Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:89

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quá trình thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN VĂN NĂM THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DUY XUYÊN, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG Đà Nẵng, năm 2020
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN VĂN NĂM THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DUY XUYÊN, TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành: Chính sách công Mã số: 834.04.02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN THỊ HẰNG Đà Nẵng, năm 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam” là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Các số liệu, tài liệu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào. Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về công trình nghiên cứu của riêng mình. Đà Nẵng, ngày tháng 8 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Năm
LỜI CẢM ƠN Trước tiên, Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn chân thành sâu sắc nhất đến Ban Giám đốc, các khoa, phòng, quý thầy, cô và toàn thể cán bộ, công chức trong Học viện khoa học xã hội đã tạo điều kiện thuận lợi và môi trường tốt nhất trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu của bản thân. Trong quá trình nghiên cứu lý luận và thực tiễn cùng với sự hướng dẫn tận tình của các thầy, cô giáo, em đã hoàn thành đề tài “Thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam”. Tuy nhiên, trong phạm vi và thời gian nghiên cứu còn hạn chế, nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, chưa toàn diện hoặc tầm nhìn còn hạn chế. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo để em tiếp thu hoàn thiện đề tài và rút ra được những bài học, kinh nghiệm quý báu cho quá trình công tác của mình sau khóa học. Và đặc biệt, Tôi xin gởi lời cảm ơn chân thành TS. Nguyễn Thị Hằng đã trực tiếp hướng dẫn sâu sát, luôn quan tâm tạo điều kiện, tận tình giúp đỡ trong suốt quá trình nghiên cứu để em hoàn thành luận văn của mình. Xin gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo Huyện ủy, HĐND - UBND huyện Duy Xuyên, Phòng Lao động - Thương binh và xã hội, Văn Phòng Huyện ủy; gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên trong suốt thời gian thực hiện luận văn tốt nghiệp. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy, cô để luận văn được hoàn chỉnh hơn. Trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Văn Năm
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN............................... 11 1.1. Lý luận về chính sách việc làm cho Thanh niên............................... 11 1.2. Quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước về chính sách việc làm cho Thanh niên .......................................................................................... 13 1.3. Quy trình thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên ............... 14 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên ................................................................................................................19 1.5 Thực tiễn việc thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên tại một số địa phương và kinh nghiệm cho huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam ..... 24 Tiểu kết chương 1 ..................................................................................... 28 Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DUY XUYÊN, TỈNH QUẢNG NAM .................................................................................................. 29 2.1. Khái quát về đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam.....29 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ............................................................................ 29 2.1.2. Điều kiện kinh tế- xã hội ................................................................... 30 2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam ............................................................. 32 2.2.1. Kết quả thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam .................................................................................... 33
2.2.2. Thực trạng thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam ............................................................................. 36 2.3. Đánh giá chung thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam ............................................................... 45 2.3.1. Kết quả đạt được .............................................................................. 45 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân................................................................... 51 Tiểu kết Chương 2 .................................................................................... 56 Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DUY XUYÊN, TỈNH QUẢNG NAM ..................................... 57 3.1. Định hướng, mục tiêu thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam .......................................................... 57 3.1.1. Định hướng....................................................................................... 57 3.1.2. Mục tiêu ........................................................................................... 58 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam ............................... 62 3.3. Kiến nghị ........................................................................................... 69 3.3.1. Kiến nghị với tỉnh Quảng Nam ......................................................... 69 3.3.2. Kiến nghị với huyện Duy Xuyên ........................................................ 70 Tiểu kết Chương 3 .................................................................................... 72 KẾT LUẬN ............................................................................................... 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT DANH MỤC TỪ VIẾT GIẢI NGHĨA TỪ VIẾT TẮT TẮT 1 CBCC Cán bộ công chức 2 CQNN Cơ quan Nhà nước 3 THPT Trung học phổ thông 4 THCS Trung học sơ sở 5 TH Tiểu học 6 TN Thanh niên 7 NVQS Nghĩa vụ Quân sự 8 LĐ – TB & XH Lao động – Thương binh và Xã hội 9 MTTQ Mặt trận Tổ quốc 10 UBND Ủy ban nhân dân 11 HĐND Hội đồng nhân dân 12 NQ Nghị Quyết 13 ĐVTN Đoàn viên Thanh niên 14 BCH TW Ban Chấp hành Trung ương 15 CNH-HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa 16 BCH Ban Chấp hành 17 HTX Hợp tác xã 18 KT-XH Kinh tế - xã hội 19 LHPN Liên hiệp phụ nữ 20 CSXH Chính sách xã hội 21 CLB Câu lạc bộ 22 XHCN Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC CÁC BẢNG
Số thứ tự Tên bảng Số trang Mục tiêu giải quyết việc làm cho Thanh niên trên địa bàn 1 62 huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới. Mục tiêu đào tạo nghề cho Thanh niên trên địa bàn 2 63 huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới. Đánh giá về hiệu quả việc giải quyết việc làm, tăng thu 3 nhập và cải thiện đời sống cho Thanh niên của BCH, Bí 64 thư và Phó Bí thư 25 cơ sở Đoàn. Đánh giá về hiệu quả việc giải quyết việc làm, tăng thu 4 nhập và cải thiện đời sống cho Thanh niên của Đoàn viên thanh niên
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Giải quyết việc làm hiện nay luôn là vấn đề cấp thiết và quan trọng của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có cả những nước phát triển trong đó có Việt Nam. Chăm lo bồi dưỡng, giáo dục và phát triển Thanh niên vừa là động lực và mục tiêu bảo đảm cho sự phát triển và ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của đất nước, ngày 25-7-2008 Hội nghị lần thứ bảy BCH Trung ương Đảng khóa X đã ban hành Nghị quyết số 25-NQ/TW về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” đã chỉ rõ nhiệm vụ: Giải quyết việc làm, nâng cao chất lượng lao động trẻ, tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho Thanh niên. Trong những năm qua, Đảng có những chủ trương và Nhà nước có nhiều chính sách để phát triển nguồn lao động, đặc biệt là nguồn lao động trẻ. Đối với địa phương huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, các cấp ủy Đảng, chính quyền cũng đã quan tâm đến chất lượng nguồn nhân lực trên địa bàn huyện, qua đó, huyện Duy Xuyên đã đầu tư cho các cơ sở dạy nghề, chuyển giao tiến bộ khoa học - công nghệ (KH-CN) vào sản xuất, nhờ đó tạo ra nhiều cơ hội việc làm được tạo ra để giải quyết lao động tại chỗ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội (KT-XH) của huyện, giảm sức ép lao động di chuyển tự do về các thành phố lớn, từ năm 2014 đến nay toàn huyện đã giải quyết việc làm cho 6.426, trong đó có 4.678 Thanh niên (Phòng Thống kê huyện Duy Xuyên: năm 2019), từ đó giảm các tệ nạn xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế -xã hội góp phần củng cố, giữ vững ổn định hệ thống chính trị. Tuy nhiên, trên thực tế công tác giải quyết việc làm cho Thanh niên còn nhiều bất cập, nạn thiếu việc làm và thất nghiệp; thiếu định hướng nghề nghiệp; công tác đào tạo nghề cho Thanh niên chưa đáp ứng nhu cầu lao động; khó khăn trong công tác tiếp cận việc làm;…Ở nước ta hằng năm, cả nước có khoảng 500.000-600.000 sinh viên tốt nghiệp cao đẳng, đại học (chưa bao gồm các trường Cao đẳng, Đại học thuộc khối lực lượng vũ trang) có nhu cầu tìm kiếm việc làm 1
nhưng gặp nhiều khó khăn, trong đó có khoảng 200.000 người có trình độ từ cao đẳng, đại học thất nghiệp, chủ yếu trong các khối ngành kinh tế, xã hội. Số liệu trên tuy cao nhưng phản ánh việc nền kinh tế vẫn tiếp nhận, tạo việc làm đối với 300.000-400.000 sinh viên tốt nghiệp ra trường (Tổng cụ thống kê: tháng 7/2020), đối với Duy Xuyên từ năm 2014 đến nay, hằng năm có khoản 600-900 Thanh niên không có việc làm tại địa phương sao khi ra trường, trong số đó có khoản 300-400 Thanh niên không có việc làm. Vì thiếu việc làm, vì thất nghiệp nên sẽ gây ra những hệ lụy mà xã hội phải gồng mình giải quyết, ảnh hưởng đến kinh tế đất nước, kinh tế địa phương, như: tỷ lệ Thanh niên vi phạm pháp luật ngày càng tăng, các tệ nạn xã hội như: cờ bạc, ma tý, mại dâm,... ngày càng gia tăng và có độ tuổi trẻ hóa…. Do vậy, việc đào tạo nghề, định hướng nghề nghiệp và tạo việc làm cho Thanh niên, từ đó giảm thiểu tình trạng thất nghiệp trong Thanh niên hiện nay đang là một vấn đề cấp thiết. Nhận thấy tính cấp thiết của vấn đề nêu trên, là học viên cao học chuyên ngành Chính sách công và hiện đang công tác tại Huyện đoàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, học viên chọn đề tài “Thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam” để làm luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Qua quá trình nghiên cứu tham khảo tài liệu phục vụ cho luận văn, trong thời gian qua ở nước ta đã có nhiều công trình nghiên cứu về các vấn giải quyết việc làm và việc làm dưới nhiều khía cạnh khác nhau, như một số đề tài sau: 2.1. Những tài liệu liên quan đến chính sách việc làm, và thực hiện chính sách việc làm Manning.C (1998) Ấn phẩm “Choosy Youth or unwanted youth - a survey or unemployment” nói về mong muốn của giới trẻ hiện nay, sự lựa chọn việc làm và tìm kiếm việc làm phù hợp, nhằm tránh khỏi tình trạng thất nghiệp đang đe dọa thường xuyên do những biến động khó lường của kinh tế thế giới, cũng như nền kinh tế của mỗi quốc gia. 2
TS. Nguyễn Bá Ngọc, KS. Trần Văn Hoan (chủ biên), "Toàn cầu hoá: cơ hội và thách thức đối với lao động Việt Nam", Nxb Lao động - xã hội, Hà Nội 2002. Các tác giả đã đưa ra tổng quan tác động của toàn cầu hoá đến lao động và các vấn đề xã hội của Việt Nam, việc làm và lao động Việt Nam dưới tác động của toàn cầu hoá kinh tế, những xu hướng vận động của nguồn nhân lực, phân tích những cơ hội và thách thức đối với lao động Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế quốc tế. Từ đó đề ra các giải pháp đối với lao động Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hoá kinh tế. TS. Đinh Trọng Thịnh, Tạp chí Kinh tế và phát triển, 6/2005. Bài viết về "WTO và vấn đề tạo việc làm cho người lao động". Trong đó các tác giả đi sâu vào các vấn đề như: Kết quả giải quyết việc làm, những mặt hạn chế và bất cập, phương hướng giải quyết việc làm, đặc biệt là nền kinh tế hội nhập quốc tế... Luận văn Thạc Bùi Thanh Thủy (2005). Chuyên ngành kinh tế của về “Việc làm và chính sách tạo việc làm ở Hải Dương hiện nay” Luận văn đưa ra những vấn đề lý luận và thực tiễn về tạo việc làm, góp phần cung cấp thêm những cơ sở khoa học cho các cơ quan, ban ngành trong tỉnh tham khảo trong quá trình hoạch định các chính sách nhằm tạo việc làm trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Vũ Thị Mai NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2007. “Vấn đề việc làm cho người lao động bị ảnh hưởng trong quá trình đô thị hóa Hà Nội”, tác giả nêu thực trạng việc làm của người lao động bị ảnh hưởng trong quá trình đô thị hóa và các giải pháp tạo việc làm cho người lao động. Bernard Munyao Muiya (2014). Xuất bản công trình nghiên cứu “the nature, challenges and consequences of urban youth unemployment” nói về bản chất, thách thức và hậu quả của việc thanh niên thành thị thất nghiệp. Đoàn Quang Thắng (2017). Luận án Tiến sĩ kinh tế của về “Chính sách việc làm cho người lao động ở Hà Tĩnh” Đề tài tập trung phân tích và đánh giá thực trạng chính sách việc làm ở Hà Tĩnh trong giai đoạn 2011 - 2015, từ đó đề xuất một số quan điểm, phương hướng, mục tiêu và giải pháp hoàn thiện chính sách nhằm giải quyết việc làm cho người LĐ ở Hà Tĩnh trong thời gian tới. 3
Nguyễn Hữu Dũng và TS. Trần Hữu Trung (2017) chủ biên. Công trình nghiên cứu “Chính sách giải quyết việc làm ở Việt Nam” do TS. được Nhà xuất bản chính trị quốc gia phát hành. Các tác giả đã tập trung vào trình bày tổng quát về phương pháp luận và phương pháp tiếp cận về chính sách lao động việc làm. Làm rõ thực trạng vấn đề việc làm tại Việt Nam trong những năm cuối của thế kỷ 20. Từ đó khuyến nghị định hướng những chính sách cụ thể về việc làm trong công cuộc CNH, HĐH. 2.2 Những tài liệu liên quan đến thực hiện chính sách việc làm và thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên. Phạm Văn Uýnh, Chủ nhiệm đề tài (1998). “Thực trạng Thanh niên tỉnh Cà Mau, những giải pháp và chính sách cần thiết đối với Thanh niên trước yêu cầu phát triển kinh tế xã hội” công trình nghiên cứu tìm hiểu cơ sở lý luận, phương pháp luận về vấn đề Thanh niên, những quan điểm, chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước ta đối với Thanh niên. Luận văn thạc sĩ của Bùi Đức Hoàng (2009). Chuyên ngành kinh tế nông nghiệp về “Nghiên cứu giải pháp chủ yếu nhằm tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình”. Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn, đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm tạo việc làm cho thanh niên nông thôn. Luận văn thạc sĩ của Phạm Thị Thúy Linh (2011). Chuyên ngành chính sách kinh tế về “Giải pháp đào tạo nghề và tạo việc làm cho thanh niên tại Thành phố Đà Nẵng”. Luận văn phân tích rõ một số cơ sở lý luận và thực tiễn về đào tạo nghề và tạo việc làm, đồng thời đánh giá thực trạng từ đó đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề và tạo việc làm hiệu quả cho thanh niên thành phố Đà Nẵng đến năm 2020. Tiểu luận của Cà Thị Luyến (2011). “Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh xã Mường Trai, huyện Mường Lai, tỉnh Sơn La với công tác giải quyết việc làm cho thanh niên”, tiểu luận phân tích các quan điểm của Đảng, chính sách của nhà nước về vấn đề giải quyết việc làm cho thanh niên hiện nay và vai trò của tổ 4
chức Đoàn đối với việc giải quyết việc làm cho thanh niên; đưa ra thực trạng và những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giải quyết việc làm. Bộ Lao động – Thương binh và xã hội (2013). Bài viết “lao động - việc làm của thanh niên nông thôn hiện nay - Thực trạng và giải pháp”. Bài viết đánh giá các dự án về tín dụng việc làm với lãi suất ưu đãi từ Quỹ quốc gia về việc làm, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động, gắn dạy nghề với tạo việc làm và tự tạo việc làm cho thanh niên; đánh giá về hạn chế, khuyết điểm về vấn đề lao động và việc làm của thanh niên nông thôn và các doanh nghiệp trong việc tao việc làm cho thanh niên; Đề ra một số giải pháp khắc phục tình trạng hạn chế trong giải quyết việc làm cho thanh niên. Tác giả Triệu Thị Trinh (2014). Trường Đại học Lao động - Xã hội trong bài viết “Vấn đề lao động việc làm của Thanh niên nông thôn hiện nay, Thực trạng và giải pháp” đăng tải trên cổng thông tin điện tử của Bộ Lao động - Thương binh và xã hội cũng đã đưa ra những con số thực tế về tình hình lao động việc làm của thanh niên nông thôn hiện nay. Đây là nhóm người được đánh giá là có nguy cơ cao về các tệ nạn xã hội. Do thiếu việc làm, nhiều Thanh niên đã ra thành phố, đến các khu đô thị, khu công nghiệp để tìm kế mưu sinh. Tuy nhiên, đại đa số việc làm không ổn định, thu nhập bấp bênh. Nguyên nhân chủ yếu là do trình độ học vấn hạn chế, quan hệ xã hội hạn hẹp, ít có điều kiện tiếp cận và sử dụng các tư liệu lao động hiện đại nên họ chỉ có thể làm được những công việc giản đơn theo vụ việc với mức lương thấp, đời sống khó khăn, tạm bợ... Luận văn Thạc sĩ của Đinh Nguyên Vũ (2016). Chuyên ngành Quản lý công về “Quản lý nhà nước về tạo việc làm cho Thanh niên nông thôn tại tỉnh Quảng Nam”. Luận văn này tập trung nghiên cứu những vấn đề có tính lý luận và thực tiễn công tác quản lý nhà nước về tạo việc làm cho Thanh niên nông thôn tỉnh Quảng Nam hiện nay, đặc biệt nâng cao khả năng nghiên cứu và phục vụ cho công tác quản lý nhà nước nói chung, tạo việc làm cho Thanh niên nông thôn trên địa bàn tỉnh Quảng Nam nói riêng. 5
Luận văn thạc sĩ của Hoàng trần Châu (2018), chuyên ngành chính sách công về “Giải pháp chính sách đào tạo nghề cho Thanh niên trên địa bàn Quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng”. Luận văn nghiên những cơ sở lý luận và thực tiễn, đề ra các giải pháp trong chính sách tạo việc làm, đào tạo nghề cho với thah niên. Qua đó đánh giá những việc làm được, những hạn chế về chính sách đào tạo nghề cho Thanh niên trên địa bàn Quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng thời gian qua, từ đó đưa ra những giải pháp về chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn trong thời gian đến. Luận văn Thạc sĩ của Đoàn Kim Thanh (2018). “Thực hiện chính sách giải quyết việc làm cho Thanh niên từ thực tiễn Quận Ba Đình, thành phố Hà Nội”. Chuyên ngành chính sách công. Luận văn nghiên những cơ sở lý luận và thực tiễn trong đánh giá tình hình thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên và đề ra các giải pháp thực hiện chính sách trên địa bàn Quận Ba Đình thời gian đến. Luận văn Thạc sĩ của Trần Thị Ngọc Ngọc Thảo (2018). “Thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên từ thực tiễn tỉnh Quảng Nam”. Chuyên ngành chính sách công. Luận văn nên lên những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách việc làm, phân tích thực trạng thực hiện chính sách việc làm, từ đó đề xuất được những giải pháp nhằm làm tốt việc thực hiện chính sách việc làm cho TN cho tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới. Luận văn Thạc sĩ của Đặng Thị Thùy Vinh (2019). Chuyên ngành chính sách công về “Thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên tại địa bàn huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam”. Luận văn tập trung đánh giá những vấn đề có tính lý luận, trên cơ sở đó đánh giá việc thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên ở huyện Quế Sơn giai đoạn 2015-2019, đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2019- 2025. Tổ chức lao động Quốc tế (2020). Báo cáo toàn cầu của ILO: Thách thức về việc làm cho thanh niên ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Báo cáo đánh giá tỷ lệ thất nghiệp năm 2020 so với năm 2012, theo đó Xu hướng Việc làm Toàn cầu cho 6
Thanh niên năm 2020 (GET 2020), tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên ở khu vực Châu Á và Thái Bình Dương liên tục tăng kể từ năm 2012 và được dự báo tăng lên mức 14,1% vào năm 2020 so với mức 13,7% trên toàn cầu. Các công trình nghiên cứu, các luận cứ khoa học của những học giả trên đề cập về việc làm và chính sách việc làm cho thanh niên trong bối cảnh nền khoa học và công nghệ của nước ta đạt được những thành quả đáng kể. Đặc biệt, trong bối cảnh cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0 đang diễn ra, máy móc càng ngày càng thay thế con người trong nhiều vị trí việc làm, thì những công trình khoa học nêu trên là bài học kinh nghiệm để Đảng, Nhà nước ta hoạch định và ban hành các chính sách về việc làm cho Thanh niên. Nhìn chung những công trình và bài viết nói trên đã tiếp cận nghiên cứu vấn đề việc làm, vấn đề tác động của quá trình CNH – HĐH và quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đến người lao động nói chung, đề cập đến vấn đề vịêc làm, giải quyết việc làm cho Thanh niên ở nhiều góc độ, nhiều địa phương, nhiều lĩnh vực (nông thôn, thành thị, miền núi, đồng bằng...) khác nhau và gợi mở ra nhiều hướng nghiên cứu mới rất bổ ích. Trên thực tế đã có những công trình nghiên cứu khoa học nước ngoài và trong nước nghiên cứu về thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên, song cho đến nay chưa có một công trình nghiên cứu vấn đề việc làm cho Thanh niên nông thôn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, một cách toàn diện, cơ bản và có hệ thống. Đề tài luận văn sẽ góp phần bổ sung cơ sở lý luận và thực tiễn về quá trình thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên tại địa phương. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quá trình thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm sáng tỏ các nội dung về lý luận: khái niệm việc làm, chính sách việc làm, thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên; các bước trong tổ chức thực 7
hiện chính sách việc làm cho Thanh niên; các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên. - Đánh giá làm rõ thực trạng thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên; chỉ rõ ưu điểm, hạn chế, bất cập và những nguyên nhân của các hạn chế, bất cập trong quá trình thực hiện. - Đề xuất giải những pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách việc làm cho TN trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. 4.2. Phạm vi nghiên cứu + Về không gian: trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam (gồm 13 xã và 1 thị trấn). + Về thời gian: Từ năm 2014 đến nay (nghiên cứu dựa trên nhiệm kỳ Đại hôi Hội LHTN Việt Nam, nhiệm kỳ 2014-2019). + Về nội dung: Một là: Nghiên cứu vấn đề lý luận thực tiến cơ bản về thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên. Hai là: Nghiên cứu thực trạng và một số vấn đề đặt ra trong việc tổ chức thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. Ba là: Nghiên cứu và đưa ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu: 5.1. Cơ sở lý luận: Trong quá trình làm luận văn, học viên nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các quan điểm của Đảng, chính 8
sách của Nhà nước về công tác Thanh niên, trong đó có chính sách việc làm và chính sách việc làm cho Thanh niên. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Học viên dựa vào các phương pháp như: phân tích, so sánh, điều tra, khảo sát và tổng hợp nhằm giải quyết những vấn đề đặt ra. Phương pháp thu thập và xử lý thông tin: Thông qua họp BCH Huyện đoàn, Bí thư 25 cơ sở Đoàn trên toàn huyện, tổ chức lấy ý kiến, phiếu khảo sát về hiệu quả việc giải quyết việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho Thanh niên. Tổng hợp số liệu việc làm nói chung và việc làm trong Thanh niên nói riêng từ năm 2014 đến nay. Phương pháp so sánh: so sánh số lương người có việc làm từ năm 2014 đến nay, trong đó có Thanh niên để thấy được tỷ lệ tăng, giảm về số lượng người có việc làm hằng năm. Phương pháp đánh giá: Kết quả đạt được trong chính sách việc làm, những tồn tại hạn chế,… 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn: 6.1. Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần cung cấp và hệ thống hóa những vấn đề lý luận có liên quan đến nội dung nghiên cứu như: các khái niệm, các lý thuyết khoa học liên quan đến chính sách việc làm, chính sách việc làm cho Thanh niên, thực hiện chính sách việc làm và thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên. 6.1. Ý nghĩa thực tiễn: nêu và đánh giá thực trạng thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên tại Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. 7. Kết cấu của luận văn: Luận văn được chia thành 3 chương, ngoài ra luận văn có mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, cụ thể như sau: Chương 1. Một số vấn đề lý luận và thực tiễn cơ bản về thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên. 9
Chương 2. Thực trạng thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn hiện nay. Chương 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam thời gian tới. 10
CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN 1.1. Lý luận về chính sách việc làm cho Thanh niên 1.1.1. Khái niệm việc làm Theo Điều 9 của Bộ luật lao động Việt Nam năm 2019: Khái niệm việc làm là những hoạt động có ích không bị pháp luật ngăn cấm và đem lại thu nhập cho người lao động. Việc làm là nhu cầu, quyền lợi nhưng đồng thời cũng là nghĩa vụ và trách nhiệm đối với mọi người. 1.1.2. Khái niệm về chính sách việc làm, chính sách việc làm cho Thanh niên 1.1.2.1. Khái niệm chính sách việc làm * Chính sách: Vũ Cao Đàm (2011). Giáo trình Khoa học chính sách. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội. Chính sách là tập hợp các biện pháp được thể chế hóa của một chủ thể quản lý tác động vào đối tượng quản lý nhằm thúc đẩy đối tượng quản lý thực hiện mục tiêu mà chủ thể quản lý vạch ra trong chiến lược phát triển của một hệ thống xã hội [19]. *Chính sách công: Về khái niệm “chính sách công” đã có nhiều nghiên cứu đưa ra, tuy nhiên luận văn xin phép đưa ra một số khái niệm nổi bật như sau: Theo PGS.TS Nguyễn Khắc Bình (2016). “Chính sách công” là những hành động ứng xử của Nhà nước với các vấn đề phát sinh trong đời sống cộng đồng, được thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau, nhằm thúc đẩy xã hội phát triển theo định hướng[5]. Còn theo PGS.TS Hồ Tấn Sáng, Nguyễn Thị Tâm: “Chính sách công” là định hướng hành động do nhà nước lựa chọn để giải quyết những vấn đề phát sinh 11
trong đời sống cộng đồng phù hợp với thái độ chính trị trong mỗi thời kỳ nhằm giữ cho xã hội phát triển theo định hướng. *Chính sách việc làm Từ những khái niệm nêu trên, có thể hiểu Chính sách việc làm (tiếng Anh: Employment policy) là tổng thể các quan điểm, tư tưởng, các mục tiêu, các giải pháp và công cụ nhằm sử dụng lực lượng lao động và tạo việc làm cho lực lượng lao động đó. 1.1.2.2. Thực hiện Chính sách việc làm cho Thanh niên Theo từ điển Tiếng Việt thì: Thanh niên là người còn trẻ, đang ở độ tuổi trưởng thành. Thanh niên thường được xem như một nhóm xã hội lứa tuổi hoặc một lát cắt chu kỳ sống của con người (tuổi thanh xuân), có sự khác nhau với nhóm đối tượng lứa tuổi khác vì có một số đặc điểm lý do lứa tuổi. Điều 1, Luật Thanh niên được Quốc hội khóa XIV thông qua có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2021 quy định “Thanh niên là công dân của nước Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi”. Theo Điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Hướng dẫn thực hiện Điều lệ Đoàn khóa XI thì độ tuổi đoàn viên là từ đủ 16 tuổi (15 tuổi + 1 ngày) đến 30 tuổi. Theo Điều lệ Hội LHTN Việt Nam, độ tuổi kết nạp hội viên từ 16 tuổi đến 30 tuổi. Từ những khái niệm nêu ở trên, có thể hiểu nêu ra khái niệm chính sách việc làm cho Thanh niên là: những quan điểm, các quyết định chính trị có liên quan với nhau của Nhà nước về việc làm cho Thanh niên với mục tiêu, giải pháp cụ thể nhằm bảo đảm quyền có việc làm và giải quyết việc làm cho Thanh niên. 1.1.2.3. Khái niệm thực hiện chính sách việc làm cho Thanh niên Thanh niên là gì? Theo Luật Thanh niên Việt Nam năm 2020: Được Quốc hội khóa XIV thông qua tại kỳ họp thứ 9 và có hiệu lực vào 01/01/2021“Thanh niên là công dân Việt Nam từ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi”. Thực hiện chính sách là gì? 12