Professional Documents
Culture Documents
Giáo trình thương mại điện tử PDF
Giáo trình thương mại điện tử PDF
Bin tp bi:
Khoa CNTT HSP KT Hng Yn
MC LC
1. Trang ba thng mi in t
2. M u
3. Bi 1: Gii thiu v Internet,WWW,Web,Thng mi in t
3.1. Gii thiu v Internet,WWW,Web,Thng mi in t
4. Bi 2: Cc m hnh kinh doanh thng mi in t
4.1. Cc m hnh kinh doanh thng mi in t
5. Ba 3: Nghin cu th trng in t
5.1. Nghin cu th trng in t
6. Bi 4: Mt s vn k thut trong thng mi in t
6.1. Mt s vn k thut trong thng mi in t
7. Bi 5: Cc thanh ton trong giao dch thng mi in t
7.1. Cc thanh ton trong giao dch thng mi in t
8. Bi 6: Vn bo mt, an ninh trn mng
8.1. Vn bo mt, an ninh trn mng
9. Bi 7: Cc doanh nghip Vit Nam v TMT
9.1. Cc doanh nghip Vit Nam v TMT
10. Bi 8: Mt s lnh vc ng dng thng mi in t
10.1. Mt s lnh vc ng dng thng mi in t
11. Bi 9: Tho lun
11.1. Tho lun v vn thanh ton qua mng & hiu qu ng dng TMT
11.2. Tho lun v website thng mi in t
11.3. Ri ro & Bin php phng trnh ri ro trong thng mi in t
Tham gia ng gp
1/130
Trang ba thng mi in t
LI NI U
Thng mi in t l hnh thc mua bn hng ha v dch v thng qua mng my tnh
ton cu. Thng mi in t ang tr thnh phng thc kinh doanh mang li nhiu li
ch cho nhn loi trn c s pht trienr nhanh chng ca cc ngnh cng ngh, trc ht
l cng ngh thng tin. Thng mi in t, v vy, tr thnh phng thc kinh doanh
i din cho nn kinh t tr thc.
Ton cu ha to iu kin thng mi in t pht huy nhng im mnh nh
y nhanh tc kinh doanh, gim thiu chi ph, vt qua cc tr ngi v khng gian
v thi gian,v.v Hin ti, khng c mt quc gia no khng tham gia vo thng mi
in t v mc tp trung cc ngun lc pht trin thng mi in t ngy cng
cao. Nhm p ng nhu cu nghin cu, ging dy v hc tp, Khoa Cng ngh Thng
tin, i hc S phm K thut Hng Yn tp trung bin son Gio trnh thng mi
in t. Gio trnh do CN. ng Vn Anh ch bin, cng s tham gia ca cc ging
vin khoa Cng ngh Thng tin, i hc S phm Hng Yn bin son.
Gio trnh Thng mi in t c s dng cho ging vin dy v hc tp ca ging
vin v sinh vin ngnh Cng ngh Thng tin, ng thi c th dng lm ti liu tham
kho cho cc nh nghin cu, qun l, ging vin v sinh vin khoa Kinh t. Mc d
c nhiu c gng nhng gio trnh kh trnh khi thiu st. Khoa Cng ngh Thng tin
mong nhn c s ng gp kin ca cc ng nghip v cc bn c. Khoa Cng
ngh Thng tin xin chn thnh cm n s ng gp kin ca Hi ng thm nh, cc
nh chuyn mn, cc gio vin khoa Cng ngh Thng tin v tc gi ca cc ti liu m
ngi bin son tham kho.
Th gp xinh gi v Khoa Cng ngh Thng tin trng i hc S phm K thut
Hng Yn, Nh 4 tng, Khoa Cng ngh Thng Tin, i hc S phm K Thut Hng
Yn, Dn Tin, Khoi Chu, Hng Yn. Email: cntt@utehy.edu.vn
2/130
M u
LI NI U
Thng mi in t l hnh thc mua bn hng ha v dch v thng qua mng my tnh
ton cu. Thng mi in t ang tr thnh phng thc kinh doanh mang li nhiu li
ch cho nhn loi trn c s pht trienr nhanh chng ca cc ngnh cng ngh, trc ht
l cng ngh thng tin. Thng mi in t, v vy, tr thnh phng thc kinh doanh
i din cho nn kinh t tr thc.
Ton cu ha to iu kin thng mi in t pht huy nhng im mnh nh
y nhanh tc kinh doanh, gim thiu chi ph, vt qua cc tr ngi v khng gian
v thi gian,v.v Hin ti, khng c mt quc gia no khng tham gia vo thng mi
in t v mc tp trung cc ngun lc pht trin thng mi in t ngy cng
cao. Nhm p ng nhu cu nghin cu, ging dy v hc tp, Khoa Cng ngh Thng
tin, i hc S phm K thut Hng Yn tp trung bin son Gio trnh thng mi
in t. Gio trnh do CN. ng Vn Anh ch bin, cng s tham gia ca cc ging
vin khoa Cng ngh Thng tin, i hc S phm Hng Yn bin son.
Gio trnh Thng mi in t c s dng cho ging vin dy v hc tp ca ging
vin v sinh vin ngnh Cng ngh Thng tin, ng thi c th dng lm ti liu tham
kho cho cc nh nghin cu, qun l, ging vin v sinh vin khoa Kinh t. Mc d
c nhiu c gng nhng gio trnh kh trnh khi thiu st. Khoa Cng ngh Thng tin
mong nhn c s ng gp kin ca cc ng nghip v cc bn c. Khoa Cng
ngh Thng tin xin chn thnh cm n s ng gp kin ca Hi ng thm nh, cc
nh chuyn mn, cc gio vin khoa Cng ngh Thng tin v tc gi ca cc ti liu m
ngi bin son tham kho.
Th gp xinh gi v Khoa Cng ngh Thng tin trng i hc S phm K thut
Hng Yn, Nh 4 tng, Khoa Cng ngh Thng Tin, i hc S phm K Thut Hng
Yn, Dn Tin, Khoi Chu, Hng Yn. Email: cntt@utehy.edu.vn
3/130
Bi 1: Gii thiu v
Internet,WWW,Web,Thng mi in t
Gii thiu v Internet,WWW,Web,Thng mi in t
Gii thiu v Internet
Internet l mng ca cc mng my tnh trn phm vi ton th gii, s dng giao thc
c tn l TCP/IP kt ni v truyn d liu gia cc my tnh
5/130
6/130
- Ti chnh qun l theo Qu nay qun l tc thi v qun l kho t hng thng chuyn
sang hng gi
- CEO hot ng ton cu thng xuyn phi i cng tc
- Tng cng s dng outsourcing
Bill Gates: Cnh tranh ngy nay khng phi gia cc sn phm m gia cc m hnh
kinh doanh. Nu Doanh nghip khng quan tm n thng tin, Internet, Web, TMDT
tt s chu nhiu ri ro. Internet khng tc ng ln sn phm c th no m ln ton b
mi quan h ca doanh nghip thng qua thng tin m n em li. N khng lm thay
i bn cht qu trnh kinh doanh nhng n em li c hi mi cha tng c
Mt tin b c tnh t ph na trong lch s pht trin internet l s ra i v pht trin
cng ngh Web (1992) cho kch thch cc doanh nghip nhy vo v thng mi in t
ra i t .
7/130
8/130
10/130
php cung cp cc dch v nh xem phim, xem TV, nghe nhc v.v. trc tip. Chi ph kt
ni internet phi r m bo s ngi dng internet phi ln.
- H tng php l: phi c lut v TMT cng nhn tnh php l ca cc chng t in
t, cc hp ng in t k qua mng; phi c lut bo v quyn s hu tr tu, bo v
s ring t, bo v ngi tiu dng v.v. iu chnh cc giao dch qua mng.
- Phi c c s thanh ton in t an ton bo mt. Thanh ton in t qua th, qua tin
in t, thanh ton qua EDI. Cc ngn hng phi trin khai h thng thanh ton in t
rng khp
- Phi c h thng c s chuyn pht hng nhanh chng, kp thi v tin cy
- Phi c h thng an ton bo mt cho cc giao dch, chng xm nhp tri php, chng
virus, chng thoi thc
- Phi c nhn lc am hiu kinh doanh, cng ngh thng tin, thng mi in t trin
khai tip th, qung co, xc tin, bn hng v thanh ton qua mng
Cc hnh thc hot ng ch yu ca Thng mi in t
Th in t
Cc doanh nghip, cc c quan Nh nc s dng th in t gi th cho nhau
mt cch trc tuyn thng qua mng, gi l th in t (electronic mail, vit tt l
e-mail). Thng tin trong th in t khng phi tun theo mt cu trc nh trc no.
Thanh ton in t
Thanh ton in t (electronic payment) l vic thanh ton tin thng qua bc th in
t (electronic message) v d, tr lng bng cch chuyn tin trc tip vo ti khon,
tr tin mua hng bng th mua hng, th tn dng v.v.. thc cht u l dng thanh ton
in t. Ngy nay, vi s pht trin ca TMT, thanh ton in t m rng sang cc
lnh vc mi l:
1. Trao i d liu in t ti chnh (Financial Electronic Data Interchange, gi
tt l FEDI) chuyn phc v cho vic thanh ton in t gia cc cng ty giao
dch vi nhau bng in t.
2. Tin l in t (Internet Cash) l tin mt c mua t mt ni pht hnh (ngn
hng hoc mt t chc tn dng no ), sau c chuyn i t do sang cc
ng tin khc thng qua Internet, p dng trong c phm vi mt nc cng
nh gia cc quc gia; tt c u c thc hin bng k thut s ha, v th
tin mt ny cn c tn gi l tin mt s ha (digital cash. Tin l in t
ang trn pht trin nhanh, n c u im ni bt sau:
11/130
+ Dng thanh ton nhng mn hng gi tr nh, thm ch ngay c tin mua bo (v
ph giao dch mua hng v chuyn tin rt thp);
+ C th tin hnh gia hai con ngi hoc hai cng ty bt k, cc thanh ton l v danh;
+ Tin mt nhn c m bo l tin tht, trnh c tin gi
1. V in t (electronic purse); l ni tin mt Internet, ch yu l th thng
minh (smart card), cn gi l th gi tin (stored value card), tin c tr cho
bt k ai c c th ; k thut ca ti tin in t tng t nh k thut p
dng cho tin l in t. Th thng minh, nhn b ngoi nh th tn dng,
nhng mt sau ca th, c mt chp my tnh in t c mt b nh lu tr
tin s ha, tin y ch c chi tr khi s dng hoc th yu cu (nh xc
nhn thanh ton ha n) c xc thc l ng
2. Giao dch in t ca ngn hng (digital banking). H thng thanh ton in t
ca ngn hng l mt h thng ln gm nhiu h thng nh:
- Thanh ton gia ngn hng vi khch hng qua in thoi, ti cc im bn l, cc
kit, giao dch c nhn ti cc gia nh, giao dch ti tr s khch hng, giao dch qua
Internet, chuyn tin in t, th tn dng, thng tin hi p,
- Thanh ton gia ngn hng vi cc i l thanh ton (nh hng, siu th..,)
- Thanh ton ni b mt h thng ngn hng
- Thanh ton lin ngn hng
Trao i d liu in t
Trao i d liu in t (electronic data interchange, vit tt l EDI) l vic trao i cc
d liu di dng c cu trc (stuctured form), t my tnh in t ny sang my tnh
in t khc, gia cc cng ty hoc n v tha thun bun bn vi nhau.
Theo y ban lin hp quc v lut thng mi quc t (UNCITRAL), Trao i d liu
in t (EDI) l vic chuyn giao thng tin t my tnh in t ny sang my tnh in
t khc bng phng tin in t, c s dng mt tiu chun c tha thun cu
trc thng tin. EDI ngy cng c s dng rng ri trn ton cu, ch yu phc v
cho vic mua v phn phi hng (gi n hng, cc xc nhn, cc ti liu gi hng, ha
n v.v), ngi ta cng dng cho cc mc ch khc, nh thanh ton tin khm bnh,
trao i cc kt qu xt nghim v.v.
Trc khi c Internet c EDI, khi ngi ta dng mng gi tr gia tng (Value
Added Network, vit tt l VAN) lin kt cc i tc EDI vi nhau; ct li ca VAN
l mt h thng th in t cho php cc my tnh in t lin lc c vi nhau, v hot
12/130
tranh bn l hng hu hnh (Retail of tangible goods). Tn dng tnh nng a phng
tin (multimedia) ca mi trng Web v Java, ngi bn xy dng trn mng cc ca
hng o (virtual shop), gi l o bi v, ca hng c tht nhng ta ch xem ton b
quang cnh ca hng v cc hng ha cha trong trn tng trang mn hnh mt.
c th mua bn hng, khch hng tm trang Web ca ca hng, xem hng ha hin
th trn mn hnh, xc nhn mua v tr tin bng thanh ton in t. Lc u (giai on
mt), vic mua bn nh vy cn dng s khai: ngi mua chn hng ri t hng thng
qua mu n (form) cng t ngay trn Web. Nhng c trng hp mun la chn gia
nhiu loi hng cc trang Web khc nhau (ca cng mt ca hng) th hng ha miu
t nm mt trang, n t hng li nm trang khc, gy ra nhiu phin toi. khc
phc, giai on hai, xut hin loi phn mm mi, cng vi hng ha ca ca hng trn
mn hnh c thm phn xe mua hng (shopping cart, shopping trolley), gi mua
hng (shopping basket, shopping bag) ging nh gi mua hng hay xe mua hng tht
m ngi mua thng dng khi vo ca hng siu th. Xe v gi mua hng ny i theo
ngi mua sut qu trnh chuyn t trang Web ny n trang Web khc chn hng,
khi tm c hng va , ngi mua n phm Hy b vo gi ( Put in into shopping
bag); cc xe hay gi mua hng ny c nhim v t ng tnh tin (k c thu, cc vn
chuyn) thanh ton vi khch mua. V hng ha l hu hnh, nn tt yu sau ca
hng phi dng ti cc phng tin gi hng theo kiu truyn thng a hng n
tay ngi tiu dng.
Li ch ca thng mi in t
Thu thp c nhiu thng tin
TMT gip ngi ta tham gia thu c nhiu thng tin v th trng, i tc, gim chi
ph tip th v giao dch, rt ngn thi gian sn xut, to dng v cng c quan h bn
hng. Cc doanh nghip nm c thng tin phong ph v kinh t th trng, nh
c th xy dng c chin lc sn xut v kinh doanh thch hp vi xu th pht trin
ca th trng trong nc, khu vc v quc t. iu ny c bit c ngha i vi cc
doanh nghip va v nh, hin nay ang c nhiu nc quan tm, coi l mt trong
nhng ng lc pht trin kinh t
Gim chi ph sn xut
TMT gip gim chi ph sn xut, trc ht l chi ph vn phng. Cc vn phng khng
giy t (paperless office) chim din tch nh hn rt nhiu, chi ph tm kim chuyn
giao ti liu gim nhiu ln (trong khu in n hu nh c b hn); theo s liu ca
hng General Electricity ca M, tit kim trn hng ny t ti 30%. iu quan trng
hn, vi gc chin lc, l cc nhn vin c nng lc c gii phng khi nhiu
cng on c th tp trung vo nghin cu pht trin, s a n nhng li ch to ln
lu di.
14/130
16/130
17/130
18/130
M hnh u gi
Trn web c rt nhiu loi a ch u gi, cng vi cc a ch m tm kim trn cc
a ch u gi khc tm ra gi thp nht cho mt mn hng. Thng thng, cc trang
u gi hot ng nh mt din n, ngi dng internet c th ng vai l ngi
bn hoc ngi u gi. L ngi bn, bn c th gi mt mn hng m bn mun bn,
gi ti thiu bn i hi bn mn hng ca bn, v hn cht ng mt phin u
gi. Mt s a ch cho php bn thm cc c trng nh l mt bc nh hay l m t v
iu kin ca mn hng. L ngi u gi, bn c th tm kim trn trang nhng mn
hng m bn ang cn, xem cc hot ng u gi v t mt gi no , thng l c
thit k tng dn. Mt s a ch cho php bn a ra gi u cao nht v mt h thng
20/130
21/130
Cng giao tip lin kt ngi tiu dng vi cc ngi bn trc tuyn, cc siu th mua
sm trc tuyn v cc a ch u gi mang li mt s thun li. Cc cng ny gip
ngi dng thu thp thng tin v mt mn hng m h tm kim v cho php ngi dng
duyt qua cc ca hiu mt cch c lp, khng ging nh mt s siu th mua sm trc
tuyn khc. Yahoo cho php ngi dng duyt qua nhiu a ch trong khi duy tr s
tin li trong chi tr qua ti khon Yahoo.
About.com cho cc ngi s dng ca n c s dng GuideSite, 1 dch v hot ng
nh ngi hng dn mua sm c nhn cho ngi dng. Mi hng dn vin ca
About.com chuyn v mt kiu sn phm no , v lin tc c cp nht v c th
truy xut qua mail ngi dng c th hi hoc gp v sn phm.
Ngi tiu dng phi bit khi no th nn s dng cng giao tip mua sm trc tip.
Mi cng giao tip sp xp cc tin trnh mua sm trc tip ca n khc nhau mt cht.
Mt s cng giao tip tnh ph ngi bn c cc ng lin kt; mt s khc li
khng. Chng hn, Goto.com tnh tin ngi bn trn s ln nhp vo ca ngi tiu
dng. Cc a ch khc, nh About.com v Altavista.com chng hn, th khng tnh ph
ngi bn khi xut hin mt v tr no trn trang ca h, nhng dnh pha trn
ca trang v cc vt tr chnh yu cho cc khch hng c tr tin.
M hnh nh gi ng
Trong qu kh, nhng ngi sn gi phi tm kim cc mn hi bng cch gh thm
nhiu nh bn l v bn s a phng. Trong phn ny, ta m t su hn v cc cch
nh gi sng to c dng thc hin cng vic. Phn nhiu cc phng php ny
khng th dng c nu khng c Internet. Mt s cng ty cho php khch hng nh
gi m h sn lng tr cho 1 chuyn du lch, mua nh, mua xe hay cho 1 mn hng tiu
dng.
Vic mua vi s lng ln thng ko gi xung, v hin ny c nhng trang web cho
php bn mua hng gi thp bng cch lin kt vi cc ngi mua hng khc mua
sn phm vi s lng ln. Mt chin lc gi c khc c s dng bi nhiu nh kinh
doanh trc tuyn l cung cp sn phm v dch v min ph. Bng cch hnh thnh cc
i tc chin lc v bn qung co, nhiu cng ty c th cung cp sn phm vi mc
gi c gim rt nhiu, v thng l min ph. Trao i v gim gi l nhng cch khc
m cc cng ty dng gi gi thp trn Internet.
Trang web cn ci tin kh nng ca khch hng trong vic so snh gi gia cc nh
cung cp. Nhng trang nh Deja.com v bottomdollar.com tng hp thng tin gi c
trn mt phm v rng cc sn phm c bn trn web.
22/130
23/130
24/130
25/130
26/130
Sau y l mt s chi tit cn quan tm khi bt tay vo hnh thc kinh doanh ny:
Gip khch hng tm thy nhng th h cn
Liu bn c dng chn mt ca hiu khi thy hng ha bn trong c by bin
mt cch ln xn, thiu khoa hc, khng c bin bo cng nh li hng dn khng?
Chc chn l khng ri. Th nhng tht ng ngc nhin l mt s ca hng trc tuyn
li lm cho khch hng gn nh khng th tm ra mn hng m h quan tm.Trc khi
khai trng mt ca hng trc tuyn, bn hy suy ngh cn thn v cch t chc hng
ha trong kho ca bn v to iu kin khch hng c nhiu cch tm thy ci m
h mun tm. V d, bn c th cung cp cc ng dn d nhn thy ti cc danh mc
hng ha khc nhau, mt cng c tm kim khch hng c th nhp tn sn phm
hoc s ng dn gip khch hng c th t theo di cc bc i ca h trn
trang web ca bn.Quy tc ny cng c p dng khi bn cung cp thng tin v cc
chnh sch trao i, thng tin lin lc, ph vn chuyn v cc thng tin khc m khch
hng quan tm trc khi h hon thnh giao dch.
ng bt khch hng phi i
Khi mt khch hng nhn vo nt Mua hng, h s chng thch th g khi phi i
ti vi pht mi c cu tr li hay thm ch t hn l nhn c thng ip bo li.
Trn thc t, chng c g khin khch hng tht vng hn mt trang web c buc h
phi on m v tnh trng t hng ca chnh h. Xin mch bn mt gii php n gin
cho vn ny: Hy m bo rng cc phn mm v my ch ca bn c th x l bt
c yu cu g khch hng a vo. Nu bn ang s dng mt dch v ca ngi khc,
th hy m bo rng h s dng cng ngh tin tin nht. Trong trng hp bn t xy
dng trang web th bn hy u t vo cc phn cng v phn mm tt nht theo kh
nng ca mnh.
Hy to iu kin khch hng thanh ton mt cch d dng nht
Cc ca hng trc tuyn c th chp nhn nhiu hnh thc thanh ton khc nhau: th tn
dng, tin mt in t, hoc tin mt v sc qua th. Cc loi doanh nghip khc nhau
s chp nhn cc phng thc thanh ton khc nhau, v th hy m bo rng nh cung
cp dch v Thng mi in t ca bn c th chp nhn nhng phng thc m khch
hng ca bn thng s dng nhiu nht. sn sng cho cc phng thc thanh ton
ngoi tuyn, chng hn nh tin mt v sc gi qua th hoc s th tin dng gi qua fax,
hy ghi r a ch gi th, s fax v s in thoi ti ni d thy trn trang web ca bn.
Cc phng thc thanh ton trc tuyn sinh ra mt kh khn in hnh: l vn an
ninh. Mc d vic gi s th tn dng qua Internet l cc k an ton, nhng khch hng
vn lo lng. Hu ht cc h thng thanh ton trc tuyn gi s th tn dng v cc thng
tin c nhn khc qua cc h thng c m ha. Nu h thng ca bn cng s dng
cng ngh ny, hy thng bo khch hng bit rng thng tin ca h c bo mt
27/130
28/130
29/130
M hnh B2B
Thng mi in t B2B em li li ch thc t cho cc doanh nghip, c bit gip cc
doanh nghip gim chi ph v thu thp thng tin tm hiu th trng, qung co, tip th,
m phn v tng cng c hi kinh doanh. Thng mi in t (TMT) ra i v pht
trin cng vi s hnh thnh ca 5 m hnh chnh: B2C, B2B, B2G, C2C v G2C, tuy
nhin m hnh B2B vn chim t trng ch yu trong doanh s TMT ca mt quc
gia. Doanh s TMT B2B chim 92% - 95% doanh thu TMT ton cu trong 3 nm
2003-2005. B2B ph thuc vo nng lc v kh nng sn sng kinh doanh in t (ebusiness). trin khai B2B, DN trc ht cn y mnh ng dng CNTT bng cch
tin hc ho cc quy trnh kinh doanh, quy trnh qun l, qun tr trong ni b DN. V
tin xa hn, xy dng cc c s d liu ni b, tch hp cc quy trnh h tr vic ra
quyt nh kinh doanh, kt ni vi cc i tc. in hnh v cng l mc pht trin
cao nht ca TMT B2B phi k n m hnh www.alibaba.com. c thnh lp v
hot ng t nm 1999, Alibaba.com l cng ty Dot.com u tin ca Trung Quc thnh
lp mt sn giao dch in t v hin nay l mt trong nhng sn giao dch thng mi
Th gii ln nht v ni cung cp cc dch v Marketing trn mng hng u cho nhng
nh xut khu v nhp khu. Alibaba.com cng l im n u tin v cng l im
ti cui cng cho cc nh xut nhp khu mun nm bt c hi v xc tin kinh doanh
trn mng. Trang Web hin c hn 4.830.000 thnh vin ng k n t 240 nc khc
nhau. Trong 4 nm (2002-2005) lin trang Web cng ty vinh d nhn c gii thng
"Best of the Web B2B" do tp ch Forbes bnh chn, vi danh mc hn 27 lnh vc v
hn 1300 loi sn phm t nhng sn phm may mc cho n in t. Hin nay hai
th trng hot ng chnh ca Alibaba.com l Trung Quc v Nht bn, nhng trong
ngn hn cng ty nhm ti hai th trng ln khc l Singapore v Hn Quc v trong
di hn s tr thnh cu ni gia th trng Chu v u-M.
30/130
m hnh B2B
Th trng B2B c hai thnh phn ch yu: h tng o v th trng o. H tng o l
cu trc ca B2B ch yu bao gm nhng vn sau:
- Hu cn vn ti, nh kho v phn phi;
- Cung cp cc dch v ng dng tin hnh, my ch v qun l phn mm trn gi t
mt trung tm h tr (v d Oracle v Linkshare)
- Cc ngun chc nng t bn ngoi trong chu trnh thng mi in t nh my ch
trang web, bo mt v gii php chm sc khch hng
- Cc phn mm gii php u gi cho vic iu hnh v duy tr cc hnh thc u gi
trn Internet
- Phn mm qun l ni dung cho vic h tr qun l v a ra ni dung trang Web cho
php thng mi da trn Web
Phn ln cc ng dng B2B l trong lnh vc qun l cung ng (c bit chu trnh t
hng mua hng), qun l kho hng (Chu trnh qun l t hng gi hng vn n) qun
l phn phi (c bit trong vic chuyn giao cc chng t gi hng) v qun l thanh
ton (v d h thng thanh ton in t hay EPS). Ti Vit Nam c mt s nh cung cp
B2B trong lnh vc IT kh ni ting l FPT, CMC, Tinh Vn vi hng lot cc d n
cung cp phn mm, cc trang web gi thnh cao v cht lng km ngoi ra cc i gia
ny cn l ni phn phi cc phn mm nhp ngoi mi ln nhn thy, dng th m ch
bun. Th trng mng c nh ngha n gin l nhng trang web ni m ngi mua
ngi bn trao i qua li vi nhau v thc hin giao dch. Qua hai ni dung trn chng
ta c th a ra vi nt tng quan v cc doanh nghip B2B:
1. L nhng nh cung cp h tng trn mng Internet cho cc doanh nghip khc
nh my ch, h iu hnh, phn mm ng dng;
2. L cc doanh nghip chuyn cung cp cc gii php trn mng internet nh
cung cp my ch, hosting (D liu trn mng), tn min, cc dch v thit k,
bo tr, website;
3. L cc doanh nghip cung cp cc phn mm qun l doanh nghip, k ton
doanh nghip, cc phn mm qun tr, cc phn mm ng dng khc cho doanh
nghip;
4. Cc doanh nghip l trung gian thng mi in t trn mng internet
Ti Vit Nam cc trang web v B2B rt t xut hin hoc n b gn nhm cho ci tn
B2B thm ch nhiu ngi khng hiu B2B l g, c thy c doanh nghip vi doanh
nghip l gn cho ch B2B. Chng ta c th gh thm cc website c xp hng bn
trong trang web ca B Thng mi Vit Nam cng suy ngh
31/130
www.ecvn.gov.vn
www.vnemart.com
www.gophatdat.com
www.vietoffer.com
www.thuonghieuviet.com
32/130
Ba 3: Nghin cu th trng in t
Nghin cu th trng in t
Khi nim v th trng TMT
Khi nim th trng TMT
Th trng l ni dng trao i Thng tin, Hng ha, Dch v, Thanh ton. Th trng
to ra gi tr cho cc bn tham gia: Ngi mua, Ngi bn, Ngi mi gii, Ton x
hi. vi doanh nghip th trng chnh l khch hng.
Th trng c 3 chc nng c bn:
- Lm cho ngi mua v ngi bn gp nhau
- H tr trao i thng tin, hng ho, dch v v thanh ton bng cc giao dch th trng
- Cung cp mt c s h tng phc v v a ra cc th ch iu tit
- Cc yu t cu thnh th trng TMT gm:
Khch hng: l ngi i do trn web tm kim, tr gi, t mua cc sn phm. Khch
hng l t chc, doanh nghip chim 85% hot ng ca TMT
Ngi bn: C hng trm ngn ca hng trn web thc hin qung co v gii thiu
hng triu cc Web sites. Ngi bn c th bn trc tip t Web site hoc qua ch in
t
Hng ho : l cc sn phm vt th, hay s ho, dch v
C s h tng: phn cng, phn mm, mng internet
Front-end: Cng ngi bn, Catalogs in t, Gi mua hng, Cng c tm kim, Cng
thanh ton
Back-end: X l v thc hin n hng, Qun l kho, Nhp hng t cc nh cung cp,
X l thanh ton, ng gi v giao hng
i tc, nh mi gii: Nh mi gii l ngi trung gian gia ngi mua v ngi bn
33/130
34/130
Mt khc, doanh nghip mun nhiu doanh nghip khc tm n mnh, v vy cung
cp nhng thng tin c gi tr cho mi ngi th doanh nghip phi:
- m bo rng nhng trang Web ca mnh c ng k vi nhng phng tin tm
kim nh Alta Vista, Google v HotBot, v Yahoo
- Qung co trn nhng tp ch in n hoc tp ch chuyn mn trc tuyn.
- y mnh vic cung cp min ph cc thng tin gi tr n nhm khch hng tim nng
thng qua email v cc tin tc c cp nht kp thi lin quan n ngnh ngh kinh
doanh.
Cc a ch c th tm nhng thng tin c ch trn mng
Nu doanh nghip c k hoch bn sn phm cho nc ngoi, iu cn thit l nhng
sn phm phi ph hp vi nhng tiu chun an ton v sc kho ca quc gia
nn phi bit thng tin v nhng tiu chun v n phi c cp nht. V d mt s
site c ch l: Codex Alimentarius Commission, a ch: http://www.fao.org, cung cp
nhng thng tin chi tit v cc tiu chun ca ngnh cng nghip lng thc v.v.
ITC (http://www.intracen.org) va mi bin son mt th mc ca cc cng thng mi
in t gip ta d tm thy. Nhng bn tm tt c bit (Special Compendiums) s dn
n cc ngun thng tin thng mi trn Internet.
36/130
37/130
38/130
- Vit cc bi bo, bi bnh lun, nhng trang web theo chuyn ngnh ca doanh nghip
thng hay quan tm.
- In a ch web, E-mail trn cc vn phng phm v cc cardvisit ca cng ty
- Qung co trang web trn cc phng tin thng tin a phng.
- In a ch trang web trong cun nhng trang vng a ch Internet.
- Thng bo cho nhng ngi i din bn hng v website mi.
- a ra cc mc gim gi cho nhng ngi mua hng trc tuyn.
- Gi cc bu nh hi hc v trang web ca mnh.
Nh nhng nguyn tc trn ch ra, doanh nghip nn qung co website ca mnh
thng qua cc hnh thc qung co truyn thng v thng qua hnh thc qung co s
dng cc kt ni tng h. Nu khch hng quan tm n nhng thng tin ca doanh
nghip, h s nh du a ch v truy cp vo ln sau
Nhng nhn t gip cho vic bn hng cc sn phm, dch v c hiu qu trn
mng
- S dng nhng hnh thc c bit m t sn phm v dch v. Nu c th m t sn
phm v dch v ca mnh bng cc hnh thc c bit, th nn o dng hnh thc
trn mng bi v tm kim trn mng d dng hn nhiu nh s h tr ca cc phng
tin tm kim c bit. Doanh nghip cng c th qung co cho cc sn phm v dch
v bng s kt hp ca nhiu hnh thc khc nhau m khch hng c th s p dng khi
tm kim cc loi sn phm ca mnh vi iu kin l nhng hnh thc s xut hin
thng trc trn cc trang web m doanh nghip yu cu nhng phng tin tm kim
lit k ln.
- S dng chnh sch nh gi cnh tranh. Ni no trn Internet h tr khch hng so
snh gi ca nhng mt hng cng loi th nhng mt hng c gi thp nht s bn chy
nht. ng thi i vi hu ht cc sn phm, nhng mc gi trc tuyn c th s phi
thp hn gi trn cc ca hng nhm to nn mt s u i to s tin tng ca khch
hng i vi cc nh bn l trn mng, mt phn do thiu i s gp g gia cc c nhn
trong cc giao dch, v b li vic khch hng khng th mang hng v cho mnh.
- Yu t hu hnh: Khch hng vn mun cm nm, xem xt, nm, th hoc ni chuyn
vi mt ai trc khi mua hng. Ngi bn nn cung cp cc sn phm ca mnh cho
cc ca hng bn l hoc d tr cc sn phm nhng ni m khch hng c th n
cn mc s th trc khi quay li mng tin hnh mua bn.
39/130
40/130
v hoa. Ngi ta d tnh l s a dng ca hng ha tng ln, s xut hin ca dch v
gi hng v s xc tin bn l rng ri s lm tng s thng dng ca vic bun bn
hng ha ny trn mng. Nhng hng ho b sung c mua bn ph bin hn, chng
hn nh hng tp ho, hng c nhn, nhng mt hng ny tuy c gi thnh trung bnh
nhng li l thit yu do tr ngi t vic thiu mt h thng phn phi kh d v s
bt nhp chm chp v thng mi in t ca khch hng. Cho nn ngi ta nh gi
th trng ny ch yu pht trin trong mt s lnh vc nht nh nh hng c dng,
hng dc phm. Chi ph ca hng ho v dch v lin quan n nghin cu cao hn
nhiu so vi hai chng loi hng ho trn v l nhng mua bn c sp t trc theo
khuynh hng thng tin; Loi ny bao gm v my bay, my tnh , t. Vic cung cp
cc ngun thng tin trc tuyn v doanh s ca loi ny s c xu hng tng ln ng
k.
Nhng sn phm m khch hng c th mua qua mng
Cc sn phm my tnh, Sch, a CD, in t
Cc tour du lch, Phim nh, Cc tp ch thng k v.v...
Ngi ta d tnh rng cc lnh vc tng trng chnh trong thng mi in t s l
truyn thng ton cu v cc ngnh cng nghip gii tr, du lch (bao gm khch sn v
hng khng), cc dch v chuyn nghip v ti chnh, bo him v bn l. Nghin cu
ny ch ra rng nhng nhn t thnh cng ca cc sn phm nht nh bao gm cc
yu t: thng hiu mnh, sn phm c trng v cho gi cnh tranh
41/130
WEB site Foundation Wizard, cho php ngi qun tr h thng to dng cc
cu trc nn tng ca WEB site bao gm c th mc o v th mc vt l.
WEB site Builder Wizard, cho php cc ch ca hng trn mng to cc ca
hng ring bit hoc ca hng vi nhiu cp khc nhau.
Commerce Sample WEB sites, nm ca hng mu sn c c xy dng bng
Active Server Pages gip cho ngi s dng c c mt v d hon chnh v
mt h thng thng mi in t nhiu mc.
Integration with Microsoft Visual InterDev, mt h thng pht trin tch hp
cho php xy dng cc ng dng WEB ng.
Content Deployment, cho php ngi qun tr WEB site tch ri cc phn ang
pht trin vi cc phn sn c v ang hot ng ca WEB site.
Pipeline Configuration Editor, mt cng c son tho cho php ngi qun tr
sa i cc qu trnh t hng hoc cc ng kt ni chuyn i thng tin
thng mi.
Commerce Server Software Development Kit (SDK), cng c xy dng cc
thnh phn ca mt qu trnh x l n t hng.
Microsoft Wallet Software Development Kit (SDK), cng c cho cc nh pht
trin th ba m rng h thng thanh ton ca Microsoft vi cc kiu thanh ton
ca h.
Migration and Comptibility from Commerce Server 2.0, kh nng nng cp v
tng thch ngc vi cc ng dng t phin bn 2.0 trc .
Giao dch-Transact
Cho php ngi qun l h thng kim sot cc giao dch ti chnh trc tuyn vi cc
kh nng bo mt, tip nhn cc n t hng nhiu mc, qun l v nh hng cc
giao dch. Cc c tnh ca thnh phn ny bao gm:
Corporate Purchasing Support, gm cc tnh nng kim tra quyn truy nhp h
thng ca nhn vin, cc lu v nh du ph chun mt qu trnh mua hng
ca cng ty, s lu tr thng tin v cc sn phm cn mua, h tr cc n
mua hng c nhiu khun dng u ra cn x l khc nhau.
Commerce Interchange Pipeline, mt h thng cho php trao i thng tin vi
cc h thng thng tin kinh doanh c cu trc s dng Internet hoc cc h
thng EDI sn c.
Order Processing Pipeline, mt h thng cc bc x l n t hng tng
ng theo cc quy tc kinh doanh khc nhau.
Windows NT Integration, tch hp vi Windows NT.
Windows NT Security Support, h tr cc c ch bo mt ca Windows NT.
Integration with Microsoft Internet Information Server 4.0, tch hp vi
Microsoft Internet Information Server 4.0.
Integration with Microsoft Transaction Server, tch hp vi Microsoft
Transaction Server.
43/130
44/130
Yu cu thng tin
Hin th hng
ho trn web
Catalog in t
Cung cp thng
tin v sn phm
CSDL sn phm
M t sn phm,
m sn phm,
Cc sn phm may o Theo di (tracking) khch hng trn
cc mc qun l theo yu cu ca khch website
kho
46/130
Thc hin mt
giao dch
Tch lu thng
tin khch hng
Cung cp dch
v sau bn
CSDL bn hng
iu phi cc
chng trnh
qung co v
tip th
Ad-server, E-mail
server, qun l chin
Xc nh cc khch hng tim nng
dich e-mail, qun l ad- thc hin qung co, gi th in t
banner
nh gi hiu
qu tip th
H thng bo co v
theo di nht k
website
Cung ng vt t
v lin kt vi
H thng qun l kho
cc nh cung cp
47/130
Cu trc vt l ca mt website
48/130
Cc bc xy dng mt website
to ra mt Website c cht lng i hi c s nghin cu k v Web, phi bit
mnh s lm g v khng nn lm g a tt c cc tng vo vic xy dng mt
Website. to ra mt Website cn phi theo lm theo nhng bc sau y:
Bc 1: y l giai on nh hng. Cn phi nghin cu n nhng vn sau y:
49/130
51/130
52/130
tc dng trong vic gi chn ngi xem v thu ht ngi mi. Nhng thnh vin trong
cng ng gp phn rt ln vo vic qung co cho website ca bn.
Ni dung: ni dung ca cc trang trn website ca bn c gi tr quyt nh trong vic
thu ht v gi chn ngi xem. Hy t mnh vo v tr i tng khch hng ca bn
quyt nh ng ti nhng thng tin g, hy t cu hi H mun bit nhng g?,
Nhng g l b ch cho h?v.v Nn ch to s tin li cho ngi xem khi xem
cc trang web ca bn. S tin li quan trng nht l: lm sao trong thi gian ngn nht,
ngi xem tm c ci h mun xem. ng ti nhiu thng tin qu cng khng tt,
ngi xem s c cm gic b ri tung trong mt m hn n thng tin v s nhanh chng
chn v ri khi website ca bn, mang theo n tng khng tt v mc chuyn mn
ca website ca bn. Cui cng, nhng rt quan trng, l vic cp nht thng tin thng
xuyn. m bo vi bn l ngi xem s rt bc mnh v c n tng khng tt nu nh
thy trang web h ang c c cp nht ln cui cch y vo nm
Phn thng: bn c bit hin c bao nhiu trang web trn Internet khng? Theo s liu
thng k, c khng di 8 t trang web tn ti trn Internet vo thi im thng ging
nm 2005. Nu mt ngi c mi ngy 100 trang web th anh ta phi mt 50 nm m
ch c c cha y 2 triu trang web trong cuc i. Cho nn, ngi ta c c chn
lc. V th, bn phi c nhng chiu thc khin ngi xem cm thy thch v c ch
li khi c cc trang web ca bn. Hin nay trn th gii, rt nhiu website tr tin cho
ngi c, v d bn vo xem trang web ca h, bn s c cng im hoc tr tin
(ch vi xu la M), khi im ca bn nhiu, bn c th i im ly hng ha
hay dch v hay c gim gi khi mua hng,v.v. Chng ta c th khng lm nh th,
nhng phn thng y c ngha l nhng li ch dnh cho ngi c web, v d nh
ci download (ti v) min ph, nhng dch v u tin hay qu khuyn miv.v C
nh th bn mi gi chn c ngi xem.
Tm li, thu ht v gi chn ngi xem web, bn phi mang li cho h li ch tht
s, nhng li ch c th l tin bc, dch v hay sn phm min ph, gi tr tinh thn,
thng tin hu ch v.v
53/130
Th tn dng
Th tn dng c x l in t hng thp k nay. Chng c s dng u tin
trong cc nh hng v khch sn sau l cc ca hng bch ho v cch s dng n
c gii thiu trn cc chng trnh qung co trn truyn hnh t 20 nm nay. C mt
ngnh cng nghip ln ang tn ti trong lnh vc x l cc giao dch th tn dng trc
tuyn vi cc cng ty nh First Data Corp., Total System Corp., v National Data Corp.,
chi tit ho cc giao dch pha sau mi quan h gia nh bng, ngi bn hng v ngi
s dng th tn dng. Hng triu cc ca hng bch ho trn ton nc M c trang
b cc trm u cui (Hewlett-Package Verifone l nh sn xut hng u ca thit b
ny) thng qua th tn dng c kim tra, nhp s th v bin lai c in ra. Ngi
s dng k vo bin lai ny xc thc vic mua hng.
54/130
56/130
Gi mua hng in t
Mercantea SoftCart Version 3.0 l mt chng trnh c chc nng ca mt gi mua
hng in t trc tuyn hin ang sn c trn th trng. Sau khi mt phn mm nh
trn c ci t trn my ch WEB th ta ch cn t mt kt ni HTML trn trang
WEB m t sn phm n v tr ca chng trnh ny vi cc biu mu ngi mua c
th in cc thng tin v sn phm, thay i s lng v chng loi mt hng ri hon
thnh giao dch v chuyn n mt c ch x l giao dch thc hin hon tt mt
qu trnh mua hng. Nu nh kho hng nm trong mt c s d liu th cn c thm cc
k nng cn thit vit cc hm gi n c s d liu ny di dng .dll i vi mi
trng Windows . Ni chung cc phn mm dng ny s cung cp mt s tnh nng cn
bn sau y:
- Lin kt cc yu cu bn hng n mt biu mu t hng m khch hng c th truy
nhp qua WEB.
- Hon thnh biu mu t hng sau khi la chn hng ho v s lng, ri cp nht
thm cc thng tin v th tn dng.
- X l cc biu mu t hng, thng thng l chuyn i cc d liu thnh dng
mt tp x l theo gi (s cn thm mt chng trnh ring r nu nh c nhu cu x
l cc giao dch mt cch trc tuyn).
- Gi th bin lai hon chnh n khch hng qua th in t v kim tra xc thc vic
mua bn
- H tr kh nng mm do trong x l n t hng sao cho hng ho c th c giao
nhanh nht, vic x l c th c thc hin bi b phn bn hng hoc bt k mt
ngi no c u quyn.
Mt s chng trinh cn cung cp thm cc tnh nng b tr sau:
- C sn mt c ch tm kim cho cc sn phm trong c s d liu.
- H tr cc i tng HTML ng sao cho gi c c th thay i nhanh chng ph
thuc vo s lng t hng.
- H tr cc biu mu thu thp thng tin b tr nh thng tin tm hiu v khch hng,
danh sch a ch e-mail ca cc khch hng c xp xp theo nhm quan tm n mt
sn phm hoc mt dch v mi no .
- H tr EDI cho vic x l cc n t hng in t trong mi trng doanh nghipti-doanh nghip (B2B).
57/130
Cyber Cash
CyberCash c bit n nh mt cng ty ni ting trong lnh vc x l cc giao dch
cho thng mi in t. C tr s Reston, Virginia, CyberCash cung cp mt h thng
gi l CashRegister cho php cc ca hng trn WEB c th cung cp cc phng thc
thanh ton sau cho khch hng:
- Thanh ton bng th tn dng bao gm cc loi th nh Visa, MasterCard, American
Express, Discover.
- CyberCoin cho php ngi dng mua cc sn phm c gi t 25 xen n 10 USD.
- Sc in t v kh nng x l sc qua Internet.
CashRegister c th tch hp vi mt Website sn c v hot ng trn nn Windows
NT hay Unix. Ngi bn c th ci t phn mm bng cch ti xung min ph t
WEB site ca CyberCash l www.cybercash.com hoc c th kt hp vi cc cng
ty iu hnh siu th trn Internet, cc ISP c tho thun s dng CashRegister.
Trong khi phn mm CashRegister l min ph th nhng ngi bn hng thng b cho
CyberCash khong vi xen cho mt giao dch.
CashRegister l mt phn mm thc hin cc chc nng v pha ngi bn hng. s
dng h thng, khch hng hoc c th ch s dng mt trnh duyt WEB m khng cn
phi thm bt k phn mm h tr no in vo cc biu mu mua hng trn Internet
hoc h c th ti xung mt phn mm min ph ca CyberCash gi l CyberCash
Wallet, phn mm ny cho php h thit lp mt ti khon vi cc thng tin trn th
tn dng ca mnh, CyberCoins v sc in t. CyberCash cho hng mt vi h thng
thanh ton khc nhau s c xem xt chi tit di y:
Thanh ton bng th tn dng
CyberCash Secure Internet Credit Card Service l mt phn ca CashRegister c gii
thiu ln u tin vo thng 5 nm 1995. N cho php khch hng vi th tn dng c th
mua hng hoc dch v t cc ca hng trn mng ci t CyberCash CashRegister.
hon tt phn mm ny ngi bn hng phi ti xung mt b cng c phn mm
t WEB site ca CyberCash. Qa trnh ci t s tch hp WEB site vi mt phn mm
my ch CyberCash x l thanh ton. Sau khi CashRegister c ci t ngi bn
58/130
60/130
l purse-v tin, c giao din ho v chy trn mi trng Windows 3.1 v cc phin
bn tip sau. Ngi bn hng tham gia vo chng trnh ecash s cn mt phn mm
c cung cp bi DigiCash, c nhiu phin bn t x l t cc giao dch n gin n
c mt h thng k ton phc tp bao gm c cc chc nng nh iu khin kho hng.
Cc nh bng v cng ty ln tham gia vo chng trnh ecash c th k n bao gm:
Deutsche Bank, Germany; Bank Austria, Austria; Den Norske Bank, Norway; Advance
Bank, Australia; Nomura Reaserch Instritute, Japan; Mark Twain Bank, USA; v Eunet,
Finland.
61/130
62/130
4> Phn tn cuc tn cng lm t chi phc v (Distributed denial of service (DDoS)
attack) l s tn cng lm t chi phc v trong k tn cng c quyn truy cp bt
hp
php vo vo nhiu my trn mng gi s liu gi n mc tiu
5>Virus l on m chng trnh chn vo my ch sau ly lan. N khng chy c
lp
6> Su Worm l mt chng trnh chy c lp. S dng ti nguyn ca my ch lan
truyn thng tin i cc my khc
Cc cuc tn cng tin tc trn mng ngy cng tng trn mng Internet v ngy cng a
dng v trn mng hin gi l thng tin v tin. Cc nhn t tc ng n s ra tng tin
tc l s pht trin mnh TMT v nhiu l hng cng ngh ca cc website.
hng cng ngh ca cc website hay m chng trnh nguy him? Lm sao bit c
Web server khng ly thng tin ca mnh cung cp cho bn th 3
T gc doanh nghip: Lm sao bit c ngi s dng khng c nh ph hoi
hoc lm thay i ni dung ca trang web hoc website? Lm sao bit c lm gin
on hot ng ca server.
T c hai pha: Lm sao bit c khng b nghe trm trn mng? Lm sao bit c
thng tin t my ch n user khng b thay i?
Mt s khi nim v an ton bo mt hay dng trong TMT
Quyn c php (Authorization): Qu trnh m bo cho ngi c quyn ny c truy
cp vo mt s ti nguyn ca mng
Xc thc(Authentication): Qu trnh xc thc mt thc th xem h khai bo vi c quan
xc thc h l ai
Auditing: Qu trnh thu thp thng tin v cc mun truy cp vo mt ti nguyn
no trong mng bng cch s dng quyn u tin v cc hnh ng ATBM khc
S ring t: (Confidentiality/privacy) l bo v thng tin mua bn ca ngi tiu dng
Tnh ton vn (Integrity): Kh nng bo v d liu khng b thay i
Khng thoi thc (Nonrepudiation): Kh nng khng th t chi cc giao dch thc
hin
64/130
C ch m ha
m bo an ton bo mt cho cc giao dch, ngi ta dng h thng kho m v k
thut m ho cho cc giao dch TMT. M ho l qu trnh trn vn bn vi kho m
to thnh vn bn khng th c c truyn trn mng. Khi nhn c bn m, phi
dng kha m gii thnh bn r. M ho v gii m gm 4 thnh phn c bn: 1> Vn
bn r plaintext 2> Vn bn m Ciphertext 3> Thut ton m ho - Encryption
algorithm 4> Kho m Key l kho b mt dng n gii m thng thng. M
ho l tin cho s thit lp cc vn lin quan n bo mt v an ninh trn mng.
C hai phng php m ha ph bin nht: phng php m i xng (kha ring):
dng m v gii m in r, cc ngi gi v ngi nhn u s dng vn bn
Chng thc s ha
Chng thc s xc nhn rng ngi gi cc kho cng cng v kho ring l ai
ng k. Cn c c quan trung gian lm cng vic xc thc. Chng thc c cc cp
khc nhau.
Khng phi tt c cc m kho ring hay cc chng ch s ho u c xy dng nh
nhau. Loi n gin nht ca giy chng ch ho c gi l chng nhn Class 1, loi
ny c th d dng nhn khi bt k ngi mua no truy nhp vo WEB site ca VeriSign
( www.verisign.com) . Tt c nhng ci m doanh nghip phi lm l cung cp tn, a
ch v a ch e-mail, sau khi a ch e-mail c kim tra, s nhn c mt giy chng
nhn s ho. V mt no n cng ging nh mt th c th vin.
Cc chng nhn Class 2 yu cu mt s kim chng v a ch vt l ca doanh nghip,
thc hin iu ny cc cng ty cung cp chng nhn s tham kho c s d liu ca
Equifax hoc Experian trong trng hp l mt ngi dng cui v Dun&Bradstreet
trong trng hp l mt doanh nghip. Qu trnh ny ging nh l mt th tn dng.
Mc cao nht ca mt giy chng nhn s ho c gi l chng nhn Class 3. C th
xem n nh l mt giy php li xe. nhn c n doanh nghip phi chng minh
chnh xc mnh l ai v phi l ngi chu trch nhim. Cc giy php li xe tht c nh
ca ngi s hu v c in vi cc cng ngh c bit trnh b lm gi.
Cc giy chng nhn Class 3 hin cha c cho hng, tuy nhin cc cng ty hot ng
trong lnh vc an ton v bo mt mng tng ra vic s dng n trong tng lai
gn cho cc vn quan trng nh vic m phn thu bt ng sn qua WEB hoc vay
vn trc tuyn. N cng c th c s dng nh l cc chng nhn nh danh hp php
h tr vic phn pht cc bn ghi tn dng hoc chuyn cc ti liu ca to n. Hin ti
cc biu mu thu nhn thng tin thanh ton trn WEB thng t chng nhn an ton v
bo mt Class 1, nhng hin ti mt s ca hng trn WEB cng t mc an ton v
bo mt Class 2 v khch hng cng bt u nhn c chng thng qua mt cng
ngh c gi l SET.
66/130
67/130
68/130
69/130
Qu trnh tham gia TMT l qu trnh doanh nghip tng bc chun b ngun lc v
kinh nghim. Nu khng bt tay vo tham gia TMT th s b l mt hnh thc kinh
doanh qua mng, s l hnh thc ph bin trong th k ny.
Vn kh khn nht i vi doanh nghip khi trin khai TMT l ngun lc. l
cn b am hiu CNTT, kinh doanh trc tuyn. Tuy nhin nu khng bt u t by gi
th cng s khng bao gi tip cn c.
70/130
71/130
72/130
Hin nay Vit Nam c khong 3000 doanh nghip m trang web trn mng. Con s
ny thc ra rt nh b so vi tng s hn 70.000 doanh nghip ang hot ng. a s
doanh nghip ch dng li vic m trang web, rt t cc doanh nghip quan tm n
marketing trc tuyn ngoi tr mt s doanh nghip kinh doanh v CNTT. iu ny
chng t cc doanh nghip nhn thc v bc vo TMT khng bi bn, m trang web
l mt vic nhng duy tr v pht trin trang web li l mt vic kh hn.
Tip th trc tuyn trong TMT
Khi c mt website, doanh nghip c mt hnh nh, mt s hin din trn ca
mnh trn mng. Doanh nghip phi coi website nh l mt mt cng c tip th trc
tuyn. N gip doanh nghip t c mc tiu: gip khch hng tm n qua mng;
thuyt phc khch hng v cc sn phm hay dch v ca mnh; bn cc sn phm v
dch v trc tuyn; chia s nhng thng tin th trng; d dng tm kim i tc trn
mng.
Mt Website n gin nht l c mt trang web, thng gi l trang ch thng tin
v doanh nghip. Trn trang Web nn gm cc thng tin: a ch trang Web ca cng
ty; a ch bu in ca cng ty, in thoi, fax, e-mail ca cng ty. Khi tin hnh
marketing trc tuyn, doanh nghip phi u t, m rng Website, bin n thnh cng
c marketing trc tuyn. Website gy c ch , thuyt phc, dn dt khch hng gip
xy dng lng tin v lp quyt nh cho cc bc tip theo: mua trc tuyn sn phm v
dch v ca doanh nghip. c im ca marketing trc tuyn l mi quan h trc tip
vi khch hng, p ng n cc yu cu hay gii p n tng khch hng, n khng
phi l marketing chung chung.
Doanh nghip c th s dng mu sc, ho, cc bc nh v mt s li vn c ng,
xc tch din t uc cc im then cht v doanh nghip: sn phm v dch v m
doanh nghip cung cp; doanh nghip nh hng vo loi khch hng no; gii php so
vi i th cnh tranh; dch v sau bn v hng pht trin ca sn phm.
Nh vy duy tr v pht trin website i hi xy dng mt chin lc tip th, chin
lc sn phm v cc nghin cu iu tra th trng nghim tc. Vn khng phi
l vn ca CNTT m chnh ca vic kinh doanh thng mi. S khc nhau y l
mi trng kinh doanh trn mng v CNTT l cng c thc hin cc tng sng
to ca kinh doanh.
Th mnh ca tip th trc tuyn l mi quan h trc tip vi tng khch hng. Do vy,
trong kinh doanh TMT doanh nghip phi x l chu o mi quan h vi khch hng,
tho mn n tng chi tit yu cu ca khch, t vn cho khch hng gip h thy r li
ch khi quyt nh mua sn phm. Cc doanh nghip phi xy dng c s d liu khch
73/130
hng, cung cp cc dch v t vn min ph cho khch hng, x l kin ca tng khch
hng cng c mi quan h vi khch hng. y l th mnh ca TMT m doanh
nghip phi bit nm c hi.
Cc doanh nghip hin nay a s cha nhn thc v TMT v tip th trc tuyn m
TMT em li, a s ch dng li mt trang web coi nh mt s hin din ca mnh
trn mng. pht huy hiu qu ca TMT cc doanh nghip phi bit tin hnh tip
th trc tuyn thu ht khch hng, phc v khch hng hon ho hn
K hoch pht chuyn hng trong TMT
Khi trin khai TMT, doanh nghip phi tnh n gii php chuyn pht hng cho khch
hng. TMT cho php doanh nghip hot ng trn phm vi rng, k hoch pht chuyn
hng phi c xy dng theo tng khu vc lnh th, k hoach xy dng h thng kho
hng v qun l h thng kho hng mt cch ti u. Vn ny s phi tnh ton da
trn quy m doanh nghip, chng loi mt hng.
i vi a s doanh nghip va v nh, k hoch pht chuyn hng trong phm vi thnh
ph c tr s c th doanh nghip t xy dng v trin khai. i vi khch hng vut
qu bn knh hot ng ca mng li doanh nghip th vic pht chuyn phi da trn
doanh nghip lm dch v chuyn pht nh bu chnh. Khi xy dng k hoch pht
chuyn, yu t thi gian l yu t quan trng nht. Bn cnh , phi tnh n cc yu t
an ton, tin cy v chi ph r gi thnh ca sn phm mua qua mng khng vt qu
mc cho php.
l gii php m Nh Sch Tin Phong v Nh Khch Minh Khai la chn giao
hng. H thng bu chnh hin nay cha cho php thc hin ch COD, nn thi gian
gi hng phi tnh t khi khch gi tin n khi khch nhn c hng. H thng thu
hin nay cha cho php cc doanh nghip trin khai dch v cho khch dng th, cha
chp nhn chuyn giao ni b nu doanh nghip khng c t cch php nhn trn a
bn. iu ny hn ch cho TMT pht trin mnh.
La chn phng n thanh ton in t
Thanh ton l khu quan trng nht trong vic trin khai TMT. C nhiu phng n
thanh ton m doanh nghip phi la chn. Phng n thanh ton ph thuc khng ch
vo doanh nghip m cn ph thuc vo kh nng cung cp dch v ca cc ngn hng.
Khi tham gia TMT doanh nghip phi bit la chn hnh thc thanh ton v d kin
cc phng n thanh ton c th: thanh ton bng tin mt; thanh ton bng th tn dng
hay chuyn dng; thanh ton tin in t; thanh ton chuyn tin; thanh ton quc t.
Trn c s xc nh cc hnh thc thanh ton, doanh nghip phi thng nht vi Ngn
Hng quy trnh thanh ton. Trnh pht trin cng ngh thanh ton ca Ngn Hng nh
hng trc tip n quy trnh thanh ton ca doanh nghip.
74/130
i vi cc doanh nghip Vit Nam, khi la chn hnh thc thanh ton da trn phn
loi khch hng l trong nc v quc t v bn cht giao dch B2B hay B2C. i vi
khch hng trong nc, vi trnh cng ngh thanh ton ca Ngn hng hin nay,
doanh nghip c th la chn hai hnh thc thanh ton cho c B2C v B2B:
- Thanh ton bng tin mt v thanh ton ngay khi giao hng (COD), hnh thc ny dnh
cho khc hng nm gn khu vc ca doanh nghip (trong thnh ph), doanh nghip s
dng ngay mng li bn hng ca mnh. Khi giao hng, nhn vin ca doanh nghip
thu tin ngay. y chnh l hnh thc m Nh Sch Tin Phong v Minh Khai la
chn.
- Thanh ton qua Ngn Hng, khch hng c th dng th tn dng hay th chuyn tin,
sc chuyn khon gi n doanh nghip sau doanh nghip giao hng cho khch. Hnh
thc ny dng cho khch xa, doanh nghip phi gi qua Bu in.
i vi khch hng ngoi nc, doanh nghip phi lm vic c th vi Ngn Hng v
c th ch dn c th cho khch hng. Khch hng mua (B2C) c th thanh ton bng
th tn dng hoc chuyn khon vo ti khon ngoi t ca doanh nghip, sau doanh
nghip gi hng t cho khch. i vi giao dch B2B th quy trnh thanh ton hin
nay vn phi theo phng thc truyn thng. Cc Ngn Hng Vit Nam cha c cng
ngh cho php cc doanh nghip thc hin thanh ton in t EDI cho khch.
Nh vy la chn hnh thc thanh ton trong TMT, doanh nghip phi la chn
Ngn Hng c kh nng u t cng ngh thanh ton tin tin gip doanh nghip m
rng kh nng thanh ton trong tng lai.
La chn phng n an ton v bo mt trn mng
Vn an ninh, an ton trn mng l mt vn quan trng m doanh nghip phi tnh
n khi xy dng phng n TMT cho doanh nghip. An ninh, an ton y bao gm
bo v cc giao dch thng mi v tnh ring t ca ngi tiu dng. CNTT pht trin
ang ngy cng a ra cc phng n m bo tin cy v bo mt cao cho cc
giao dch TMT. Cc vn phi ch khi la chn vn ny:
- Vn an ton trc ht l vn an ton ca h thng my tnh, h thng c s
d liu phc v TMT phi c m bo hot ng tin cy, c phng n d phng,
chng mt in, chng virus, chng s truy cp bt hp php.
- Doanh nghip la chn nh cung cp cc gii php bo mt cho cc giao dch thng
mi trn mng ca doanh nghip, c bit l cc giao dch lin quan n thanh ton in
t. K thut bo mt ph thuc vo phng php m ho v di t kho cho php.
75/130
76/130
77/130
78/130
79/130
80/130
81/130
Kinh ph cho 12 thng u. Thit k chi tit kinh ph cho nm u tin khi bt u bc
sang kinh doanh TMT, k c kinh ph d phng.
Tnh ton v dng tin mt. Tnh ton so snh dng tin mt v thu chi
K hoch nm nm. Nu bng tnh ton l - li ( Profit and Loss Ststement)
Bng cn i. Trnh by kh nng ti chnh, kh nng chi tr ng hn v v th tin mt
ca doanh nghip
Phn tch im ha vn. Nu s lng cc sn phm, dch v... cn bn t im ha
vn
Ngun vn v vic s dng vn. Nu ngun vn v cch s dng vn pht trin kinh
doanh, xut khu.
S dng ti sn. Li nhun v khon vay s c s dng th no?
Kt lun. Nu mt ln na cc mc tiu kinh doanh TMT , tng s vn cn dng, li
nhun d bo, lch trnh thc hin v cc ghi ch chung.
Ph lc. Bao gm tt c l lch ca tt c nhng ngi tham gia ch cht vo vic thc
hin k hoch ny. Cng cn c h s v cc khch hng chnh v tim nng, cc hp
ng quan trng, cc s liu iu tra th trng, cc bn v, cc vn bn php l, cc loi
hp ng, tha thun, cc tnh ton ti chnh cho k hoch ny.
82/130
83/130
10 website TMT B2C tiu biu nm 2006- 2007 theo bnh chn ca TrustVn
85/130
86/130
vc chng khon
Th trng chng khon Vit Nam tng trng mnh m trong hai nm gn y, vi s
pht trin nhanh chng c v s lng thnh vin tham gia th trng v cc dch v
c cung cp. c th ca hot ng giao dch chng khon l da trn thng tin, do
cht lng cng nh tnh kp thi ca thng tin c ngha quan trng i vi thnh
cng ca mi giao dch, ng thi ng dng CNTT ng vai tr quyt nh i vi s
tn ti v pht trin ca cc t chc tham gia th trng. V vy, mc d l lnh vc dch
v cn kh non tr ti Vit Nam, nhng c th ni chng khon ang l mt trong nhng
lnh vc ng dng CNTT v TMT mnh nht hin nay
87/130
88/130
Cc dch v giao dch trc tuyn do Cng ty chng khon FPT cung cp
Vi s n r ca cc cng ty chng khon trong nm 2007, mc cnh tranh trn th
trng ang ngy cng tr nn gay gt.109 ng dng thng mi in t cung cp
cho khch hng nhng dch v a dng v tin li nht ang l la chn chin lc ca
nhiu cng ty nhm to ch ng cho mnh trong cuc cnh tranh ny. Vic trin khai
thng mi in t c cc n v tin hnh mt cch kh chuyn nghip nhm m
bo c cht ch v tnh php l cng nh s an ton v mt k thut cho giao dch.
Rt nhiu website a cng b hp ng s dng dch v vi nhng iu khon hon
chnh v hng dn chi tit nh u t c th d dng lm quen vi giao dch trc
tuyn. Cc bin php bo mt v xc thc thng tin nh m ha d liu, mt khu kp,
ch k s, v.v... c cc cng ty vn dng kh a dng m bo tin cy cho giao
dch.
Theo kho st ca V Thng mi in t vo cui thng 12/2007 vi 69 cng ty chng
khon ang hot ng trn th trng, 56 cng ty (chim t l 81%) a thit lp website,
trong s 22 website cung cp tin ch truy vn thng tin ti khon v 8 website cho
php khch hng t lnh giao dch trc tuyn. C 21 cng ty (chim t l 30,4%) cung
cp dch v qua cc phng tin in t khc nh in thoi, thit b di ng cm tay,
email, v.v...
89/130
Tnh hnh trin khai giao dch in t ca cc cng ty chng khon (thng 12/
2007)
T kt qu kho st, c th thy nhng cng ty cha xy dng website a phn l cng
ty mi c thnh lp. Cn nhng cng ty a n nh v mt t chc v hot ng u
c website v trin khai cung cp dch v trn theo nhiu cp khc nhau. Mc d
hin nay ch 16% s website cho php khch hng t lnh giao dch trc tuyn, nhng
kt qu kho st cho thy rt nhiu website ang trong qu trnh xy dng, hon thin
h thng c th trin khai cung cp dch v ny trong nm 2008.
Trc nhu cu cp bch ca thc t trin khai thng mi in t trong lnh vc ny,
y ban Chng khon Nh nc ang tin hnh xy dng Thng t hng dn giao dch
in t trn th trng chng khon, nhm quy nh chi tit vic t chc hot ng giao
dch chng khon trc tuyn v cc giao dch in t khc lin quan n th trng
chng khon. Sau khi thng t c ban hnh, vic ng dng thng mi in t trong
lnh vc ny s bc sang mt giai on mi, c t chc v hiu qu hn, va gp phn
nng cao li th cnh tranh ca tng cng ty ng thi to ng lc pht trin cho ton
b th trng chng khon Vit Nam.
90/130
91/130
Trn phng din ng dng CNTT nng cao hiu qu kinh doanh ca cc ca hng
truyn thng, nm 2007 cng chng kin nhiu chuyn bin tch cc trong cng ng
bn l Vit Nam. Mt lot gii php chuyn dng phc v ca hng bn l hoc chui
bn l c gii thiu, th hin r s quan tm ca cc nh cung cp gii php c trong
v ngoi nc i vi tim nng pht trin ca th trng dch v ny.
Mt s gii php bn l do cc cng ty Vit Nam xy dng
Gii php
H thng
PMLares(To
Qun)
Cng ty
Tnh nng
Cng ty LITSolution
(LITS)
92/130
ePOS v
Cng ty TNHHTM
ShopEnterprise SX DV Tr
RetailPro
Mt s gii
phpchy trn
hthng my
bnl (POS)
caIBM
94/130
Bi 9: Tho lun
Tho lun v vn thanh ton qua mng & hiu qu ng
dng TMT
M u
T nm 2005 tr v trc, cc website thng mi in t Vit Nam ch yu ch cung
cp thng tin sn phm v dch v. Cc giao dch B2C v C2C t pht trin theo nhu
cu ca th trng mt cch nh l do thiu s bo h v php lut. Lc , c s h
tng cho thanh ton in t trong cc giao dch thng mi in t cha c xy dng.
n nm 2006, khung php l v thng mi in t c bn a hnh thnh, thanh ton
in t bt u c nhc n, mt s ngn hng tin phong trin khai thanh ton in
t nhng vn c tnh cht n l, manh mn vi dch v thanh ton ho n qua ATM,
dch v ngn hng trc tuyn ch dngli tin ch cung cp thng tin.
Tuy nhin, t u nm 2007, thanh ton in t a c bc pht trin mnh vi mt s
c im chnh sau:
95/130
mnh v mang li nhiu tin ch hn cho ngi tiu dng. Hai mng thanh ton ny
chim khong 90% th phn th c nc a k cam kt hp tc v ang n lc cho ra
mt loi th thanh ton c th thc hin mi giao dch cn n thanh ton in t.
97/130
thi gian v ch ng trong chi tiu cng l u im ca loi hnh th thanh ton ni
trn. Th anh ton bng th tr trc v danh ng vai tr nh mt phng thc b sung
cho hot ng thanh ton in t m h thng ngn hng ang ch trng y mnh.
Lin minh th ngn hng
Trong bi cnh s lng ti khon c nhn ngy mt tng, mng li thanh ton, loi
hnh th ngy mt m rng theo nhu cu ca ngi tiu dng, vn kh khn chnh l
vic lin kt cc h thng thanh ton ca nhiu ngn hng khc nhau nhm ct gim chi
ph v tng tnh tin dng cho khch hng, ng thi nng cao hiu qu hot ng ca
ngnh ni chung. H thng thanh ton th ca Vit Nam hin ang tn ti 4 lin minh
th. l lin minh th Ngn hng VCB, lin minh th Vit Nam Bankcard (VNBC)
ca Ngn hng ng , lin minh th Banknetvn gm 3 ngn hng quc doanh v mt
s ngn hng c phn, v lin minh th ANZ/Sacombank. Trn l thuyt, th ca mi
ngn hng thnh vin c th thc hin giao dch trn my ATM ca cc ngn hng khc
trong lin minh. Tuy nhin, hin nay tng ngn hng thnh vin li pht trin cc dch
v khc nhau, dn n vic khch hng ca ngn hng ny vn cha th thc hin thao
tc chuyn khon trn ATM ca nhng ngn hng khc trong cng lin minh.
Nhm lin minh th do ngn hng VCB khi xng a thc hin thnh cng vic kt
ni thanh ton th gia 17 ngn hng thnh vin. y l n lc rt ln ca nhng ngn
hng ni trn trong vic nng cao gi tr gia tng cho khch hng thng qua to lp mt
mng li thanh ton trn my ATM.
Ngy 21/4/2007, h thng thanh ton th Vit Nam c nh du bng vic kt ni
thnh cng 3 ngn hng bao gm Ngn hng Cng Th ng Vit Nam (Incombank),
Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam (BIDV) v Ngn hng TMCP Si Gn Cng
Th ng (SaigonBank) thng qua dch v kt ni chuyn mch ca Banknetvn. Th eo
Banknetvn, h thng kt ni ca Banknetvn gip ch th c th thc hin giao dch ti
gn 25 nghn my ATM trong h thng Banknetvn, chim khong 60% tng s ATM
trn ton quc.77 Qua hai thng vn hnh chnh thc, trn 83 ngn giao dch vi tng
gi tr trn 23 t ng a thc hin qua h thng chuyn mch 4 ngn hng trn ca
Banknetvn v c xu hng tng vi tc kh nhanh
Nh vy, t khi chnh thc vn hnh n ht thng 4/2007 a c khong 450 giao dch
thc hin qua h thng. Con s ny tng gn gp 3 ln trong thng 5/2007 v tng gn
gp 5 ln trong thng 6/2007. D kin cui nm s lng giao dch s tng ln khong
4.000 - 4.500 giao dch/ngy, xp x gp 10 ln so vi giai on u mi i vo hot
ng.
100/130
D kin, trong tng lai gn, 4 ngn hng tip theo l Ngn hng Nng nghip v Pht
trin Nng thn (Agribank), Ngn hng TMCP Chu (ACB), Ngn hng TMCP Si
Gn Thng Tn (Sacombank) v Ngn hng TMCP ng (EAB) cng trin khai
dch v thanh ton th lin ngn hng thng qua h thng Banknetvn.
Nh vy, c 4 ngn hng thng mi quc doanh Vit Nam gm Ngn hng Agribank,
Ngn hng Incombank, Ngn hng VCB v Ngn hng BIDV u a tm cho mnh mt
lin minh thanh ton th lin kt. Th c t ny chc chn s gip h thng thanh ton
th ti Vit Nam hot ng hiu qu hn vi chi ph thp, mang li li ch cho c ngi
tiu dng v ngn hng.
101/130
102/130
103/130
104/130
Liu sn phm c gip ngi tiu dng nng cao hiu qu cng vic v tit kim tin
bc hay khng?
C rt nhiu DN thng qun mt rng s truyn t c th khin cho khch hng cm
nhn rng nhn hiu mang li li ch cho chnh h. lm nh vy, nhn hiu phi c
nhn nhn t gc khch hng, ch khng phi phng marketing. DN cn cung cp gi
tr gia tng m DN bit khch hng cn.
Trn y l ba bc c bn DN nh gi v iu chnh s hin din trc tuyn
ca nhn hiu. Hai bin php cn li s gii quyt s thch hp v ni dung v kh
nng trc gic ca trang web.
Liu trang ch ca DN c m m nhiu qu?
DN cng phi truyn ti nhiu thng tin th cng cn phi tp trung. Mi khi truy cp
vo trang web ngi ta thng t cu hi nn bt u t u. Khi truy cp vo bt c
trang web nhn hiu ni ting ton cu no, chng hn nh Disney.com hay Nokia.com,
ngi ta nhn thy rng tht kh nhn bit minh ang tm kim ci g. Cc cng ty
ny c gng thng bo mi th cho mi ngi trong cng mt lc. V thy mi ch
phi ginh ly s ch v khong khng trong trang ch.
Thng bo mi th cho mi ngi khng c ngha l a tt c ln trang ch. iu
l khng th. ng nhn hiu c ngha l thit lp s lin quan. Nhn hiu ca DN cng
gn gi vi khch hng th kh nng khch hng s s dng nhn hiu ca DN cng cao.
Theo cch ny th ni dung cu trc l dng tin ca DN ch xut hin khi c lin quan.
Bng cch no? DN phi qun cng c tim kim ni b trang web i. Thay vo , DN
hy xy dng cc chuyn mc, mi trang web nh ny biu hin nhng li cho hng
quan trng ca DN.
V d, khi mt cng ty bo him a ra cho khch tt c cc lnh vcc kinh doanh t
bo him nhn th, bo him ti sn, n bo him t, tu thuyn, du lch. Thay v gii
thiu ng lot cc lnh vc trn cng mt lc, cng ty c th gin tri thng tin ra bng
cch xy dng cho mi lnh vc mt trang chuyn mc ring, cc trang chuyn mc ny
c kt ni vo trang ch ca cng ty. Mi trang chuyn mc cn c iu chnh
ph hp vi cc cng c tm kim bo him ti sn th trang chuyn mc ny s hin
th.
Nhn hiu ca DN c mang tnh trc quan hay khng?
Vic xy dng nhn hiu, d l trc tuyn hay phi trc tuyn, cng quan trng hn vic
m bo hin th logo ca DN. Vic ng nhn hiu phi mang tnh trc gic. iu
i hi khng c s m t th cng, di dng hay cc hng dn kh hiu. DN cn phi
105/130
nhn bit rng ngi s dng ln u thng mun bit iu g v ngi s dng ln hai
tm kim ci g. Nhu cu ca con ngi l v cng v lun khc nhau. V th kh nng
s dng nhn hiu rt quan trng.
Kinh nghim cho thy r rng nhng khch hng thng gp kh khn trong vic tm ra
ci m h ang tm trn mt trang web thng nui gi kin t cm tnh vi nhn hiu.
V th, DN cn phi phn tch dng thng tin m mi khch hng cn.
S lin quan v ni dung v tnh trc gic l nhng phn quan trng ca i sng
ca mt nhn hiu trc tuyn .
106/130
tuyn) > Home Furnishings ( dng gia nh) > Lighting (Thit b nh sng) > Table
Lamps (n bn). Lm nh vy, doanh nghip s gip khch hng thun tin trong
vic tm kim hng m h mun mua.
n gin ha thao tc ca khch hng
Doanh nghip nn lu khi trnh by trang web sao cho va vi trang mn hnh, trnh
ko di trang mn hnh. Doanh nghip nn nhng mn quan trng nht ca mnh
ln trn trang mn hnh. n gin ha cc thao tc ca khch hng, gip h thun tin
trong vic xc nh v tr hng ha m h cn mua cng nh cc th tc mua bn. Hnh
thc t hng One-Click (Ch cn mt ln nhp chut) ca Amazon.com, l v d in
hnh doanh nghip tham kho.
B tr trang Web gn nh
Doanh nghip nn b tr trang web mt cch gn nh bng cc ti u ha hnh nh, s
dng cc file c kch thc nh v nhanh chng hin th khi np trang, loi b nhng
file HTML v ha khng cn thit. L tng nht l ch mt 10 giy khch hng
np ton b trang web
S dng m ngun m
Doanh nghip khng nn phung ph ngn sch vo nhng phn mm c giy php t
tin khng cn thit, khi m h c th s dng cc gii php m ngun m. Phn mm
m ngun m cho php khch hng t iu chnh, ng thi mang li s la chn n
nh v t tn km hn so vi phn mm c quyn
Nghin cu st hnh vi khch hng
Doanh nghip cn theo di xem khch hng s dng trang web ca mnh nh th no
v tm hiu xem yu t no hp dn h. Doanh nghip nn phn tch nhng hnh vi ca
khch hng, chng hn nh phn no lm cho h thy nhm chn nht v h hay tm
kim g nht. Doanh nghip nn yu cu khch hng ca mnh in vo phiu iu tra
sau khi h mua hng v t chc nhng cuc thi tp th dnh cho nhng khch hng
thng xuyn
Tha mn khch hng
Phc v khch hng cng nh s sng cn ca doanh nghip ph thuc rt nhiu vo
vic doanh nghip tha mn khch hng ca mnh th no. Doanh nghip nn c ngi
chuyn ph trch vic tr li th in t. Quan trng, doanh nghip phi lm ng
nhng g cam kt vi khch hng. Doanh nghip nn ly Ha t lm nhiu lm
phng chm kinh doanh. Chng hn nh, khi doanh nghip ha vi khch hng s
giao hng trong vng 3 ngy, h khng c php khch hng phi ch 5 n 10
107/130
109/130
ngi bit c mt website l do: tm kim t Search Engine, bn b gii thiu, hay
c c thng tin v a ch website t mt ngun no khc. Ngoi ra, vic b tr
phn loi thng tin hay hng ha trn trang web ca bn cng phi nhm n mc tiu
lm sao cho ngi xem tm kim c ci h mun d dng nht. Nn nh, khch hng
s khng kin nhn do chi trong website ca bn lu u. Nu bn lm h mt kin
nhn, bn s mt khch hng y!
Tc l mt yu t quan trng trong Thng mi in t. Tc truyn ti trang web
ca bn chm s khin khch hng mt kin nhn v b i. C 2 yu t ci thin tc
truyn: trang web ca bn khng nn c nhiu hnh nh, m thanh khng thc s
hu ch. L tng l mi trang web nn b hn 50KB. V khi mua dch v hosting, nn
chn la cht lng hosting kha kh c th m bo tc x l v truyn tin khng
qu t. Ngoi ra, nhng khu khc cng cn lu tc nh: tr li email, thanh ton,
giao hng v.v Bn cng lun mun c phc v nhanh chng v c cht lng phi
khng?
Bn hy xem th website www.google. com hay www.amazon.com v s thy rng
chng rt n gin v thit k, khng c hnh nh ng, nhiu mu sc, nhng iu ti
quan trng l chc nng mnh ca chng. l mu cht ca vn : khch hng khng
cn mt website mang tnh ngh thut cao, m h cn mt website cung cp cho h
nhng chc nng, sn phm, thng tin h cn.
c im ca Thng mi in t l giao dch o: ngi bn v ngi mua khng cn
phi gp nhau. Do , vic tm hiu thi quen, s thch ca khch hng trong Thng
mi in t li cng quan trng v khng d thc hin. Do , bng nhiu hnh thc, bn
phi nghin cu k v s thch, thi quen, nhu cu ca nhm khch hng ca bn, t
phc v khch hng tt hn, v cng l y mnh doanh s ca bn. i vi doanh
nghip va v nh, thu mt cng ty dch v chuyn v lnh vc ny nghin cu v
t vn cho bn s hiu qu hn v cht lng v chi ph.
Cch tt nht xy dng h thng web ca bn, nu bn cha hiu bit su v Thng
mi in t, l thu mt nhm chuyn mn lm vic ny cho bn. Ngy nay, chi ph
dch v cho vic xy dng mt website qung co thng tin v doanh nghip ca bn
ch vo khong trn di 100 la M. Nu bn bn hng qua mng, chi ph ny c th
cao hn 3-4 ln. Ngoi ra, khi vit ni dung, bn cng c th nh dch v cht lng
bi vit v bi dch (ting Anh) cao hn. Hin nay c rt nhiu cng ty dch v xy dng
website v gi c dch v cng rt a dng. Bn nn tham kho k gi c v cc iu
khon dch v, hu mi c quyt nh ng n v khng b tr tin qu nhiu.
iu ny cng d hiu v n cng ging nh trong thng mi truyn thng. Khi khch
hng chu dng chn lu trong gian hng ca bn siu th hay hi ch, c ngha l h
bt u quan tm n sn phm hay dch v ca bn v h tht tnh mun mua. Do
110/130
, hy tm cch gi chn khch hng lu trong trang web ca bn bng cch xy dng
din n (forum), cung cp thng tin hu ch v hp dn, t chc cc tr vui chi v.v
ng l bn phi nh n cc dch v chuyn nghip khi xy dng website, khi qung
co website v.v Tuy nhin, tt nht bn hy t tm hiu nhng kin thc chung nht
v Thng mi in t v mnh dn hi cc chuyn gia nhng iu bn mun bit. Hy
c lp trng ring ca mnh, trong khi vn bit lng nghe ngi khc v sng lc cc
kin. y l vic kinh doanh ca bn, v bn phi c kin ring ca mnh.
111/130
112/130
Ri ro v d liu
S v tn cng vo Internet ngy cng tng, k c vo nhng mng c bo v nghim
ngt (cui nm 1996, trang web ca B T php M v ca CIA b truy cp v thay i
)
Ri ro v d liu i vi ngi bn:
Thay i a ch nhn i vi chuyn khon ngn hng v do vy chuyn khon ny s
c chuyn ti mt ti khon khc ca ngi xm nhp bt chnh .
Nhn c nhng n t hng gi mo . Trong trng hp mt khch hng quc t t
hng v sau t chi hnh ng ny, ngi bn hng trc tuyn thn khng c cch
no xc nh rng thc cht hng ha c giao n tay khch hng hay cha v
ch th tn dng c thc s l ngi thc hin n t hng hay khng.
Ri ro v d liu i vi ngi mua:
Thng tin b mt v ti khon b nh cp khi tham gia giao dch thng mi in t.
Thng tin c nhn ca h c th b chn v nh cp khi h gi i mt n t hng hay
chp nhn cho hng
113/130
114/130
trong 5 gi, Amazon gn 4 gi, CNN gn 3.5 gi, E-Trade gn 3 gi, Yahoo v Buy.com
v ZDNet cng ngng hot ng 3 n 4 gi. Ngay c ngi khng l Microsoft cng
tng phi gnh chu hu qu ca nhng cuc tn cng ny. Cho n nay, c th gii
ang hi vng tm ra bin php hu hiu nhm ngn chn nhng cuc tn cng tng t
trong tng lai.
DdoS : S dng s lng ln cc my tnh tn cng vo mt mng t nhiu im khc
nhau gy nn s qu ti v kh nng cung cp dch v
Tn cng DDoS
116/130
Do khng c nhng bin php m bo chng ph nh ca ngi mua trong quy trnh
giao dch trn cc website nn khng th buc ngi mua phi nhn hng hay thanh ton
khi n t hng c thc hin v hng giao.
Hay nhng n t hng khng c nh cung cp thc hin trong khi khch hng
tin hnh tr tin m khng nhn c hng, nh cung cp t chi nhn n t hng
Khi cc bn tho lun mt hp ng thng mi qua h thng in t, hp ng s
c th c thit lp bng cch mt bn a ra li cho hng v bn kia chp nhn li
cho hng. S tn ti ca mt hp ng c th gy tranh ci nu bn khng c bng
chng v s hnh thnh hp ng. Doanh nghip s dng mt phng tin in t (nh
e-mail) trong qu trnh thit lp mt hp ng th ri ro do khng lng trc c.
Nhm ri ro v php lut v tiu chun cng nghip
Hiu lc php l ca giao dch thng mi in t. Nc ta mc d c lut v giao
dch in t, trong tha nhn gi tr php l ca cc ti liu in t. C ngi gi v
ngi nhn cc ti liu ny khng th t chi hiu lc php l ca n v cng khng th
t chi rng mnh gi hay nhn ti liu nu c s dng ch k in t an ton
Tuy nhin lm th no m bo rng mt tho thun t c qua h thng in t
s c tnh rng buc v mt php l khi c s khc nhau gia cc h thng php lut
khc nhau, v d Vit Nam v Nht Bn? Cha c mt cng c chung no v giao dch
thng mi in t c hiu lc s gy tr ngi trong vic gii quyt tranh chp khi hp
ng b vi phm. Ly n gin l ASEAN, cha c quy nh ni khi chnh thc iu
chnh giao dch in t
Vic la chn to n, trng ti, lut iu chnh khi xy ra tranh chp t giao dch in t
l mt vn cn thit trnh cc ri ro c th pht sinh. Cc quy nh cn tr s pht
trin ca thng mi in t hoc cha to iu kin thun li cho pht trin thng
mi in t nh ng k website, mua bn tn min; s chm tr v dch v chng thc
in t, thanh ton in t mt phn l do thiu cc vn bn php l iu chnh Ri ro
v tiu chun cng nghip. Thiu mt h tng cng ngh thng tin ng b v cha c
mt h thng cc tiu chun cng nghip ph hp vi tiu chun quc t v khu vc. S
thiu ng b v tiu chun cng nghip s gy nhiu kh khn trong vic trao i thng
tin v c bit l hot ng cho hng, t hng cng nh vn chuyn hng ho, th tc
hi quan, thu Mt khc s khc bit gia tiu chun cng nghip trong thng mi
truyn thng v thng mi in t cng c th gy ra nhng ri ro khng mong i.
c bit l i vi nhng hng ho v hnh nh cc loi dch v trn Internet th hin
nay vn cha c mt h thng tiu chun cng nghip no nh gi chnh xc.
117/130
Mt s ri ro in hnh khc
www.goddady.com cung cp hosting v tn mim ca M t u nm 2004 cng
chn tt c cc giao dch c a ch giao thc trn mng (IP) 203.162.*.* ca Vit Nam.
Goddady thng bo xp Vit Nam vo danh sch cc nc (cng vi Trung Quc,
Bulgaria, Indonesia, Malaysia, Pakistan, Singapore) b chn khng c giao dch qua
mng vi mnh. Bin php git lm cn hn b st ny gy nh hng n nhiu
doanh nghip lm n nghim tc ca Vit Nam www.onehost.ws, t thng 4-2004
chnh thc khng cho ngi s dng Vit nam thm ch l quyn truy cp trang web
ny. Ch cn g www.onehost.ws bn cha h bit mt mi trang web ra sao th
nhn c ngay dng ch : blocking all orders from Vietnam due to the huge number
of frauds by Viet nam users (cm tt c mi n t hng t Vit nam do mt s
lng ln la o bi ngi s dng Vietnam). www.yahoo.com chn tt c cc mail
t hn.vnn.vn do c ngi s dng hm th ny spam vo cc ti khon mail ca
yahoo, vic ny khin cc doanh nghip Vit Nam s dng dch v ca VDC khng th
contact vi khch hng qua th in t c, gy nhiu thit hi v cn tr cc giao
dch.www.business.gov.com.vn khng c my thnh vin; www.vcci.com.vn khng
c cp nht t nm 2003; s gc ng ca nhng h thng c bo ch ca ngi
ht li nh www.B2VN.com hay www.MeetVietnam.comvn tng ni ting mt
thi u do thiu cc chin lc kinh doanh in t ng n, thiu nhn lc v ngun
u t di hn.
Ri ro v mt c hi kinh doanh
Nhn hiu C ph Trung Nguyn ca Vit Nam kh khng c giao dch trn mng
Internet bi v c ngi ng k bn quyn. Hay tn giao dch ca sn giao dch hng
th cng M ngh ca VCCI lc u l www.handivn.com.vn phi thay i li thnh
vn.craft.com.vn v tn ban u trng vi tn giao dch ca mt trang web thuc mt
cng ty trn th gii cng ang kinh doanh trn mng.
S du lch tnh Qung Ninh khng ng k c www.halongbay.com v b ng
k mt tn min ny, do phi ng k Vnh H Long vi mt a ch rt
dihttp:\\halongbay.halong.net
Ri ro do s thay i ca cng ngh
Nm 2002, khi Internet Explorer 6.0 ca Microsoft ra i cng vic kinh doanh trn
mng ca www.VideoHome.com ngng tr do phm mm download phim ca hng
khng tng thch vi trnh duyt mi ny. c tnh t lc IE 6.0 ra i cho n khi
cng ty thay th phn mm ti phim mi thit hi ln ti 1,2 triu USD. Ngc li,
FireFox ra i vi chun khc vi IE cng l nguy c cho cc website thng mi in
t vn chy tt trn IE nhng cha chc chy tt trn Firefox v ngc li
118/130
119/130
Data) b mt cp cc h thng ma tnh hay phn cng c cha cc thng tin quan trng,
cc h thng x l giao dch... 14. Ri ro thng tin (Crimminal Rewards Risk)cho
nhng thng tin hay vic truy bt hay buc ti nhng k ti phm tin hcCng ty Bo
him s tr ti a 50.000$ cho ri ro ny mt cch v iu kin. Hin nay, sn phm bo
him AIG NetAdvantage SuiteTM chia ra lm 7 loi sn phm vi cc loi ri ro c
bo him khc nhau. Trng hp ca Five Partners Asset Management: Joe Oquendo
l mt chuyn gia bo mt my tnh ca collegeboardwalk.com, ngi c php lm
vic cng vn phng v chia s thng tin trn mng my tnh ca hng Five Partners
Asset Management, mt nh u t ca collegeboardwalk.com. Li dng quyn hn ca
mnh, Oquendo thay i cc cu lnh khi ng mng ca Five Partners h thng
ny t ng gi cc tp mt khu ti mt ti khon th in t do anh ta kim sot mi
khi h thng ca Five Partners khi ng li. Sau khi collegeboardwalk.com ph sn,
Oquendo b mt ci t mt chng trnh nghe trm nhm ngn chn v ghi li cc
giao thng in t trn mng ca Five Partners trong c c nhng mt khu khng m
ho. Oquendo b bt khi ang s dng chng trnh nghe trm by mt khu mng
my tnh ca mt cng ty khc vi mc ch xo ton b c s d liu ca cng ty ny.
T trng hp ny cho thy, nguy c e do l b mt thng tin t pha trong
doanh nghip rt ln. Trong bt k trng hp no, cc cng ty tham gia thng mi
in t u phi c bin php thit thc nhm bo v nhng thng tin khng b nh
cp t c bn ngoi v trong ni b nhn vin cng ty. Trng hp ca cng ty Tower
Insurance (www.tower.co.nz)
Cng ty Tower Insurance (www.tower.co.nz) l cng ty ti chnh u tin New
Zealand m trang Web. Mi u cng ty ch mi gii thiu v nhng hot ng
bo him v ti chnh ca cng ty mnh cho i tc. Vi thng sau, cng ty AMP
(www.amp.co.nz) cng gii thiu trang Web ca mnh. Bn cnh nhng ni dung ging
Website ca cng ty Tower, AMP cn cung cp nhng dch v ti chnh trc tuyn
cho khch hng cho nn thu ht c ng o khch hng. AMP tr thnh cng
ty u tin New Zealand bn bo him t qua mng. Gi y Tower - ngi tng i
tin phong trong thng mi in t li phi ui theo cng ty AMP
V d ny cho thy nu khng bit pht trin mt cch hp l v nhanh chng cp nht
nhng cng ngh mi, cc cng ty i sau trong lnh vc thng mi in t hon ton
c th ui kp v vt xa hn nhng cng ty i tin phong. Gii php s dng phn
mm AntiFraud, doanh nghip hon ton c th s dng vi chi ph l di 10 USD
mt thng, nhng phn mm ny rt hn ch. Phn mm ny cung cp:
- Mt chng trnh cung cp t ng min ph cc a ch chuyn tip th in t hay
a ch web. AntiFraud cung cp cho khch hng chng trnh cho php t ng kim
tra a ch th in t ca ngi mua da vo danh sch c (Red Flag). Hin nay
danh sch ny c khong 2000 a ch c ng k v c cp nht thng xuyn
121/130
122/130
M ha kha b mt
u im:
+ p ng yu cu v tnh xc thc: xc nh bn i tc v trao i cha kha vi
h, ch c bn i tc c th gi thng ip v ch c h bit cha kha
+ p ng yu cu v tnh ton vn: Khng ai c th thay i ni dung thng ip nu
khng bit cha kha
123/130
124/130
Ch k in t
S dng ch k in t nhm m bo tnh ton vn, duy nht v khng b sa i bi
ngi khc ca d liu trong giao dch. Ch k in t l mt cng c bo mt an ton
nht hin nay. N l bng chng xc thc ngi gi chnh l tc gi ca thng ip m
khng phi l mt ai khc. Khng nhng th, khi ch k in t c gn vi mt thng
ip in t th m bo rng thng tin trn ng chuyn i s khng b thay i bi
bt k mt ngi no ngoi ngi k ban u. Mi s thay i d nh nht s u b
pht hin mt cch d dng.
Ch k in t c th l ch k t nh t bn phm, mt bn qut ca ch vit tay; mt
m thanh, biu tng; mt thng ip c m ho hay du vn tay, ging ni...
Phong b s (Digital Envelope)
To lp mt phong b s l mt qu trnh m ho mt cha kho b mt (cha kho DES)
bng kho cng khai ca ngi nhn. Cha kho b mt ny c dng m ho ton
b thng tin m ngi gi mun gi cho ngi nhn v phi c chuyn cho ngi
nhn ngi nhn dng gii m nhng thng tin.
C quan chng thc (Certificate Authority CA)
C quan chng thc l mt t chc nh nc hoc t nhn ng vai tr l ngi th 3
ng tin cy trong thng mi in t xc nh nhn thn ca ngi s dng kho
125/130
126/130
127/130
Tham gia ng gp
Ti liu: Gio trnh thng mi in t
Bin tp bi: Khoa CNTT HSP KT Hng Yn
URL: http://voer.edu.vn/c/f39895c2
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Trang ba thng mi in t
Cc tc gi: Khoa CNTT HSP KT Hng Yn
URL: http://www.voer.edu.vn/m/4076fade
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: M u
Cc tc gi: Khoa CNTT HSP KT Hng Yn
URL: http://www.voer.edu.vn/m/1aa088ce
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Gii thiu v Internet,WWW,Web,Thng mi in t
Cc tc gi: Khoa CNTT HSP KT Hng Yn
URL: http://www.voer.edu.vn/m/40531ada
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cc m hnh kinh doanh thng mi in t
Cc tc gi: Khoa CNTT HSP KT Hng Yn
URL: http://www.voer.edu.vn/m/f8a80c45
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Nghin cu th trng in t
Cc tc gi: Khoa CNTT HSP KT Hng Yn
URL: http://www.voer.edu.vn/m/9e0b13fe
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Mt s vn k thut trong thng mi in t
Cc tc gi: Khoa CNTT HSP KT Hng Yn
URL: http://www.voer.edu.vn/m/7921e609
128/130
129/130
130/130