Cng c v cc vng t ngp nc, 1971 4/9/2009 2:51 PM Cng c v cc vng t ngp nc c tm quan trng quc t c bit nh l ni c tr ca loi

chim nc Ramsar, 2-2-1971 (c sa i theo Ngh nh th Paris ngy 3-12-1982) Cc bn tham gia Tha nhn s ph thuc ln nhau gia con ngi v mi trng; Coi chc nng sinh thi c bn ca cc vng t ngp nh l ni iu ho cc ch nc v nh l ni c tr cho mt h ng v thc vt c trng, c bit l loi chim nc; Tin chc rng cc vng t ngp nc to ra mt ngun ti nguyn c gi tr ln v kinh t, vn ho, khoa hc v gii tr, m s tn tht ca chng s khng th cu cha ni; Mong mun ngn chn s ln chim gia tng v s tn tht cc vng t ngp nc hin ti v trong tng lai; Tha nhn rng trong qu trnh di tr theo ma, loi chim nc c th vt qua cc bin gii quc gia v do chng phi c coi nh l mt ngun ti nguyn quc t; Tin tng rng vic bo v cc vng t ngp nc v h ng vt v thc vt ca chng c th c bo m bng cch gn kt cc chnh sch di hn quc gia vi hnh ng phi hp quc t; tho thun nh sau: iu 1 1. V mc ch ca Cng c ny, t ngp nc l nhng vng m ly, snh ly, vng than bn hoc vng nc d l t nhin hay nhn to, thng xuyn hay tm thi, vi nc ng hay nc chy, nc ngt, nc l hay

nc mn, bao gm c cc vng nc bin c su khng qu 6 mt khi thu triu thp. 2. V mc ch ca Cng c ny, chim nc l nhng loi chim m v mt sinh thi ph thuc v cc vng t ngp nc.

iu 2 1. Mi bn tham gia s ch nh nhng vng t ngp nc thch hp trong phm vi lnh th ca mnh a vo Danh mc cc vng t ngp nc c tm quan trng quc t, sau y gi tt l "Danh mc", c lu gi ti vn phng thit lp theo iu 8. Ranh gii mi vng t ngp nc phi c m t chnh xc v ng thi c khoanh nh trn bn v ranh gii c th st nhp c cc vng ven sng v ven bin k cn vi vng t ngp nc, v cc o hoc cc vng nc bin c su hn 6 mt khi triu thp nm trong phm vi vng t ngp nc, c bit nhng ni m vng t ngp nc c tm quan trng nh l ni c tr ca loi chim nc. 2. Cc vng t ngp nc c la chn a vo Danh mc phi c tm quan trng quc t v phng din sinh thi hc, thc vt hc, h hc hoc thy vn hc. Trc ht phi bao gm cc vng t ngp nc c tm quan trng quc t i vi loi chim nc bt c ma no. 3. Vic a mt vng t ngp nc vo Danh mc khng gy phng hi g n ch quyn ring ca Bn tham gia c vng t ngp nc phn b trn lnh th ca mnh. 4. Mi Bn tham gia s ch nh t nht mt vng t ngp nc a vo Danh mc khi k kt cng c ny hoc khi gi vn kin ph chun hoc vn kin gia nhp nh quy nh trong iu 9. 5. Bt c Bn tham gia no cng s c quyn b sung tip vo Danh mc nhng vng t ngp nc khc trong phm vi lnh th ca minh, m rng thm ranh gii nhng vng t ngp nc m mnh a vo Danh mc, hoc v l do li ch quc gia cp thit ca mnh c quyn xa b hoc hn ch bt ranh gii cc vng t ngp nc m mnh a vo Danh mc v s phi trong khong thi gian sm nht c th, thng bo cho t chc hoc chnh ph chu trch nhim v cc nhim v ca vn phng thng trc quy nh trong iu 8 v bt c nhng thay i no xy ra. 6. Mi Bn tham gia s phi lu tm n nhng trch nhim quc t ca minh v bo v, qun l v s dng khn kho cc qun th chim nc di tr k c khi ch nh nhng iu khon a vo Danh mc ln khi thc thi quyn

thay i cc iu khon tng Danh mc lin quan n nhng vng t ngp nc trong phm vi lnh th ca mnh.

iu 3 1. Cc Bn tham gia s xy dng v thc hin quy hoch ca mnh nhm y mnh vic ba v cc vng t ngp nc a vo Danh mc, v hn th na v vic s dng khn kho cc vng t ngp nc trong phm vi lnh th ca mnh. 2. Mi Bn tham gia s thu xp trong thi gian sm nht c thng bo nu nh c tnh sinh thi ca bt k vng t ngp nc no trn lnh th ca mnh a vo Danh mc m , ang hoc s b bin i do kt qu ca cc cng trnh pht trin cng ngh, s nhim hay s can thip khc ca con ngi. Cc thng tin v nhng bin i nh vy phi c thng bo khng chm tr cho t chc hoc chnh ph chu trch nhim v cc nhim v ca vn phng thng trc nh quy nh ti iu 8.

iu 4 1. Mi Bn tham gia s y mnh vic bo v cc vng t ngp nc v loi chim nc bng cch thit lp cc khu d tr thin nhin v t ngp nc, cho d chng c c a v Danh mc hay khng, v bo m qun l chu o cc vng .

2. ni no m mt Bn tham gia v li ch quc gia cp thit ca mnh m xo b hoc hn ch bt ranh gii vng t ngp nc a vo Danh mc th Bn phi n b ti a mi tn tht v ti nguyn t ngp nc v nht l phi to lp cc khu d tr thin nhin b sung cho loi chim nc v gi c, ti vng nay ni khc, mt t l tho ng ca ni c tr ban u. 3. Cc Bn tham gia s khuyn khch vic nghin cu v trao i s liu v cc n phm v cc vng t ngp nc v h ng v thc vt ca chng. 4. Cc Bn tham gia, thng qua vic qun l, s c gng lm tng trng s lng chim nc cc vng t ngp nc thch hp.

5. Cc Bn tham gia s y mnh vic o to i ng cn b c thm quyn trong cc lnh vc nghin cu, qun l v bo v t ngp nc.

iu 5 Cc Bn tham gia s bn bc ln nhau v vic thc hin trch nhim nu trong Cng c, c bit trong trng hp c mt vng t ngp nm tri trn lnh th ca hn mt Bn tham gia hoc nhng ni m cc Bn tham gia c chung mt h thng nc. ng thi cc Bn tham gia s n lc phi hp v ng h cc chnh sch hin ti, tng lai v cc quy ch v bo v cc vng t ngp nc v h ng, thc vt ca chng.

iu 6 (1) 1. Cc Bn tham gia, khi cn thit, s triu tp cc Hi ngh v bo v cc vng t ngp nc v chm nc. 2. Cc Hi ngh ny s mang tnh cht t vn v s c thm quyn v cc vn sau: a. Tho lun v vic thc hin Cng c ny; b. THo lun v nhng b sung v nhng thay i trong Danh mc; c. Xem xt cc thng tin lin quan n nhng bin i v c tnh sinh thi ca cc vng t ngp nc a vo Danh mc nh quy nh ti im 2 ca iu 3; d. a ra cc khuyn ngh chung hoc khuyn ngh c th i vi cc Bn tham gia v vic bo v, qun l v s dng khn kho cc vng t ngp nc v h ng v thc vt ca chng; e. Yu cu cc c quan quc t lin quan chun b cc bo co v s liu thng k v nhng vn c tnh quc t quan trng nh hng n cc vng t ngp nc. 3. Cc Bn tham gia s bo m rng nhng ngi chu trch nhim qun l cc vng t ngp nc mi cp s c thng bo v xem xt n cc khuyn ngh ca nhng Hi ngh y v vic bo v, qun l v s

(1) cc iu ny c Hi ngh cc Bn tham gia sa i ngy 28 thng 5 nm 1987; nhng sa i ny cha c hiu lc xem ti liu km theo). dng khn kho cc vng t ngp nc v h ng v thc vt ca chng.

iu 7(1) 1. i din ca cc Bn tham gia ti nhng Hi ngh nh vy phi l nhng ngi l chuyn gia v t ngp nc hoc chim nc c kin thc v kinh nghim v nghin cu khoa hc, qun l hnh l hnh chnh hoc cc lnh vc thch hp khc. 2. Mi Bn thm gia c i din ti Hi ngh s c mt phiu bu, cc kin ngh c thng qua bng mt a s thng thng min l khng t hn mt na s phiu cc Bn tham gia bu.

iu 8 1. Hip hi quc t bo v thin nhin v ti nguyn thin nhin s thc hin cc nhim v ca vn phng thng trc theo quy nh ca Cng c ny cho ti khi c mt t chc hoc mt chnh ph khc c mt a s bng hai phn ba tc c cc Bn tham gia Cng c ch nh thay th. 2. Nhim v ca vn phng thng trc bao gm: a. Gip trong vic triu tp v t chc cc Hi ngh nh quy nh trong iu 6; b. Bo qun Danh mc cc vng t ngp nc c tm quan trng quc t v thu nhn nhng thng tin (1) Cc iu ny c Hi ngh cc Bn tham gia sa i ngy 28 thng 5 nm 1987; nhng sa i ny cha c hiu lc (xem ti liu km theo). T cc Bn tham gia v bt k nhng b sung, m rng, xo b hoc hn ch lin quan n cc vng t ngp nc a vo Danh mc nh quy nh ti im 5 ca iu 2;

c. Thu nhn thng tin t cc Bn tham gia v bt k nhng bin i no v c tnh sinh thi ca cc vng t ngp nc a vo Danh mc nh quy nh ti im 2 ca iu 3; d. Thng bo v bt k nhng thay i no trong Danh mc, hoc bt k nhng bin i no v c tnh ca cc vng t ngp nc a vo Danh mc, cho cc Bn tham gia bit v thu xp a ra tho lun cc vn ny ti Hi ngh tip; e. Thng bo cho cc Bn tham gia c lin quan bit v khuyn ngh ca cc Hi ngh c lin quan n nhng thay i trong Danh mc hoc nhng bin i v c tnh ca cc vng t a vo Danh mc.

iu 9 1. Cng c ny s c b ng khng hn nh cho vic k kt; 2. Bt c thnh vin no ca Lin Hp Quc hoc ca mt trong cc c quan chuyn mn hoc ca c quan Nng lng Nguyn t quc t hoc mt Bn tham gia no ca quy ch To n quc t cng c th tr thnh mt Bn tham gia ca Cng c ny, bng cch: a. K ph chun khng bo lu; b. K ph chun, nhng ph chun gi sau; c. Gia nhp. 1. Vic ph chun hoc gia nhp s c hiu lc bng cch np mt vn kin ph chun, hoc vn kin gia nhp cho Tng gim c T chc gio dc, khoa hc v vn ho Lin Hp Quc (sau y gi l "C quan lu chiu").

iu 10 1. Cng c ny s c hiu lc sau bn thng k t khi c by quc gia tr thnh Bn tham gia ca Cng c ny th theo im 2 ca iu 9. 2. Sau , Cng c ny s c hiu lc i vi mi Bn tham gia sau bn thng k t ngy Bn tham gia ny k ph chun khng bo lu hoc k t ngy np vn kin ph chun hoc vn kin gia nhp.

iu 10b 1. Cng c ny c th c sa i ti cuc hp ca cc Bn tham gia c triu tp nhm mc ch chiu theo iu ny. 2. Nhng ngh v sa i c th c a ra bi bt c Bn tham gia no. 3. Ni dung ngh sa i v l do sa i s c chuyn ti c quan hoc chnh ph thc hin nhim v ca vn phng thng trc ca Cng c (sau y c gi l Vn phng") v s c Vn phng chuyn ngay ti tt c cc Bn tham gia. Mi bnh lun ca cc Bn tham gia v ni dung sa i s c chuyn ti Vn phng trong vng ba thng k t ngy m nhng sa i y c Vn phng chuyn ti cc Bn tham gia. Vn phng s ngay sau ngy cui cng ca hn giao np cc bnh lun chuyn ngay cho cc Bn tham gia tt c cc bnh lun nhn c ti ngy . 4. Cuc hp cc Bn tham gia xem xt s sa i c chuyn ti nh nu trong im 3 s c triu tp do Vn phng khi c vn bn yu cu ca mt phn ba cc Bn tham gia Vn phng s tham kho kin ca cc Bn tham gia v thi gian v a im cuc hp. 5. Cc sa i s c thng qua bi mt a s bng hai phn ba tng s cc Bn tham gia c mt v b phiu. 6. S sa i c thng qua s c hiu lc i vi nhng Bn tham gia chp nhn sa i vo ngy u tin sau bn thng k t ngy m hai phn ba cc Bn tham gia np cho c quan Lu chiu vn kin chp nhn. i vi mi Bn tham gia np vn kin chp nhn sau ngy m hai phn ba cc Bn tham gia np vn kin chp nhn, s sa i ny s c hiu lc vo ngy u tin sau bn thng k t ngy Bn tham gia np vn kin chp nhn.

iu 11 1. Cng c ny s c hiu lc cho mi thi gian khng hn nh. 2. Bt c Bn tham gia no cng c th tuyn b bi min Cng c ny sau mt thi gian l nm nm k t ngy Cng c c hiu lc i vi Bn tham gia bng cch gi vn bn thng bo v vic bi min ny cho c quan Lu chiu. Vic tuyn b bi min s c hiu lc sau bn thng k t ngy c quan Lu chiu nhn c vn bn thng bo ny.

iu 12

1. C quan Lu chiu s thng bo cho tt c cc quc gia k kt v gia nhp Cng c ny, cng sm cng tt, bit v: a. b. c. d. e. Cc bn k Cng c ny; Cc bn np vn kin ph chun Cng c ny; Cc bn np vn kin gia nhp Cng c ny; Ngy bt u c hiu lc ca Cng c ny; Cc thng bo v vic bi min Cng c ny.

1. Khi Cng c ny bt u c hiu lc, c quan Lu chiu s ng k Cng c ny vi Ban Th k Lin Hp Quc th theo iu 102 ca Hin chng Lin Hp Quc. lm bng chng, nhng ngi k di y, c u quyn mt cch chnh ng, k kt Cng c ny. Cng c ny c lm ti Ramsar ngy mng 2 thng 2 nm 1971 vi mt bn gc duy nht bng cc ting Anh, Php, c v Nga; tt c cc vn bn u c gi tr nh nhau(1) v s c lu chiu ti c quan Lu chiu; c quan Lu chiu s gi cc bn sao trung thc ti tt c cc Bn tham gia.

(1) Theo nh c cui cng ca Hi ngh k kt Ngh nh th, c quan Lu chiu son tho cho Hi ngh ln th hai cc Bn tham gia cc bn Cng c bng cc ting rp, Trung Quc v Ty Ban Nha, c tham kho kin ca cc chnh ph c lin quan v vi s s gip ca Vn Phng. Cc iu 6 v 7 ca Cng c v cc vng t ngp nc c tm quan trng quc t, c bit nh l ni c tr ca loi chim nc, c sa i do Hi ngh cc Bn tham gia ngy 28-5-1987

iu 6 1. C th thit lp Hi ngh cc Bn tham gia nh gi tng quan v y mnh vic thc hin Cng c ny. Theo im 1 ca iu 8, Vn phng s triu tp cc cuc hp thng l ca Hi ngh cc Bn tham gia trong khong thi gian khng qu ba nm, tr khi Hi ngh c nhng quyt nh khc, v triu tp cc cuc hp bt thng theo vn bn yu cu ca t nht

mt phn ba cc Bn tham gia. Mi cuc hp thng l ca Hi ngh cc Bn tham gia s xc nh thi gian v a im ca cuc hp thng l tip theo. 2. Hi ngh cc Bn tham gia s c thm quyn: a. Tho lun v vic thc hin Cng c ny; b. Tho lun v nhng b sung v nhng thay i trong Danh mc; c. Xem xt cc thng tin lin quan n nhng bin i v c tnh sinh thi ca cc vng t ngp nc a vo Danh mc nh quy nh ti im 2 ca iu 3; d. a ra cc khuyn ngh chung hoc khuyn ngh c th i vi cc Bn tham gia v vic bo v, qun l v s dng khn kho cc vng t ngp nc v h ng v thc vt ca chng; e. Yu cu cc c quan quc t lin quan chun b cc bo co v s liu thng k v nhng vn c tnh quc t quan trng nh hng n cc vng t ngp nc; f. Thng qua cc khuyn ngh hoc quyt ngh khc nhm y mnh vic hot ng ca Cng c ny. 1. Cc Bn tham gia s bo m rng nhng ngi chu trch nhim qun l cc vng t ngp nc mi cp s c thng bo v xem xt n cc khuyn ngh ca nhng Hi ngh y v vic bo v, qun l v s dng khn kho cc vng t ngp nc v h ng v thc vt ca chng. 2. Hi ngh cc Bn tham gia s thng qua ni quy ca mi cuc hp ca mnh. 3. Hi ngh ca Bn tham gia s thit lp v xem xt cc quy ch v ti chnh ca Cng c ny. Ti mi cuc hp thng l, Hi ngh s thng qua ngn sch cho giai on ti chnh tip theo bi mt a s bng hai phn ba tng s cc Bn tham gia c mt v b phiu. 4. Mi Bn tham gia s ng gp cho ngn sch ny theo mc ng gp c cc Bn tham gia c mt v nht tr thng qua ti cuc hp ca Hi ngh thng l cc Bn tham gia.

iu 7 1. i din ca cc Bn tham gia ti nhng Hi ngh nh vy phi l nhng ngi l chuyn gia v t ngp nc hoc chim nc c kin thc v kinh nghin v nghin cu khoa hc, qun l hnh chnh hoc cc lnh vc thch hp khc.

2. Mi Bn tham gia c i din ti Hi ngh s c mt phiu bu, cc khuyn ngh, quyt ngh v quyt nh c thng qua bi mt a s thng thng ca cc Bn tham gia c mt v b phiu, tr khi c quy nh khc trong Cng c ny.

Hi ngh ln th 10 Cc bn tham gia cng c RAMSAR t ngp nc vng bn, con ngi khe mnh 3. u thng 11/ 2008 ti thnh ph Changwon, (Hn Quc), di n ra Hi ngh ln th 10 cc bn tham gia Cng c Ramsar (COP10). Tham d Hi ngh c i din ca cc nc thnh vin tham gia Cng c, cc nc chun b tham gia Cng c, cc t chc lin chnh ph, cc t chc phi chnh ph c ch nh, cc Hip hi, cc chuyn gia v t ngp nc v cc khch mi c bit. Ngoi cc cuc hp ton th, cc hot ng bn l hi ngh v cc cuc h p mang tnh k thut cng c t chc, khong 1.300 i biu t 156 quc gia v cc t chc quc t tham gia. 4. Ch xuyn sut ca Hi ngh ln ny l t ngp nc vng bn, con ngi khe mnh. Mc tiu chnh l: nh gi cc hot ng thc hin ca Cng c trong thi gian 6 nm (2003 - 2008) v lp k hoch hot ng trong 6 nm sp ti (2009 - 2014); ng h vai tr ca khoa hc v t ngp nc cng nh cc chnh sch v cng c trong vic qun l hiu qu t ngp nc bo v sc khe v mang li s thnh vng cho con ngi; Gip cho cc nc trn th gii hiu bit v cc n lc ca Hn Quc trong bo v cc vng t ngp nc ca mnh v ku gi cc quc gia trn th gii cng nhau bo tn v s dng bn vng cc vng t ngp nc; Gp phn ph bin nng cao nhn thc v tm quan trng ca cc chc nng cng nh gi tr ca cc vng t ngp nc. 5. Hu ht i din cc bn tham gia Cng c u nhn mnh n tin thc hin Cng c ti cc quc gia, c bit nh n m nh n vic xut cc i m Ramsar mi k t COP9. Cc i biu cng tho lun v bn tho cc ngh quyt v cc khuyn ngh ca Hi ngh vi tng s 33 ngh quyt, trong c 2 ngh quyt mi c xy dng v xut ngay ti hi ngh l: Tuyn b Changwon v t ngp nc v s thnh vng ca con ngi; Li cm n nc ng cai t chc Hi ngh COP10 (Ngh quyt 32, 33). 6. Cc ni dung chnh c tp trung tho lun: Bin i kh hu v t ngp nc: Hi ngh nhn thy r tc ng v cc thch thc ca bin i kh hu i vi cc vng t ngp nc ni chung v khu vc Ramsar ni ring. Hi

ngh thng nht ku gi cc quc gia xem xt a vn bo tn cc khu t ngp nc v cc chng trnh quc gia v thch ng vi bin i kh hu. 7. Qun l tng hp v qun l lu vc sng/h (cc khu vc xuyn bin gii), chia s cng bng ngu n nc - y l ch nng v nhy cm mt s quc gia, khu vc c chung bin gii l cc vng h, khu vc t ngp nc. Thc t c nhng mu thun gia mt s nc do vic p p xy thy in thng ngun lm nh hng ti h sinh thi t ngp nc pha h lu. Hi ngh yu cu cc nc trn nhm hp ring thng nht vn trc khi a ra ngh quyt. 8. 9. t ngp nc v vn th ha: Tc th ha cao hin nay l mi e da ti cc khu vc Ramsar cng nh tng nhu cu s dng cc ngun li t t ngp nc, do vy cc quc gia cn quan tm hn na ti vn th ha nh hng ti t ngp nc; r sot, nh gi hin tr ng quy ho ch ca quc gia; thc hin quy hoch s dng t nhm gim thiu tc ng ca th ha i vi t ngp nc. 10. Trong tnh hnh cm gia cm c th bng pht tr li thnh i dch, mt ngh quyt s 21 v hng dn ng ph vi s tip tc ly lan ca i dch cm gia cm c tho lun v thng qua ti COP10. 11. Mt trong nhng ni dung quan trng ca Hi ngh l vic bu ra cc thnh vin ca y ban th ng trc nhim k 2009 - 2011 ca Cng c. Cc thnh vin c bu l i din chu tham gia y ban thng trc ca Cng c, bao gm: Trung Quc v Thi Lan (ang l y vin), Hn Quc (l n c ch nh COP10 nn khng cn bu) v Li Bng l thnh vin mi i din cho vng Ty v Trung . 12. Bn l Hi ngh cn c cc cuc hp nhm mang tnh k thut c bit ch trng n vn qun l t ngp nc v xa i gim ngho. Mt s ch trong cc cuc hp bn l l: Cc chnh sch bin i kh hu v t ngp nc; Gi tr ca a dng sinh hc trong h sinh thi la nc; Chng trnh Hp tc v hnh trnh ca chim di c ng - xtrylia; Nhin liu sinh hc, nng nghip v t ngp nc; Phc hi t ngp nc th; Thc hin hnh ng ton cu v t than bn; Gim st v nh gi t ngp nc; Kinh nghim v qun l t ngp nc ti cc lu vc sng; Cng ng tham gia qun l t ngp nc; v cc vn v vn ha, kin thc bn a.... 13. 14. Ngoi cc ni dung chnh ca Hi ngh, cc i biu c tham d mt chuyn i thc a trong 1 ngy ti thm mt trong nhng im Ramsar ca Hn Quc, thm cc khu cng vin khoa hc nng lng mi trng, vng t ngp nc ca sng ven bin....

15. Trong khun kh sng kin khu vc v Chng trnh Hp tc v cc hnh trnh ca chim di c, Cc Bo v mi trng (nay l Tng cc Mi trng) B Ti nguyn mi trng c mi tham d vi t cch l quan st vin tham d cuc hp ln th 3 c t chc ti Incheon, Hn Quc t ngy 6 n 7/11/2008. Cuc hp nhn mnh n mc tiu bo tn cc loi chim nc di c, c bit l bo v ni c tr ca cc loi chim di c trn cc hnh trnh ca chng. Cuc hp cng xem xt cc xut ca Hn Quc v Trung Quc v t tr s Ban th k ti cc nc ny. Tuy nhin v thng tin ca c 2 xut u cha y , do cuc hp vn cha a ra quyt nh cui cng. 16. Hi ngh COP10 c tng s 32/33 Ngh quyt c thng qua, 1 Ngh quy t c ngh tip tc nghin cu xem xt xut li vo Hi ngh COP11 ti Rumania. Hi ngh chnh thc chn Rumania l nc ch nh ca Hi ngh ln th 11 cc bn tham gia cng c Ramsar (COP11)

54. t ngp nc l g? Theo Cng c RAMSAR th "t ngp nc bao gm: nhng vng m ly, m ly than bn, nhng vc nc bt k l t nhin hay nhn to, nhng vng ngp nc tm thi hay thng xuyn, nhng vc nc ng hay chy, l nc ngt, nc l hay nc mn, k c nhng vc nc bin c su khng qu 6m khi triu thp". D rng hay hp, vai tr ca cc vng t ngp nc hu nh u ging nhau, l cung cp cho con ngi nhin liu, thc n, l ni gii tr, l ni lu tr cc ngun gen qu him. t ngp nc l nhng h sinh thi c nng sut cao, cung cp cho con ngi gn 2/3 sn lng nh bt c, l ni cung cp la go nui sng gn 3 t ngi. t ngp nc cng ng mt vai tr quan trng trong s sng cn ca cc loi chim. bo tn cc vng t ngp nc, nm 1971, Cng c RAMSAR ra i (Iran). y l cng c quc t v bo tn sm nht th gii, nhiu thnh qu quan trng v vic bo tn cc vng t ngp nc c ghi nhn. RAMSAR bt buc 92 nc thnh vin ca mnh phn khu v bo v cc vng t ngp nc c

tm quan trng quc t v thc y vic "s dng hp l" cc vng ny. Mi y, gn 800 khu c a vo danh sch bo tn. 55. Cc vng t ngp nc Vit Nam ng vai tr quan trng nh th no? Vng t ngp nc ln nht ca Vit Nam l chu th sng Cu Long bao gm h thng sng, ngi, knh, rch chng cht, nhng cnh ng la bt ngt, rng ngp mn, rng trm, cc bi triu, ao nui tm, c. MIN TRUNG, CC VNG T ngp nc l cc m ph ven bin, cc h cha nc nhn to. min Bc, t ngp nc l cc h trong h thng lu vc sng Hng, nhng bi triu rng ln, nhng cnh rng ngp mn ca chu th. Tng din tch t ngp nc ca Vit Nam c tnh khong 7 triu n 10 triu hcta. Phn ln thc, go, c, tm v cc loi lng thc, thc phm khc u c sn xut t nhng vng t ngp nc, c bit v t chu th sng Hng pha Bc v chu th sng Cu Long pha Nam. Ngoi vai tr sn xut nng nghip v thu sn, t ngp nc cn ng vai tr quan trng trong thin nhin v mi trng nh lc nc thi, iu ho dng chy (gim l lt v hn hn), iu ho kh hu a phng, chng xi l b bin, n nh mc nc ngm cho nhng vng sn xut nng nghip, tch lu nc ngm, l ni tr chn ca nhiu loi chim di c qu him, l ni gii tr, du lch rt gi tr cho ngi dn Vit Nam cng nh khch nc ngoi. V lu di, cc vng t ngp nc ca Vit Nam v ang ng vai tr quan trng trong cng cuc pht trin kinh t v x hi.

Ngun vn t nhin tr gi 14,9 t USD Vit Nam gia nhp Cng c Ramsar t nm 1989 v l thnh vin th 50 ca Cng c ny. t ngp nc Vit Nam rt a dng v phong ph v loi hnh, chc nng v gi tr. xc nh c 39 kiu loi t ngp nc trong tng s 42 loi t ngp nc c phn loi theo Cng c Ramsar. Vn Quc gia Xun Thy nm ti vng ca sng Hng v khu Bu Su thuc vn quc gia Ct Tin tr thnh nhng khu Ramsar u tin ca Vit Nam. Vn Quc gia

Trm Chim, khu Bo tn Thin nhin Tin Hi, vn Quc gia Ba B v vn Quc gia Mi C Mau ang c xem xt xut xin cng nhn khu Ramsar.

i vi mi trng, t ngp nc gi li cht dinh dng, lng ng cht c, n nh b bin, chng xi mn v chng sng bo... V mt cnh quan, t ngp nc cung cp cc dch v gii tr, du lch, v giao thng ng thy cng nhiu gi tr vn ha khc. Tuy nhin, gi tr ca t ngp nc khng n thun l nh gi da trn gi tr ng gp pht trin kinh t. N cn em li nhng cnh p thin nhin c o v s iu ha nhit cho nhng khu dn c t nhng khu rng trm. c tnh gi tr ca cc h sinh thi t ngp nc ln n 14,9 nghn t USD, chim 45% tng gi tr ca tt c cc h sinh thi t nhin trn ton cu. S a dng sinh hc ny cung cp ngun ti nguyn thin nhin quan trng cho 55 triu ngi dn sng vng h lu sng Mkng - 1/3 dn s Campuchia, Lo, Thi Lan v Vit Nam.