- Soạn bài: Ôn tập văn học dân gian Việt Nam 1. - Soạn bài: Ôn tập văn học dân gian Việt Nam (siêu ngắn) mẫu 1 1.1. - Các đặc trưng cơ bản của văn học dân gian. - Các đặc trưng cơ bản của văn học dân gian Việt Nam. - Tính truyền miệng Tính tập thể Tính thực hành Ví dụ - Truyền miệng là. - phương thức lưu hành và tồn tại của văn học dân gian.. - Tính truyền miệng biểu hiện qua diễn xướng dân gian tạo nên tính dị bản và hoàn thiện tác phẩm. - Quá trình sáng tác tập thể được diễn ra như sau: ban đầu, tác phẩm do một cá nhân khởi xướng sau đó tập thể hưởng ứng tham gia sửa chữa, thêm bớt và hoàn thiện tác phẩm đó.. - Tác phẩm dân gian sau khi ra đời đã trở thành tài sản chung của tập thể.. - Phần lớn tác phẩm văn học dân gian được ra đời, truyền tụng và phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt cộng đồng (hò chèo thuyền, hò đánh cá…). - Các thể loại văn học dân gian đã học. - Truyện dân gian Câu nói dân gian. - Thơ ca dân gian. - Sân khấu dân gian Thần thoại, sử thi, truyền thuyết, truyện cổ. - Đặc điểm của các thể loại truyện kể dân gian. - Thể loại. - Kiểu nhân vật. - Đặc điểm nghệ thuật. - ngợi ca phẩm chất anh hùng và khát vọng phát triển cộng đồng của người xưa. - Xã hội cổ đại ở giai đoạn tiền giai cấp, những tình cảm, khát vọng cao đẹp của con người. - Bày tỏ thái độ và cách đánh giá của nhân vật đối với các sự kiện và nhân vật lịch. - Các sự kiện, nhân vật lịch sử có thật được thần kì hóa qua một. - Nhân vật lịch. - thể hiện ước mơ của người dân trong xã hội có giai cấp: thiện thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà.. - Truyện hoàn toàn hư cấu, kết cấu theo đường thẳng, nhân vật chính thường trải qua ba chặng trong cuộc đời.. - của con. - Nhân vật có nét xấu. - a.- Ca dao than thân thường là lời than của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.. - Ca dao yêu thương tình nghĩa đề cập đến tình bạn cao đẹp, tình yêu lứa đôi thắm thiết mặn nồng, nỗi nhớ nhung da diết và tình nghĩa thủy chung,...của con người. - trong cuộc sống. - Ca dao hài hước phê phán những thói tật xấu của con người và nói lên tinh thần lạc quan yêu đời của người dân lao động trong cuộc sống vất vả của họ.. - Các biện pháp nghệ thuật thường được sử dụng trong ca dao: so sánh, ẩn dụ, phóng đại, nói giảm,.... - Những nét nổi bật trong nghệ thuật miêu tả Đăm Săn: so sánh, phóng đại, trùng điệp. - Hiệu quả nghệ thuật: lí tưởng hóa vẻ đẹp của người anh hùng sử thi, một vẻ đẹp kì vĩ trong một không gian hoành tráng.. - Phân tích truyện cổ tích Tấm Cám để làm sáng tỏ “sự chuyển biến của hình tượng nhân vật Tấm: từ yếu đuối, thụ động đến kiên quyết đấu tranh giành lại sự sống và hạnh phúc cho mình:. - Sự giấu dốt của con người. - Mở đầu các bài ca dao như vậy có tác dụng nhấn mạnh và tạo thói quen để người nghe dễ tiếp nhận.. - Các hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong những bài ca dao đã học: tấm lụa đào, củ ấu gai, chiếc khăn, ngọn đèn, trăng, sao, mặt trời,..... - Tác giả dân gian lấy các hình ảnh đó trong cuộc sống đời thường, trong thiên nhiên...nâng lên thành hình ảnh ẩn dụ nên dễ cảm nhận, dễ đi vào lòng người.. - Một số câu ca dao nói về:. - Một vài bài ca dao hài hước:. - Dân gian có câu tục ngữ:. - Soạn bài: Ôn tập văn học dân gian Việt Nam (siêu ngắn) mẫu 2 2.1. - Bài học này nhằm củng cố, hệ thống hóa những kiến thức đã học về văn học dân gian Việt Nam. - Những kiến thức chung về văn học dân gian (khái niệm, đặc điểm về nội dung và nghệ thuật).. - Những kiến thức về đoạn trích hoặc tác phẩm đã học.. - Định nghĩa về văn học dân gian có thể được phát biểu theo nhiều cách nhưng cần chú ý thể hiện được những đặc điểm cơ bản của dòng văn học này:. - Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng, được hình thành, tồn tại và phát triển nhờ tập thể. - Tác phẩm văn học dân gian gắn bó và phục vụ cho các hoạt động khác nhau trong đời sống cộng đồng.. - Các đặc trưng của văn học dân gian (xem chi tiết trong bài 2 - khái quát văn học dân gian Việt Nam):. - Là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng.. - Là sáng tạo mang tính tập thể.. - Tính truyền miệng: Các tác phẩm văn học dân gian đều gắn với quá trình diễn xướng. - Đặc điểm này thể hiện rất rõ trong ca dao (gắn với lời hát), sử thi, cổ tích (gắn với hình thức kể. - Ví dụ bài ca dao về "lời dẫn cưới và thách cưới". - Tính tập thể: Nghĩa là nói đến tính vô danh (tác phẩm là sản phẩm của cả cộng đồng) và tính dị bản của văn học dân gian. - Chính việc tác phẩm văn học dân gian không bị "hạn chế". - về việc sửa chữa trong quá trình truyền miệng nên mới sinh ra các văn bản khác nhau của cùng một tác phẩm (các dị bản: các câu cao dao có mô típ mở đầu là: "Thân em như...").. - Văn học dân gian Việt Nam gồm những thể loại chính như: thần thoại, sử thi dân gian, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn, tục ngữ, câu đố, ca dao – dân ca, vè, truyện thơ, các thể loại sân khấu (chèo, tuồng, múa rối, các trò diễn mang tích truyện).. - Những đặc trưng chủ yếu của một số thể loại văn học dân gian:. - Đặc điểm nghệ thuật:. - Là những tác phẩm tự sự có quy mô lớn.. - Hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng về sức mạnh và trí tuệ.. - Nội dung: Kể bề những sự kiện và nhân vật lịch sử (hoặc có liên quan đến lịch sử) theo quan điểm đánh giá của dân gian.. - Là những tác phẩm văn xuôi tự sự có dung lượng vừa phải.. - Thể hiện tinh thần nhân đạo và sự lạc quan của người lao động.. - Là những tác phẩm văn xuôi tự sự.. - Có sự tham gia của nhiều yếu tố kì ảo hoang đường (nhân vật thần: bụt, tiên, phù thuỷ. - Thường có một kết cấu quen thuộc: Nhân vật chính gặp khó khăn hoạn nạn cuối cùng vượt qua và được hưởng hạnh phúc.. - Đặc điểm nghệ thuật: Dung lượng ngắn, kết cấu chặt chẽ, mâu thuẫn phát triển nhanh, kết thúc bất ngờ và độc đáo.. - Truyện thơ là những tác phẩm tự sự dân gian bằng thơ nên nó vừa có tính chất tự sự (có cốt truyện) vừa giầu tính chất trữ tình.. - Là những tác phẩm có dung lượng lớn (Tiễn dặn người yêu có hơn 1800 câu thơ).. - Bảng tổng hợp các thể loại văn học dân gian. - Sân khấu dân gian Thần thoại, cổ tích truyền thuyết, ngụ. - Ca dao - dân ca, vè. - Bảng tổng hợp, so sánh các thể loại văn học dân gian. - Thể hiện thái độ, cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và các nhân vật lịch sử. - Kể về các sự kiện, nhân vật lịch sử có thật nhưng đã được khúc xạ qua hư cấu tưởng tượng. - Thể hiện. - nguyện vọng ước mơ của nhân dân trong xã hội có giai cấp. - thẳng, nhân vật chính trải qua các chặng khác nhau trong cuộc đời. - Những điều trái tự nhiên, những thói hư tật xấu trong xã hội. - Kiểu nhân vật có thói hư tật xấu (học trò giấu dốt, thầy lí. - a) Ca dao than thân thường là lời của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.. - Ca dao yêu thương, tình nghĩa đề cập đến tình bạn cao đẹp, tình yêu đôi lứa (với những cung bậc phong phú như nhớ thương, hờn giận. - Ca dao yêu thương thường gắn với những biểu tượng như cái khăn, chiếc cầu. - Ca dao tình nghĩa còn thường sử dụng những ước lệ như cây đa, bến nước, con thuyền, gừng cay, muối mặn. - Trong ca dao hài hước, tiếng cười tự trào là tiếng cười hóm hỉnh, hồn nhiên vô tư nhằm "thi vị hóa". - Có thể nhận xét rằng ca dao hài ước là sản phẩm của tâm hồn lạc quan yêu đời của người lao động. - b) Các biện pháp nghệ thuật thường sử dụng trong ca dao:. - Sử dụng các thể thơ quen thuộc của dân gian (chủ yếu là lục bát).. - Các biện pháp nghệ thuật này có khá nhiều điểm khác với nghệ thuật thơ của văn học viết. - Trong khi đó những sáng tác của văn học viết lại in đậm những dấu ấn cá nhân (luôn có xu hướng tìm cách diễn đạt mới, lạ lẫm để thu hút độc giả và để tạo ra những "ấn tượng nghệ thuật". - Trong ba đoạn văn này, nét nổi bật trong nghệ thuật miêu tả nhân vật anh hùng nằm ở các thủ pháp sau:. - Sự kết hợp linh hoạt của các biện pháp nghệ thuật này cùng với trí tưởng tượng hết sức phong phú của tác giả, dân gian đã góp phần tôn lên vẻ đẹp của người anh hùng sử thi - một vẻ đẹp kì vĩ lớn lao trong một khung cảnh cũng rất hoành tráng và dữ dội.. - Đặc sắc nghệ thuật của truyện Tấm Cám là đã khắc họa được hình tượng Tấm có sự phát triển về tính cách. - Ở giai đoạn này, tuy Tấm nhiều lần hóa thân nhưng nhân vật Bụt đã không còn xuất hiện. - Hơn nữa, Tấm lại có sự giúp đỡ của nhân vật thần kì nên Tấm còn thụ động. - Sự phát triển tính cách của nhân vật Tấm cũng cho thấy sức sống bất diệt của con người trước sự vùi dập của các thế lực thù địch. - của con người