- HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN CHÍNH THỨC - Official Development Assistance - ODA. - Quá trình ra đời và phát triển. - Thành lập Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển (OECD)- ngày tại Paris. - OECD lập ra Uỷ ban Hỗ trợ Phát triển (Development Assistance Committee-DAC) nhằm giúp các nước đang phát triển tăng trưởng kinh tế và nâng cao hiệu quả đầu tư. - Theo định kỳ các nước thành viên DAC thông báo cho Uỷ ban các khoản đóng góp của họ cho các chương trình viện trợ phát triển và trao đổi với nhau các vấn đề liên quan tới chính sách viện trợ phát triển Năm 1969, lần đầu tiên DAC đưa ra khái niệm về ODA. - Vào năm 1970, nghị quyết của UN chính thức thông qua chỉ tiêu các nước giàu hàng năm phải trích 0,7% GNP của mình để thực hiện nghĩa vụ đối với các nước nghèo.. - Member since 1966.. - Member since 1965.. - Member since 1961.. - Member since 1968.. - Member since 1963.. - Member since 1975.. - Member since 1999.. - Member since 1985.. - Member since 1962.. - Member since 1991.. - ODA là những luồng tài chính chuyển tới các nước đang phát triển và tới những tổ chức đa phương để chuyển tới các nước đang phát triển mà:. - được cung cấp bởi các tổ chức chính phủ (trung ương và địa phương) hoặc bởi cơ quan điều hành của các tổ chức này;. - có mục tiêu chính là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phúc lợi của các nước đang phát triển;. - mang tính chất ưu đãi và có yếu tố không hoàn lại ≥ 25% (được tính với tỷ suất chiết khấu 10%). - Hỗ trợ phát triển chính thức là hoạt động hợp tác phát triển giữa Nhà nước hoặc Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với nhà tài trợ là chính phủ nước ngoài, các tổ chức tài trợ song phương và các tổ chức liên quốc gia hoặc liên chính phủ.. - Các nhà tài trợ (Donors) bao gồm:. - Chính phủ các nước chủ yếu là các nước phát triển hoặc tương đối phát triển (cấp ODA dưới dạng này còn gọi là ODA song phương, cấp ODA mà nhà tài trợ không phải là các chính phủ gọi là ODA đa phương, xuất phát từ các tổ chức dưới đây).. - Tổ chức liên chính phủ: EC, OECD. - Tổ chức tài chính quốc tế: IMF, WB, WTO (PRGF Trust, MIGA Multilateral Investment Guarantee Agency), các ngân hàng phát triển khu vực (AsDB Asian Development Bank, Afr.DB African Development Bank. - Các tổ chức phi chính phủ (NGO) 1. - VN hiện có khoảng 485 tổ chức phi chính phủ nước ngoài thuộc 26 nước công nghiệp phát triển và các nước công nghiệp mới hoạt động viện trợ tại Việt Nam, trong đó có 369 tổ chức thường xuyên có mặt ở Việt Nam, có dự án, đối tác cụ thể, được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp giấy phép hoạt động.. - Mỗi chính phủ sẽ có các cơ quan riêng để quản lí việc cấp ODA, VD:. - 1 VN hiện có khoảng 485 tổ chức phi chính phủ nước ngoài thuộc 26 nước công nghiệp phát triển và các nước công nghiệp mới hoạt động viện trợ tại Việt Nam, trong đó có 369 tổ chức thường xuyên có mặt ở Việt Nam, có dự án, đối tác cụ thể, được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp giấy phép hoạt động.. - Thụy Điển Cơ quan hợp tác phát triển QT Thụy Điển (SIDA) Australia Cơ quan phát triển quốc tế Australia (AusAID) Nhật Bản Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) Hoa Kỳ Cơ quan phát triển QT Hoa Kỳ (USAID) Canada Quỹ viện trợ QT (IAE). - Cơ quan phát triển QT (CIDA). - Đối tượng nhận viện trợ (Aid recipients): Là chính phủ các nước đang và kém phát triển. - Chính phủ là người đứng ra tiếp nhận ODA, nhận nợ với các nhà tài trợ như một khoản nợ quốc gia và là người phải trả nợ, là người chịu trách nhiệm trước khoản nợ này. - ODA được tính vào thu ngân sách do đó việc sử dụng vốn ODA cho một dự án cụ thể nào đó được coi là việc sử dụng vốn ngân sách. - Các nước CNPT không được nhận hình thức đầu tư ODA.. - Trong danh sách các nước nhận viện trợ của DAC mới nhất tháng 12/2005 và được sử dụng cho các năm các nước này được chia làm 4 nhóm nước: nhóm các nước kém phát triển nhất (Lào, Campuchia), nhóm các nước có thu nhập thấp (GNI <. - $825 năm 2004, Việt Nam, một số nước châu Phi), nhóm các nước và vùng lãnh thổ có thu nhập trung bình thấp (GNI năm 2004, Braxin, Indonexia, Thái Lan, Philippin, Ucraina), nhóm các nước và vùng lãnh thổ có thu nhập trung bình cao (GNI. - Tính ưu đãi: Lãi suất thấp, thời gian cho vay dài, có thời gian ân hạn (chỉ trả lãi, chưa phải trả gốc), giá trị cho vay lớn. - Từ các ưu đãi trên nên trong ODA luôn có một tỉ lệ không hoàn lại nào đó. - Theo quy định của DAC, tỉ lệ không hoàn lại hay thành tố ưu đãi (grant element) phải >= 25% thì mới được coi là khoản vốn ODA. - Thành tố ưu đãi được tính theo công thức sau:. - Có ràng buộc: các nước nhận viện trợ phải hội đủ một số điều kiện nhất định mới được nhận tài trợ, điều kiện này tuỳ thuộc quy định của từng nhà tài trợ. - Xu hướng ngày nay các ràng buộc về chính trị giảm dần về hình thức và chủ yếu là các ràng buộc về thương mại, ví dụ: mua hàng của nước cấp viện trợ, ưu tiên các nước đồng minh chính trị, trong đó hơn 1/4 viện trợ của OECD đi kèm điều kiện phải mua hàng của nước tài trợ, thậm chí có những nước tỷ trọng này rất cao như Tây Ban Nha (100. - Một số nước tỉ lệ ràng buộc phải mua hàng của nước tài trợ rất thấp như Thụy Sỹ, Hà Lan… Ví dụ việc cải tổ hệ thống ngân hàng Việt Nam do WB đứng ra tài trợ trong thời gian qua kèm theo các diều kiện về điều chỉnh hệ thông lãi suất, hệ thống các ngân hàng, hệ thống quản lý ngân hàng, quy trình hoạt động của ngân hàng theo quy chuẩn của WB. - Tuy nói rằng các ràng buộc về chính trị không còn xuất hiện nhưng thực chất là các nước viện trợ nhờ vào ràng buộc kinh tế mà dẫn đến các ràng buộc chính trị.. - Nhà tài trợ gián tiếp điều hành dự án: Các nhà tài trợ không trực tiếp điều hành dự án nhưng thực chất có thể tham gia gián tiếp dưới hình thức nhà thầu hoặc hỗ trợ chuyên gia. - Tuy nước chủ nhà có quyền sử dụng quản lý vốn ODA nhưng thông thường mẫu lập dự án ODA phải có sự thoả thuận với các nhà tài trợ và các nhà tài trợ xem xét rất kỹ các dự án xin tài trợ và. - kiểm tra một cách kỹ lưỡng việc thực hiện dự án có đúng mục đích hay không. - Ví dụ các nhà đầu tư có thể chia dự án tổng thành các tiểu dự án, các giai đoạn, nếu hoàn thành giai đoạn trước thì mới được cấp vốn tiếp để tiếp tục giai đoạn sau, nếu không thì bị cắt vốn đầu tư, với mục đích dễ dàng kiểm soát vốn và tiến độ của dự án.. - Ví dụ: Dự án nâng cấp quốc lộ 1A. - Có tính phúc lợi xã hội: Lĩnh vực đầu tư của ODA chủ yếu là các lĩnh vực không hoặc ít sinh lợi nhuận, đó là các công trình công cộng mang tính chất phúc lợi xã hội như các dự án đầu tư vào cơ sở hạ tầng, các công trình giao thông vận tải, giáo dục y tế, là các khoản đầu tư mang tính chất hỗ trợ giữa các chính phủ với nhau. - Do ODA là các khoản cho vay có lợi về mặt kinh tế xã hội cho nước nhận đầu tư nên nó được hưởng rất nhiều ưu đãi.. - Tuy các nhà tài trợ thường cấp ODA không phải với mục đích tìm kiếm lợi nhuận mà để khẳng định vị thế quốc gia, thông qua ODA mở đường cho đầu tư tư nhân, khu vực kinh tế tư nhân thâm nhập vào thị trường nước nhận viện trợ thông qua các khoản viện trợ.. - Có nguy cơ để lại gánh nặng nợ nần cho các quốc gia nhận viện trợ do như đã nói ở trên lĩnh vực đầu tư thường là những lĩnh vực không sinh lợi nhuận, các chủ đầu tư không trực tiếp tham gia điều hành quản lý dự án nên hiệu quả sử dụng vốn thường thấp. - Vì thế khi nhận viện trợ dưới hình thức này thì chính phủ các nước nhận viện trợ phải đề ra các mục tiêu phát triển kinh tế các khu vực được hưởng lợi từ hoạt động ODA, để sau khi dự án đi vào hoạt động thì thu nhập từ các hoạt động kinh tế khác mới có thể bù đắp chi phí cho hoạt động ODA và nhờ vào đó quốc gia ấy mới có thể trả nợ được. - ODA không hoàn lại: là hình thức cung cấp ODA không phải hoàn lại cho Nhà tài trợ.. - VD: T9/05 ADB viện trợ không hoàn lại 9 triệu USD cho VN. - ODA cho vay ưu đãi (hay còn gọi là tín dụng ưu đãi): ODA cho vay với lãi suất và điều kiện ưu đãi sao cho "yếu tố không hoàn lại". - ODA hỗn hợp: là các khoản viện trợ không hoàn lại hoặc các khoản vay ưu đãi được cung cấp đồng thời với các khoản tín dụng thương mại nhưng tính chung lại, "yếu tố không hoàn lại". - đạt không dưới 25% của tổng giá trị của các khoản đó.. - VD: Tây Ban Nha dành cho VN 40 triệu EURO không hoàn lại và 15 triệu EURO có hoàn lại trong tg 2006-2009. - VD: Nhật Bản hiện là nhà tài trợ song phương lớn nhất của VN, với số tiền ODA trung bình năm 2003-04 là 590 triệu USD, sau đó là Pháp (114 tr USD) và Đan Mach (72 triệu USD). - VD: IDA của WB và ADB là hai nhà tài trợ đa phương lớn nhất của VN (505,210 triệu USD năm 2004. - Hỗ trợ cơ bản: Là những nguồn lực được cung cấp để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội và môi trường. - Đây thường là những khoản cho vay ưu đãi.. - VD: Dự án cấp nước sạch 112 triệu USD của WB cho VN. - Hỗ trợ kỹ thuật: Là những nguồn lực dành cho chuyển giao tri thức, công nghệ, xây dựng năng lực, tiến hành nghiên cứu cơ bản hay. - nghiên cứu tiền đầu tư, phát triển thể chế và nguồn nhân lực. - loại hỗ trợ này chủ yếu là viện trợ không hoàn lại.. - VD: Dự án giáo dục tiểu học, hiện đại hóa ngân hàng và hệ thống thanh toán của WB cho VN. - Hỗ trợ cán cân thanh toán: thường là hỗ trợ tài chính trực tiếp (chuyển giao tiền tệ) hoặc hỗ trợ hàng hóa, hỗ trợ qua nhập khẩu.. - VD: Năm 1999 JBIC cho VN vay 20.000 Yên để hỗ trợ thanh toán hàng Nhập khẩu. - Hỗ trợ chương trình: Là khoản ODA dành cho một mục đích tổng quát với thời gian nhất định mà không phải xác định một cách chính xác nó sẽ được sử dụng như thế nào. - VD: Chương trình phát triển tổng thể thành phố Hà Nội (không hoàn lại) Chương trình tín dụng hỗ trợ xoá đói giảm nghèo PRSC của WB. - Hỗ trợ dự án: Là hình thức chủ yếu của ODA để thực hiện các dự án cụ thể VD: dự án nâng cung cấp nước sạch 112 triệu USD của WB cho Hà Nội. - Theo hình thức cung cấp ODA (Nghị định 131/2006/NĐCP). - ODA không hoàn lại: là hình thức cung cấp ODA không phải hoàn trả lại cho nhà tài trợ;. - ODA vay ưu đãi (hay còn gọi là tín dụng ưu đãi): là khoản vay với các điều kiện ưu đãi về lãi suất, thời gian ân hạn và thời gian trả nợ, bảo đảm “yếu tố không hoàn lại” (còn gọi là “thành tố hỗ trợ”) đạt ít nhất 35% đối với các khoản vay có ràng buộc và 25% đối với các khoản vay không ràng buộc;. - ODA vay hỗn hợp: là các khoản viện trợ không hoàn lại hoặc các khoản vay ưu đãi được cung cấp đồng thời với các khoản tín dụng thương mại, nhưng tính chung lại có “yếu tố không hoàn lại” đạt ít nhất 35% đối với các khoản vay có ràng buộc và 25% đối với các khoản vay không ràng buộc.. - Vai trò của ODA trong chiến lược phát triển kinh tế của các nước đang và chậm phát triển. - a/ ODA là một nguồn vốn có vai trò quan trọng đối với các nước đang và chậm phát triển. - Đối với các nước đang phát triển khoản viện trợ và cho vay theo điều kiện ODA là nguồn tài chính quan trọng. - Nhiều nước đã tiếp thu một lượng vốn ODA khá lớn như một bổ sung quan trọng cho phát triển.. - Sau chiến tranh thế giới thứ II, nhiều nước ở Châu á đã tranh thủ được nguồn vốn ODA từ các nước giàu. - Trong giai đoạn đầu phát triển kinh tế, Đài Loan đã nhận được viện trợ từ Hoa Kỳ tới 1,482 tỷ USD. - Vốn viện trợ đã góp phần rất đáng kể trong quá trình đi lên của Đài Loan. - Khi đó, Nhật Bản đã nhận được sự giúp đỡ của Hoa Kỳ, các nước khác trên thế giới, Quỹ nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) và các tổ chức khác của Liên Hợp Quốc bằng thực phẩm, thuốc men, các dịch vụ y tế và một số hình thức trợ giúp khác.. - Theo báo cáo của WB, từ năm 1971 đến năm 1974, tại Philippin vốn chi phí cho phát triển giao thông vận tải chiếm tới 50% tổng vốn dành cho xây dựng cơ bản và 60% tổng vốn vay ODA được chi cho phát triển cơ sở hạ tầng.. - Nhiều công trình hạ tầng kinh tế xã hội như sân bay, bến cảng, đường cao tốc, trường học, bệnh viện, trung tâm nghiên cứu khoa học mang tầm cỡ quốc gia ở Thái Lan, Singapore, Inđônêxia đã được xây dựng bằng nguồn vốn ODA của Nhật Bản, Hoa Kỳ, WB, ADB và một số nhà tài trợ khác. - b/ ODA giúp các nước nghèo tiếp thu những thành tựu khoa học, công nghệ hiện đại và phát triển nguồn nhân lực. - Những lợi ích quan trọng mà ODA mang lại cho các nước nhận tài trợ là công nghệ, kỹ thuật hiện đại, kỹ xảo chuyên môn và trình độ quản lý tiên. - Các nhà tài trợ còn ưu tiên đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực vì họ tin tưởng rằng việc phát triển của một quốc gia quan hệ mật thiết với việc phát triển nguồn nhân lực.. - ODA được cấp cho các nước nhận tài trợ thông qua các hoạt động như: Hợp tác kỹ thuật, huấn luyện, đào tạo nhằm đào tạo cán bộ chuyên môn để đóng góp vào sự phát triển kinh tế, xã hội của các nước có người được huấn luyện, đào tạo, cử chuyên gia để chuyển giao hiểu biết, công nghệ cho các nước đang phát triển thông qua định hướng, điều tra và nghiên cứu, góp ý, cung cấp thiết bị và vật liệu độc lập cũng là một bộ phận của chương trình hợp tác kỹ thuật, hợp tác kỹ thuật theo thể loại từng dự án. - c/ ODA giúp các nước đang phát triển điều chỉnh cơ cấu kinh tế. - d/ ODA góp phần tăng khả năng thu hút vốn FDI và tạo điều kiện để mở rộng đầu tư phát triển trong nước ở các nước đang và chậm phát triển Việc sử dụng vốn ODA để đầu tư cải thiện cơ sở hạ tầng sẽ tạo điều kiện cho các nhà đầu tư trong nước tập trung đầu tư vào các công trình sản xuất kinh doanh có khả năng mang lại lợi nhuận.. - ODA ngoài việc bản thân nó là một nguồn vốn bổ sung quan trọng cho các nước đang và chậm phát triển, nó còn có tác dụng làm tăng khả năng thu hút vốn từ nguồn FDI và tạo điều kiện để mở rộng đầu tư phát triển trong nước, góp phần thực hiện thành công chiến lược hướng ngoại. - Tất cả các nước theo đuổi chiến lược hướng ngoại đều có nhịp độ tăng trưởng kinh tế rất nhanh và biến đổi cơ cấu kinh tế trong nước mạnh mẽ trong một thời gian ngắn để chuyển từ nước Nông - Công nghiệp thành những nước Công - Nông nghiệp hiện đại, có mức thu nhập bình quân đầu người cao.. - Các dòng vốn đầu tư chính thức khác a/ Viện trợ chính thức - Official Aid -OA. - Viện trợ chính thức gồm các luồng tài chính thỏa mãn tất cả các điều kiện của ODA, trừ việc luồng tài chính này có đích đến là các nước có nền kinh tế chuyển đổi.. - Từ 2006, các nước này không có tên trong danh sách các nước nhận tài trợ của DAC nữa.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt