- NHỮNG ỨNG DỤNG CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG. - VIỆT NAM. - Sau khi trình những ứng dụng của các các công nghệ mới nổi trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, bao gồm Dữ liệu lớn và Internet vạn vật, Trí tuệ nhân tạo, Điện toán đám mây, Blockchain và Giao diện chương trình ứng dụng, các tác giả đã đi sâu phân tích thực trạng áp dụng những công nghệ này trong hoạt động kinh doanh của các ngân hàng Việt Nam. - Trên cơ sở đó, bài viết đề xuất một số khuyến nghị về cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, quản lý an ninh mạng, năng lực tài chính, nguồn nhân lực và khung pháp lý nhằm hướng tới việc áp dụng đồng bộ các thành tựu của CMCN 4.0 trong lĩnh vực tài chính ngân hàng của Việt Nam trong giai đoạn tới.. - Hoạt động kinh doanh ngân hàng (NH) với đặc trưng lấy công nghệ thông tin (CNTT) làm nòng cốt, trên cơ sở công nghệ hóa, hiện đại hóa tổng thể các nghiệp vụ và ứng dụng quản trị chắc chắn sẽ không nằm ngoài vòng xoáy tác động của CMCN 4.0.. - hệ thống dữ liệu NH được hoàn thiện và mở rộng. - Hệ thống NH là một thành phần quan trọng của nền kinh tế, lĩnh vực hoạt động có tính liên thông và ứng dụng công nghệ ở mức độ cao nên chịu tác động mạnh mẽ và bắt buộc phải chuyển mình theo CMCN 4.0. - Vậy những thành tựu công nghệ nào trong CMCN 4.0 được ứng dụng trong lĩnh vực tài chính NH? Thực trạng ứng dụng các công nghệ này trong ngành NH ở Việt Nam hiện nay ra sao? Ngành NH cần có những hành động gì để có thể phát triển hiệu quả và phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ trong thời gian tới.. - Những ứng dụng của các công nghệ mới nổi của CMCN 4.0 trong lĩnh vực tài chính ngân hàng.. - Thực trạng áp dụng những công nghệ mới của CMCN 4.0 trong ngành NH ở Việt Nam.. - Đề xuất các khuyến nghị định hướng ứng dụng công nghệ trong kinh doanh NH trong thời gian tới.. - Những ứng dụng của CMCN 4.0 trong lĩnh vực tài chính ngân hàng. - Với sự mong đợi ngày càng tăng của khách hàng, ngành NH đang tập trung vào việc điều chỉnh các giải pháp công nghệ, trong đó trọng tâm là ứng dụng các công nghệ mới nổi của CMCN 4.0 để tự động hóa các quy trình của mình nhằm cung cấp dịch vụ cho khách hàng ngày càng tốt hơn. - Các công nghệ đó là:. - Dữ liệu lớn (Big Data) và Internet vạn vật (IOT- Internet of Things). - Dữ liệu lớn là một thuật ngữ cho việc xử lý một tập hợp dữ liệu rất lớn và phức tạp mà các ứng dụng xử lý dữ liệu truyền thống không xử lý được. - Nói cách khác, dữ liệu lớn là để chỉ khả năng khối lượng lớn dữ liệu có thể được tạo ra, được phân tích và được sử dụng ngày càng nhiều bằng các công cụ kỹ thuật số và hệ thống thông tin. - Do đó, triển khai dữ liệu lớn sẽ đồng thời giải quyết các thách thức về thu thập, phân tích, giám sát dữ liệu, tìm kiếm, chia sẻ, lưu trữ, truy vấn, truyền nhận dữ liệu trực tuyến và tính riêng tư.. - Dữ liệu lớn cùng các siêu kết nối sẽ mở ra nhiều cơ hội cho các NH sử dụng chúng nhằm mục đích phân khúc khách hàng, gia tăng thêm lượng khách hàng (cũ và mới) sử dụng dịch vụ tại NH bằng cách phân tích dữ liệu (phản hồi và hồ sơ cá nhân của khách hàng) để tiếp thu ý kiến, xác định nhu cầu, thói quen chi tiêu của khách hàng để đáp ứng một cách phù hợp. - Các ứng dụng của dữ liệu lớn trong lĩnh vực NH nhằm mục đích này bao gồm: (i) Phân tích các thói quen chi tiêu của khách hàng. - Thêm vào đó, các ứng dụng của dữ liệu lớn còn hướng đến marketing từng khách hàng, thay đổi cách thức cung cấp dịch vụ đến khách hàng sao cho phù hợp, đặc biệt là đảm bảo hiệu quả hoạt động, giảm thiểu rủi ro bằng cách phát hiện, ngăn chặn các gian lận trong các giao dịch tài chính.. - Trước sự bùng nổ của cuộc CMCN 4.0, hiện nay, các ứng dụng của AI được sử dụng nhiều hơn trong hoạt động của ngân hàng, cụ thể:. - Chatbots được xem là ứng dụng đầu tiên và là hình thức dễ thấy nhất, có sức ảnh hưởng của AI được áp dụng trong hoạt động của ngân hàng mà không cần đến sự can thiệp của nhân viên ngân hàng. - Thêm vào đó, việc ứng dụng AI trong phân tích dữ liệu của các giao dịch trong quá khứ và hiện tại, hành vi điển hình của khách hàng có thể được “lọc” để phát hiện ra những vấn đề bất thường. - Hiện nay, hệ thống ngân hàng đang “đi sâu” vào thế giới AI bằng cách sử dụng hệ thống thông minh để giúp đưa ra quyết định đầu tư và hỗ trợ nghiên cứu ngân hàng đầu tư, ví dụ như UBS (Thụy Sĩ) hay ING (Hà Lan) đang ứng dụng hệ thống AI rà soát thị trường để thông báo cho các hệ thống giao dịch thuật toán của họ. - Điện toán đám mây (ĐTĐM) là mô hình điện toán sử dụng các công nghệ máy tính phát triển dựa vào mạng Internet. - Trong hệ thống ĐTĐM khối lượng công việc được thay đổi đáng kể, máy tính tại các văn phòng không còn phải làm tất cả những “công việc nặng nhọc” như chạy các chương trình ứng dụng có dung lượng lớn. - Các NH có chi nhánh trải rộng trên khắp cả nước sẽ có nhiều lợi ích khi triển khai công nghệ ĐTĐM như cắt giảm chi phí quản lý, vận hành hệ thống. - Như vậy, với sự giao thoa và hội tụ của công nghệ di động, mạng xã hội, dữ liệu lớn, công nghệ ĐTĐM sẽ mang lại sức mạnh giúp các NH có thể tăng tốc ứng dụng các công nghệ này.. - Vì vậy, để cân bằng lợi ích và rủi ro, các NH có xu hướng vừa sử dụng hạ tầng CNTT của riêng mình để đảm bảo an toàn cho các nghiệp vụ NH quan trọng, vừa khai thác các dịch vụ đám mây từ nhà cung cấp cho các nghiệp vụ không thường xuyên, ít có yêu cầu về an ninh và bảo mật dữ liệu như các chương trình tiếp thị, khuyến mãi.... - Blockchain (chuỗi khối) là công nghệ lưu trữ và truyền tải thông tin, dữ liệu bằng các khối được liên kết với nhau và mở rộng theo thời gian. - Công nghệ Blockchain được biết nhiều và phổ biến rộng rãi qua đồng tiền ảo Bitcoin. - Hiện nay, công nghệ Blockchain đang được các tổ chức tài chính, NH, bảo hiểm ứng dụng trong một số phạm vi hoạt động như dịch vụ thanh toán, chuyển tiền, tài trợ thương mại hay định danh khách hàng (KYC). - Ưu điểm của công nghệ này là có tính bảo mật cao hơn, thời gian thực hiện giao dịch nhanh hơn, minh bạch hơn với việc loại bỏ các trung gian thanh toán, dễ theo dõi sự dịch chuyển của dòng tiền giữa người gửi và người nhận sẽ đem lại chi phí thấp hơn cho người sử dụng.. - Ứng dụng công nghệ sổ cái phân tán (Distributed Ledger - DLT) của Blockchain được xem là một công nghệ đang nổi, có tiềm năng ứng dụng cho nhiều mục đích khác nhau như hỗ trợ cho các giao dịch chuyển tiền giữa các bên mà không cần qua trung gian (như các đối tác trung tâm hoặc trung tâm lưu ký chứng khoán), cho vay nhóm, bù trừ repo, lưu trữ và xử lý phái sinh. - Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, an ninh, an toàn bảo mật được chú trọng thì việc ứng dụng công nghệ blockchain hay DLT với khả năng chống gian lận cao nhằm bảo vệ và xác thực hầu như mọi loại giao dịch sẽ có tác động như một cuộc cách mạng lên ngành dịch vụ tài chính NH. - Những lợi ích thực sự của công nghệ Blockchain cần có thời gian trải nghiệm để được minh chứng, từ đó mới tạo được lòng tin để chuyển đổi mô hình công nghệ từ tập trung hóa và đối tác trung tâm sang mô hình phân tán.. - Giao diện chương trình ứng dụng (API – Application Programming Interface). - Việc sử dụng API mở sẽ giúp tạo ra một hệ sinh thái và nền tảng mở để kết nối giữa các công ty công nghệ tài chính và các tổ chức cung cấp dịch vụ tài chính NH, giúp nhanh chóng phát triển và chia sẻ các ứng dụng, dữ liệu và nội dung, sản phẩm, dịch vụ của các tổ chức. - Những đột phá trên nền tảng API mở cũng giúp các NH và các công ty công nghệ tài chính tạo ra sự trải nghiệm khách hàng khác biệt bằng cách sử dụng các trang web, ứng dụng di động tùy chỉnh và các giao diện số thân thiện với người dùng khác để tăng cường tương tác với khách hàng. - mở rộng tiếp cận đến một hệ sinh thái lớn hơn thông qua việc sử dụng dữ liệu và dịch vụ của các tổ chức khác bằng cách giảm chi phí thu thập, chia sẻ và áp dụng các nguồn lực công nghệ từ các tổ chức bên ngoài. - Phát triển và đưa ra sự đổi mới tới thị trường nhanh hơn bằng cách tận dụng các công nghệ phức tạp mà không phải tự phát triển.. - Theo đó, trong quá trình triển khai API mở, các quốc gia đều chú trọng đến việc ban hành các quy định pháp lý liên quan đến bảo vệ dữ liệu của người tiêu dùng và hướng dẫn triển khai API mở nói chung. - chia thành nhiều giai đoạn dựa trên mức độ rủi ro, nhạy cảm của dữ liệu hoặc/và quy mô của các NH.. - Thực trạng ứng dụng CMCN 4.0 trong kinh doanh NH tại Việt Nam. - Tài chính NH là khu vực năng động nhất ở Việt Nam về triển khai nghiên cứu và ứng dụng CMCN 4.0.. - Kết quả khảo sát của Viện Chiến lược NH thực hiện vào tháng 05/2017 cho thấy, 92% số ý kiến khảo sát trả lời đang có những chuẩn bị về đầu tư đổi mới công nghệ và phát triển kênh bán hàng qua công nghệ số để đón nhận và thích ứng với những bước tiến của CMCN 4.0. - 76% đã chuẩn bị để thu hút lao động trong lĩnh vực kỹ thuật - công nghệ cao và công nghệ thông tin. - 96% các NH hiện nay đang xây dựng chiến lược phát triển công nghệ cao, công nghệ đặc trưng của CMCN 4.0 đến năm 2025 [4].. - Các ứng dụng CMCN 4.0 nổi bật trong kinh doanh NH ở Việt Nam bao gồm:. - Công nghệ dữ liệu lớn và Internet vạn vật. - Theo nghiên cứu của Phan Thanh Đức và cộng sự tiến hành khảo sát về mức độ trưởng thành, mức độ sẵn sàng triển khai dữ liệu lớn tại các NHTM Việt Nam được thực hiện với 36 NH. - 25 % (9 NH) đã có mức độ trưởng thành dữ liệu lớn ở mức độ 2;. - Các NH ứng dụng mạnh dữ liệu lớn trong kinh doanh bao gồm: VCB đã bước đầu thực hiện tổ chức, sắp xếp dữ liệu liên quan đến khách hàng vào các kho dữ liệu lớn, phục vụ cho việc khai thác dữ liệu dựa trên các công cụ phân tích dữ liệu lớn. - MB đội đã triển khai dự án kho dữ liệu từ năm 2015. - Vietinbank với dự án kho dữ liệu doanh nghiệp (EDW) giúp cung cấp đủ lượng thông tin, dữ liệu cần thiết phục vụ cho các mô hình phân tích, dự báo như đánh giá hành vi khách hàng, dự đoán, cảnh báo rủi ro… VPBank xây dựng cơ sở dữ liệu lớn phục vụ nghiên cứu hành vi khách hàng, nắm bắt xu hướng lựa chọn của khách hàng và xu thế thị trường, dự báo doanh thu, xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh. - Tại Việt Nam, hiện nay, một số NH cũng đã đẩy mạnh ứng dụng AI vào hoạt động kinh doanh, cụ thể như TPB, VIETA Bank, MB đã cho khai trương dịch vụ tư vấn ảo ChatBot qua mạng xã hội, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, tự học hỏi để hoàn thiện sau mỗi lần giao dịch, dịch vụ chăm sóc khách hàng 24/7 [3].. - TPB đã bắt đầu ứng dụng AI để phục vụ khách hàng trong lĩnh vực ngân hàng số với trợ lý ảo có tên gọi là. - Theo đó, khi nhận được câu hỏi từ khách hàng, T’Aio sẽ phân tích các câu trả lời có sẵn trong hệ thống dữ liệu và điểm đánh giá mức độ tự tin có thể trả lời. - Đối với việc tự động hóa bằng quy trình robot, một số NH mới bắt đầu triển khai ứng dụng này như không gian giao dịch công nghệ số (Digital Lab) của VCB tăng trải nghiệm cho khách hàng tại chi nhánh/quầy giao dịch hay mô hình giao dịch NH tự động LiveBank của TPB.. - Điều này không chỉ giúp khách hàng có những trải nghiệm mới nhất về công nghệ số mà còn tiết kiệm thời gian đáng kể khi đến giao dịch.. - Theo đó, ĐTĐM giúp tạo ra một cơ sở hạ tầng linh hoạt và tối ưu hóa các hoạt động CNTT trên nhiều trung tâm dữ liệu của NH. - Hiện nay, một số NH đã và đang nghiên cứu triển khai ứng dụng công nghệ điện toán đám mây vào hoạt động của mình, như: BIDV nghiên cứu xây dựng Private Cloud và sử dụng các dịch vụ Public Cloud của các hãng lớn như Microsoft, Amazon, SalesForce. - Vietinbank đã triển khai hệ thống Private Cloud và hạ tầng ảo máy chủ để bàn, đang nghiên cứu khả năng ứng dụng Public Cloud. - VietABank đã công bố dự án về hạ tầng Trung tâm Dữ liệu, trong đó di chuyển Trung tâm Dữ liệu chính và thực hiện đưa toàn bộ hai Trung tâm Dữ liệu của NH lên nền tảng đám mây riêng Private Cloud [3]. - ACB đã chuyển dịch các quy trình vận hành trọng yếu trong NH lên nền tảng điện toán đám mây, và trở thành NH Việt Nam đầu tiên ứng dụng giải pháp ERP tân tiến này. - Việc ứng dụng Oracle ERP Cloud đã giúp ACB nâng cao năng suất, cắt giảm chi phí và cải thiện hệ thống kiểm soát.. - Bên cạnh đó, để hỗ trợ các NH khi triển khai ứng dụng công nghệ này vào hoạt động kinh doanh, NH Nhà nước cũng đã nghiên cứu, ban hành Thông tư 18/2018/TT-NHNN ngày quy định về an toàn hệ thống thông tin trong hoạt động NH, trong đó có các quy định về quản lý, sử dụng dịch vụ điện toán đám mây trong ngành NH.. - Do đó công nghệ Blockchain mới chỉ được một số NH nghiên cứu ứng dụng vào nghiệp vụ chuyển tiền, cụ thể như tháng 7/2018, NAPAS đã phối hợp cùng ba ngân hàng VietinBank, VIB và TPBank, thực hiện thử nghiệm thành công giao dịch chuyển tiền liên ngân hàng bằng Blockchain sau bốn tuần triển khai, hay HSBC vừa thực hiện thành công giao dịch Tín dụng thư trên nền tảng blockchain giữa công ty cổ phần Sản xuất Nhựa Duy Tân của Việt Nam, và công ty INEOS Styrolution Korea của Hàn Quốc. - Đây là giao dịch L/C ứng dụng công nghệ Blockchain thử nghiệm đầu tiên mà HSBC thực hiện tại Việt Nam và Hàn Quốc, và là giao dịch thứ 7 ngân hàng này tiến hành trên toàn cầu. - Từ tháng 11/2019, giao dịch chuyển tiền quốc tế qua TPBank được thực hiện nhanh chóng, thuận tiện và an toàn hơn rất nhiều so với trước đây nhờ việc TPBank đã ứng dụng thành công công nghệ blockchain thông qua RippleNet 6. - Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện nay, việc thực hiện kết nối giữa các NH còn chưa được thực hiện do mỗi NH có thiết kế và kiến trúc dữ liệu khác nhau. - điều này làm hạn chế khả năng ứng dụng API mở trong hoạt động kinh doanh của các NH Việt Nam.. - Một số khuyến nghị định hướng ứng dụng CMCN 4.0 trong kinh doanh ngân hàng trong thời gian tới. - Đứng trước các tác động của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, để có thể phát triển nhanh, mạnh, hiệu quả và phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ trong bối cảnh của thế giới, ngành NH cần xác định chiến lược, định hướng phát triển và các giải pháp để thích ứng với xu thế phát triển.. - Thứ nhất, cần tạo dựng cơ sở hạ tầng, nền tảng công nghệ chung tạo sự kết nối, liên thông, chia sẻ thông tin, dữ liệu thuận lợi giữa các NH. - Chính phủ cần đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ quốc gia, đồng thời ban hành và triển khai các chính sách ưu đãi, hỗ trợ nhằm khuyến khích NH đầu tư đổi mới, ứng dụng công nghệ. - Theo đó, Việt Nam cần tập trung phát triển các hạ tầng nền tảng bao gồm cơ sở hạ tầng về viễn thông, kỹ thuật số và tài chính (như internet băng thông rộng, các dịch vụ dữ liệu di động, kho dữ liệu, các dịch vụ thanh toán, quyết toán. - tạo điều kiện cho việc thu thập, xử lý và truyền dữ liệu hiệu quả với chi phí thấp. - Cơ sở dữ liệu này cần cung cấp một cổng truy xuất công cộng, cho phép tất cả các tổ chức xã hội khi cần có thể truy xuất dữ liệu qua một tiêu chuẩn kết nối đã được quy định để thực hiện xác thực nhận dạng điện tử cá nhân liên quan đến thủ tục hành chính bất kỳ. - Theo đó, các NH cần nâng cao năng lực an toàn thông tin ở ba yếu tố cơ bản: con người, quy trình, và giải pháp công nghệ. - Không có công nghệ hay sự đột phá nào nằm ngoài sự kiểm soát của con người, do đó để tận dụng được những ảnh hưởng tích cực đồng thời hạn chế các bất lợi do CMCN 4.0 mang lại, mỗi NHTM cần xây dựng chiến lược đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực trong trung và. - Đặc biệt, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ CNTT để có trình độ nghiệp vụ giỏi, tính chuyên nghiệp cao, đáp ứng nhu cầu quản trị vận hành và làm chủ các hệ thống công nghệ hiện đại. - Ngoài ra, khẩn trương hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để thúc đẩy phát triển công nghệ số, đáp ứng kịp thời yêu cầu ứng dụng các thành tựu CMCN 4.0 của các định chế tài chính nói chung, các NH nói riêng. - Hiện tại, khuôn khổ pháp lý cho ngành NH triển khai các ứng dụng các công nghệ mới nhìn chung còn thiếu, chưa đồng bộ từ các đơn vị, cơ quan quản lý, cụ thể là thiếu quy định đồng bộ về việc quản lý, trao đổi, chia sẻ dữ liệu khách hàng hỗ trợ cho việc ứng dụng các công nghệ phân tích dữ liệu lớn, điện toán đám mây. - vào hoạt động của các ngân hàng. - Công nghệ và hạ tầng một số sản phẩm, dịch vụ đã sẵn sàng nhưng pháp luật chưa cho phép, khiến các NH không dám triển khai hoặc đầu tư mạnh để cung cấp ra thị trường. - Để giải quyết vấn đề này, một mặt các cơ quan quản lý nhà nước cần nhanh chóng tạo khuôn khổ pháp lý cần thiết cho công nghệ số phát triển, đáp ứng kịp thời yêu cầu ứng dụng của các doanh nghiệp nói chung, các NH nói riêng. - Trong xu thế cách mạng công nghiệp 4.0, ứng dụng các thành tựu công nghệ vào kinh doanh NH là một tất yếu khách quan, phù hợp với xu thế thời đại. - Ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực NH tại Việt Nam đã được phát triển trong nhiều năm qua với các ứng dụng trong thanh toán, tiền điện tử và gần đây là các ứng dụng như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo… Nghiên cứu cho thấy các NH Việt Nam đã bắt đầu hướng đến áp dụng các nền tảng công nghệ mới vào hoạt động phát triển sản phẩm, dịch vụ NH với mục tiêu tạo ra doanh thu và mở rộng thị phần cho NH. - Chính vì vậy, bài viết cũng đề xuất một số khuyến nghị hướng tới áp dụng đồng bộ, hiệu quả các ứng dụng CMCN 4.0 trong kinh doanh NH tại Việt Nam trong thời gian tới.. - [1] Phan Thanh Đức, Chu Thị Hồng Hải, Đình Trọng Hiếu, Chu Văn Huy, Ngô Thùy Linh (2019) “Ứng dụng dữ liệu lớn trong hoạt động quản trị quan hệ khách hàng tại các NHTM Việt Nam”, Tạp chí Khoa học &. - [3] Nguyễn Thị Hiền, Phạm Thu Hương (2019), “Ứng dụng công nghệ tài chính trong kinh doanh ngân hàng tại Việt Nam – Xu thế tất yếu của thời đại 4.0”, Tạp chí Khoa học thương mại, số 130/2019, tr. - [5] Lê Thị Anh Quyên, Trần Thị Sa (2019), “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực ngân hàng”. - [7] Doãn Minh Quân (2018), “Công nghệ Blockchain và ứng xử của các quốc gia trên thế giới”. - Công nghệ Việt Nam, số 11 năm 2018, tr. - 3 Thay vì phải mất nhiều tháng để lập kế hoạch, mua sắm thiết bị, cấu hình phần cứng, phần mềm, dữ liệu… thì với hệ thống ĐTĐM cho phép hạ tầng CNTT có thể triển khai sản phẩm, dịch vụ mới chỉ trong vài giờ.. - 5 Mức độ 1- Nhận thức (0-1 điểm): Ngân hàng thể hiện sự quan tâm đến ứng dụng Big Data, bắt đầu có những nghiên cứu về phân tích dữ liệu, phân tích Big Data. - 1 ACB Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu. - 5 MB Ngân hàng thương mại cổ phần Quân Đội
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt