- Tổng quan về tộc người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên. - Vài nét về người Tày ở Việt Nam. - Người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên. - THÁI NGUYÊN. - NỘI DUNG VÀ NGHỆ THUẬT TRONG THEN CỦA NGƯỜI TÀY Ở VÕ NHAI, THÁI NGUYÊN. - Phản ánh hiện thực xã hội của người Tày trong quá khứ. - Thực tế cho thấy, Then của người Tày ở Thái Nguyên chủ yếu là do những người làm nghề cúng bái sử dụng trong quá trình “hành nghề” của mình và trong đời sống sinh hoạt tinh thần của người dân. - Then là một loại hình sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng lâu đời của người Tày ở miền núi phía Bắc Việt Nam. - Luận văn thạc sĩ của Hà Anh Tuấn ở Trường Đại học sư phạm Thái Nguyên nghiên cứu “Văn hóa tâm linh của người Tày qua lời hát Then” (2008) luận văn cho ta thấy đời sống tâm linh trong Then có một vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống của người Tày.. - Luận văn thạc sĩ của Trần Văn Quyền ở Trường Đại học sư phạm Thái Nguyên nghiên cứu “Làng bản cổ truyền của dân tộc Tày ở huyện Võ Nhai Thái Nguyên”, năm 2010 đã nghiên cứu nét văn hóa làng bản của người Tày ở Võ Nhai. - Mục tiêu bao trùm luận văn là tìm hiểu đặc điểm nội dung và nghệ thuật trong Then của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên. - Chương 2: Các dạng thức Then của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên.. - Chương 3: Nội dung và nghệ thuật trong Then của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên.. - Tổng quan về tộc người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên 1.1.1. - Cùng với xu thế hội nhập quốc tế hiện nay, việc giữ gìn bản sắc văn hóa của người Tày đang là vấn đề cần đặt ra. - Người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên 1.1.2.1. - Những chuyển biến về kinh tế là nhờ sự đóng góp của đồng bào người Tày ở Võ Nhai càng khẳng định những bước phát triển và sự nhận thức của người dân.. - So với một số dân tộc khác trong tỉnh, người Tày có nghề thủ công gia đình.. - Từ thời xa xưa đời sống kinh tế của người Tày ở Thái Nguyên chủ yếu là săn bắt để làm nguồn thức ăn chính giúp họ tồn tại. - Trong quan hệ đơn vị xã hội của người Tày vẫn luôn là bản. - Nhà sàn là nhà ở có từ lâu đời của đồng bào người Tày. - Giống như người Kinh, người Tày có tập quán ăn cơm. - Người Tày ở Võ Nhai cũng rất quan tâm đến đồ uống. - Các mối quan hệ của người Tày mang tính chất cộng đồng, họ sống với nhau rất tình cảm. - Một số gia đình của người Tày có tục cúng cá chép, sau đó phóng sinh chúng ra sông, ra suối.. - Bếp trong đời sống của người Tày gắn bó thiêng liêng và để ngọn lửa cháy suốt ngày đêm. - Người Tày rất coi trọng tục thờ cúng tổ tiên. - Hiện nay, Then được coi như một giá trị văn hóa của người Tày mang đậm yếu tố tâm linh. - Hầu hết trong các nghi lễ cúng của người Tày đều có hát Then. - Then gắn liền với đời sống tâm linh của người Tày và nó để lại dấu ấn sâu đậm trong đời sống văn hóa, tín ngưỡng của con người.. - Nội dung Then phản ánh những vấn đề liên quan đến đời sống xã hội của người Tày trong quá khứ. - Then là một loại hình nghệ thuật có văn học, âm nhạc, múa, mỹ thuật thể hiện tín ngưỡng của người Tày - Nùng mang trường ca, mang màu sắc tín ngưỡng. - Then cũng phản ánh những giá trị về truyền thống của người Tày từ xưa đến nay, sự đa dạng phong phú của văn hóa Tày. - Then cũng gắn liền và có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tín ngưỡng của người Tày. - Qua đó, làm sáng tỏ giá trị nhân sinh và quan niệm về đạo đức của người Tày trong quá khứ và hiện tại. - Có thể nói rằng những lời Then đã đi sâu vào trong đời sống của người Tày nơi đây. - Hòa chung với cộng đồng người Tày ở Việt Nam, cộng đồng người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên cũng có truyền thống và lịch sử văn hóa lâu đời. - Bởi vậy mà người Tày ở Võ Nhai vẫn còn lưu giữ được những giá trị văn hóa riêng thể hiện trong đời sống tinh thần và tâm linh, phong tục tập quán và tín ngưỡng dân gian.. - Then đã đi sâu vào trong từng làng, bản của người Tày. - CÁC DẠNG THỨC THEN CỦA NGƯỜI TÀY Ở VÕ NHAI, THÁI NGUYÊN. - Lễ bắc cầu xin hoa của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên thường được tiến hành ở những gia đình có cặp vợ chồng sống với nhau lâu mà chưa có con, hoặc đứa trẻ sinh ra mà không khỏe mạnh. - Điều đó thể hiện tín ngưỡng, phong tục của người Tày từ xưa đến nay. - Việc thờ cúng bàn thờ bà mụ thể hiện nét đặc trưng riêng của đồng bào người Tày. - Hát Then của người Tày và hát Chầu văn của người Kinh gần gũi với hình thức hình thức Shaman. - Nghi lễ Then giải hạn đã góp phần làm cho đời sống tinh thần của người Tày thêm phong phú, đáp ứng yêu cầu hưởng thụ văn hóa của đồng bào. - Theo phong tục của người Tày ở Võ Nhai - Thái Nguyên, việc tổ chức nghi lễ này là rất quan trọng được tổ chức trong nhà gia chủ. - Có 5 nghi lễ diễn ra trong Then mừng thọ của người Tày. - Người Tày họ quan niệm rằng mỗi người sinh ra đều có hồn vía. - thể thơ hỗn hợp, năm chữ, bẩy chữ của người Tày. - Người Tày họ cho rằng hoa Vương Thánh Mẫu là người ban vía cho con người dưới trần gian. - Cũng như người Tày ở Định Hóa, người Tày Võ Nhai tổ chức tang ma cho người mất rất chu đáo theo trình tự các bước. - Bên cạnh những quan niệm chung của người Tày về tục tang ma thì người Tày Võ Nhai cũng đã có những quy định khác nhau mang tính chất địa phương:. - Lễ tang ma của người Tày ở Võ Nhai cũng được tổ chức tại gia đình có người đã mất. - Người Tày quan niệm rằng dù con người còn sống hay đã mất đều có hồn vía. - Trong Then tang ma của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên thầy Then không sử dụng nhiều các động tác như các dạng Then khác. - Lễ tang ma của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên đã đi sâu vào đời sống của họ từ bao đời, mang yếu tố tâm linh thể hiện giá trị văn hóa riêng của đồng bào các dân tộc thiểu số.. - Truyền thống đó đã ăn sâu vào trong tiền thức của mỗi người Tày ở Võ Nhai nói riêng và của người dân trong tỉnh và cả nước nói chung. - Tóm lại, tập tục ma chay của đồng bào người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên diễn ra khá phức tạp ở một số địa phương. - Then cấp sắc chủ yếu phản ánh hiện thực cuộc sống của người Tày trong quá khứ và bức tranh thiên nhiên hoang sơ của đồng bào Tày. - Đây là nơi ở của các thầy, nhằm phản ánh hiện thực xã hội của người Tày trong quá khứ.. - Điều đó được thể hiện qua các dạng thức Then, giá trị văn hóa, tín ngưỡng, phong tục tập quán của người Tày.. - Ở Võ Nhai, Thái Nguyên phổ biến là 6 dạng thức Then, mỗi dạng thức Then được diễn xướng khác nhau mang đậm giá trị văn hóa của người Tày nơi đây.. - Đồng thời góp phần vào nét đẹp văn hóa truyền thống của người Tày.. - Cùng với sự ra đời của các loại hình văn hóa dân gian khác, Then Tày chứa đựng trong nó những dấu ấn về lịch sử xã hội người Tày. - Đồng thời qua đó cũng phản ánh phương thức sản xuất của người Tày. - Qua những lời Then mượt mà lúc trầm, lúc sôi động mà chúng ta có thể thấy được toàn bộ những chế độ trong xã hội của người Tày xưa và nay.. - Cuộc sống của người Tày xưa cũng vậy kẻ yếu thế cũng chịu những kẻ có quyền thế bóc lột. - Cũng giống như người Kinh, thì cuộc sống của người Tày trong xã hội xưa cũng phải chịu thảm cảnh nhiều thứ thuế khác nhau. - Chỉ với những câu hát Then mượt mà mang âm hưởng của văn hóa dân tộc Tày mà những người thể hiện đã cho ta thấy được một cách chân thực về cuộc sống của người Tày trong quá khứ và hiện tại một cách sinh động. - Đồng thời qua đó đồng bào người Tày cũng cho thấy toàn bộ giá trị văn hóa Tày một cách sinh động.. - Đến với những lời hát Then của người Tày chúng ta cũng thấy được vẻ đẹp của thiên nhiên, con người hòa mình vào trong các lời Then.. - Người Tày huyện Võ Nhai cũng tận dụng nguồn thuốc nam từ thiên nhiên.. - trong đó chủ yếu là liệt kê các sự việc, hình ảnh đời sống của người Tày.. - Trong lời Then của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên họ lại lấy loài chim Én làm biểu tượng báo hiệu mùa xuân đã đến.. - Lời Then thể hiện một cách chân thực cuộc sống của người Tày trong quá khứ và hiện tại. - Trong Then của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên sử dụng điệp ngữ cách quãng với số lượng tương đối dày đặc.. - Then Tày là những sáng tác của văn học dân gian được đồng bào người Tày Võ Nhai thể hiện trong đời sống cộng đồng. - Các cuộc hát Then của người Tày nói chung trong đó có Then của đồng bào Tày ở Võ Nhai đều lấy thời gian hiện tại làm thời gian nghệ thuật của mình.. - Trong Then Tày còn gắn với đời sống tâm linh và quan niệm tín ngưỡng của người Tày. - Ngoài ra người Tày cũng giống như một số dân tộc khác chia thế giới ra làm ba cõi. - Không gian này chính là cõi trần - theo quan niệm về thế giới ba cõi của người Tày. - của người Kinh. - Chính nhờ các yếu tố đó đã góp phần thêm sự phong phú của giá trị văn hóa dân gian trong Then Tày ở Võ Nhai nói riêng và Then của người Tày nói chung.. - Đồng thời, Then còn là những lời bày tỏ tâm tư tình cảm, khuyên răn con người sống có đạo đức, ca ngợi thiên nhiên của người Tày.. - Đồng thời Then cũng phản ánh chân thực hiện thực xã hội người Tày trong quá khứ và hiện tại. - Then của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên cũng đã có những đóng góp những giá trị về bản sắc và văn hóa tinh thần vào kho tàng văn hóa và những lời hát Then của dồng bào Tày nói chung và văn hóa dân tộc nói chung.. - Đặc biệt với người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên Then đã gắn bó như một tín ngưỡng không thể thiếu trong cuộc sống của họ.. - Có thể nói, Then Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên là một giá trị văn hóa quý báu của huyện đã phản ánh được đời sống tinh thần, đời sống tâm linh của người Tày. - Nguyễn Thi Hoa (2002), Khảo sát nghi lễ Then“hát khoăn”(giải hạn) của người Tày huyện Đình Lập tỉnh Lạng Sơn, Luận văn thạc sĩ Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.. - Triệu Thị Mai (2001), Lễ cầu tự của người Tày ở Cao Bằng, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.. - Trần Văn Quyền (2010), “Làng bản cổ truyền của người Tày ở Võ Nhai, Thái Nguyên”, Luận văn thạc sĩ Lịch sử, Trường Đại học sư phạm Thái Nguyên.. - Hà Đình Thành (chủ biên) (1999), Văn hóa tín ngưỡng Then Tào, Mo của người Tày - Nùng ở miền núi phía Bắc Việt Nam, Viện Văn hóa dân gian.. - Hà Anh Tuấn (2008), Văn hóa tâm linh của Người Tày qua lời hát Then, Luận văn thạc sĩ khoa học Ngữ văn, Trường Đại học sư phạm Thái Nguyên.. - Nguyễn Thị Yên (1998), “Tìm hiểu yếu tố tín ngưỡng trong lễ hội của người Tày - Nùng”, Văn hóa dân gian (1).. - Nguyễn Thị Yên (2000), Then cấp sắc của người Tày qua khảo sát ở huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng, Đề tài cấp viện, Viện Nghiên cứu văn hóa dân gian.. - Em cho rằng Then mang những giá trị văn hóa độc đáo của người Tày bởi vậy cần bảo tồn và gìn giữ.. - Đó chính là nét văn hóa, bản sắc của người Tày cần được bảo tồn.. - Làng bản của người Tày ở Võ Nhai (ảnh tác giả luận văn chụp tháng 3/2016). - Biểu tượng hồn vía của người Tày tại nhà thầy Then Ma Văn Viên. - Bàn thờ của người Tày tại nhà thầy Then Ma Văn Công
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt