- Vài nét về người Tày ở Việt Nam. - Người Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên. - Then trở thành một món ăn tinh thần quý báu không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa và tín ngưỡng của người Tày nói riêng và các dân tộc thiểu số nói chung.. - Luận văn thạc sĩ của Hà Anh Tuấn ở Trường Đại học sư phạm Thái Nguyên nghiên cứu “Văn hóa tâm linh của người Tày qua lời hát Then” luận văn cho ta thấy đời sống tâm linh của người Tày trong Then có một vị trí vô cùng quan trong trong đời sống của người Tày.. - Luận văn của Nông Thị Ngọc ở trường Đại học sư phạm Thái Nguyên với với đề tài “Then Kỳ Yên của người Tày ở Bắc Quang, Hà Giang – Tiếp cận từ góc độ. - Vài nét về người Tày ở Việt Nam 1.1.1.1. - Người Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên 1.1.2.1. - Dân tộc Tày nơi đây đã gìn giữ được rất nhiều những bản sắc văn hóa độc đáo trong đó có hoạt động Then mà đề tài luận văn quan tâm nên việc tìm hiểu người Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên là một việc làm cần thiết.. - So với một số dân tộc khác trong tỉnh, thủ công gia đình của người Tày phát triển hơn . - Về quan hệ xã hội, đơn vị xã hội cơ sở của người Tày vẫn luôn là bản. - Người Tày ở Thái Nguyên thường tụ cư ở những vụng giáp ranh giữa rừng và ruộng. - Các bản của người Tày ở đây thường tựa lưng vào núi rừng, hướng xuống thung lũng. - Quan hệ cộng đồng là đặc trưng nổi bật trong các xóm bản của người Tày.. - Y phục của người Tày xa xưa được may từ vải sợi bông hoặc tơ tằm do đồng bào tự dệt. - Với bản sắc là cư dân nông nghiệp, người Tày có tập quán ăn cơm. - Đồ uống của người Tày ở Định Hóa có thể chia làm hai loại: nước uống thông thường và nước uống có chứa các chất kích thích. - Người Tày có quan hệ quảng giao. - Họ có tục kết bạn (kết tồng) đây là nét đẹp trong văn hoá của người Tày . - Bếp trong đời sống của người Tày gắn bó và thiêng liêng. - Vì vậy bếp “Táo quân” trong ý thức tâm linh của người Tày được quan niệm là linh thiêng trong đời sống của họ.. - Trong gia đình người Tày có rất nhiều bàn thờ. - Ngày mồng 10 tháng giêng hàng năm, người Tày cùng với các dân tộc anh em sinh sống ở Định Hóa lại tổ chức lễ hội Lồng Tồng tại xã Phú Đình (Định Hóa, Thái Nguyên. - Việc cưới xin là một sự kiện hết sức quan trọng trong đời sống của người Tày. - Điều đặc biệt trong đám cưới của người Tày có hát quan lang. - Vốn quý báu trong kho tàng văn học đó đang được các nhà nghiên cứu sưu tầm, lưu giữ như một niềm tự hào của người Tày.. - Có thể nói người Tày có một đời sống văn hoá tinh thần phong phú giàu bản sắc. - Hầu hết trong các lễ cúng của người Tày đều có hát Then hát Then không chỉ đơn thuần là một loại hình âm nhạc hay diễn xướng dân gian mà có sự gắn kết chặt chẽ với tín ngưỡng. - Tuy nhiên, trong giới hạn đề tài nghiên cứu này, chúng tôi chủ yếu tìm hiểu khái niệm Then với tư cách là một loại hình sinh hoạt văn hóa của người Tày. - Then là một hình thức văn hóa tìn ngưỡng có từ xa xưa trong đời sống của người Tày. - Như chúng ta biết, Then là một loại hình sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng dân gian có từ lâu đời của người Tày. - Ra đời trong dân gian, gắn với đời sống của dân gian nên lời hát Then là sự phản ánh chân thực cuộc sống của người dân miền núi mà trước hết là môi trường tự nhiên- xã hội của người Tày. - Chúng ta có thể nhận thấy làng bản và cuộc sống sinh hoạt lao động sản xuất của người Tày hiện lên rất quen thuộc trong các câu Then:. - Then cũng gắn liền và có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tín ngưỡng của người Tày. - Ngôn ngữ trong Then là hình thức biểu hiện trực tiếp sắc thái tâm lý và lối tư duy của người Tày với nhiều ý nghĩa sâu sắc. - Then là một nét đẹp trong đời sống văn hóa tâm linh của người Tày. - Then không thể thiếu trong đời sống tinh thần và tâm linh của người Tày nơi đây và nó trở thành một trong số tín ngưỡng đặc thù của cộng đồng.. - Then người Tày quan niệm rằng đầu năm mới phải mời Then về làm lễ. - Ngày nay, sống trong xã hội văn minh hiện đại, các hình thức sinh hoạt văn hóa nghệ thuật phong phú hơn với nhiều hình thức khác nhau, nhưng Then vẫn tồn tại trong đời sống văn hóa tinh thần của người Tày ở Định Hóa, Thái Nguyên.. - Trải qua năm tháng, Then vẫn tồn tại trong cuộc sống sinh hoạt của người Tày ở Định Hóa như một minh chứng cho sức sống trường tồn của tinh thần dân tộc và bản sắc dân tộc.. - Hầu hết trong các lễ cúng của người Tày đều có hát Then hát Then. - Nội dung của Then xoay quanh đời sống người Tày. - Cách kể chuyện thơ của người Tày tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt với người nghe.. - Văn bản trong Then bắc cầu xin hoa chủ yếu thể loại văn vần, sử dụng thể thơ năm chữ, bảy chữ của người Tày. - Lễ bắc cầu xin hoa của người Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa thường được tiến hành ở các gia đình có hai vợ chống sống với nhau lâu mà chưa có con. - Người Tày quan niệm con người có phần xác và phần hồn vía. - Theo phong tục của người Tày ở Lam Vỹ - Định Hóa – Thái Nguyên, việc tổ chức nghi lễ này là rất quan trọng được tổ chức trong nhà gia chủ có người được mở lễ. - Có 6 nghi lễ được diễn ra trong lễ mừng thọ của người Tày. - Quan niệm của người Tày cũng giống như một số dân tộc khác ở Thái Nguyên, con người sinh ra đều có hồn vía. - đời sống văn hóa tinh thần của người Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên. - tiếp đặc biệt trong đời sống thường nhật của người Tày. - Là loại hình văn hóa có từ rất lâu đời gắn bó với tín ngưỡng của người Tày nên Then không chỉ phong phú về lời ca, âm nhạc mà còn rất đa dạng về mĩ thuật. - Bà mụ theo quan niệm của người Tày Định Hóa, Thái Nguyên là người mẹ của một sinh mạng ở trên đời, là người chăm sóc sức khỏe và cai quản việc sinh ở trần thế, người luôn vun vén, chăm nom và bồi đắp hạnh phúc con người. - Lời Then trong Lễ cấp sắc là một áng văn thơ trường ca theo kiểu” thất thất trường thiên” tức là thơ bảy chữ của người Tày. - Đây cũng là một cuộc diễn xướng dân gian cần được bảo tồn như một hình thức sinh hoạt tín ngưỡng của người Tày. - Nó thể hiện văn hóa, tín ngưỡng, phong tục tập quán của người Tày. - Có thể nói, Then gắn bó với người Tày từ lúc sinh ra đến lúc mất đi. - Người Tày xưa sống hoàn toàn dựa vào thiên nhiên, phụ thuộc vào thiên nhiên. - Người Tày nói chung và người Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên nói riêng đã đúc rút cho mình những kinh nghiệm lao động sản xuất. - Về các hiện tượng thiên nhiên xung quanh người Tày có câu:. - Từ sự quan sát thiên nhiên mà người Tày nhận biết được mùa vụ. - Điều này chứng tỏ người Tày có một tình yêu thiên nhiên, dựa vào thiên nhiên, chinh phục thiên nhiên để thiên nhiên phục vụ con người.. - Có thể nói, toàn bộ hệ thống lời hát Then là bức tranh chân thực về cuộc sống sinh hoạt và lao động đa dạng, sinh động của người Tày xưa. - Then ở Lam Vỹ, Định Hóa cũng phản ánh hiện thực cuộc sống cực khổ của người Tày theo cách đó.. - Như chúng ta đã biết, Then là hình thức văn hóa tổng hợp của người Tày. - Người Tày sống đôn hậu, tình nghĩa. - Trong quan niệm của người Tày nơi đây, con người phải sống giữ mình cho trong sạch, giữ mình theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng. - Từ xưa, người Tày đã nhận thức được giá trị của lao động. - Hình tượng con ve chính là hiện thân của người phụ nữ bị ép uổng quyên sinh theo quan niệm của người Tày. - Quan niệm này cũng cho thấy ngườI Tày rất coi trọng con người, tôn vinh và có ý thức bảo vệ con người.. - Đó là mối quan hệ hai chiều, tương tác và hỗ trợ nhau tạo nên sự phong phú trong đời sống vật chất và tinh thần của người Tày.. - Người Tày còn gọi thể thơ này là “Thất ngôn lưu thủy”. - Chỉ qua hình ảnh khu vườn nhưng ta cũng phần nào hiểu về cuộc sống của người Tày thật phong phú, no đủ, tràn đầy.. - Người Tày cho rằng những gia đình hữu sinh vô dưỡng là do mẹ Hoa trên mường trời quyết dịnh . - cho ta thấy trí tưởng tượng phong phú, ý thức vươn tới cuộc sống tốt đẹp của người Tày.. - Tóm lại nhờ biện pháp so sánh mà thiên nhiên cuộc sống của người Tày được hiện lên sinh động, từ cuộc sống nơi trần gian cho đến những ước mơ khát vọng của con người về một thế giới tốt đẹp hơn. - Các yếu tố nghệ thuật đã góp phần quan trọng tạo nên nét đặc sắc và thể hiện văn hóa của người Tày nơi đây. - đề thỉnh cầu một việc gì đó cho gia chủ, cho làng bản mà Then còn phản ánh đời sống tâm tư tình cảm của người Tày nơi đây.. - Việc nghiên cứu một số phương diện nội dung nghệ thuật tiêu biểu trong Then Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên giúp ta có cái nhìn khái quát và toàn diện về giá trị hát Then của người Tày nơi đây cũng như tìm hiểu màu sắc riêng của Then Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên.. - Trải qua bao thăng trầm lịch sử, Then vẫn tồn tại trong đời sống văn hóa tinh thần của người Tày như một minh chứng cho sức sống và bản sắc dân tộc Tày.. - được lưu truyền rộng rãi trong cộng đồng người Tày nói chung, ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên nói riêng. - Ẩn sau nội dung lời ca là một xã hội trong quá khứ của người Tày xưa, đó là cuộc sống nơi trần thế với bao biến cố khổ đau vất vả, những cuộc giao tranh giữa con người với con người, con người với thiên nhiên. - Then trở thành nhu cầu tất yếu của người Tày. - Hầu hết các loại Then (Then Kỳ Yên, Then Bắc cầu xin hoa, Then tang ma, Then cấp sắc…) đều gắn bó với đòi sống cư dân Tày nói chung và người Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa nói riêng. - Từ thực tế này thì việc bảo tồn và phát triển Then là việc làm cần thiết góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa cồ truyền của người Tày.. - triển những nét văn hóa dân tộc này trong dòng chảy của văn hóa truyền thống để Then của người Tày nói chung, Then Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên nói riêng tiếp tục được thăng hoa. - Thứ nhất: Tiếp tục sưu tầm lưu trữ những tư liệu truyền thống, thành văn, tư liệu truyền khẩu về những bài hát Then của đồng bào Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên nói riêng, các địa phương khác có người Tày sinh sống nói chung.. - Then Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên là một di sản văn hóa quý báu, phản ánh được đời sống tâm linh của người Tày. - Nguyễn Thị Hoa (2002), Khảo sát nghi lễ Then “hát khoăn” (giải hạn) của người Tày huyện Đình lập tỉnh Lạng Sơn, Luận văn thạc sĩ Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.. - Triệu Thị Mai (2001), Lễ cầu tự của người Tày ở Cao Bằng, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.. - Hà Anh Tuấn (2008), Văn hóa tâm linh của Người Tày qua lời hát Then, Luận văn thạc sĩ, ĐHSP Thái Nguyên.. - Nguyễn Thị Yên (1998), “Tìm hiểu yếu tố tín ngưỡng trong lễ hội của người Tày – Nùng”, Văn hóa dân gian (1).. - Nguyễn Thị Yên (2000), Then cấp sắc của người Tày qua khảo sát ở huyện Quảng Hòa tỉnh Cao Bằng, Đề tài cấp viện, Viện Nghiên cứu văn hóa dân gian.. - Phụ lục 1: Một số khảo sát về hát Then trong đời sống của người Tày ở Lam Vỹ, Định Hoá, Thái Nguyên. - Phụ lục 2: Một số bài hát Then tiêu biểu của người Tày ở Lam Vỹ, Định Hoá, Thái Nguyên. - Chuẩn bị trong Then Kỳ Yên Làng bản của người Tày. - Đám cưới người Tày Bếp của người Tày. - Xôi ngũ sắc của người Tày Bàn thờ người Tày. - Lễ Tang Ma của người Tày Lễ vật chuẩn bị cho Then tang ma. - Biểu tượng cho hồn vía trên góc bàn thờ của người Tày. - Đàn tính của người Tày Lễ vật trong Then Cấp sắc
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt