Chùa Bái Đính

Chùa Bái Đính là một quần thể chùa được biết đến với nhiều kỷ lục Việt Nam được
xác lập như chùa có diện tích lớn nhất, tượng Phật bằng đồng lớn nhất, chùa có
nhiều la hán nhất và nhiều cây bồ đề nhất... Chùa Bái Đính cũng là nơi tổ chức Đại lễ
cung nghinh xá lợi Phật từ Ấn Độ về Việt Nam 2010. Các hạng mục xây dựng, mở
rộng khu chùa mới được các đại biểu tham dự đại lễ Phật đản thế giới 2008 làm lễ
khánh thành giai đoạn 1 và dự kiến khánh thành giai đoạn 2 vào tháng 11/2010 nhân
dịp hội nghị thượng đỉnh Phật giáo thế giới diễn ra tại Việt Nam. Chùa nằm ở phía tây
khu di tích cố đô Hoa Lư, thuộc xã Gia Sinh - Gia Viễn- Ninh Bình, cách thành phố
Ninh Bình 15 km.
Chùa gồm có 2 phần : Khu chùa cổ xây dựng từ năm 1136, chiếm 27ha được tôn tạo
lại và một khu chùa mới xây dựng từ năm 2003 chiếm 80 ha.

Lịch sử hình thành

Hơn 1000 năm về trước, tại Ninh Bình đã có ba triều đại Vua nối tiếp nhau ra
đời: nhà Đinh, nhà Tiền Lêvà nhà Lý. Ba triều đại phong kiến này đều rất quan tâm
đến đạo Phật và coi đạo Phật là Quốc giáo; cho nên tại Ninh Bình có rất nhiều chùa
cổ, trong đó có chùa Bái Đính, trên núi Đính.
Quần thể chùa Bái Đính gồm một khu chùa cổ và một khu chùa mới được xây dựng
từ năm 2003. Chùa nằm trên sườn núi, giữa những thung lũng mênh mông hồ và núi
đá, ở cửa ngõ phía tây vào cố đô Hoa Lư nên nó được xem là một phần của Cố đô.
Kiến trúc hoành tráng, đồ sộ nhưng mang đậm bản sắc truyền thống phù hợp với tâm
lý hiếu kỳ, tò mò của người Việt Nam thời nay. Chính vì vậy mà nơi đây sớm trở
thành một điểm đến nổi tiếng. Chùa Bái Đính được các báo giới tôn vinh là một quần
thể chùa lớn nhất Đông Nam Á.[1]
Ngay cả khi đang xây dựng, chùa Bái Đính đã thu hút rất đông du khách về tham
quan, chiêm bái.[2] Thông tin về khu chùa và các sự kiện liên tục được đăng tải trên
báo chí với các chủ đề nóng như: Chuyện "không tin nổi" về ngôi chùa Bái Đính tráng
lệ,[3]“Hạ Long trên cạn” và ngôi chùa lớn nhất Đông Nam Á,[4] chùa Bái Đính - Ngôi
chùa sở hữu nhiều kỷ lục nhất Việt Nam,[5] Bái Đính - “Lục nhất” Việt Nam,[6]Để chùa
Bái Đính trở thành di sản văn hóa thế giới,[7] Chùa Bái Đính, công trình Phật giáo cấp
quốc gia của VN,[8] Ngôi chùa lớn nhất Đông Nam Á đang được hoàn thiện,[9] Lên núi
Bái Đính, xem chùa lớn nhất nước Nam,[10] Lễ rước ngọc xá lợi Phật lớn nhất VN,
[11]
Quốc vương Campuchia thăm chùa Bái Đính,[12] Chùm ảnh chùa Bái Đính tráng lệ,
[13]
Ùn ùn thăm chùa lớn nhất Đông Nam Á[14], Đầu năm, du khách mê mẩn Chùa Bái
Đính[15]...
[sửa]Khu Chùa Bái Đính cổ
Chùa Bái Đính cổ (Bái Đính cổ tự) nằm cách điện Tam Thế của khu chùa mới khoảng
800 m về phía đông nam men theo sườn núi Đính. Khu chùa này nằm gần trên đỉnh
của một vùng rừng núi khá yên tĩnh, gồm có một nhà tiền đường ở giữa, rẽ sang bên
phải là hang động sáng thờ Phật, rồi đến đền thờ thần Cao Sơn ở sát cuối cửa sau
của hang sáng; rẽ sang bên trái là đền thờ thánh Nguyễn rồi đến hang động tối thờ
mẫu. Nơi đây nằm ở vùng đất hội tụ đầy đủ yếu tố nhân kiệt theo quan niệm dân
gian Việt Nam, đó là đất sinh Vua, sinhThánh, sinh Thần. Năm 1997 chùa được công
nhận là di tích Lịch sử-Văn hóa cấp quốc gia. Mặc dù có lịch sử hình thành từ thời
Đinh nhưng chùa Bái Đính cổ có nhiều chi tiết kiến trúc và cổ vật mang dấu ấn đậm
nét của thời Lý.

Hang sáng, nơi thờ Phật và dẫn Bên trong hang tối với các nhũ đá
Đền thờ thánh Nguyễn, người con
xuống rừng thuốc, đền thờ thần Cao lộng lẫy, nơi thờ bà chúa thượng
của vùng đất cố đô Hoa Lư
Sơn ngàn
[sửa]Hang sáng, hang tối
Lên thăm hang động ở núi Bái Đính phải bước trên 300 bậc đá, qua cổng tam quan ở
lưng chừng núi. Lên hết dốc là tới ngã ba: bên phải là động thờ Phật, bên trái là động
thờ Mẫu. Phía trên cửa động Phật có 4 chữ đại tự "Minh Đỉnh Danh Lam" khắc trên
đá do Lê Thánh Tông[16]ban tặng có nghĩa là: “Lưu Danh Thơm Cảnh Đẹp”. Khi lên
vãn cảnh chùa trên đỉnh Bái Đính, vua Lê Thánh Tông còn tạc một bài thơ tứ tuỵêt
chữ Hán được dịch như sau:[17]
Đính Sơn danh tiếng thực cao xa
Che chở kinh thành tự thuở xưa
Nhân kiệt, địa linh nên vượng khí
Núi thiêng cảnh đẹp vững sơn hà.
Động dài 25m, rộng 15m, cao trung bình là 2m, nền và trần của động
bằng phẳng. Đi tiếp theo ngách đá bên trái cuối động sẽ dẫn tới một
cửa hang sáng và rộng, một thung lũng xanh hiện ra. Nếu đi tiếp
xuống các bậc đá sẽ đến đền thờ thần Cao Sơn. Quay trở lại ngã ba
đầu dốc, theo đường rẽ trái khoảng 50m là tới hang Tối. Hang Tối
lớn hơn hang Sáng, gồm 7 buồng, có hang trên cao, có hang ở dưới
sâu, các hang đều thông nhau qua nhiều ngách đá, có hang nền
bằng phẳng, có hang nền trũng xuống như lòng chảo, có hang trần
bằng, có hang được tạo hóa ban tặng cho một trần nhũ đá rủ xuống
muôn hình vạn trạng. Trong động tối có giếng ngọc tạo thành do
nước lạnh từ trần động rơi xuống. Các vị tiên được thờ ở nhiều
ngách trong động.
[sửa]Đền thờ thánh Nguyễn
Lý Quốc Sư Nguyễn Minh Không là người sáng lập chùa Bái Đính.
Ông là một thiền sư, pháp sư tài danh được vua phong Quốc sư và
nhân dân tôn sùng gọi là đức thánh Nguyễn. Khu vực núi Đính nằm
cách quê hương đức thánh Nguyễn Minh Không 4 km. Tương truyền
khi ông đến đây tìm cây thuốc chữa bệnh hóa hổ cho vua Lý Thần
Tông đã phát hiện ra các hang động đẹp liền dựng chùa thờ phật và
tạo dựng một vườn thuốc quý để chữa bệnh cho dân. Đền thánh
Nguyễn nằm ngay tại ngã ba đầu dốc, xây theo kiểu tựa lưng vào
núi, trong đền có tượng của ông được đúc bằng đồng.
Quốc sư Nguyễn Minh Không là con người mang ánh xạ của thời
đại nhà Lý. Ông đã học hỏi, sưu tầm những kiến thức y học dân
gian, hàng ngày tìm thuốc trong vườn Sinh Dược mà trở thành danh
y, chữa bệnh lạ cho Vua, sưu tầm và phục hưng nghề đúc đồng –
tinh hoa của văn minh Đông Sơn – văn minh Việt cổ mà trở thành tổ
sư nghề đúc đồng. Ông khó công tầm sư học đạo, để từ một nhà sư
ở từ phủTràng An ra kinh thành làm Quốc sư, đứng đầu hàng tăng ni
trong nước, danh vọng và đạo pháp đạt đến đỉnh cao. Hành trạng
của ông thể hiện nên cái không khí của Phật Giáo thời Lý thần bí, kỳ
dị, đầy rẫy sự hoang đường nhưng đóng góp hết sức tích cực vào
công cuộc phục hưng và phát triển văn hoá dân tộc Việt Nam về
nhiều mặt: triết lý, văn học, kiến trúc, mỹ thuật, kỹ nghệ… làm nền
tảng cho sự phát triển của văn hoá Việt sau này.
[sửa]Đền thờ thần Cao Sơn
Đi hết hang sáng có một lối dẫn xuống sườn thung lũng của rừng
cây xưa là đền thờ thần Cao Sơn, vị thần cai quản vùng núi Vũ
Lâm. Đinh Bộ Lĩnh từ thưở còn hàn vi đã được mẹ đưa vào sống
cạnh đền sơn thần trong động. Khi Đinh Tiên Hoàng Đế dựng kinh
đô Hoa Lư cũng cho xây dựng 3 ngôi đền để thờ các vị thần trấn giữ
ở 3 vòng thành. Theo đó, thần Thiên Tôn trấn giữ cửa ngõ vào vòng
thành phía Đông,thần Quý Minh trấn giữ cửa ngõ vào thành Nam
và thần Cao Sơn trấn giữ cửa ngõ vào vòng thành phía Tây. Ngôi
đền thần Cao Sơn hiện tại được tu tạo có kiến trúc gần giống với
đền thánh Nguyễn, cũng xây tựa lưng vào núi, có hành lang ngăn
cách với thung lũng ở phía trước. Theo truyền thuyết, thần Cao
Sơn là một trong 50 người con của Lạc Long Quân - Âu Cơ. Đền thờ
chính của thần ở huyện Phụng Hóa (Nho Quan, Ninh Bình). Vị thần
này có công phù trợ quân Lê Tương Dực diệt được Uy Mục, sau
cũng được dân làng Kim Liên rước về thờ và được phong là Cao
Sơn đại vương trấn phía Nam kinh thành, một trong Thăng Long tứ
trấn.
Theo như thần phả của đền núi Hầu (xã Yên Thắng, Yên Mô, Ninh
Bình) thì Cao Sơn đại vương là Lạc tướng Vũ Lâm, con thứ 17
vua Lạc Long Quân, khi đi tuần từ vùng Nam Lĩnh đến vùng Thiên
Dưỡng, đã tìm ra một loài cây thân có bột dùng làm bánh thay bột
gạo, lấy tên mình đặt tên cho cây là Quang lang (dân địa phương
vẫn gọi là cây quang lang hay cây búng báng). Thần đã dạy bảo và
giúp đỡ người dân làm ăn sinh sống đồng thời bảo vệ khỏi các thế
lực phá hoại vì vậy đã được nhân dân lập đền thờ[18]. Thần Cao Sơn
cùng với thần Thiên Tôn và thần Quý Minh là ba vị thần trấn ngự ở
ba cửa ngõ phía tây, đông và nam của cố đô Hoa Lư.
[sửa]Giếng ngọc
Giếng ngọc của chùa Bái Đính cổ nằm gần chân núi Bái Đính.
Tương truyền đây là nơi thiền sư Nguyễn Minh Không đã lấy n ước
để sắc thuốc chữa bệnh cho dân và chữa bệnh cho Vua Lý Thần
Tông. Giếng xây lại hình mặt nguyệt, rất rộng, có đường kính 30 m,
độ sâu của nước là 6 m, không bao giờ cạn n ước. Miệng giếng xây
lan can đá. Khu đất xung quanh giếng hình vuông, có diện tích 6.000
m², 4 góc là 4 lầu bát giác. Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam đã cấp
bằng “Xác nhận kỷ lục”: “Ngôi chùa có giếng lớn nhất Việt Nam”,
ngày 12 tháng 12 năm 2007.
[sửa]Sự kiện lịch sử
Tên gọi chùa Bái Đính mang ý nghĩa là hướng về núi Đính, nơi diễn
ra các sự kiện oai hùng trong lịch sử Việt Nam. Núi chùa Bái Đính
chính là nơi Đinh Tiên Hoàng Đế lập đàn tế trời cầu mưa thuận gió
hòa, sau này tiếp tục được vua Quang Trung chọn để làm lễ tế cờ
động viên quân sĩ trước khi ra Thăng Long đại phá quân Thanh.[19]
[20]
Thế kỷ XVI núi Đính là địa bàn tranh chấp giữa 2 tập đoàn phong
kiến Lê - Trịnh với nhà Mạc, khi mà chính quyền nhà Mạc chỉ kiểm
soát được vùng lãnh thổ từ Ninh Bình trở ra. Núi chùa Bái Đính cũng
là một di tích cách mạng thuộc chiến khu Quỳnh Lưu, nơi lãnh đạo
Đảng tuyên truyền cách mạng tới nhân dân.

[sửa]Khu Chùa Bái Đính mới

Điện Pháp Chủ thờ phật A di Điện Quan Âm thờ phật Gác chuông có trống đồng
đà nghìn tay nghìn mắt và chuông đồng

Chùa Bái Đính mới (Bái Đính tân tự) có diện tích rộng 80 ha, nằm
phía bên kia núi so với chùa cổ và ở phía tây cố đô Hoa Lư. Đây là
mộtcông trình lớn gồm nhiều hạng mục, kiến trúc chính: điện Tam
Thế, điện Pháp Chủ, điện Quan Âm, Bảo Tháp, Tháp Chuông và các
công trình hạ tầng, phụ trợ, khu học viện phật giáo, khu đón tiếp...
được xây dựng trong nhiều giai đoạn khác nhau.
Kiến trúc chùa nổi bật với những hình khối lớn, hoành tráng (giống
chùa Nhật Bản hay Trung quốc) nhưng mang đậm dấu ấn kiến
trúc Việt Nam như sử dụng nguyên vật liệu chính ở địa phương (đá
xanh Ninh Bình, gỗ tứ thiết), ngói men Bát Tràng màu nâu sẫm...
Điều khác biệt nhất ở kiến trúc chùa Bái Đính thể hiện ở vòm mái
màu nâu sẫm cong vút hình đuôi chim phượng, nó không giống với
nét thẳng thô của chùa Trung Quốc. Các chi tiết trang chí kiến trúc
chùa cũng mang đậm dấu ấn của các làng nghề truyền thống nổi
tiếng ở Việt Nam. Chùa Bái Đính khi xây dựng được gọi là "đại công
trường" với 500 nghệ nhân[21] gồm rất nhiều tổ thợ đến từ những làng
nghề nổi tiếng như mộc Phú Lộc, trạm khắc đá Ninh Vân, đúc
đồng Ý Yên, thêu ren Văn Lâm, sơn mài Cát Đằng... các nghệ nhân
này được sử dụng các vật liệu địa phương như gỗ lim, đá xanh Ninh
Bình, ngói men Bát Tràng... để tạo ra nét thuần Việt trong kiến trúc
chùa Bái Đính.
Điều đặc biệt ở công trường xây dựng chùa Bái Đính là không gian
nơi đây luôn mở. Ngay từ khi xây dựng với đại tượng phật còn đặt ở
ngoài trời đã thu hút rất đông các đoàn người hành hương chiêm
bái. Du khách có thể đi bất cứ nơi nào để quan sát các bộ phận công
trình đang hình thành.
[sửa]Đặc điểm kiến trúc
Về vật liệu, hệ thống cột và kèo ở cổng Tam Quan, hành lang La
Hán và điện Quan Âm được làm bằng gỗ tứ thiết, các công trình lớn
hơn làm bê tông giả gỗ. Tất cả các mái sử dụng ngói men Bát Tràng,
kiến trúc ba tầng mái cong vút hình chim phượng.
Về bố cục các kiến trúc chính như cổng Tam Quan, tháp chuông,
điện Quan Âm, điệp Pháp Chủ, điện Tam Thế lần lượt có chiều cao
đỉnh mái là 16.5 m, 22 m, 14.8 m, 30 m, 34 m với diện tích bên trong
là 560 m², 225 m², 730 m², 2060 m² và 2370 m².
Về các đối tượng suy tôn, cổng Tam Quan với hai tượng Hộ pháp
(ông thiện và ông ác) bằng đồng cao 5.5 m, nặng 12 tấn và 8 pho
tượng Kim Cương. Hành lang La Hán gồm 234 gian nối liền với hai
đầu Tam Quan, có chiều dài 1052 m và chiều cao sàn nâng dần theo
sườn đồi là nơi bố trí 500 tư ợng La Hán bằng đá xanh Ninh
Bình nguyên khối cao tới 2.5 m, nặng khoảng 4 tấn. Mỗi vị La Hán
có một dáng vẻ khác nhau để miêu tả sự sống trần thế. Tháp chuông
có 3 tầng 8 mái với 24 đao cong vút lên treo một quả chuông nặng
36 tấn được cấp bằng xác nhận kỷ lục: “Đại hồng chung lớn
nhất Việt Nam". Phía dưới quả chuông đồng này là một quả trống
đồng lớn nặng 70 tấn nằm trên nền tháp chuông. Các điện chính là
nơi thờ phật. Điện Quan Âm gồm 7 gian với gian giữa của điện đặt
tư ợng Quan Thế Âm Bồ Tát nghìn tay nghìn mắt, đúc bằng đồng
nặng 80 tấn, cao 9.57 m. Được công nhận là pho t ượng Quan Thế
Âm Bồ Tát bằng đồng lớn nhất ở Việt Nam. Điện Pháp Chủ có 5
gian, gian giữa đặt pho t ượng Phật Pháp Chủ bằng đồng cao 10 m,
nặng 100 tấn. Được xác nhận kỷ lục ”Pho tượngPhật Thích Ca bằng
đồng lớn nhất Việt Nam”. Trong điện còn treo 3 bức hoành phi và 3
cửa võng lớn nhất Việt Nam. Điện Tam Thế tọa lạc ở trên đồi cao so
với mặt n ước biển là 76 m, dài 59.1 m, rộng hơn 40 m. Trong điện
Tam Thế đặt 3 pho t ượng Tam Thế Phật (quá khứ, hiện tại và
tương lai) bằng đồng cao 7.2 m, nặng 50 tấn. Được xác nhận kỷ lục:
“Ngôi chùa có bộ tượng Tam Thế bằng đồng lớn nhất Việt Nam”.
[sửa]Những kỷ lục

Tượng Phật Quan Âm bằng Mỗi Tam Thế bằng đồng nặng Hành lang với 500 La Hán
đồng nặng 90 tấn 50 tấn bằng đá xanh

Chùa Bái Đính được báo giới ca ngợi là một ngôi chùa nổi tiếng với
những kỷ lục. Tính đến ngày 6/6/2009 ngôi chùa này đã có 6 kỷ lục
được công nhận. Những kỷ lục của chùa Bái Đính[22][23] được xác lập
gồm:

1. Năm Tượng Phật bằng đồng lớn nhất Đông Nam Á: tượng
Phật Tổ 100 tấn; 3 pho Tam Thế 50 tấn; phật Di Lặc 100 tấn
và Quan Thế Âm 90 tấn.[24]
2. Hai chuông đồng lớn nhất Đông Nam Á: chuông 36 tấn
trong tháp chuông và chuông 27 tấn sân Điện Pháp Chủ.
3. Khu chùa rộng nhất Việt Nam: tổng 107ha (khu chùa cổ 27
ha, chùa mới 80 ha)[25] riêng điện Tam Thế và điện Pháp Chủ
có diện tích lên tới 1.000 m².
4. Khu chùa có nhiều tượng La Hán nhất Việt Nam: 500 vị
bằng đá xanh cao khoảng 2m.
5. Khu chùa có giếng ngọc lớn nhất Việt Nam.
6. Khu chùa có số cây bồ đề nhiều nhất Việt Nam: 100 cây bồ
đề được chiết từ cây bồ đề Ấn Độ[26][27].

[sửa]Những sự kiện văn hóa

Ngọc Xá Lợi Phật trên Chuyên cơ đặc biệt VN9984 về Nội Bài

Với vai trò là một trung tâm phật giáo, khu chùa Bái Đính là nơi diễn
ra nhiều sự kiện văn hóa lớn:

1. Ngày 17/5/2008, chùa Bái Đính là địa điểm để đại biểu các
nước tham quan, chiêm bái trong đại lễ Phật đản thế giới tổ
chức lần đầu tiên tại Việt Nam. Trong ngày, các vị đã làm lễ
hô thần nhập tượng, chính thức khánh thành giai đoạn I khu
chùa.
2. Ngày 25/6/2008 Quốc Vương Campuchia Norodom
Sihamoni thăm chùa Bái Đính. Ông đã tặng chùa Bái Đính
bức tượng Di đà bằng chất liệu đá Campuchia, đặt tại điện
Tam Thế và trồng cây lưu niệm tại chùa.[28] Ngày 18/1/2009
phái đoàn của chủ tịch Quốc hội Campuchia cũng đến tham
quan khu chùa.
3. Ngày 6/6/2009 Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam cử
hành đại lễ cung nghinh ngọc xá lợi Phật về thờ tại chùa Bái
Đính. Đây là sự kiện văn hóa, tôn giáo rất đặc biệt và lộ trình
rước ngọc xá lợi được bảo vệ nghiêm ngặt để đưa 16 viên
ngọc xá lợi Phật và xá lợi các Thánh Tăng có nguồn gốc và
lịch sử lưu giữ suốt hơn 2500 năm ở nhiều quốc gia như Ấn
Độ, Myanmar, Sri Lanka, Thái Lan.[29]
4. Ngày 3/3/2010 Chủ tịch Phật giáo thế giới ở Ấn Độ tặng
Giáo hội Phật giáo Việt Nam Ngọc xá lợi Phật. Đây là lần đầu
tiên Giáo hội Phật giáo Việt Nam chính thức cử hành cung
nghinh xá lợi Phật từ Ấn Độ về nước. Và là lần thứ hai Giáo
hội Phật giáo Việt Nam chính thức tổ chức đại lễ cung nghinh
Ngọc xá lợi Phật.[30] Cả hai sự kiện đều diễn ra ở chùa Bái
Đính.
5. Hội nghị Thượng đỉnh Phật giáo Thế giới lần thứ VI sẽ
diễn ra tại Việt Nam vào tháng 11 năm 2010 với chủ đề chính:
“Phật giáo và mối quan tâm toàn cầu”. Bên cạnh đó, các đại
biểu Hội nghị sẽ dự lễ khánh thành chùa Bái Đính lớn nhất
Đông Nam Á giai đoạn 2 vào ngày 24/11 và tham quan Vịnh
Hạ Long kỳ quan thiên nhiên thế giới ngày 25/11.
[sửa]Lễ hội chùa Bái Đính

Những hang động của chùa Bái Đính cổ luôn tấp lập người trẩy hội xuân

Lễ hội chùa Bái Đính là một lễ hội xuân diễn ra từ ngày mùng 6 tết
đến hết tháng 3, khởi đầu cho những lễ hội hành hương về vùng
đất cố đô Hoa Lư tỉnh Ninh Bình.
Với ưu thế của một quần thể chùa lớn gồm cả quá khứ và hiện tại, lễ
hội chùa Bái Đính là một lễ hội lớn ở miền Bắc và là một lễ hội
truyền thống điển hình của người Việt Nam. Chùa Bái Đính là một
trong những di sản văn hoá quốc gia có giá trị về mặt lịch sử, tâm
linh và danh thắng. Ngày mồng sáu tháng giêng là khai hội. Lễ hội
chùa Bái Đính diễn ra trong suốt mùa xuân. Trước ngày mở hội và
ngay cả trong thời gian đón tết, tất cả các động, chùa trên núi Bái
Đính đều khói hương nghi ngút, không khí lễ hội bao trùm khắp vùng
quê chiêm trũng. Về phần lễ ở chùa Bái Đính diễn ra tương đối trang
trọng vì ở đây không chỉ thờ các vị sơn thần, phật tổ, bà chúa
thượng ngàn mà còn gắn với nhiều sự kiện lịch sử trọng đại của dân
tộc với các danh nhân đức Lý Quốc Sư, Quang Trung, Đinh Bộ Lĩnh.
Như vậy, phần lễ gồm tổng hòa toàn thể hệ thống tín ngưỡng tôn
giáo ở Việt Nam; có sự sùng bái tự nhiên, có Đạo, có Phật và có cả
Nho.
Cả ở những triền núi thấp cao, những rừng cây, rừng thuốc… là
những đoàn người trẩy hội. Núi Đính đứng độc lập, sừng sững giữa
vùng bán sơn địa, được tạo thành bởi hai dãy núi khép lại hình cánh
cung và hướng về phía tây. Lên thăm hang động ở núi Bái Đính, du
khách bước trên 300 bậc đá, càng lên cao không khí càng trong lành
và thoáng mát, mọi lo toan trong cuộc sống đời thường như bị quên
lãng. Theo lộ trình du khách lên hết dốc là tới ngã ba: Bên phải là
động thờ Phật, bên trái là động thờ Tiên. Phía trên cửa động Phật có
4 chữ đại tự do Lê Thánh Tông khắc trên đá: có nghĩa là: “Lưu Danh
Thơm Cảnh Đẹp”. Đi tiếp theo ngách đá bên trái cuối động sẽ dẫn
tới một hang nhỏ hơn, đó là hang thờ Thần Cao Sơn - một vị tướng
tài trấn giữ vùng núi phía tây đất cố đô. Nếu du khách bước tiếp sẽ
tới một cửa hang sáng và rộng, một thung lũng xanh hiện ra. Tương
truyền rằng đây là nơi có nhiều cây thuốc quý mà Thánh Nguyễn
Minh Không thường xuống hái lượm mang về chế thuốc tiên.
Du khách đến lễ hội chùa Bái Đính còn cảm nhận được tình yêu
thiên nhiên trong ngày hội lịch sử để từ đó hướng về quá khứ dựng
nước. Cuộc hành hương ấy có thể tạo ra trong con người tâm lý kỳ
vọng, muốn vươn lên đến cái đẹp. Trẩy hội chùa Bái Đính không chỉ
dừng lại ở chốn Phật đài hay bầu trời - cảnh bụt, mà trước hết là do
sự tiếp xúc, hòa nhập huyền diệu giữa con người trước thiên nhiên
cao rộng. Đó là vẻ đẹp của sông nước, đất trời, núi rừng, hang
động… Quan niệm lưỡng hợp biểu hiện ở thế đối ứng hai hiện
tượng, hai phạm trù khác nhau mà bên nhau, làm cho cuộc hành
trình về nơi thờ Phật dù có lúc vất vả nhưng vẫn đem lại sự cân
bằng trong tâm thức và thể lực cho du khách. Trẩy hội chùa Bái Đính
là hành động giải tỏa hòa hợp giữa thực và mơ, tiên và tục - thực là
nền tảng, mơ là uất vọng - trên cái nền mùa xuân tươi sáng mà con
người Việt Nam chất phác, nhân ái thuở xưa cảm nhận hành động
và trao truyền.

[sửa]Thông tin thêm

Với phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm, tỉnh Ninh
Bình giao cho Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch làm chủ đầu tư các
hạng mục về giải phóng mặt bằng, đường giao thông, cơ sở hạ tầng,
cây xanh còn doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường là chủ đầu tư
các hạng mục làm chùa, tạc tượng, đúc chuông. Ngày 10/4/2008,
UBND tỉnh Ninh Bình cấp Giấy chứng nhận đầu tư số
091110000011, cho DNXD Xuân Trường và trong Điều 5 của Giấy
chứng nhận này nêu: Thời hạn hoạt động dự án là 70 năm.[31] Quần
thể chùa Bái Đính mới này nằm trong tổng thể dự án xây
dựng Trung tâm du lịch văn hóa Tràng An rộng gần 2.000 ha do
công ty TNHH Xuân Trường làm chủ đầu tư[32]
Theo ông Phan Tiến Dũng- Phó Chủ tịch thường trực UBND
tỉnh Ninh Bình, Khu núi chùa Bái Đính là một trong các khu chức
năng thuộc khu du lịch sinh thái Tràng An đã được chính phủ cho
phép đầu tư tại văn bản số 365 ngày 22/3/2004 và đã được UBND
tỉnh Ninh Bình phê duyệt quy hoạch tổng thể tại Quyết định số 2570
ngày 18/11/2005 nhằm bảo tồn, tôn tạo phát huy giá trị văn hoá, di
tích lịch sử cố đô Hoa Lư, để tiến tới đề nghị Unesco công nhận
khu cố đô Hoa Lư là di sản văn hoá thiên nhiên thế giới.[33] Ngày
09/08/2010, thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu Ninh Bình thực
hiện theo đúng pháp luật, bàn giao mặt bằng trong tháng 8 năm
2010 để kịp thời phục vụ Đại lễ 1000 năm Thăng Long –Hà Nội và
Hội nghị thượng đỉnh Phật giáo thế giới lần thứ VI.

[sửa]Ý kiến về nghĩa chùa

Theo ý kiến của Giáo sư Trần Lâm Biền trong một cuộc phỏng vấn
thì: Không nên gọi cái chùa mới xây đó là chùa Bái Đính. Chùa Bái
Đính là ngôi chùa cũ. Nếu gọi cái mới xây đó là chùa Bái Đính là
hoàn toàn xoá sổ chùa của tổ tiên. Ngôi chùa mới đó có một thứ lố
bịch. Trong kiến trúc ba tầng mái, thường thấy kiến trúc ba tầng mái
của chùa Bút Pháp có tháp Cửu phẩm liên hoa - là nơi thế giới của
người chết. Nhưng chùa Bái Đính mới ấy lại có cái gọi là tam quan -
ba tầng mái ở ngoài, khiến người ta đến với cái chết trước khi đến
với Phật. Điều đó không chấp nhận được. Toà nhà ba tầng mái
thường nó phải nằm ở phía sau như ở chùa Bút Tháp (Bắc Ninh),
chùa Sổ (Thanh Oai). Cái chùa Bái Đính mới ấy là phi văn hóa phật
giáo truyền thống và mặt nào đó nó có tính khoe mẽ[34]
Tuy nhiên ngay sau đó cư sĩ Quảng Tuệ Lương Gia Tĩnh đã phản
đối ý kiến của Giáo sư Trần Lâm Biền trong một bài viết đăng trên
tạp chí Khuông Việt và website phật tử Việt Nam.[35] Theo đó, những
nhận xét phê phán của Cư sĩ Quảng Tuệ Lương Gia Tĩnh về ý kiến
của Giáo sư Trần Lâm Biền về ngôi chùa Bái Đính mới xây chỉ là
“một sự phê phán lố bịch”.
[ẩn]
x•t•s
Du lịch Ninh Bìn

Tam Cốc - Bích Động • Khu bảo tồn thiên nhiên Vân Long • Nhà thờ Phá
Các khu du lịch An •Chùa Bái Đính • Suối Kênh Gà - Động Vân Trình • Vườn quốc gia C
Thái - Sân golf Hoàng Gia • Hồ Đồng Chương •thành phố Ninh Bình

Trong thành Hoa Lư: Đền Vua Đinh Tiên Hoàng • Đền Vua Lê Đại Hành•
Quần thể di tích
Cố đô Hoa Lư chúa Phất Kim • Phủ Vườn Thiên • Động Am Tiên. Ngoài thành Hoa Lư:
Tràng An • Động Thiên Tôn • Đền thờ thần Cao Sơn • Động Hoa Lư

Các điểm du lịch Phòng tuyến Tam Điệp • Kẽm Trống và Địch Lộng • Núi Non Nước • Cửa
Ngọc Mỹ Nhân• đền Vực Vông • Chiến khu Quỳnh Lưu • chùa Bích Động
 điểm du lịch khác

Lễ hội văn hóa Lễ hội cố đô Hoa Lư • Lễ hội chùa Bái Đính • Lễ hội đền Thái Vi • Lễ hội
Đặc sản ẩm thực Rượu Kim Sơn • Cơm cháy Ninh Bình • Cá rô Tổng Trường • Dê núi Ninh
Chuyến tham quan Chùa Bái Đính - Ninh Bình cùng cty. Đây là ngôi chùa đang được
hoàn thiện, có quy mô lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Với chuông đồng nặng hơn 50
tấn, 4 pho tượng Phật lớn nhất khu vực, 500 tượng Lan Hán bằng đá... Bái Đính sẽ
trở thành trung tâm Phật Giáo của cả nước và khu vực ĐNA.