XY DNG MT S BI TP CH NHIM LP TRONG DY HC GIO DC HC

ThS. Nguyn Th Hng, i hc S phm H Ni 1. t vn Cng tc ca ngi gio vin ch nhim lp l mt ni dung dy hc trong chng trnh Gio dc hc, thuc chng XIX, tp 2 gio trnh Gio dc hc dnh cho sinh vin i hc s phm (PGS.TS Trn Th Tuyt Oanh ch bin), v thuc chng XVII gio trnh dnh cho cc trng i hc v cao ng s phm (PGS.TS Phm Vit Vng ch bin). T chc dy hc ni dung cng tc ch nhim lp c ngha quan trng trong o to nghip v s phm ti cc trng cao ng v i hc s phm, nhm trang b cho sinh vin (SV) nhng tri thc v k nng ch nhim lp, gip cc em thc hin tt nhim v ch nhim lp khi i thc hnh, kin tp, thc tp cng nh sau khi ra trng. dy hc tt chng ny, ngoi vic nghin cu l lun v cng tc ch nhim lp, cc ging vin cn phi nghin cu thc t cng tc ch nhim trng ph thng cp nht nhng vn mi trong cng tc ch nhim. Trong iu kin hin nay, khi thi gian quy nh cho vic dy hc ni dung ny cn hn hp, vic xy dng cc bi tp thc hnh, bi tp tnh hung nhm nh hng v t chc cho SV rn luyn hnh thnh k nng ch nhim lp ngay trong qu trnh hc tp ti cc trng s phm l iu rt cn thit. Trong bi vit ny, chng ti xy dng mt s bi tp tnh hung v bi tp thc hnh ch nhim lp vn dng trong dy hc Gio dc hc, nhm p ng mc tiu dy hc hnh thnh mt s k nng ch nhim lp c bn cho SV. Chng ti trn trng cm n nhng kin ng gp ca cc nh khoa hc v cc ng nghip. 2. Khi nim bi tp ch nhim lp - Bi tp: Theo Nguyn Nh , T in Ting Vit tr 31, bi tp l bi ra n tp, luyn tp, vn dng kin thc hc, rn luyn k nng k xo. - Bi tp l cc nhim v hc tp gio vin t ra cho hc sinh thc hin, c trnh by di dng cu hi, bi ton, tnh hung hay yu cu hot ngbuc hc sinh tm iu cha bit trn c s nhng iu bit, qua nm vng tri thc, hnh thnh k nng k xo tng ng. * Cu trc ca bi tp: Cu trc thng thng ca mt bi tp bao gm: Nhng iu kin: Tp hp nhng d kin cho, cc thuc tnh v mi quan h gia chng. Nhng yu cu: l ci cha bit, ci phi tm kch thch ngi hc phi tch cc hot ng nhn thc gii quyt. Ngoi ra, trong mt s trng hp, cu trc bi tp c th ch l ci cha bit, ci phi tm, yu cu ngi hc phi tch cc hot ng nhn thc gii quyt. * Phn loi bi tp: C nhiu cch phn loi bi tp khc nhau ty theo yu cu v mc ch s dng bi tp.

Cn c vo mc ch s dng bi tp c th phn thnh 2 loi bi tp sau: Bi tp l thuyt: y l loi bi tp cng c, n tp v m rng kin thc l thuyt, lm c s cho vic rn luyn k nng. Bi tp thc hnh: y l loi bi tp vn dng kin thc l thuyt rn luyn cc thao tc, k nng hc tp v hnh ng. * Khi nim bi tp ch nhim lp: T khi nim bi tp nu trn, kt hp vi vic nghin cu l lun v thc tin cng tc ch nhim lp, chng ti quan nim Bi tp ch nhim lp l nhng nhim v l thuyt hoc thc hnh v nhng cng vic ca ngi gio vin ch nhim m ngi dy t ra cho ngi hc. Nhng nhim v ny c trnh by di dng mt tp hp yu cu hot ng, mt tnh hung s phm hay mt cu hi, nhm cng c kin thc l thuyt hoc rn luyn k nng lm gio vin ch nhim. 3. Xc nh mc tiu dy hc chng Cng tc ca gio vin ch nhim lp Cn c vo ni dung dy hc Gio dc hc chng XIX Cng tc ca gio vin ch nhim, cn c vo iu l Trng THCS, Trng THPT v trng ph thng c nhiu cp hc v vn ch nhim lp (Ban hnh theo Quyt nh s: 07/2007/Q-BGT ngy 02/4/2007 ca B trng B Gio dc v o to), cn c vo thc tin cng tc ch nhim lp trng ph thng hin nay, chng ti xc nh nhng mc tiu cn t trong qu trnh dy hc nh sau: V kin thc: Qua dy hc chng ny, SV hiu, nm vng, vn dng c nhng kin thc sau: - Vai tr, chc nng, nhim v, yu cu i vi gio vin ch nhim lp. - Phng php cng tc ca ngi gio vin ch nhim lp. V k nng: Bc u hnh thnh cho SV mt s k nng c bn ca ngi gio vin ch nhim nh: K nng tm hiu i tng hc sinh K nng xy dng k hoch ch nhim lp K nng qun l ton din hot ng ca hc sinh trong mt lp K nng xy dng tp th K nng gio dc ton din hc sinh K nng phi hp vi cc lc lng gio dc khc K nng nh gi kt qu gio dc K nng xy dng d lun tp th lnh mnh K nng gio dc hc sinh c bit K nng bi dng nng lc cho i ng cn b lp K nng t chc cc hot ng gio dc (t chc gi sinh hot lp, t chc hot ng gio dc ngoi gi ln lp theo ch , hot ng hng nghip, hot ng lao ng) K nng lm vic vi h s ch nhim. Vic xc nh mc tiu dy hc ny l c s xy dng cc bi tp. 3. Xy dng mt s bi tp ch nhim lp trong dy hc gio dc * Mt s nguyn tc c bn xy dng bi tp ch nhim lp: Cc bi tp ch nhim lp c xy dng trn cc nguyn tc sau y: - Th nht: Bi tp phi nhm thc hin mc tiu dy hc mn Gio dc hc ni chung vi t cch l mn hc nghip v s phm, v mc tiu dy hc chng Cng tc ca gio vin ch nhim lp ni ring.

- Th hai: Bi tp phi nhm hnh thnh k nng ch nhim lp cho SV s phm. - Th ba: Bi tp phi ph hp vi c im nhn thc ca SV. 3.1. Bi tp tnh hung ch nhim lp Tnh hung 1: X s ghi u bi Trong lp hc do em ch nhim c hc sinh A thng xuyn mc khuyt im, b cc thy c gio phn nh v ghi nhn xt khng tt vo s ghi u bi. Cui tun, c lp pht hin s ghi u bi b x 1 s trang. C gio ch nhim m ngay cuc hp v khng nh ch c em A l ngi x s v bt em phi nhn khuyt im v chu hnh thc k lut ui hc. Cu hi: Theo anh/ ch, c gio x s c ng khng? Nu anh/ ch l gio vin ch nhim trong tnh hung ny anh/ ch s lm th no? Hy sm vai v x l tnh hung trn. Tnh hung 2: i hc mun Lp 10V c hc sinh Q thng xuyn i hc mun, khng c mt vo gi truy bi, b thy c v nh trng nhc nh nhiu ln, lm nh hng khng tt n thnh tch thi ua ca lp. C gio ch nhim rt tc gin v b v ly, Hiu trng nhc nh. C nh gi sinh hot lp hm nay s a ra kim im. Nhng khi i gn n lp, c thy mt s hc sinh trong lp vy quanh em Q v ni: Theo bn mnh, nu c i bn bnh m th cu nn i vo ch nht, ng i vo nhng ngy trong tun m nh hng n vic hc tp. Cu hi: Khi nghe hc sinh ni nh vy, gi sinh hot hm y anh, ch s lm g? Lm th no tm hiu hon cnh gia nh ca em Q. Hy lp k hoch gio dc em Q. Vn dng hnh thc kch tham gia dng li tnh hung trn. Tnh hung 3: C phi l gi sinh hot lp? Khi i thc tp s phm, 3 gio sinh c phn cng ch nhim lp 11 B4- mt lp c kh nhiu hc sinh c bit. C gio hng dn ch nhim giao hon ton cng vic ch nhim cho cc gio sinh. C n gi sinh hot lp th 7 hng tun, cc thy c thc tp thng yu cu hc sinh kim im v thng thn ph bnh, ch trch nhng em c sai phm. C hm, gi sinh hot b ko di thm ch v ph bnh v kim im, iu lm cho khng kh lp hc thng rt cng thng. n mt hm, li cng gi sinh hot lp, khi cc gio sinh va bc vo, pha cui lp c ting ni to: Li n gi x n ri chng my i!. Cu hi: Nu l gio vin ch nhim, trong tnh hung ny anh/ ch s ng x ra sao? Theo anh/ ch nn t chc gi sinh hot lp th no? 3.2. Bi tp thc hnh * Bi tp rn luyn k nng lp k hoch ch nhim: Bi tp 1: Vn dng kin thc v lp k hoch ch nhim lp, anh/ ch hy ln k hoch ch nhim lp cho 4 tun ca thng 3- Thng thanh nin vi vn lp nghip, dnh cho hc sinh lp 10. Bi tp 2: Lp k hoch t chc 2 cuc hp cha m hc sinh u nm v tng kt nm hc, dnh cho lp 12. * Bi tp rn luyn k nng t chc gi sinh hot lp: Bi tp 3: anh/ ch hy lp k hoch t chc gi sinh hot lp cho 1 trong 4 tun ca thng 10- thng thanh nin vi tnh bn, tnh yu v gia nh, dnh cho hc sinh lp 12. Bi tp 4: Hy ng vai l gio vin ch nhim v tin hnh gi sinh hot lp ca tun u nm hc mi.

* Bi tp rn luyn k nng tm hiu i tng hc sinh: Bi tp 5: tm hiu i tng hc sinh lp c phn cng ch nhim, ngoi vic nghin cu s yu l lch, hc bcc thy c ch nhim phi lm g? anh/ ch hy lp phiu iu tra tm hiu hc sinh ca lp mnh! Bi tp 6: Cho mt danh sch tp th hc sinh km theo s yu l lch, hc b, s u bi. Hy phn loi cc hc sinh ! * Bi tp rn luyn k nng t chc hot ng gio dc ngoi gi ln lp Bi tp 7: Lp k hoch v thit k ni dung ch hot ng thng 11- Thanh nin vi truyn thng hiu hc v tn s trng o, dnh cho hc sinh lp 10. Bi tp 8: Lp k hoch v thit k ni dung ch hot ng thng 4 - Thanh nin vi ha bnh, hu ngh v hp tc, dnh cho hc sinh lp 11. * Bi tp rn luyn k nng lm vic vi h s ch nhim lp Bi tp 9: Nghin cu mu s ch nhim lp theo quy nh ca B Gio dc v o to hin hnh, m t li cun s gm c nhng ni dung g? Phn loi nhng thng tin m gio vin ch nhim phi in vo s khi bt u nhn lp v nhng thng tin phi in vo khi kt thc hc k, nm hc. Bi tp 10: Vit nhng thng tin cn thit vo s ch nhim Bi tp 11: Hy gi nh c 3 hc sinh vi c im v o c v tnh hnh hc tp rn luyn khc nhau. anh/ ch hy vit s lin lc thng bo tnh hnh vi gia nh hc sinh . * Mt s lu khi s dng bi tp: Khi s dng cc bi tp trn cn lu : - Nhng bi tp ny c thit k cho i tng l SV cc trng i hc v cao ng s phm c trnh nhn thc cao, v vy ngoi gi hc trn lp, yu cu SV phi t nghin cu, t rn luyn, cng c mi c th hnh thnh c cc k nng ch nhim lp. - Do thi gian quy nh cho vic dy hc chng Cng tc ca gio vin ch nhim hn ch, s SV cc lp hc trng i hc v cao ng s phm tng i ng, v vy c th giao cho SV thc hin bi tp theo nhm nh v trnh by trn lp. - Vi cc bi tp rn luyn k nng lm vic vi h s ch nhim lp, cn chun b trc cc mu h s hoc yu cu SV su tm. 4. Kt lun Xy dng cc bi tp cng c tri thc v hnh thnh k nng k xo hc tp v hot ng l vic lm khng th thiu trong qu trnh dy hc bt c lnh vc no, iu ng thi ph hp vi nguyn l gio dc: hc i i vi hnh, l lun gn lin vi thc tin. Trang b cho SV s phm nhng k nng ch nhim lp trong qu trnh hc tp rn luyn ti cc trng s phm khng ch l mt mc tiu thng thng, m cn l s mng ca vic dy hc mn Gio dc hc vi t cch l mn hc nghip v s phm. Chnh v vy xy dng v s dng cc bi tp hnh thnh k nng ch nhim lp c vai tr rt quan trng, gp phn vo vic i mi cng tc dy hc b mn ni ring v o to nghip v s phm ni chung. Trong mt tng lai gn, cn tnh n vic tng thi lng thc hnh cho vic dy hc cng tc ch nhim lp, nhm m bo mc tiu hnh thnh k nng lm gio vin ch nhim m cc trng s phm t ra.