Quan h Vit Nam - Trung Quc

Quan h Vit nam Trung Quc) l ch nng bng trong 4000 nm lch s ca Vit Nam, cho d thi i no u mang tnh thi s. L hai nc lng ging, chung bin gii trn b v trn bin, li c qu trnh gn b tng tc v vn ha lch s, cng nh cc cuc chin tranh qua li gia hai nc, lm cho Quan h Vit Trung tr nn v cng phc tp v nhy cm.

I.Thi k Trc th k XX
T cui th k th II trc Cng nguyn n na u th k th X sau CN, Vit Nam chu s thng tr trc tip ca Trung Quc trong mt nghn nm cho n khi ginh c c lp. Thi k thng c gi l thi k Bc thuc. T sau khi thot khi ch thng tr ca Trung Quc ginh c lp vo na u th k th X n trc khi ri vo ch thng tr ca thc dn Php vo na sau th k XIX, trong mt nghn nm, Vit Nam thit lp quan h triu cng, va duy tr quan h thn thin v chnh tr va ng thi tip nhn vn ha Trung Quc trong trt t th gii kiu Trung Hoa. Cc triu i phong kin Vit Nam thc hin chnh sch hai mt. Mt mt vn thc hin l, cng np vi Trung Hoa., mt khc vn vng quyn t ch ca ring mnh.

II.u th k XX - 1945
Thi Php thuc, Vit Nam b chia lm ba k, nm trong Lin bang ng Dng thuc Php: Bc k v Trung k l x bo h, Nam k l thuc a. Vi Ha c Thin Tn 1885 nm 1885, chin tranh Php-Thanh chm dt, nh Thanh phi cng nhn s hin din bo h ca Php vi Vit Nam. Quan h gia Vit Nam v Trung Quc do Php m nhim v tr thnh mt b phn ca quan h Php-Trung.Trung Quc, mt mt i hi quyn bnh ng vi cc nc ln Ty phng, mt khc vn nui tham vng ginh li cc nc ph thuc (nh Vit Nam). Thi k ny c nhiu nh cch mng chng Php ca Vit Nam, c bit trong phong tro Cn Vng, sang Trung Hoa nng nu hoc cu vin, nh Tn Tht Thuyt, Nguyn Thin Thut....

III.Giai on 1945 1970

1 Giai on 1945 n 1954 Giai on chin tranh chng Php, kt thc bng chin thng in Bin Ph. Giai on ny Trung Quc vin tr cho Vit Nam Dn ch Cng ha chng Php. Trung Quc trang b v kh v gip hun luyn cho mt s n v b binh v pho binh ng thi vn chuyn hng vin tr sang Vit Nam. Ngy 15 thng 1 nm 1950, B trng Ngoi giao nc Vit Nam Dn ch Cng ha, Hong Minh Gim, ngy 18 thng 1 nm 1950, B trng Ngoi giao nc Cng ha Nhn dn Trung Hoa, Chu n Lai thay mt chnh ph hai nc gi cng hm cng nhn ln nhau v ngh thit lp quan h ngoi giao gia hai nc. 2 Giai on 1954 n 1970 Giai on ny Trung Quc vin tr cho Vit Nam Dn ch Cng ha v kh v tin bc chng M.

Thi im ny th gii chia lm hai phe, x hi ch ngha v t bn ch ngha, trong Vit Nam v Trung Quc cng thuc phe x hi ch ngha, tc l nh anh em mt nh. Trong nhng nm 50 v 60, Vit Nam coi Lin X v Trung Quc l hai nc ng u phe x hi ch ngha, l anh c v anh hai.

IV.Giai on 1972 - 1990

T cui nhng nm 60, u nhng nm 70, mt lot bin c quan trng xy ra trong mi quan h ca cc nc ln lin quan n Vit Nam. Cc rn nt trong quan h ngoi giao gia Vit Nam v Trung Quc bt u th hin t nm 1968 khi mu thun gia Lin X v Trung Quc ln cao. Trung Quc i hi l h phi c c lp, khng b ph thuc vo anh c. V th m Trung Quc mun Lin X chia s k thut lm bom nguyn t vi Trung Quc. Nhng Lin X mun cc nc x hi ch ngha ph thuc vo mnh nn t chi cho Trung Quc cng ngh nguyn t. y l nguyn nhn su xa v cn bn ca s bt ha gia hai nc trong nhng nm v sau Nm 1966, Trung Quc v Lin xung t bin gii. Nm 1972, nhn chuyn thm Trung Quc ca Tng thng M Nixon, hai nc k Tuyn b chung Thng Hi, to lin minh chin lc chng li Lin X. S bt tay ca Trung Quc vi M cng lm Vit Nam xch li gn Lin X. Gia tng cng thng trong quan h hai nc. Vit Nam thn Lin X, cn Trung Quc bt tay vi M. Quan h Vit Nam - Campuchia ngy cng i xung, thng 5 nm 1975 khi Khmer cho qun nh chim cc o Ph Quc v Th Chu, ln cao tro vo nhng nm 19771978 khi Khmer nhiu ln nh su vo lnh th Vit Nam tn st hng chc nghn dn thng. Trong sut thi gian v c v sau, Trung Quc lun l nc vin tr c lc cho Khmer v v kh kh ti cng nh c vn qun s. Sau nhng nm 1970, Trung Quc tm kim cc ngun khai thc du m trn bin ng st vi Vit Nam. Tranh chp gia hai nc v hai qun o ny bt u ngay t nm 1975 sau khi Vit Nam tuyn b ch quyn i vi hai qun o ny. Mt l do na khin cng thng Vit Nam - Trung Quc leo thang l vn Hoa kiu ti Vit Nam. Chnh sch mt quc tch bt u, Hoa kiu nu khng nhp quc tch Vit Nam s b cho thi vic cc bo v c s gio dc ting Hoa cng b ng ca. Lc ny, Vit Nam b c th gii ngoi cc nc thn Lin X ty chay c lp. Chin tranh bin gii Vit Trung xy ra thng 2 nm 1979 l cc im ca quan h cng thng gia Vit Nam v Trung Quc. Chin tranh Vit Nam - Trung Quc, 1979 (17/2/1979-18/3/1979) n ra vo vo ngy 17 thng 2 nm 1979 khi Trung Quc tn cng Vit Nam trn ton tuyn bin gii trn b gia hai nc. Chin tranh bin gii Vit Trung xut pht t quan h cng thng ko di gia hai quc gia, ko di trong chng mt thng vi thit hi nng n v ngi v ti sn cho c hai pha. Cuc chin kt thc khi Trung Quc hon thnh rt qun vo ngy 18 thng 3 nm 1979, sau khi chim c cc th x Lng Sn, Lo Cai, Cao Bng, v mt s th trn vng bin. Mc tiu ca

Trung Quc buc Vit Nam rt qun khi Campuchia khng thnh, nhng cuc chin li hu qu lu di i vi nn kinh t Vit Nam v quan h cng thng gia hai nc. Xung t v trang ti bin gii cn tip din thm 10 nm. K t na sau nm 1988, tnh hnh cng thng trn bin gii hai nc lng xung, ri ti cui nm cc hot ng bun bn qua li bin gii bt u tr li.

IV.Giai on sau 1991

Thi k ny quan h gia hai nc c trng bi hnh nh hu ho ca cc chuyn ving thm cao cp qua li gia hai nc Thang 11-1991, Tng Bi th ang Cng san Vit Nam Mi dn oan ai biu cp cao sang thm Trung Quc, hai bn tuyn b 'khep lai qua kh, m ra tng lai. T sau thi k i mi, Vit Nam chnh thc bnh thng ha quan h vi Trung Quc vo nm 1992 Vit nam c quan h mt thit vi Trung Quc. Hai nc u do hai ng Cng sn lnh o. Giai on sau ny nh du bng mt s mc sau: Hip nh Bin gii trn B Vit Trung (k ngy 30/12/1999) Hip nh phn nh Vnh Bc B (k ngy 25/12/2000)

1.Quan h chnh tr
Gn y, hai nc tip tc y mnh quan h. Cc nh lnh o cp cao hai nc c nhng chuyn thm ln nhau. u nm 1999, Tng Bi th hai ang a xac inh khun kh phat trin quan h hai nc trong th ky mi la phng chm 16 ch 'lang ging hu nghi, hp tac toan din, n inh lu dai, hng ti tng lai'. Nm 2000, hai nc ra "Tuyn b chung" v hp tac toan din hng ti th ky mi, a ra s qui hoach cu th cho phat trin quan h hu nghi va hp tac song phng. Vit Nam lun cam kt tun theo 16 ch vng, mi mi l lng ging tt ca Trung Quc.

2.Quan h v Vn ha
a.Biu din ngh thut c rt nhiu on ngh thut t trang tri ti chnh biu din giao lu ti hai nc, nh: on i biu ca Lin on xic Vit Nam, on ca ma nhc nh Vit Nam, dn nhc giao hng quc gia Vit Nam, on ca ma nhc hng khng Vit Nam... sang thm v biu din ti Bc Kinh v nhiu a phng Trung Quc. ng thi, cc on ngh thut ca Trung Quc cng sang thm v biu din ti Vit Nam, nh: on xic Honh Dng, on ca mc nhc Vn Nam, on ngh thut xic Vn Nam, on ca ma nhn dn Trung ng Trung Quc, on kinh kch Trung Quc... Ngoi ra, mi nm hai nc u c hng chc on sang thm, biu din ti cc a phng ca nhau, gip cho nhn dn hai nc c iu kin tip xc, tm hiu ngh thut ca nhau. b. Hi ch trin lm

Hng nm ti c Trung Quc v Vit Nam, hai nc phi hp hoc tham gia t chc hng chc cuc trin lm, hi ch gp phn tng cng giao lu vn ha trong giai on chuyn i c cu kinh t ca c hai nc. Ngy 25-1-1997, Trin lm ngh thut truyn thng Trung Quc do i s qun Trung Quc ti Vit Nam t chc ti Quc T Gim Thng 10-2001, trin lm Tnh hu ngh Vit - Trung do Cng ty gang thp Thi Nguyn t chc ti Thi Nguyn Thng 5-2002, ti Festival Hu, Trung Quc t chc trin lm v kinh kch v di sn vn ho th gii c. Th dc th thao T nm 1995, cc mn bng : bng bn, bng chuyn, bng r, cu lng, cu my, cu, qun vt... cng c cc chuyn thm thi u giao hu v trao i kinh nghim vi nhau.T nm 2000, nhiu i tuyn quc gia ca Vit Nam, nh: bi, ln, nhy cu, cu my, giu, c t n, bng bn, bn sng... vi 300/850 tuyn th quc gia c tp hun Trung Quc. d. Pht thanh, truyn hnh, phim nh Trung Quc tip tc c nhng nh hng v Vn ha ti Vit Nam k t sau khi bnh thng ha quan h, cho php cc loi hnh vn ha ca Trung Quc c xut bn rng ri ti Vit Nam. Rt nhiu cc loi phim Trung Quc c dch v trnh chiu ti cc i truyn hnh Trung ng v a phng.

3.Quan h kinh t v thng mi

T khi bnh thng ha quan h nm 1991 n nay, quan h kinh t thng mi Trung Vit c khi phc v pht trin nhanh chng. Kim ngch thng mi gia hai nc t hn 30 triu USD nm 1991 ln 22,5 t USD nm 2009, tng gp gn 700 ln. Trung Quc tr thnh bn hng ln nht ca Vit Nam Vit Nam ht sc coi trng vn nhp siu trong thng mi vi Trung Quc. Vit Nam vn da vo xut khu nhin liu v nng sn phm l ch yu, cn nhp khu t Trung Quc ch yu l hng cng nghip v hng tiu dng. Trung Quc trng thu nhiu cc d n ln: nh trng rng bin gii, d n Bauxite Ty Nguyn, cc d n Nhit in, Thu in,

4.Cc vn cn ni cm trong quan h gia hai nc:

Phn chia bin gii trn bin: ng li b ca Trung Quc (hay ng yu sch 9 on) l tn gi ca mt ng vch do Trung Quc a ra ln u tin vo nm 1947 trong bn cc o trn Nam Hi do B Ni V nc Trung Hoa Dn Quc n hnh[1], ban u l vch lin v thay i dn theo thi gian thnh vch gin on 11 nt, 9 nt, xc lp ch quyn ca Trung Quc trn bin ng. ng li b bao trn bn nhm qun o, bi ngm ln trn bin Nam Trung Hoa l qun o Hong Sa, Qun o Trng Sa, Pratas v Macclesfield vi khong 75% din tch mt nc ca bin ng Ch mt ngy sau khi Trung Quc trnh tm bn 9 ng gin on trn Bin ng ln Tng th k Lin Hip Quc, ngy 7 thng 5 nm 2009, Vit Nam, Malaysia v tip l Indonesia phn i, bc b.Ngy 5 thng 4 nm 2011, Philippines gi th ngoi giao ln Lin

Hip Quc phn i yu sch ng chn on ca Trung Quc Bin ng, theo tuyn b ch quyn Bin ng ca Trung Quc l "khng c cn c theo lut quc t"

Ch quyn hai qun o Hong Sa v Trng Sa. Trung Quc chim gi ton b Hong Sa t nm 1974. Nm 1988, Trung Quc a qun chim mt s o ti qun o Trng Sa. Nm 2009, Trung Quc tuyn b lnh th ca h ti bin ng ko di ton b vng bin ny, theo hnh li b.

Lc 5h5 sng 26/5/2011, nhm 3 tu hi gim ca Trung Quc bt ng xut hin tn cng tu thm d a chn Bnh Minh 02 ca Tp on du kh quc gia Vit Nam, ang lm vic ti l 148. ct cp thm d a chn ti l 148 Thm lc a Vit Nam, cch mi i Lnh (Ph Yn) 120 hi l vi phm phm vi thm lc a 200 hi l ca vng bin thuc ch quyn ca Vit Nam, gy thit hi ln v kinh t v cn tr hot ng bnh thng ca Vit Nam trn vng bin ny. Ta tu Vit Nam b tn cng v tr 12 48 pht 25 giy bc v 111 26 pht 48 giy ng. Cc tu Trung Quc sau lin tip c hnh ng uy hip tu Bnh Minh 02 v thng bo l tu Vit Nam vi phm ch quyn ca Trung Quc. Sau nhiu ting quy nhiu, nhm 3 tu hi gim Trung Quc mi chu rt khi khu vc kho st ca tu Bnh Minh 02 lc 9h sng cng ngy. Hnh ng ca Trung Quc vi phm nghim trng quyn ch quyn Vit Nam i vi thm lc a ca mnh, vi phm Cng c Lut bin nm 1982 ca Lin Hp Quc, tri vi tinh thn v li vn ca Tuyn b nm 2002 gia ASEAN v Trung Quc v ng x ca cc bn Bin ng. Ngy 29/5, B Ngoi giao Vit Nam t chc cuc hp bo v s kin tu Trung Quc ph hoi. Ngi pht ngn B Ngoi giao Vit Nam Nguyn Phng Nga tuyn b: "Quan im ca Vit Nam v vn ny l ht sc r rng. Vit Nam kin quyt phn i hnh ng ca pha Trung Quc ph hoi, cn tr hot ng thm d, kho st bnh thng ca Vit Nam trong vng thm lc a v vng c quyn kinh t ca Vit Nam". Vic Trung Quc ang ngy cng th hin sc mnh trn Bin ng gy cng thng vi cc nc lng ging nh Philippines cng nh vi M