You are on page 1of 125

B Gio dc v o to

T R N G I H C NGOI T H N G

TI K H O A H C V C N G

NGH CP B

Nghin cu chui gi tr ton cu (global value chain - G V C ) v kh nng


tham gia ca cc doanh nghip ngnh in t
ca Vit Nam
M s: B2007 - 08 -22

H N i 2008

B Gio dc v o to
T R N G I H C NGOI T H N G

TI KHOA H C V C N G NGH CP B
Nghin cu chui gi tr ton cu (global value chain - GVC) v kh nng
tham gia ca cc doanh nghip ngnh in t ca Vit Nam
M s: B2007 - 08 -22

Ch nhim ti: TS Nguyn Hong nh, Trng H Ngoi thng


Tham gia ti:
rH

V t ti

ThS Phm Song Hnh,

- nt-

ThS V Th Hnh,

- nt-

CN Trn Hng Ngn,

- nt-

CN o Thu H,

- nt-

ThS Phan Th Thu Hin,

- nt-

H Ni 2008

MC LC
Trang

Chng

Danh mc ch vit tt s dng trong ti

L i ni u

N h n g vn l lun c bn v chui gi tr ton cu hng in


t

1.1.

Khi qut chung v chui gi tr ton cu

1.1.1.

Chui gi tr

1.1.2

Chui gi tr ton cu

1.2.

Chui gi tr ton cu trong ngnh sn xut hng in t th gii

23

1.2.1.

c im

24

.2.2.

S chui gi tr ton cu trong ngnh sn xut hng in t th

12

26

gii
Chng 2

T h c trng tham gia chui gi tr ton cu c


a cc doanh nghip

31

ngnh in t Vit Nam


2.1.

Tinh hnh hoi ng ca ngnh cng nghip in t Vit Nam

2.2.

rinh hnh XK ca ngnh CNT

31

Vit Nam

37

2.2.1.

Mt hng xut khu

2.2.2.

Th trng xut khu

2.2.3

Kim ngchXK

39

2.2.4.

Gi c:

41

2.2.5.

Vai tr ca doanh nghip FDI trong xut khu hng in t

2.3.

77fc /rng v tr ca DNVN

37
38

41

trong chui gi tr ton cu v mc

ci thin nng lc, ht qu kinh (loanh ca DN

43

Vit Nam khi

tham gia chui gi tr ton cu


2.3.1.

Phng php nghin m

43

2.3.2.

Kt qu kho st

48

2.3.3.

nh v doanh nghip Vit nam trong chui gi tr ton cu hng

49

in t.
2.4.

Thc trng tham gia chui gi tr ton cu ca mt s doanh


nghip tiu biu

2.4.1.

Trng hp Cng ty Sony Vit Nam

65

2.4.2
Chng 3

Trung hp Cng ty Hanel


M t s gii php nng cao kh nng tham gia ca cc doanh

72

nghip in t Vit Nam trong chui gi tr ton cu


3.1.

Bi hoe kinh nghim ca mt s quc gia khi tham gia chui gi

72

tr ton cu hng in t th gii


3.1.1.

NhtBn

72

3.1.2.

Trung Quc

74

3.1.3.
3.2.

Thi Lan
nh gi kh nng tham gia ca cc doanh nghip Vit Nam

81
trong

84

GVC
3.2.1

Thnh cng

84

3.2.2

Tn ti

85

3.3.

C hi v thch thc cho ngnh in t Vit nam trong thi gian ti

86

C hi

86

3.3.2

Thch thc

89

3.4.

Gii php nng cao kh nng tham gia ca cc doanh nghip

3.3.1

91

in t Vit Nam trong chui gi tr ton cu


3.4.1.

Nhm gii php v m

3.3.2.

Nhm gii php vi m


KT LUN
Ph lc
Danh mc ti liu tham kho

91
95
103

DANH M C C C T VIT T T

STT

Ting A n h

Ting Vit

Vit tt

Board o f Investment

y ban u t

BI

Foreign Direct Investment

u t trc tip nc ngoi

FDI

Global Value chain

Chui gi tr ton cu

GVC

Hard disk drives

0 cng

HDD

M u l t i n a t i o n a l corporations

Cc cng ty a quc gia

MNCs

Original equipment

Sn xut bng thit b ca

OEM

raanufacturing

nc ngoi

Original design

Sn xut theo thit ke ring

ODM

Original brand

Sn xut theo thng hiu

OBM

manuacturing

ring

Transnational corporations

Cc tp on xuyn quc gia

TNCs

10

M u l t i n a t i o n a l corporations

Cc tp on a quc gia

MNCs

] 1

Integrated Database

N h sn xut thit b tch hp I D M s

manufacturing
8

management
12

13

National Economic and

K e hoch pht trin x h


i v

Social Development Plans

kinh te quc dn
Cng nghip in t

NESDPs

CNT

LI NI

S cn thit ca ti:

1.

Ton cu ha t r thnh x u th tt y u v khch quan i v i m i quc


gia trn th g i i . T u y nhin, tham gia vo ton cu ha, bn cnh nhng c h i
nh m rng th trng, tng cng giao tip v i bn ngoi.... cng tim n
nhiu ri ro, nht l i v i cc nc ang pht trin nh V i t Nam. Trn bnh
din k i n h t, thch thc l n nht i v i cc nc ang pht trin l ton cu ha
s lm tng nguy c m rng khong cch giu ngho trong phm v i quc gia v
gia cc quc gia v i nhau. V vy v th l nc ang pht trin , k h i tham gia
vo tin trnh ton cu ha, Vit Nam c nguy c phi i mt v i nhng thch
thc nh b thua thit trong k i n h doanh, l thuc vo cc nc pht trin v th
trng, cng ngh...c bit ngnh cng nghip in t l mt ngnh cn trnh
cng ngh cao, i h i v n u t ln, trong k h i V i t N a m li ch c l i th v
nhn cng r v lng lao ng di do. T r o n g thi gian qua, mc d ngnh in
t V i t N a m t c nhng thnh tu ng khch l, t r thnh m t trong l o
ngnh hng c k i m ngch X K hng u ca V i t Nam, nhung thc t chng ta
vn ch m nhn nhng khu cng vic n gin, ch y u s dng lao ng c
tay ngh thp nn l i nhun khng cao, b l thuc nhiu vo bn ngoi. Vic tm
hiu chui gi tr ton cu, thc trng tham gia ca cc doanh nghip trn th gii
v kh nng tham gia ca doanh nghip ngnh in t V i t N a m s gip cc
doanh nghip ny ginh c th ch ng trong k i n h doanh, t h u c l i nhun
cao, gip cho ngnh in t V i t Nam pht trin bn vng, gp phn nng cao v
th V i t N a m trn thng trng quc t.

