- Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường, Tập 34, Số Chất lượng nước biển ven bờ từ dữ liệu các trạm quan trắc môi trường phía Nam Việt Nam Phạm Hữu Tâm* Viện Hải dương học - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Số 01 Cầu Đá, Nha Trang, Khánh Hòa, Việt Nam Nhận ngày 24 tháng 4 năm 2018 Chỉnh sửa ngày 30 tháng 5 năm 2018. - Chấp nhận đăng ngày 30 tháng 5 năm 2018 Tóm tắt: Hệ thống các trạm quan trắc và phân tích môi trường biển phía Nam Việt Nam được thiết lập từ năm 1996 và hoạt động liên tục cho đến nay, trong đó, có ba trạm Nha Trang, Vũng Tàu và Rạch Giá là những trạm được quan trắc liên tục theo tần suất 2 lần/năm. - Các thông số môi trường quan trắc trong nước biển ven bờ bao gồm: thông số cơ bản (pH, DO, độc đục, TSS), muối dinh dưỡng (ammonia, nitrite, nitrate, phosphate), kim loại nặng (Zn, Cu, Pb, As, Cd, Hg) và dầu mỡ khoáng. - Các thông số quan trắc trên trong giai đoạn 2013-2017 đã được thu thập, phân tích và đánh giá. - Kết quả cho thấy nước biển ven bờ phía Nam Việt Nam nhìn chung còn tương đối tốt về mặt sinh thái, mặc dù hàm lượng các thông số đo đạc có biến đổi theo mùa, pha triều và vùng miền. - Tuy nhiên, một vài thông số môi trường như độ đục, tổng chất rắn lơ lửng (TSS), các muối dinh dưỡng tại trạm Vũng Tàu và Rạch Giá vượt giá trị giới hạn (GTGH) được quy định trong các Quy chuẩn của Việt Nam (QCVN 10-MT:2015/BTNMT), Úc và ASEAN về chất lượng nước biển ven bờ áp dụng cho nuôi trồng thủy sản và bảo tồn thủy sinh. - Kết quả cũng đã phản ảnh được các đặc điểm môi trường từng khu vực quan trắc cũng như tác động của một số hoạt động kinh tế - xã hội đến chất lượng môi trường biển ven bờ phía Nam Việt Nam. - Từ khóa: Chất lượng nước biển, quan trắc môi trường, thông số môi trường, Nam Việt Nam. - Mở đầu chính thống, đáng tin cậy và có hệ thống nhất đối với việc nghiên cứu và đánh giá cũng như Tuy số lượng điểm quan trắc và tần suất đo theo dõi diễn biến chất lượng môi trường nước chưa đáp ứng được nhu cầu, nhưng các số liệu biển ven bờ phía Nam Việt Nam cho đến nay. - thu thập được tại ba trạm quan trắc Nha Trang, Kết quả quan trắc tại các trạm này đều được Vũng Tàu và Rạch Giá là chuỗi số liệu đo đạc công bố trong báo cáo tổng kết hàng năm phản. - ảnh hiện trạng môi trường vùng biển phía Nam. - Tuy nhiên, những nghiên cứu nêu trên Vị trí trạm nằm giữa vịnh Vũng Tàu, trước các chỉ tập trung thống kê và mô tả số liệu quan trắc cửa sông thuộc hệ thống sông Sài Gòn - Đồng cũng như sơ bộ đánh giá chất lượng môi trường Nai như Ngã Bảy, Gò Gia, Thị Vải, Chà Vá, của từng trạm quan trắc riêng lẻ, chưa tập hợp Dinh, cạnh trạm đèn quan sát phao luồng (Nhà được số liệu quan trắc của nhiều năm liên tiếp Trắng), ở độ sâu gần 10m. - Trạm nằm ở giữa nhằm đánh giá hiện trạng và xu thế biến động vịnh, một bên là thị trấn Cần Thạnh, Cần Giờ, chất lượng môi trường nước biển ven bờ tại ba thành phố Hồ Chí Minh, một bên là phường trạm quan trắc nói riêng và vùng biển ven bờ Bến Đình, thành phố Vũng Tàu. - Toàn bộ khu phía Nam Việt Nam nói chung. - Có Vì vậy, bài báo này tập trung thu thập, xử lý thể nói khu vực này đang chịu sức ép môi chuỗi số liệu về các thông số cơ bản, các muối trường ngày càng tăng không những do các dinh dưỡng, dầu mỡ khoáng và kim loại nặng hoạt động kinh tế dọc các sông Thị Vải, Đồng trong nước biển ven bờ được quan trắc liên tục Nai, Sài Gòn như các cảng thương mại, các khu trong giai đoạn 2013-2017 tại ba trạm quan trắc chế xuất, khu công nghiệp mà còn từ các hoạt nhằm đánh giá cũng như xem xét diễn biến chất động kinh tế khác trong nội địa của các tỉnh lượng môi trường nước biển ven bờ tại ba trạm Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu. - quan trắc thuộc vùng biển phía Nam. - Thông tin về trạm quan trắc ngoài khó khăn nên nước từ sông Cửa Lớn hầu như chi phối chất lượng nước trong vịnh. - Vị trí ba trạm quan trắc biển ven bờ Nam Việt Nam. - Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường, Tập 34, Số . - Các thông số như độ đục, nitrite, nitrate không quy định trong QCVN 10- Cơ sở tài liệu chính là nguồn số liệu lịch sử MT:2015/BTNMT thì sử dụng Tiêu chuẩn chất được thu thập, từ ba trạm Quan trắc và Phân lượng nước thủy sản của Australia và các nước tích môi trường biển phía Nam trong giai đoạn ASEAN [12-14]. - Tại các trạm quan trắc này, mẫu nước biển ven bờ được thu định kỳ 2 lần/năm (mùa khô và mùa mưa). - Chất lượng nước biển ven bờ giai đoạn chân triều, mẫu dầu mỡ khoáng chỉ thu ở tầng mặt, đối với trạm có độ sâu