Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên

Chia sẻ: Canhvatxanhbaola | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên dựa trên ưu thế của hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LƯỜNG THỊ MAI QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THẨM MĨ CHO TRẺ MẪU GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LƯỜNG THỊ MAI QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THẨM MĨ CHO TRẺ MẪU GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN Ngành: Giáo dục học Mã số: 8.14.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Ngọc THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trên trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các công trình khác. Thái nguyên, tháng năm 2018 Tác giả luận văn Lường Thị Mai i
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, các đồng chí cán bộ quản lý, thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã giúp đỡ, những ý kiến đóng góp, chỉ bảo và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Nhà trường, các thấy, cô giáo của 5 trường mầm non huyện Nậm Pồ, Tỉnh Điện Biên, đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Thị Ngọc - Khoa Tâm lý giáo dục trường Đại học sư phạm - ĐHTN, người thầy tâm huyết đã tận tình giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn này. Dù tôi đã có nhiều cố gắng, song luận văn không tránh khỏi những thiếu sót rất mong nhận được sự góp ý của Hội đồng khoa học và các thầy, cô giáo cùng các bạn đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Thái nguyên, tháng năm 2018 Tác giả luận văn Lường Thị Mai ii
MỤC LỤC Lời cam đoan ........................................................................................................ i Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................... iii Danh mục chữ viết tắt ......................................................................................... iv Danh mục các bảng.............................................................................................. v Danh mục sơ đồ .................................................................................................. vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ................................................................. 2 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài ..................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài......................................................... 4 9. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THẨM MĨ CHO TRẺ MẪU GIÁO Ở TRƯỜNG MẦM NON .................... 6 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 6 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài .................................................................... 6 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước........................................................................ 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................ 10 1.2.1. Giáo dục thẩm mĩ, Hoạt động giáo dục thẩm mĩ..................................... 10 1.2.2. Quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ........................... 12 1.3. Một số vấn đề lí luận về hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non ............................................................................................. 13 iii
1.3.1. Đặc điểm nhân cách của trẻ mẫu giáo ..................................................... 13 1.3.2. Hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ ở trường mầm non ........................ 15 1.4.1. Lập kế hoạch quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ...... 18 1.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động giáo thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo trong trường mầm non................................................................................................. 20 1.4.3. Chỉ đạo hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ........................... 21 1.4.4. Kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo .... 22 1.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ ở trường mầm non................................................................................................. 23 Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 27 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THẨM MĨ CHO TRẺ MẪU GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN ......................................................... 29 2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục của huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên .................................................................................................... 29 2.2. Những vấn đề chung về khảo sát thực trạng giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ..................... 34 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 34 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 34 2.2.3. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 34 2.2.4. Phương pháp xử lý dữ liệu ...................................................................... 35 2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non Huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. ........................................................ 36 2.3.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên về hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên......... 36 2.3.2. Thực trạng hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên .............................................. 39 iv
2.4. Thực trạng quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên .............................................. 45 2.5. Đánh giá chung về thực trạng ..................................................................... 53 2.5.1. Những điểm mạnh ................................................................................... 53 2.5.2. Những điểm còn hạn chế ......................................................................... 53 2.5.3. Nguyên nhân của thực trạng .................................................................... 54 Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 56 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THẨM MĨ CHO TRẺ MẪU GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN ......................................................................... 57 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 57 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và hệ thống ........................................ 57 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .......................................................... 57 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 58 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................... 58 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .......................................................... 58 3.2. Biện pháp hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ............................................................................................................ 59 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ............................................................................................................ 59 3.2.2. Biện pháp 2: Hoàn thiện kế hoạch quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ...................................................... 63 3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo tổ chuyên môn và GVCN đa dạng hóa các hình thức hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo .......................................... 65 3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường các điều kiện cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi để hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ................................................................................................ 69 v
3.2.5. Biện pháp 5: Huy động các lực lượng giáo dục tham gia thực hiện hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ............. 71 3.2.6. Biện pháp 6: Chỉ đạo đổi mới việc kiểm tra đánh giá hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ...................................... 74 3.3. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của những biện pháp quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ ở các trường mầm non huyện Nậm pồ, tỉnh Điện Biên .................................................................................................... 77 3.3.1. Mục tiêu khảo nghiệm ............................................................................. 77 3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm ........................................................................... 77 3.3.3. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 77 3.3.4. Tiến trình khảo nghiệm............................................................................ 77 3.3.5. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý GDTM cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ................................. 78 Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 85 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 87 1. Kết luận .......................................................................................................... 87 2. Khuyến nghị................................................................................................... 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 91 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẲT CBQL Cán bộ quản lý GD Giáo dục GDTM Giáo dục thẩm mỹ GV Giáo viên GVMN Giáo viên mầm non HS Học sinh KH Kế hoạch KHH Kế hoạch hóa KT Kiểm tra MN Mầm non QĐ Quyết định QL Quản lý QLGD Quản lý giáo dục iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Quy mô mạng lưới trường, lớp, trẻ mầm non các trường Mầm non trên địa bàn huyện Nậm Pồ năm học 2016 - 2017 ................... 30 Bảng 2.2. Thống kê Số trường, số lớp mẫu giáo theo xã phường thị trấn của huyện Nậm Pồ năm học 2016-2017 ................................................ 31 Bảng 2.3. Thống kê số phòng học, số trẻ mầm non và số giáo viên mẫu giáo theo xã phường thị trấn của huyện Nậm Pồ năm học 2016-2017 ........ 32 Bảng 2.4. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về mức độ cần thiết của hoạt động GDTM cho trẻ................................................................. 36 Bảng 2.5. Thực trạng nhận thức của CBQL và GV về mục đích của hoạt động GDTM..................................................................................... 37 Bảng 2.6. Thực trạng mục tiêu của hoạt động hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ......................................................................................... 39 Bảng 2.7. Thực trạng nhiệm vụ của hoạt động hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ......................................................................................... 40 Bảng 2.8. Thực trạng nội dung của hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ... 41 Bảng 2.9. Thực trạng hình thức của hoạt động hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ......................................................................................... 42 Bảng 2.10. Thực trạng lập kế hoạch quản lý hoạt động GDTM cho các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ............................ 46 Bảng 2.11. Thực trạng tổ chức hoạt động quản lý hoạt động GDTM cho các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ............................ 47 v
Bảng 2.12. Thực trạng chỉ đạo hoạt động quản lý hoạt động GDTM cho các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ............................ 49 Bảng 2.13. Thực trạng kiểm tra đánh giá hoạt động GDTM cho các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ........................................ 50 Bảng 2.14. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động GDTM cho các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ....... 51 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp quản lý GDTM cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ............................ 79 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý GDTM cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ............................ 81 Bảng 3.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý GDTM cho trẻ mẫu ở trường mầm non ..................... 83 vi
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của việc GDTM cho trẻ mẫu giáo .................................................................. 36 Sơ đồ 2.2. Mục đích của việc GDTM cho trẻ ................................................... 38 Sơ đồ 2.3. Thực trạng các nội dung quản lý hoạt động GDTM ........................ 52 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................... 85 vi
MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ. Hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Với trẻ em lứa tuổi mầm non thì đa số trẻ đang bắt đầu hình thành khả năng sáng tạo, tư duy ngay từ bậc học mầm non. Đối với trẻ em, giáo dục thẩm mĩ cho trẻ giữ vai trò quan trọng trong sự hình thành và phát triển cơ sở ban đầu của nhân cách trẻ. Do đó để phát triển nhân cách một cách toàn diện cho trẻ mầm non thì nhiệm vụ giáo dục thẩm mĩ cần phải bắt đầu từ rất sớm. Vì giáo dục thẩm mĩ nó hình thành các phẩm chất kỹ năng ban đầu của con người như một thành viên trong xã hội biết bao lao động tích cực. Theo những nghiên cứu gần đây giáo dục thẩm mĩ tác động vào con người ngay từ khi còn nhỏ, trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với những cảnh vật xung quanh, rất dễ cuốn hút vào cảnh vật có mù sắc. Tâm hồn trẻ thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Bởi chính như vậy việc giáo dục thẩm mĩ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm mầm những tà năng nghệ thuật cho tương lai. Trẻ mầm non ở các trường mầm non trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên nói riêng là những trẻ đang bước vào độ tuổi phát triển mạnh về các đặc điểm nhân cách tạo tiền đề cho sự phát triển toàn diện của trẻ ở giai đoạn tiếp theo Việc tổ chức hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non Trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên đã được tổ chức và triển 1
khai thực hiện và đạt những kết quả nhất định. Tuy nhiên do điều kiện huyện Nậm Pồ là huyện khó khăn nhất của tỉnh Điện Biên, đường xá đi lại khó khăn, 99% là con em dân tộc thiểu số và để hạn chế thấp những khó khăn tồn tại và tiếp tục phát huy tối đa những mặt mạnh cần có được hệ thống các biện pháp quản lí sao cho hình thức giáo dục này trở nên hiệu quả hơn. Hiện nay các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên đã quan tâm đến chất lượng giáo dục, nhà trường đã áp dụng mục tiêu lấy trẻ làm trung tâm, nhiều biện pháp để phát triển toàn diện toàn diện cho trẻ. Trong đó đã đề cập đến việc tổ chức hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mầm non. Lấy trẻ làm trung tâm để trẻ phát triển tư duy cho trẻ, cân đối, nhanh nhẹn, khám phá, sáng tạo, cảm nhận, biểu lộ cảm xúc, biết yêu cái đẹp, gia đình, thiên nhiên, và thực tế đã đạt được kết quả nhất định. Tuy nhiên việc tổ chức hoạt động giáo dục thẩm mĩ còn nghèo nàn, đơn điệu về phương pháp và hình thức tổ chức, các phương pháp mà các cô sử dụng từ trước tới nay vẫn còn mang tính áp đặt, rập khuôn theo mẫu, sao chép mà chưa thể phát huy được tính sáng tạo và linh hoạt. Ngoài ra trẻ cũng chưa có những kỹ năng nhất định, tích hợp giáo dục thẩm mĩ lấy trẻ làm trung tâm với các hoạt động trong cuộc sống hàng ngày ở trường mầm non còn hạn chế không sáng tạo chưa hiệu quả. Xuất phát từ lý do trên tác giả chọn đề tài “Quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên dựa trên ưu thế của hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 2
3.2. Khách thể nghiên cứu Quá trình quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non. 4. Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất được những biện pháp mang tính khoa học, phù hợp với địa bàn nghiên cứu thì có thể hiệu quả quản lý giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo qua hoạt động giáo dục tại các trường mầm non trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên sẽ tốt hơn và chất lượng giáo dục sẽ được nâng cao hơn. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm rõ cơ sở lý luận về quản lí họat động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động giáo dục cho trẻ mầm non. - Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. - Đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động giáo dục trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài 6.1. Phạm vi thời gian: Đề tài thực hiện từ tháng 3 đến tháng 9/2018. 6.2. Phạm vi không gian: Nghiên cứu thực tiễn tại một số trường mầm non cụm thượng huyện, huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên (Gồm 5 trường: Nà Hỳ, Nà Khoa, Nà Bủng, Na Cô Sa, Chà tở.) 6.3. Giới hạn nội dung nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu biện pháp quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Hệ thống hóa, tổng hợp, phân tích các tài liệu khoa học về quản lý giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo và các văn bản có tính pháp lý liên quan nhằm xây dựng khung lý thuyết cho đề tài. 3
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Bảng hỏi được xây dựng để khảo sát thực trạng quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. - Phương pháp phỏng vấn: sử dụng để phỏng CBQL và GV để làm rõ các vấn đề của thực trạng quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ ở trường mầm non trên địa bàn nghiên cứu. - Phương pháp quan sát: dùng trong quan sát các hoạt động giáo dục thẩm mĩ của GV tại các trường mầm non trên địa bàn nghiên cứu. - Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn: dùng trong nghiên cứu kết quả hoạt động giáo dục ở các trường mầm non để làm rõ thực trạng giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mầm non ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 7.3. Nhóm phương pháp thống kê toán học: Dùng trong quá trình xử lý số liệu điều tra thực trạng quản lí giáo dục thẩm mĩ tại các trường mầm non trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 8.1. Ý nghĩa khoa học Nghiên cứu luận văn quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non. Nghiên cứu này làm rõ cơ sở lý luận công tác hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. Hơn nữa, hoạt động giáo dục thẩm mĩ đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách, với những hoạt động thông qua việc học sẽ để lại những dấu ấn rất sâu sắc và khá lâu dài trong tình cảm, nhận thức của con người. Hoạt động cảm nhận cái đẹp có sức mạnh vô cùng to lớn, thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người. 8.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu thực trạng cho thấy bức tranh thực trạng làm cơ sở cho việc xây dựng các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ 4
mẫu giáo ở các trường mầm non. Nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động này ở các trường mầm non trên địa bàn nghiên cứu. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận - khuyến nghị, tài liệu tham khảo phụ lục, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. Chương 2: Thực trạng quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. Chương 3: Biện pháp quản lí hoạt động giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THẨM MĨ CHO TRẺ MẪU GIÁO Ở TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Trong công trình nghiên cứu “Phương pháp dạy trẻ mẫu giáo vẽ, lắp ghép và cắt dán” tác giả N.A.Vetlughina, ngoài việc giới thiệu các phương pháp, biện pháp dạy trẻ vẽ, lắp ghép và cắt dán, tác giả còn chú trọng đến mảng nghệ thuật dân gian với nội dung dạy trang trí. Tác giả đã chỉ cho giáo viên cách khai thác những bức vẽ trang trí dân gian Nga để dạy trẻ vẽ [dẫn theo 32]. Tác giả N.P.Xaculinna trong tác phẩm “Phương pháp dạy trẻ hoạt động tạo hình và chắp ghép” [32] rất chú trọng việc đưa những sản phẩm tạo hình, cụ thể là các nguồn tranh ảnh, hiện vật vào môi trường hoạt động của trẻ trong các loại hình và các hình thức tổ chức tạo hình khác nhau. Đồng thời chỉ ra cho cô giáo mầm non những phương pháp, thủ thuật hướng dẫn trẻ làm quen với các sản phẩm thẩm mĩ tạo hình. Tác giả E.A. Kôtxakopxkaia nghiên cứu về “Dạy nặn trong trường mẫu giáo” [10], thấy rằng trẻ rất hứng thú với sản phẩm nghệ thuật nặn. Đây cũng là một trọng những dạng hoạt động tạo hình được trẻ mầm non yêu thích. Tác giả chỉ ra vai trò của nó đối với sự phát triển khiếu thẩm mĩ, mở rộng tầm hiểu biết làm phong phú trí tưởng tượng của trẻ và là một trong những biện pháp giáo dục thẩm mĩ. Nhóm tác giả Xaculina N.P - Calinxcaia N.S - Êdikêova V.A nghiên cứu về “Những vấn đề về Giáo dục thẩm mĩ ở mẫu giáo”, GDTM cho trẻ mầm non có thể sử dụng nhiều phương tiện nghệ thuật khác nhau như: âm nhạc, nghệ thuật tạo hình, sân khấu điện ảnh, văn học... Trong đó, văn học được coi là một trong những phương tiện GDMT cho trẻ mầm non hiệu quả nhất vì: Văn học giúp phát triển ở trẻ khả năng tri giác thẩm mĩ, trên cơ sở đó hình thành xúc 6
cảm, tình cảm, khái niệm thẩm mĩ, tạo ra mọi điều kiện thuận lợi nhất để phát triển khả năng sáng tạo nghệ thuật ở trẻ và xây dựng được những cơ sở đầu tiên của thị hiếu thẩm mĩ. GDTM có sức mạnh vô cùng to lớn, hãy mở rộng cách cửa để dẫn dắt trẻ đi vào thế giới bao la của cái đẹp và sự sáng tạo. 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước Ở Việt Nam bắt đầu từ những năm 50 của thế kỷ trước đã có một số tác phẩm mang mầu sắc của nghệ thuật tạo hình. Tuy nhiên trong thời gian đầu không thấy đề cập rõ đến khái niệm giáo dục thẩm mĩ, nên khi nghiên cứu nội dung giáo dục thẩm mĩ được gắn với giáo dục nghệ thuật (giáo dục âm nhạc và giáo dục tạo hình). Những năm 60- 70 một số tài liệu dịch, biên soạn để giảng dạy nội bộ, giáo dục thẩm mĩ được dùng với thuật ngữ “mĩ dục”. Mĩ dục được quan niệm là “giáo dục về cái đẹp”, là công tác “giáo dục thẩm mĩ”, bồi dưỡng năng lực hiểu biết chính xác và cảm nhận đầy đủ cái đẹp của nghệ thuật, cái đẹp của đời sống xã hội, cái đẹp của thiên nhiên và của tập quán sinh hoạt hàng ngày. Những năm 80 đến nay, nội hàm của khái niệm giáo dục thẩm mĩ được xem xét trên nhiều bình diện khác nhau, xuất phát từ hai khái niệm gốc: Khái niệm giáo dục và khái niệm thẩm mĩ. Quá trình hình thành và phát triển mặt thẩm mĩ ở con người có thể được nhìn nhận từ nhiều góc độ khác nhau: Góc độ xã hội, góc độ phát triển nhân cách, phát triển thẩm mĩ của nhân cách. Từ thập kỷ 90 giáo dục thẩm mĩ đã có một hệ thống đề tài nghiên cứu cả từ góc độ lí luận, thực tiễn về giáo dục thẩm mĩ, bao gồm nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu thực tiễn, nghiên cứu ứng dụng triển khai, kết quả nghiên cứu đã góp phần hình thành hệ thống giáo dục chung về giáo dục thẩm mĩ ở nước ta. Trong những năm qua đã có nhiều công trình nghiên cứu về việc giáo dục thẩm mĩ. Tiêu biểu như: Tác giả Đỗ Xuân Hà nghiên cứu "Nguyên tắc giáo dục thẩm mĩ bằng nghệ thuật tạo hình”; Tác giả Lê Quang Vinh nghiên cứu về "Giáo dục thẩm mĩ ở nước ta hiện nay". Tác giả Nguyễn Thị Yến Phương đã nghiên cứu về giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mầm non thông qua hoạt động tạo 7
hình. Tác giả Ngô Tú Hiền nghiên cứu "Giáo dục thẩm mĩ - công cụ quan trọng để xây dựng nhân cách có văn hóa trong văn hóa giáo dục - giáo dục và văn hóa". Tác giả Lê Thanh Thủy đã quan tâm tới việc cho trẻ làm quen với tác phẩm nghệ thuật tạo hình... Với bề dày kinh nghiệm trong công tác nghiên cứu lý luận về giáo dục mầm non, Tác giả Nguyễn Ánh Tuyết đã đưa ra những kết luận xác đáng trong việc hướng dẫn trẻ cảm thụ vẻ đẹp của những tác phẩm tạo hình. Theo bà thì “Tuy trẻ ham thích hoạt động tạo hình, nhưng chưa phải là đã có ý thức đầy đủ trong việc sáng tạo ra cái đẹp và cũng chưa biết phát hiện cái đẹp trong sản phẩm tạo hình một cách đầy đủ. Do đó trẻ em cần được hướng dẫn hoạt động tạo hình ngay từ lúc còn bé, mà việc đầu tiên là tạo điều kiện để trẻ được xem nhiều tác phẩm tạo hình có giá trị” [47]. Tác giả Đỗ Xuân Hà khi nghiên cứu về vấn đề giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mầm non bằng nghệ thuật tạo hình đã khẳng định vai trò của các tác phẩm nghệ thuật tạo hình và chú trọng tới nghệ thuật dân tộc: “Các tác phẩm nghệ thuật có thể đưa vào vốn kinh nghiệm cá nhân của con người ngày nay cái kho tàng to lớn, bất tận những tình cảm tốt đẹp của tổ tiên và bằng cách đó, nghệ thuật sẽ nhân đạo hoá con người, làm cho tình cảm của họ phát triển tốt đẹp hơn, trí tuệ của họ thông minh hơn”. Tác giả Đỗ Xuân Hà cũng đưa ra các nguyên tắc giáo dục thẩm mĩ bằng nghệ thuật tạo hình, trong đó ông đề cao nguyên tắc: “Đi từ văn hoá - nghệ thuật dân tộc tới văn hoá - nghệ thuật của toàn nhân loại.” [11] Tác giả Lê Thanh Thuỷ trong các công trình nghiên cứu của mình đã luôn quan tâm tới việc cho trẻ làm quen với các tác phẩm nghệ thuật tạo hình, đặc biệt là các tác phẩm nghệ thuật trang trí dân gian, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống. Tác giả đã chỉ ra khả năng to lớn của các tác phẩm nghệ thuật tạo hình trong việc phát triển tình cảm, ý thức xã hội và nhân cách của trẻ em. Đồng thời, tác giả cũng đưa ra những yêu cầu trong việc lựa chọn tác phẩm 8