- MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ SỐ ĐỂ ĐẠT MỤC TIÊU TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ Ở VIỆT NAM. - Sau hơn 30 năm mở cửa và thực hiện đổi mới kinh tế thì mô hình tăng trưởng dựa trên thâm dụng lao động và tài nguyên đã không còn tạo ra động lực phát triển ổn định và bền vững. - Chính phủ đã sớm nhận ra tiềm năng to lớn của mô hình tăng trưởng kinh tế dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó phát triển kinh tế số được xem là xu hướng tất yếu để tạo ra những động lực tăng trưởng kinh tế cho Việt Nam trong bối cảnh làn sóng cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ. - Trên cơ sở phân tích một số cơ hội của kinh tế số được coi như là đòn bẩy cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam, bài viết đã đề xuất một số giải pháp phát triển kinh tế để đạt được mục tiêu tăng trưởng như đã đề ra.. - Từ khóa: Kinh tế số, phát triển kinh tế số.. - Hiện nay nền kinh tế thế giới đang thay đổi một cách sâu rộng, đặc biệt là sự tác động của đại dịch COVID - 19. - Hoạt động kinh tế không chỉ đơn thuần là việc trao đổi hàng hoá giữa người với người mà dựa trên các công nghệ kỹ thuật số. - Đó chính là nền kinh tế số. - Kinh tế số là “một nền kinh tế vận hành chủ yếu dựa trên công nghệ số”, đặc biệt là các giao dịch điện tử tiến hành thông qua Internet. - Kinh tế số hiện diện trên tất cả các lĩnh vực và nền kinh tế (công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ. - Xét về bản chất, đây là các mô hình tổ chức và phương thức hoạt động, quản lý của nền kinh tế dựa trên ứng dụng công nghệ số. - Lĩnh vực công nghệ kỹ thuật số phát triển đã mở đường cho sự đổi mới và phát triển trên toàn cầu. - Ở tầm vĩ mô, kinh tế số cũng có những đóng góp không nhỏ trong sự hội nhập của các doanh nghiệp vào chuỗi công nghệ toàn cầu. - Đặc trưng của kinh tế số là có thể được tập hợp trong 3 quá trình xử lý chính đan xen với nhau, bao gồm: xử lý vật liệu. - Tính kết nối giữa các chủ thể và chu trình kinh tế nhờ vào các thành tựu của công nghệ thông tin và Internet giúp kết nối hóa các nguồn lực, lược bỏ nhiều khâu trung gian và tăng cơ hội tiếp cận chuỗi giá trị toàn cầu. - Nền kinh tế số hiện có trị giá hơn 3.000 tỷ USD và sử dụng xấp xỉ 10%. - Chính có nền kinh tế số mà hiệu suất kinh tế đạt được nhiều thành quả cao, các ngành công nghiệp có bước chuyển biến đột phá trong mô hình kinh doanh, từ thương mại điện tử, quảng cáo trực tuyến trên các trang mạng xã hội (Facebook, instagram), giải trí (Netflix, Pinterest), đến giao thông vận tải (Uber, Grab, goViet) đến phân phối, bán buôn và bán lẻ (Lazada, Shoppe. - đã và đang góp phần định hình nên một thời đại kinh tế mới, thời đại của kinh tế số.. - Nghị quyết số 52-NQ/TW về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã nhấn mạnh vấn đề cơ cấu lại nền kinh tế gắn chặt với đẩy mạnh kinh tế số, nhằm mục tiêu kinh tế số chiếm 20% GDP vào năm 2025, 30% GDP vào năm 2030. - Đây được coi là kim chỉ nam, thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước trong phát triển kinh tế số tại Việt Nam. - Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng khẳng định: Xây dựng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số là một chủ trương lớn cần được đẩy mạnh triển khai trong thời gian tới. - Trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 trên toàn cầu thì những đóng góp của kinh tế số hóa đối với các doanh nghiệp Việt để từng bước tham gia vào chuỗi công nghệ toàn cầu đang rất rõ nét. - Việt Nam cũng phải hòa nhịp cùng guồng quay kỹ thuật số của thế giới và phải có thay đổi lớn trong mô hình kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam để tạo ra bước ngoặt giúp kinh tế - xã hội Việt Nam phát triển lên một tầm cao mới. - Do đại dịch COVID – 19 kéo dài, các nước đang phát triển như Việt Nam lại sớm có cơ hội tốt để thúc đẩy chuyển đổi số, kinh tế số phát triển nhanh hơn tạo lập cách sống mới, văn hoá mới. - trong xây dựng phát triển đô thị. - Kinh tế số - đòn bẩy để tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam. - đã tạo ra nền tảng lý tưởng để đẩy mạnh hơn nữa các nỗ lực phát triển kinh tế số [3].. - kinh tế số chiếm trên 30% GDP. - hình thành một số chuỗi đô thị thông minh tại các khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc, phía Nam và miền Trung. - có năng suất lao động cao, có đủ năng lực làm chủ và áp dụng công nghệ hiện đại trong tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh.. - Phát triển kinh tế số là sử dụng công nghệ số và dữ liệu để tạo ra những mô hình kinh doanh mới. - Sử dụng kinh tế số sẽ góp phần tăng năng suất lao động. - Trong nền kinh tế số, các doanh nghiệp sẽ đổi mới quy trình sản xuất, kinh doanh sang mô hình theo hệ sinh thái, liên kết từ khâu sản xuất, thương mại đến sử dụng. - Xu thế phát triển của nền kinh tế số được dẫn dắt bởi thương mại điện tử. - Năm 2019, doanh thu bán lẻ thị trường Việt Nam ước đạt 211 tỷ USD, trong đó doanh thu thương mại điện tử đạt khoảng 10,4 tỷ USD tương ứng 4,92% thị phần bán lẻ. - Chỉ trong một thời gian ngắn, thương mại điện tử tại Việt Nam đã có sự bứt phá mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng trung bình từ 25% -30%/năm, dự tính sẽ đạt mốc 50 tỷ USD chiếm khoảng 12% thị trường bán lẻ trong nước đến năm 2025 [5].. - Với những giá trị to lớn mà nền kinh tế số đã và sẽ mang đến, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Việt Nam xác định kinh tế số là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. - Kinh tế số là đòn bẩy để Việt Nam có thể đi nhanh, đi tắt, trở thành "con hổ". - Hiện nay, nền kinh tế số Việt Nam đang dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng trong khu vực Đông Nam Á. - Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là 2 trong 7 thành phố lớn phát triển nền kinh tế số của khu vực. - Việt Nam trở thành thị trường đón nhận nguồn đầu tư đứng thứ 3 trong khu vực sau Indonesia và Singapore.. - Có thể nói, sự phát triển kỹ thuật số đã và đang thay đổi các nền kinh tế trên toàn cầu với tốc độ chóng mặt. - Năm 2016, nền kinh tế số toàn cầu trị giá 11,5 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 15,5% GDP của thế giới. - Việt Nam đang đứng trước thời cơ mới để hội nhập sâu rộng hơn và hiệu quả hơn vào nền kinh tế thế giới, tiến thẳng vào lĩnh vực công nghiệp mới, tranh thủ các thành tựu khoa học - công nghệ tiên tiến để đẩy nhanh hơn tiến trình và thu hẹp khoảng cách phát triển. - Theo Báo cáo nghiên cứu của Google và Temasek (Singapore), kinh tế số của Việt Nam đạt quy mô khoảng 3 tỷ USD năm 2015, tăng lên 9 tỷ USD năm 2018 và dự báo đạt 30 tỷ USD vào năm 2025. - Trong 10 năm qua, kinh tế số Việt Nam đã phát triển không ngừng về cả nền tảng hạ tầng lẫn thị trường kinh doanh. - Việt Nam xếp thứ 13 trong top 20 quốc gia có số dân sử dụng mạng Internet đông nhất thế giới. - Năm 2018, thương mại điện tử ở Việt Nam tăng trưởng 30% với tổng doanh thu bán lẻ của thương mại điện tử đạt 8 tỷ USD. - Sự phát triển sôi động của kinh tế số tại Việt Nam hứa hẹn sẽ mang lại cơ hội cho nhiều doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ. - Khi tham gia vào thị trường lao động trong nền kinh tế số, người lao động phải đổi mới để thích nghi vì các kỹ năng, kiến thức và các phương thức kinh doanh truyền thống trước đây cũng chuyển sang môi trường số. - Một trong những cú hích để đẩy mạnh phát triển kinh tế số ở Việt Nam là cú bắt tay của gã khổng lồ Amazon với T&T Group (với sự hỗ trợ của Ngân hàng SHB). - là bệ đỡ cho tương lai phát triển của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhóm nhỏ và vừa. - Đối với Việt Nam, mặc dù xuất khẩu là điểm sáng trong bức tranh kinh tế song việc xuất khẩu sản phẩm thương hiệu Việt Nam tới các thị trường quốc tế còn hạn chế. - Có thể thấy, sự hợp tác của SHB, T&T Group với Amazon không chỉ đánh dấu sự ghi nhận của các tập đoàn lớn quốc tế đối với vị thế và nâng tầm hình ảnh đất nước Việt Nam trên bản đồ thế giới, mà còn góp phần mở ra tương lai tươi sáng cho nền kinh tế số, góp phần thúc đẩy nhanh nền kinh tế số mà đất nước đang hướng tới. - Một số hàm ý để kinh tế số đạt mục tiêu 20% GDP vào năm 2030 và 30% GDP vào năm 2030. - Do vậy, trong tương lai gần, Việt Nam cần tạo ra làn sóng, động lực quốc gia về phát triển kinh tế mạnh mẽ hơn, góp phần mang lại những bứt phá cho Việt Nam trong mọi mặt kinh tế, chính trị, xã hội.. - Kinh tế số, thương mại điện tử tại Việt Nam đang có sự tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ trung bình những năm qua từ 25. - Tốc độ phát triển nhanh của kinh tế số, thương mại điện tử và sự mở rộng nhanh chóng của không gian mạng cũng đặt Việt Nam trước các khó khăn, thách thức trong phát triển. - Hiện tại, hệ thống thể chế, chính sách cũng như các thiết chế thực thi, giải quyết tranh chấp và hiệu lực của cơ quan thực thi liên quan đến phát triển kinh tế số còn yếu, chưa đồng bộ và hiệu quả nên chưa khai thác hết tiềm năng để phát triển kinh tế số. - Nhận thức của người dân về kinh tế số còn hạn chế, kỹ năng sử dụng Internet an toàn thấp và chưa theo kịp với tốc độ phát triển của công nghệ.. - Việc lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả ngày càng trở nên tinh vi trên mạng Internet, không chỉ ở Việt Nam mà còn ở khắp nơi trên thế giới.. - Nhiều doanh nghiệp, cá nhân, quảng bá, cung cấp sản phẩm, dịch vụ, trên các sàn thương mại điện tử nhưng đơn vị quản lý sàn lại không có trụ sở ở Việt Nam. - Chính vì vậy, để khai thác tiềm năng, phát triển kinh tế số và đạt được mục tiêu như đã xác định, cần thực hiện các giải pháp khắc phục khó khăn, thách thức, xây dựng nền tảng để kinh tế số phát triển, tăng tốc trong năm 2020 và các năm tiếp theo.. - Trước hết, cần chuyển đổi trọng tâm chiến lược kinh tế.. - Trong hơn ba thập kỷ đổi mới vừa qua, Việt Nam đã tăng trưởng nhanh chóng và bao trùm. - Điều này đạt được thông qua chiến lược phát triển thị trường, mở cửa nền kinh tế với thương mại quốc tế, thu hút nhiều đầu tư FDI, phát triển sản xuất và trở thành thị trường lao động giá rẻ cạnh tranh. - Chiến lược kinh tế đã mang đến thành công cho Việt Nam với mức tăng trưởng GDP cao trong hơn ba thập kỷ vừa qua sẽ không tiếp tục đem lại mức tăng trưởng và phát triển tương tự trong tương lai. - Các chính sách và quy định xuyên suốt để định hình nền kinh tế số cần bao gồm các chính sách và quy định liên quan đến các luồng dữ liệu xuyên quốc gia, bảo mật dữ liệu, an ninh mạng, bảo vệ khách hàng, giao dịch điện tử và pháp luật về thương mại điện tử và thuế. - Việt Nam cần chủ động tham gia vào các khuôn khổ pháp lý khu vực và toàn cầu để phát triển kinh tế số. - Thứ ba, xây dựng và công bố quy hoạch ngành về phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin. - hỗ trợ sự phát triển của thương mại điện tử, hợp đồng điện tử, chữ ký số. - Cùng với xây dựng và phát triển kết cấu hạ tầng viễn thông hiện đại, trở thành nền tảng của nền kinh tế số, cần chú trọng việc bảo đảm an toàn, an ninh mạng, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp dễ dàng, bình đẳng trong cơ hội tiếp cận các cơ hội phát triển nội dung số. - Thứ tư, phát triển nguồn nhân lực cho nền kinh tế số.. - Sự thiếu hụt nguồn nhân lực công nghệ thông tin được xem là một trong những mối thách thức lớn đối với sự phát triển của nền kinh tế số của Việt Nam.. - Đội ngũ nhân lực cho nền kinh tế số trước hết là từ các chuyên gia kinh tế số cao cấp. - Trong bối cảnh trình độ nền kinh tế thấp, Việt Nam thiếu vắng các chuyên gia kinh tế số cao cấp, những người có đủ kiến thức và kỹ năng đa lĩnh vực (khoa học, công nghệ, kinh tế, quản lý, xã hội, v.v. - để định hình phát triển kinh tế số ở tầm quốc gia. - Công việc xây dựng một đội ngũ chuyên gia kinh tế số là rất cấp thiết, tuy nhiên, không thể hoàn thành công việc này một sớm một chiều được. - nhiệm vụ kinh tế - xã hội với thời gian đủ phù hợp để hình thành một nhóm cộng tác các chuyên gia cao cấp thuộc các lĩnh vực liên quan (khoa học, công nghệ, kinh tế, quản lý, xã hội, v.v.) để tham gia xây dựng một kế hoạch kinh tế số trung hạn. - Một kế hoạch trung hạn được kiểm định trong thực tiễn sẽ tạo tiền đề xây dựng một chiến lược quốc gia về kinh tế số dài hạn.. - Đội ngũ nhân lực cho kinh tế số còn là các lãnh đạo doanh nghiệp và các chuyên viên kinh tế số. - Thành phần chủ chốt đối với sự phát triển kinh tế số Việt Nam là các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. - Quyết tâm và nỗ lực tự đào tạo về kinh tế số của đội ngũ lãnh đạo doanh nghiệp có ý nghĩa quyết định trong việc tạo động lực triển khai và ứng dụng các thành phần kinh tế số, giúp doanh nghiệp vượt qua một rào cản rất lớn cho chuyển đổi số là trình độ cạnh tranh của Việt Nam còn rất thấp (năm 2019, Việt Nam xếp hạng 67 trong số 141 quốc gia-vùng lãnh thổ [8]. - Chính phủ, các cơ quan quản lý Nhà nước, các cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp cần phối hợp để nâng cao kiến thức và kỹ năng về kinh tế số cho lãnh đạo doanh nghiệp. - Thứ năm, tạo những điều kiện thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển trong nền kinh tế số. - Trong bài phát biểu khai mạc Hội nghị Diễn đàn Kinh tế thế giới về ASEAN (WEF ASEAN 2018), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã khẳng định các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ là xương sống của các nền kinh tế ASEAN và là nơi khởi nguồn của nhiều ý tưởng, mô hình kinh doanh mới và sáng tạo. - Đặc biệt là từ năm 2019, rất nhiều tập đoàn kinh tế tư nhân xuất hiện và đã đầu tư vào những lĩnh vực rất quan trọng của nền kinh tế, đó là những lĩnh vực đặc trưng của công nghệ 4.0 và đầu tư vào phát triển hạ tầng của nền kinh tế - những lĩnh vực mà lâu nay chỉ có khu vực kinh tế nhà nước mới làm. - Cộng đồng doanh nghiệp tư nhân rất hào hứng với cách mạng công nghiệp lần thứ tư và nền kinh tế số. - Vậy, làm sao để các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam cũng có được những lợi ích từ cuộc cách mạng công nghệ số này? Câu trả lời là trí tuệ nhân tạo - một trong những động cơ để phát triển kinh tế số. - Nhưng trong khi thực tế vẫn còn hiện tượng “cát cứ” về dữ liệu khiến việc phát triển trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam còn gặp khó. - Trong thời đại số ngày nay, kinh tế số đã trở thành xu thế phát triển tất yếu đối với các nền kinh tế trên thế giới. - Kinh tế số bao gồm rất nhiều loại hình kinh tế mới và đa dạng, tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh cho các doanh nghiệp và cơ hội việc làm cho người lao động. - Bài báo đã có một số phân tích cơ bản được kinh tế số là đòn bẩy để thực hiện tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam. - Chuyển đổi trọng tâm chiến lược kinh tế. - xây dựng và công bố quy hoạch ngành về phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin. - phát triển nguồn nhân lực cho nền kinh tế số, đặc biệt là các chuyên gia cao cấp về kinh tế số. - tạo những điều kiện thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển trong nền kinh tế số là những giải pháp có ý nghĩa trong công cuộc phát triển kinh tế số Việt Nam đạt mục tiêu 20% GDP vào năm 2030 và 30% GDP vào năm 2030. - Chúng ta phải tin tưởng vào tương lai kinh tế số Việt Nam sẽ phát triển nhanh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước trong thời đại số ngày nay.. - [1] https://unitrain.edu.vn, “Kinh tế số là gì. - [2] https://vov.vn, “Nền kinh tế số của Việt Nam có thể sẽ kém cạnh tranh hơn”, truy cập ngày 5/9/2020.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt