Bài giảng

TỔNG QUAN VỀ
HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ

Người trình bày:ThS. Lê Hồng Cậy

 Trong mọi xã hội có giai cấp,
quyền lực của chủ thể cầm
quyền được thực hiện bằng một
hệ thống thiết chế và tổ chức
chính trị nhất định. Đó là hệ
thống chính trị.
Hệ thống chính trị là một chỉnh thể các
tổ chức chính trị trong xã hội bao gồm
các đảng chính trị, Nhà nước và các tổ
chức chính trị - xã hội hợp pháp được
liên kết với nhau trong một hệ thống tổ
chức nhằm tác động vào các quá trình
của đời sống xã hội để củng cố, duy trì
và phát triển chế độ đương thời phù
hợp với lợi ích của giai cấp cầm quyền.
 Hệ thống chính trị xuất hiện cùng với
sự thống trị của giai cấp, Nhà nước
và thực hiện đường lối chính trị của
giai cấp cầm quyền, do đó hệ thống
chính trị mang bản chất giai cấp của
giai cấp cầm quyền.
 Ở nước ta, giai cấp công nhân và
nhân dân lao động là chủ thể chân
chính của quyền lực. Bởi vậy, hệ
thống chính trị ở nước ta là cơ chế,
là công cụ thực hiện quyền làm chủ
của nhân dân lao động dưới sự lãnh
đạo của Đảng
Hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay bao gồm:
Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh,
Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Tổng Liên đoàn
Lao động Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Hội
Cựu chiến binh Việt Nam và các tổ chức chính
trị-xã hội hợp pháp khác của nhân dân được
thành lập,
 Hoạt động trên cơ sở liên minh
giữa giai cấp công nhân với giai cấp
nông dân và đội ngũ trí thức làm nền
tảng, dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản Việt Nam, thực hiện và đảm
bảo đầy đủ quyền làm chủ của nhân
dân.
 Bản chất và đặc điểm của hệ
thống chính trị ở nước ta

 Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản

Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp
công nhân Việt Nam, nhân dân ta đã
đứng lên làm cách mạng, giành lấy
quyền lực và tổ chức ra hệ thống chính
trị của mình. Vì vậy, hệ thống chính trị
ở nước ta có những bản chất sau:
 Bản chất
Một là, hệ thống chính trị ở nước ta mang
bản chất của giai cấp công nhân, nghĩa là các
tổ chức trong hệ thống chính trị đều đứng
vững trên lập trường quan điểm của giai cấp
công nhân. Từ đó đã quy định chức năng,
nhiệm vụ, phương hướng hoạt động của toàn
bộ hệ thống chính trị, đảm bảo quyền làm
chủ của giai cấp công nhân và nhân dân lao
động.
Hai là, bản chất dân chủ của hệ thống chính trị
ở nước ta thể hiện trước hết ở chỗ: Quyền lực
thuộc về nhân dân với việc Nhà nước của nhân
dân, do nhân dân và vì nhân dân, dưới sự lãnh
đạo của Đảng - đội tiên phong của giai cấp
công nhân, đại biểu trung thành lợi ích của giai
cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả
dân tộc.
Ba là, bản chất thống nhất không đối
kháng của hệ thống chính trị ở nước
ta. Bản chất đó dựa trên cơ sở chế độ
công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu,
về sự thống nhất giữa những lợi ích
căn bản của giai cấp công nhân, nhân
dân lao động và toàn thể dân tộc.
 Đặc điểm của hệ thống
chính trị ở nước ta hiện nay
Hệ thống chính trị ở nước ta hiện
nay có những đặc điểm cơ bản
sau:
Một là, các tổ chức trong hệ
thống chính trị ở nước ta đều lấy
chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh làm nền tảng tư tưởng
và kim chỉ nam cho hành động.
 Các quan điểm và nguyên tắc của
chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh đều được tổ chức trong hệ
thống chính trị ở nước ta vận dụng,
ghi rõ trong hoạt động của từng tổ
chức.
Hai là, hệ thống chính trị ở nước ta
đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng
sản Việt Nam. Đảng là một tổ chức
trong hệ thống chính trị nhưng có vai
trò lãnh đạo các tổ chức trong hệ
thống chính trị.
Trong điều kiện cụ thể ở nước ta, do
những phẩm chất của mình - Đảng là
đại biểu cho ý chí và lợi ích thống
nhất của các dân tộc; do truyền
thống lịch sử mang lại và do những
thành tựu rất to lớn đạt được trong
hoạt động thực tiễn cách mạng Việt
Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Đảng ta trở thành Đảng chính trị duy nhất
có khả năng tập hợp quần chúng lao
động đông đảo để thực hiện lý tưởng của
Đảng, nhân dân tự nguyện đi theo Đảng,
thừa nhận vai trò lãnh đạo của Đảng
trong thực tế. Đây là đặc trưng cơ bản
của hệ thống chính trị ở nước ta.
Ba là, hệ thống chính trị ở nước ta
được tổ chức và hoạt động theo
nguyên tắc tập trung dân chủ.
Nguyên tắc này được tất cả các tổ
chức trong hệ thống chính trị ở nước
ta thực hiện.
Việc quán triệt và thực hiện nguyên
tắc tập trung dân chủ là nhân tố cơ
bản đảm bảo cho hệ thống chính trị
có được sự thống nhất về tổ chức và
hành động nhằm phát huy sức mạnh
đồng bộ của toàn hệ thống cũng như
của mỗi tổ chức trong hệ thống chính
trị.
Bốn là, hệ thống chính trị bảo
đảm sự thống nhất giữa bản chất
giai cấp công nhân và tính nhân
dân, tính dân tộc rộng rãi
 Đây là đặc điểm khác biệt căn bản của hệ
thống chính trị ở nước ta với hệ thống
chính trị của các nước tư bản chủ nghĩa,
thể hiện tính ưu việt của chế độ xã hội chủ
nghĩa, sự thống nhất lợi ích giữa giai cấp
công nhân, nhân dân lao động cũng như cả
dân tộc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh,
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
 Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của các tổ
chức chính trị trong hệ thống chính
trị ở nước ta
 Hệ thống chính trị của nước ta gồm nhiều
tổ chức, mỗi tổ chức có vị trí, vai trò khác
nhau do chức năng, nhiệm vụ của từng tổ
chức, nhưng cùng tác động vào các quá
trình phát triển kinh tế - xã hội nhằm đảm
bảo quyền lực của nhân dân.
 Đảng Cộng sản Việt Nam
 Đảng Cộng sản Việt Nam - đội tiên
phong của giai cấp công nhân, đại
biểu trung thành lợi ích giai cấp công
nhân, nhân dân lao động và của cả
dân tộc. Đảng là một bộ phận của hệ
thống chính trị nhưng lại là hạt nhân
lãnh đạo của toàn bộ hệ thống chính
trị
Vai trò lãnh đạo của Đảng thể hiện
trên những nội dung chủ yếu sau:
Đảng đề ra Cương lĩnh chính trị,
đường lối, chiến lược, những quan
điểm, chủ trương phát triển kinh tế-
xã hội; đồng thời Đảng là người lãnh
đạo và tổ chức thực hiện Cương lĩnh,
đường lối của Đảng.
 Đảng lãnh đạo xã hội chủ yếu
thông qua Nhà nước và các đoàn
thể quần chúng. Đường lối, chủ
trương, quan điểm của Đảng
được Nhà nước tiếp nhận, thể chế
hoá cụ thể bằng pháp luật và
những chủ trương, chính sách, kế
hoạch, chương trình cụ thể.
 Vìvậy, Đảng luôn quan tâm đến
việc xây dựng Nhà nước và bộ
máy của Nhà nước, đồng thời
kiểm tra việc Nhà nước thực hiện
các Nghị quyết của Đảng.
 Đảng lãnh đạo xã hội thông qua hệ
thống tổ chức Đảng các cấp và đội ngũ
cán bộ, đảng viên của Đảng.

 Đảng lãnh đạo công tác cán bộ bằng

việc xác định đường lối, chính sách cán
bộ, lựa chọn, bố trí, giới thiệu cán bộ có
đủ tiêu chuẩn vào các cơ quan lãnh đạo
của Nhà nước và các đoàn thể quần
chúng và các tổ chức chính trị - xã hội.
 Ngoài ra, Đảng lãnh đạo bằng
phương pháp giáo dục, thuyết phục
và nêu gương, làm công tác vận động
quần chúng, lãnh đạo thực hiện tốt
quy chế dân chủ.
 Nhà nước

 Nhà nước là trung tâm của hệ

thống chính trị ở nước ta, là công
cụ tổ chức thực hiện ý chí và
quyền lực của nhân dân, thay mặt
nhân dân, chịu trách nhiệm trước
nhân dân để quản lý toàn bộ hoạt
động của đời sống xã hội.
 Đóchính là Nhà nước của nhân dân, do
nhân dân và vì nhân dân. Mặt khác, Nhà
nước chịu sự lãnh đạo của giai cấp công
nhân, thực hiện đường lối chính trị của
Đảng. Đảng lãnh đạo Nhà nước thực hiện
và đảm bảo đầy đủ quyền làm chủ của
nhân dân.
 Như vậy, Nhà nước xã hội chủ nghĩa vừa
là cơ quan quyền lực, vừa là bộ máy chính
trị, hành chính, vừa là tổ chức quản lý
kinh tế, văn hoá, xã hội của nhân dân.
Quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự
phân công và phối hợp chặt chẽ giữa các
cơ quan trong việc thực hiện các quyền
lập pháp, hành pháp và tư pháp.
 Quốc hội là cơ quan đại diện cao nhất
của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà
nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội
chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội do nhân
dân trực tiếp bầu ra, Quốc hội là cơ quan
duy nhất có quyền lập ra Hiến pháp và
luật pháp (lập hiến và lập pháp).
 Quốc hội thực hiện quyền
giám sát tối cao với toàn bộ
hoạt động của Nhà nước.

Tải bản FULL (74 trang): https://bit.ly/3iaSdiF

Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net
 Chính phủ
Chính phủ là cơ quan chấp hành
của Quốc hội, cơ quan hành
chính cao nhất của nước Cộng
hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tải bản FULL (74 trang): https://bit.ly/3iaSdiF
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net
 Chính phủ thống nhất quản lý
việc thực hiện các nhiệm vụ chính
trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, an
ninh, quốc phòng và đối ngoại
của Nhà nước.

4249829