Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Đánh giá hiệu quả chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp tỉnh An Giang theo hướng CNH - HDH (giai đoạn 2001 – 2004 )

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là Xác định những cơ hội và thách thức đối với sự phát triển sản xuất nông nghiệp tỉnh An Giang, đề xuất các định hướng mục tiêu giải pháp nhằm đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp tỉnh An Giang theo hướng CNH- HĐH.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Đánh giá hiệu quả chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp tỉnh An Giang theo hướng CNH - HDH (giai đoạn 2001 – 2004 )

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP HOÀ CHÍ MINH NGUYEÃN XUAÂN THUÛY ÑAÙNH GIAÙ HIEÄU QUAÛ CHUYEÅN DÒCH CÔ CAÁU SAÛN XUAÁT NOÂNG NGHIEÄP TÆNH AN GIANG THEO HÖÔÙNG CNH – HÑH (GIAI ÑOAÏN 2001 – 2004 ) Chuyeân ngaønh : KINH TEÁ PHAÙT TRIEÅN Maõ soá : 60.31.05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. NGUYEÃN TAÁN KHUYEÂN TP HOÀ CHÍ MINH – Naêm 2006
MUÏC LUÏC Trang Phaàn môû ñaàu ............................................................................................................. 1 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi nghieân cöùu ....................................................................... 1 2. Muïc tieâu vaø nhieäm vuï nghieân cöùu ....................................................................... 1 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu......................................................................... 2 4. Phöông phaùp nghieân cöùu vaø heä thoáng caùc chæ tieâu .............................................. 2 5. Keát caáu cuûa luaän vaên . .......................................................................................... 3 6. Nhöõng ñieåm môùi cuûa luaän vaên .............................................................................. 3 Chöông 1 : Cô sôû lyù thuyeát veà chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp theo höôùng CNH – HÑH ................................................................................................... 4 1.1. Chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp ........................................................ 4 1.1.1. Khaùi nieäm cô caáu kinh teá vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá ............................ 4 1.1.2. Cô caáu vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp – noâng thoân ................ 5 1.1.3. Söï caàn thieát phaûi chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp ...................... 5 1.1.4. Quan ñieåm veà chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp ........................... 6 1.2. Caùc quan nieäm veà CNH – HÑH noâng nghieäp vaø noâng thoân ............................. 7 1.2.1. Lyù thuyeát hieän ñaïi hoùa vaø vaán ñeà phaùt trieån töø noâng nghieäp, noâng thoân. ... 7 1.2.2.Lyù thuyeát veà kinh teá gia ñình noâng daân........................................................ 8 1.3. Caùc quan nieäm veà phaùt trieån noâng nghieäp beàn vöõng ...................................... 10 1.3.1.Quan nieäm veà noâng nghieäp beàn vöõng......................................................... 10 1.3.2.Caùc hôïp phaàn cuûa noâng nghieäp beàn vöõng ................................................. 10 1.4. Kinh nghieäm chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp ôû Vieät Nam vaø moät soá nöôùc treân theá giôùi coù theå aùp duïng ...................................................................... 11
Chöông 2 : Cô caáu vaø chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang giai ñoaïn 2001 – 2004 .................................................................................. 14 2.1. Nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang ................. 14 2.1.1. Ñieàu kieän töï nhieân .................................................................................... 14 2.1.2. Ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi ......................................................................... 16 2.2. Caùc chuû tröông cuûa tænh trong vieäc phaùt trieån noâng nghieäp noâng thoân ........... 19 2.3. Keát quaû chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp An Giang......................... 20 2.3.1. Veà giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp .............................................................. 20 2.3.2. Veà cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp .............................................................. 25 2.3.3. Veà caùc moâ hình canh taùc ......................................................................... 31 2.3.4. Veà caùc daïng hình toå chöùc lieân keát hôïp taùc ................................................ 40 2.3.5. Veà moâi tröôøng........................................................................................... 44 2.4. Ñaëc tröng noâng hoä An Giang trong chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp...................................................................................................................... 48 2.4.1. Ñaëc ñieåm lao ñoäng vaø hoïat ñoäng chính .................................................... 48 2.4.2. Ñaëc ñieåm veà trang bò ñaát ñai ................................................................... 50 2.4.3. Ñaëc ñieåm toå chöùc saûn xuaát chaên nuoâi vaø thuyû saûn treân qui moâ hoä.......... 51 2.5. Ñaùnh giaù toång quaùt veà chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang giai ñoïan 2001 – 2004 ................................................................................. 54 Chöông 3 : Ñònh höôùng muïc tieâu giaûi phaùp thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang theo höôùng CNH-HÑH ................................... 59 3.1. Cô sôû xaây döïng ñònh höôùng muïc tieâu giaûi phaùp thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang theo höôùng CNH – HÑH ...................... 59 3.1.1. Caên cöù ñieàu kieän töï nhieân ........................................................................ 59 3.1.2. Caên cöù nhu caàu thò tröôøng ........................................................................ 60
3.1.3. Caên cöù tieán boä khoa hoïc coâng ngheä ......................................................... 60 3.1.4. Caên cöù thöïc tieãn chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp giai ñoïan 2001 -2004 ......................................................................................................... 61 3.1.5. Töø kinh nghieäm chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp cuûa caùc nôi . 62 3.2. Phaân tích ma traän SWOT noâng nghieäp tænh An Giang..................................... 62 3.3. Ñònh höôùng muïc tieâu giaûi phaùp chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang giai ñoïan 2005 - 2010 ..................................................................... 64 3.3.1. Ñònh höôùng muïc tieâu chuyeån dòch saûn xuaát noâng nghieäp An Giang ......... 64 3.3.2. Ñònh höôùng giaûi phaùp chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang.................................................................................................................. 65 3.3.2.1. Veà xaây döïng cô sôû haï taàng noâng nghieäp – noâng thoân .................... 67 3.3.2.2. Veà quy hoïach phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu, toå chöùc vaø lieân keát hôïp taùc trong saûn xuaát noâng nghieäp haøng hoùa .......................................... 69 3.3.2.3. Veà phaùt trieån thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm noâng nghieäp ............... 71 3.3.2.4. Veà ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc noâng nghieäp ....................................... 74 3.3.2.5. Veà baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån beàn vöõng ............................... 75 Keát luaän vaø kieán nghò ........................................................................................... 77 Danh muïc taøi lieäu tham khaûo ................................................................................. 79 Phuï luïc..................................................................................................................... 81
DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU , CHÖÕ VIEÁT TAÉT CNH – HÑH : Coâng Nghieäp Hoùa – Hieän Ñaïi Hoùa ÑBSCL : Ñoàng baèng soâng Cöûu Long FAO : Toå chöùc löông noâng cuûa Lieân Hieäp Quoác. GDP : Toång saûn phaåm quoác noäi. GTSX : Giaù trò saûn xuaát NN, LN vaø TS : Noâng nghieäp , laâm nghieäp vaø thuûy saûn ñ : Ñoàng
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi nghieân cöùu Quaù trình chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang ñöôïc tieán haønh maïnh meõ trong 5 naêm qua ñaõ thu ñöôïc nhieàu thaønh töïu khaû quan song cuõng boäc loä nhieàu haïn cheá caàn ñöôïc khaéc phuïc. Vôùi xu theá coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa (CNH – HÑH) noâng nghieäp noâng thoân, giaù trò saûn xuaát noâng – laâm - ngö nghieäp An Giang ñaït ñöôïc möùc taêng tröôûng khaù maïnh, giöõ vò trí quan trọng trong kinh teá vuøng ÑBSCL. Beân caïnh ñoù, kinh teá noâng nghieäp tænh cuõng ñang ñoái maët vôùi caùc thaùch thöùc lôùn veà chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát, bieåu hieän ôû cô caáu caây troàng vaät nuoâi, quy moâ, ñieàu kieän vaø caùch thöùc toå chöùc saûn xuaát, hieäu quaû saûn xuaát vaø moâi tröôøng phaùt trieån oån ñònh laâu daøi. Ñeå tieáp tuïc ñaåy maïnh quaù trình chuyeån dòch saûn xuaát noâng nghieäp theo höôùng CNH – HÑH cuûa tænh, vieäc xem xeùt ñaùnh giaù möùc ñoä vaø hieäu quaû chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp cuûa tænh giai ñoïan vöøa qua laø caàn thieát. Thoâng qua vieäc ñaùnh giaù caùc keát quaû cuûa quaù trình chuyeån dòch saûn xuaát noâng nghieäp tænh, vaø moät soá ñaëc tröng cuûa noâng hoä An Giang trong quaù trình chuyeån dòch, ñeà taøi tiến haønh laøm roõ caùc öu ñieåm vaø haïn cheá cuûa quaù trình chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh, töø ñoù ñeà xuaát ñònh höôùng muïc tieâu giaûi phaùp phaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäp tænh theo höôùng CNH – HÑH vaø beàn vöõng. 2. Muïc tieâu vaø nhieäm vuï nghieân cöùu - Muïc tieâu toång quaùt : Ñaùnh giaù kết quaû quaù trình chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp cuûa tænh An Giang giai ñoaïn 2001 -2004, töø ñoù: + Xaùc ñònh nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc ñoái vôùi söï phaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang.
+ Ñeà xuaát caùc ñònh höôùng muïc tieâu giaûi phaùp nhaèm ñaåy maïnh chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang theo höôùng CNH- HÑH. - Caùc caâu hoûi nghieân cöùu cuï theå : + Ñaùnh giaù caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán saûn xuaát noâng nghieäp An Giang. + Ñaùnh giaù kinh teá muøa nöôùc noåi cuûa An Giang. + Ñaùnh giaù caùc moái lieân keát hôïp taùc trong saûn xuaát noâng nghieäp. + Ñaùnh giaù caùc moâ hình saûn xuaát cuûa noâng daân An Giang trong giai ñoïan chuyeån dòch. + Ñaùnh giaù tính caïnh tranh caùc saûn phaåm noâng nghieäp chuû löïc cuûa tænh. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu - Ñoái töôïng nghieân cöùu : caùc ngaønh haøng chuû löïc vaø caùc chuû theå tham gia vaøo quaù trình taïo ra ngaønh haøng ñoù trong moái lieân keát 4 nhaø (nhaø noâng, nhaø doanh nghieäp,nhaø khoa hoïc, Nhaø nöôùc). - Phaïm vi nghieân cöùu : cô caáu ngaønh haøng vôùi cô sôû laø saûn xuaát noâng nghieäp trong moái lieân heä heä thoáng. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu vaø heä thoáng caùc chæ tieâu - Phöông phaùp nghieân cöùu : + Phöông phaùp tieáp caän : theo höôùng caïnh tranh giöõa caùc ngaønh haøng, ñi vaøo chieàu saâu: chaát löôïng- hieäu quaû - söùc caïnh tranh saûn phaåm. + Phöông phaùp phaân tích : phaân tích SWOT , phaân tích thoáng keâ. Taäp hôïp vaø xöû lyù caùc nguoàn soá lieäu veà kinh teá – xaõ hoäi ñeå taïo cô sôû cho nghieân cöùu ñònh löôïng cuûa ñeà taøi, thoâng qua caùc nguoàn: (1) Toång cuïc Thoáng keââ; (2) Cuïc Thoáng keâ tænh An Giang; (3) töø keát quaû ñieàu tra. + Phöông phaùp ñieàu tra : toång quan caùc nguoàn tö lieäu, ñieàu tra choïn maãu ñaïi dieän caùc moâ hình saûn xuaát, vaø RRA (ñieàu tra nhanh noâng thoân). Döõ lieäu ñöôïc xöû lyù baèng Excel.
- Caùc chæ tieâu tính toaùn veà chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp aùp duïng trong luaän vaên naøy: + Giaù trò saûn xuaát vaø cô caáu giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp. + Toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp. + Giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp/ ha/ naêm. + Cô caáu dieän tích noâng nghieäp, laâm nghieäp, nuoâi troàng thuûy saûn. + Quy moâ hoä veà dieän tích troàng troït, soá löôïng gia suùc chaên nuoâi, dieän tích nuoâi troàng thuûy saûn. + Phaân tích thu nhaäp – lôïi nhuaän moät soá moâ hình canh taùc. 5. Keát caáu cuûa luaän vaên Keát caáu luaän vaên goàm caùc phaàn chính nhö sau : - Phaàn môû ñaàu - Chöông 1 : Cô sôû lyù thuyeát veà cô caáu vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp theo höôùng CNH – HÑH. - Chöông 2 : Cô caáu vaø chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang giai ñoïan 2001 – 2004. - Chöông 3 : Ñònh höôùng muïc tieâu vaø giaûi phaùp chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp tænh An Giang theo höôùng CNH-HÑH. - Keát luaän vaø kieán nghò 6. Nhöõng ñieåm môùi cuûa luaän vaên - Luaän vaên taäp trung ñaùnh giaù caùc moâ hình saûn xuaát chuyeân, ña canh, caùc moâ hình kinh teá muøa nöôùc noåi cuûa noâng daân An Giang vaø caùc moái lieân keát trong saûn xuaát noâng nghieäp giöõa noâng daân vôùi nhau, vaø noâng daân vôùi doanh nghieäp. - Luaän vaên ñeà xuaát moät soá ñònh höôùng muïc tieâu giaûi phaùp ñaåy maïnh quaù trình chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp An Giang theo höôùng CNH- HÑH, keát hôïp phaùt trieån beàn vöõng, hôïp sinh thaùi, taäp trung vaøo quy hoïach xaây
döïng caùc vuøng chuyeân canh nguyeân lieäu cho coâng nghieäp cheá bieán noâng saûn vôùi vieäc phaùt trieån caùc ngaønh haøng chuû yeáu laø luùa gaïo, caù da trôn, rau maøu vaø chaên nuoâi gia suùc.
Chöông 1 CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT VEÀ CHUYEÅN DÒCH CÔ CAÁU SAÛN XUAÁT NOÂNG NGHIEÄP THEO HÖÔÙNG CNH- HÑH 1.1. Chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp 1.1.1. Khaùi nieäm cô caáu kinh teá vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá - Khaùi nieäm cô caáu kinh teá : Theo lyù thuyeát heä thoáng, cô caáu kinh teá laø moät toång theå hôïp thaønh bôûi nhieàu yeáu toá kinh teá cuûa neàn kinh teá quoác daân, coù moái lieân heä höõu cô töông taùc qua laïi veà soá löôïng vaø chaát löôïng, trong nhöõng khoâng gian vaø ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi cuï theå vaän ñoäng höôùng vaøo nhöõng muïc tieâu nhaát ñònh. Cô caáu kinh teá laø neàn taûng cuûa cô caáu xaõ hoäi vaø cheá ñoä xaõ hoäi. Theo khaùi nieäm phoå bieán, cô caáu kinh teá khoâng chæ laø qui ñònh veà soá löôïng vaø tyû leä giöõa caùc yeáu toá caáu thaønh, bieåu hieän veà löôïng söï taêng tröôûng cuûa heä thoáng maø coøn nghieân cöùu nhöõng moái quan heä cô caáu giöõa caùc yeáu toá, bieåu hieän veà chaát söï phaùt trieån cuûa heä thoáng. Maët khaùc, cô caáu kinh teá coøn chòu taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá töø moâi tröôøng xung quanh. Moái quan heä giöõa löôïng vaø chaát cuûa caùc quan heä trong cô caáu kinh teá thöïc chaát laø quan heä giöõa taêng tröôûng vaø phaùt trieån beàn vöõng cuûa neàn kinh teá quoác daân. Töø hai quan nieäm treân, cô caáu kinh teá phaûi ñaûm baûo tính lieân keát trong noäi boä neàn kinh teá vaø taùc ñoäng qua laïi laãn nhau ñeå cuøng nhau phaùt trieån, laøm cô sôû cho quaù trình chuyeån dòch cô caáu trong neàn kinh teá. - Khaùi nieäm veà chuyeån dòch cô caáu kinh teá : Chuyeån dòch cô caáu kinh teá laø söï thay ñoåi cuûa cô caáu kinh teá töø traïng thaùi naøy sang traïng thaùi khaùc cho phuø hôïp vôùi moâi tröôøng phaùt trieån, thoâng qua quaù trình taùc ñoäng cuûa con ngöôøi laøm
thay ñoåi caùc boä phaän caáu thaønh toång theå vaø moái quan heä tyû leä giöõa caùc boä phaän caáu thaønh so vôùi toång theå. 1.1.2. Cô caáu vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp – noâng thoân Cô caáu kinh teá noâng nghieäp – noâng thoân bao goàm cô caáu kinh teá ngaønh, thaønh phaàn vaø cô caáu kinh teá theo vuøng laõnh thoå. Chuùng coù moái quan heä, taùc ñoäng qua laïi laãn nhau. Keát hôïp cô caáu ngaønh vôùi cô caáu vuøng laõnh thoå nhaèm phaùt huy lôïi theá so saùnh töøng vuøng trong vieäc phaùt trieån ngaønh. Keát hôïp cô caáu ngaønh vôùi cô caáu thaønh phaàn nhaèm huy ñoäng nhieàu nhaát caùc nguoàn löïc cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá trong vuøng. Trong moái quan heä naøy, cô caáu kinh teá ngaønh ñoùng vai troø cô baûn. Trong ñieàu kieän noâng nghieäp noâng thoân nöôùc ta cuõng nhö An Giang, chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng thoân theo höôùng phaùt trieån beàn vöõng, töøng böôùc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, thöïc chaát laø chuyeån dòch töø noâng thoân thuaàn noâng sang noâng thoân ña daïng hoùa ngaønh ngheà, goàm caû noâng nghieäp, coâng nghieäp vaø dòch vuï noâng thoân, chuyeån lao ñoäng noâng nghieäp sang caùc ngaønh ngheà phi noâng nghieäp ôû noâng thoân nhaèm ñöa noâng nghieäp ñaït trình ñoä hieän ñaïi, noâng thoân vaên minh vaø noâng thoân tri thöùc. 1.1.3. Söï caàn thieát phaûi chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp Quaù trình chuyeån dòch cô caáu caùc ngaønh saûn xuaát trong noâng nghieäp – laâm - ngö nghieäp laø moät taát yeáu khaùch quan. Cô caáu noâng- laâm – ngö nghieäp laø moät caáu truùc gaén boù höõu cô nhieàu nhaân toá taùc ñoäng qua laïi laãn nhau cuøng toàn taïi vaø phaùt trieån trong nhöõng thôøi gian vaø khoâng gian nhaát ñònh. Cô caáu noâng nghieäp tröôùc heát laø moät boä phaän cuûa cô caáu kinh teá laø moät ngaønh lôùn moät toång theå höõu cô cuûa nhieàu ngaønh nhoû, vôùi nhieàu caáp heä khaùc
nhau, khoâng ngöøng hoaøn thieän vaø phaùt trieån trong söï oån ñònh töông ñoái, trong caùc moái quan heä chaèng chòt, taùc ñoäng vaø tuøy thuoäc laãn nhau giöõa caùc yeáu toá, ñöôïc xaùc ñònh baèng caùc quan heä tyû leä veà soá löôïng vaø chaát löôïng. Cô caáu noâng nghieäp chòu söï taùc ñoäng maïnh meõ cuûa caùc ñieàu kieän töï nhieân: ñaát ñai, khí haäu, thôøi tieát, nguoàn nöôùc vaø caùc ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi nhö nhu caàu thò tröôøng, thò hieáu, söùc mua daân cö… Caùc ñieàu kieän naøy khaùc bieät tuøy theo khoâng gian vaø thôøi gian, quy ñònh söï hình thaønh vaø vaän ñoäng bieán ñoåi cuûa cô caáu noâng nghieäp. Saûn xuaát noâng nghieäp phaùt trieån khoâng ngöøng, cô caáu caùc ngaønh trong noâng nghieäp cuõng vaän ñoäng bieán ñoåi. Nhôø taùc ñoäng coâng nghieäp, noâng nghieäp ñöôïc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, boå sung theâm caùc ngaønh nhö: ngaønh cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm, dòch vuï noâng nghieäp... mang tính chuyeân moân hoùa roõ reät. Khi chuyeån sang xaõ hoäi haäu coâng nghieäp, cô caáu ngaønh noâng nghieäp coù nhöõng ngaønh môùi nhö coâng ngheä sinh hoïc, tin hoïc noâng nghieäp.… Söï chuyeån dòch cô caáu cuûa moät nöôùc phaûi theå hieän treân vuøng laõnh thoå. Söï phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi theo ngaønh luoân luoân vaø chæ dieãn ra treân töøng vuøng, muoán vuøng phaùt trieån lôùn thì phaûi chuyeån dòch cô caáu. Ñieàu naøy coù yù nghóa ñaëc bieät ñoái vôùi ngaønh noâng nghieäp, vaán ñeà ôû choã laø kinh teá noâng nghieäp mang ñaëc tröng manh muùn, phaân taùn, laø moät caûn trôû cho quaù trình phaùt trieån neàn kinh teá vaø hieäu quaû söï chuyeån dòch cô caáu. Do ñoù vieäc chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp ôû töøng vuøng, töøng ñòa phöông trôû thaønh moät xu theá taát yeáu. 1.1.4. Quan ñieåm veà chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp Ñeå chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp thaønh coâng, ñuùng höôùng ñoøi hoûi phaûi tuaân thuû nhöõng quan ñieåm sau: - Chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp phaûi ñaûm baûo naâng cao hieäu quaû kinh teá, xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng. Ñaây laø quan ñieåm chi phoái toaøn boä
quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp, laø muïc tieâu cuï theå trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuõng nhö muïc tieâu cuï theå cuûa quaù trình chuyeån dòch cô caáu noâng nghieäp. - Chuyeån dòch cô caáu kinh teá trong noâng nghieäp phaûi gaén vôùi khai thaùc trieät ñeå caùc lôïi theá so saùnh cuûa ñaát, nöôùc cuõng nhö cuûa töøng vuøng, töøng ñòa phöông. - Chuyeån dòch cô caáu noâng nghieäp phaûi phuø hôïp khaû naêng neàn kinh teá (taøi nguyeân, voán, lao ñoäng, khoa hoïc...) vaø quan heä quoác teá hieän nay ñeå löïa choïn moät cô caáu thích hôïp, xaùc ñònh quy moâ phaùt trieån ñuùng töøng ngaønh, töøng saûn phaåm. 1.2. Caùc quan nieäm veà CNH – HÑH noâng nghieäp vaø noâng thoân : 1.2.1. Lyù thuyeát hieän ñaïi hoùa phaùt trieån töø noâng nghieäp, noâng thoân. Lyù thuyeát hieän ñaïi hoùa phaùt trieån töø noâng nghieäp noâng thoân baøn veà vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà ôû caû hai caáp ñoä vó moâ vaø vi moâ, ñeán phaùt trieån noâng nghieäp, noâng thoân vaø caùc toå chöùc coäng ñoàng cuûa cö daân noâng thoân trong söï lieân keát vôùi khu vöïc ñoâ thò, coâng nghieäp, thöông maïi dòch vuï. Theo cuoán saùch “Hieän ñaïi hoùa töø caáp laøng xaõ ôû Ñoâng Nam AÙ”, taäp hôïp tham luaän cuûa 18 taùc giaû khaùc nhau trong moät hoäi thaûo cuûa Ñaïi hoïc Bristish Columbia, Canada naêm 1982, hieän ñaïi hoùa baét ñaàu töø caùc yeáu toá ngoaïi sinh, nhöng thoâng qua caùc yeáu toá noäi sinh ñeå coù theå trôû thaønh moät quaù trình laøm bieán ñoåi caùc xaõ hoäi theo chieàu höôùng chuyeån töø caùc xaõ hoäi truyeàn thoáng sang caùc xaõ hoäi hieän ñaïi. Neáu chaáp nhaän caùch hieåu hieän ñaïi hoùa nhö kieåu phöông Taây vaø söï lan truyeàn cuûa noù töø caùc nöôùc trung taâm ra caùc nöôùc ngoaïi vi thì taát nhieân phaûi chaáp nhaän moät quaù trình tieán hoùa xaõ hoäi khoâng laûng traùnh ñöôïc. Döïa treân caùc döõ kieän veà caùc coâng xaõ noâng thoân ôû AÁn Ñoä, lyù thuyeát veà “Phöông thöùc saûn xuaát AÙ Chaâu” cuûa K. Marx ñeà caäp ñeán phöông thöùc saûn xuaát
mang naëng taøn dö cuûa coâng xaõ nguyeân thuûy, taïo ra moät hình thaùi xaõ hoäi ñaëc thuø cuûa Chaâu AÙ, khoâng chuyeån haún sang cheá ñoä noâ leä vaø cheá ñoä phong kieán ñöôïc. Xeùt theo tieán hoùa lòch söû, moät xaõ hoäi kieåu ñoù coù theå ñöôïc duy trì raát laâu daøi, vì söï caân baèng tónh naøy khoâng cho pheùp baát cöù moät löïc löôïng saûn xuaát môùi naøo xuaát hieän vaø khoâng coù nhaân toá xaõ hoäi naøo phaù vôõ noù. Nhö vaäy, khoâng coù cuoäc caùch maïng xaõ hoäi naøo ngoaøi cuoäc caùch maïng qua nhöõng aùp löïc cuûa tö baûn phöông Taây. Nhöõng quy luaät cuûa tieán hoùa khoâng theå chæ döïa vaøo yeáu toá ngoaïi sinh (exogene) maø phaûi coù yeáu toá noäi sinh (endogene) laøm ñoäng löïc quyeát ñònh. Nghóa laø phaûi coù nhöõng maàm moáng ñuû maïnh cuûa moät phöông thöùc saûn xuaát môùi, hoaëc saün coù, hoaëc ñöôïc nuoâi döôõng ñeå lôùn daàn leân. Ngoaøi ra, khoâng coù caùch naøo khaùc ñeå tieán hoùa ñöôïc. Treân cô sôû ñoù, thuyeát hieän ñaïi hoùa ñöôïc phaùt trieån theo caùc höôùng cuï theå sau trong ñieàu kieän caùc nöôùc chaäm phaùt trieån : - Öu tieân cho muïc ñích naâng cao söùc soáng cuûa ña soá daân cö noâng thoân, ñeå phaùt trieån ñoäng löïc töø yeáu toá “noäi sinh” cuûa ngöôøi noâng daân, cuøng gia ñình vaø coäng ñoàng noâng thoân cuûa hoï. - Duy trì uy tín cuûa ngheà noâng, thoâng qua xem xeùt ñaày ñuû veà vai troø cuûa noâng nghieäp noâng thoân, veà moät neàn noâng nghieäp töï toàn vôùi caùc giaù trò veà moâi tröôøng sinh thaùi, gia ñình vaø coäng ñoàng noâng thoân. - Khoâi phuïc vaø phaùt huy caùc giaù trò vaên hoùa ôû noâng thoân trong söï keát hôïp caùc theå cheá voán coù – gia toäc, laøng xaõ, vôùi vieäc phaùt trieån caùc theå cheá môùi – doanh nghieäp, toå chöùc hôïp taùc, cô sôû giaùo duïc, y teá hieän ñaïi. - Thöïc hieän coâng nghieäp hoùa vôùi vieäc ñöa vaøo noâng thoân nhöõng thieát bò kyõ thuaät töø coâng nghieäp ñeå ñieän khí hoùa, cô giôùi hoùa, thuûy lôïi hoùa, hoùa hoïc hoùa, phaùt trieån coâng ngheä sinh hoïc vaø thoâng tin tin hoïc hoùa noâng nghieäp; phaùt trieån cô sôû haï taàng kinh teá xaõ hoäi vaø cung caáp nhöõng tieän nghi sinh hoaït cho daân cö noâng thoân.
- Töøng böôùc ñoâ thò hoùa noâng thoân vôùi nhöõng hình thöùc vaø böôùc ñi thích hôïp töø vieäc xaây döïng caùc cuïm, tuyeán daân cö taäp trung, caùc thò traán vaø thaønh phoá nhoû ôû noâng thoân treân cô sôû khai thaùc nhöõng lôïi theá veà caûnh quan moâi tröôøng töï nhieân. - Ña daïng hoùa caùc loaïi hình toå chöùc kinh doanh noâng nghieäp töø kinh teá hoä vaø lieân keát vôùi kinh teá hoä – ñôn vò kinh teá töï chuû ôû noâng thoân. - Vieäc gaén noâng nghieïâp vôùi coâng nghieäp vaø dòch vuï laø moät taát yeáu vaø seõ laøm xuaát hieän caùc hình thöùc toå chöùc khaùc ôû trình ñoä cao hôn – laø nhöõng doanh nghieäp coâng nghieäp ñaëc thuø. - Giaûi quyeát haøi hoøa moái quan heä maät thieát giöõa quaù trình hieän ñaïi hoùa vôùi quaù trình phaân boá laïi daân cö vaø lao ñoäng xaõ hoäi ôû caùc nöôùc coù maät ñoä daân soá cao, lao ñoäng dö thöøa hoaëc tieàm aån dö thöøa lôùn nhö nhieàu nöôùc Chaâu AÙ. 1.2.2. Lyù thuyeát veà kinh teá gia ñình noâng daân. Lyù thuyeát coù aûnh höôûng nhaát trong söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá noâng daân laø lyù thuyeát kinh teá noâng daân cuûa Tchayanov (1924) treân cô sôû xaõ hoäi noâng daân töï caáp, töï tuùc cuûa nöôùc Nga thôøi kyø ñoù, coi hoä noâng daân laø moät doanh nghieäp khoâng duøng lao ñoäng laøm thueâ, chæ söû duïng lao ñoäng trong gia ñình. Luaän ñieåm cô baûn cuûa thuyeát naøy coi kinh teá noâng daân laø phöông thöùc saûn xuaát toàn taïi trong moïi cheá ñoä xaõ hoäi töø noâ leä ñeán tö baûn chuû nghóa, theo caùc quy luaät phaùt trieån rieâng vaø tìm caùch thích öùng vôùi cô cheá kinh teá hieän haønh trong moãi cheá ñoä xaõ hoäi. Ñaëc tröng cô baûn cuûa kinh teá hoä laø söï caân baèng giöõa lao ñoäng vaø tieâu duøng gia ñình – giöõa söï thoûa maõn caùc nhu caàu gia ñình vaø söï gia taêng lao ñoäng. Do ñoù khoâng coù khaùi nieäm tieàn löông vaø cuõng khoâng tính ñöôïc ñaày ñuû chính xaùc chi phí saûn xuaát vaø lôïi nhuaän. Muïc tieâu cuûa hoä noâng daân laø thu nhaäp cao –saûn löôïng haøng naêm tröø ñi chi phí (ngoaïi tröø chi phí lao ñoäng gia ñình)- töø
troàng troït, chaên nuoâi vaø caû töø hoaït ñoäng phi noâng nghieäp. Ñoù laø keát quaû chung cuûa lao ñoäng gia ñình. Nhöõng ngöôøi uûng hoä Tchayanov cuõng ñaõ phaùt trieån hoïc thuyeát Tchayanov theo nhöõng höôùng chính laø : - Ñi vaøo phaùt trieån saûn xuaát haøng hoùa, kinh teá gia ñình noâng daân vaãn laø ñôn vò kinh teá töï chuû nhöng phaûi ñaët trong thò tröôøng vaø phaûi chaáp nhaän söï taùc ñoäng cuûa caùc quy luaät kinh teá thò tröôøng – quy luaät giaù trò, caïnh tranh, vì lôïi nhuaän … Do ñoù, phaûi haïch toaùn ñaày ñuû thoâng qua nhöõng quan heä trao ñoåi vôùi beân ngoaøi. - Kinh teá gia ñình noâng daân vaãn laø ñôn vò kinh teá töï chuû nhöng phaûi hôïp taùc lieân keát vôùi nhau vaø vôùi caùc toå chöùc khaùc trong neàn kinh teá bôûi töï thaân noâng hoä kheùp kín khoâng ñuû söùc tieáp nhaän hoaëc tieáp nhaän keùm hieäu quaû caùc yeáu toá nguoàn löïc hieän ñaïi beân ngoaøi vaø töï thaân noâng hoä cuõng khoâng theå thöïc hieän troïn veïn ñuôïc caùc yeâu caàu cuûa thò tröôøng haøng hoùa quy moâ lôùn. - Söï tích tuï vaø taäp trung nguoàn löïc caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng ñeå neàn kinh teá phaùt trieån caû chieàu roäng laãn chieàu saâu laøm cho hoä noâng daân tuy laø ñôn vò kinh teá töï chuû, nhöng khoâng theå chæ hoaït ñoäng trong giôùi haïn cuûa quyõ ñaát, nguoàn lao ñoäng vaø voán cuûa gia ñình, maø coøn phaûi coù nguoàn boå sung taêng theâm töø vieäc boå sung theâm ñaát, thueâ theâm lao ñoäng vaø vay voán töø heä thoáng tín duïng. Nhö vaäy, vôùi nhöõng höôùng phaùt trieån ñoù ñaõ ñöa thuyeát kinh teá gia ñình noâng daân töø thuyeát kinh teá “hoä kheùp kín – ñoùng” thaønh thuyeát kinh teá “hoä môû”. 1.3. Caùc quan nieäm veà phaùt trieån noâng nghieäp beàn vöõng 1.3.1. Quan nieäm veà noâng nghieäp beàn vöõng Maëc duø luaän giaûi veà khaùi nieäm beàn vöõng coøn nhieàu yù kieán khaùc nhau, nhöng ñaõ coù nhöõng yù töôûng mang tính phoå bieán veà caùc khía caïnh kinh teá vaø
phuùc lôïi xaõ hoäi, moâi tröôøng töï nhieân vaø xaõ hoäi nhaân vaên vôùi vieäc phaùt trieån ñaùp öùng nhu caàu hieän taïi nhöng khoâng laøm thöông toån ñeán naêng löïc ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc theá heä töông lai. Naêm 1989 FAO ñöa ra ñònh nghóa nhö sau : “Phaùt trieån beàn vöõng laø vieäc quaûn lí vaø baûo toàn cô sôû taøi nguyeân thieân nhieân, ñònh höôùng nhöõng thay ñoåi coâng ngheä vaø theå cheá theo moät phöông thöùc sao cho ñaït ñeán söï thoûa maõn moät caùch lieân tuïc nhöõng nhu caàu cuûa con ngöôøi cuûa nhöõng theá heä hoâm nay vaø mai sau. Söï phaùt trieån beàn vöõng nhö vaäy trong lónh vöïc noâng nghieäp (noâng nghieäp, laâm nghieäp, thuûy saûn) chính laø söï baûo toàn ñaát, nöôùc, caùc nguoàn gen vaø thöïc vaät, khoâng bò suy thoaùi moâi tröôøng, vôùi kyõ thuaät thích hôïp, sinh lôïi kinh teá vaø chaáp nhaän veà maët xaõ hoäi .” 1.3.2. Caùc hôïp phaàn cuûa noâng nghieäp beàn vöõng Caùc chính saùch vaø giaûi phaùp quaûn lí neàn noâng nghieäp phaûi tuaân thuû caùc yeâu caàu theo nguyeân taéc sau: - Giaûm thieåu nhöõng ñaàu tö beân ngoaøi vaø vieäc söû duïng caùc saûn phaåm khoâng taùi taïo vôùi tieàm aån lôùn gaây haïi moâi tröôøng vaø söùc khoeû cuûa con ngöôøi . - Söû duïng hieäu quaû hôn nhöõng nguoàn ñaàu tö hieän coù ñeå giaûm giaù thaønh . - Tieáp caän moät caùch hôïp lí hôn ñoái vôùi nhöõng cô hoäi vaø caùc nguoàn taøi nguyeân mang tính naêng suaát vaø ñoái vôùi söï tieán boä cuûa caùc hình thaùi noâng nghieäp coù tính xaõ hoäi hoaù cao hôn. - Söû duïng hieäu quaû hôn tieàm naêng sinh hoïc vaø di truyeàn ñoäng thöïc vaät . - Söû duïng coù hieäu quaû hôn nhöõng tri thöùc vaø kyõ thuaät cuûa cö daân ñòa phöông. - Taêng cöôøng tính töï chuû vaø töï tin trong noâng daân . - Saûn xuaát hieäu quaû vôùi vieäc nhaán maïnh vieäc quaûn lí toång hôïp trang traïi vaø baûo veä ñaát, nöôùc, naêng löôïng vaø caùc nguoàn taøi nguyeân sinh hoïc .
Neáu caùc hôïp phaàn naøy lieân keát vôùi nhau, heä thoáng canh taùc seõ trôû neân thích hôïp vôùi vieäc söû duïng coù hieäu quaû hôn caùc nguoàn taøi nguyeân. Töø ñoù, muïc ñích cuûa noâng nghieäp beàn vöõng laø coá gaéng ñaït ñeán vieäc söû duïng toång hôïp haøng loaït coâng ngheä quaûn lí nöôùc, ñaát, dinh döôõng vaø saâu beänh. 1.4. Kinh nghieäm chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp ôû Vieät Nam vaø moät soá nöôùc treân theá giôùi : Quaù trình phaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäp vaø chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp Vieät Nam trong thôøi gian qua ñem laïi nhieàu thaønh töïu tích cöïc, ñem laïi moät soá baøi hoïc kinh nghieäm nhö sau : - Laáy ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng noâng thoân vaø coâng nghieäp cheá bieán laø khaâu ñoät phaù ñeå chuyeån dòch cô caáu vaø phaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäp. - Chuyeån dòch phaûi xuaát phaùt töø nhu caàu thò tröôøng, laáy nhu caàu thò tröôøng laøm muïc tieâu phaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäp. - Xaây döïng heä thoáng chính saùch khuyeán khích noâng daân vaø caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia thöïc hieän. Ñoù laø caùc chính saùch veà thò tröôøng, tieâu thuï saûn phaåm thoâng qua hôïp ñoàng, thöôûng xuaát khaåu, coâng taùc xuùc tieán thöông maïi, caùc chính saùch ñaàu tö cho khoa hoïc coâng ngheä vaø khuyeán noâng …. - Taêng cöôøng aùp duïng caùc coâng ngheä môùi trong saûn xuaát noâng nghieäp, ñaëc bieät laø chöông trình gioáng caây troàng vaät nuoâi vaø coâng ngheä sinh hoïc. - Söï chæ ñaïo saâu saùt cuûa caùc chính quyeàn caùc caáp vaø quy hoïach saûn xuaát cuï theå laø raát quan troïng ñoái vôùi thaønh coâng cuûa quaù trình chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp. Quaù trình chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp ñaït ñöôïc keát quaû toát ôû nhieàu ñòa phöông trong caû nöôùc. ÔÛ huyeän Gia Loäc, tænh Haûi Döông, quaù trình chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp gaén vôùi vieäc quy hoïach söû duïng ñaát
vaø höôùng daãn noâng daân doàn ñieàn ñoåi thöûa, taäp trung phaùt trieån moät soá saûn phaåm chuû löïc, taïo tieàn ñeà cho saûn xuaát haøng hoùa phaùt trieån. Ôû vuøng ÑBSCL, trong giai ñoïan 2001 – 2003, ñaõ coù 351.000 ha dieän tích ñaát noâng ngö nghieäp chieám 11,6% dieän tích ñaát noâng nghieäp ñöôïc chuyeån dòch, ñaït vaø vöôït treân 50 trieäu ñoàng/ha/naêm. Caùc moâ hình canh taùc ñaït hieäu quaû cao ôû vuøng ÑBSCL chuû yeáu laø moâ hình chuyeân canh caây aên quaû ôû Tieàn Giang, Vónh Long, Beán Tre, moâ hình luaân canh luùa – rau – maøu ôû An Giang, moâ hình chuyeân maøu, rau, hoa, caây caûnh vaø caây coâng nghieäp ngaén ngaøy ôû Tieàn Giang, Soùc Traêng, Vónh Long, Baïc Lieâu …, moâ hình luaân canh luùa – thuûy saûn, moâ hình chuyeân thuûy saûn, moâ hình VAC vaø moâ hình khaùc nhö troàng coû vaø nuoâi boø, troàng hoa hueä, toâm quaûng canh caûi tieán … Veà moâ hình saûn xuaát keát hôïp giöõa noâng nghieäp vaø cheá bieán coù theå keå ñeán tröôøng hôïp noâng tröôøng Soâng Haäu (Caàn Thô) vôùi moâ hình RRVAC coù giaù trò phoå bieán ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø tö nhaân coù qui moâ lôùn veà saûn xuaát, cheá bieán vaø tieâu thuï noâng saûn, cho thaáy coù theå ñaït ñöôïc phaùt trieån beàn vöõng thoâng qua heä thoáng hôïp taùc vaø khuyeán khích söï tham gia cuûa ngöôøi daân. Quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp vaø caûi thieän cô caáu kinh teá noâng thoân theo höôùng coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa dieãn ra ôû caùc nöôùc Ñoâng AÙ vaø Ñoâng Nam AÙ trong thôøi gian qua, töø ñoù ruùt ra moät soá kinh nghieäm coù theå vaän duïng vaøo ñieàu kieän noâng nghieäp noâng thoân nöôùc ta nhö sau: - Xu theá giaûm nhanh tyû troïng saûn phaåm vaø lao ñoäng trong khu vöïc noâng nghieäp so vôùi toång saûn phaåm vaø lao ñoäng xaõ hoäi. Caùc nöôùc vaø laõnh thoå thuoäc khu vöïc Ñoâng AÙ coù tyû troïng saûn phaåm vaø lao ñoäng cuûa khu vöïc noâng nghieäp giaûm khaù nhanh, naêm 1950 GDP cuûa noâng nghieäp toaøn khu vöïc chieám 20,4%, ñeán naêm 1980 giaûm 13,7% trong GDP chung. Caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ tyû troïng naøy giaûm xuoáng chaäm hôn tyû troïng GDP noâng nghieäp toaøn khu vöïc töø 43,7% naêm 1950 xuoáng 25,7% naêm 1980 vaø tyû troïng lao ñoäng noâng nghieäp töø 72,1%
xuoáng 55,9% laø phuø hôïp vôùi quaù trình coâng nghieäp hoùa, vôùi söï phaùt trieån neàn kinh teá quoác daân. - Trong noäi boä cô caáu ngaønh noâng nghieäp ñaõ vaø ñang coù söï ña daïng hoùa saûn xuaát caùc loaïi saûn phaåm noâng laâm thuûy saûn. Nhieàu nöôùc ñaõ vaø ñang chuyeån sang neàn noâng nghieäp ña canh thay theá cho vieäc troàng caây löông thöïc coù haït, chuû yeáu laø ñoäc canh luùa, khai thaùc lôïi theá töï nhieân phaùt trieån nhöõng caây coù giaù trò kinh teá cao vaø giaù trò xuaát khaåu nhö: cao su, coï daàu, caø pheâ, cheø, xoaøi, v.v... - Ñaåy maïnh coâng nghieäp noâng thoân vôùi nhieàu hình thöùc ña daïng.Vieäc ñaàu tö voán vaø kyõ thuaät hieän ñaïi xaây döïng coâng nghieäp noâng thoân ñöôïc ñaåy maïnh nhaèm khai thaùc nguoàn nguyeân lieäu taïi choã, thu huùt lao ñoäng dö thöøa vaø ñaùp öùng nhu caàu saûn phaåm tieâu duøng cho noâng thoân. Hình thöùc xí nghieäp “Höông traán” ôû noâng thoân Trung Quoác vôùi phöông chaâm “ly noâng baát ly höông” trong voøng 10 naêm (1980-1991) ñem laïi söï chuyeån dòch maïnh meõ cô caáu kinh teá noâng thoân Trung Quoác. Naêm 1980, ôû Trung Quoác, giaù trò noâng nghieäp chieám 68,8% vaø giaù trò coâng nghieäp noâng thoân 34,1%, naêm 1991 tyû leä naøy laø 42,9% vaø 57,1%. - Môû roäng vaø phaùt trieån heä thoáng dòch vuï ôû noâng thoân:Vieäc phaùt trieån heä thoáng dòch vuï noâng thoân, bao goàm nhöõng dòch vuï saûn xuaát vaø dòch vuï ñôøi soáng xaõ hoäi laø ñoøi hoûi coù tính qui luaät vaø taùc ñoäng maïnh ñeán quaù trình phaùt trieån kinh teá noâng thoân. - Cô caáu kyõ thuaät trong noâng nghieäp noâng thoân cuûa caùc nöôùc chaâu AÙ ñaõ gaén phöông thöùc truyeàn thoáng vôùi phöông thöùc hieän ñaïi, chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp theo höôùng coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa. Coâng taùc thuûy lôïi ôû caùc nöôùc chaâu AÙ luoân ñöôïc coi troïng vaø taêng cöôøng. Naêm 1989 tyû leä dieän tích trong noâng nghieäp ñöôïc töôùi cuûa Trung Quoác ñaït 47,2%, Nhaät Baûn 61,9% so vôùi toaøn theá giôùi laø 15,8%, caùc khu vöïc chaâu AÂu – Myõ vaø Phi laø 9,1%. Caùc nöôùc trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ raát coi troïng coâng nghieäp cheá bieán, haï thaáp tæ