Sự giống và khác nhau giữa hành vi sai lạc, các giấc mơ và tư duy sáng tạo

- Sự giống và khác nhau giữa hành vi sai lạc, các giấc mơ và tư duy sáng tạo.
- Hành vi của con người và nhiều loài động vật được điều khiển bởi hệ thần kinh.
- Các giấc mơ và tư duy tuy không phải loài động vật nào cũng có nhưng chúng cũng được thực hiện bởi hệ thần kinh.
- Điều này có nghĩa là điều khiển hành vi, hình thành các giấc mơ và tư duy đều là những hoạt động của hệ thần kinh.
- Các hoạt động của hệ thần kinh là đối tượng nghiên cứu của khoa học.
- đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động của hệ thần kinh về từng dạng của nó.
- Sigmund Freud đã có những nghiên cứu sâu về các hành vi sai lạc và các giấc mơ và đã có những mô tả ti mỉ về các hành vi sai lạc và các giấc mơ.
- Tuy nhiên những kết luận của Freud về các hành vi sai lạc và các giấc mơ là những điều phải xem xét cẩn thận.
- Hoạt động điều khiển hành vi dẫn đến các hành vi sai lạc, các giấc mơ trong giấc ngủ ( và cả trong lúc thức), tư duy sáng tạo đều diễn ra trong bộ não và đều là các hoạt động của hệ thần kinh, vậy giữa chúng có gì giống và khác nhau không và đó là những gì? Bài viết này chưa làm sáng tỏ toàn bộ vấn đề nhưng cũng cố gắng đưa ra một số điểm chính..
- Hành vi sai lạc, giấc mơ và tư duy sáng tạo.
- Hành vi sai lạc là một bộ phận cấu thành các hành vi của một cá nhân.
- Hành vi sai lạc được xét đối với những người bình thường chứ không xét đối với những người bênh nhân thần kinh hoặc tâm thần, trong một số trường hợp người bị ốm cũng có thể không được xét.
- Như vậy theo Freud, hành vi sai lạc không chỉ thể hiện bằng các hành vi, mà còn biểu hiện ở sự tiếp nhận các tác động từ bên ngoài tới hệ thần kinh qua các cơ quan cảm giác của nó.
- Freud nghiên cứu hành vi sai lạc của lời nói trên hệ thống ngôn ngữ Đức - Phổ nên những biểu hiện sai lạc có thể có những điểm giống hoặc khác với các hệ thống ngôn ngữ khác.
- Thực ra, việc xếp sự nghe sai vào các hành vi sai lạc trên đây như Freud là không đúng bởi hành vi là sự thể hiện ra bên ngoài của hoạt động thần kinh thông qua lời nói và hành động, còn nghe sai là biểu hiện của sự tiếp nhận sai lạc các tác động bên ngoài lên hệ thần kinh.
- Một yếu tố nữa cũng làm gia tăng khả năng dẫn tới các hành vi sai lạc là sự hình thành các thói quen.
- Nói lắp không thuộc những hành vi sai lạc bởi nó là một tật của hệ thần kinh khi nó tạo ra sự lặp lại việc phát một âm nhiều lần, người nói có thể biết trước là mình nói lắp nhưng vẫn để xảy ra tình trạng này và họ phải khổ công rèn luyện mới hạn chế được..
- Giấc mơ là sự xuất hiện các hình ảnh, âm thanh, lời nói trong não mà không do kích thích thần kinh đến từ các cơ quan cảm giác hoặc có các kích thích đó nhưng bộ não lại phản ánh hoàn toàn sai khác về các tác nhân đã tạo ra các kích thích ( điều này giống với sự nghe sai mà Freud đã mô tả nhưng chúng được hình thành trong giấc ngủ).
- Nhưng trong thực tế, sự tưởng tượng trong lúc thức cũng có thể được coi là giấc mơ bởi trong trạng thái đó các cơ quan cảm giác ( hoặc các cơ quan truyền dẫn kích thích cảm giác) bị ức chế nên chúng không tiếp nhận các kích thích thực tại, còn các tế bào thần kinh trung ương vẫn hoạt động để liên kết các hình ảnh, các lời nói đã được ghi nhớ để tạo ra các hình ảnh mới, câu nói mới.
- Giấc mơ là một hoạt động của hệ thần kinh.
- Nhưng hoạt động này không được bộ não huy động các tế bào thần kinh cần thiết hoạt động theo những mục đích xác định.
- Chúng là sự hoạt động của các tế bào thần kinh không bị ức chế hoặc đã thoát khỏi trạng thái ức chế.
- Sự thiết lập các liên kết và các đường dẫn truyền kích thích thần kinh có thể là trước đó hoặc hoàn toàn mới.
- Các giấc mơ dựa trên các thiết lập liên kết thần kinh cũ giúp cho người mơ có thế nhớ lại được những gì mình đã mơ, còn sự thiết lập mới có thể mất đi ngay khi giấc mơ kết thúc và khiến cho người mơ không thể nhớ được nội dung của giấc mơ nếu khả năng hình thành các ghi nhớ mới của họ kém ( để ghi lại được các giấc mơ)..
- Các giấc mơ có thể có khởi đầu từ bên ngoài hệ thần kinh, nhưng phần lớn trong đó khởi đầu từ ngay bên trong hệ thần kinh.
- là các kích thích nội cảm giác và tạo nên các giấc mơ đòi hỏi thỏa mãn nhu cầu sinh lý như tiểu, đại tiện…Kết thúc các giấc mơ thường là sự thực hiện các hành vi do giấc mơ dẫn đến ( hành vi có thể được thực hiện hoặc không và người mơ có thể thấy có những sự cản trở trong việc thực hiện hành vi).
- Sự khởi đầu từ bên trong hệ thần kinh có các dạng tái hiện lại sự ghi nhớ về các tác động mà người mơ đã tiếp nhận trước đó hoặc là tiếp tục một quá trình tư duy đang dang dở mà vì một lý do nào đó phải tạm dừng hoặc chuyển vào trạng thái tư duy ẩn.
- Các giấc mơ đang diễn ra có thể chịu sự tác động của các kích thích thần kinh đến từ hệ thống ngoại cảm giác khi các kích thích này xảy ra đột ngột và cường độ đủ mạnh.
- Freud cho rằng nguyên nhân của các hành vi sai lạc, các giấc mơ là sự “dồn nén tính dục”.
- có nghĩa tính dục bị dồn nén đến một mức độ nào đó sẽ tự động biểu hiện thành các hành vi sai lạc hoặc các giấc mơ.
- Đây là một kết luận không đúng mặc dù nếu xét theo nghĩa hẹp chúng thể hiện sự hoạt động của các tế bào thần kinh có mức hưng phấn cao.
- Tư duy sáng tạo là hoạt động của hệ thần kinh nhằm làm rõ các đối tượng được hệ thần kinh tiếp nhận mà thông tin do đối tượng cung cấp không đủ.
- Hệ thần kinh sẽ tìm kiếm các thông tin khác về đối tượng hoặc của các đối tượng khác có thể gán cho đối tượng đã ghi nhớ trước đó để bổ xung thêm vào lượng thông tin mà đối tượng cung cấp.
- Đây là tư duy sáng tạo trong hoạt động nhận thức và có thể gọi bằng cái tên là sự nhận thức sáng tạo.
- Đây là sự sáng tạo trong ý thức..
- Các hành vi sai lạc, các giấc mơ và tư duy sáng tạo là biểu hiện và hoạt động của hệ thần kinh, Các hành vi sai lạc là biểu hiện của sự điều khiển sai lạc của hệ thần kinh nên trong bài này cũng được coi là hoạt động thần kinh.
- Sở dĩ các hành vi sai lạc cũng được đưa vào bài này và so sánh với tư duy sáng tạo là giữa chúng có những điểm giống nhau trong khi chúng là những biểu hiện cần hạn chế còn tư duy sáng tạo lại là thứ cần phát huy..
- Đây là điểm thú vị trong hoạt động của hệ thần kinh..
- Các cách thức hoạt động của hệ thần kinh.
- Một quá trình hoạt động thần kinh được bắt đầu bằng một kích thích lên hệ thần kinh hoặc do một tế bào thần kinh tự kích hoạt.
- Nhưng các quá trình diễn ra sau khi bấm vào lệnh trên màn hình máy tính với kích thích thần kinh ban đầu là khác nhau.
- Quá trình làm việc của máy tính là theo những chương trình đã được định sẵn, còn với bộ não thì có hai khả năng xảy ra: một là các kích thích đó sẽ cưỡng bức các tế bào thần kinh tiếp nhận kích thích hoạt động, hai là các kích thích đó kích hoạt sự hoạt động của các tế bào thần kinh theo kiểu “ hô- ứng”, nghĩa là kích thích thần kinh mang nghĩa “kêu gọi”sự hoạt động tự nguyện của các tế bào thần kinh, nếu các tế bào thần kinh đáp ứng sự “ kêu gọi” đó thì quá trình hoạt động thần kinh sẽ diễn ra, còn trong trường hợp không có sự đáp ứng thì quá trình hoạt động thần kinh sẽ không có.
- Cách thức thứ nhất thường được hệ thần kinh sử dụng trong các hoạt động mang tính bản năng.
- Tuy vậy khi các đường liên kết và dẫn truyền thần kinh được thiết lập chắc chắn và cường độ của kích thích thần kinh khá mạnh thì các hoạt động thần kinh mới cũng có thể diễn ra với hình thức cưỡng bức này.
- Với cách thức thứ hai thì đây là nguyên nhân của rất nhiều vấn đề trong hoạt động thần kinh.
- Các khả năng sau đây có thể xảy ra trong quan hệ “hô-ứng” giữa các tế bào thần kinh:.
- Không có tế bào thần kinh nào đáp ứng tiếng hô, trong đó bao gồm cả các tế bào nằm trong liên kết với kích thích thần kinh, có nghĩa là các tế bào này có khả năng tiếp nhận kích thích nhưng nó không hoạt động, chúng có thế hoạt động trở lại với các kích thích đó nhưng vào những thời điểm khác.
- Nguyên nhân là do các tế bào thần kinh đang ở trong trạng thái ức chế hoặc không có năng lượng để hoạt động..
- Quá trình hoạt động thần kinh không diễn ra trong trường hợp này..
- Có các tế bào nằm trong cùng một liên kết thần kinh được kích hoạt theo trình tự liên kết.
- Quá trình hoạt động thần kinh diễn ra mang tính tái hiện lại sự ghi nhớ theo trình tự thông tin được hệ thần kinh tiếp nhận và tạo liên kết ghi nhớ.
- Điều này gần giống như cách làm việc của máy tính điện tử và nó tương ứng với phương thức phản xạ có điều kiện hoặc phản ứng thần kinh..
- Có nhiều tế bào thần kinh cùng đáp ứng tiếng hô, trong đó bao gồm các tế bào cùng nằm trong liên kết với kích thích thần kinh và có những tế bào không nằm trong liên kết và đường dẫn truyền với kích thích thần kinh.
- Sự hoạt động trong trường hợp có nhiều tế bào thần kinh cùng đáp ứng tiếng hô sẽ được thệ thần kinh thực hiện theo phương thức “ưu tiên những kẻ to mồm và nhanh chân”, nghĩa là các tế bào, các nhóm tế bào nào phát ra kích thích thần kinh thứ cấp mạnh hơn hoặc nhanh hơn thì hướng hoạt động thần kinh sẽ được chuyển theo kích thích của các tế bào thần kinh này, còn các hướng hoạt động khác sẽ bị đóng lại hoặc có hoạt động với cường độ yếu nên không được thể hiện rõ đủ mức có thể nhận ra chúng..
- cái miệng hãy hát ) sẽ là hành vi sai lạc.
- Nhà hùng biện hay lên tiếng” là sự sáng tạo.
- Sự sáng tạo bao gồm tư duy sáng tạo và hành vi được thực hiện bởi tư duy sáng tạo đó.
- Sự sai lạc thể hiện bằng các hành vi không mong muốn nhưng chúng vẫn được thực hiện bởi quá trình hoạt động của thần kinh dẫn đến chúng có thể là ngắn hơn hoặc cường độ kích thích thần kinh mạnh hơn, chúng được ưu tiên thực hiện trong khi quá trình hoạt động mong muốn vẫn diễn ra nhưng trong trạng thái ẩn.
- Điều kiện để có hành vi sai lạc hoặc tư duy sáng tạo là kích thích thần kinh phải đến được với rất nhiều các phần tử ghi nhớ khác nhau và có nhiều tế bào thần kinh có thể được kích hoạt bởi kích thích đó.
- Điều kiện thứ nhất liên quan đến liên kết thần kinh.
- Số lượng các liên kết thần kinh càng lớn thì cơ hội cho các kích thích thần kinh đến được với các tế bào thần kinh khác nhau càng nhiều.
- Nếu trong quá trình di chuyển trong các đường dẫn truyền thần kinh, các kích thích thần kinh ( mà bản chất là các dòng điện sinh học) còn tạo ra sóng điện từ với tần số nào đó thì chúng còn có thể kích hoạt được các tế bào thần kinh không nằm trong các liên kết thần kinh đã có.
- Điều kiện thứ hai liên quan đến phổ tiếp nhận kích thích thần kinh.
- Phổ rộng giúp cho tế bào có thể hoạt động bởi nhiều kích thích khác nhau, còn phổ hẹp thì số lượng các kích thích có thể làm cho chúng hoạt động là rất ít hoặc chỉ có một.
- Trong ví dụ trên đây, khi tiếng hô “ ai là người Việt nam” cất lên thì người ở quận Thanh xuân đã lên tiếng trước và dẫn đến hành vi sai lạc.
- Nếu phổ tiếp nhận kích thích thần kinh hẹp và trong trường hợp chỉ tiếp nhận được một kích thích duy nhất thì không có hành vi sai lạc và tư duy sáng tạo.
- Cách thức kích hoạt quá trình hoạt động thần kinh theo kiểu “ hô- ứng” đem đến cho hệ thần kinh nhiều ưu điểm:.
- Phản ứng thần kinh diễn ra nhanh và đa dạng do hệ thần kinh không cần phải lục tìm trong kho lưu trữ các phương thức phản ứng đã được ghi nhớ.
- Khi hệ thần kinh tích luỹ được nhiều kinh nghiệm thì nó sẽ có nhiều phương án xử lý khác nhau với cùng một tác động, và trong từng tình huống cụ thể nó có thể tiến hành.
- Bộ não chỉ ghi nhớ những cái chưa được ghi nhớ, còn những cái đã được ghi nhớ và đang được kích hoạt sẽ được bộ não sử dụng vào ghi nhớ cái mới bằng cách thiết lập các đường liên kết thần kinh.
- Thiết lập con đường ngắn nhất cho các phản ứng thần kinh.
- Đây là phương thức tạo ra các liên kết thần kinh giữa các tế bào hoặc nhóm tế bào thần kinh đang hoạt động.
- Các liên kết này được tạo ra giữa các tế bào thần kinh đầu và cuối của một quá trình hoạt động thần kinh.
- Đây là phương pháp của tư duy sáng tạo.
- Cách thiết lập liên kết thần kinh giữa các tế bào thần kinh đang hoạt động còn được thực hiện giữa các tế bào thần kinh thuộc các khu vực ghi nhớ tiếp nhận các kích thích cảm giác khác nhau của cùng đối tượng.
- Điều này giúp cho hệ thần kinh chuyển đổi được cách tư duy.
- Tạo khả năng cho bộ não có thể bổ xung, điều chỉnh, thay thế, chọn lọc các thông tin về đối tượng đang được xem xét và tạo nên các hiệu quả đặc biệt trong hoạt động thần kinh như:.
- Trong thực tế có rất ít đối tượng cung cấp đủ thông tin để hệ thần kinh nhận ra chúng, đối tượng càng phức tạp thì lượng thông tin về đối tượng càng khó được tiếp nhận đầy đủ và điều này còn khó khăn hơn khi các đối tượng áp dụng các biện pháp nguỵ trang, ẩn khuất...Hiệu ứng “ hô-ứng” sẽ kích hoạt các thông tin về đối tượng đã được ghi nhớ trước đó nhưng không được tiếp nhận trong hiện tại hoặc những thông tin giống các thông tin đó để làm rõ đối tượng.
- o Sự thay thế, điều chỉnh thông tin là cơ sở của sự sáng tạo trong hoạt động thần kinh.
- Cái phiền toái đầu tiên là các hành vi sai lạc.
- Khi trong não hình thành những điểm ghi nhớ về một đối tượng, một vấn đề gì đó mà các điểm này dễ được kích hoạt với nhiều kích thích khác nhau và kích thích thứ cấp do chúng tạo ra mạnh đến mức có thể kìm hãm mọi sự kích hoạt khác – chúng là những kẻ nhanh chân và to mồm- thì mọi quá trình hoạt động thần kinh đều bị hướng theo sự hoạt động của các điểm ghi nhớ này mà không thể đi đến những kết quả mong muốn, mọi con đường đều đến thành Rôm, còn mọi ý nghĩ trong trường hợp này đều rơi vào một hố.
- Trong một số trường hợp, quá trình hoạt động thần kinh này có thể tạo nên sự chống đối, sự phản kháng những quá trình hoạt động đúng đắn và cần thiết.
- Quá trình hoạt động thần kinh có thể không xảy ra sự sai lạc, nhưng kết quả là một sự sai lạc..
- Sự giống và khác nhau giữa hành vi sai lạc, giấc mơ và tư duy sáng tạo.
- So sánh sự giống và khác nhau giữa hành vi sai lạc, các giấc mơ và tư duy sáng tạo ở đây không giống với cách so sánh bình thường bởi có ba đối tượng cùng được đưa ra so sánh..
- Chúng ta dễ dàng thấy điểm chung nhất của ba đối tượng đang được xem xét trên đây là chúng diễn ra trong hệ thần kinh ( xin bạn đọc lưu ý đến quy ước đã nêu ở trên.
- kia là chúng ta coi hành vì sai lạc là một hoạt động thần kinh, còn trong thực tế thì không phải như vậy, quy ước này đặt ra theo cách gọi của Freud và nó giúp cho việc hiểu vấn đề dễ hơn).
- Vì chúng diễn ra trong hệ thần kinh nên chúng hoạt động theo phương thức hoạt động của hệ thần kinh đã làm cho chúng hoạt động.
- Có nghĩa là tính chất của chúng chịu ảnh hưởng của các phương thức hoạt động của hệ thần kinh hay chịu ánh hưởng của bộ não nơi chúng diễn ra.
- Cường độ hoạt động, thời gian hoạt động, quy mô hoạt động của chúng phụ thuộc vào các yếu tố như số lượng các đối tượng được ghi nhớ, số lượng và tính chất của các liên kết thần kinh, các kích thích thần kinh hiện tại, trạng thái của hệ thần kinh của từng nhóm, từng tế bào thần kinh, môi trường của hệ thần kinh.
- Sự khác nhau giữa hành vi sai lạc và giấc mơ và tư duy sáng tạo là hành vi sai lạc chỉ xảy ra khi hệ thần kinh đang ở trong trạng thái hưng phấn cao, và do đó nó không xảy ra trong giấc ngủ.
- Sự khác biệt giữa tư duy sáng tạo với hai đối tượng còn lại là tư duy sáng tạo hoạt động trong sự kiểm soát của hệ thần kinh, vì vậy các kết quả hoạt động thần kinh mang lại kết quả tốt.
- Kết qủa của hành vi sai lạc chỉ được nhận ra sau khi hành vi đã được thực hiện.
- Sự giống nhau giữa hành vi sai lạc và tư duy sáng tạo là chúng cần có kích thích ban đầu và có nhiều quá trình hoạt động kinh cùng diễn ra, còn giấc mơ thì chỉ có một quá trình.
- Sự giống nhau giữa tư duy sáng tạo và giấc mơ là chúng có thể tiếp nhận các kích thích mới tham gia vào quá trình hoạt động của chúng.
- Sự tham gia này có thể làm chuyển hướng, thay đổi diến biến và kết quả hoạt động.
- Còn với tư duy sáng tạo là quá trình diễn ra chủ yếu trong trạng thái hưng phấn của hệ thần kinh, các cơ quan cảm giác đang hoạt động nên điều này rất dễ xảy ra và cách để phát huy tốt nhất là sự làm việc, sáng tạo tập thể.
- Hành vi sai lạc là kết quả của một quá trình hoạt động thần kinh không mong muốn, chúng được kích hoạt bởi một kích thích của một quá trình hoạt động khác, chúng giống như một nhánh cây bị bệnh mọc cùng với nhánh cây chính nhưng cho ra hoa kết quả trước, còn tư duy sáng tạo được kích hoạt bởi một yêu cầu sáng tạo và cũng gồm nhiều nhánh cây như hành vi sai lạc, chỉ có điểm khác là nhánh tốt nhất sẽ được chọn.
- Trong suy nghĩ của nhiều người ( và có thể là phần lớn), tư duy sáng tạo được coi là một thứ cao quý, còn hành vi sai lạc là một thứ tầm thường, còn giấc mơ vừa bí hiểm vừa vô bổ.
- Freud cho rằng nguyên nhân của hành vi sai lạc và các giấc mơ là sự dồn nén tính dục và ông không nghiên cứu về tư duy sáng tạo

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt