thut v trng mi, thm canh, sn
xut ch an ton cht lng cao, M hnh ci to ch xung cp.
- Thm quan hc tp kinh nghim trong v ngoi nc.
- T chc cc hi thi sn xut, ch bin ch an ton, ch c sn.
- Khuyn khch cc h p dng quy trnh sn xut ch bin ch an ton
bng u t cng ngh sinh hc v s dng tn sao INOX thay th tn st vi
mc h tr 50% (cho100 sn phm u tin).
- Tng cng hp tc vi cc vin nghin cu, trng i hc, ng dng cc
m hnh thc nghim: Ging mi, cng ngh sinh hc trong phn bn, thit b my
mc, bao gi.
- Xy dng mt s m hnh trang tri khp kn: Sn xut- ch bin- tiu
th (ng dng m hnh khuyn nng khuyn cng) xy dng v khai thc
ht tim nng ca ca nhng ngi giu kinh nghim lmch.
81
- Xy dng im tng kt m rng m hnh qun l cht lng ton din t

khu sn xut - ch bin- tiu th. Gim st cht lng u ra, bo v uy tn tr
Thi Nguyn, nh hnh h thng thu mua v bn hng c s lin kt ca 4 nh.
- i vi th trng trong nc: iu tra kho st th hiu tiu dng, trao
i hc hi kinh nghim sn xut
- i vi th trng nc ngoi: C th nghin cu cng thc sn xut tiu
th ch ca Trung Quc, Nht Bn kho st, hc tp bi cng tc ging, bin
php canh tc v tp qun trng ch, u tng t nh Vit Nam c bit l sn
xut ch ni tiu l ch yu. y l mt iu kin thun li thc hin n
pht trin ch Thi Nguyn.
- o to li i ng cn b qun l t sn xut - ch bin - th trng
(i tng l cn b khuyn nng, ch nhim HTX, t, nhm sn xut... ).
- o to nng dn trc tip sn xut ch: trng trt bo qun ch bin ch.
- o to i ng chuyn gia trong qun l sn xut ngnh ch.
- Tuyn truyn o c kinh doanh, xy dng thng tin cc khch hng...
- Khuyn khch thnh lp nhm t hp tc, hp tc x, hip hi ngi
lm ch Thnh ph lin kt vi nhau h tr trao i kinh nghim hot
ng sn xut kinh doanh ch trn a bn thnh ph v ng dng cc tin b
khoa hc cng ngh vo sn xut.
Trn c s pht trin sn xut ch s em em li hiu qu kinh t. Tng
din tch, nng sut v sn lng ch n nm 2010 n nh sn xut
1.339,83ha vi sn lng 10.300 tn ch bp ti to gi tr sn lng 70 t
ng tng ng 2.000 tn ch bp kh c gi tr sn phm 120 t ng.
Thu ht khch thm quan du lch to c hi qung b sn phm ch Thi
Nguyn. Pht trin sn xut ch s mang li hiu qu x hi i vi thnh ph
82
Thi Nguyn, c tc dng chuyn dch c cu kinh t nng nghip nng thn
tng bc thc hin cng nghip ho hin i ho nng nghip nng thn trn
a bn Thnh ph. Xy dng vng ch an ton cht lng cao thu ht khch
hng to dng thng hiu v uy tn cho sn phm vng ch thnh ph, gii
quyt cho hn 6.000 lao ng ti ch c thu nhp cao. Huy ng vn nhn ri
trong dn trong cng cuc pht trin kinh t - x hi ca Thnh ph Thi
Nguyn, tng bc xy dng nng thn mi, hin i.
Nhn thc v sn xut ch bin tiu th ch ca nng dn c nng ln
p ng yu cu mi trong qu trnh hi nhp kinh t quc t.
Gim thiu nhim mi trng, bo v t , bo v sc kho con ngi,
v cng ng.
83
KT LUN V KIN NGH

1. Kt lun
Ch l mt trong nhng cy cng nghip c gi tr kinh t cao, c
trng nhiu nc trn th gii, Vit Nam, tnh Thi Nguyn, thnh
ph Thi Nguyn. c bit nhiu sn phm ch c dng lm ung ph
bin thng dng ca ngi dn. Nhu cu v ch trn th gii cng nh Vit
Nam ngy mt tng v i hi kht khe v cht lng. Vic nghin cu thc
trng pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn c ngha rt ln i
vi ngi sn xut, i vi thnh ph v cc ngnh lin quan. T vic i su
nghin cu thc trng v cc gii php pht trin sn xut ch trong nng h
thnh ph Thi Nguyn, chng ti i n mt s kt lun sau:
Vn l vng t giu tin nng pht trin cy ch, c thin nhin u
i mt iu kin thun li v t ai cng nh iu kin thi tit kh hu ht
sc thun li cho sn xut ch. Thc t trong nhng nm qua vic pht trin
sn xut ch thnh ph Thi Nguyn c thc hin tng i tt, em li
hiu qu kinh t kh n nh v ang c tng bc ci thin, nng cao i
sng ca ngi dn ni y. Song nhn nhn v nh gi mt cch khch
quan th tnh hnh sn xut ch thnh ph Thi Nguyn vn cn chm, mc
u t cn thp, do ngi dn trng ch vn cha nhn nhn ng vai tr ca
khu u t thm canh, do hiu qu kinh t vn cha t mc ti a. i
sng tinh thn, vt cht ca ngi dn trng ch tuy c nng ln ng k
nhng vn cn gp khng t kh khn. Vn ny tuy khng th gii quyt
trong thi gian ngn, nhng s l vn c quan tm gii quyt trong
nhng nm ti, to c s vt cht vng chc, thc y sn xut pht trin.
84
2. Kin ngh
- M rng din tch trng mi, tp trung thc hin cc bin php thm
canh, ci to phc hi cc nng ch nng cao nng sut, cht lng ch
bp ti.
- S dng cc loi ging mi c nng sut cht lng tt, thay th dn
cc nng ch cn ci v qu thi k khai thc.
- ngh thnh ph hon thnh vic giao t v cp GCN QSD t cho
cc h dn ni y yn tm u t m rng sn xut. ng thi tng cng
h thng tn dng nng thn to iu kin thun li cho cc h dn vay vn
pht trin sn xut.
- Cn hn ch bt vic s dng ngun thuc tr su, va hn ch chi ph
vt cht, li gim nh nhim mi trng. m bo sc kho cho ngi lao
ng, ng thi nng cao cht lng sn phm.
- Lp k hoch sn xut st vi thc t, khuyn khch ngi trng ch
hng say lao ng sn xut.
- Duy tr vic t chc L hi ch hng nm nhn dn trng ch c
im vui chi u xun v l dp qung b sn phm ca mnh.
85
86
BIU 1 : TNG DIN TCH CH HIN C TRN A BN THNH

PH
S liu iu tra thng k thng 5/2005
TT
X/ Phng
B
Tng cng
S h
Tng
trng
din
ch(h) tch(ha)
Trong tng s(ha)

DT ch
DT ch
DT ch
trng
Thu
trng
mi(ha) hoch(ha) cnh(ha)
5.762
1071.46
17.69
846.08
168.66
Chia ra
1
X Phc H
240
24.9
20.46
.0.21
X Phc Xun
1046
279.72
3.92
233.29
50.71
X Quyt Thng
584
73.84
0.51
57.88
10.87
X Phc Tru
1.175
227.27
4.75
173.03
48.85
X Thnh c
1170
154.14
0.57
121.73
6.96
X Tn Cng
1173
277.97
7.94
218.25
48.83
X Tch Lng
85
11.54
6.06
0.326
X Lng Sn
113
8.15
3.34
1.404
Phng Trung Thnh
0.05
0.05
10
Phng Ph X
0.26
0.12
11
Phng Tn Lp
22
2.73
2.12
0.07
12
Phng Quan Triu
43
1.37
1.33
87
13
Phng Tn Long
16
1.82
1.82
14
Phng Thnh n
87
7.7
6.6
0.52
BIU 4a: BNG DIN TCH, NNG SUT, SN LNG CH

QUA CC NM 2001-2005
TT
1
Nm n v
Ch tiu
2001
2002
2003
2004
2005
Ha
779,59
795,49
812
830,0
846,08
T/ha
60
65
70
75
tnh
Din tch
ch kinh
doanh
Nng sut
80
3
Sn lng
Trong :
- Din tch
Tn
4677,5
5170,6
5684
6225,0
Ha
300
400
500
600
75
80
85
90
2250
3200
4250
5400
6768,6
ch cao sn
- Nng sut
T/ha
- Sn lng
Tn
88
BIU 4b : SN XUT CH NGUYN LIU NM 2005

CA 14 PHNG , X
T
T
X/ Phng
Din tch(ha)
A
Tng cng
Nng sut
Sn lng
(t/ha)
(tn)
846
80
6768
20,46
42,0
86,11
233,29
78,54
1832,29
57,80
81,29
469,90
Chia ra
1
X Phc h
X Phc Xun
X Quyt Thng
X Phc Tru
173,03
78,49
1358,26
X Thnh c
121,73
81,79
995,73
X Tn Cng
218,25
88,71
1936,25
X Tch Lng
6,06
42,08
25,51
X Lng Sn
3,34
42,08
14,06
Phng Trung Thnh
0,05
42,08
0,21
89
10 Phng Ph X
0,12
42,08
0,51
11 Phng Tn Lp
2,12
42,08
8,92
12 Phng Quan Triu
1,33
42,08
5,60
13 Phng Tn Long
1,82
42,08
7,66
14 Phng Thnh n
6,6
42,08
27,78
Biu 5 : V CNG TC CH BIN CH

(s liu iu tra thng k thng 5/2005)
TT
X/Phng
Tng cng
Chia theo hnh thc sao sy ch
Tng s
h
Th cng T l(%)
Bng my
T l(%)
5.762
2987
51.83
2.775
48.17
Chia ra
1
X Phc H
240
187
77.87
53
22.13
X Phc Xun
1046
546
52.20
500
47.80
X Quyt Thng
584
525
89.9059
59
10.10
X Phc Tru
1175
178
15.15
997
84.85
X Thnh c
1170
1052
89.92
118
10.08
X Tn Cng
1173
218
18.58
955
81.42
X Tch Lng
85
57
67.50
28
32.5
90
X Lng Sn
113
76
67.50
37
32.5
PhngTrung
100.0
Thnh
10
Phng Ph X
100.0
11
Phng Tn Lp
22
15
67.50
32.5
12
Phng Quan Triu
43
33
77.87
10
22.13
13
Phng Tn Long
16
12
77.87
22.13
14
Phng Thnh n
87
78
89.89
10.11
BIU 6 : KT QU CHUYN GIAO KHOA HC K THUT GIAI

ON 2001-2005 TRN A BN THNH PH THI NGUYN
Ni dung
VT
2001
Nm 2001-2005
2002 2003
2004
2005
Tng
1. Tng s lp tp hun
lp
31
31
35
45
30
172
- Tp hun k thut
lp
28
28
32
45
30
163
- S ngi tham gia
ngi
1..550
1.240
1.240
1.240
1.550
6.820
lp
ngi
90
90
90
270
2. M hnh trnh din
M hnh
- Ging mi
M hnh
- Thm canh tp trung
M hnh
10
- Tp hun IPM
- S ngi tham gia
91
- Ci to ch
M hnh
BIU 8: K HOCH TRNG MI CH 2006 - 2010

TT
n v
2006
Tin trng qua cc nm (ha)

2007
2008
2009
2010
Tng cng
Tn Cng
41
Phc Xun
43
Phc Tru
12
10
10
50
Thnh c
40
Quyt Thng
35
Phc h
20
92
Tng cng
42
45
46
48
48
229
BIU 9: K HOCH TRNG PHC HI CH 2006 - 2010

TT
n v
Tin trng phc hi qua cc nm (ha)

2006
2007
2008
2009
2010
Tng cng
Tn Cng
10
38
Phc Xun
10
41
Phc Tru
12
10
45
Thnh c
15
93
Quyt Thng
11
Phc h
Tng cng
40
30
30
25
25
150
Biu 10b: K HOCH DIN TCH NNG SUT - SN

LNG CH KINH DOANH TRONG GIAI ON 2006-2010
TT
Nm n v
Ch tiu
tnh
2006
2007
2008
2009
2010
94
Din tch
ch kinh
Ha
850
876
955
1030
1100,0
doanh
2
Nng sut
T/ha
80
86,6
90
92
93,6
Sn lng
Tn
6800
7533,6
8595
9476
10.300
Trong din tch ch kinh doanh c:

Din tch
Ha
650
700
750
800
850
T/ha
90
100
105
110
115
5.850
7.000
7.875
8.800
9.775
ch cao sn
Nng sut
Sn lng
Tn
Phn bng biu
95
Bng 3.1.
Din tch cc ging ch trng mi tnh Thi Nguyn

n v tnh:
ha
So snh (%)
BQ
Ch tiu
2004 2005
2006 2005/ 2006/ 2004
2004 2005
2006
Din tch ch trng mi
1. Ging ch trung du
Trong : Phc trng ging
bng cnh
2. Ging ch LDP1 v LDP2
3. Ging ch PH1
4. Ging ch RI777,Shan
vng cao
5 Ging ch Nht (Iabukita)
6. Ging ch Bt tin
7. Ging ch Kim tuyn
8. Ging ch Thu Ngc
9. Ging ch Hng nh
Bch
10. Ging ch Phc Vn Tin
11. Ging ch PT 95
12. Ging ch Keo am tch
Ngun: S Nng nghip v Pht trin Nng thn tnh Thi Nguyn
96
Bng 3.2.
Din tch ch phn theo huyn tnh Thi Nguyn

n v tnh:
ha
So snh (%)
BQ
Ch tiu
2004 2005
2006 2005/ 2006/ 2004
2004 2005
2006
Tng s
I. Huyn
1. Thnh ph Thi Nguyn
2. Th x Sng Cng
3. Huyn nh Ho
4. Huyn V Nhai
5. Huyn Ph Lng
6. Huyn ng H
7. Huyn i T
8. Huyn Ph Bnh
9. Huyn Ph Yn
II. Quc doanh
97
Bng 3.3.
Ch tiu
Din tch ch cho sn phm tnh Thi Nguyn

n v tnh:
ha
So snh (%)
BQ
2004 2005
2006 2005/ 2006/ 2004
2004 2005
2006
Tng s
I. Huyn
2. Th x Sng Cng
3. Huyn nh Ho
4. Huyn V Nhai
5. Huyn Ph Lng
6. Huyn ng H
7. Huyn i T
8. Huyn Ph Bnh
9. Huyn Ph Yn
II. Quc doanh
98
Bng 3.4.
Sn lng ch phn theo huyn tnh Thi Nguyn

n v tnh:
ha
So snh (%)
BQ
Ch tiu
2004 2005
2006 2005/ 2006/ 2004
2004 2005
2006
Tng s
I. Huyn
2. Th x Sng Cng
3. Huyn nh Ho
4. Huyn V Nhai
5. Huyn Ph Lng
6. Huyn ng H
7. Huyn i T
8. Huyn Ph Bnh
9. Huyn Ph Yn
II. Quc doanh
99
Bng 3.5. Tnh hnh chuyn giao k thut sn xut ch cho nng dn
tnh Thi Nguyn
So snh (%)
BQ
Ch tiu
VT 2004 2005 2006 2005/ 2006/ 2004
2004 2005
2006
1. S lp tp hun
lp
- Tp hun k thut
lp
- Tp hun IPM
lp
2. S lt nng dn c ngi
tp hun
- Tp hun k thut
ngi
- Tp hun IPM
ngi
3. M hnh trnh din
m
hnh
100
- Ging mi
- Thm canh tp trung
- Ci to ch
m
hnh
m
hnh
m
hnh
ha
4. DT thm canh ch tp
trung hng nm
- Nng sut
ta/ha
5. Din tch ci to ch
ha
- Nng sut
t/ha
Bng 3.6. Tnh hnh sn xut, ch bin ch ca tnh Thi Nguyn nm

2006
Huyn
Sn xut nguyn liu

Din
tch
Nng
Sn
ch
sut
lng
kinh
(t/ha)
(tn)
doanh
(ha)
Sn xut ch bin
Sn lng
ch bin
S nh my, c
cng nghip
s ch bin
(tn)
(n v)
101
Tng s
I. Khi huyn
1.
TP.
Thi
Nguyn
2. Th x Sng
Cng
3. Huyn nh
Ho
4. Huyn V Nhai
5. Huyn Ph
Lng
6. Huyn ng
H
7. Huyn i T
8. Huyn Ph
Bnh
9. Huyn Ph Yn
II. Khi quc
doanh
Ngun: S Nng nghip v PTNT tnh Thi Nguyn
102
Bng 3.7.
Ch tiu
Kt qu sn xut ch tnh Thi Nguyn

So snh (%)
BQ
VT 2004 2005 2006 2005/ 2006/ 2004
2004 2005
2006
ha
ha
t/ha
tn
ha
1. Din tch ch tng s

Trong : Ch kinh doanh
2. Nng sut bnh qun
3. Sn lng ch bp ti
4. Trng mi ch v trng
li
5. DT ch ging mi
ha
trng bng cnh
6. Gi tr sn xut tng
%
bnh qun/nm
7. Gi tr SX ch/ha/nm tr.ng
(gi ch ti)
8. Gi tr SX ch/ha/nm tr.ng
(gi ch kh)
9. Sn lng ch ti ch
tn
bin cng nghip
10. Sn lng ch xut
tn
khu
11. Gi tr xut khu
1000USD
Ngun: S Nng nghip v PTNT tnh Thi Nguyn v Nin gim Thng k
Thi Nguyn
103
Bng 3.3.
Chi ph sn xut cho 1 ha ch kin thit c bn

n v tnh: 1000 ng
So snh (%)
BQ
VT
2004 2005 2006 2005/ 2006/ 2004
2004 2005
2006
Tng chi ph
1. Phn bn
2. Phn hu c
3. Phn vi sinh
4. Phn m
5. Phn ln
6. Phn kali
7. Thuc bo v thc vt
8. Dng c
9. Chi khc
II. Cng lao ng
III. Khu hao TSCD
Ngun: Tng hp v tnh ton t phiu iu tra
104
Bng 3.4. Chi ph sn xut cho 1 ha ch kinh doanh

n v tnh: 1000 ng
So snh (%)
BQ
VT
2004 2005 2006 2005/ 2006/ 2004
2004 2005
2006
Tng chi ph
1. Phn bn
2. Phn hu c
3. Phn vi sinh
4. Phn m
5. Phn ln
6. Phn kali
7. Thuc bo v thc vt
8. Dng c
9. Chi khc
II. Cng lao ng
III. Khu hao TSCD
105
Bng 3.8. Kt qu v hiu qu sn xut 1 ha ch kinh doanh thnh ph

Thi Nguyn
So snh (%)
BQ
Ch tiu
VT
2004 2005 2006 2005/ 2006/ 2004

2004
2005
2006
1. Nng sut bnh qun

kg/ha
2. Gi
ng
3. Tng gi tr sn xut 1.000
(GO)
4. Chi ph trung gian (IC)

1.000
5. Gi tr gia tng (VA)

1.000
6. Khu hao ti sn
1.000
7. Thu nhp hn hp (MI) 1.000
8. Cng lao ng
1.000
9. Tng chi ph (TC)

1.000
10. Li nhun (TPr)

1.000
11. Mt s ch tiu
11.1. Trn 1.000 ng chi
ph
GO/TC
Ln
VA/TC
Ln
MI/TC
Ln
11.2. Trn 1 cng lao ng
GO/cng L
1.000
VA/cng L
1.000
MI/Cng L
1.000
106
107
Bng 3.9. Kt qu v hiu qu sn xut 1 ha ch kinh

doanh ca cc nhm h thnh ph Thi Nguyn
Ch tiu
n v
Tnh
tnh
chung
1. Nng sut bnh qun
kg/ha
2. Gi
ng
H sn xut ch
Kh
Trung
bnh
Ngho
3. Tng gi tr sn xut 1.000

(GO)
4. Chi ph trung gian (IC)
1.000
5. Gi tr gia tng (VA)
1.000
6. Khu hao ti sn
1.000
7. Thu nhp hn hp (MI)
1.000
8. Cng lao ng
1.000
9. Tng chi ph (TC)
1.000
10. Li nhun (TPr)
1.000
11. Mt s ch tiu
11.1. Trn 1.000 ng chi
ph
GO/TC
Ln
VA/TC
Ln
MI/TC
Ln
11.2. Trn 1 cng lao ng

GO/cng L
1.000
VA/cng L
1.000
MI/Cng L
1.000
108
Bng 4.1.
D kin pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn
Nm
Din tch (ha)

Tng din
Trong trng
tch
mi
Nng sut
Sn lng
(t/ha)
(tn)
2007
2008
2009
2010
U BAN NHN DN
THNH PH THI NGUYN
S:
CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM
c lp - T do - Hnh phc
/TTr-UBND
Thi Nguyn, ngy
thng 12 nm 2007
T TRNH
ngh ph duyt phng n tng th v bi thng, h tr v ti nh c
D n: Tr s phng cnh st bo v v h tr t php Cng an tnh Thi Nguyn.
Cn c Lut t ai ngy 26/11/2003;

Cn c Ngh nh s: 197/2004/N-CP ngy 03/12/2004 ca Chnh ph
v bi thng, h tr v ti nh c khi Nh nc thu hi t;
Cn c Ngh nh s: 84/2007/N-CP ngy 25/5/2007 ca Chnh ph
Quy nh b sung v vic cp giy chng nhn quyn s dng t, thu hi t,
thc hin quyn s dng t, trnh th tc bi thng, h tr v ti nh c khi
Nh nc thu hi t v gii quyt khiu ni v t ai;
Cn c Thng t s:116/2004/TT-BTC ngy 07/12/2004 hng dn thc
hin Ngh nh:197/2004/N-CP v Thng t b sung s: 69/2006/TT-BTC
ngy 2/8/2006 ca B Ti chnh;
Cn c Quyt nh s:1944/Q-UBND ngy 29/4/2007 ca UBND tnh
Thi Nguyn v vic ph duyt D n u t xy dng cng trnh: Tr s phng
cnh st bo v v h tr t php Cng an tnh Thi Nguyn;
Xt ngh ca Ban bi thng GPMB thnh ph ti T trnh s:
167/TTr-BBT ngy 03 thng 12 nm 2007;
UBND thnh ph Thi Nguyn ngh S Ti chnh thm nh phng
n tng th v bi thng, h tr v ti nh c i vi d n trn c th nh sau:
I. Cc ch tiu ch yu:
1-Din tch d kin thu hi: 3.662 m2
2-Din tch d kin t thu hi cho cc hng mc ca d n chi tit nh sau:
- t : 457,4 m2
- t nng nghip: 3.204,6 m2
3- Thu hi t lin quan n s h, s khu, s lao ng, h phi di chuyn:
- S h b thu hi t: 14 h
- S khu: 52 khu
- S lao ng: 39 lao ng
- S h phi di chuyn ch : 01 h
- S h phi ti nh c (b thu hi t ): 01 h
4- Nguyn vng chuyn i ngh i vi h trc tip sn xut nng nghip:
- H tr bng tin theo m2 t sn xut nng nghip: 09 h;
- Giao t : 03 h;
II. Phng n, d ton bi thng, h tr gii phng mt bng:
1. Tng kinh ph: 2.949.680.080
(Hai t, chn trm bn mi chn triu, su trm tm mi nghn,
khng trm tm mi ng)
+ D ton bi thng t :
2.115.262.500
+ D ton bi thng, h tr t nng nghip:
349.162.040
+ D ton thng bn giao MB t nng nghp:
1.602.300
+ D ton bi thng, h tr ti sn:
150.976.240
+ D ton cc khon h tr, thng i vi h c
t b thu hi phi di chuyn:
16.640.000
+ D ton chi ph t chc thc hin (2%):
52.673.000
+ D ton d phng (10%):
263.364.000
2. Ngun kinh ph: Thuc d n Xy dng Tr s phng cnh st bo v
v h tr t php Cng an tnh Thi Nguyn.
3. Ti nh c cho cc h phi di chuyn ch : Thc hin theo iu 24
Quyt nh s:2044/2005/Q-UBND ngy 30/9/2005 ca UBND tnh; khu ti
nh c thuc khu dn c s 6 phng Tc Duyn thnh ph Thi Nguyn.
4. Tin thc hin d n: Nm 2008.
ngh S Ti Chnh thm nh, ph duyt UBND thnh ph Thi
Nguyn t chc thc hin cc bc tip theo./.
Ni nhn:
- UBND tnh;
- S Ti Chnh;
- HBT h tr v TC;
- Ch d n;
- Lu VP.
TM. U BAN NHN DN THNH PH

KT. CH TCH
PH CH TCH
Bi Xun Ho
DANH MC TI LIU THAM KHO
Ti liu Ting Vit

1. Bi Huy p - Nguyn in (1998), Nng nghip Vit Nam bc
vo th k XXI, Nh xut bn chnh tr Quc gia , H Ni.
2. Bi Th t - Nguyn Khc Nhng (1997), K thut gieo trng, ch
bin ch v c ph, Nh xut bn Nng nghip, H Ni.
3. Chu Xun i L Tr Hi Gio trnh k thut trng trt cy ch
4. ng Hnh Khi (1993), Ch v cng dng ca ch, Nh xut bn khoa hc
k thut, H Ni.
5. Ngc Qu - Nguyn Kim Phong (1997), Cy ch min Bc Vit Nam,
Nh xut bn Nng nghip.
6. on Hng Tin (1998), th trng sn phm ch th gii, tuyn tp cc
cng trnh nghin cu v ch , Nh xut bn Nng nghip, H Ni
7. FAO - Thng k 2005
8. GS. TRn Quc Vng Vn ho ch Vit Nam i nt phc ho Tp
ch Kinh t & KHKT ch.
9. Nguyn Huy Thi, Lun vn Thc s, Nhng bin php ch yu nng cao
sc cnh tranh ca sn phm ch tnh Thi Nguyn.
10. Nguyn Tn Phong, Tc ung tr di gc vn ho, Tp ch Kinh t &
KHKT, s 1(XV)/2000.
11. Nin gim thng k thnh ph Thi Nguyn giai on 2001-2005
12. Nin gim thng k thnh ph Thi Nguyn nm 2006
13. Nin gim thng k tnh Thi Nguyn nm 2006
14. Phng Vn Chn (1999), Xu hng pht trin th trng ch cc tnh min
ni pha Bc, Vin KTNN, B NN&PTNT.
15. Quyt nh s 278/2005/Q-TTg ngy 02/11/2005 ca Th tng Chnh

ph v vic ph duyt iu chnh quy hoch chung thnh ph Thi
Nguyn n nm 2020.
16. T Phi Phng, L thuyt thng k - Trng i hc Kinh t Quc dn,
NXB Gio dc H Ni
17. Trn Th Tc (1999), S tay ngi lm vn, Nh xut bn Nng nghip,
H Ni
18. UBND thnh ph Thi Nguyn, Bo co tnh hnh pht trin kinh t x hi
nm 2006, phng hng nm 2007
19. UBND thnh ph Thi Nguyn, Bo co tnh hnh pht trin kinh t x hi
nm 2005, phng hng nm 2006
20. UBND thnh ph Thi Nguyn, Bo co tnh hnh pht trin kinh t x
hi nm 2004, phng hng nm 2005
21. UBND x Phc H, Bo co tnh hnh pht trin kinh t x hi nm 2006,
phng hng nm 2007
22. UBND x Phc Xun, Bo co tnh hnh pht trin kinh t x hi nm
2006, phng hng nm 2007
23. UBND x Tn Cng, Bo co tnh hnh pht trin kinh t x hi nm
24. UBND x Tch Lng, Bo co tnh hnh pht trin kinh t x hi nm

THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT CHÈ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT CHÈ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I HC THI NGUYN

TRNG I HC KINH T V QUN TR KINH DOANH

THC TRNG V NHNG GII PHP CH YU NHM

LUN VN THC S KINH T

Thi Nguyn, nm 2007

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

Danh mc cc bng trong Lun vn

3-i tng v Phm vi nghin cu.

Chng 1: Tng quan ti lin nghin cu v phng php

1.1.1-Vi nt v cy ch v vai tr ca cy ch vi i sng con

1.1.2-Cc nhn t nh hng n sn xut ch

1.1.3-Nhng ch tiu nh gi v pht trin sn xut ch

1.2- Pht trin sn xut ch trn th gii v Vit Nam

1.2.1-Pht trin sn xut ch trn Th gii

1.2.2-Pht trin sn xut ch Vit Nam

1.2.3 Tnh hnh sn xut ch Thi Nguyn

1.3.1-Cc phng php nghin cu

1.3.2-Phng php phn tch

Chng 2: Thc trng pht trin sn xut ch Thnh ph

2.1.1 iu kin t nhin.

2.1.2 c im kinh t - x hi.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

2.1.4-nh gi nhng thun li v kh khn trong qu trnh pht

2.2-Tnh hnh pht trin sn xut ch thnh ph Thi Nguyn

2.2.1-Din tch v c cu ging

2.2.2-Sn xut ch nguyn liu

2.2.3-V k thut thm canh

2.2.4-V k thut ch bin v tiu th sn phm

2.2.5-V chuyn giao tin b k thut

2.2.7-Cng tc pht trin HTX ch

2.2.8-Chnh sch khuyn nng

2.2.9-Thc hin chnh sch v t ai

2.3-nh gi chung tnh hnh pht trin sn xut ch thnh

2.3.3-Nguyn nhn nh hng n pht trin sn xut ch thnh

Chng 3: nh hng v nhng gii php ch yu nhm pht

3.2 nh hng, mc tiu pht trin sn xut ch ca thnh ph

Thi Nguyn n nm 2010

3.2.2 Mc tiu pht trin sn xut ch

3.3 Nhng gii php ch yu nhm pht trin sn xut ch thnh

3.3.1 Quy hoch vng sn xut ch

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

3.3.2 C cu ging v k hoch m rng din tch, nng sut cht

3.3.4 Xy dng h thng qun l, kim tra, gim st, nh gi cht

3.3.5 Tng cng hot ng thng tin th trng v xc tin thng

3.3.6 Tng cng xy dng c s vt cht k thut vng ch

3.3.7 Gii php v cc chnh sch pht trin sn xut

Danh mc ti liu tham kho .

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

T chc thng mi th gii

Lao ng nng nghip

Cng nghip ho- Hin i ho

Nng nghip v pht trin nng thn

Sn xut kinh doanh

Thi Bnh Dng

Nng lm nghip thu sn

n v tnh ng Vit nam

DANH MC CC BNG TRONG LUN VN

theo n v hnh chnh

thnh ph Thi Nguyn nm 2004-2006

Bng 2.9: Din tch ch trn a bn thnh ph Thi Nguyn nm 2006

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

Thi Nguyn nm 2006

Thi Nguyn nm 2006