- GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12 ÔN TẬP PHẦN LÀM VĂN. - Hệ thống hoá tri thức về cách viết các kiểu văn bản được học ở THPT.. - Viết được các kiểu văn bản đã học, đặc biệt là văn bản nghị luận.. - Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra phần chuẩn bị cho bài ôn tập ở nhà của học sinh.. - Trong chương trình THPT, chúng ta đã được học một số kiểu loại văn bản, đặc biệt là văn bản nghị luận. - Hy vọng sau khi rời ghế nhà trường, các em sẽ có được các kĩ năng thành thạo trong việc viết các loại văn bản.. - Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hướng dẫn ôn. - ÔN TẬP CÁC TRI THỨC CHUNG. - GV yêu cầu HS nhớ lại và thống kê các kiểu loại văn. - Các kiểu loại văn bản. - a) Tự sự: Trình bày các sự việc (sự kiện) có quan hệ. - trình Ngữ văn THPT và cho biết những yêu cầu cơ bản của các kiểu loại đó.. - GV đánh giá quá trình làm việc của HS và nhấn mạnh một số kiến thức cơ bản.. - Thuyết minh: Trình bày thuộc tính, cấu tạo, nguyên nhân, kết quả,… của sự vật, hiện tượng, vấn đề,… giúp gười đọc có tri thức và thái độ đúng đắn đối với đối tượng được thuyết minh.. - Nghị luận: Trình bày tư tưởng, quan điểm, nhận xét, đánh giá,… đối với các vấn đề xã hội hoặc văn học qua các luận điểm, luận cứ, lập luận có tính thuyết phục.. - Ngoài ra, còn có các loại văn bản: Kế hoạch cá nhân, quảng cáo, bản tin, văn bản tổng kết,…. - GV nêu câu hỏi:. - Để viết được một văn bản cần thực hiện những công việc gì?. - Cách viết văn bản. - Để viết được một văn bản cần thực hiện những công việc:. - Nắm vững đặc điểm kiểu loại văn bản và mục đích, yêu cầu cụ thể của văn bản.. - Hình thành ý và sắp xếp thành dàn ý cho văn bản.. - Viết văn bản: Mỗi câu trong văn bản tập trung thể hiện một chủ đề và triển khai chủ đề đó một cách trọn vẹn.. - Các câu trong văn bản có sự liên kết chặt chẽ, đồng thời cả văn bản được xây dựng theo một kết cấu mạch lạc.. - Mỗi văn bản có dấu hiệu biểu hiện tính hoàn chỉnh về nội dung và tương ứng với nội dung là hình thức thích hợp.. - Hoạt động 2: Hướng dẫn ôn tập các tri thức về văn nghị. - ÔN TẬP CÁC TRI THỨC VĂN NGHỊ LUẬN. - GV nêu câu hỏi để HS ôn lại đề tài cơ bản của văn nghị luận:. - a) Có thể chia đề tài của văn nghị luận trong nhà trường thành những nhóm nào?. - b) Khi viết nghị luận về các đề tài đó, có những điểm gì chung và khác biệt?. - Đề tài cơ bản của văn nghị luận trong nhà trường.. - a) Có thể chia đề tài của văn nghị luận trong nhà trường thành 2 nhóm: nghị luận xã hội (các đề tài thuộc lĩnh vực xã hội) và nghị luận văn học (các đề tài thuộc lĩnh vực văn học). - b) Khi viết nghị luận về các đề tài đó, có những điểm chung và những điểm khác biệt:. - Đều trình bày tư tưởng, quan điểm, nhận xét, đánh giá,… đối với các vấn đề nghị luận.. - Đều sử dụng các luận điểm, luận cứ, các thao tác lập luận có tính thuyết phục.. - Đối với đề tài nghị luận xã hội, người viết cần có vốn sống, vốn hiểu biết thực tế, hiểu biết xã hội phong phú, rộng rãi và sâu sắc.. - Đối với đề tài nghị luận văn học, người viết cần có kiến thức văn học, khả năng lí giải các vấn đề văn học, cảm thụ các tác phẩm, hình tượng văn học.. - 2- GV nêu câu hỏi ôn tập về lập luận trong văn nghị luận:. - a) Lập luận gồm những yếu tố nào?. - b) Thế nào là luận điểm, luận cứ và phương pháp lập luận?. - Lập luận trong văn nghị luận. - a) Lập luận là đưa ra các lí lẽ, bằng chứng nhằm dẫn dắt người đọc (người nghe) đến một kết luận nào đó mà người viết (người nói) muốn đạt tới. - Lập luận gồm những yếu tố: luận điểm, luận cứ, phương pháp lập luận.. - b) Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của. - luận cứ?. - c) Yêu cầu cơ bản và cách xác định luận cứ cho luận điểm.. - d) Nêu các lỗi thường gặp khi lập luận và cách khắc phục.. - đ) Kể tên các thao tác lập luận cơ bản, cho biết cách tiến hành và sử dụng các thao tác lập luận đó trong bài nghị luận.. - HS nhớ lại kiến thức đã học và trình bày lần lượt từng vấn đề. - Luận cứ là những lí lẽ và bằng cứ được dùng để soi sáng cho luận điểm.. - c) Yêu cầu cơ bản và cách xác định luận cứ cho luận điểm:. - Cả lí lẽ và dẫn chứng phải phù hợp với luận điểm, tập trung làm sáng rõ luận điểm.. - d) Các lỗi thường gặp khi lập luận và cách khắc phục:. - Nêu luận điểm không rõ ràng, trùng lặp, không phù hợp với bản chất của vấn đề cần giải quyết.. - Nêu luận cứ không đầy đủ, thiếu chính xác, thiếu chân thực, trùng lặp hoặc quá rườm rà, không liên quan mật thiết đến luận điểm cần trình bày.. - Lập luận mâu thuẫn, luận cứ không phù hợp với luận điểm.. - đ) Các thao tác lập luận cơ bản:. - Thao tác lập luận phân tích - Thao tác lập luận so sánh.. - Thao tác lập luận bác bỏ.. - Thao tác lập luận bình luận.. - Cách tiến hành và sử dụng các thao tác lập luận trong bài nghị luận: sử dụng một cách tổng hợp các thao tác lập luận.. - 3- GV nêu câu hỏi ôn tập về bố cục bài nghị luận:. - a) Mở bài có vai trò như thế nào? Phải đạt những yêu cầu gì? Cách mở bài cho các kiểu nghị luận.. - b) Vị trí phần thân bài? Nội dung cơ bản? Cách sắp xếp các nội dung đó? Sự chuyển ý giữa các đoạn?. - c) Vai trò và yêu cầu của phần kết bài? Cách kết cho các kiểu nghị luận đã học?. - HS khái quát lại kiến thức đã học và trình bày lần lượt từng vấn đề. - Bố cục của bài văn nghị luận. - a) Mở bài có vai trò nêu vấn đề nghị luận, định hướng cho bài nghị luận và thu hút sự chú ý của người đọc (người nghe).. - Yêu cầu của mở bài: thông báo chính xác, ngắn gọn về đề tài. - hướng người đọc (người nghe) vào đề tài một cách tự nhiên. - gợi sự hứng thú với vấn đề được trình bày trong văn bản.. - Cách mở bài: có thể nêu vấn đề một cách trực tiếp hoặc gián tiếp.. - Nội dung cơ bản của phần thân bài là triển khai vấn đề thành các luận điểm, luận cứ với cách sử dụng các phương pháp lập luận thích hợp.. - Các nội dung trong phần thân bài phải được sắp xếp một cách có hệ thống, các nội dung phải có quan hệ lôgíc chặt chẽ.. - c) Kết bài có vai trò thông báo về sự kết thúc của việc trình bày đề tài, nêu đánh giá khái quát của người viết về những khía cạnh nổi bật nhất của vấn đề. - 4- GV nêu câu hỏi ôn tập về diễn đạt trong văn nghị luận:. - a) Yêu cầu của diễn đạt?. - Diễn đạt trong văn nghị luận. - Lựa chọn các từ ngữ chính xác, phù hợp với vấn đề cần nghị luận, tránh dùng từ khẩu ngữ hoặc những từ. - Giọng điệu chủ yếu của lời văn nghị luận là trang trọng, nghiêm túc. - Các phần trong bài văn có thể thay đổi giọng điệu sao cho thích hợp với nội dung cụ thể:. - sử dụng giọng điệu không phù hợp với vấn đề nghị luận,…. - LUYỆN TẬP - GV yêu cầu 1 HS đọc 2 đề. - văn (SGK) và hướng dẫn HS thực hiện các yêu cầu luyện tập.. - Hai đề bài yêu cầu viết kiểu. - Yêu cầu luyện tập:. - Kiểu bài: nghị luận xã hội (đề 1), nghị luận văn học (đề 2).. - Thao tác lập luận: cả 2 đề đều vận dụng tổng hợp các. - bài nghị luận nào?. - Các thao tác lập luận cần sử dụng để làm bài là gì?. - Những luận điểm cơ bản nào cần dự kiến cho bài viết?. - thao tác lập luận. - Tuy nhiên, đề 1 chủ yếu vận dụng thao tác bình luận. - đề 2 chủ yếu vận dụng thao tác phân tích.. - Những luận điểm cơ bản cần dự kiến cho bài viết:. - Sau đó căn cứ vào nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật của đoạn để chia thành các luận điểm.. - b) Lập dàn ý cho bài viết.. - Mỗi nhóm cử đại diện trình bày trên bảng để cả lớp phân tích, nhận xét.. - b) Lập dàn ý cho bài viết:. - Củng cố: Nắm nội dung bài ôn tập.