Thay khớp khuỷu điều trị mất vận động khuỷu do di chứng chấn thương, 3 ca lâm sàng

- Kết quả này tương đương với kết quả NC của chúng tôi.
- Trần Văn Việt (2011) NC trên 86 BN UMN, tỷ lệ này là thấp hơn so với NC của chúng tôi..
- THAY KHỚP KHUỶU ĐIỀU TRỊ MẤT VẬN ĐỘNG KHUỶU DO DI CHỨNG CHẤN THƯƠNG, 3 CA LÂM SÀNG.
- Chúng tôi báo cáo 3 ca lâm sàng thay khớp khuỷu toàn phần điều trị mất vận động khuỷu do di chứng chấn thương.
- Trong đó có 1 ca cứng khớp khuỷu ở tư thế khuỷu duỗi 30 độ, 1 ca cứng ở tư thế khuỷu duỗi 25 độ, 1 ca mất vững khớp khuỷu.
- Kết quả sau mổ biên độ khớp khuỷu gấp trung bình đạt 113 độ, duỗi trung bình thiếu 3 độ, sấp cẳng tay chủ động 73 độ, ngửa cẳng tay chủ động 53 độ, thang điểm đánh giá chức năng khớp khuỷu Mayo [3].
- Cả 3 bệnh nhân đều hoàn toàn hài lòng với kết quả sau phẫu thuật.
- Có nhiều báo cáo về các ca thay khớp khuỷu điều trị hạn chế vận động khuỷu do di chứng chấn thương đều cho kết quả khả quan với việc cải thiện tầm vận động khớp khuỷu ở các mức độ khác nhau.
- Ở Việt Nam thay khớp khuỷu vẫn là phương pháp điều trị hoàn toàn mới.
- Để có kết quả tốt nhất cần có kế hoạch chuẩn bị trước mổ và quản lý bệnh nhân sau mổ một cách toàn diện..
- Từ khóa: Thay khớp khuỷu toàn phần, mất vận động khuỷu, di chứng chấn thương..
- Thay khớp khuỷu được thực hiện lần đầu tiên vào năm 1925 bởi Robineau.
- Với việc sử dụng loại khớp unconstrained (Khớp không ràng buộc) cho bệnh nhân 20 tuổi bị mất đoạn đầu xa xương cánh tay.
- Đến năm 1941 Boerema giới thiệu 1 loại khớp khuỷu có bản lề được làm từ kim loại và mở đầu cho sự phát triển của các thế hệ khớp khuỷu về sau này [1].
- Đầu năm 1970 Dee là người thiết kế loại khớp khuỷu liền dạng bản lề, đến năm 1972 ông báo cáo kết quả 12 ca thay khớp khuỷu bằng thế hệ khớp này [2]..
- Với các trường hợp di chứng sau chấn thương gây hạn chế vận động khớp khuỷu, có rất nhiều phương pháp có thể thực hiện giúp cải thiện vận động từ việc tập phục hồi chức năng, phẫu thuật mở hoặc nội soi khớp khuỷu.
- Tuy nhiên những trường hợp di chứng nặng nề như dính hoàn toàn khớp khuỷu gây cứng khớp hoặc những trường hợp khuyết xương vùng khuỷu gây mất vận động khuỷu thì những phương pháp trên không thể giúp phục hồi vận động khuỷu một cách tốt nhất.
- Thay khớp khuỷu là giải pháp tối ưu nhất cho những trường hợp này nhằm phục hồi tối đa biên độ vận động khớp khuỷu [7],[8]..
- Chúng tôi giới thiệu 3 ca lâm sàng bị di chứng nặng nề sau chấn thương gây hạn chế vận động khớp khuỷu được tiến hành thay khớp khuỷu toàn phần.
- Trong đó có 1 ca cứng khớp khuỷu ở tư thế khuỷu mất duỗi 30 độ, 1 ca cứng ở tư thế khuỷu mất duỗi duỗi 25 độ, 1 ca khuyết xương đầu trên xương trụ, trật đài quay gây mất vững.
- khớp khiến bệnh nhân không thể tự gấp duỗi khuỷu tay được.
- Kết quả sau mổ biên độ khớp khuỷu gấp trung bình đạt 113 độ, duỗi trung bình thiếu 3 độ, sấp cẳng tay chủ động 73 độ, ngửa cẳng tay chủ động đạt 53 độ, thang điểm đánh giá chức năng khớp khuỷu Mayo đạt mức rất tốt với 95 điểm.
- Cả 3 bệnh nhân đều hoàn toàn hài lòng với kết quả sau phẫu thuật..
- Ca lâm sàng 1: Bệnh nhân nữ 35 tuổi.
- Tiền sử cách vào viện 30 tháng bị tai nạn giao thông gãy Monteggia xương cẳng tay trái, bệnh nhân được điều trị ở cơ sở khác trước khi đến với chúng tôi, Lần đầu tiên bệnh nhân được kết hợp xương trụ nẹp vít và đặt lại khớp quay trụ trên..
- Bệnh nhân tiếp tục mổ tháo nẹp cắt lọc, làm sạch đặt xi măng kháng sinh và điều trị xi măng kháng sinh đường tĩnh mạch thêm 3 tuần.
- Lần gần đây nhất bệnh nhân được mổ cắt lọc làm sạch lấy bỏ xi măng kháng sinh cách đây 4 tháng.
- Sau lần điều trị này tay bệnh nhân đã hết nhiễm trùng, bilan viêm cũng trở về bình thường nhưng biên độ khớp khuỷu bị hạn chế vận động.
- Bệnh nhân đến với chúng tôi trong tình trạng: biên độ vận động khớp khuỷu như sau: Mất vững khớp khuỷu, không thể tự gấp duỗi chủ động, sấp 70 độ, ngửa 5 độ.
- Điểm chức năng khớp khuỷu theo thang điểm Mayo:.
- Hình 1: Dính Khớp khuỷu trước mổ, khuyết đoạn đầu trên xương trụ in trên phim CT 3D.
- Chúng tôi quyết định thay khớp loại bản lề liên kết tiêu chuẩn không tháo rời.
- Bệnh nhân được gây mê toàn thân.
- Đặt garo hơi, nằm nghiêng 90 độ, tay để trên giá đỡ bộc lộ mặt sau khớp khuỷu.
- Chúng tôi rạch da mặt sau khớp khuỷu theo sẹo cũ bóc tách bộc lộ thần kinh trụ, vén thần kinh sang bên.
- Bộc lộ khớp khuỷu và ổ gãy cũ xương trụ thấy khớp khuỷu thoái hóa toàn bộ.
- Sau mổ bệnh nhân được tập gập – duỗi thụ động từ ngày thứ 2 sau mổ, tập sấp – ngửa thụ động từ ngày thứ 5.
- Bệnh nhân được hẹn khám lại định kỳ 2 tuần 1 lần.
- Biên độ khớp khuỷu: gấp thụ động 140 độ, gấp chủ động 130 độ, duỗi chủ động 0 độ, sấp chủ động cẳng tay 70 độ, ngửa thụ động 60 độ, ngửa chủ động 50 độ..
- Bệnh nhân có thể trở lại với sinh hoạt thường ngày mà không gặp khó khăn gì..
- Ca lâm sàng 2: Bệnh nhân nữ 51 tuổi.
- Bệnh nhân đến với chúng tôi trong tình trạng cứng khớp khuỷu ở tư thế mất duỗi 30 độ, Sấp chủ động cẳng tay 5 độ và không ngửa được cẳng tay.
- Thang điểm chức năng Mayo ở mức độ kém với 45 điểm, bệnh nhân không thể tự chải tóc, ăn uống hay mặc quần áo bằng tay tổn thương.
- Trên hình ảnh Xquang trước mổ bệnh nhân có hình ảnh dính khớp khuỷu, có cầu xương dính giữa đầu trên xương quay và xương trụ..
- Hình 4: X-quang trước mổ dính hoàn toàn khớp khuỷu.
- Chúng tôi quyết định thay khớp khuỷu toàn phần cho bệnh nhân.
- Loại khớp sử dụng vẫn là khớp khuỷu bản lề không tháo rời tiêu chuẩn của hãng Chunli với thông số của khớp được chúng tôi đo đạc và tính toán trước trên cắt lớp vi tính..
- Về tư thế và kỹ thuật mổ chúng tôi vẫn thực hiện giống ca lâm sàng 1 nhưng bệnh nhân này.
- 125 bị cứng và dính khớp khuỷu nên khi bộc lộ đến.
- khớp khuỷu chúng tôi thực hiện kỹ thuật cắt mỏm khuỷu và giữ nguyên điểm bám gân tam đầu.
- Sau khi cắt mỏm khuỷu sẽ tiến hành bộc lộ hoàn toàn khớp khuỷu thấy một mảnh đầu trên xương quay dính vào khối lồi cầu xương cánh tay, chúng tôi tiến hành lấy bỏ mảnh xương này, cầu xương dính giữa đầu trên xương quay và xương trụ cũng được cắt bỏ và gỡ dính.
- Sau khi giải phóng khớp khuỷu và tạo hình 2 đầu xương thì tiếp tục các thao tác doa lòng tủy và đặt khớp nhân tạo có xi măng.
- Kiểm tra biên độ khớp khuỷu ngay sau mổ thấy: gấp thụ động 110 độ, thiếu duỗi 20 độ, sấp cẳng tay thụ động 70 độ, ngửa cẳng tay thụ động 60 độ..
- Bệnh nhân vận động chưa hết biên độ khớp khuỷu và sấp ngửa 1 phần là do sẹo co kéo làm cản trở.
- Bệnh nhân được tập phục hồi chức năng theo chương trình hướng dẫn khi về nhà..
- Hình 5: Khớp khuỷu nhân tạo sau mổ trên phim X-quang.
- Lần khám lại gần nhất là 5 tháng sau mổ biên độ vận động khớp khuỷu của bệnh nhân cải thiện tốt với: gấp khuỷu chủ động 120 độ, duỗi thiếu 10 độ, sấp cẳng tay chủ động 70 độ, ngửa cẳng tay chủ động 60 độ.
- Bệnh nhân hài lòng với sinh hoạt hàng ngày..
- Ca lâm sàng 3: Bệnh nhân nam 18 tuổi bị ngã xe cách vào viện 10 tháng gãy đầu dưới xương cánh tay trái, đã mổ kết hợp xương 2 lần, sau đó mổ gỡ dính, làm vận động khuỷu trái cách đây 2 tháng.
- Bệnh nhân đến với chúng tôi trong tình trạng khớp khuỷu trái cứng ở tư thế mất duỗi 25 độ (gấp khuỷu 25 độ), sấp chủ động 40 độ, ngửa chủ động 10 độ.
- Khớp khuỷu trái thoái hóa hoàn toàn, biến dạng.
- Xquang và CT trước mổ có hình ảnh dính khớp khuỷu..
- Bệnh nhân được chỉ định thay khớp khuỷu trái toàn phần với loại khớp bản lề tiêu chuẩn của hãng Chunli được đo đạc các thông số trên dữ liệu phim CT trước mổ..
- vào khớp thấy khớp khuỷu dính hoàn toàn.
- Hình 6: Dính khớp khuỷu trên CT trước mổ Bệnh nhân nằm viện 5 ngày.
- Lần khám lại gần nhất sau mổ là 4 tháng với biên độ khớp khuỷu cải thiện tốt: gấp khuỷu thụ động 110 độ, gấp chủ động 90 độ, duỗi chủ động thiếu 5 độ, duỗi thụ động 0 độ, sấp cẳng tay chủ động 80 độ, ngửa chủ động 50 độ..
- Bệnh nhân hoàn toàn hài lòng với kết quả..
- Hình 7: X-quang sau thay khớp khuỷu 4 tháng.
- Nhiều tác giả báo cáo về thay khớp khuỷu toàn phần điều trị hạn chế vận động, mất vững khớp khuỷu hoặc cứng khớp khuỷu do di chứng chấn thương và nguyên nhân khác với kết quả.
- cải thiện biên độ vận động khuỷu rất khả quan..
- Các tác giả cũng đồng ý rằng những trường hợp di chứng nặng nề như dính hoàn toàn khớp khuỷu gây cứng khớp hoặc những trường hợp khuyết xương vùng khuỷu gây mất vận động khuỷu thì những phương pháp như mổ mở gỡ dính hoặc nội soi khớp khuỷu không thể giúp phục hồi vận động khuỷu một cách tốt nhất.
- Chỉ định Thay khớp khuỷu là giải pháp tối ưu nhất cho những trường hợp này nhằm phục hồi tối đa biên độ vận động khớp khuỷu [7],[8]..
- Theo Peden và Morrey, từ năm 1982 đến năm 2004, 13 bệnh nhân có khuỷu tay bị dính khớp tự phát đã được điều trị bằng thay khớp khuỷu toàn phần bán ràng buộc.
- Tuổi phẫu thuật trung bình của bệnh nhân là 54 (24 đến 80)..
- Trong đó cứng khớp sau chấn thương có 10 bệnh nhân, cứng khớp do viêm khớp thiếu niên vô căn có 1 bệnh nhân và viêm khớp dạng thấp có 2 bệnh nhân.
- Các bệnh nhân được theo dõi trong thời gian trung bình là 12 năm (2 đến 26 năm) và được đánh giá về mặt lâm sàng bằng cách sử dụng thang điểm Mayo, cũng như hình ảnh X quang.
- Kết quả tốt hoặc rất tốt ở 7 bệnh nhân.
- Tuy nhiên, một nửa số bệnh nhân phải phẫu thuật lại vì các biến chứng nhiễm trùng, gãy xương quanh chuôi, dính lại khớp khuỷu.
- Kết quả này khác với kết quả của chúng tôi khi 3 ca đều không có biến chứng lỏng chuôi, nhiễm trùng.
- Biên độ khớp khuỷu trung bình của chúng tôi: thiếu duỗi 3 độ, gấp khuỷu trung bình 113 độ.
- Bệnh nhân hoàn toàn hài lòng, tuy nhiên thời gian theo dõi sau mổ của chúng tôi còn ngắn với trung bình là 4 tháng, và số lượng ca còn ít, cần theo dõi lâu hơn..
- Từ năm 1973 đến năm 1985, Morrey và cộng sự thực hiện 53 ca thay khớp khuỷu do thoái hóa khớp sau chấn thương được theo dõi trung bình 6,3 năm, từ 2 đến 14,4 năm với kết quả phẫu thuật ban đầu tỷ lệ hài lòng đạt 64%.
- Biên độ vận động khuỷu sau phẫu thuật của chúng tôi có khác 1 chút với thiếu duỗi 5 độ, gấp khuỷu trung bình 113 độ, Khớp chúng tôi sử dụng có độ lỏng nhất định, có thể vẹo trong và ngoài từ 5-7 độ nên giảm được tỷ lệ lỏng chuôi.
- Theo kinh nghiệm của chúng tôi nên sử dụng khớp thế hệ thứ 2 hoặc 3, đây là 2 thế hệ khớp có độ lỏng trong ngoài nhất định giúp phân tán 1 phần tải lực của khớp khuỷu nhân tạo khi chuyển động, làm giảm tỷ lệ lỏng khớp về sau.
- Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi các ca lâm sàng trong 1 thời gian xa hơn nữa để đánh giá kết quả..
- Năm 2013, trong nghiên cứu thuần tập tiến cứu của Kodde, đánh giá kết quả lâm sàng của thay khớp khuỷu toàn phần bằng loại khớp liền loại có thể tháo rời ở bệnh nhân thoái hóa hoặc biến dạng khớp sau chấn thương như: Khớp giả, can lệch xương cánh tay, trật khớp khuỷu tái diễn và đau do thoái hóa khớp sau chấn thương..
- Nghiên cứu gồm 17 bệnh nhân được điều trị với độ tuổi từ 55-82, gồm 4 nam và 13 nữ thời gian từ 2006 đến 2011.
- Cung vận động khớp khuỷu trung bình trước mổ là 67 độ, sau mổ cải thiện với 105 độ, thang điểm Mayo trước mổ trung bình là 54 và sau mổ cải thiện lên 93.
- Điều này cho thấy tỷ lệ thay khớp khuỷu vẫn cao hơn khá nhiều so với các khớp lớn khác như lỏng chuôi, mất vững và nhiễm trùng sâu [6].
- Năm 2019, Ambrosi báo cáo 1 trường hợp bệnh nhân nam 38 tuổi vào viện vì dính khớp khuỷu.
- Triệu chứng lâm sàng đau và cứng khớp khuỷu phải.
- khớp khuỷu phải bị cứng.
- Bệnh nhân được tiến hành.
- thay khớp khuỷu phải bán ràng buộc (semiconstrained).
- Sau mổ 2,1 năm cung vận động gấp duỗi đạt 120 độ, điểm Mayo đạt mức xuất sắc với 100 điểm, bệnh nhân có thể thực hiện mọi động tác trong sinh hoat hàng ngày mà không có trở ngại, không có bất kỳ biến chứng nào đến thời điểm theo dõi [7].
- Kết quả này tốt hơn kết quả trung bình của chúng tôi một chút..
- Thang điểm Mayo trung bình của chúng tôi là 95 cũng đạt ở mức rất tốt, chỉ có 1 bệnh nhân khó khăn trong việc mặc áo.
- Cung vận động trung bình của 3 bệnh nhân chúng tôi là 108 độ.
- Thay khớp khuỷu toàn phần là một lựa chọn rất hiệu quả đối với các trường hợp cứng khớp, Mất vững khớp hoặc dính khớp khuỷu gây hạn chế vận động do di chứng chấn thương, nhằm phục hồi hình thể và chức năng cho khớp khuỷu..
- biên độ khớp khuỷu và các khớp lân cận cũng như có 1 kế hoạch chuẩn bị trước mổ chu đáo.

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt