- Chỉ số IQ và phương pháp xác định IQ. - IQ LÀ GÌ?. - IQ là ký hiệu lấy hai chữ cái đầu của từ tiếng Anh là “Intelligence Quotient”, thường dịch là thương số trí tuệ hay còn gọi là chỉ số thông minh. - Chỉ số này của mỗi người nói lên năng lực trí tuệ của người đó. - Ta có thể hình dung khả năng đó qua câu chuyện sau đây:. - Từ câu chuyện trên ta thấy người thông minh là người có khả năng vượt trội về mặt trí tuệ so với nhiều người khác. - Việt Nam cũng có nhiều câu chuyện về người thông minh và có lẽ chỉ số IQ không hề xa lạ với nhiều người Việt Nam, đặc biệt là những người làm công tác y tế và giáo dục. - Về khái niệm, hầu hết mọi người đều có được ý niệm trực giác về trí thông minh.. - Có nhiều từ dùng để chỉ những khác biệt về mức độ thông minh: sáng dạ, lanh lợi, thông minh, tài tình, khôn ngoan, láu lỉnh, chậm hiểu, tối dạ, ngu đần, đần độn v.v…Mấy năm gần đây, một số chương trình quảng cáo trên truyền hình về thực phẩm cũng thường nhắc đến chỉ số IQ, đến quan hệ giữa thông minh và trí não. - Điểm cần nhấn mạnh trước tiên là chỉ số IQ không phải bất biến. - Ngoài yếu tố dinh dưỡng hợp lý, tùy thuộc hoàn cảnh giáo dục, môi trường giao tiếp và môi trường văn hóa cộng với sự năng động của cá nhân, chỉ số IQ có thể thay đổi sau một thời gian.. - Bằng quan sát trong đời sống ta thấy, trí thông minh thể hiện ở “sự nhanh nhẹn, linh hoạt” trong nhận thức, ở khả năng “sớm hiểu sớm biết” so với người cùng lứa tuổi, là “khả năng vượt trội” về trí tuệ. - Cũng có người nói đến sức bật nhận thức, sức chú ý, độ tập trung, khả năng quan sát v.v… Trong câu chuyện về Edison, chính phản ứng nhanh nhạy của Edison mới bộc lộ trí thông minh của ông. - IQ có liên quan đến quá trình học tập, kết quả học tập, nhưng đo IQ phải hướng đến đo khả năng nhận thức (khả năng theo học, khả năng làm việc bằng trí não, khả năng trí nhớ). - Báo Thanh niên ngày 16/2/2005 đưa tin cậu bé Mikhail Ali mới 3 tuổi (đến từ Bramley, Leeds) đã vượt qua kỳ thi thẩm định chỉ số IQ tổ chức tại ĐH York, Anh quốc. - Để có phương pháp đo IQ một cách khoa học, ta cần tìm hiểu định nghĩa thuật ngữ “trí thông minh”. - Năm 1921, một tạp chí nghiên cứu hỏi 14 nhà tâm lý học và giáo dục học nổi tiếng về định nghĩa trí thông minh. - Kết quả nhận được 14 định nghĩa, trong số đó các chuyên gia nhấn mạnh đến “khả năng học tập từ kinh nghiệm” và “khả năng đáp ứng với môi trường”. - Năm 1986, những nhà nghiên cứu lập lại câu hỏi định nghĩa trí thông minh với 25 chuyên gia. - Kết quả thu được là nhiều định nghĩa khác nhau, liên quan đến: (1) khả năng đáp ứng tổng quát với một vấn đề mới trong cuộc sống. - (3) khả năng về tri thức và sở hữu tri thức. - (4) khả năng tổng quát về tính độc lập, tính sáng tạo và hiệu quả trong khi suy nghĩ. - (5) khả năng để thu nhận được khả năng. - (7) khả năng để đoán xét, để hiểu được ý nghĩa và để lập luận. - Định nghĩa được nhiều nhà nghiên cứu đề nghị là coi trí thông minh như một nhóm khả năng được biểu hiện và đánh giá qua điểm số mà những trắc nghiệm trí tuệ đo được. - Định nghĩa là thuận lợi cho việc nghiên cứu có liên quan đến một thuật ngữ rất trừu tượng là “trí thông minh”,mở ra hướng đo đạc, lượng hóa các khả năng trí tuệ, những từ đó cũng nổi lên một số vấn đề. - Bởi vì hiện nay có nhiều trắc nghiệm khác nhau, các trắc nghiệm không đo lường cùng một cái gì như nhau. - Bên cạnh các trắc nghiệm phi ngôn ngữ có thể dùng chung cho nhiều quốc gia, nhiều dân tộc khác nhau, những trắc nghiệm có sử dụng ngôn ngữ đều chịu ảnh hưởng khá mạnh vào một nền văn hóa. - Mặt khác, khi xây dựng trắc nghiệm thường người ta phải hướng đến mục đích của việc đo lường, nghĩa là phải phân tích lý luận về cái cấu thành nên trí thông minh. - Nhà tâm lý học người Pháp, A.Binet cho rằng trong cấu trúc trí tuệ có những năng lực như: chú ý, tưởng tượng, phán đoán và suy lý.. - Spearman qua nghiên cứu nhiều trắc nghiệm dựa trên phương pháp toán học, đã kết luận rằng có một nhân tố chung ảnh hưởng đến tất cả các trắc nghiệm được nghiên cứu. - Bên cạnh đó ông còn chỉ ra những nhân tố riêng, chỉ tồn tại đối với mỗi trắc nghiệm. - Ông cho rằng trí thông minh gồm 7 nhân tố:. - N = khả năng vận dụng tài liệu chữ số (Number).. - S = năng lực không gian (space) M = trí nhớ )memory).. - R = khả năng suy luận (reasoning).. - J.P.Guilford cho trí tuệ gồm 120 năng lực, chia làm 3 mặt: tiến trình, chất liệu, kết quả.. - Gần đây, qua kết quả nghiên cứu, các nhà tâm lý học Trung Quốc cho rằng trí thông minh bao gồm khả năng quan sát, khả năng của trí nhớ, sức suy nghĩ, óc tưởng tượng, kỹ năng thực hành và sáng tạo.. - Qua phân tích hệ thống các trắc nghiệm rí tuệ đang được sử dụng, có thể thấy những thành phần thường được nhắc đến như: kiến thức tổng quát, suy luận ngôn ngữ, suy luận trừu tượng, tính toán số học, hình học, tri giác không gian, trí nhớ ngắn hạn, từ vựng, logic, tốc độ tính toán v.v…. - Còn nhiều nhà khoa học khác nữa, với những quan điểm và giải thích khác nhau về vấn đề trí thông minh, nhưng cuối cùng đều có chung một nhận định: Trí thông minh không phải là một năng lực đơn độc, nó là sức mạnh tổng hợp của nhiều loại năng lực. - Trí thông minh chính là sự phối hợp tốt các năng lực đó để làm thành một kết cấu hữu hiệu. - Để tính toán chỉ số IQ, công thức ban đầu được lập nên là:. - Trong đó: MA (Mental Age) là tuổi trí tuệ, tính bằng tháng, quy từ điểm trắc nghiệm.. - Thí dụ: Một nhi đồng tuổi đời tròn 8 năm, khi làm một test trí tuệ đạt được tuổi trí khôn tương đương trẻ em 10 tuổi, chỉ số thông minh của em bé này là:. - Tuy nhiên, cách tính này đã bộc lộ nhược điểm là không đại diện được cho mọi lứa tuổi và mọi hình thái trí tuệ phức tạp của con người. - Như Wechsler trong các trắc nghiệm trí tuệ dùng cho trẻ em và cho người lớn đã sử dụng điểm IQ chuyển hóa. - Đây là loại điểm IQ chuyển đổi từ điểm số bài trắc nghiệm của một người sang loại thang đo tiêu chuẩn, dựa trên lý thuyết cho rằng những điểm số trắc nghiệm của một dân số người được phân bố bình thường, và thang này có điểm trung bình = 100 độ lệch tiêu chuẩn = 15. - Z là điểm biến đổi từ điểm số bài trắc nghiệm theo công thức Z = X - µ , trong đó µ và σ σ. - 70 – 85 Kém thông minh 13,59%. - 85 – 115 Trí tuệ bình thường 68,26%. - 115 – 130 Thông minh 13,59%. - 130 – 145 Trí thông minh cao (có tài) 2,14%. - Minh họa một số câu trắc nghiệm đo IQ:. - Để giúp độc giả nắm được các ý tưởng và cách thức soạn các câu trắc nghiệm đo trí tuệ, hãy xem xét câu trắc nghiệm loại Đúng – Sai sau đây:. - Khả năng trực giác cần được sử dụng để cảm nhận chung về câu phát biểu. - Dựa trên ý nghĩa vừa trình bày, mỗi câu trắc nghiệm IQ được soạn theo nhiều hình thức khác nhau phục vụ cho một ý đồ riêng, nhằm đo lường một cái gì đó của trí tuệ. - Như đã trình bày trong phần lý luận trên, quan niệm trí thông minh là sự phối hợp của nhiều thành tố giúp cho việc xây dựng bài trắc nghiệm thành dễ dàng hơn. - Ví dụ:. - Đo khả năng ngôn ngữ.. - Đo khả năng nhận ra các khuôn mẫu, luận lý và trí thông minh toán học.. - Câu ví dụ 1. - Câu ví dụ 2. - Đo khả năng xếp loại và trí thông minh toán học.. - Kiểm tra trí thông minh toán học, logic và ngôn từ.. - Kiểm tra khả năng nhận ra mẫu hình (pattern) và khả năng về thị giác.. - Kiểm tra khả năng phân loại và tri giác không gian.. - Dưới đây xin dẫn lại hai bài viết gần đây liên quan đến chỉ số IQ. - Nó giúp ta có cái nhìn đầy đủ hơn về chỉ số IQ. - Nội dung trong hai bài này là kết quả của những nghiên cứu khoa học, đặc biệt ở bài 2, cho thấy tính chất hạn chế của việc chỉ dùng IQ khi đánh giá thông minh. - Mọi người thường nhắc tới chỉ số thông minh IQ nhưng còn nhiều điều khiến bạn phải ngạc nhiên về nó. - Bạn có thể tham khảo qua kết quả của các nhà nghiên cứu Mỹ.. - Trường học ảnh hưởng tới IQ:. - Sự thông minh nói chung không ảnh hưởng tới quyết định đến trường hay không nhưng việc đến trường học giúp học sinh tăng chỉ số IQ của mình. - Nghiên cứu tại Nam Phi và Mỹ cho thấy mỗi năm trì hoãn đi học, IQ của trẻ giảm 5 điểm.. - IQ chịu ảnh hưởng của thời gian đi học. - Kết quả, người ở lại trường lâu hơn có IQ cao hơn, khả năng kiếm tiền cũng hơn 7%.. - Chỉ số IQ bị ảnh hưởng bởi kỳ nghỉ hè. - Các nhà nghiên cứu đã chọn 2 học sinh kiểm tra riêng biệt trước và sau khi nghỉ hè. - IQ không chịu ảnh hưởng của thứ tự sinh. - Quan niệm con cả khôn ngoan và có khả năng lãnh đạo hay em khôn hơn anh chị không đúng. - Các nhà nghiên cứu phát hiện những đứa trẻ sinh muộn trong năm sẽ có IQ thấp hơn vì mỗi năm học IQ của trẻ sẽ tăng được 3,5 điểm. - Gen di truyền ảnh hưởng IQ:. - Sự thật, khi sống tự lập IQ của 2 anh em càng trở nên giống nhau vì chịu tác động từ gen di truyền ảnh hưởng tới trí thông minh của họ (sự tương đồng gen của 2 anh em là 50%).. - Sự tăng trưởng về chỉ số thông minh do ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng tốt hơn, thời gian đi học nhiều hơn, cha mẹ có phương pháp giáo dục con tốt hơn, đồ chơi thông minh và ưu điểm của máy vi tính.. - IQ bị ảnh hưởng bởi thực đơn ăn uống. - Các nhà nghiên cứu đã chứng minh chế độ ăn uống có khả năng ảnh hưởng tới chức năng của não, cá là thức ăn phát triển tốt nhất cho sự phát triển của não bộ. - Đo IQ của trẻ là một cách đã lỗi thời để đánh giá trí thông minh Trích từ News-Medical . - Dựa trên một lý thuyết được bắt đầu nghiên cứu từ gần 20 năm trước, tiến sỹ J.P.Das, giáo sư tâm lý trường đại học Alberta đã triển khai “những quy tắc và công cụ trí tuệ” chỉ ra các yếu tố khác ngoài IQ trong việc đánh giá “trí khôn” của trẻ.. - Giáo sư Das đã trình bày bản tham luận về “Các qui tắc và Công cụ trí tuệ: Chỉ số IQ đã trở nên lỗi thời như thế nào” tại Hội nghị Tâm lý học Quốc tế lần thứ 28 tổ chức tại Bắc Kinh, Trung Quốc hồi tháng 8, hệ thống hiện đang được sử dụng trên toàn thế giới và đã được dịch ra nhiều thứ tiếng. - Ông đã xác định 4 “qui tắc trí tuệ” đi sâu vào việc xử lý thông tin. - Các qui tắc bao gồm quan điểm cho rằng trí tuệ không phải là bất biến mà chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như nhu cầu học tập và văn hóa, năng lực nhận thức, thậm chí cả việc đi học, cũng như năng lực cá nhân để xử lý những thông tin như ngôn ngữ và nhận diện khuôn mặt.. - Các qui tắc này dẫn đường cho nghiên cứu về lý thuyết PASS (Planning, Attention, Simultaneous and Succssive processing - Kế hoạch, Chú ý, Đồng thời và Thành công), được triển khai năm 1994, PASS cho rằng không nên đánh giá trí thông minh chỉ bằng học vấn và trắc nghiệm IQ, mà phải bằng quá trình xử lý thông tin trong học tập. - Cái đi vào năng lực trí tuệ và cách giải quyết vấn đề còn quan trọng hơn bản thân điểm số.. - Để kết thúc bài viết này, xin giới thiệu với quý độc giả hai trong số nhiều trang web có thể giúp tự kiểm tra trí thông minh trực tuyến.. - Trong IQtests.com có nhiều trắc nghiệm nhỏ, làm trong thời gian ngắn, khảo sát rất nhiều khía cạnh của trí tuệ. - (Có 60 câu hỏi làm trong 60 phút, phù hợp với đặc điểm và văn hóa người Việt Nam) Đa số các bài trắc nghiệm IQ trên mạng với người VN như tớ có nhược điểm là viết toàn bằng tiếng Anh, nhiều lúc dịch phát mệt. - Bai trắc nghiệm dưới đây lại chỉ toàn bằng hình ảnh và cũng rất thú vị. - Ngày Trí thông minh là gì ? (theo 10 vạn câu hỏi vì sao. - Ngày Tự kiểm tra trí thông minh với IQTest.. - Ngày Ba buổi thi đỗ trắc nghiệm IQ Mensa.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt