Khủng hoảng nợ công và những tác động

NHN XT CA THY GIO
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
MC LC
LI M U........................................................................................................... 2
II. Khng hong n cng Ireland v tc ng n tnh hnh TCTT:...........................29
1. Thc trng khng hong n cng Ireland:...........................29
2. Nguyn nhn gy ra khng hong n cng:........................31
3. Tc ng ca n cng n tnh hnh ti chnh tin t:........32
III. Khng hong n cng v tc ng n tnh hnh TCTT: .................................37
1. Thc trng khng hong n cng :....................................37
2. Nguyn nhn gy ra khng hong n cng: .......................40
3. Tc ng ca n cng n tnh hnh ti chnh tin t:........42
KT LUN............................................................................................................. 69
TI LIU THAM KHO.....................................................................................70
LI M U
Khng hong ti chnh ang din ra ngy cng lin tc vi cng mnh v
din bin phc tp gy ra nhng hu qu rt nng n i vi c quc gia cng
nghip pht trin ln cc nc ang pht trin. Bn cnh khng hong ti chnh,
ngy nay ngi ta cn cp nhiu v nghin cu mt cch nghim tc hn mt
loi khng hong mi Khng hong n cng. Tnh trng n cng gia tng lin tc
c cc nc pht trin vt qu s tng trng ca nn kinh t (GDP) gy ra tnh
trng mt kim sot trong kh nng chi tr ca quc gia. in hnh l cuc khng
hong n cng Iceland, Argentina, v gn y nht l mt s nc trong khu vc
EU nh Hy Lp v Ireland. Chnh iu nh ln hi trng bo ng cho cc
nc trn ton th gii phi suy ngh chn chn v tnh trng n cng ca chnh
quc gia mnh. Chnh v vy, nghin cu khng hong n cng v tc ng ca n
n th trng ti chnh tin t l vic lm ht sc cn thit v cp bch hin nay
khng ch Vit Nam m cn trong khu vc v trn ton th gii.
y l ti kh rng v c tnh bao qut cao. Do , vi kin thc hn hp
ca Nhm 5_K22, chng em trnh by mt s hiu bit khi qut v nhng vn
sau:
Phn 1: N cng v khng hong n cng.
Phn 2: Khng hong n cng v tc ng ca n n tnh hnh ti chnh tin t 3

nc in hnh l Hy Lp, Ireland v Italia.
Phn 3: Thc trng n cng Vit Nam v gii php.
Trong sut qu trnh lm vic c nhiu s tranh lun ng thi nng cao kin
thc chung ca c nhm. Tuy nhin, c nhng hn ch khch quan m nhm kh c
th kim sot hon ton nn chc s c nhiu sai st. Mong thy v cc bn nghin
cu v gp bi tiu lun thm phn hon thin v gp cht kin thc cho hnh
trang tri thc ca cc bn ng hnh.
Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam
PHN 1: N CNG V KHNG HONG N CNG

I.
N cng:
1. nh ngha:
Trc khi nh ngha n cng, ta hy nh ngha khu vc cng. Khu vc cng

bao gm khu vc nh nc (gm c trung ng v a phng) v doanh nghip
quc doanh. Doanh nghip quc doanh l doanh nghip m nh nc chi phi hoc
chim t l c phn chi phi v do thng v p lc chnh tr phi chu trch
nhim v n nn ca chng. T nh ngha khu vc cng nh trn theo ngn hng
th gii nh ngha v n cng gm bn nhm sau:
N ca chnh ph trung ng v cc b, ban ngnh trung ng
N ca cc cp chnh quyn a phng
N ca Ngn hng trung ng
N ca cc t chc c lp m chnh ph s hu trn 50% vn, hoc vic
quyt lp ngn sch phi c s ph duyt ca chnh ph hoc chnh ph l ngi
chu trch nhim tr n trong trng hp t chc v n.
Cn theo lut qun l n cng s 29/2009/QH12 ngy 17/06/2009, n cng
c hiu bao gm ba nhm l n Chnh ph, n c Chnh ph bo lnh v n
chnh quyn a phng. N Chnh ph l khon n pht sinh t cc khon vay
trong nc, nc ngoi, c k kt, pht hnh nhn danh Nh nc, nhn danh
Chnh ph hoc cc khon vay khc do B Ti chnh k kt, pht hnh, u quyn
pht hnh theo quy nh ca php lut. N Chnh ph khng bao gm khon n do
Ngn hng Nh nc Vit Nam pht hnh nhm thc hin chnh sch tin t trong
tng thi k. N c Chnh ph bo lnh l khon n ca doanh nghip, t chc
ti chnh, tn dng vay trong nc, nc ngoi c Chnh ph bo lnh. N chnh
quyn a phng l khon n do y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung
ng (gi chung l UBND cp tnh) k kt, pht hnh hoc u quyn pht hnh.
Nh vy, khi nim v n cng theo quy nh ca php lut Vit Nam c nh
gi l hp hn so vi thng l quc t c nh ngha nh trn.
2. Nguyn nhn n cng:
Nguyn nhn u tin l chnh ph ng nhim chi (chi tiu v quc phng,
an ninh ni a, hu tr, tht nghip, gio dc, y t, cu ng, hnh chnh lun
1
c cc ngn sch mt dng cho tnh bo, quc phng, ngoi giao ) nhiu hn thu
(cc ngun thu nhp chnh nh cc loi thu trc thu v gin thu (thu lng
bng, thu ti sn, thu nh t, thu tiu th, thu xe) v tin gom gp ca cc
qu x hi nh qu hu tr, qu sc khe, qu tht nghip, cng thm cc ph
thu cho ngn sch quc gia) trong thi gian nm quyn cai tr nc
Nguyn nhn th hai l s n chng cht ca qu kh do cc chnh ph c
li, cng thm li m v li con, vn cn cha tr ht.
Nguyn nhn th ba, l mt s lut l cho php chnh ph ng nhim
vay thm mt s n mi mt cch hp php.
Nguyn nhn th t l n mt thi gian v mc no th chnh ph
ng nhim ch vay n mi tr n c, thm ch c khi ch tr li c t vn m
phn ln ch tr c tin li, v li m thm li con.
3. Phn loi n cng:
Phn theo ngun vay bao gm: vay trong nc; vay nc ngoi.
Vay trong nc: Chnh ph vay thng qua pht hnh cng c n. U ban
nhn dn cp tnh vay u t pht trin kinh t x hi thng qua pht hnh,
u quyn pht hnh tri phiu chnh quyn a phng, vay t cc ngun ti
chnh hp php khc theo quy nh ca php lut.
Vay nc ngoi l khon vay ngn hn, trung - di hn phi tr li hoc
khng phi tr li do Nh nc, Chnh ph, doanh nghip v t chc khc
ca Vit Nam vay ca chnh ph nc ngoi, vng lnh th, t chc ti chnh
quc t, t chc v c nhn nc ngoi.
Phn theo ch th i vay bao gm: Chnh ph; chnh quyn a phng;
doanh nghip v cc t chc ti chnh, tn dng c Chnh ph bo lnh.
N Chnh ph l khon n pht sinh t cc khon vay trong nc, nc
ngoi, c k kt, pht hnh nhn danh Nh nc, nhn danh Chnh ph
hoc cc khon vay khc do B ti chnh k kt, pht hnh, y quyn pht
hnh theo quy nh ca php lut. N chnh ph khng bao gm khon n do
Ngn hng Nh nc Vit Nam pht hnh nhm thc hin chnh sch tin t
trong tng thi k.
N c Chnh ph bo lnh l khon n ca doanh nghip, t chc ti
chnh, tn dng vay trong nc, nc ngoi c Chnh ph bo lnh.
N chnh quyn a phng l khon n do y ban nhn dn tnh, thnh ph
trc thuc Trung ng (sau y gi chung l y ban nhn dn cp tnh) k
kt, pht hnh hoc y quyn pht hnh.
Phn theo loi hnh vay bao gm: vay h tr pht trin chnh thc (vay
ODA); vay u i; vay thng mi.
2
Vay h tr pht trin chnh thc (vay ODA) l khon vay nhn danh Nh
nc, Chnh ph Vit Nam t nh ti tr l chnh ph nc ngoi, t chc ti
tr song phng, t chc lin quc gia hoc t chc lin chnh ph c yu t
khng hon li (thnh t u i) t t nht 35% i vi khon vay c rng
buc, 25% i vi khon vay khng rng buc.
Vay u i l khon vay c iu kin u i hn so vi vay thng mi
nhng thnh t u i cha t tiu chun ca vay ODA.
Vay thng mi l khon vay theo iu kin th trng.
Phn theo thi hn vay bao gm: vay ngn hn; vay trung di hn;
Khon vay ngn hn l khon vay c k hn di mt nm.
Khon vay trung - di hn l khon vay c k hn t mt nm tr ln.
Phn theo loi li sut bao gm: li sut c nh; li sut th ni.
Phn theo ch n v nhm ch n: ch n chnh thc; ch n t nhn.

Ch n chnh thc (bao gm ch n song phng l cc Chnh ph hoc c
quan i din cho Chnh ph v cc ch n a phng l cc t chc ti
chnh quc t a phng);
Ch n t nhn (bao gm cc ngn hng thng mi; ngi s hu tri
phiu; cc ch n t nhn khc khng thuc chnh ph hoc khng i din
cho chnh ph);
Phn theo cng c n bao gm: tha thun vay; tn phiu; tri phiu; cng
tri v cc cng c n khc.
4. Nhng tc ng ca n cng.
N cng va c nhiu tc ng tch cc nhng cng c mt s tc ng tiu cc.
Nhn bit nhng tc ng tch cc v tiu cc nhm pht huy mt tch cc, hn ch
mt tiu cc l iu ht sc cn thit trong xy dng v thc hin v qun l n
cng
* Tc ng tch cc
N cng lm gia tng ngun lc cho Nh nc, t tng cng ngun vn
pht trin c s h tng v tng kh nng u t ng b ca Nh nc.Nhng
nc rong giai on tng tc pht trin nn kinh t th trng, trong c s h tng
l yu t c tnh cht quyt nh. Mun pht trin c s h tng nhanh chng v
ng b, vn l yu t quan trng nht. Vi chnh sch huy ng n cng hp l,
nhu cu v vn s tng bc c gii quyt u t c s h tng, t gia tng
nng lc sn xut cho nn kinh t.
3
Huy ng n cng gp phn tn dng c ngun ti chnh nhn ri trong

dn c. Mt b phn dn c trong x hi c cc khon tit kim, thng qua vic Nh
nc vay n m nhng khon tin nhn ri ny c a vo s dng, em li hiu
qu kinh t cho c khu vc cng ln khu vc t.
N cng s tn dng c s h tr t nc ngoi v cc t chc ti chnh
quc t. Ti tr quc t l mt trong nhng hot ng kinh t ngoi giao quan
trng ca cc nc pht trin mun gy nh hng n cc quc gia ngho, cng
nh mun hp tc kinh t song phng. Nu bit tn dng tt nhng c hi ny, th
s c thm nhiu ngun vn u i u t pht trin c s h tng
* Tc ng tiu cc
Khi n cng qu ln, vic tht cht chi tiu, thc hin chnh sch "tht lng
buc bng" gim thm ht ngn sch l iu kin phi p ng c nhn s
h tr cn thit t cc t chc tn dng quc t, th nhng, "tht lng buc bng" li
dn ti nhng cuc biu tnh phn i ca qun chng, gy cng thng, bt n chnh
tr, x hi, bi nhng ngi ngho, nhng ngi yu th trong x hi l nhng
ngi b tc ng mnh nht t chnh sch ct gim phc li, ct gim chi tiu ca
chnh ph
Khi n cng lin tc tng cao, nn kinh t b h bc tn nhim theo bo co
ca cc t chc chuyn i nh gi tn nhim cc cng ty v quc gia khc, nim tin
ca ngi dn v gii u t b lung lay, khi nn kinh t d tr thnh mc tiu
tn cng ca cc th lc u c quc t. Th d, i vi Hy Lp, khi t chc xp
hng tn dng Standard & Poor's h bc tn nhim i vi tri phiu chnh ph ca
A-ten, cc qu u t ln lp tc bn ra loi tri phiu ny, ng thi t chi mua
vo trong cc t pht hnh tip theo. Nu chnh ph mun huy ng tin t th
trng ti chnh s phi chp nhn chi ph vn cao hn v sau , ri vo vng xoy
: tip tc b tt bc tn nhim. Vic a ra xp hng tn nhim trong thi im nhy
cm, d tn thng ca nn kinh t c nguy c lm cho cuc khng hong thm
trm trng, c tc dng nh mt "c huch", y nn kinh t ln su thm vo kh
khn, b tc.
N cng s gy p lc ln chnh sch tin t, c bit l t cc khon ti tr
ngoi nc. Nu k lut ti chnh ca Nh nc lng lo, n cng s t ra km hiu
qu v tnh trng tham nhng, lng ph s trn lan nu thiu c ch gim st cht ch
vic s dng v qun l n cng.
5. Ch tiu xc nh tnh trng n cng v ngng an ton n cng:
H thng cc ch tiu gim st n cng v n nc ngoi ca quc gia c
quy nh ti iu 7 Ngh nh s 79/2010/N-CP ca Chnh ph ngy 14/7/2010 v
nghip v qun l n cng Cc ch tiu gim st v n cng, n nc ngoi ca
quc gia bao gm
a. N cng so vi GDP:
4
Ch s ny phn nh quy m n cng so vi thu nhp ca ton b nn kinh t v

c tnh ti thi im 31/12 hng nm.
b) Ch s ny c tnh nh sau:
Tng d n cng ti thi im
31/12
T l n cng so vi
=
x 100%
GDP
GDP lu k n 31/12
b. N Chnh ph so vi GDP:
Ch s ny phn nh quy m n Chnh ph so vi thu nhp ca ton b nn kinh
t v c tnh ti thi im 31/12 hng nm.
T l n ca
Chnh
=
ph so vi GDP
Tng d n ca Chnh
ph ti thi im 31/12
x 100%
GDP lu k n 31/12
c. N vay thng mi nc ngoi ca Chnh ph so vi GDP:

Ch s ny phn nh quy m n vay thng mi nc ngoi Chnh ph so vi
thu nhp ca ton b nn kinh t v c tnh ti thi im 31/12 hng nm.
T l n vay thng mi
nc ngoi ca Chnh ph so =
vi GDP
Tng d n thng mi nc ngoi

Chnh ph ti thi im 31/12
x 100%
GDP lu k n 31/12
d. N c Chnh ph bo lnh so vi GDP:

Ch s ny phn nh quy m n c Chnh ph bo lnh so vi thu nhp ca
ton b nn kinh t v c tnh ti thi im 31/12 hng nm.
T l n c Chnh ph bo
=
lnh so vi GDP
Tng d n c Chnh ph
bo lnh ti thi im 31/12
x 100%
GDP lu k n 31/12
e. Ngha v n Chnh ph so vi thu ngn sch nh nc:

Ngha v tr n (gc, li, ph) ca Chnh ph i vi cc khon vay v cn
i ngn sch :
Ch s ny xc nh quy m n ca Chnh ph i vi cc khon vay v
cn i ngn sch n hn hng nm so vi kh nng tr n ca Chnh ph bng
ngun thu ngn sch nh nc v c tnh ti thi im 31/12 hng nm.
T l ngha v tr n ca =
Chnh ph i vi cc khon
vay v cn i ngn sch
Ngha v tr n ca Chnh ph i x 100%

vi cc khon vay v cn i
ngn sch lu k n 31/12
5
so vi thu ngn sch nh nc
Thu ngn sch nh nc lu k

n 31/12
Ngha v tr n (gc, li, ph) ca Chnh ph i vi cc khon vay v cho

vay li:
Ch s ny xc nh quy m n gin tip ca Chnh ph n hn hng nm so
vi ngun thu ngn sch nh nc.
T l ngha v tr n ca
Chnh ph i vi cc khon
=
vay v cho vay li so vi thu
ngn sch nh nc
Ngha v tr n ca Chnh
ph i vi cc khon cho
vay li lu k n 31/12
x 100%
Thu ngn sch nh nc

lu k n 31/12
f. Ngha v n d phng ca Chnh ph so vi thu ngn sch nh nc:

T l ny xc nh quy m ca ngha v n d phng pht sinh t khon vay,
pht hnh tri phiu c Chnh ph bo lnh so vi ngun thu ngn sch nh nc
v c tnh ti thi im 31/12 hng nm.
T l ngha v n d phng
ca Chnh ph so vi thu =
ngn sch nh nc
Ngha v n d phng ca
Chnh ph lu k n 31/12
x 100%
Thu ngn sch nh nc

lu k n 31/12
g. N chnh quyn a phng so vi GDP:

Ch s ny phn nh quy m n ca tt c Chnh quyn a phng so vi thu
nhp ca ton b nn kinh t v c tnh ti thi im 31/12 hng nm.
Tng d n ca tt c cc a
T l n ca a phng so vi
phng ti thi im 31/12
=
x 100%
GDP
GDP lu k n 31/12
Phng php xc nh ch tiu gim st n nc ngoi
h. N nc ngoi ca quc gia so vi GDP:
Ch s ny phn nh tng quan gi tr d n nc ngoi ca quc gia so vi
thu nhp ca ton b nn kinh t v c tnh ti thi im 31/12 hng nm.
T l n nc ngoi ca quc
=
gia so vi GDP
Tng d n nc ngoi ca
quc gia ti thi im 31/12
x 100%
GDP lu k n 31/12
i. Ngha v tr n nc ngoi (gc, li, ph) ca quc gia hng nm so vi kim

ngch xut khu hng ho v dch v:
6
Ch s ny phn nh kh nng hon tr n nc ngoi t ngun thu xut khu

hng ho v dch v, qua phn nh tnh thanh khon ca n nc ngoi v c
tnh ti thi im 31/12 hng nm.
Tr n nc ngoi ca quc
=
gia so vi XK HH&DV
Ngha v tr n nc ngoi
ca quc gia lu k n
31/12
x 100%
Kim ngch xut khu hng
ho v dch v lu k n
31/12
j. D tr ngoi hi nh nc so vi n nc ngoi ngn hn:
Ch s ny phn nh kh nng s dng d tr ngoi hi nh nc tr cc
khon n nc ngoi ngn hn v c tnh ti thi im 31/12 hng nm.
D tr ngoi hi nh nc so
=
vi n nc ngoi ngn hn
D tr ngoi hi nh nc ti
thi im 31/12
D n nc ngoi ngn hn
ti thi im 31/12
x 100%
Ch tiu gim st n qu hn
k. T l n qu hn i vi cc khon n cho vay li ca Chnh ph:
Ch s ny phn nh quy m ca cc khon n qu hn trong tng s d n cho
vay li ca Chnh ph ti thi im 31/12 hng nm.
Tng d n ca cc khon n qu hn i vi cc
khon n cho vay li ca Chnh ph ti thi im
T l n qu hn i vi cc
khon n cho vay li ca = 31/12
Chnh ph
Tng d n cho vay li ca Chnh ph ti thi
im 31/12
l. T l n qu hn i vi cc khon vay c bo lnh ca Chnh ph:
Ch s ny phn nh quy m ca cc khon n qu hn trong tng s d n ca
cc khon vay c bo lnh ca Chnh ph ti thi im 31/12 hng nm.
Tng d n cc khon n qu hn i vi cc
khon vay c bo lnh ca Chnh ph ti thi
T l n qu hn i vi cc
khon vay c bo lnh ca = im 31/12
Chnh ph
Tng d n c Chnh ph bo lnh ti thi
im 31/12
m. T l n qu hn i vi cc khon n nc ngoi t vay t tr:
Ch s ny phn nh quy m ca cc khon n qu hn trong tng s d n ca
cc khon vay nc ngoi t vay t tr (gm c khon vay ngn, trung v di hn)
ti thi im 31/12 hng nm.
7
Tng d n cc khon n qu hn i vi cc
khon n nuc ngoi t vay t tr ti thi im
T l n qu hn i vi cc
khon n nc ngoi t vay = 31/12
t tr
Tng d n ca cc khon vay nc ngoi t
vay t tr ti thi im 31/12
6. Ngng an ton ca n cng:
Thng thng ngi ta s dung chi tiu n cng so vi tng san phm quc
dn (GDP) xac inh tinh trang n cng cua mt quc gia t a ra mt con s
v ngng an ton ca n cng nh
Theo cng trnh nghin cu nm 2010 ca C quan nghin cu kinh t quc
gia M (NBER), c kho st trn 44 quc gia, cho ra kt qu: khi t l n/GDP
vt ngng 90% th n tc ng xu n tng trng kinh t v lm gim i 4%
trong tng trng kinh t ca quc gia . c bit, i vi cc nn kinh t mi ni
nh Vit Nam th ngng n/GDP l 60%, t l n vt qu ngng ny s lm
gim tng trng kinh t hng nm khong 2%.
Tuy nhin vn c mt s kin khng tnh ly mt con s c th ca ch tiu n
cng so vi tng sn phm quc dn o lng ngng an ton:
Theo nh bo ngi c David Froje, bi hc ln nht m th gii rt ra t cuc
khng hong n cng ti chu u, l bt k nn kinh t no, nu l l qun l, u
c th sp v n nn: Tnh hnh chu u rt khc bit, mi quc gia trn th gii
u khc bit khng th dp khun cc m hnh pht trin. Vn rt ra y l
khng nn tiu qu nhiu, nhng bao nhiu l qu nhiu th mi trng hp mt
khc. Nh li cuc khng hong ti chnh chu xy ra nm 1997 khi Thi Lan
ch c khon n khong 15% GDP. Do , ni rng khng chi tiu nhiu l trnh xa
c khng hong l khng ng. Trong lch s, nc c cng tng phi tiu rt
nhiu, vn l phi lun thc v kim sot mc n ph hp vi nn kinh t ca
mnh.
Theo TS. Benedict Bingham, i din thng tr ca IMF ti Vit Nam nu
quan im: cn phi xem cc nc c nn kinh t tng t c ngng n th no, v
phi tnh n c ri ro v lng tin. Quan trng hn l phi hiu c phm vi, quy
m v cht lng n thc cht nh th no, bao nhiu phn trm thc y tng
trng ngn hn, di hn iu i hi thng tin phi phong ph v chi tit hn
na.
Theo TS. Alex Warren-Rodrguez, Kinh t trng ca Chng trnh pht trin
Lin Hip Quc (UNDP) cng lu khi xy dng lut, qun l chin lc ti kha
khng nn da qu nhiu vo ngng n. Bi rt nhiu nc kh khn v ti kha
khi n mc thp, v th ngng n thp cng khng m bo l s trnh c
8
khng hong v ti kha. Theo ng, c cu n mi l yu t quan trng. Nu n

nc ngoi cao v n ngn hn cao th ri ro v mt c cu n cng cao.
TS V Quang Vit, chuyn vin ca LHQ v lnh vc thng tin kinh t ni v
bi hc ny: Vay vn pht trin l rt li ch. Vn t ra l s dng n nh
th no, c hiu qu hay khng. Phi xem mn n c gy nng cho nn kinh t,
chng hn nh to ra lm pht, to ra nhng vn khc hay khng. Phi suy xt
vay mn ch no v lm nh th no c li nht
Ngoi ra, cng cn phi tnh n nhy vi cc c sc. Bi mc n cho d c
nh hn ngng, nhng vn c nhng c sc khng d bo c. V d lm pht c
th cao hay t gi c thay i th c th lm thay i hon ton d bo. Mt iu rt
then cht l cn phi c thng tin chnh xc a ra quyt nh ng v to nim
tin cho th trng.
Mt iu na cn lu chnh l nhng khon n ngm, cc khon n ngn hng,
n doanh nghip ca Nh nc vay m Chnh ph phi bo lnh. y l nhng yu
t tim n nhiu ri ro i vi nn kinh t.
Kt lun ca cc chuyn gia trn rng nu ch da vo ch s n cng/GDP
khng th xc nh c mt cch ton din mc an ton hay ri ro ca n cng
th cha tht chnh xc m cn phi xem xt n cng mt cch ton din trong mi
lin h vi h thng cc ch tiu kinh t v m ca nn kinh t quc dn, nht l: tc
v cht lng tng trng kinh t, nng sut lao ng tng hp, hiu qu s dng
vn (qua tiu ch ICOR), t l thm ht ngn sch, mc tit kim ni a v mc u
t ton x hi... Bn cnh , nhng tiu ch nh: c cu n cng, t trng cc loi
n, c cu li sut, thi gian tr n cng cn c phn tch k lng khi nh
gi tnh bn vng n cng... in hnh nh n cng khong 100% mt nc
nh Hy Lp ri vo tnh trng ph sn, trong khi n cng ln ti hn 200% nh
Nht Bn vn c coi l an ton, hay trng hp ca Argentina, mt quc gia d
c mc n cng di 60% v ngn sch ti chnh kh tt, nhng vn xy ra khng
hong n...
II.
Khng hong n cng:
T s tm hiu v n cng ,chng ta tip tc tm hiu v vn lm au u
nhiu nh kinh t hng u l khng hong kinh t do n cng gy ra
1. Th no l khng hong n cng?
Cuc khng hong n cng l khi chnh ph quc gia no khng th tr n
ng hn, c n gc v n li, nn phi tuyn b ph sn quc gia hoc cu cu s
tr gip quc t.
V d nh Arghentina tuyn b v n nm 2001
23/4/2010 Hy Lp cu cu EU v IMF
2. Nguyn nhn ch yu gy ra tnh trng khng hong n cng:
9
C nhiu nguyn nhn dn n n nn, mi nc v tu tng thi k li c

cc nguyn nhn khc nhau, song tnh trng n cng hin nay nhiu nc u c
chung mt s nguyn nhn c bn sau:
u tin phi k n, vic gia tng mnh chi tiu t ngn sch nh nc, lng
v chi ph hot ng ca b my nh nc cc cp c xu hng ngy cng phnh
to, cc chng trnh kinh t, x hi, vn ho, gio dc, y t, an ninh, quc phng,
u t pht trin c s h tng khng ngng tng , c bit, hu qu to ln ca
cuc khng hong ti chnh-kinh t ton cu va qua buc nhiu nc phi chi
rt nhiu khc phc.
Chnh ph khng minh bch cc s liu, chnh ph c gng v nn bc tranh
sng, mu hng v tnh trng ngn sch ca quc gia. Thm vo l s kim sot
chi tiu v qun l n ca Nh nc yu km, khng cht ch, thm ch b bung
lng, cng thm vi tnh trng tht thot, lng ph trong u t v chi tiu, cng vi
t tham nhng pht trin nhiu nc. (in hnh Hy Lp)
Cc ngun thu (ch yu t thu) tng khng kp vi nhu cu chi, thm ch mt
s loi thu chu p lc phi ct gim do nhiu nguyn nhn khc nhau nh thu
quan v ph hi quan ca hu ht cc nc phi ct gim hoc loi b ph hp vi
cc quy nh ca WTO v cc tho thun thng mi khc m cc quc gia tham gia
vo. Trong khi , vn qun l cc ngun thu, nht l t thu, gp khng t kh
khn nhiu nc do tnh trng trn thu, t tham nhng, hi l, kim sot khng
cht v x l khng nghim ca cc c quan chc nng.
Tm l o tng v sc mnh, uy tn quc gia dn n tnh trng vay n trn
lan, u t qu trn, thiu tnh ton...vi suy ngh d g i chng na chnh ph cng
d sc b p thm ht ngn sch bng ngun d tr ngoi t di do v c... vay
n na. (in hnh Argentina)
Chnh ph khng kp thi khng ch hnh vi cho vay thiu trch nhim ca
mt s ngn hng khi nn kinh t tng trng nng v nh t to thnh bong bng.
Mt khc Chnh ph la chn bao cp cc ngn hng ny khi h b thua l. (in
hnh Ireland)
T l tit kim trong nc thp ng ngha vi vic thm ht ngn sch ca
quc gia s kh c th b p bng cc ngun vn ni a v phi i vay vn t
nc ngoi.
3. Tc ng ca khng hong n cng n ti chnh tin t: ( y xem
xt i din l n chnh ph)
Gi
TP
In
tin
CN CN
Pht
Huy
NGN
hnh
n
SCH
Tri
g
THM
Li
Phiu
vn
HT
sut
Tht
u t
u t gin
Khng
hong
nghip
n cng
tc ng n nn
Lmqua
phtcc ch s sau: TP
tip kinh t thng
(chng khon)
N/GDP
GDP
Chi
tiu
Thu
10
Cn cn ngn sch thm ht

Gi tri phiu gim v li sut tng
Lm pht tng.
Cc doanh nghip hn ch u t, tc tng trng GDP gim.
Tht nghip tng
a. Thm ht cn cn ngn sch:
Khng hong n cng, can cn ngn sach thm hut, Chnh ph cn huy ng
tr n buc phi vay ca cng chng bng cch pht hnh tri phiu, vay mn
ngn hng trung ng hoc cu vin cu tr t cc nc khc, t cc t chc quc
t nh IMF...hoc tng thu b p thm ht ngn sch bn cnh phi thc
hin chnh sch tht lng buc bng gim chi tiu. Vic pht hnh thm tri
phiu chnh ph th gi tri phiu chnh ph gim, li sut tri phiu tng v chnh
ph phi nng li sut tri phiu th mi huy ng c ngi mua.
Khi cn cn ngn sch thm ht, ngn hng trung ng s ti tr thm ht bng
cch pht hnh thm tin lm tng khi cung tin gy ra p lc lm pht.
Bn cnh , vic ct gim chi tiu, tng thu s lm gim u t trc tip, km
hm kinh t, lm chm tc tng trng (th hin tc tng trng GDP gim
st ch s n/GDP tng). Vic gim chi tiu, gim u t s dn n tnh trng
vic lm gim, tht nghip gia tng.
Mt khc, cn cn ngn sch thm ht gy ra s mt lng tin ca ngi dn
v ca nh u t mi i vi cc nn kinh t quc gia khin ng tin quc gia st
gi. iu c th dn ti mt t tho chy vi quy m ln trn th trng tri
phiu v c phiu lm gi chng khon b st gim
b. Tc ng chnh tr - x hi
Bn cnh nhng tc ng v mt kinh t, mi quc gia vi khng hong n
cng c th: thay i quy trnh qun l nh nc do phi thay i chnh sch ti
chnh quc gia trang tri cc khon n; tn hi n h s tn nhim quc gia;
nguy c suy gim ch quyn, gim s c lp v chnh tr hoc kh nng lnh o
t ncCc quc gia cn phi chu sc p t pha ch n v cc t chc ti chnh
quc t v vic phi tht cht chi tiu, tng thu, gim tr cp x hi v xa hn l
nhng yu cu v ci cch th ch, thay i b my qun l, thay i cc nh
hng kinh t Ngoi ra, cng s lm gim v th ca quc gia trong cc mi quan
h song phng, a phng vi cc i tc l ch n.
c. Tc ng n thng mi quc t
Cuc khng hong n chu u ko theo mt lot h qu tt yu : tc
phc hi kinh t th gii chm li, phi chng kin tnh hnh tht nghip v lm pht
tng cao, ng tin mt gi, tng trng GDP gim st, lm cho thu nhp thc t
ngi dn v cu tiu dng vi hng nhp khu gim mnh.
d. Tc ng n t gi hi oi
11
Tnh trng khng hong n cng trm trng cc quc gia chu u
lm cho ng tin chung chu u b mt gi. Vo thi im thng 5/2010, t gi
Euro/USD c lcxung ti 1,22 USD/Euro, thp nht trong vng 4 nm tr li
y.Trong na nm u nm 2010, Euro mt gi khong 16% so vi USD, t
mc 1 Euroi c 1,44 USD. Tnh n thi im thng 11 nm 2011, ng Euro
gim1,9%, xung cn 1,3367 USD. So vi mt s ngoi t mnh khc, Euro cng
rtgi th thm. EUR gim 1,1% so vi France Thy S, cn 1,333 France;
gim2,1% so vi Yn Nht, cn 111,16 Yn
e. Tc ng ngun vn FDI ton cu
Khng hong n cng c th to ra tc ng tri chiu hon ton vi lung vn
FDI trn phm vi ton cu. Nh trong khng hong n cng Chu u th nhng quc
gia c trnh pht trin tng ng vi cc nc thuc EU s hng li do ngun
vn FDI dch chuyn t chu u sang cc quc gia ny khi nh u t mun trnh
thu thu nhp doanh nghip ang c xu hng tng cao ti cc quc gia chu u.
Ngc li, cc nc ang pht trin li hon ton khng c hng li t vic dch
chuyn lung vn FDI khi chu u do s chnh lch qu ln v trnh cng ngh,
trong khi lung vn t cc nh u t chu u vo cc quc gia ny gim st do cuc
khng hong n
12
PHN 2: KHNG HONG N CNG & TC NG CA N N

TNH HNH TI CHNH TIN T 3 NC IN HNH L HY LP,
IRELAND V ITALIA
I. N cng ca Hy Lp v tc ng n tnh hnh TCTT
1. Thc trng n cng Hy Lp.
Hy Lp l nc c mc n cng thuc loi nhiu nht ti chu u so vi quy
m nn kinh t v c v nh "mt con bnh ang trong thi k nguy kch". Sut
mt thi gian qua, cm t n cng Hy Lp ng inh trn mt cc t bo, xut hin
hng ngy trong cc bn tin thi s trn truyn hnh v tr thnh ni m nh i vi
cc nh lnh o Chu U, M. n nay, li thot cho Hy Lp vn ang c EU
v Qy tin t quc t tch cc tm kim nhng kt cc cn rt mong manh. L quc
gia pht trin thuc khi OECD (cc nc c nn kinh t pht trin) vi nn kinh t
c GDP ng th 27 trn th gii (315 t USD), c dn s hn 11 triu ngi, thu
nhp trung bnh u ngi t mc cao 30.035 USD, s hu i tu thng mi ln
bc nht th gii.. nn vic Hy Lp sa ly khng hong n cng l vn ng quan
tm cho tt c cc chnh ph trn th gii nhm trnh i theo vt xe ca nc
ny.
a.T l n cng trn GDP.
Uy tn ca Chnh ph Hy Lp b suy gim nng n do Hy Lp vay n rt nhiu
trn cc th trng ti chnh m bo thanh khon cho bi chi ngn sch. Theo
quy nh, t l n cng ti a i vi mt quc gia thnh vin ca khi s dng
ng euro l 60% GDP trong khi thm ht ngn sch hng nm khng c vt
qu 3%. Tuy nhin, nm 2009, tng s n cng ca Hy Lp ln ti 300 t euro,
chim 124 % GDP, thm ht ngn sch ln ti hai con s, trong khi tng trng
kinh t vn tip tc m. n nm 2011, Hy Lp nm trong nhm 10 nc c n
cng cao nht th gii, n chnh ph mc 489 t USD, chim 168,2% GDP.
che giu vic chi tiu qu tay trong nhiu nm ca mnh, Chnh ph Hy Lp thc
hin bo co s liu khng nht qun v sai lch, a ra nhiu khon mc bt
thng trong ngn sch,khng minh bch ha chi tiu ngn sch, dn n mt lng
tin cho cc nh u t, nht l nh u t nc ngoi.
13
10 nc c n cng nng nht th gii nm 2011.

n v: Nghn t USD, %.
Ch tiu
Anh
Php M
B o Ireland Italy
Hy Lp
Nht
120,
168,2
Bn
233,1
108,1
n 80,9
81,8
85,4
85,5
97,2
Nha
101,6
cng/GDP
Tng n chnh 1,99
2,79
2,26
12,8
0,47
0,257
0,225
5
2,54
0,489
13,7
2,76
9
15,13 0,51
0,239
0,217
2,2
0,303
5,88
13,6
14,5
8,9
19,2
4,6
BA3
Ba1
A3
CA
AA3
ph
GDP
ngha
T l
danh 2,46
tht 8,4
nghip
nh mc tn AAA
nhim
3,56
5,5
9,9
8,3
4
7,2
AAA AAA AAA AA1
Moody's
Ngun: Moodys.
T nm 2009, n cng Hy Lp lun mc cao hn so vi mc trung bnh ca
khu vc Euro, nht l trong giai on 2008- 2011. Trn biu , ta c th thy l
ng kh dc, do nh hng ca cuc khng hong kinh t th gii, s chi tiu bt
hp l ca Chnh ph, kh nng qun tr ti chnh yu km ( Nm 2011, Hy Lp
mc 167% so vi 89% ca Eurozone)
V vy, thanh khon ca Hy Lp st gim: N cn hn ca Hy Lp ln ti gn

400 t la M, trong ring n n hn nm 2010 ln ti 73 t la M. Li
14
sut Hy Lp phi tr cho cc khon vay n ln ti mc k lc cao, trn 9% i vi

cc khon vay c k hn. D Hy Lp c thc hin c k hoch iu chnh ko di
3 nm, n ca Hy Lp n nm 2013 vn ln mc 170% GDP, mc cao ny c
d bo l vn duy tr ti 2016.
n nm 2010, bo co ca OECD cho thy n cng ca Hy Lp ln ti
con s 330 t Euro, tng ng vi 147.8% GDP. Cc chuyn gia kinh t d on
d Hy Lp c thc hin c k hoch tht lng buc bng ko di 3 nm, n ca
Hy Lp n nm 2012 vn tng ln mc 172% GDP
b. N nc ngoi so vi GDP ca Hy Lp.
N nc ngoi so vi GDP ca Hy Lp.
n v: USD, %
Nm N nc ngoi
2003 63,400,000,000
2004 65,510,000,000
2005 67,230,000,000
2006 75,180,000,000
2007 301,900,000,000
2008 86,720,000,000
2009 504,600,000,000
2010 552,800,000,000
2011 439,750,000,000
Ngun: (Vneconomy-Source: WB)
% thay i
3,33%
2,36%
11,83%
301,57%
-71.28%
481,87%
9,55%
-20.45%
Mc n nc ngoi ln, tng mnh vo 2009 (tng 481,87% so vi 2008), Hy

Lp phi i mt vi nguy c v n cao: Hy Lp ang i mt vi 2 vn thm
ht cng mt lc, l thm ht ngn sch (vt hn 10% GDP nm 2010) v thm
ht cn cn thanh ton vng lai (trung bnh vo khong 9% GDP) so vi mc trung
bnh ca ton khu vc Eurozone l 1%. C hai mc thm ht ngn sch v thm ht
cn cn vng lai ca Hy Lp u vt qu trn quy nh cho php ca Lin minh
Tin t v Kinh t chu u (EMU), c bit l Hip c Bnh n v Tng trng
ca Lin minh chu u (EU) vi quy nh trn thm ht ngn sch 3% GDP v trn
n nc ngoi 60% GDP. Phn ln thm ht trn ti khon vng lai phi b p
bng ngun vn u t gin tip ch khng phi vn u t trc tip, ngha l Hy
Lp gn nh hon ton k vng vo bong bng gi c phiu v cc khon vay nc
15
ngoi thu ht ngoi t b p cho ti khon vng lai. Mt khi bong bng c phiu
v v khng th vay thm tin, Hy Lp ng trc ri ro v n ln.
c. Tnh trng thm ht ngn sch.
Thm ht ngn sch ca Hy Lp nm 2009 l 15,4%, y l thi im bt u
cho cuc khng hong n cng Hy Lp. Nm 2010 gim cn 10,3% vn cao hn
so vi mc tng d ton trc y l 8,1% trn GDP. Mc d tnh hnh n nn ca
Hy Lp trong nm 2010 c chuyn bin kh quan hn so vi nm 2009, nhng con
s trn vn xc nhn Hy Lp li mt ln na trt mc tiu gim thm ht ngn
sch. Bo co ngn sch nm 2011 l 9,1%, trong khi gii hn bi chi ngn sch cho
php trong khu vc euro ch l 3% GDP.
T l thm ht ngn sch trn GDP ca Hy Lp
n v: %
Nm
2007
2008
2009
2010
2011
Ngun: economy.com
T l thm ht/GDP
4,9%
10,0%
15,4%
10,3%
9,1%
16
Ngun: Morgan Stanley

2. Nguyn nhn khng hong n cng Hy Lp
S ph thuc qu nhiu ca Hy Lp vo ngun ti tr nc ngoi khin
cho nn kinh t nc ny tr nn d tn thng trc nhng thay i trong nim tin
ca gii u t. Cuc khng hong ti chnh ton cu bng n vo ma thu nm
2008 khin nhiu quc gia gp kh khn trong vn thanh khon, trong c c
mt vi quc gia Trung v ng u. Mc d vy, chnh ph Hy Lp bc u cho
thy nhng ng ph kh tt vi cuc khng hong v c th tip tc tip cn
nhng ngun vn mi t th trng quc t. Tuy nhin, suy thoi ton cu bt ngun
t khng hong ti chnh vn to cng thng cho ngn sch ca nhiu chnh ph,
trong Hy Lp khng phi l ngoi l, do nhu cu chi tiu tng ln trong khi
ngun thu t thu li gim i. V cng t y, bi kch n cng ca Hy Lp bt u
c vn mn.
a. Chi tiu tng cao trong khi ngun thu chnh ph li yu
T nm 2001 n nm 2007, tng trng GDP ca Hy Lp vn c ca ngi
vi tc tng trung bnh hng nm l 4,3% so vi mc trung bnh ca khu vc
Eurozone l 3,1%. Tuy nhin, trong 6 nm ny, trong khi chi tiu chnh ph tng
87% th thu chnh ph ch tng 31%, khin cho ngn sch thm ht vt qu mc
cho php 3% GDP ca EU. Theo nhn nh ca nhiu nh quan st th b my cng
quyn cng knh v thiu hiu qu Hy Lp chnh l nhn t chnh ng sau s
thm ht ca quc gia ny.
Theo T chc Hp tc v Pht trin kinh t (OECD), vo nm 2004, chi tiu
cho qun l cng trong tng s chi tiu cng Hy Lp cao hn nhiu so vi cc
nc thnh vin OECD khc, m khng c bng chng no cho thy cht lng hay
s lng dch v nc ny cao hn hn. Dn s gi i - d on t l s ngi
trn 64 tui s tng t 19% nm 2007 ln 32% nm 2060 - cng l mt trong nhng
gnh nng cho chi tiu cng v h thng lng hu vo loi ho phng bc nht khu
vc chu u ca quc gia ny (ngi v hu c hng mt khon tin tng
ng vi 70-80% mc lng ca mnh cha k nhng li ch t nhng c ch h
tr khc vi 35 nm cng hin so vi mc 40 nm cc quc gia chu u khc).
17
c tnh tng s tin chi tr cho lng hu khu vc cng ca Hy Lp s tng t

11,5% GDP vo nm 2005 ln 24% vo nm 2050.
Bn cnh , vic gia nhp Eurozone nm 2001 l c hi ln Hy Lp c
th tip cn vi th trng vn quc t bi vic s dng mt ng tin c nhng
nn kinh t ln nh c v Php bo m cng vi s qun l chnh sch tin t ca
Ngn hng Trung ng chu u (ECB), cc quc gia thnh vin ni chung v Hy
Lp ni ring nghim nhin c c hnh nh n nh cao v chc chn trong mt
cc nh u t. D dng thu ht vn u t nc ngoi vi mc li sut thp, trong
gn mt thp k qua, chnh ph Hy Lp lin tc bn tri phiu thu v hng trm
t la. S tin ny l ra c th gip kinh t Hy Lp tin rt xa nu chnh ph c k
hoch chi tiu hp l. Nhng iu ny khng xy ra, cc i chnh ph Hy Lp
chi tiu qu tay (phn ln cho c s h tng) m hu nh khng quan tm n cc
k hoch tr n, trong c th k n nh th vn hi Olympic 2004 - k th vn
hi honh trng nht v cng tn km nht trong lch s nhng chnh ph li khng
cho php s xut hin ca bt k mt bin hiu qung co no trn ng ph.
Khng th ph nhn rng c vn tin hnh cng nghip ho v hin i
ho, vic vay n nc ngoi l cn thit. Nhiu quc gia c nhng bc pht trin
kinh t ng n nh Singapore, Hn Quc v Trung Quc u phi vay n nc
ngoi. Tuy nhin, chnh ph cc quc gia ch vay tin u t vo h tng c s
thit yu nht phc v pht trin kinh t v xo i gim ngho. Tin vay c
h qun l cht ch v s dng c hiu qu. H tng c s nhng quc gia ny
mt khi c xy dng th cht lng rt tt, c quy hoch vi tm nhn di
hn ch khng phi ngay lp tc hay mt thi gian ngn sau phi lm li, ci tin
hay m rng. C l c hi c tip cn d dng ngun tn dng r t khi gia nhp
Eurozone khin cho chnh ph Hy Lp chi tiu qu tay m qun mt nhng ngha
v n phi tr trong tng lai. y l bi hc r rng cho nhng quc gia ang pht
trin nng theo ui nhng con s p v ch tiu tng trng, nu c tip tc i vay
v s dng tin vay nh Hy Lp lm trong thp k va qua, chc chn di sn c
th li cho tng lai s l mt mn n khng l.
Bn cnh vic chi tiu qu mc, ngun thu gim st cng l mt nhn t dn
ti tnh trng thm ht ngn sch ca Hy Lp, m theo nhiu nh kinh t, nguyn
18
nhn th nht k n l vic trn thu v hot ng kinh t ngm quc gia ny l
nhn t chnh ng ng sau. Theo mt s nghin cu th nn kinh t khng chnh
thc Hy Lp chim ti 25 - 30% GDP ca quc gia ny. V mt l thuyt v c
trn thc tin th, ngoi c tnh ca mt nn kinh t ang pht trin v mi chuyn
i, h thng lut l qu nhiu, qu phc tp, khng r rng, c l gii khng
thng nht v nht qun ca cc c quan qun l c cho l nguyn nhn trc ht
ca tnh trng ngm ph bin v qui m ln trong hot ng kinh t. Hy Lp cng
khng nm ngoi quy lut ny. Nhiu chuyn gia kinh t cho rng, h thng thu vi
nhiu mc thu cao v b lut phc tp cng vi s iu tit d tha v thiu hiu
qu ca c quan qun l l nguyn nhn dn n tnh trng trn thu v kinh t
ngm pht trin Hy Lp. Th hai k n l tit kim trong nc thp dn ti phi
vay n nc ngoi cho chi tiu cng. Thp nin 90 t l tit kim trong nc bnh
qun ca Hy Lp ch mc 11%, thp hn nhiu so vi mc 20% ca cc nc nh
B o Nha, , Ty Ban Nha v ang c xu hng st gim nhanh chng. Do vy,
u t trong nc ph thuc kh nhiu vo cc dng vn n t bn ngoi. Li tc
tri phiu lin tc gim nh vo vic gia nhp lin minh chu u EU (nm 1981) v
ln sng bn tho tri phiu t dn chng cho thy Hy Lp vut khi tay mt
knh huy ng vn sn c buc chnh ph Hy Lp tng cng vay n ti tr cho chi
tiu cng.
Chi tiu chnh ph cao, trn thu v tham nhng c xem l nhng nguyn
nhn chnh dn n s tch ly n ca Hy Lp trong sut thp k qua.
b. S thiu tnh minh bch v nim tin ca cc nh u t.
Trong thi i hi nhp, th minh bch lun l mt i hi ln ca cc nh u
t. Khng hong n cng ca Hy Lp do chnh ph khng minh bch cc s liu, c
gng v nn bc tranh sng, mu hng v tnh trng ngn sch v nhng chnh sch
sp ban hnh khc phc nhng kh khn v ngn sch hay vn kinh t v m
do vy, lm mt nim tin ca cc nh u t m quc gia ny to dng c
vi t cch l mt thnh vin ca Eurozone v nhanh chng xut hin cc ln sng
rt vn t khi cc ngn hng ca Hy Lp, y quc gia ny vo tnh trng kh
khn trong vic huy ng vn trn th trng vn quc t
19
Bt u t cui nm 2009, nim tin ca cc nh u t vo chnh ph Hy Lp

bt u b lung lay khi vo thng 10, chnh ph mi do Th tng George
Papandreou lnh o a ra con s c tnh thm ht ngn sch mi cho nm 2009
l 12,7% GDP, gn gp i con s c tnh hin ti lc l 6,7%. Lp tc cng b
ny khin cho tri phiu chnh ph Hy Lp b ba t chc nh mc tn dng ln
ca th gii nh tt hng. Ti cui thng 11, th nhng lo ngi v tnh trng v n
ca Dubai World li dy ln nhng quan ngi v kh nng xy ra tnh trng v n
quc gia hng lot ca cc chnh ph di sc p ca khng hong ti chnh, trong
Hy Lp vi nhng khon n nc ngoi ln tr thnh mi quan tm c bit
ca cc nh u t. Nhng nghi ng v vic chnh ph Hy Lp lm sai lch s
liu thng k v c tnh che giu mc n tht s nh vo cc cng c ti chnh
phc tp khin cc nh u t gim st lng tin nng n vo quc gia ny. Trc
khng hong, li sut tri phiu k hn 10 nm ca Hy Lp cao hn t 10 n 40
im c s so vi tri phiu cng k hn ca c th khi khng hong n n ra,
khong cch ny tng ln ti 400 im c s vo thng 01/2010, mc k lc by
gi.
Bt chp nhng lo ngi ngy cng tng xung quanh nn kinh t Hy Lp, chnh
ph nc ny vn tip tc thnh cng trong vic bn ra 8 t euro (tng ng 10,6
t la M) tri phiu vo cui thng 01/2010, 5 t euro (6,7 t la M) vo cui
thng 3 v 1,56 t euro (2,07 t la M) vo gia thng 4, tt nhin vi mc li
sut rt cao. Tuy nhin s tin ny vn cha , Hy Lp vn cn phi vay mn
thm khong 54 t euro (71,8 t la M) chi tr cho cc khon n v li phi
tr n hn ca mnh v ngi ta bt u lo ngi v kh nng ca chnh ph trong
vic xoay x vi s tin ny.
S nghi ng ca gii u t ln n nh im ln na vo thng 4/2010 khi
C quan Thng k ca Lin minh chu u (Eurostat) cng b c tnh v thm ht
ngn sch ca Hy Lp. Vi con s 10,3% GDP, c tnh ca Eurostat cao hn hn
so vi con s c tnh c chnh ph Hy Lp a ra trc vo thng 10/2009.
iu ny lp li mt cu hi v kh nng tr n ca Hy Lp vi 8,5 t euro (11,1 t
la M) n hn vo gia thng 5/2010.
20
n ngy 23/4/2010, chnh ph Hy Lp phi chnh thc ku gi h tr ti

chnh t Qu Tin t quc t (IMF) v cc quc gia thnh vin Eurozone khc. Sau
cuc hp din ra Brussels ti 2/5, B trng Ti chnh cc nc Eurozone
quyt nh khi ng c ch h tr ti chnh dnh cho Hy Lp. Theo , Hy Lp s
c h tr 110 t euro trong vng 3 nm vi mc li sut bnh qun u i l 5%,
trong cc nc thuc Eurozone b ra 80 t euro v 30 t cn li s do IMF m
nhn. i li, Hy Lp phi cam kt ct gim thm ht ngn sch xung cn 11%
GDP v xung di mc quy nh 3% ca EU vo nm 2013.
c. Vic khng tun th cht ch cc quy nh trong lin minh tin t.
Tht vy, theo Hip c Maastricht, tham gia vo khu vc ng tin chung,
cc quc gia thnh vin phi p ng nhiu chun mc, trong c quy nh mc
bi chi ca ngn sch phi nh hn hoc bng 3% GDP, c xem xt trng hp mc
thm ht ang trong xu hng c ci thin hoc mc thm ht ln hn 3% nhng
mang tnh tm thi, khng ng k, khng l mc bi chi c cu; n chnh ph nh
hn hoc bng 60% GDP, c xem xt cc trng hp ang iu chnh.
Theo quy nh ny, Hy Lp cha iu kin tham gia khu vc ng tin
chung chu u vo thng 5-1998. Nhng hai nm sau, ngy 1-1-2001, mc d vn
cha chun, Hy Lp cng c chp thun gia nhp vo khu vc ng tin
chung, sau khi c cng lm p cc ch s kinh t ca mnh c th tip cn cc
ngun tn dng li sut thp. C nhiu l gii cho vn ny c th k ra nh: Hy
Lp khng ghi khon tin phi chi tr cho lng hu nh phn tch trn; giu
khng ghi chi ph v vic mua v kh quc phng; khng ghi vo n cng khi nh
nc phi gnh nhng khon n t v nhn bo lnh; ghi khon tin nh nc
chuyn cho doanh nghip quc doanh b l l tng u t mua c phn, thay v l
chi b l, nhm lm gim thiu ht ngn sch; ghi thu thu khng theo thc thu v
theo d bo. Tuy nhin, s l thiu st nu khng khng nh mt phn li trong
vic gian ln thng k ny l t vic thiu thc thi cht ch cc quy nh trong Hip
c Bnh n v Tng trng ca EU xut pht t nhng mc tiu chnh tr ca khi.
vo Eurozone, cc quc gia thnh vin phi tun theo nhng quy nh cht ch
nh thm ht ngn sch khng c vt qu 3% GDP v n khng c vt qu
60% GDP, nu vi phm m khng thc hin cc bin php khc phc do y ban
21
Chu u (EC) v Hi ng Lin minh Chu u a ra th cc quc gia vi phm s

chu mt khon pht tng ng vi 0,5% GDP. Trn thc t, sau khi s dng
ng Euro, ngy cng nhiu thnh vin thy kh khn trong vic tun th cc gii
hn m Hip nh t ra. K t nm 2003, c hn 30 trng hp c mc thm
ht vt mc cho php, EU c nhng ch trch v buc cc quc gia ny tht cht
ti chnh, hoc t nht l cam kt lm vy nhng cha bao gi p t mt lnh trng
pht ti chnh no ln cc quc gia thnh vin vi phm. Vo thi im Hy Lp gia
nhp Eurozone, c nhng bng chng cho thy quc gia ny a ra nhng s liu
khng trung thc, ECB cng t ra quan ngi v tnh hnh n ca Hy Lp vt xa
trn quy nh ca Eurozone, nhng cc nh lnh o chu u khng phn i. V
l do chnh tr, h cho Hy Lp tham gia ng Euro. n nm 2004, bng chng
v vic Hy Lp cng b s liu kinh t gi mo c Eurostat thu thp , nhng
cc quan chc ca chu u vn tuyn b rng, vic trc xut Hy Lp khi Eurozone
khng phi l la chn ca h v cho Hy Lp thi gian sa cha. n nm 2007,
EC tuyn b Hy Lp c nhng bin php khc phc ph hp, v thm ht ca
quc gia ny s ch cn 2,6% GDP vo nm 2006 v 2,4% vo nm 2007. y ban
cng a ra kt lun rng C quan Thng k ca Hy Lp ci thin quy trnh lm
vic ca mnh v cht lng s liu thng k ca h tt hn. Tuy nhin, n
nm 2009, th mt ln na cu hi v s gian ln s liu ca quc gia ny li c
lt li v khng hong n bng n.
3. Tc ng ca n cng n tnh hnh ti chnh tin t:
a. Gi tri phiu gim v li sut tng:
T nm 1998 n nm 2011 Tri phiu Chnh ph Hy Lp c li trung bnh
5,21%, t mc cao lch s 11,39% trong thng 12 nm 2010 v mt mc thp k
lc 3,23% trong thng 9 nm 2005. Li sut tri phiu ca Hy Lp thi gian gn y
tng cao v khng hong n cng ( vo thng 11/2012 li sut tri phiu mc
17,88%), can cn ngn sach thm hut, do chnh ph cn huy ng vn tr n
buc phi pht hnh tri phu. Vic pht hnh thm tri phiu chnh ph th gi tri
phiu chnh ph gim, th hin qua vic chnh ph phi nng li sut tri phiu th
mi huy ng c ngi mua.
22
Vo thng 04/2010, cc t chc nh mc tn nhim nh S&P, Moodys v

Fitch Rating h bc tri phiu chnh ph Hy Lp xung mc ri ro cao, trc
nguy c mt kh nng thanh khon. S&P c tnh trong trng hp Hy Lp mt kh
nng thanh ton, nh u t c th mt 30-50% gi tr khon u t. Ngay lp tc
sau li tc tri phiu chnh ph Hy Lp tng mnh. iu ny khin cho
chnh ph Hy Lp gp nhiu kh khn hn trong vic huy ng vn trn th trng
ti chnh quc t ti cu trc cc khon vay.
Ngun: http://www.bloomberg.com
23
Ngun: http://www.datosmacro.com/en/bonds
b. Ct gim chi tiu:
Cc bin php bao gm ct gim chi tiu quc phng nm 2011 v 2012; Cc
khon tin thng trn ton khu vc cng; gim an sinh x hi v 10 % kinh ph
hot ng ca chnh ph mi nm, tin lng cho gim c cc ngnh dch v cng
cng. ng tuyn b s lm gim thm ht cng cng ca Hy Lp t 12% hin nay
xung di 3% vo nm 2013.
ng cng ku gi cc khon thu ln n 90 % trn tin thng ln cho cc
ngn hng t nhn; ng ca mt phn ba ca c quan du lch ca Hy Lp nc
ngoi, v loi tr cc chi ph sinh hot gia tng cho cng nhn khu vc cng vi
mc lng ca hn euro 2.000 ( 3.000 USD ).
Cc bin php khc bao gm vic thc hin thu thu hi vn v tip tc nh
thu tha k v thu ti sn b bi b bi chnh ph trc .Nhiu bin php s au
n, Th tng tha nhn, nhng ng ha rng cc khu vc yu th ca x hi s
c bo v.
ng Papandreou cam kt rng n ca Hy Lp, tng n chng mt l 300 t
Euro (442 t USD), s bt u c gim t nm 2012 .ng ha s mang gim mc
24
thm ht chi tiu , hin d kin 12,7 % sn lng kinh t cho nm 2009, cn 3 %
vo cui nm 2013, khi ng X hi ca ng hon thnh bn nm u tin ca
nhim k.
c. u t trc tip FDI:
Chinh phu Hy Lap hin ang thc hin cc bin php tht lng buc bng, nh
giam chi tiu, tng thu va ha lng. y l mt phn trong cam kt giam thm hut
ngn sach ca Chnh ph Hy Lp nhn c s tr gip t EU v IMF. V thc
hin chnh sch gim chi tiu, tng thu nn dn n tnh hnh u t FDI vo Hy
Lp gim mnh.
Nh m t trong th I, trong thi gian 2006-2008 FDI vo Hy Lp lin
tc duy tr mc cao hn so vi giai on nm 2003 - 2005, mc d bin ng. C
nhiu yu t, chng hn nh ci thin c s h tng, ng mt vai tr quan trng
trong s gia tng ng k khi lng FDI.
Trong nm 2009, tng lung vn vo Hy Lp t 3.835 t Euro, v lung vn
rng vt qu 1.7 t Euro. So vi nm 2008, dng chy FDI vo Hy Lp st gim
36.9% do hu qu ca cuc khng hong n cng. Nm 2010, lung vn vo Hy
Lp tip tc gim ch t 2.72 t EUR, vn rng gim mnh cn 281 triu EUR.
Nm 2011, lung vn ny c ci thin i cht, vi tng vn vo t 3.27 t
EUR, v lung vn rng tng ln 1.311 t EUR.
25
d. Xp hng tn dng:
Ngy 15/6/2010, T chc xp hang tin dung Moodys a ha 4 bc xp hang
tin dung cua Hy Lap xung mc khng u t v canh bao, vic Hy Lp giam thm
hut ngn sach se tao ra nhiu hu qua xu v kinh t.
Trong tuyn b xp hng tn dng, Moodys a nhiu ln nhc n nhng rui
ro i vi tng trng kinh t bi nhng bin php tht cht ngn sach lin quan n
goi giai cu 134,5 ty USD do Lin minh chu u va Qu Tin t Quc t (IMF)
danh cho Hy Lap.
Trong khi , theo h thng xp hng ca Standard & Poors, Hy Lp
mc khng an ton. Standard & Poors ngy 27/2/12 cng h tn nhim n cng
ca Hy Lp xung mc "CC" v di hn v "C" v ngn hn, mc "v n mt phn"
(SD) sau khi quc gia ny bt u k hoch hon i tri phiu nhm gim nh gnh
nng n nn hm 23/2/2012.
Du goi giai cu cua EU va IMF chn ng rui ro v n do mt thanh khoan
trong ngn han. Tuy nhin vn con rt nhiu bt n xung quanh tng trng kinh t
bi anh hng t nhng bin phap tht cht chi tiu, c bit thi im yu t h
tr a giam sut nhiu, Moodys tuyn b. Thng 3/2011, C quan xp hng tn
dng Moody h xp hng n ca Hy Lp xung mc B1 t mc Ba1 v cho bit s
c th h thm bi xt n ri ro i vi chng trnh thc hin mc tiu chnh sch
ti kha ca Hy Lp v kh ci t h thng y t cng nh cc cng ty nh nc.
e. Tc tng trng GDP gim.
Hy Lp qun l t c mt nn kinh t pht trin nhanh chng sau khi
thc hin chnh sch n nh kinh t trong nhng nm gn y, t nht, trc cuc
khng hong ti chnh ton cu 2008-2009. T nm 1998 n nm 2009, GDP tng
dn qua cc nm v t mc cao nht vo thng 12 nm 2009 vi 347.042 t $.
Sang nm 2010, khi khng hong n cng xy ra lm cho cc nh u t lo
ngi v kh nng tr n ca Hy Lp v h t rt vn ra khi th trng Hy Lp
nn GDP gim xung cn 326.483 t USD. GDP ca Hy Lp gim dn trong 2011
v d bo gim cn 298.734 t USD.
26
T nm 2003- 2007, GDP ca Hy Lp tng trng hng nm, cao nht vo

nm 2006. T khi cuc khng hong ti chnh bng nvo 2008, GDP ca Hy Lp
gim dn v cng vi khng hong n cng, tc tng trng GDP gim k lc
mc -6,91 % trong nm 2011.
f. Tht nghip gia tng:

Khi nn kinh t ton cu mi thot khi khng hong, bt u c du hiu
phc hi do kt qu ca cc gi kch thch kinh t m chnh ph cc nc chi ra
trong nhng nm gn y, th vic ct gim chi tiu, tng thu s lm gim u t,
27
km hm s phc hi kinh t, lm chm tc tng trng s dn n tnh trng

vic lm gim, tht nghip gia tng.
g. Lm pht tng:
Ngy 14/6/2010, phi on cc nh kim ton y ban chu u, Ngn hng Trung
ng chu u v Qu Tin t quc t (IMF) a ra cnh bo Hy Lp cn cnh
gic trc nguy c lm pht tng cao v suy thoi lu di. T l lm pht Hy Lp
tng dn t nm 2008 n 2011, v thng 1 nm 2011 l 5.2%. Trong nm 2012, Hy
Lp gim dn lm pht t 2.4% u nm xung 1.6% vo thng 11/2012.
28
II.
Khng hong n cng Ireland v tc ng n tnh hnh TCTT:
1. Thc trng khng hong n cng Ireland:

Ti Ireland, du hiu u tin ca cuc khng hong n cng l mt th trng
bt ng sn bong bng. Tnh n nm 2007, ch trong 10 nm, gi nh ti Ireland
tng gn gp 4 ln, thm ch cn t hn c nhng thnh ph vn c mnh danh
l t trn th gii nh Los Angeles. Khi bong bng bt ng sn v tung ko
theo s sp ca h thng ngn hng. V khi chnh ph ra tay cu tr cc ngn
hng th n cng tr thnh gnh nng cho ngn kh quc gia.
T l n cng trn GDP:
Theo s liu c Ireland cng b t nm 2004 n nm 2011 cho thy, t l n
cng trn GDP nm 2008 l 41.8% tng gn 2 ln so vi nm 2007 l 24.9%. Qua
nm 2009, t l ny tip tc tng cao n 64.8% v n nm 2010 l 94.2%. n
nm 2011, t l ny ln n 105.4%.
Public debt (% of GDP)
Nm
Cng n/GDP
(%)
2004
31.2
2005
26.7
2006
22.8
2007
24.9
2008
41.8
2009
64.8
2010
94.2
2011
105.4
29
Ngun: CIA Word Factbook
ng ch l ch sau 6 thng u nm 2012, Ireland nm trong top 5 cc

nc c t l n cng trn GDP cao nht trong khu vc ng Euro 108,5%( Theo s
liu t C quan thng k ca Lin minh chu u).
Tnh trng thm ht ngn sch:
Trong lch s t nm 1995 n 2011, thng d ngn sch ca chnh ph

Ireland mc trung bnh l m 2,9% GDP. Vo cui nm 2000 t mc thng d
cao nht l 4% GDP v thm ht ngn sch mc k lc 30,9 % GDP cui nm
2010.
T nm 2007 tr li y, ngi ta kh tm thy mt ngy ti sng trn th
trng nh t ti Ireland. Gi nh gim 50 - 60% trong sut nhng nm qua khin
30
cho t l n xu (c bit l n ca cc cng ty pht trin bt ng sn) tng n

mc bo ng. Do , h thng ngn hng b t trc nguy c v khin Chnh
ph phi ra tay can thip v kt qu l n cng tng cao.
Vo thng 9/2010, Ireland bm gn 23 t euro vo Anglo Irish (mt trong
nm ngn hng ln nht Ireland c quc hu ha vo nm 2009) . Chnh ph
Ireland bm khong 50 t euro cho h thng ngn hng nhng vn khng th cu
vn c tnh hnh, ng thi khin cho thm ht ngn sch ca nc ny t n
mc k lc (chim ti 30,9% GDP n cui 2010 v 13,4% GDP cui 2011).
Ireland tr thnh nc c thm ht ngn sch cao nht khu vc ng tin chung
Chu
Ireland hy vng s gim mc thm ht ngn sch xung cn 3% GDP theo
Hip c Tng trng v n nh ca chu u.
2. Nguyn nhn gy ra khng hong n cng:
Tnh trng khng hong n cng ca Ireland bt ngun t vic chnh ph
khng kp thi khng ch hnh vi cho vay thiu trch nhim ca mt s ngn hng.
Cc ngn hng nc ny ngy cng phi gnh nhiu n xu sau khi tng cho vay
qu mnh trong thi k kinh t nc ny tng trng mnh v bong bng bt ng
sn phnh to. Khi th trng bt ng sn nc ny sp , nhiu phn trong cc
khon cho vay bt ng sn ny tr thnh n xu v cc ngn hng ng trc nguy
c sp .
ng trc tnh hnh , Chnh ph Ireland buc phi ra tay cu ly h thng
ngn hng. Chnh ph Ireland to ra mt nh ch ti chnh mi gi l NAMA
(National Asset Management Agency) vo nm 2009 nhn hu ht tt c cc
khon n xu ca cc ngn hng ln ca Ireland di hnh thc cc ngn hng s
bn li cc khon n xu cho chnh ph i ly tri phiu chnh ph. Nh vy,
ni cch khc Chnh ph Ireland bin n xu ca cc ngn hng ny, nhng
khon n t nhn, thnh ti sn t hi m chnh ph phi qun l, ngha l tr thnh
ti sn cng ang lin tc mt gi v ly tin ca ngn sch b p cho cc tn
tht ca n. NAMA c trch nhim qun l cc ti sn ny v c gng em li li
nhun tt nht cho ngn sch.NAMA ch c th lm c iu ny khi th trng
bt ng sn hi phc, nu khng, bn thn NAMA cng cn s cu gip c th
31
tn ti v tin cu gip li s phi n t ngn sch. Nh vy, cch thc dng tin
chnh ph duy tr cc ti sn ngy cng xung gi trong nn kinh t v bm vn
vc dy khu vc ngn hng ca Ireland cng s buc nc ny phi lin tc i
vay mn v chp nhn thm ht ngn sch cho n khi h khng cn kh nng chi
tr na, khi s phi cu vin t nc ngoi.
V vy, khng hong n ca Ireland thc t l do chnh ph phi i cu tr cho
h thng ngn hng nc ny, khin n xu t khu vc t nhn to thnh gnh nng
n nn ca chnh ph v cui cng chnh ph khng tin tr n phi i cu vin
EU v IMF c tin tip tc cu gip h thng ngn hng ca mnh.
Gi tri phiu v li sut:
Ngy 11/11/2010, li sut tri phiu chnh ph k hn 10 nm ca Ireland

tng ln 8,929% t mc cao nht k t khi chu u a vo lu hnh ng euro
vo nm 1999, t cc th trng tri phiu chu u vo tnh trng cng thng cc
. Li sut tri phiu ca Ireland tng cao trong thi gian ny l do gii u t
ngy cng lo ngi v tnh trng n cng ca nc ny. Nhng gi cu tr m EU v
IMF cam kt s dnh cho Ireland dng nh khng sc phc hi nim tin cho th
trng.Vi mc li sut ngy cng cao, Ireland gn nh khng th pht hnh tri
phiu mi. n thng 2/2011, li sut tri phiu chnh ph ca Ireland ln ti
9.06%.
Chi ph bo lnh cho tri phiu ca cc nc ny cng tng vt. Hp ng
bo him kh nng v n (CDS) k hn 10 nm ca tri phiu chnh ph Ireland
32
ln ti mc 595 im phn trm. Nh vy, c 10 triu Euro n di hn ca Ireland

s mt 595.000 Euro ph bo lnh. y l t l cao nht so vi cc nc trong khu
vc.
Tri phiu Ireland cn gp kh khn v mt trong nhng trung tm thanh ton
ln nht chu u l LCH.Clearnet gn y lin tc tng ph nh vo giao dch tri
phiu ca nc ny, vi l do chi ph vay vn ca Ireland tng. iu ny cng khin
cc ngn hng ca Ireland cng ph thuc vo ngun vn t Ngn hng Trung ng
chu u (ECB).
Ct gim chi tiu:
Quc hi Ireland ti ngy 7/12/2010 thng qua chnh sch tht lng buc
bng nm 2011 trong lc chun b nhn vin tr ti chnh 85 t euro t Lin minh
chu u (EU) v Qu Tin t quc t (IMF).
Theo B trng Ti chnh Ireland, nc ny s tng thu vi tt c ngi
lao ng v ct gim phc li x hi, nhm tit kim khong 6 t euro vo nm
2011.
Nh vy, mt cp v chng ba a con c mc thu nhp trung bnh 75.000
euro/nm ng gp vo qu lng 4.500 euro/nm. Trong khi , tr cp cho tr em
t chnh ph s gim 40 euro/thng, tr cp tht nghip gim 8 euro/tun. Nhng
ngi nhn lng hu trn 12.000 euro/nm s b ct gim. Thu nh trn xng
du tng. Tuy nhin, thu i vi ph du lch gim nhm thu ht du khch. Ngoi ra,
vin chc cng b ct gim lng. Th tng b gim 14.000 euro/nm, cc b
trng s b ct 10.000 euro/nm. Tng thng nc ny cng t nguyn gim lng
trong nm 2011 xung mc nh ngi mi c b nhim, khong 250.000
euro/nm.
n 4/2012 Ireland ln kt hoch ct gim chi tiu 12,4 t euro bng cc bin
php tht lng buc bng trong vng 4 nm ti nhm gim thm ht ti chnh, c
th cch nhit khi cuc khng hong xy ra ti Hy Lp nhm a thm ht ngn
sch v gii hn trn 3% GDP ca EU vo nm 2014.
Xp hng tn nhim b h bc:
33
Kinh t Ireland tip tc n nhn nhng tin xu khi cng ty xp hng tn

nhim Fitch thng 10/2010 h mc tn nhim ca Ireland t A+ xung AA- v
ch s lng tin ca ngi tiu dng nc ny tip tc gim.
Ngi tiu dng gim st lng tin i vi ng ni t hay chnh sch cng ca chnh
ph th hnh vi tiu dng, hnh vi tit kim hay hnh vi u t ca h cng b nh
hng theo chiu hng tiu cc.
Theo Fitch, vic h cp tn nhim phn nh chi ph ti chnh Ireland
vt qu d kin cng vi n lc ti huy ng vn ca chnh ph i vi cc ngn
hng Ireland, c bit l Ngn hng Anglo Irish.
Nhng nh gi tiu cc ca Fitch c a ra mt ngy sau khi hng xp
hng tn nhim Moody cho bit c th cng s h cp tn nhim ca Ireland v nng
chi ph cho vay ca nc ny.
C quan xp hng tn nhim Moody's thng 07/2011 ct gim mt bc xp hng ca
Ireland t Aa1 xung Aa2 nhng nhn nh trin vng vn cn n nh.
n 6/9/2012 Moodys mnh tay ct gim xp hng tn nhim ca Ireland
t mc cao nht Aaa xung A3. C th, iu chnh mc trn i vi xp hng tin
gi cng nh tri phiu ni v ngoi t ca Ireland t Aaa xung A3. Bn cnh
, Moodys cn h trn xp hng tin gi cng nh n bng ngoi t ngn hn ca
Ireland t Prime-1 xung Prime-2. Moody's cho rng nhng thay i trn ch
nh hng nh n mt s mc xp hng tn nhim c bn ca Ireland.
Tc tng trng GDP gim:
Mc d mc tng trng thu nhp bnh qun u ngi hng nm ca Ireland
t trc ti nay ch vo khong 3,5%, nhng con s ny vt ln chng 6% vo
thp nin 1990.
Trn thc t, mt phn l do cho s i nhy vt ny l vic Ireland c c
s xut pht thp, nhng lch s th cho thy, mc tng nh vy l him c i vi
mt nn kinh t pht trin. Thm ch, c thi im, tng trng GDP ca Ireland
cn t mc 10%.
34
Tuy nhin, vn ca Ireland chuyn mu en. Theo thi gian, mi chi

ph Ireland, t tin lng ti vt liu u vo, cng tng. Cng vi , nn kinh t
ny chuyn t ch pht trin bng n nh u t nc ngoi v xut khu sang pht
trin bong bng nh cc giao dch mua bn nh t v cc d n xy dng.
Cc ngn hng cho vay khng kim sot trong thi k th trng nh t tng
chng mt, v ti nm 2009, thua l t nhng khon n xu bt u cht cao nh
ni, buc Dublin phi chi hng chc t Euro cu cc ngn hng. Trong qu u
tin trong nm 2009, GDP gim 8,5% so vi cng nm trc , v GNP gim
12%. Nn kinh t thot suy thoi trong qu III nm 2009, vi GDP tng trng
0,3% trong qu. GDP ca Ireland t 1,6% trong qu II/2011, so vi mc tng
trng 1,9% trong qu I nm 2011. Ln u tin trong gn 5 nm qua, kinh t
Irreland tng trng trong hai qu lin tip.
Tng trng GDP thc t ca Ireland gim mnh, d bo ch t 2,75%
mi nm trong thi gian t nm 2011-2014. n thng 10/2012, tng trng GDP
Ireland t 4,6%.
Tht nghip v lm pht:
Lm pht
35
Vo thng 8/2011, t l lm pht khu vc ng tin chung Chu u n

nh mc 2,5%; trong , t l lm pht theo nm ca Ireland thp nht trong khu
vc l 1%. Trc vo nm 2010, t l lm pht Ireland l 0,8%.
Tht nghip:
Khong hn na s ngi tht nghip khng c vic lm trong hn 1 nm;

30% ngi tr di tui 24 tht nghip. Tnh trng tht nghip cng lm cho t l di
c ngi dn tng cao, t l di c trong khong thi gian 12 thng kt thc vo
36
thng 4/2011 ln cao nht t th k 19, khong 76.400 ngi Ireland ri khi
Ireland trong thi gian trn.T l tht nghip ti Ireland tng t mc 4,5% vo
nm 2007 v gp 3 ln ln mc 14,2% vo nm 2011 v mc 14,6 % nm 2012
khi hng lot cng ty, ngn hng sa thi nhn vin. ng trc tnh hnh , Chnh
ph ang c gng thng nht v chnh sch h tr ngi tht nghip di hn
v cho doanh nghip nh vay gim t l tht nghip hin nay v c gng gim
cn 10% vo nm 2014.
III.
Khng hong n cng v tc ng n tnh hnh TCTT:
1. Thc trng khng hong n cng :
c din tch 301,336 km2 nm Nam u, mt bn o ko di vo bin

a Trung Hi, pha ng bc ca Tunisia. a hnh ca n ch yu l a hnh g
gh v min ni, vi mt s vng ng bng, vng t thp ven bin v kh hu ch
yu l a Trung Hi. Ngun ti nguyn thin nhin ca bao gm than , thy
ngn, km, kali cacbonat, cm thch, barit, aming, bt, hong thch, fenspat,
pyrit (lu hunh), kh t nhin v du th d tr, c v t canh tc.
Nm 2010 dn s l 60,206 triu, 8,7% trong s l tht nghip.
T l tht nghip ca gia tng trong vi nm qua. T l tht nghip tng t
6,8% trong nm 2008 v 7,5% trong nm 2009. 4,2% lc lng lao ng lm vic
trong nng nghip, 30,7% trong cc ngnh cng nghip v 65,1% trong lnh vc
dch v.
Tng quan nn kinh t :
Nn kinh t l mt trong nhng nn kinh t pht trin nht th gii, t
nc c mt tiu chun cao v cuc sng vi GDP bnh qun u ngi cao hn
mc trung bnh ca EU.
Nn kinh t cng tip tc thc y mnh m bi trnh dn tr cao v lc
lng lao ng hiu qu. cng l quc gia c du lch nhiu th 5 th gii.
Theo Ngn hng Th gii, Italy c xp vo cc quc gia vi cc tiu chun
cao cho u t, kinh doanh v thng mi. Ngoi ra, nn kinh t Italia pht trin tt
v vt qua ca Anh, c v Hy Lp.
Trong nm 2010, GDP ca Italy l 1,771.14 t USD, gim t 1,813.23 t
trong nm 2008 trc khi suy thoi kinh t. Tuy nhin, nn kinh t Italia vn l nn
kinh t ln th 11 trn th gii trong cuc khng hong ti chnh mc d tc tng
37
trng ca Italy gim 5% trong nm 2010 v 1% trong nm 2008.

Thu nhp bnh qun u ngi vn cn cao cng nh vi cc s liu nm 2010 xc
nhn 30.200 USD, hi thp hn so vi 31.800 USD vo nm 2008.
T l n cng trn GDP:
Theo ghi nhn th t l n cng ca so vi GDP nm 2011 l 120,70%.
Trong lch s, t nm 1988 n nm 2011, t l n cng trn GDP ca l 109%,
cao nht t 121,8% vo thng 12 nm 1994 va thp nht l 90,5% vo thng 12
nm 1998. Ni chung, ni chung t l n cng trn GDP c cc nh u t s
dng o lng kh nng thanh ton n quc gia trong tng lai, do nh hng
n chi ph vay nc ngoi v li sut tri phiu chnh ph.
T l n nc ngoi ca :
N nc ngoi ca gim 670.365 triu EUR vo thng Su nm 2012 t
677.325 triu EUR Thng Ba nm 2012, theo mt bo co pht hnh bi Banca
D'italia. Trong lch s, t nm 2002 n nm 2012, n nc ngoi ca trung bnh
706.092,70 triu t mc cao nht l 838.388 triu EUR vo thng ba nm 2010 v
thp nht l 524.899 triu EUR trong thng mi hai nm 2002.
38
Tnh trng thm ht ngn sch:

bo co mc thm ht ngn sch bng 3,90% Tng sn phm quc ni ca
nc ny trong nm 2011. Trong lch s, t nm 1995 n nm 2011, thm ht ngn
sch ca t trung bnh -3,60 T l phn trm ca GDP t mt thi gian tt c
cao -0,80 T l phn trm ca GDP trong thng mi hai nm 2000 v mt h s
thp -7,40 T l phn trm ca GDP trong thng mi hai nm 1995.
Thm ht ngn sch ca tng trong ba thng u nm nay, theo s liu

chnh thc ca chnh ph t ISTAT( cc thng k ).
Khong cch gia chi tiu chnh ph v cc bin lai thu trong qu u tin
tng ln mc 8% tng sn phm quc ni (GDP), tng t 7% mt nm trc
.Khon thu thu v gim 1,0% trong khi chi tiu cng tng 1,3%, y chnh ph
vo n nn. t mc tiu ct gim tng th thm ht ngn sch cho nm 2012 l
39
1.7%.Th tng Mario Monti tin hnh ct gim cc khon chi tiu ln v tng thu
nh: thu nh mi gim thm ht.
2. Nguyn nhn gy ra khng hong n cng:
a. Nguyn nhn hin ti:
Trong khi nhng vn chng ta thy trong cc nn kinh t gp kh khn
khc trong phm vi khu vc ng Euro l do thm ht ngn sch ln n cc khon
n ln, ngun gc vn ca khng ging vi cc nc ny. Vn ca l do
s tng trng chm ca nn kinh t trong nhiu nm dn n kh khn trong
vic tr li cc khon vay hin ti, ngoi ra s hoi nghi ca nh u t v li sut
cao cn lm cho vic tr n thm ch cn kh khn hn.
Biu di y, tc tng trng kinh t ca t nm 2010 n 2012 l
chm. T th cho thy, nn kinh t ca gn nh tnh, mt du hiu ca mt
nn kinh t khng c m rng.
Chnh xc nhng g nn kinh t tit l v mt s trong nhng vn ph

bin trong nn kinh t nh vy l g? Theo gio s Laurence Krause: Mt trong
nhng mc tiu c bn ca bt k chnh sch kinh t l t c mc vic lm y
m ch c th thc hin c trong mt nn kinh t c th to ra sn lng tim
nng. iu ny s c ngha l t l tht nghip nm trong khong t 4 n 5%.
Da trn biu di y, ln cui cng nn kinh t t c mc gn
y vic lm l gia cui nm 2007 v u nm 2008 khi t l tht nghip l
khong 5,9%. y l mt bng chng cho thy thc t l nguyn chnh ca cuc
khng hong l mt ng kinh t di hn.
40
Mt trong nhng vn trc mt ca loi hnh kinh t ny l khng c kh

nng duy tr vic lm n nh khi c th hin trong th trn v nu c tip tc
nh th m khng c kim sot, n c th dn n tht nghip hng lot.
Mt hu qu ca mt nn kinh t tr tr l nh u t s bt u suy ngh li
v s gim st nim tin trong nn kinh t. Khi iu ny xy ra, mi th d dng bt
u sp bi v h s bt u dn dn thoi vn t nn kinh t v ti mt thi
im, khi nn kinh t tr nn yu t, khng th duy tr chnh n, n s sp khi
khng c s tr gip t bn ngoi. V tnh hnh t n im cnh bo nh
trn. S tht l nim tin ca nh u t gim st dn trong nhng nm qua v nn
kinh t t tng trng v cc yu t s hi thit lp, gy ra hong lon bn cc
khon n ca , lm cho li sut tng cao ngay tc thi bi v ang ngy cng tr
nn kh khn c c tn dng. Vi li sut ngy cng tng v tn dng khng c
sn, thm ch cn tr nn kh khn hn tr tin n hin ti. V th, s lo s
cho nn kinh t l iu hin nhin.
b. Nguyn nhn su xa:
C th tr tr kinh t, thm ht ngn sch cao, gnh nng n nn ln v li
sut tng vt l th phm chnh gy ra ni au nhc kinh t hin nay ca nc .
Tuy nhin nhiu ngi cng qun rng nn kinh t , cng ging nh bt k nn
kinh t khc trn th gii, khng thot khi cuc suy thoi ton cu v rt d b
tn thng. Song trong suy thoi kinh t, nn kinh t M c x l tch cc bi
Chnh ph lin bang v Cc D tr Lin bang Hoa K. Cn Chnh ph khng
lm g, v cng ging nh c khu vc chu u khng lm g ngn chn suy
thoi. Theo ti, chng ta c th thy cc quc gia khi i mt cc vn kinh t, h
s sng st khi h tch cc trong vic gii quyt tnh hnh kinh t ca mnh.
V th gii cng tng chng kin mt cuc khng hong n quc t c
ln tng t trong nhng nm 1982 v 1989. N bt u vi Mexico yu cu xin
41
c xa b cc khon n ca mnh, v tip theo sau l Brazil, Argentina v 20

quc gia khc. Ti thi im ny, Ngn hng Trung ng chu u (ECB) c
nhng bc i gip v Ty Ban Nha thot khi khng hong, v vn cha th
gip Hy Lp n nh. C th ECB khng gip, nhng nu khng gip s ko xung
ton b khu vc ng euro bi v kch thc ca nn kinh t v cng thng ca n
s gy ra cho khu vc. Ngay c Php l cng bt u cho thy du hiu ca cc vn
v c cng khng phi l min dch vi mi e da to ln ny.
gim bt bi chi ngn sch quc gia, ngn nga nguy c Nh nc b v
n, Quc hi Italy thng qua k hoch ct gim chi tiu cng tr gi 26 t euro
(32,3 t USD) trong ba nm do Chnh ph ca Th tng Monti a ra ngy 5/7.
Chnh sch tht lng buc bng ch yu nhm vo vic tng thu v ct gim chi
tiu vi hy vng cn cn chi tiu nh nc s cn bng vo cui nm 2013. Song
song Italy s ct gim 10% i ng cng nhn vin chc thuc khu vc nh nc
phn ln khon chi tiu phi ct gim l trong ngn sch dnh cho y t v hnh
chnh cng, s cn b qun l thuc khu vc nh nc cng s gim 20% v i
ng cng nhn vin bnh thng trong khu vc ny cng gim 10%, nhm tit kim
c 4,5 t euro trong nm nay, 10,5 t euro nm 2013 v 11 t euro nm 2014.
Tuy nhin vic ct gim chi tiu v ci cch v c cu trong lc kinh t suy gim
hin chng nhng khng t c mc tiu tng trng kinh t m cn c th dn
ti s suy gim su hn.
GDP:
Cc bin php tht lng buc bng ca chnh ph Italy gy ra c shock

cho nn kinh t, dn n st gim mnh trong hot ng sn xut, trong u t v
chi tiu ca ngi tiu dng.
So vi cng k nm trc, nn kinh t ca Italy b st gim 2,6% v mc
st gim ny, c l mc thp nht k t nm 2009 n nay.
42
T biu trn c th thy, GDP ca Italy trong qu 3 b st gim 0,2% so vi

qu 2 - giai on GDP b st gim ti 0,8%. Nn kinh t Italy hin bc vo qu
st gim th nm lin tip, y l t suy thoi kinh t th t ca Italy k t nm
2001.
Thm vo s gia tng ca xut khu hin vn khng b p li nhng
tc ng do nhu cu yu km trong nc, nn kinh t Italy d kin s tng trng
m 2,3% trong nm nay v s vn cha bt u phc hi tr li cho n na sau ca
nm 2013.
Sn xut cng nghip ca Italy c c th trong biu sau.
Italy c nn cng nghip v sn xut ln th hai chu u, ch sau c, v l

mt trong nhng nn kinh t da vo xut khu ti chu u. Hng ha c sn
xut ti Italy vn l thng hiu c nh gi cao trn ton cu. Nc ny cng c
nhiu ti sn thuc s hu nh nc nh cc cng ty in v dch v bu in quc
gia, c th em li hng t EUR nu chnh ph t nhn ha cc n v ny. Tuy
nhin, t biu trn c th thy, t u nm n nay, sn xut cng nghip ti Italy
gim lin tc. Nghip on Gii ch Cng nghip Italy hi thng 10 cng d bo
sn lng cng nghip ca Italy s tip tc st gim trong ba thng cui nm nay
Tri phiu Chnh Ph:
43
Sau khi chnh sch tht lng buc bng c ban hnh (thng 7/2012) gi
tri phiu Italy chm mc thp nht t u nm n nay. Gi tri phiu chnh ph
Italy k hn 10 nm gim bn phin lin tc. Li sut thc o chi ph vay n
ca chnh ph v nh gi ri ro ca gii u t tng thm 0,26 im phn trm
ln trn 6%. y l mc cao nht k t thng 1 v l mc li sut Italy kh c th
gnh chu lu.
Tht nghip:
Tht nghip hin ang l vn nghim trng ti Italy. T l tht nghip ca

Italy tng ln mc k lc 10.8% vo thng 9/2012, tng 0,2% so vi thng 8/2012.
S liu ny cho thy nn kinh t ln th ba khu vc ng euro (Eurozone) ang ri
vo cuc suy thoi ngy cng su.
T l tht nghip ca Italy bt u tng k t khi cuc suy thoi kinh t n ra
vo ma h nm ngoi v gi mc cao nht vo thng 9/2012. C th t l tht
nghip trong gii tr tui t 15 v 24 tng 35,9% trong thng 3/2012, tng 2%
so vi thng 2/2012. Nh vy c 3 ngi trong tui t 15 24 th c mt ngi
tht nghip v y l mc tht nghip cao nht k t nm 1992.
44
S liu c iu chnh theo ma cho thy s lng ngi tm vic lm

tng ln hn 2,5 triu ngi vo thng 3/2012, tng 2,7 im phn trm so vi thng
trc v tng 23,4 im phn trm so vi thng 3/2011.
Hin nay, hng ngn thanh nin Italy, phi sng cng m trong mt ngi nh.
T chc nghin cu kinh t-x hi Censis va cng b s liu cho thy, 31% ngi
Italy sng vi m v 42,3% sng cch nh b m ch khong 30 pht li xe. h
thng phc li v lao ng hin nay khng thc s h tr th h tr tm vic lm n
nh. Trong khi , theo c quan thng k quc gia Istat, tin tit kim h gia nh
mt trong nhng tr ct truyn thng ca kinh t Italy li gim xung mc thp
nht k t nm 1995.
Chnh sch tht lng buc bng khc kh m Th tng Mario Monti thc
hin i ph vi khng hong n cng khin cc gia nh ngho hn v sc
mua ca h tip tc suy yu trm trng.
3,5 triu lao ng tm thi Italy phi lm cc cng vic lng thp, khng c
lng nu ngh m hoc i ngh. Do , h kh lng m t lo cho cuc sng.
Nhiu thp k qua, nhiu ngi Italy thng tm cch khng phi np ton
b thu. Nhng trong cn khng hong ti chnh ny, c quan thu ngy cng tr
nn kht khe hn trong tnh v thu thu. Thu cao, kh khn ti chnh y nhiu
ngi n con ng cng.
45
III.
Bi hc kinh nghim cho Vit Nam trong qun l n cng:
S sp ca hai nn kinh t tng c coi l nhng hnh mu tng trng

ca chu u l nhng bi hc nhn tin i vi tt c cc nc, bt k l giu hay
ngho. Th gii, trong c Vit Nam, c th hc c g t y?
Khng hong n ti chu u ang lm thc tnh ton th gii v nhu cu duy
tr tnh n nh kinh t v m v tng cng tht cht hot ng ti kha gim bt
n cng khng tht cn thit cho nhu cu tng trng bn vng. Vit Nam cng
khng l trng hp ngoi l trong vic cn p dng thm k lut ti kha, nht l
trong bi cnh ca tht thu kp cng ngy cng ln cho cn cn ti kha v ngoi
thng.
Cuc khng hong n cng Chu u t nhiu c tc ng trc tip v gin
tip, trc mt v c lu di n nhiu mt ca i sng kinh t, x hi v chnh tr
nc ta. Mt mt, nhng kh khn th trng v ti chnh t cc nc trong khi
lin minh Chu u (EU) ang gp khng hong vi t cch i tc thng mi v
th trng xut khu ln nht ca Vit Nam Chu u, lm thu hp kh nng
xut khu cc hng ha, dch v, lao ng v do lm gim ngun thu nhp ngoi
t t xut khu, kiu hi v dng vn u t trc tip nc ngoi (FDI), gim bt
mt s ngun ng lc v c hi pht trin, m rng xut khu ca Vit Nam
Bn cnh nhng l do khc bit v din bin, h qu khc nhau i vi tng
quc gia c th, song c th ni, cuc khng hong n cng chu u hin nay c
cng nguyn nhn l h qu ca vic tng chi, gim thu ngn sch nh nc. Theo
nghin cu tnh hnh n cng ti mt s nc chu u, ta c th gip rt ra mt s
nguyn nhn ph bin dn ti khng hong nh sau:
Mt l, tt c cc nc ri vo vng xoy n cng u c k lut ti kha
lng lo. Tnh hnh thc hin ngn sch chi cui nm lun vt xa Ngh quyt ca
Quc hi v chi ngn sch c cng b u nm
Hai l, vic phn b ngun vn d b nh hng bi cc mc tiu chnh tr
nhiu hn mc tiu kinh t (v d : chi ph quc phng an ninh, chi tr cp x hi,
chi tr lng hu cho cng chc, chi b li sut ngn hng cho cc d n cng ch,
chi l tn nh nc hay cc l k nim,)
46
Ba l, thi gian thc hin d n ko di. Him c d n cng no hon thnh

ng tin . Hu qu l tin li phi tr trn n vay tng
Bn l, hiu qu s dng vn thp (thng thp hn cc d n vay vn
thng mi ca khu vc t)
Nm l, trch nhim ngi i vay khng cao v nhng ngi tham gia quyt
nh vay n khng hn l nhng ngi s phi lo tr n nht l khi ngi vay khng
c c hi ti c c
Su l, Chnh ph c kh nng che y cc vn bt cp ca tnh hnh n
cng trong mt thi gian kh di (c th ti 10 nm) nn vic iu chnh chnh sch
khc phc khng c kp thi.
Chng ta cn nhn nhn t cc nguyn nhn trn c c nhng bi hc
kinh nghim qu gi. mt nc ang pht trin nh Vit Nam khng b cun vo
khng hong n cng nh cc nc trong khu vc Chu u, Vit Nam cn trnh :
Th nht: trnh vay n qu nhiu, nht l vay n nc ngoi. Tt nht l
khng t l n nc ngoi vt qu 50% tng s n cng. Cn rt ra mt bi hc
rt i thng, rt con ngi l phi cn trng trong chi tiu: Bi hc ln nht l
phi chi tiu mt cch cn c. l bi hc gn vi tng ngi, tng doanh
nghip v vi mt quc gia cng th.
Th hai: trnh vay n m khng r hay khng chc kh nng tr n. y l
nguyn nhn khin cc Chnh ph phi vay n mi tr n c ri n ngy cng
chng cht vi li sut ngy cng cao m khng to ra gi tr gia tng mi. Tm mi
cch cc khon chi tiu ca mnh c hiu qu ly li ngun thu cho vic tr
n. Cng c ngi ni cch cc oan l thu c bao nhiu th nn chi ngn
hoc t hn. Chuyn hon ton ng v di hn nhng cng c lc c hon cnh,
c c hi th khng di g khng vay pht trin. Nn mu cht vn l qun tr tt,
s dng ng tin vay hiu qu.
Th ba: trnh vic chp nhn li sut vay n cng cao hn li sut vay
thng mi.
Th t: trnh vic coi trng mc tiu chnh tr ngn hn hn hiu qu kinh t
di hn.
47
Th nm: trnh ban hnh cc quyt nh vay n trong mt phm vi hp

nhng ngi c quyn lc m thiu phn bin v c trch nhim c nhn y
Th su: trnh vic khng cng khai ha tnh hnh n cng v cc vn lin quan
n n cng. Chu u, vn lun t ho l nhng th ch minh bch, cho php
ngi dn c th gim st mi hot ng ca chnh quyn, li phi hc thm bi hc
v tng cng minh bch. Nhiu chnh ph khng lm trn trch nhim trong chi
tiu nhng ng tin thu ca ngi dn mt cch hp l v minh bch. V thiu s
minh bch y, cc c quan c vai tr gim st nh Quc hi, cc t chc x hi,
cng chng... khng c thng tin v khng th phn bin, hnh ng kp thi
Mt khc, thc tin khc nghit v nhng tr gi t ton din ca cuc
khng hong n cng ti Chu u mang li nhng bi hc ln nht cho th gii
v Vit Nam l vi bt k nn kinh t no, nu l l qun l, u c th sp v n
nn, mt li cnh tnh cn thit v yu cu qun l nh nc trong qu trnh phng
nga v vt qua khng hong. Trong c s minh bch thng tin, qun l v
nng cao hiu qu u t cng, duy tr hiu lc, hiu qu cc gim st v m, bo
m cc yu cu an sinh x hi v tm kim, phi hp cc ngun lc cho pht trin
t nc theo yu cu pht trin bn vng.
c bit, cuc khng hong n cng chu u cng c quyt tm ti cu
trc kinh t ni chung, u t cng ti nc ta ni ring, theo hng: V di hn cn
ch ng gim thiu u t cng, tng u t ngoi ngn sch nh nc trong tng
u t x hi; chuyn trng tm u t cng ra ngoi lnh vc kinh t, tp trung
vo pht trin cc lnh vc h tng v x hi; phng nga v gim thiu nhng hot
ng u t cng gn vi s chi phi ca ch ch quan, ngn hn, "t duy nhim
k", bnh thnh tch, hay "li ch nhm"; ng thi cn c s i mi quy trnh, tiu
thc ph hp v chun ha to cn c la chn v thng qua cc d n cng theo
lnh vc, yu cu u t, mc tiu kinh t-x hi, mi trng, cng nh cc li ch
quc gia v a phng, ngnh.
Nhng bi hc hu ch v qun l nh nc c th l:
Cn phn bit 2 loi mc tiu, 2 loi tiu ch nh gi hiu qu u t cng,
u t v li nhun v u t phi li nhun, khc phc s nhp nhng gia ngun
48
vn hot ng v li nhun vi ngun vn hot ng phi li nhun, cng nh gia

trch nhim x hi ca cc tp on kinh t nh nc.
Tip tc y mnh c phn ha, thu hp t trng v gim s lng doanh
nghip m Nh nc gi c phn chi phi, ch duy tr doanh nghip 100% vn nh
nc trong nhng ngnh, lnh vc m Nh nc cn c quyn, gi v tr then cht
ca nn kinh t v cc lnh vc m doanh nghip khu vc kinh t t nhn khng
hoc cha mun, cha c kh nng tham gia.
u tin xy dng cc m hnh tp on kinh t a s hu, vi vai tr nng
ct l doanh nghip nh nc, m nhn vai tr ch lc trong nn kinh t, c vn
hnh theo ng quy lut kinh t, trn c s t nguyn tha thun lin kt, hp tc
gia cc php nhn c lp.
Bi hc na rt ra l nhanh chng thnh lp tp on kinh t t nhn, kin
quyt chm dt tnh trng cc tp on kinh t, tng cng ty nh nc u t dn
tri ra ngoi ngnh, lnh vc sn xut, kinh doanh chnh. Bn cnh , tp trung pht
trin doanh nghip nh nc trong nhng ngnh, lnh vc quan trng c ngha
then cht ca nn kinh t quc dn, ch yu thuc cc chuyn ngnh kinh t, k
thut lin quan n kt cu h tng kinh t - x hi, dch v cng, n nh kinh t v
m.
Nghin cu chnh sa gim t trng xung di 10%, thm ch bi b sm
quy nh cho php doanh nghip nh nc c php u t tri ngnh vo cc lnh
vc ngn hng, bo him, chng khon. Khuyn khch pht trin tp on a s
hu, c phn v tiu chun ha qun tr doanh nghip theo yu cu phng trnh ri
ro cao.
c bit, cn m bo tnh n nh h thng, ch ng phng nga cc tc
ng mt tri, nhng ci by n nn v hiu qu thit thc trong qu trnh ti cu
trc trong c khu vc doanh nghip, cng nh khu vc ti chnh ngn hng. Ngoi
ra, cn ch x l tt cc vn lin quan n mua bn sp nhp doanh nghip, bo
him tht nghip, an sinh x hi
i vi cc quc gia giu c, nhng nc m th gii c ng khng bao gi
phi ri vo thm cnh khn cng ca mt con n, bi hc ln nht l ng qu o
tng v sc mnh quc gia. D nhin khng phi Chnh ph Hy Lp hay Ireland
49
khng lng trc c hu qu ca nhng khon n, nhng chnh tm l o tng

dn n vay n trn lan, u t qu trn. Cng v o tng m l l qun l v
thiu kim sot kinh t v m. Thi thiu trch nhim ca nhng ngi lnh a
khng ch khin cc th h con chu phi on lng tr n, m ngay lp tc cc nc
ny phi cu vin cc khon cu tr vi iu kin ngt ngho t Lin minh chu
u v Qu tin t quc t. Nh vy, h cng nh mt ch quyn ti chnh quc
gia.
V pha Vit Nam, vn n cng hin ang c bn tng i nhiu trong
thi gian va qua trn cc din n bo ch, trong tho lun ca cc t chc quc t
v cc t chc nh mc tn nhim vi B Ti chnh. Mt trong nhng nguyn nhn
chnh ca mi quan tm c bit ny chnh l tc ng ca cuc khng hong n
cng Hy Lp v mt s nc Chu u khc a ra tn hiu cnh bo i vi
tnh trng n cng trn ton cu. Do vy, trong thi gian ti, B Ti chnh cn a
ra nhng thng ip nht qun, r rng, c c s h tr gii thch ph hp (vi
thng l quc t v tiu chun th trng) v vn n cng, thm ht ngn sch, v
cc chnh sch ti chnh c lin quan ca Vit Nam trnh gy tm l bt n v
nghi ng cho th trng v cc nh u t.
PHN 3: THC TRNG N CNG VIT NAM V GII PHP
I.
Thc trng n cng Vit Nam

Kinh t Vit Nam ang tri qua nhng nm thng c coi l kh khn nht
k t khi bt u i mi vo nhng nm u thp nin 1990. Nhng bin ng tiu

cc gn y ca kinh t th gii lm bc l nhng khim khuyt c bn ca nn
kinh t ang say sa vi mc tiu tng trng cao trc mt m coi nh s n nh
lu di. Tng trng kinh t lin tc suy gim, t mc trn 8,2% trong giai on
2004 - 2007, xung cn xp x 6% trong giai on 2008-2011. Trong khi , t l
lm pht lin tc mc cao, trung bnh ln ti hn 14% mi nm trong vng nm
nm qua. Thm ht thng mi trm trng, tng ln trn 10% GDP lin tc trong
nhiu nm. c bit, thm ht ngn sch cao v n cng tng nhanh do hu qu ca
nhng chnh sch kch thch kinh t ko di thng qua chi tiu cng, ang tip tc l
nhng nguy c tim n lm xu thm cc ch s kinh t v m v e da s n nh
50
ca nn kinh t trong tng lai. lm r hn vn v n cng ca Vit Nam

nhm xin a ra mt s im ng ch ca tnh trng n cng Vit Nam trong
nhng nm va qua.
Thm ht ngn sch v n cng tng nhanh:
Thm ht ngn sch hng nm c nh ngha l s chnh lch gia tng
thu v tng chi trong nm ca Chnh ph. Trong khi , n cng c tnh ton
da trn gi tr cng dn ca cc khon thm ht ngn sch qua cc nm. Thng k
v thm ht ngn sch v n cng ca Vit Nam hin c nhiu ngun khc nhau.
Ngay bn thn quyt ton ngn sch nh nc hng nm ca B Ti chnh cng a
ra hai con s v mc thm ht ngn sch l: (i) thm ht ngn sch bao gm
c chi tr n gc; v (ii) thm ht ngn sch khng bao gm chi tr n gc. Bc
tranh tng th v ti kha cho thy, Vit Nam v ang theo ui nhng chnh
sch c nh hng thm ht nhm thc y tng trng kinh t. Thm ht ngn
sch din ra lin tc trong khong hn mt thp k qua v c mc ngy cng gia
tng. C th, thm ht ngn sch khng bao gm chi tr n gc ca Vit Nam trung
bnh trong giai on 2003-2007 ch l 1,3% GDP, nhng con s ny tng ln gp
i ln 2,6% GDP trong giai on 2008-2011. Nu xt thm ht Ngn sch bao
gm c chi tr n gc th thm ht Ngn sch ca Vit Nam trung bnh 5.08%
trong giai on 2003-2007 v 5.5% trong giai on 2008-2011. V theo d bo t
B ti chnh Vit Nam (MoF) th thm ht ngn sch bao gm chi tr n gc v
khng bao gm chi tr n gc trong nm 2012 ln lt l 4.8% v 3.1%.
Bng : Thm ht Ngn sch Vit Nam qua cc nm (%GDP)
Nm
200
200
200
200
200
200
200
200
200
201
201
MoF1
-4.9
-4.9
-4.9
-5
-5.7
-4.6
-6.9
-5.6
-4.9
-4.8
MoF2
-1.8
-1.1
-0.9
-0.9
-1.8
-1.8
-3.7
-2.8
-2.1
-3.1
-5.7
IMF
-3.8
-3.3
-4.8
-1.2
-3.3
-0.2
-2.5
-1.2
-9
ADB
-3.5
-2.3
-2.2
0.2
-1.1
1.3
-1
0.7
-6.6
2012*
MoF1: Thm ht gm c chi tr n gc

51
MoF2: Thm ht khng gm chi tr n gc

Ngun: Tng hp t MoF, World Economic Outlook (IMF, 2011)
v Key Economic Indicators (ADB, 2011)
Thm ht ngn sch duy tr mc cao lin tc ko theo s gia tng nhanh
ca n cng. T l n cng trn GDP ca Vit Nam tng rt nhanh trong khong
hn mt thp k qua. Nu nh t l n cng trn GDP ca Vit Nam nm 2001 ch
l 36% th n cui nm 2011 ln ti 54.6%. V theo bo co mi nht v tnh
hnh n cng ca Vit Nam gn y, Chnh ph a ra con s d bo cho t l n
cng trn GDP ca Vit Nam s mc 55.4% vo cui nm nay tng 0.8% so vi
nm 2011. Di y l bng tng hp chi tit t l n cng trn GDP ca Vit Nam
giai on 2001 2011 v d bo cho nm 2012 do nhm tng hp. Song song l
hnh minh ha chng ta c mt ci nhn r nt hn v thc trng n cng v thm
ht ti kha ca Vit Nam trong nhng nm qua.
Bng: T l n cng/GDPca Vit Nam qua cc nm
Nm
2001 200
%GDP
36
200
200
200
200
200
200
200
201
201
38.2
41.1
42.7
44
45.9
49.7
47.9
51
56.7
54.6
2012*
55.4
Hnh: T l n cng/GDPca Vit Nam qua cc nm

52
Tuy nhin, nhng con s ny c th cha phn nh ng bn cht ca thm

ht ngn sch Vit Nam hin nay. Cc t chc quc t a ra nhng con s thm
ht ngn sch khc xa vi con s bo co ca B Ti chnh. C th, ch tnh ring
nm 2009, con s thm ht ngn sch khng bao gm chi tr n gc theo bo co
ca B ti chnh l 3,7% GDP, trong khi con s tng ng ca Ngn hng Pht
trin Chu (ADB) v Qu Tin t Quc t (IMF) cao hn nhiu, ln lt l 6,6%
v 9,0% GDP. Trung bnh trong hai nm 2009-2010, con s thm ht ngn sch
ca Vit Nam thuc din cao nht so vi cc nc trong khu vc, vo khong 6%
GDP/nm. Con s ny gp khong 6 ln so vi con s tng ng ca Indonexia,
gp 3 ln so vi Trung Quc v gp khong gn 2 ln so vi Thi Lan. Vit Nam
hin c nhng cch hch ton ring khng theo thng l quc t. Nhiu khon chi
ngn sch t ngun tri phiu Chnh ph cho cc d n gio dc, thy li, y t,
v.v c ngoi bng v khng c tnh y vo thm ht ngn sch v n
cng nh thng l quc t. Ngoi ra, chi cho nhng cng trnh ln ko di cng
c phn b dn vo quyt ton ngn sch nhiu nm ch khng tnh c vo nm
tri phiu c pht hnh vay n. S thiu nht qun trong cch hch ton ti
kha khin cho cc con s thng k khng phn nh chnh xc v thc trng n
cng ca Vit Nam, gy nhiu lon thng tin cho nhng ngi tham gia th trng.
ng thi n khin cho vic so snh quc t, nh gi, v qun l ri ro n cng
ca Vit Nam gp kh khn.
Hnh: Thm ht Ngn sch mt s nc Chu giai on 2009-2010 (%GDP)
53
u t cng ln, di tri v km hiu qu:

u t cng thng thng c nh ngha l cc khon chi tiu ca khu
vc nh nc i vi vn vt cht nhm to ra cc hng ha cng cng v dch v
x hi, chng hn nh ng s, cu cng, trng hc, bnh vin, v.v... Ngun vn
u t cng c th c ly ly t ngn sch nh nc, tn dng nh nc, tri
phiu chnh ph, hoc vin tr pht trin ca nc ngoi. Vit Nam, u t cng
cn bao gm cc d n cho cc mc ch kinh doanh thun ty thc hin qua khu
vc doanh nghip nh nc (DNNN).
Trong giai on t 2001-2011, tng u t ton x hi ca Vit Nam thuc
vo din cao nht th gii, trung bnh t khong hn 40% GDP v c tc tng
trn 18% mi nm. Trong , t trng u t cng, mc d c xu hng gim
trong vi nm gn y, nhng vn ng mc xp x 40% trong tng u t ton
x hi. Trong bi cnh tit kim trong nc v tit kim quc gia ch chim ln
lt khong 28,5% v 32,5% GDP, v ch tng vi tc xp x 16% mi nm, th
quy m ln v tng nhanh ca tng u t ton x hi, trong c u t cng,
to ra s chnh lch ln gia tit kim v u t trong nn kinh t. S chnh lch
ny dn n s gia tng nhanh ca vay n nc ngoi v tng trng cung tin
trong nc nhm b p cho khong trng tit kim - u t trong nhng nm va
qua.
Tc
Gi tr
tng
Nm
(ngn t ng)
T trng cc thnh phn (%)

%
GDP
Kinh t nh
nc
Kinh
t Khu vc c
ngoi
nh vn u t
nc
nc ngoi
2001
170,5
12,8
35,4
59,8
22,6
17,6
2002
200,1
17,4
37,3
57,3
25,3
17,4
2003
239,2
19,5
39,0
52,9
31,1
16,0
2004
290,9
21,6
40,7
48,1
37,7
14,2
54
2005
343,1
17,9
40,9
47,1
38,0
14,9
2006
404,7
17,9
41,6
45,7
38,1
16,2
2007
532,1
31,5
46,5
37,2
38,5
24,3
2008
616,7
15,9
41,7
33,9
35,2
30,9
2009
708,8
14,9
42,2
40,6
33,9
25,6
2010
830,3
17,1
42,6
38,1
36,1
25,8
2011
877,9
5,7
34,6
38,9
35,2
25,9
Bng: Tng vn u t ton x hi qua cc nm

c coi l ng lc chnh tng trng kinh t nhng hiu qu ca u
t li thp v thm ch c xu hng gim. Theo Bo co Cnh tranh Vit Nam ca
Vin Cnh tranh Chu , h s ICOR, o lng s n v vn cn tng thm
to thm ra mt n v sn lng, ca Vit Nam trong giai on 2000-2008 l 4,8;
nm 2009, h s ICOR tng vt ln 8; nm 2010 h s ny gim xung cn 6,18
v nm 2011 l 5,75. Con s ny cao hn rt nhiu so vi con s tng ng ca cc
nc cng nghip mi (NICs) trong thi k chuyn i 1961-1980. V d, trong
giai on ny h s ICOR ca i Loan l 2,7 v ca Hn Quc l 3. Hay gn hn
l ICOR ca Thi Lan trong giai on 1981-1995 l 4,1 v ca Trung Quc trong
giai on 2001-2006 l 4. Hiu qu u t ca khu vc kinh t nh nc thm ch
cn thp hn nhiu so vi khu vc kinh t ngoi nh nc v khu vc c vn u
t nc ngoi. Cng theo bo co ny, h s ICOR ca khu vc kinh t nh nc
c tnh cao gp khong 1,5 ln con s trung bnh ca ton nn kinh t. S km
hiu qu ca u t cng, c bit l u t ca DNNN, ko mc hiu qu
ca u t ton x hi xung thp.
Tnh an ton ca n cng Vit Nam hin nay:
Theo khuyn co ca cc chuyn gia kinh t trn th gii th ngng an ton
ca n cng l mc 60%GDP. Cn theo xut ca B ti chnh th ngng an
ton ca n cng Vit Nam mc 65%GDP l hp l nht. Nu xt theo c hai
tiu ch trn th c v nh n cng Vit Nam ang rt an ton v hon ton khng
55
c nguy c dn n khng hong n.

Tuy nhin theo ng Alex Warren Rodriguez, chuyn gia kinh t trng
ca Chng trnh pht trin lin hip quc (UNDP) ti Vit Nam cho rng nu ch
da vo ch tiu n cng tnh trn GDP l cha . Bi Vit Nam cha th d bo
c nhng iu s xy ra, m cn phi c mt s so snh vi cc nn kinh t khc
c hon cnh v iu kin kinh t tng t. Trng hp ca Argentina, mt quc
gia d c mc n cng di 60% v ngn sch ti chnh kh tt, nhng vn xy
ra khng hong n l mt v d in hnh. iu quan trng l Vit Nam phi
gim st c thc trng kinh t v m, tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam v
kinh t th gii d on c tnh hnh n cng c th xy ra. V d vic
tng thu, c tc ng tch cc n ti chnh cng hin ti, nhng cng nh
hng n kh nng bn vng ca ti chnh cng v di hn. Trng hp ca
Argentina, trong nhng nm 90 ca th k trc, cc c quan ca Chnh ph
Argentina a ra chnh sch ti chnh cng rt tt, nh thm ht ngn sch di
3%, n cng tnh trn GDP di 60%, lm pht thp, v Argentina cng l
nc giu. Tuy nhin, mi vic thay i ch trong 3 4 nm, ri ro xy ra
nh hng n ti chnh cng ca Argentina, dn n cuc khng hong n
nc ny.
N cng ca Vit Nam vt ngng 50%. Du cc chuyn gia kinh t
quc t cho rng, ngng n cng hn 50% GDP ca Vit nam l c th chp
nhn c, nhng Vit Nam khng th ch quan do tnh hnh n cng hin nay
Vit Nam ang c chiu hng xu i vi thm ht ngn sch lun duy tr mc
cao, u t cng ln, dn tri v km hiu qu nh cp trn cng vi l
tnh hnh kinh t v m cha tht s i vo n nh, Tt c nhng yu t
tc ng ln lm gim mc an ton ca tnh hnh n cng ca Vit Nam.
Ngun ti tr cho n cng khng bn vng:
Quyt ton NSNN hng nm ca B Ti chnh cho thy, tng thu thu v ph
ca nc ta ch yu n t ba ngun chnh l thu gi tr gia tng, thu thu nhp
doanh nghip, v thu xut nhp khu v tiu th c bit i vi hng nhp khu.
Trong t trng thu thu nhp cng ty ang c xu hng gim dn t 36% trong
56
giai on 2006-2008 xung cn 28% trong giai on 2009-2011. Trong khi , t

trng thu t thu gi tr gia tng v thu xut nhp khu li ang tng nhanh. S gia
tng t trng cc khon thu t thu xut nhp khu v tiu th c bit i vi hng
nhp khu ang, t 10,0% trong nm 2006 ln 18,4% trong nm 2009 v 14,5%
trong nm 2010, mt mt cho thy s gia tng nhanh chng ca hot ng thng
mi quc t, mt khc phn nh mc bo h thng mi cao ca Vit Nam. S
ph thuc ln vo ngun thu ny khi l trnh ct gim thu c thc hin theo cam
kt vi WTO s khin cho mc thm ht ngn sch ca Vit Nam c th tr nn
trm trng hn trong nhng nm ti.
Nm
2003-2005
2006-2008
2009-2011
Thu Thu nhp doanh nghip
0.33
0.36
0.28
Thu gi tr gia tng
0.22
0.23
0.29
Thu xut nhp khu
0.13
0.13
0.15
Khc
0.33
0.29
0.28
Bng: T trng cc loi thu trong tng thu thu v ph

c bit, thu t bn nh thuc s hu nh nc v chuyn quyn s dng t
ang c xu hng ngy cng gim dn v quy m tuyt i cng nh t trng trong
tng thu v vin tr, t 9,3% nm 2007 xung cn khong 6,6% trong nm 2011, khi
cc ti sn loi ny thuc s hu nh nc ang dn cn. c ci nhn su hn v
bc tranh ti kha, chng ta nn c thm thc o thm ht ngn sch loi tr cc
khon thu t vic bn ti sn thuc s hu nh nc. Vic a nhng khon thu ny
vo tnh ton cn cn ngn sch s lm gim mc nghim trng ca tnh trng bi
chi t nhng con s bo co. V bn cht, vic lm ny cng ging nh vic mt c
nhn bn ti sn i chi tiu. Khon vay n ca anh ta c th gim nhng ti sn
ca anh ta cng gim tng ng, tc l anh ta ngho i.
Tng t nh vy, thu t vic khai thc du th v cc ti nguyn khc cng
c bn cht ging cc khon thu t vic bn ti sn quc gia v khng bn vng do
ngun ti nguyn thin nhin l hu hn. C th, thu t du th c t trng lin tc
gim nhng nm qua trong tng thu ngn sch nh nc. Khon thu ny t chim ti
57
28,8% trong tng thu ngn sch trong nm 2006 gim xung ch cn 11,6% trong
nm 2011. Ngoi ra, thu t vin tr khng hon li cng nn c loi tr khi tnh
ton thm ht ngn sch hng nm do bn cht ngn hn khng n nh ca chng.
c c bc tranh chnh xc hn v thc trng thm ht ngn sch hng
nm ca Vit Nam nhm thc hin bc tch cc khon thu mang tnh tm thi,
khng bn vng, v thu t vic bn ti sn nh nc khi tng thu v tnh ton li
cc nc o thm ht ngn sch khng bao gm chi tr n gc. Kt qu tnh ton
trong Bng 2.4 cho thy, mc thm ht ngn sch, khng bao gm chi tr n gc,
ca Vit Nam sau khi loi tr cc khon thu ny trung bnh ln ti 11,6% GDP mi
nm trong giai on 2006-2008 v 8,7% mi nm trong giai on 2009-2011. R
rng, tnh trng bi chi ngn sch l rt nghim trng ngay c khi Vit Nam hin
ang c t l thu thu v ph l rt cao so vi cc nc khc trong khu vc.
Nm
2006
200
7
2008
200
9
2010
201
1
2012*
Thm ht ng sch khng gm chi tr n gc
-0.9
-1.8 -1.8
-3.7 -2.8
-2.1 -3.1
Thm ht ngn sch loi tr thu vin tr
-1.7
-2.3 -2.4
-4.2 -3.1
-2.3 -3.3
-3.5
-5.0 -4.7
-6.5 -5.3
-4.1 -4.5
Thm ht ngn sch loi tr thu vin tr, thu

t bn nh v giao t
Thm ht ngn sch loi tr thu vin tr, bn
nh, giao t v du th
-12.1
11.9
-10.7
10.2
-8.9
-7.2 -7.5
Bng: Thm ht Ngn sch loi tr cc khon thu khng bn vng (%GDP)
II.
Cc gii php Vit Nam khng ri vo khng hong n cng:
1. Nhm gii php lin quan n iu hnh chung trong nn kinh t:

Vi tnh trng v khu vc ti chnh cng Vit Nam nh trn, vn ngn
chn khng hong n cng hay s ly lan khng hong n cng ti Vit Nam r
rng l cn thit. Cc gii php ngn chn nguy c khng hong n cng i
vi Vit Nam cn mang tnh ngn hn (cp bch) v tnh chin lc (lu di):
a. i mi m hnh tng trng kinh t, duy tr n nh kinh t v m,
58
tng trng bn vng trong di hn.

Hin ti Vit Nam ang theo ui m hnh tng tng kinh t da vo
vn, lao ng v ti nguyn; trong giai on ti, Vit Nam cn hng ti m hnh
tng trng da vo nng xut lao ng, hiu qu s dng vn cao. Trn c s
, hot ng NSNN s c ci thin, hiu qu u t x hi v u t t
NSNN s c nng cao hiu qu v coi trng cht lng ca tng trng kinh
t.
Vic t mc tiu n nh kinh t v m khng chy theo tng trng bng
mi gi s to iu kin cho nn kinh t n nh hn. u t t NSNN s theo
cch thc thn trng v cn trng hn, c kim sot cht ch hn. Khi
Chnh ph s mnh dn ct gim u t cng; nhng hiu ng tiu cc ln li
sut, ngun vn trn th trng tin t s gim bt, khi khu vc ngn hng s
n nh hn v khng c nhiu cng thng v vn. Trong iu kin coi trng cht
lng tng trng v hiu qu u t th s trnh c tnh trng u t trn lan,
gy tht thot u t cng.
Trn phng din di hn, khi chnh ph duy tr tng trng hp l nh
m bo tng u t x hi (I) mc ph hp vi ngun lc trong nc (tit
kim ni a, S), m bo khng qu ph thuc vo dng vn nc ngoi, s
m bo khng gy nn nhng bt n kinh t v m. Theo cch tip cn ,
nhn vo m hnh tng trng ca Vit Nam trong thi gian qua cho thy, do t
mc tiu tng trng cao, mc u t ton x hi (I) t trn 40% GDP, trong khi
tit kim ni a (S) t di 30% GDP v do nhu cu vn ngoi lun l trn
10% GDP (bng ng thm ht cn cn vng lai) Chnh ph cng phi tng chi
u t t ngn sch m bo tng trng, iu ny dn n thm ht NSNN
kh cao v trin min t 2006 n nay. Tnh trng ny cng gy sc p ln li
sut trn th trng tin t; thm ht thng mi gia tng v tnh trng sc p
ph gi VND lin tc; sc p bo mn d tr ngoi hi.
Chnh ph cn duy tr tng trng kinh t hp l n nh (5,5% -6,5%) tip
tc n nh kinh t v m, kim ch lm pht gn vi i mi m hnh tng trng
v chuyn i c cu kinh t, nng cao nng sut, cht lng, hiu qu v sc cnh
59
tranh ca nn kinh t; bo m an sinh x hi v phc li x hi, ci thin i sng

nhn dn; gi vng n nh chnh tr, tng cng cng c quc phng, bo m an
sinh, trt t, an ton x hi; nng cao hiu qu cng tc i ngoi v hi nhp quc
t.
C th, tip tc thc hin chnh sch tin t cht ch, thn trng, linh hot
phi hp hi ha gia chnh sch tin t v chnh sch ti kha kim ch lm
pht, n nh gi tr tin ng Vit Nam, tng dn d tr ngoi hi.
b. Ngn chn mi s v t khu vc ngn hng:
Kinh nghim quc t cho thy, sau mi cuc khng hong ngn hng l cc
chi ph t ngn sch cho qu trnh cu tr hay ti c cu li khu vc ny rt
tn km. Thng k cho thy, sau mi cuc khng hong ngn hng li thng
ko theo nhng mt cn i khu vc ti chnh cng v c khi dn n khng
hong n cng l v chnh ph chi qu nhiu tin cho qu trnh cu tr ngn
hng hay nn kinh t. Bng di y c th cho ta thy cc chi ph cu tr ngn
hng (cp vn cho ngn hng) sau khng hong ln nh th no trong lch s:
Bng : Chi ngn sch ti cp vn (bm thm vn) cho cc ngn
hng sau khng hong mt s quc gia
Quc gia
Thi gian cp vn cho
Chi ph ngn sch
Chile
1981-1983
41,1
Hungari
1991-1995
12,2
Indonesia
1997-2000
56,3
Hn quc
1997-2000
26,5
Malaysia
1997-2000
16,4
Mexico
1981-1982
2,0
Mexico
1995-1999
20,0
Ba lan
1983
5,7
Thi lan
1997-1999
32,8
Mc trung bnh
23,5
60
Ngun: Frydl Claessent et ALt_Ctrl_. 1999; oxfort

Bank;
analytica;
World
IMF Large Scale post crisis corporate sector restructuring-Markt
R.Stone 7/2000.
Do i vi Vit Nam, vic ngn chn s v ca khu vc ngn hng
l iu cn c t ra hin nay khi tnh hnh h t h n g ngn hng trong thi
gian qua c du hiu cng thng v thanh khon v n xu. V vy, Ngn hng
Nh nc cn kp thi gim st v h tr thanh khon cho cc Ngn hng
Thng mi v Chnh ph cn xc tin nhanh vic thnh lp Cng ty mua bn n
Quc gia x l nhanh nhng khon n xu.
c. y mnh c phn ha hn na cc doanh nghip cc tp on
kinh t Nh Nc
Vic c phn ha cc doanh nghip Nh nc m nh nc khng cn nm
gi s gim cc chi ph h tr khng cn thit t NSNN v do gim p lc
chi NSNN v cng tng hiu qu u t ton x hi v u t t NSNN. Chnh
ph cn y mnh ch trng tip tc ci cch doanh nghip nh nc, c phn
ha cc tp on kinh t, cc tng cng ty Nh nc, tng cng qun l vn
v ti sn Nh nc ti doanh nghip.
2. Nhm gii php lin quan n vic vay v s dng n cng hiu qu
a. Gim thm ht ngn sch nh nc (NSNN) nhm hn ch vic
vay n:
Vic gim thm ht ngn sch khng phi cng nhiu cng tt, m cn phi
gim n mt mc hp l v chp nhn c.
Tng thu ngn sch nh nc:

Mc d c nhiu ngun thu khc tng thu ngn sch nh nc v vic tng
thu khng phi l gii php tt nht, nhng Vit Nam ang l mt quc gia ph
thuc rt nhiu vo thu, th vic lm ny t nhiu vn c c hi.
Cn xc nh c mc thu sut hp l t c mc thu ti u. V bin
php tng thu bng vic n nh tng thu sut c tc ng hai chiu, nu tng vi
61
mc hp l, s lm tng ngun thu, nhng khi vt qu gii hn ca nn kinh t

th s lm gim tng ngun thu thu. Trong cc loi thu, c th ni thu VAT l
mt trong nhng loi thu t b chi phi v chu tc ng ca cc cam kt hip nh
c yu t nc ngoi. Chnh v vy, nn chng vic u t nghin cu v pht trin
loi thu ny t c mc thu thu cho ngn sch nhiu nht.
Tnh n Qu III/2012 tng s n thu ca cc doanh nghip vo khong
20.000 t ng. Do cn nng cao hiu qu cng tc thu thu, ng thi nhanh
chng hon thin cc lut thu; bi b nhng khon ph, l ph khng cn ph hp.
Tng thm tui ngh hu, qua s tng ngun thu t thu (do ngi lao ng
lm vic trong thi gian di).
Gim chi ngn sch nh nc:

C th ni vic ct gim chi tiu gim thm ht ngn sch l mt bin php
khng c ng h nhiu. Tuy nhin, nu phn bit r vic tit kim nhng khon
chi cho nhng hot ng lng ph vi khon chi nhm kch thch hot ng kinh t,
nhm nui dng ngun thu trong tng lai, th y cng l mt trong nhng gii
php cn c quan tm ti.
B my nhn s khi hnh chnh cn lm vic theo th cng, cng knh,
khng hiu qu, v vy cn tinh gin v cng ngh ho phc v qun l hnh chnh
nhm gim nhn s, ci cch th tc hnh chnh.
u t cng nn tp trung vo xy dng c s h tng giao thng, in, nc,
chng ngp, ci thin mi trng... Ngoi ra cng nn x hi ho u t, cho t
nhn tham gia vo. Ch u t vo nhng d n mang tnh ch o, hiu qu nhm
to ra nhng t ph cho s pht trin kinh t x hi, c bit nhng d n cha
hoc khng hiu qu th phi ct gim, thm ch khng u t. R sot v ct b
cc hng mc u t km hiu qu ca DNNN.
Tng cng qun l cc cng trnh u t ca nh nc thc s c hiu
qu trnh tht thot, lng ph ngun vn bng cch: th nht, cn c i ng chuyn
gia thm nh nh gi tnh hiu qu kinh t ca cc d n xin u t; th hai,
cn c s r sot chuyn vn t cc cng trnh cha khi cng, khi cng chm
62
hoc th tc khng y sang cho cc cng trnh chuyn tip, cng trnh cp
bch, cng trnh c hiu qu kinh t cao; th ba, xy dng c ch kim tra, gim
st, ch ti mnh ngn nga nn tham nhng, rt rut cng trnh.
b. Xy dng k hoch chin lc v vay n ph hp v duy tr
gii hn n trong mc cho php ca chnh ph:
Chnh ph cn xy dng k hoch chin lc v vay n cng trn c s
ph hp vi k hoch pht trin kinh t - x hi, k hoch thu, chi ngn sch Nh
nc trong tng giai on, tng thi k. K hoch chin lc v vay n cng
cn xc nh r mc ch vay (vay n ti tr thm ht ngn sch; ti c cu n
v cho vay li hoc vay ti tr cho cc chng trnh, d n u t quan trng,
hiu qu; vay nhm m bo an ninh ti chnh quc gia), mc huy ng vn
ngn hn, trung hn v di hn theo tng i tng vay trong nc v ngoi
nc, vi hnh thc huy ng vn v li sut thch hp. K hoch chin lc v
vay n cng cng cn ch r i tng s dng cc khon vay, hiu qu d kin.
Xc nh chnh xc thi im vay, s vn vay tng giai on, trnh tnh trng
tin vay khng c s dng trong thi gian di hoc cha thc s c nhu cu s
dng.
B ti chnh cn nghin cu v thit lp cc ch s, ngng n mc an
ton c th v ph hp vi thng l quc t khng ch Chnh ph m ngi
dn cng c th kim tra, gim st v nh gi c tnh hnh n quc gia.
Chnh ph v B ti chnh cn t chc thc hin thanh ton tr n, m bo
tr n y , ng hn, khng pht sinh n qu hn lm nh hng n cc
cam kt quc t. Tip tc tch cc m phn x l cc khon n c vi cc ch n
nc ngoi gip gim ng k ngha v n ca Vit Nam.
c. Nng cao hiu qu huy ng vn v s dng vn vay:
Nng cao hiu qu huy ng vn :

a dng ho c hnh thc vay ln bin php tng mc hp dn ngi
cho vay. Ngoi ra, cn phi trin khai cc bin php huy ng ti a ngun tin
trong dn c, c bit l huy ng ngun vng trong dn. Theo mt thng k khng
63
chnh thc th lng vng d tr trong dn hin nay khong 500 tn. Nu huy ng
c ht ngun vng ny th s l mt ngun lc cc ln, to ngun vn di do
cho ngn sch nh nc. Theo nu huy ng qua hnh thc ny Ngn hng Nh
nc khng huy ng vng trong dn trc tip m s huy ng thng qua cc ngn
hng thng mi pht hnh tri phiu hay k phiu huy ng vng ca dn theo li
sut do Ngn hng Nh nc quy nh v ch hng hoa hng. Nh nc s vay li
s vng ny tng d tr ngoi hi quc gia v can thip th trng khi cn thit
bng cch pht hnh tri phiu Nh nc. Do tn phiu Nh nc c thi hn ti a
di 365 ngy nn Ngn hng Nh nc s c nhiu t pht hnh bin vn
ngn hn thnh di hn.
Tng cng qung b, gii thiu tri phiu Chnh ph trn th trng quc t.
Nn xem xt ti vic to tnh hp dn cho tri phiu chnh ph Vit Nam cc nh
u t tim tng s thy nh mt cch u t. Chng hn nh Tri phiu c mt
mc li cao, tr li hng qu, c chnh sch hon tr li cui k giao dch vi
nh u t mt cch minh bch nht. Tng tnh thanh khon cho tri phiu bng
cch Chnh ph s mua li tri phiu chnh ph bt c lc no t ngi mua theo
thi gi hin ti
Ngoi ra, kiu hi cng l ngun quan trng c th thu ht tr n nc
ngoi, v y l li th ca Vit Nam. dng chy kiu hi pht huy c hiu
qu, vic hoch nh chnh sch qun l ngoi hi cn theo st c din bin tnh
hnh, tin ti vic ch ng duy tr ngun kiu hi gp phn gim p lc khan him
USD. Cc chnh sch kiu hi ca Vit Nam cn thng thong ci m, n gin v
hiu qu hn v s lng kiu hi thc t chuyn v cn rt nhiu khng qua ngn
hng v lng kiu hi ny khng qua cc knh chnh thc nh: xch tay, t nhn,
t chc khc...Ngoi ra, cn duy tr v tip tc ko gim chnh lch gia t gi
trong v ngoi ngn hng c th thu ht ngi nhn kiu hi bn li ngoi t
cho ngn hng.
S dng vn hp l, c hiu qu:

Cn quan tm nhiu hn ti cc khon vin tr theo chng trnh, ch khng
phi theo d n. Bi nu thc hin nh hin nay th ngun vn ny d b x l, kh

64
to tc ng tng th. Mt chng trnh vin tr tng th, c tm nhn xa r rng

bao gi cng mang li hiu ng tch cc hn, trn din rng hn i vi pht trin.
Cn xy dng l trnh nc ta khng ph thuc vo ngun vn u t v
vin tr, cn nhn vo c cu khon vay v cch s dng ngun vn hn l ch quan
trng vic vay c bao nhiu. Hin nay, nc ta ang c nhu cu vn ln hon
thin c s h tng, nng cao nng lc sn xut, kinh doanh. Vic tip tc huy ng
vn vn rt cn thit, nhng cn phi cn nhc ngun vn ny c s dng
hiu qu nht.
Tuy nhin, khng ngng nng cao hiu qu s dng vn cng nh y
nhanh vic gii ngn vn trong thi gian ti, cc c quan qun l, cc b, ngnh
cn nng cao tnh phi hp trong cng tc iu hnh, qun l v gim st cng vic.
K c ngay trong mt b, mt c quan qun l cp ngnh, cc b phn cng cn c
s phi hp cao hn.
Cn n lc tr thnh c quan qun l d n duy nht, nh vy tin v tnh
hiu qu ca d n s c ci thin. Hin nay, vic ny ang c thc hin theo
hai c ch song song ti c WB ln chnh ph Vit Nam. Cch qun l nh th ny
lm cho tin thc hin d n b chm li.
3. Nhm gii php lin quan n vic qun l n cng:
a. Tip tc hon thin cc th ch v xy dng khung php l:
Cn hon thin v ng b hn cc vn bn php l, tin ti chun mc theo
thng l quc t. Lut Qun l n cng c ban hnh, c hiu lc s dng t
ngy 01 thng 01 nm 2010. Tuy nhin, mt s ni dung ca Lut vn cn chung
chung, cn phi c lm r. Chng hn nh:
V vic hon tr vn vay, hin cha c quy nh r v vic bn giao n vay
i vi cc i tng vay n, c bit chnh quyn a phng khi ngi qun l
ht nhim k. V d, nhng ngun vn vay c s dng km hiu qu, v n th
liu ngi k nhim c dm nhn vic tr n ny hay khng? V vy ngh a
vo lut quy trch nhim khon n s giao cho ai v c thc hin nh th no.
V cc quy nh n ca chnh quyn a phng, hin cng cha c th, cn
65
phi c quy nh r hn. Chng hn, chnh quyn a phng khng c kh nng
tr n hoc tr n chm so vi yu cu s c x l nh th no, x l chnh
quyn a phng l x l ai? Ch tch tnh hay tp th no? Khi a phng khng
c kh nng tr n th Chnh ph c bo lnh cho chnh quyn a phng hay
khng v bo lnh trong nhng iu kin no?
V qun l n a phng, cn nghin cu quy nh v trng hp chnh
quyn a phng s dng ngun vn vay khng hiu qu. V d, do thin tai hay
nhng yu t no gy ra lm cho h khng kh nng chi tr, th Lut phi
quy nh nh th no? hoc nu nhng a phng lm mt cn i, s dng vn
vay sai mc ch th lm cch no x l chnh quyn a phng ny, Chnh ph c
bo lnh hay khng?
Vic cng b cng khai cc thng tin v tnh hnh vay n. D tho Lut hin
cn chung chung, cha th hin r nhng vn nh thi gian cng b cng khai,
ni dung cc thng tin cng b cng khai gm nhng vn g, chnh quyn a
phng c phi cng b cng khai tnh hnh vay n khng? trnh tnh hnh
thc, th nn sa iu 50 theo hng b sung quy nh trch nhim ca y ban
nhn dn cp tnh, thnh ph trc thuc Trung ng trong vic thc hin cng khai
thng tin v n cng ca a phng.
Hc hi kinh nghim qun l v xy dng chnh sch t cc t chc quc t
c uy tn, cc quc gia thnh cng trong cng tc qun l n.
b. m bo an ton, bn vng n:
Thay i cch nh gi v tiu ch kim sot n cng:

N cng/GDP:
Khng nn nh gi tnh trng n cng hay nng lc thc s ca nn kinh t
ch cn c trn t l n cng/ GDP, m cn nn xem xt cc ch tiu cn cn thng

mi, d tr ngoi hi, d tr ti chnh, qu tch ly tr n.
V GDP sau khi tr i phn chi tr s hu v cng vi phn thu nhp t s
hu c gi l Tng thu nhp Quc gia (Gross National Income - GNI) y mi l
khon m mt quc gia c th nhn c trong qu trnh sn xut v s hu. GNI
66
sau khi c cng thm cc khon thu nhp t chuyn nhng nh kiu hi, cc
khon vin tr khng hon liv c tr i cc khon chi chuyn nhng, lc
khon cn li mi l Thu nhp Quc gia kh dng (National Disposable Income
- NDI). l khon tin m quc gia c th s dng thc t sau khi b tr cc
giao dch quc t qua li.
Vic so snh n cng ch bng GDP c th gy ng nhn v gy ra tm l ch
quan khi s khc bit gia GDP v GNI ngy cng tng.
Cch cn i ngn sch:
Nn thay i cch cn i NSNN theo thng l quc t nhm to thun li khi
so snh mc bi chi ca VN vi cc nc, v xc nh mc an ton v n
Chnh ph khi cn i kinh t v m. Vic p dng chun mc quc t s to lng
tin cho cc nh u t nc ngoi v tnh minh bch trong qun l kinh t ca VN.
- Khi tnh ton n cng cn lng ha c nh hng ca yu t lm pht
trong chi tiu, bng cch tnh cc khon tr li vay theo li sut thc t thay v tnh
theo li sut danh ngha. ng thi, chnh ph cn quan tm n cc khon n tim
tng nh tin tr cp hu tr, cc khon bo him x hi
Tng cng qun l gim st chi tiu cng:

Cn tng cng gim st ng tin ngn sch chi kp thi, ng i tng,
ng mc ch.
Cn tng bc hon thin h thng lut php v qun l ti chnh - ngn sch
Nh nc. Kt qu kim sot v kim ton phi gn vi trch nhim c nhn,
nhng ngi t bt ph duyt cc khon chi phi chu hon ton trch nhim v
quyt nh ca mnh.
Cng vi vic nng cao cht lng kim ton, th i hi tnh minh bch v
trch nhim gii trnh ca Chnh ph cn phi tng ln. c bit, vic gim st chi
tiu cng ca Quc hi cn phi c th ch ha v bt buc thi hnh.
Tng cng cng tc qun l ri ro:

Xy dng quy ch qun l ri ro: theo di ton din cc ri ro: t gi, li sut,
67
ti cp vn, thanh khon, tn dng; nghin cu kinh nghim quc t v cch tnh
mc ph bo lnh v cho vay li phn nh mc ri ro tn dng v th trng ca
cc khon vay.
Theo di cht ch, m bo thanh ton ng hn, xy dng cc ngng an
ton v hn mc vay ph hp.
nh k bo co Chnh ph, hoc bo co t xut khi d on c nguy c
mt an ton n.
c. Cng khai v minh bch ha thng tin v n cng:
Ngha v n v cc iu khon vay n phi c cng b y cho cng
chng. Minh bch ti kha i hi c quan lp php phi xc nh r cc yu cu
trong bo co hng nm v d n v dng chu chuyn n, k c s liu v bo lnh
n ca chnh ph trnh c quan lp php v cng khai cho cng chng.
Thng tin v n cng phi bao qut c trong qu kh, hin ti v d tnh cho
tng lai. iu ny l ht sc cn thit khng ch m bo tnh h thng ca
thng tin v n v n ng ngha vi ngha v tr n trong tng lai m quan trng
khng km l nhm tng cng kh nng can thip v phng nga tnh hung xu
xy ra. V d: Nu thng tin v Vinashin c cung cp y v kp thi, Quc
hi, cc phng tin thng tin i chng v nhn dn tham gia ngay t khi n cha
b ln su vo khng hong v ngp nga trong n nn nh hin nay th tnh hnh
chc chn tt p hn nhiu.
68
KT LUN
S sp ca hai nn kinh t c coi l nhng hnh mu tng trng ca chu u

l nhng bi hc nhn tin i vi tt c cc nc, bt k l giu hay ngho. Mi e
da v khng hong n cng vn ang tip din v c nguy c lan rng ra cc quc
gia khc chu u (B o Nha, Ty Ban Nha, Italia) cng nh nh hng n
cc quc gia khc trn ton th gii, trong c Vit Nam. Nghin cu v n cng,
nhng nguyn nhn, tc ng v nh hng ca n t c c nhng gii
php ph hp trong vic qun l n cng v ngn nga khng hong n cng l vn
cp bch v cn c thc hin ngay.
69
TI LIU THAM KHO
1. PGS.TS.S nh Thnh TS. V Th Minh Hng, NHP MN TI CHNH

TIN T, Nh xut bn i hc Quc gia TP.HCM 2006.
2. LUT QUN L N CNG, S 29/2009/QH12 ngy 17/06/2009
3. NGH NH V NGHIP V QUN L N CNG, S 79/2010/N-CP
ngy 14/07/2010
4. Cc WEBSITE:
http://dantri.com.vn/
http://news.go.vn
http://taichinhchungkhoan.com.vn/
http://tapchicongsan.org/
http://tintuc.xalo.vn/
http://vef.vn/
http://vfinance.vn/index.htm
http://vietbao.vn/
http://vnbusiness.vn/
http://vneconomy.vn/
http://vnexpress.net/
http://www.bloomberg.com/
http://www.bsc.com.vn/
http://www.cso.ie/
http://www.doimoi.org/
http://www.eiu.com/
http://www.gso.gov.vn/
http://www.taichinhvietnam.com/
http://www.tapchitaichinh.vn/
http://www.tgvn.com.vn/
http://www.tradingeconomics.com/
70

Khủng hoảng nợ công và những tác động

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Khủng hoảng nợ công và những tác động

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NHN XT CA THY GIO

Phn 2: Khng hong n cng v tc ng ca n n tnh hnh ti chnh tin t 3

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

PHN 1: N CNG V KHNG HONG N CNG

Trc khi nh ngha n cng, ta hy nh ngha khu vc cng. Khu vc cng

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Phn theo ch n v nhm ch n: ch n chnh thc; ch n t nhn.

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Huy ng n cng gp phn tn dng c ngun ti chnh nhn ri trong

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Ch s ny phn nh quy m n cng so vi thu nhp ca ton b nn kinh t v

c. N vay thng mi nc ngoi ca Chnh ph so vi GDP:

Tng d n thng mi nc ngoi

d. N c Chnh ph bo lnh so vi GDP:

e. Ngha v n Chnh ph so vi thu ngn sch nh nc:

Ngha v tr n ca Chnh ph i x 100%

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

so vi thu ngn sch nh nc

Thu ngn sch nh nc lu k

Ngha v tr n (gc, li, ph) ca Chnh ph i vi cc khon vay v cho

Thu ngn sch nh nc

f. Ngha v n d phng ca Chnh ph so vi thu ngn sch nh nc:

Thu ngn sch nh nc

g. N chnh quyn a phng so vi GDP:

i. Ngha v tr n nc ngoi (gc, li, ph) ca quc gia hng nm so vi kim

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Ch s ny phn nh kh nng hon tr n nc ngoi t ngun thu xut khu

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

khng hong v ti kha. Theo ng, c cu n mi l yu t quan trng. Nu n

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

C nhiu nguyn nhn dn n n nn, mi nc v tu tng thi k li c

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Cn cn ngn sch thm ht

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

PHN 2: KHNG HONG N CNG & TC NG CA N N

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

10 nc c n cng nng nht th gii nm 2011.

AAA AAA AAA AA1

V vy, thanh khon ca Hy Lp st gim: N cn hn ca Hy Lp ln ti gn

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

sut Hy Lp phi tr cho cc khon vay n ln ti mc k lc cao, trn 9% i vi

Mc n nc ngoi ln, tng mnh vo 2009 (tng 481,87% so vi 2008), Hy

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Ngun: Morgan Stanley

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

c tnh tng s tin chi tr cho lng hu khu vc cng ca Hy Lp s tng t

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Bt u t cui nm 2009, nim tin ca cc nh u t vo chnh ph Hy Lp

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

n ngy 23/4/2010, chnh ph Hy Lp phi chnh thc ku gi h tr ti

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Chu u (EC) v Hi ng Lin minh Chu u a ra th cc quc gia vi phm s

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Vo thng 04/2010, cc t chc nh mc tn nhim nh S&P, Moodys v

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

Khng hong n cng Chu u v bi hc kinh nghim cho Vit Nam

T nm 2003- 2007, GDP ca Hy Lp tng trng hng nm, cao nht vo