- HÀNH VI SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP HỮU CƠ - ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG. - Trong những năm gần đây, sức khỏe, biến đổi môi trường và khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp hữu cơ đang trở thành chủ đề được xã hội quan tâm. - Đồng thời, bài viết tập trung phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi và thực trạng sản xuất nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn TP. - Các nhóm giải pháp về: (i) thay đổi nhận thức của người sản xuất nông nghiệp hữu cơ. - (ii) khuyến khích sản xuất nông nghiệp hữu cơ trên cơ sở đảm bảo ưu tiên so với sản xuất nông nghiệp thông thường. - (iii) quy hoạch vùng, chính sách quản lý đất đai, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia về sản xuất nông nghiệp hữu cơ. - (iv) nghiên cứu và đào tạo về sản xuất nông nghiệp hữu cơ. - Từ khóa: hành vi, nông nghiệp hữu cơ, phát triển bền vững 1. - Canh tác hữu cơ gắn chặt với hệ thống sản xuất nông nghiệp bền vững về môi trường, kinh tế và xã hội (Padel, 2001). - Việt Nam có lịch sử sản xuất nông nghiệp và phương thức canh tác hữu cơ từ lâu đời. - Nhiều chính sách phát triển nông nghiệp hữu cơ ra đời nhằm thúc đẩy người nông dân sản xuất nông nghiệp hữu cơ.. - trường lớn cho các sản phẩm nông nghiệp có chất lượng cao, đặc biệt là các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ.. - Tuy nhiên, cho đến nay, sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Hà Nội còn hết sức nhỏ bé và có sự tăng trưởng không đáng kể. - Nông nghiệp hữu c và c sở khoa học của sản xuất nông nghiệp hữu c. - Nguyễn Thế Đặng và cộng sự (2012) đưa ra định nghĩa: “Nông nghiệp hữu cơ là một phương thức sản xuất nông nghiệp dựa trên cơ sở sử dụng các chu trình sinh học có trong tự nhiên. - Nói một cách khác, phương thức sản xuất nông nghiệp hữu cơ là một phương thức sản xuất mà trong đó các quá trình sản xuất đều theo quy luật sinh học tự nhiên vốn có.”. - Lampkin (1994) định nghĩa nông nghiệp hữu cơ là nông nghiệp mà tạo ra các hệ thống sản xuất tích hợp, nhân văn, bền vững về môi trường và kinh tế. - Liên đoàn Nông nghiệp hữu cơ quốc tế (IFO M) đã trình bày định nghĩa sau: Nông nghiệp hữu cơ là một hệ thống sản xuất duy trì sức khỏe của đất, hệ sinh thái và con người. - Katic và cộng sự (2010) nói rằng nông nghiệp hữu cơ như một hình thức sản xuất nông nghiệp đặc biệt, là nền tảng cho sản xuất nông nghiệp bền vững. - Tại Liên đoàn phong trào Nông nghiệp hữu cơ Quốc tế (International Federation of Organic Agriculture Movement - IFOAM), nông nghiệp hữu cơ bao gồm tiêu chuẩn sản xuất và xử lý cơ bản, đã được phân tích chi tiết (Anonymous, 2002). - Cơ sở khoa học của sản xuất nông nghiệp hữu cơ. - Như ta đã biết, đối tượng của sản xuất nông nghiệp là các cơ thể sinh vật sống trong tự nhiên.. - Vì vậy, nông nghiệp hữu cơ là đưa quá trình sản xuất đi theo hướng phát triển các mối quan hệ tương tác ấy.. - Chu tr nh khép kín của nông hộ sản xuất nông nghiệp hữu c. - Giảm đến mức tối thiểu các loại ô nhiễm do kết quả của sản xuất nông nghiệp gây ra.. - Để minh họa thêm cho nguyên tắc trên, Neuerburg và Padel (1992) đã đưa ra chu trình khép kín trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ.. - Các y u tố ảnh h ởng đ n hành vi sản xuất nông nghiệp hữu c. - Các nghiên cứu về yếu tố ảnh hưởng đến hành vi chấp nhận sản xuất nông nghiệp hữu cơ của người nông dân. - Nghiên cứu về ý định chấp nhận sản xuất nông nghiệp hữu cơ đã được thực hiện bởi các học giả nước ngoài. - Trong đó, tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến ý định chấp nhận sản xuất nông nghiệp hữu cơ của người nông dân là chủ đề được nhiều nhà nghiên cứu lựa chọn. - Căn cứ theo nội dung thì các yếu tố ảnh hưởng đến ý định chấp nhận sản xuất nông nghiệp hữu cơ của người nông dân được chia thành các nhóm sau:. - sự quen thuộc với hệ thống sản xuất hữu cơ (Koutsoukos và Iakovidou, 2013). - THỰC TRẠNG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP HỮU CƠ TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI. - Phát triển nông nghiệp hữu cơ là hướng phát triển bền vững mà nền nông nghiệp Việt Nam nói chung và nông nghiệp Hà Nội nói riêng cần hướng tới. - Năm 2008, Dự án phát triển nông nghiệp hữu cơ VNFU-ADDA tài trợ Hà Nội sản xuất rau hữu cơ tại xã Thanh Xuân - huyện Sóc Sơn. - Mặt khác, cơ chế cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ chưa được cụ thể hóa đã trở thành những rào cản khiến mô hình sản xuất lúa hữu cơ khó nhân rộng.. - Thay đổi nhận thức của ng ời nông dân về sản xuất nông nghiệp hữu c. - Nếu như trước đây, nông dân chủ yếu sản xuất nông nghiệp theo hướng sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất. - Chính vì vậy, sản xuất nông nghiệp hữu cơ là hướng đi cần thiết hướng đến phát triển nông nghiệp bền vững.. - Khi đó, nông dân sẽ có ý định chấp nhận sản xuất nông nghiệp hữu cơ chỉ khi họ tin rằng việc thực hành là hữu ích và mang lại kết quả tích cực cho họ. - Từ những phân tích trên, cho thấy để nông dân chấp nhận sản xuất nông nghiệp hữu cơ cần tác động, thay đổi nhận thức của người nông dân về nông nghiệp hữu cơ thông qua các hoạt động:. - Từ đó, dần dần nông nghiệp hữu cơ mới đi vào đời sống của cộng đồng và trở thành tập quán canh tác lâu bền;. - Chính sách khuy n khích sản xuất nông nghiệp hữu c trên c sở đảm bảo u tiên so với sản xuất nông nghiệp thông th ờng. - Cơ hội cho phát triển nông nghiệp hữu cơ còn phải kể đến nhu cầu trong nước và quốc tế tăng cao đối với những sản phẩm an toàn. - Chính vì vậy, đây cũng là những lợi thế mà sản xuất nông nghiệp hữu cơ có thể có được.. - Theo định nghĩa này thì nông nghiệp hữu cơ còn có thể hiểu là nông nghiệp sinh thái. - Như vậy, sản xuất nông nghiệp hữu cơ thường yêu cầu công nghệ, chi phí và có thể gặp nhiều rủi ro hơn so với sản xuất theo phương pháp hiện tại.. - Vì vậy, cần ban hành và thực thi các chính sách phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ ổn định với giá cả phân biệt so với nông sản thông thường. - Cần ban hành chính sách cho vay ưu đãi các dự án sản xuất nông nghiệp hữu cơ. - Đồng thời, cần thành lập quỹ bảo hiểm sản xuất nông nghiệp hữu cơ để người nông dân yên tâm đầu tư vào chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ.. - Đ a ra các chính sách nhằm để thúc đẩy sản xuất nông nghiệp hữu c. - Nhiều nước ở châu Âu, Bắc Mỹ, châu Đại Dương đã khuyến khích nông dân áp dụng nông nghiệp hữu cơ. - Chính phủ cần ban hành quy hoạch các vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ phù hợp, mang tính pháp lệnh cao. - Trên các vùng quy hoạch sản xuất nông nghiệp hữu cơ, cần tổ chức vận động các hộ nông dân chuyển đổi sang canh tác hữu cơ theo mô hình tổ chức hợp tác xã theo kiểu “hệ thống đảm bảo có sự tham gia”. - Phát triển các nông dân tiên phong là hạt nhân cho quá trình chuyển đổi sang sản xuất nông nghiệp hữu cơ để lan tỏa tới những nông dân khác trong vùng. - Nhà nước cần đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm: đầu tư cho hệ thống thủy lợi, cải tạo đất cũng như các yếu tố mô trường khác cho vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ theo quy hoạch.. - Bên cạnh đó, cần có cơ chế, chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp muốn đầu tư vào nông nghiệp hữu cơ, các hộ nông dân ở nơi khác có thể thuê đất sản xuất nông nghiệp hữu cơ. - đồng thời có chính sách hỗ trợ trực tiếp cho các hộ nông dân và các chủ trang trại trong quá trình triển khai sản xuất nông nghiệp hữu cơ.. - Xác định cơ chế và cơ quan hỗ trợ thực hiện quy trình thủ tục và chi phí cấp Giấy chứng nhận sản phẩm nông nghiệp hữu cơ phù hợp tiêu chuẩn Việt Nam cho các vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ (bao gồm cả cấp lần đầu hoặc cấp lại). - Đồng thời, cần truyền thông về quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ hoàn chỉnh tới người nông dân để họ dễ dàng áp dụng vào thực tiễn. - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần ban hành chiến lược phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng cần hoàn thiện và triển khai Đề án sản xuất nông nghiệp hữu cơ trên cả nước. - Trong đề án phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ của quốc gia, cần ban hành các chính sách hỗ trợ thúc đẩy nông nghiệp và phát triển nông thôn toàn diện và hiệu quả hơn. - Chính sách nghiên cứu và đào tạo về sản xuất nông nghiệp hữu cơ. - loại sản phẩm, tiêu chuẩn chất lượng, số lượng sản phẩm nông nghiệp hữu cơ để có thể giúp doanh nghiệp đàm phán ký kết hợp đồng xuất khẩu.. - Trên cơ sở tài liệu của nước ngoài, kinh nghiệm thực tiễn của Việt Nam cần sớm biên soạn tài liệu kỹ thuật - khuyến nông phục vụ sản xuất nông nghiệp hữu cơ.. - Về tăng cường năng lực hoạt động của Hiệp hội nông nghiệp hữu cơ Việt Nam. - Với một nền sản xuất nông nghiệp hữu cơ hiện đại, có chứng nhận thì Việt Nam là nước đi sau rất nhiều quốc gia. - Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội cần phối hợp ban hành chính sách và giải pháp cụ thể thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào phát triển sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn.. - Để phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn Hà Nội, cần xây dựng được một số mô hình doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp hữu cơ có quy mô lớn, áp dụng công nghệ nông nghiệp hiện đại, quản lý tiên tiến. - Muốn vậy, Hà Nội cần có các giải pháp thu hút các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính đầu tư vào sản xuất nông nghiệp hữu cơ. - Nguồn lao động nông nghiệp có chất lượng, có giáo dục và đào tạo tốt cũng không sẵn có cho các doanh nghiệp đầu tư sản xuất sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. - Vì vậy, cần có các chính sách giải quyết được các trở ngại trên thì mới thu hút được các doanh nghiệp đầu tư sản xuất nông nghiệp hữu cơ.. - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội có nhiệm vụ tạo lập các mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ thành công làm mô hình điểm tạo hiệu ứng lan tỏa sang những người nông dân khác.. - Chỉ có quy hoạch cụ thể và thực hiện nghiêm túc quy hoạch đã duyệt mới mang lại sự an tâm cho các doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp hữu cơ, người nông dân cũng an tâm khi chuyển đổi sang canh tác hữu cơ. - Thành phố cần quy hoạch quỹ đất đủ lớn ở những nơi đủ điều kiện để sản xuất nông nghiệp hữu cơ và thu hút doanh nghiệp vào đầu tư. - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội cần rà soát lại quy hoạch các vùng trọng điểm sản xuất nông nghiệp trọng điểm. - xác định các vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ đầy đủ. - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội cùng với chính quyền cấp huyện cần tăng cường phối hợp trong khuyến khích, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất sản phẩm nông nghiệp hữu cơ trên vùng đã quy hoạch. - Để nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ, chính quyền địa phương cần có cơ chế, chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ, hộ gia đình thuê đất để phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ.. - Đặc biệt, cần khẩn trương xây dựng và ban hành Chiến lược phát triển nông nghiệp hữu cơ cho Hà Nội. - Đồng thời, cần có chính sách cho vay ưu đãi vốn đầu tư vào sản xuất nông nghiệp hữu cơ với thời hạn 3 đến 5 năm. - Có chính sách ưu đãi về thuế, giảm thuế và miễn thuế cho các doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp hữu cơ.. - Kiểm soát được nông sản kém chất lượng sẽ tạo cơ hội thị trường cho các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tốt cho sức khỏe con người.. - kiểm soát quá trình sơ chế, chế biến, bảo quản sản phẩm hữu cơ, đảm bảo chất lượng sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đúng như cam kết.. - Các cơ quan chức năng bao gồm Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trung tâm khuyến nông cần hỗ trợ người nông dân và doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp hữu cơ xây dựng thương hiệu tập thể cho sản phẩm hữu cơ, xây dựng chỉ dẫn địa lý. - Ngành nông nghiệp cần ban hành quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ hoàn chỉnh để người nông dân dễ nghiên cứu áp dụng vào thực tiễn canh tác. - Đào tạo, đào tạo lại đội ngũ cán bộ kỹ thuật, quản lý có trình độ đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ theo tiêu. - chính sách hỗ trợ hợp tác xã nông nghiệp. - chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn. - Chính quyền địa phương huyện xã có trách nhiệm tạo điều kiện hình thành các mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ thành công của người nông dân tiên phong hoặc chủ trang trại. - Đồng thời, có trách nhiệm vận động những người nông dân khác học tập chuyển đổi theo sang sản xuất nông nghiệp hữu cơ để lan tỏa mô hình kinh doanh thành công trong vùng sản xuất tập trung. - Vai trò của chính quyền địa phương có tính chất quyết định trong vận động những người nông dân địa phương tham gia dự án phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ.. - Nâng cao uy tín của Trung tâm trong chứng nhận sản phẩm nông nghiệp hữu cơ.. - Sở Công thương xây dựng và triển khai thực hiện các chính sách và hoạt động thúc đẩy thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. - Xây dựng và thực hiện các chương trình truyền thông nâng cao nhận thức, hiểu biết của cộng đồng người dân về nông nghiệp hữu cơ. - Tạo các điều kiện phát triển các chuỗi liên kết giữa các doanh nghiệp thương mại có chuỗi cửa hàng thực phẩm hữu cơ với người sản xuất nông nghiệp hữu cơ trong tiêu thụ sản phẩm.. - Các hiệp hội ngành hàng cần đóng vai trò là đầu mối phối hợp liên kết dọc và ngang giữa các tác nhân tham gia vào sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. - Hiệp hội ngành hàng cần đóng vai trò là trung tâm điều phối xây dựng thương hiệu tập thể cho các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. - Nguyễn Thế Đặng và cộng sự (2012), Giáo trình Nông nghiệp hữu cơ, NXB Nông nghiệp.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt