Người biên tập trong ta

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

213
lượt xem 60
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong mỗi người chúng ta lúc nào cũng đã có sẵn một người biên tập. Tuy nhiên, chúng ta buộc phải học thêm nhằm mài giũa cho những kỹ năng biên tập tự nhiên thêm sắc bén, đáp ứng yêu cầu của công việc biên tập chuyên nghiệp. Các biên tập viên văn bản chuyên nghiệp thường dành phần lớn thời gian để đọc văn bản. Nếu đọc một cách cẩn thận thì bước đầu bạn đã có thể phát triển những kỹ năng cần thiết cho nghề biên tập, với bất cứ phương tiện truyền thông nào. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Người biên tập trong ta

Ngư i biên t p trong ta Trong m i ngư i chúng ta lúc nào cũng ã có s n m t ngư i biên t p. Tuy nhiên, chúng ta bu c ph i h c thêm nh m mài giũa cho nh ng k năng biên t p t nhiên thêm s c bén, áp ng yêu c u c a công vi c biên t p chuyên nghi p. Các biên t p viên văn b n chuyên nghi p thư ng dành ph n l n th i gian c văn b n. N u c m t cách c n th n thì bư c u b n ã có th phát tri n nh ng k năng c n thi t cho ngh biên t p, v i b t c phương ti n truy n thông nào. Trên th c t , b n ã s h u m t s k năng c n thi t cho công vi c biên t p. N u thích thú v i nh ng con ch và có thói quen c nhi u ( c sách, báo, t p chí, văn b n trên Internet,…), b n s th y ph n dư i ây là m t cách trình bày nh ng i u b n ã bi t v ngôn ng và k năng c, vi t, tư ng thu t, phân tích ho c bình lu n. L dĩ nhiên, cũng có nh ng i m khác bi t. N u không, các tòa so n ch ng c n ph i c t công ào t o biên t p viên mà làm gì.
Không gi ng cách c bình thư ng c biên t p không gi ng như nh ng cách c bình thư ng. Gi a nh ng cách c bình thư ng v i nhau cũng có nh ng i m không tương ng. c truy n trinh thám, ch ng h n, s không gi ng v i c tài li u làm bài thi ho c c tin t c trên Internet hay các t báo. Khi c ti u thuy t trinh thám, nh ng o n gay c n s cu n hút b n, giúp b n thư giãn (và ôi khi thêm m t chút ng não). Trong khi ó, tài li u giáo khoa l i cung c p ki n th c, thông tin và c cách phân tích ki n th c, thông tin ó. B n ph i h c và ghi nh – nhi u khi thu c lòng – có th làm bài thi cho t t, t c ph i ng não nhi u. Văn b n trên Internet có th giúp b n tìm hi u m t v n nào ó tương i y , nhi u khi v i c bi u ho c hình nh và hình v . Còn m t t báo xu t b n h ng ngày l i cho bi t v nh ng s ki n ã x y ra; bài thư ng là ng n g n, giúp nhanh chóng n m b t ư c tin t c. Và như v y, b n ã t hình thành nh ng ki u c khác nhau v m c ích, phương pháp và cách th c t p trung ti p nh n thông tin.
D u v y, nh ng ki u c nói trên u có m t s i m gi ng nhau. Dù c báo, sách, tài li u h c t p hay văn b n trên m ng, b n u không dành h t tâm trí cho vi c c và ti p nh n d ki n và thông tin m t cách th ng. B n m c nhiên ch p nh n nh ng gì ã ư c vi t ra là chính xác, áng tin c y. Tuy nhiên, ôi khi trong văn b n có i u gì ó gây băn khoăn. Trong cu n truy n trinh thám, ch ng h n, k gi t ngư i b b t quá d dàng vì b quên ví t i nơi gây án, trong khi trư c ó ã u trí m t cách thông minh v i c nh sát. Ch c ch n ây là sai sót c a tác gi vì chi ti t này không h p lý. Và có th b n c m th y th t v ng, cho r ng truy n này t quá. B n s ph n ng th nào khi th y tên h c a m t ngh sĩ mình hâm m b vi t sai? H n i v i b n, ó không ph i chuy n nh và s cho r ng ngư i vi t không áng tin c y. Ch m t sai l m thôi cũng b n ánh giá toàn b bài vi t là không t t. Trên th c t , l i này thư ng d n n l i khác, sai sót này thư ng d n n sai sót khác. R i cho dù v n ti p t c c bài ó nhưng b n s kh t khe hơn: “ngư i biên t p trong ta” ã lên ti ng. Ngư i biên t p ã xu t hi n trong b n t r t s m, ngay t khi b n còn nh , khi b n b t u h c ư c các k năng ngôn ng ph c t p và s d ng, không ch b t chư c ngư i khác mà còn k l i chuy n gì ó và ánh giá nh ng gì nghe ư c. Khi trư ng thành, ngư i biên t p trong b n cũng luôn l ng nghe, quan sát và ánh giá. Luôn làm công vi c biên t p Khi còn nh , b n nghe m t ngư i b n k chuy n. Nghe xong, b n h i: “Thi t không? Có b ng ch ng gì không?” Như v y ngư i biên t p trong b n ã lên ti ng, òi h i thông tin ư c cung c p ph i chính xác. Vô hình trung,
b n ã làm gi ng như biên t p viên gi i ho c phóng viên gi i. Biên t p viên gi i luôn yêu c u phóng viên ph i trưng ch ng c ; phóng viên gi i luôn ngh ngu n tin cho bi t s ki n có chính xác hay không. T c b n mu n ki m ch ng thông tin nhưng m t cách tr c ti p (nhà báo không h i th ng th ng như th ). Các biên t p viên dày d n kinh nghi m hay tranh cãi v i nhau khi có thông tin nh y c m v i tư. H tranh cãi v quy n ư c bi t c a ngư i c và quy n riêng tư c a ngư i b tin t c ng ch m t i. Li u có nên ăng tin ó không? B n cũng có th t ra câu h i tương t khi nhìn m t ngư i b hói u và suy nghĩ nên ăn nói như th nào. Nh giáo d c c a gia ình, ngư i biên t p trong b n ã bi t quan tâm, suy xét ưa ra thông tin phù h p cho m t tình hu ng c th và n nh ng ngư i nghe c th . Ngay t khi b n còn bé, có th cha m b n v n thư ng nh c nh b n ph i suy nghĩ k trư c khi nh n xét ai ó và dùng ch sao cho phù h p v i t ng tình hu ng m t. Khi còn nh , b n t ng k chuy n cư i. Có th vì quá h p t p, b n vào chuy n m t cách t ng t. Do ó, ngư i nghe không th y câu chuy n h p d n chút nào. Mu n k chuy n hài cho hay, ph i i t t n cao trào – là tình ti t gây cư i. T c ph i theo m t trình t nh t nh. C u trúc c a chuy n là y u t ch ch t giúp b n trình bày n i dung m t cách rõ ràng, d hi u và gây ư c n tư ng nơi ngư i nghe, ngư i c. Gi hãy xét n m t lo i biên t p khác: ghi bài gi ng. Trong m t bu i h c, n u vi t l i t t c nh ng gì th y, cô giáo nói thì ph i m t r t nhi u th i gian. Do ó, m t s sinh viên thư ng ch ghi l i nh ng ý chính. Nhưng làm
th nào bi t ó là ý chính? Có th trong lúc gi ng bài, th y ho c cô giáo nói: ho c “Nh nhé, ch này r t quan tr ng” ho c “N i dung v a r i có th ư c vào thi ó”. Ph n l n th i gian trong l p b n ph i quy t nh nh ng gì c n ghi, d a vào nh ng gì th y, cô giáo truy n t và c nh ng hi u bi t c a chính b n. Khi ưa ra quy t nh xem i u gì là quan tr ng hay không trong m t b i c nh nào ó, b n ang làm công vi c biên t p. C n nhi u hơn là b n năng Ngoài vi c ghi chép trong l p h c, b n còn ch n kênh truy n hình xem khi nhà; và th nh tho ng còn ch ư ng cho m t ngư i b hành bên hè ph . Và b n luôn ch n l c và tìm thông tin phù h p cho nh ng tình hu ng ó, m t cách vô th c. ó chính là nh ng lúc b n làm công vi c biên t p. Và n u b n quen v i vi c lên m ng Internet và s tương tác cao t i nh ng m ng xã h i thì b n cũng ã làm quen v i công vi c biên t p. B n luôn luôn ph i ch n l c, s p x p và th m nh nh ng gì ngư i khác cung c p trên m ng, sao cho nh ng thông tin ó phù h p v i nhu c u và m i quan tâm c a b n. V y ngh biên t p chuyên nghi p chính là m t phiên b n cao c p hơn c a “ngư i biên t p trong ta”, c a nh ng ki u biên t p b n t ng làm t th a nh cho n khi trư ng thành. c n ây, b n có th s t h i: “V y c n gì ph i ào t o biên t p viên?” Trên th c t , ngư i biên t p trong ta thư ng khá lư i bi ng, có cái
nhìn phi n di n và ch quan tâm n nh ng gì có l i cho mình. Ngư i biên t p này ch nghĩ n “tôi” thay vì nghĩ n “chúng ta”. Do ó, không th d a hoàn toàn vào b n năng biên t p làm ngh biên t p báo chí ư c. i v i vi c ghi chép trên l p, ch ng h n, ngư i biên t p trong ta r t h u ích. Nhưng n u m t hôm b n không i h c, ph i mư n ghi chép c a m tb nh c xem l i, h n b n s không n m b t ư c n i dung bài gi ng. B i l , ngư i b n h c ch ghi tóm t t và ghi cho mình hi u là chính. Ngư i biên t p trong ta c a b n không gi ng v i ngư i biên t p trong ta c a b n ng môn. Như v y ngư i biên t p trong m i ngư i chúng ta ch là i m kh i u. Ngư i biên t p chuyên nghi p luôn òi h i thông tin ư c cung c p ph i chính xác, áng quan tâm và bài v ph i ư c trình bày v i c u trúc phù h p cho b n c, b n xem ài ho c nghe ài. Biên t p chuyên nghi p còn òi h i b n ph i n m v ng nh ng k năng chuyên bi t.