2. Tnh hnh nghin cu trong v ngoi nc:


2.1.

Tinh hnh nghin cu ngoi nc:

Trn th gii, khi nim "chui gi tr ton cu" bt ngun t khi nim "Value
chain - chui gi tr" , do Michael Porter k h i xng vo thp k 90 ca th k

20. Theo ng, "chui gi tr l mt tp hp cc hot ng a mt sn phm


t khi nim n khi a vo s dng v c sau . Chui gi tr bao gm cc
hot ng nh thit k mu m, sn xut, marketing, phn phi v dch v sau khi
bn cho ngi tiu dng cui cng. Nhng hot ng ny c th c thc hin
trong phm

vi mt doanh nghip hoc c phn phi gia cc doanh nghip

khc nhau". C h u i gi tr ny c th c thc hin trong phm v i m t k h u v c


a l hoc tri rng trong phm v i nhiu quc gia v tr thnh chui gi tr ton
cu - Global value chain.
Sau Michael Porter, nhiu nh khoa hc khc bt u nghin cu su v ti ny,
nh Gary Gereffi - Duke University v i bi nghin cu "The Governance of
Globa Value Chains" ng trn tp ch

Review o f International Political

Economy thng 4/2003, Raphael Kaplinski - Institute o f Development Studies,


"Vooden global value chain - perspectives for the developing countries in South
Africa ", Bi trong H i tho do N I D O t chc ti Vienne, nm 2003... Barnes J.
and R. Kaplinsky (2000), "Globalisation and the death of the ocal firm? The
automobie components sector in South Aricd'', Regional Studies, Voi.34, No. 9,
2000...e ti ny ang tip tc c cc nh khoa hc t nhiu quc gia khc
nhau tip tc nghin cu.
2.2.

Tinh hnh nghin cu trong nc:

Cho n nay, m i c m t vi bi bo, cng trnh nghin cu khoa hc trong


khun k h cc d n c cc t chc nc ngoi ti tr nh D A N I D A , S I D A , ...
nh cng trnh "Chin lc v nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip dt
may Vit Nam, sau khi d b h thng hn ngch dt may - cch tip cn trong
chui gi tr ton cu" ca n h m nghin cu do TS Phm T h u H n g ch tr, bi
"Hi nhp ca cc doanh nghip ch Vit Nam

vo th trng ton cu" ca

nhm nghin cu do ThS Lng th Ngc Oanh ch tr, ...c trnh by t r o n g


H i tho "Quc t ha cc doanh nghip va v nh Vit Nam" do D n Tng
3

cng nng l c nghin cu trong K i n h doanh Quc t c t chc ti H N i


thng 11/2006. T u y nhin, cc bi bo ny trong khun k h 25 trang, ch m i a
ra m t s kt qu nghin cu ban u v ngnh ch v ngnh dt may V i t Nam,
cha nghin cu su v c s l lun ca chui gi tr ton cu. c bit gn y
c cng trnh nghin cu ca B Thng m i do PGS.TS Th L o a n lm ch
nhim ti, nghin cu v: "y mnh
(global vaue chain - GVC)

nhm

vic tham gia chui gi tr ton cu

nng cao nng lc cnh tranh cho cc

doanh nghip dt may Vit Nam". Nhng cho n nay cha c cng trnh nghin
cu no V i t N a m nghin cu v k h nng tham gia vo chui gi tr ton cu
ca cc doanh nghip ngnh in t V i t Nam.
3. Mc tiu nghin cu ca ti:
M c tiu nghin cu ca ti l nghin cu v chui gi tr ton cu, cc m
hnh chui gi tr ton cu trn th g i i , thc trng tham gia th trng quc t ca
ngnh in t V i t N a m hin nay v v thtrong chui gi tr ton cu ca cc
doanh nghip ngnh in t V i t N a m hin nay. Trn c s , n h m tc gi d
kin s gii quyt 3 vn :
1. Nghin cu chui gi tr ton cu v hng in t nh khi nim, qu trnh
hnh thnh v pht trin, tc dng ca vic tham gia vo chui gi tr ton cu, v
kinh nghim ca m t s quc gia trn th g i i k h i gia nhp chui gi tr ton cu
ngnh in t.
2. Nghin cu thc trng kinh doanh XK ca cc doanh nghip ngnh in t
Vit Nam

hin nay, xc nh v tr ca ngnh in t V i t N a m trn th trng

quc t v trong chui gi tr ton cu.


3. nh gi v th ca cc doanh nghip ngnh in t Vit Nam trong chui gi
tr ton cu v a ra m t s gii php cc doanh nghip ny nng cao v th
ca mnh trong chui, trnh c nhng thua thit k h i k i n h doanh trn thng
trng quc t.
4

4. i tng, phm vi v phng php nghin cu:


4.1. i tng nghin cu: i tng nghin cu ca ti l cc doanh nghip
hot ng trong ngnh cng nghip in t V i t Nam, hot ng X K ca nhng
doanh nghip ny. i tng nghin cu ca ti cn l cc kin thc v c s
l lun cng nh thc hnh ca chui gi tr ton cu ni chung v chui gi tr
ton cu trong ngnh in t ni ring, c bit l tnh hnh tham gia chui gi tr
ton cu ca m t s quc gia in hnh trn th gii.
4.2. Phm

vi nghin cu: e ti gii hn trong vic tm hiu v tnh hnh v

phng thc k i n h doanh X K ca cc doanh nghip ngnh in t ca V i t Nam,


k c cc doanh nghip c v n u t nc ngoi, theo hng tham gia vo chui
gi tr ton cu. v mt thi gian, nhm tc gi s tp trung nghin cu tnh hnh
kinh doanh X K ca ngnh in t V i t N a m trong thi gian t nm 2002 n nay.
4.3. Phng php nghin cu:
ti s dng kt hp cc phng php truyn thng nh: nghin cu ti bn,
thng qua cc ti liu xut bn trong v ngoi nc; thng k, phn tch, so snh
v phng php iu tra x hi hc, phng vn v qua s kho st thc t trn th
trng V i t N a m i v i ngi tiu dng v cc doanh nghip trong ngnh in
t. Kt qu iu tra s c phn tch bng phn mm SPSS phin bn 14 phc
v cho mc ch m t thng k v k i m nghim cc gi thuyt c a ra trong
m hnh nghin cu. SPSS c s dng lm sch d liu, k i m tra cc gi
thuyt v phn phi chun, tuyn tnh ca cc bin trong m hnh nghin cu.
SPSS c s dng tnh gi tr trung bnh ca cc bin. H m h i quy n bin
v a bin cng c chy trn phn mm SPSS.
5. B cc ca ti:
Ngoi l i ni u, kt lun, cc ph lc v danh mc ti liu tham kho, ti
c chia lm ba chng:
C h n g 1: N h n g vn l lun c bn v chui gi tr ton cu v hng in t
5

C h n g 2: T h c trng tham gia chui gi tr ton cu ca cc doanh nghip


ngnh in t V i t N a m
C h n g 3: Gii php nng cao v th cho cc doanh nghip ngnh in t V i t
Nam trong chui gi tr ton cu.

CHNG
N H N G V N L L U N c B N V C H U I GI TR
T O N C U V H N G IN T

LI. Khi qut chung v chui gi tr ton cu


1.1.1. Chui gi tr
1.1.1.1.

Khi nim

M i sn phm trc k h i a ra th trng l s kt tinh ca cc hot ng


lm gia tng gi tr. Cc cng on ca gi trinh cung cp nguyn liu, sn xut,
ch bin, phn phi ...u gip cho gi tr ca sn phm tng thm. H i n nay c
nhiu nh k i n h t chn cch nghin cu ton b qui trnh sn xut k i n h doanh
mt cch ton din trn phng din ton cu. H xc nh xy dng chin
lc cho ngnh, cho doanh nghip v quc gia trong nn kinh t quc t, cn
nghin cu m t cch c h thng cc gi tr gia tng ca sn phm quc t, ni
cch khc l nghin cu theo chui gi tr. Sau y l m t s quan im tiu biu
v chui gi tr:
Quan im qun tr k i n h doanh cho rng: "Chui gi tr l mt trong nhng
phng php hin i gip nh gi tnh hiu qu ca hot ng sn xui, kinh
doanh ca doanh nghip thng qua cc cng on."
Theo ng Bruce Kogut, gio s trng Wharton School o f Business, i
hc Pennysylvania - m t trong nhng ngi u tin nghin cu v a ra khi
nim chui gi tr gia tng ton cu th "Chui gi tr gia tng/tng thm (valueadded chain) l qu trnh m theo cng ngh kt hp vi lao ng, nguyn vt
liu u vo, qua qu trnh ch bin chng c lp rp, tung ra th trng v
phn phoi". n g cho rng chui gi tr l mt nhn t quan trng trong m hnh
phn tch cnh tranh m i v nghin cu chui gi tr l m t iu cn thit v " e
xut ua ra c mt chin lc kinh doanh xt v mt li nhun c th c

xem

l nh cc vo mt th trng nht nh v vo mt s lin kt nht nh

trong chui gi tr gia tng, Thch thc trong vic thit lp mt chin lc lin
kt no v nhng nhn t no l li th ca doanh nghip, t quyt nh chui
gi tr nn phn chia nh th no?". V trong mt nghin cu sau ng ng
dng khi n i m chui gi tr gia tng thit lp chin lc k i n h doanh quc t
ch y u da trn s tc ng ln nhau gia l i th so snh ca quc gia v l i th
cnh tranh ca doanh nghip.
Ngy nay cng v i tro lu ton cu ha nn k i n h t th g i i th doanh
nghip no c th thng lnh ton b chui gi tr? M i doanh nghip cn da vo
th mnh ca mnh tham gia vo chui gi tr bng cch chuyn m n ha tng
giai on. M.Porter, nh nghin cu ngi M a ra phng php tip cn
chui gi tr ca da trn quan im v l i th cnh tranh m cc hot ng
logistics c vai tr c bit quan trng. L thuyt ny gip phn bit m t cch r
rng cc giai on khc nhau ca qu trnh cung cp hng hoa ca doanh nghip:
nh logistics n i b, ch bin, logistics bn ngoi, marketing v dch v hu mi.
Nguyn l i u u vo tri qua qu trnh ch bin theo qui trnh sn xut ca doanh
nghip s cho ra i nhng sn phm v cung cp n ngi tiu dng.
Cc nh k i n h te chnh tr hc Php li c quan im hi khc v chui gi
tr. ' T i l i e r e " ngha gc theo ting Php l "dng, mch": thut n g ny c cc
nh kinh t chnh tr hc Php dng miu t dng vn chuyn ca cc u vo
vt cht v dch v sn xut ra sn phm hay dch v cui cng, xt v bn
cht cng khng khc so v i cc m hnh nhc n trn. Cc hc gi Php
phn tch qu trnh gia tng gi tr sn phm trong ngnh cng nghip M nhm
phn tch qu trnh h i nhp theo chiu dc v sn xut hp ng trong ngnh
nng nghip Php nhng nm 60 ca th k XX. N h n g phn tch ban u
nhn mnh tc ng ln nn kinh t n i a ca quan h u vo-u ra gia cc
doanh nghip v tp trung phn tch vo hiu qu thu c t l i th kinh t n h
8

qui m , chi ph vn ti v cc chi ph giao dch khc. T u y nhin, cc nh k i n h t


hc Php ch xem xt chui trng thi tnh v phn nh m i quan h ti m t thi
im nht nh nn khng th s dng phn tch nn k i n h t ton cu ha hin
nay. D o n ch c ng dng trong chui gi tr n i a v dng li phm v i
bin g i i m t quc gia.
Raphael Kaplinsky v M i k e M o r r i s l nhng hc g i c nhiu cng trnh
nghin cu thnh cng v chui gi tr. Theo hai ng, c hai loi chui gi tr:
- Chui gi tr gin n
T r o n g cun "Handbook

for value chm", Raphael Kaplinsky v M i k e

M o r r i s (2002), cho rng: "Chui gi tr bao gm cc hot ng cn thit a


sn phm dch v t tng, thng qua khu ch bin (bao gm s kt hp cc
hot ng ch bin vt l vi cc dch v cung ng nguyn liu cho hot ng sn
xut), cung cp hng hoa cho ngi tiu dng v cui cng t hot ng ti ch".
Thit k v
pht trin sn
phm

Sn xut
- Logistics ni b

Marketing

- C h bin
- C u n g cp t liu

Tiu th/ Ti
ch

sn xut
- n e gi bao b

Sn xut
Thit k

T i u th v

Marketing

Logstics ni b

ti ch

C h bin
C u n g cp N V L
ng gi bao b

Ngun: Hand book for value chain, 2002


Hnh 1.1. B n lin kt t r o n g c h u i gi tr gin n
Quan im v chui gi tr ca hai tc gi trn nhn mnh tm quan trng
ca hot ng thit k, ch bin sn phm thm ch hoi ng ti ch cng c
coi l m t khu quan trng trong chui gip gia tng gi tr cho doanh nghip.
9

Theo quan im pht trin bn vng th s pht trin k i n h t ca m t quc gia


phi gn lin v i hot ng bo v mi trng, pht trin phi bo t n nhng l i
ch cho th h m a i sau. K h i cc ngun ti nguyn thin nhin ngy cng tr nn
hn hp th vic ng dng cc cng ngh x l v ti ch sn phm c, phc v
cho hot ng gia tng gi tr trong sn xut cng l mc tiu quan trng ca
doanh nghip.
T m li, chui gi tr bao gm ton b cc hot ng cn thit a mt
sn phm

t nhn thc, quan nim ti tay ngi tiu dng cui cng v xa hn.

Chui ny bao gm cc cng vic nh thit k, sn xut, marketing, phn phi v


dch v khch hng. Cc hot ng c th do m t doanh nghip t thc hin hoc
c chia cho nhiu doanh nghip trong phm v i m t hoc nhiu k h u vc a l.
- Chui gi tr kt hp
Chui gi tr kt hp v bn cht l s kt hp bi cc chui n l ti
cc nh cung cp chnh c th tham gia vo vic gia tng gi tr trong nhng
chui khc nhau. Chui gi tr ca ngnh sn xut giy v bt giy; ngnh sn
xut g n i tht v ngnh khai thc khong sn l nhng chui n l nhng
nguyn liu c cung cp cho nhng ngnh sn xut ny u bt ngun t ngnh
lm nghip. V vai tr ca tng chui gi tr n l l tng ng nhau.(Xem
hnh 1.3 di y).

10

Hnh 1.3. C h u i gi tr k t h p

Ngnh lm
nghip

Ngnh m

X n g ca

Ngnh
giy

Xy dng

Cc c ng

N i tht

trong nc

K h u vc t

Cc c ng

doanh

nc ngoi

Ngun: Handbook for value chain research, 2002

1.1.1.2.

Cc yu t cu thnh chui gi tr

Theo quan im ca Raphael Kaplinsky v M i k e Morris, chui gi tr xt


mt cch c bn nht c ba phn khc: Nghin cu v pht trin- S hu tri tu,
sn xut, phn phi - Xy dng thng hiu. Bn cht ca chui l to gi tr
sn phm. T r o n g l thuyt v gi tr v gi c ca K a r l Marx, ng ch ra rng
gi tr ca hng ha c th c o bng lao ng x h i cn thit kt tinh trong
hng ha v c th hin ra bn ngoi bng gi c. L thuyt ny ng k h i
lao ng to ra sn phm ch bng lao ng chn tay. H i n nay, nh nh ngha
v chui qu trnh to gi tr trn th gm c khu nh nghin c v pht trin, s
hu tr tu... chnh l thnh qu ca lao ng tr c. T r o n g t h i i hin nay,
tht kh bc tch lao ng chn tay v lao ng tr c trong cc cng on to

ra gi tr sn phm b i v gi tr c to nn bi lao ng tr c (cht x m ) trong


cng m t thi gian thc hin nhiu k h i l n hn rt nhiu so v i lao ng chn tay.
K h i hng ha c em ra trao i gia cc i tng trong chui cng v i
tc ng ca quan h cung cu trn th trng, gi tr s c gia tng n h vo
hot ng phn phi sn phm. Xt trn phng din chui, gi tr g i a tng m
mt mt xch to ra bng chi ph u vo ca mt xch sau n t r i gi c u vo
ca mt xch trc n v cc chi ph hng ha dch v b sung m mt xch
s dng. N h vy l c s lin kt cht ch gia cc cng on ca cc cng t y ,
cc hng, cc quc gia khc nhau trong sn xut to thnh m t chui gi tr sn
phm. T n g hp cc gi tr gi tng ny s to nn gi tr cui cng ca sn phm
v tng gi tr gia tng ti cc cng on s to thnh gi c cui cng ca hng
ha.

1.1.2. Chui gi tr ton cu


1.1.2.1.

Khi nim

T r o n g thi i ton cu hoa, hot ng sn xut ca hu ht cc hng hoa,


dch v u vt ra ngoi bin gii quc gia, nn nghin cu chui gi tr cng
cn c nhn nhn trn phng din ton cu. Chui gi tr ton cu c hiu
l: "Mt dy chuyn sn xut kinh doanh theo phng thc ton cu ha, trong
c nhiu nc tham gia, ch yu l cc doanh nghip tham gia vo cc cng
on khc nhau t thit k, ch to, tip th n phn phi v h tr ngi tiu
dng" .
c im c bn ca x u hng ton cu hoa nn k i n h t th g i i l vic cc
tp on k i n h t l n p dng chin lc tm k i m ngun nguyn liu sn xut
nhiu quc gia v cc vng lnh th khc nhau nhm t i thiu hoa chi ph, tng
trng doanh s. phm v i ton cu, vic cc doanh nghip lin kt v i nhau
bng cch k cc hp ng hp tc sn xut thit lp nn cc chui gi tr ton
1

"Handbook for vaue chm", Raphael Kaplinsky v Mike Morris (2002)


12

cu. D o s chuyn m n hoa vo tng khu nht nh trong chui gi tr nn


khng doanh nghip no c th thng lnh ton b chui gi tr. V vy, doanh
nghip khai thc li th ca mnh tham g i a vo chui m t cch c hiu qu
nht. Ni tm l i , G V C

l tp hp gm nhiu cng on khc nhau lm gia tng

gi tr ca m t ngnh sn xut nht nh trong doanh nghip ca cc quc gia


tham gia bng cch chuyn m n hoa theo cng on c th chi phi cc doanh
nghip khc chim lnh nhng khu quan trng phm v i ton cu.
1.1.2.2.

Phn loi chui gi tr ton cu

Theo x u hng hin nay th cc cng ty thng tham gia vo tin trnh ton
cu ha thng qua hai chui gi tr ton cu. M t l chui gi tr do ngi sn
xut chi p h i v hai l chui gi tr do ngi mua chi phi.
B n g 1.1. c trng ca chui gi tr do ngi mua v ngi sx chi phi

Ngi chi phi


Cc yu t cnh tranh
c bn
Ro cn thm nhp
Cc k h u vc kinh t

Cc ngnh in hnh
Ch s hu
Lin kt mng li sn
xut ch yu
Cu trc sn xut c th

Chui gi tr do ngi
sn xut chi phi

Chui gi tr do ngi
mua chi phi

Vn cng nghip
Nghin cu & Pht trin;
Sn xut
Qui m ca cc nn
kinh t
Hng hoa trung gian, hng
hoa ti chnh; Hng tiu
dng lu bn
0 t, my tnh, my bay

Vn thng mi
Thit k; Marketing

Cc cng ty xuyn quc


gia
Da vo u t
Chiu dc

Phm vi hot ng ca
cc nn kinh t
Hng tiu dng, mau
hng
May mc, da giy,
chi
Cc cng ty ni a
cc nc ang pht trin
Da vo thng mi

Chiu ngang
Ngun: Gereffi, 1999

- Chui gi tr do nh sn xut chi phi (prodncer-driven value chain)


Cc cng t y c q u i m l n nh TNCs, M N C s ng vai tr ch o trong

chui gi tr do ngi sn xut chi phi v iu phi mng li sn xut (bao g m


c vic pht trin thng ngun v h ngun) ng thi h cng l nhng tc
nhn k i n h t quan trng trong vic tm k i m l i nhun v kim sot cc lin kt
yu hn gm nhng nh cung cp nguyn liu th, l i n h k i n v cc lin kt mnh
gm nhng hng phn phi v bn l.
Cc ngnh cng nghip in hnh p dng hnh thc ny l t, m y bay,
my tnh, ngnh cng nghip nng v sn xut cht bn dn. L i nhun thu c
ch yu da vo qui m sn xut, doanh s v vic ng dng nhng cng ngh
tin tin ca th gii t c nhng gi tr v hnh v nhng khon l i nhun
khng l. Cc cng ty hng u trong chui gi tr do ngi sn xut chi phi
thng l cc tp on sn xut.
Chui gi tr do ngi mua chi phi (buyer-driven value chain)
Cc tp on bn l, cc hng sn xut trc tip, gin tip l nhng tc nhn
kinh t quan trng v in hnh trong chui gi tr do ngi mua chi phi. N h n g
ch th ny ng vai tr ch o trong vic thit lp nn mng li sn xut phi
tp trung nhiu nc xut khu c bit cc nc ang pht trin. D o cc
nc ang pht trin thng theo ui chin lc y mnh sn xut hng v
xut khu nn nhiu ngnh cng nghip ca nhng quc gia ny i h i nhiu lao
ng c bit l nhng ngnh sn xut hng tiu dng cng nghip nh ngnh
may mc, da giy, chi, th cng m ngh v in t gia dng. Cc nh thu
ph nhng nc ang v chm pht trin m nhn khu hon thin sn phm
cho nhng ngi mua nc ngoi. H phi cam kt sn xut theo thit k, yu cu
k thut ca cc hng bn l, cc nh sn xut gin tip ln trn th gii.
Cc tp on bn l in hnh ang p dng m hnh sn xut v k i n h
doanh ny phi k n nh Wal-Mart, Sears, JC Penney; m t s hng sn xut
giy th thao n i ting nh N i k e v Reebok v cc cng t y sn xut hng may
mc thi trang nh L i z Claiborne, Gap. Cc hng ny ch y u m nhn khu
14

thit kthi trang v tm k i m th trng tiu th m khng trc tip tham gia vo
hot ng sn xut. V vy h thng c g i l nhng nh sn xut m khng
c nh my.
L i nhun t h u c t nhng ngnh sn xut ny l do vic kt hp gia
cc khu gia tng gi tr nh nghin cu pht trin, thit k, bn hng, marketing
v cc dch v ti chnh. Cc nh bn l, hng sn xut gin tip ng vai tr nh
nhng nh mi gii chi n lc gip kt ni nh sn xut, thng mi nc ngoi
vi th trng tiu dng cui cng. L i nhun l mc tiu l n nht trong chui gi
tr ton cu v chng to nn nhng ro cn v hnh cho nhng cng ty no m i
tham gia th trng.
. 1.2.3. Hnh thc tham gia chui gi tr ton cu
Trong h thng sn xut hng ha quc t ni chung v h thng sn xut
hng in t ni ring, cc doanh nghip sn xut hng in t c th tham gia
vo chui bng cc phng thc khc nhau ph hp v i nng lc sn xut hoc
chin lc tip cn chui ca doanh nghip l:
-

A s s e m b l y ( g i a cng lp rp thun ty): y l loi hnh sn xut hng ha

di dng cc h p ng ph trong cc nh m y sn xut hng in t nhp


khu ton b linh k i n lp rp thnh sn phm hon chnh. Hnh thc tham gia
ny em li gi tr gia tng thp nn ch yu c thc hin bi cc quc gia c
trinh pht trin thp.
-

OEM

( O r i g i n a l e q u i p m e n t manuacturing)- Sn x u t bng t h i t b ca

nc ngoi: y cng l m t loi hnh sn xut di dng cc hp ng ph.


Theo hnh thc ny m t cng ty s nhn cc hp phn (component) ca cc cng
ty khc sn xut sn phm ca mnh, hoc nhn phn p h i sn phm ca cng
ty khc di thng hiu ca mnh.
-

ODM

( O r i g i n a l design manuacturing)- Sn x u t theo t h i t k ring: L

hnh thc cng t y nhn sn xut nhng sn phm phn p h i theo thng h i u
15

ca cng ty khc. Cng ty cung cp thng hiu khng bt buc phi tham gia
vo qu trnh sn xut . D o cng ty O D M
2

chu trch nhim thit k nn mang li

nhiu gi tr gia tng cho sn phm hn so v i OEM. i v i hnh thc


quyn s h u tr tu v sn phm thit k thuc v nh sn xut O D M

ODM,

cho t i k h i

ngi mua chn mua ton b quyn s dng nhng thit k ny. Cho t i k h i
ngi mua nm ton quyn s dng th nh sn xut O D M

khng t sn xut cc

b thit k tng t nu khng c bn mua y quyn.


-

OBM

( O r i g i n a l b r a n d n a m e m a n u f a c t u r i n g - Sn x u t theo thng hiu

ring): y l loi hnh sn xut c ci tin da trn hnh thc O E M

cc hng sn xut s t thit k, k cc hp ng sn xut v i nh cung cp nc


ngoi v t tin hnh phn phi sn phm. L hnh thc tham gia G V C

mc

cao nht.
1.1.2.3.

Li ch ca vic tham gia chui gi tr ton cu

Cng v i s phn cng lao ng ngy cng su sc v tnh chuyn m n hoa


trong hot ng sn xut sn phm cng nghip th cuc cnh tranh ngy cng
gay gt hem bao g i ht. Hiu qu sn xut l iu kin cn thit trong vic thm
nhp thnh cng th trng ton cu. Vic tham gia vo th trng ton cu cho
php doanh nghip duy tr thu nhp, gia tng gi tr qua cc cng on t
nng cao nng lc cnh tranh ca mnh.
- N n g cao tnh chuyn m n hoa t r o n g t n g cng on sn x u t
K h i s phn cng lao ng pht trin vt ra khi bin gii quc gia ca
mt nc, cc quc gia c th m nhim nhng cng on nht nh khi tham
gia vo chui gi tr ca m t ngnh sn xut no . A d a m Smith cho rng s
phn cng lao ng c quyt nh bi qui m ca th trng. Theo quan im
ny th nhng th trng c qui m nh s rt kh t c s chuyn m n hoa
cao. Chng hn, nu m t doanh nghip ch sn xut mt lng gh nh th h s
2

http://en.wikipedia.org/wiki/Original_Design_Manufacturer
16

khng phi thu nhiu lao ng v bn thn doanh nghip s phi thc hin tt
c cc khu sn xut cn thit hon thin sn phm. N h n g m t k h i th trng
c m rng th nh sn xut s c c hi gia tng l i nhun v mc sn lng
ln i h i h phi thu nhn cng c bit l nhng ngi t h c tay ngh cao
chuyn m n hoa vo cng on sn xut. S chuyn m n hoa s gip cho doanh
nghip gia tng gi tr m t cch c hiu qu hn k h i tham gia vo chui b i v
ngi lao ng s khng phi mt thi gian cho qu nhiu thao tc cng vic m
h ch phi tp trung vo nhng cng on sn xut nht nh ph hp v i chuyn
m n ca h. L thuyt ny cng chnh l nn tng cho s pht trin ngnh c kh
hoa b i v phng thc sn xut t ng i hi rt cao cch thc sn xut
chuyn nghip. Vic s dng thnh cng h t ng hoa trong sn xut tng kh
nng iu phi m y m c thng qua E D I (Electronic Data Interchange -trao i d
liu in t ) gip rt ngn thi gian hon thin sn phm v tng kh nng lin
kt gia cc khu nh pht trin sn phm, thit k, sn xut v marketing.
V i c chuyn m n hoa trong sn xut nhm mc ch t c tnh hiu qu
gia cc x nghip hoc nh m y dn n vic lin kt cc cng t y trong sut
nhng nm 80. H qu l cc cng t y s ch tp trung khai thc l i th t ngun
lc duy nht ca mnh, cung cp cc dch v gi tr cho khch hng v tn dng
kh nng ca cc cng ty khc trong chui gi tr.
V i c doanh nghip ca mt quc gia no tr thnh m t mt xch trong
chui gi tr ton cu v m nhn nhng khu nht nh cng ng ngha v i
vic doanh nghip phi i mt v i s cnh tranh trong ton b h thng. Vic
la chn cc y u t u vo - hng hoa v dch v - trong chui sn xut cho
php doanh nghip c th nh gi c vai tr v kh nng to gi tr ca mnh
trong ton chui. V k h i doanh nghip khng the to ra c nhiu hoc hu ht
gi tr trong hot ng sn xut th n lc nng cp chui thng khng my pht
huy tc dng.

/
17

V, ?

|N".~'

D0fcz^j

- T n g h i u q u sn x u t cho d o a n h nghip
Vic nh gi hot ng kinh doanh v thng mi ca doanh nghip theo
tng cng on (phng php chui gi tr) s gip hiu c nhng thun l i v
kh khn ca m t doanh nghip hoc quc gia trong vic chuyn m n hoa sn
xut hng hoa hn l cung cp dch v. M i lin h g i a cc cng t y v nhng
khch hng cui cng s c nh hng nht nh n k h nng t c nhng
li ch nht nh k h i tham gia th trng ton cu.
C th ni rng thc o hot ng sn xut v k i n h doanh ca doanh
nghip l l i nhun v nu theo quan im ca chui gi tr th hiu qu k i n h
doanh ca doanh nghip c o bng lng gi tr gia tng nhng khu nht
nh. Giai on sau chin tranh c bit l hai thp k cui ca th k 20, c rt
nhiu doanh nghip tng hiu qu sn xut ca m i n h bng cch m rng hot
ng tm k i m ngun nguyn liu sn xut v gim chi ph sn xut qui m ton
cu. m t s quc g i a nh Mehico, Brazil, Hongkong, Malaysia, Singapore v
Thi Lan, hot ng sn xut ngy cng pht trin do s m rng phm v i hot
ng v bnh trng th trng ca cc M N C s hay TNCs. H n na, cc M N C s
hay T N C s li n m g i m t lng ln cng ngh v thit k ca th gii, h c th
thu c l i nhun da trn vic k kt cc hp ng m u a bn giy php cho cc
cng t y con hoc chi nhnh nc ngoi.Nh nhng l i th y, cc M N C s v
T N C s c th p n g cc i h i ca th trng v tiu chun cht lng, chi ph
v kh nng cung cp hng hoa ln. Chnh v nhng lun im trn m cc MNCs,
TNCs c kh nng chi phi nhng khu quan trng trong chui gi tr ton cu,
tr thnh nhng tc nhn quan trng chi phi v thc y hiu qu sn xut cho
ton chui.
Vic chuyn m n hoa sn xut theo tng cng on ca chui gi tr s
gip iu chnh tt hn ton b chu k sn xut v c s lin kt v i th trng
tiu dng cui cng t lm cho qui trnh sn xut mt sn phm no s
18

tr nn hon thin hn. K t qu l n s nh hng n c vic tham g i a ca


nhng tp on sn xut nht nh th trng tiu dng cui cng. M hnh lin
kt hnh tam gic ca G e r e f f i trong chui gi tr hng may mc cng pht h u y
mnh m hiu qu hot ng ca cc ch th tham gia chui. Theo cc hng
sn xut hng may mc ca Hng Rng s sn xut trc tip cho th trng M.
K h i doanh thu g i m do hng may mc xut khu b p t hn ngch th cc hng
li thay i chc nng hot ng trong chui bng cch k cc hp ng sn xut
vi cc nc t h 3 u tin l Trung Quc i lc v sau l Mauritius - ri
xut khu sn phm sang th trng tiu dng cui cng. T u y nhin gn y hai
hng Pringle v T o m m y Hiliger bn nhng sn phm c nhn hiu ca ring
mnh hoc l mua nhng gian hng bn l chu u v N a m

M.

T r o n g chui gi hng da giy, Schitz's m t s lin kt gia nhng nh


sn xut Brasil, T r u n g Quc v ngi mua M. i v i Brasin, cc hng mua
ln ca M rt hi lng v i vic nhng cng ty ny gia tng gi tr trong khu sn
xut nhng h li khng hi lng vi vic cc nh sn xut pht trin nng lc
thit k v tip cn th trng v y l hai cng on quan trng m ngi mua
c li th cnh tranh v lm gia tng gi tr ln trong chui.

- T n g thu nhp cho cc ch th trong chui


K h i tin trnh ton cu hoa ngy cng pht trin, th m hnh phn phi t h u
nhp gia cc quc gia v cc cng ty ngy cng tr nn phc tp. M i lin h
gia cc hot ng k i n h t pht trin qui m ton cu v i k h nng p ng nhu
cu v t h u nhp pht sinh t nhng hot ng k i n h t ny ngy cng tr nn
lng lo. T r o n g b i cnh nn k i n h t th gii ang rt nng ng hin nay, s
chuyn m n hoa vo tng khu ca cng on trong chui s lm tng hiu qu
sn xut ca cc ch th v t gip gia tng t h u nhp ca doanh nghip. T u y
nhin, t h u nhp ca doanh nghip tuy thuc vo vic doanh nghip c kh
nng chim lnh khu no trong chui. S chuyn m n hoa cao s gip tng t h u

19

nhp ca tt c cc ch th c lin kt trong chui gi tr ton cu. T r o n g chui


gi tr ca m t ngnh k i n h doanh no , cc doanh nghip, k h u vc hoc quc
gia u c k h nng lin kt v hot ng nh m t mng li ton cu. Nhn
phm v i ton cu th s lin kt gia cc doanh nghip cc quc gia khc nhau
s nh hng n mc t h u nhp ca ton b h thng v l c s ca nhng n
lc gia tng gi tr ca cc ch th. H n na, vic tham gia vo chui gi tr s to
ng lc gia tng thu nhp ca cc ch th trong chui.
V i c gia tng thu nhp ca doanh nghip k h i tham gia chui gi tr ton cu
cng b nh hng b i cc ro cn thng m i b i v ro cn cng lm hn ch
nng lc cnh tranh nhng ro cn cng l n th doanh nghip cng c kh nng
tng l i nhun. V vy, l i nhun phn nh hnh thc nhu nhp ca doanh nghip
trong mng li sn xut ton cu
T h u nhp c phn phi trong chui gi tr ton cu c th c thc hin
bng cc ngun v n u t khc nhau nh v n u t mo him, v n cng ngh,
v n lao ng, ngun ti nguyn v cc ngun cung cp nguyn liu u vo cho
qu trinh gia tng gi tr. Vic tham gia chui gi tr ca doanh nghip s gip gia
tng thu nhp cc cng on. M c sn lng do lao ng to ra chnh l nhn t
quan trng duy tr thu nhp ca doanh nghip k h i tham gia chui. T u y nhin gi
tr gia tng (chnh lch gia doanh thu v chi ph u vo) c thc hin trong
cc cng on ca chui gi tr s quyt nh n thu nhp ca doanh nghip. Ch
cn m t phn n h gi tr tng thm ca m t khu m doanh nghip ang chim
lnh cng s lm tng doanh s ca doanh nghip.
Hot ng tm k i m ngun nguyn liu v cc ro cn thm nhp th trng
cng l nhng tc nhn quan trng nh hng n vic gia tng thu nhp ca cc
ch th t r o n g chui. D o cc ro cn thm nhp u mang tnh cht tm thi m
hot ng tm k i m ngun nguyn liu phc v sn xut cng khng n nh
nn mc sn lng cng c th thay i theo thi gian. e c th duy tr mc t h u
20

nhp trong chui, doanh nghip cn vt qua c cc ro cn thm nhp trong


di hn. N h i u doanh nghip c th lin kt v i nhau theo chiu dc (lin kt dc)
phi hp cc hot ng nhm gia tng gi tr v tng t h u nhp cho cc thnh
vin tham gia h thng sn xut ton cu.

1.1.2.4.

Cc nhn t nh hng n chui gi tr


Khoa hc cng ngh

y l m t trong nhng nhn t quan trng, c nh hng to ra nhng


thay i trong chui gi tr ton cu. t quc gia c th cng m t lc m nhim
c tt c yu cu cng ngh pht trin m t sn phm . KJii khoa hc cng
ngh pht trin, m i doanh nghip m i quc gia ch tp trung vo cng on m
h p ng c yu cu v khoa hc cng ngh. Vic tp trung pht trin khoa
hc cng ngh ca ring mt cng on lm tng gi tr gia tng khu , t
lm tng tng gi tr sn phm . H n na s pht trin ca khoa hc cng
ngh, mng li thng t i n lm cho hng ha, dch v c lu thng mt cch
xuyn sut, kp thi, m bo s phi hp cht ch ng b gia cc mt xch
trong chui, c s hnh thnh chui gi tr ton cu v i lin kt cht ch hn gia
cc nc pht trin. y l yu t c vai tr quan trng gp phn nng cao hiu
qu chui gi tr ton cu.

Mi trng, th ch, chinh sch


Chui gi tr ton cu bao gm nhiu cng on, m i cng on c tin
hnh bi m t cng ty, m t doanh nghip hay mt quc gia khc nhau. V i vy cc
doanh nghip tham gia vo cc cng on ca chui khng ch nm trong m t
nc, m t k h u vc m c s tham gia ca cc i tng nhiu quc gia hay
chu lc. D o bt c m t s iu chnh, thay i no trong th ch chnh sch,
t cp doanh nghip t i cp quc gia u c nhng nh hng quan trng
n chui gi tr ton cu. Trong giai on ngy nay, rt nhiu nhng hip nh
quc t, k h u vc, song phoTig, a phng c k kt to nn tng cho vic
21

m rng cc hot ng thng m i quc t. S hnh thnh v tham gia vo cc t


chc thng m i cng ang tr thnh x u hng chung ca ton cu. K h i tham gia
vo cc t chc thng mi, vic tun th th ch ca cc t chc ny l rt quan
trng, c nh hng ln n sn xut, t lm thay i cc mt xch trong chui
gi tr ton cu. Ngoi ra, trong vic iu chnh mi trng v chnh sch, N h
nc cng ng vai tr rt quan trng. D o vy, m i doanh nghip k h i tham gia
vo chui u phi thch ng v i cc yu cu vmi trng, th ch, chnh sch
nhm a c sn phm n c khu tiu th hay n tay ngi tiu dng
cui cng.

Khch hng quc t


Tha m n nhu cu khch hnh lun l mc tiu hng u ca doanh nghip
cng nh ca tt c cc hot ng trong chui. K h i tham gia vo chui gi tr ton
cu, khch hng m doanh nghip hng n l khch hng quc t, nhng doanh
nghip c tim nng ln. V vy khch hng quc t ng m t vai tr quan trng,
l nhn t chi phi ton b cc hot ng trong chui gi tr ton cu. Khch hng
chnh l trung tm ca qui trnh nng cp. N h u cu ca khch hng l ng lc
cc cng ty sn xut ra nhng sn phm c c bit cao hn, to ra mt c cu
phn cng lao ng m i v phc tp hn. H s thnh lp chi nhnh, cc cng ty
mi ti nhng k h u vc th trng c tim nng nhm p ng tt nht nhu cu
ca khch hng ti . Ngy nay, v i s xut hin ca nhng cng ty c thng
hiu ni ting, nhng nh m y bn l, mng li siu th lm cho qu trnh phn
phi sn phm ngy cng c y mnh. N u nh trc y, nh sn xut qun
l mng li cc nh bn bun, bn l cung cp sn phm n tay ngi tiu
dng th ngy nay cc nh sn xut, ch bin li phi bt tay v i cc hng bn l.
N h n g nh bn l khng cn n thun ng vai tr l ngi bn l i cc sn
phm m tr thnh nhng ngi i tm k i m sn phm m h cho l s p
ng c nhu cu khch hng, xy dng v pht trin thng hiu.
22

Li th so snh quc gia

Theo quan im ca nh k i n h t hc D a v i d Recardo th cc quc gia u c l i


khi tham gia vo h thng thng mi th g i i b i v cc nc s c l i th tng
i so v i cc quc gia khc. N h nghin cu vl i th cnh tranh Michael Porter
cng nhn mnh trong chuyn thm V i t N a m 2 ngy gn y rng: Cc quc
gia mun cnh tranh cn to ra s khc bit hoc "bn sc". V vy th cc quc
gia k h i tham gia vo chui gi tr ton cu nu to c cc u th ring th c th
gia tng s ph thuc ca cc nc khc nhng khu nht nh trong chui.
Vic l i th so snh ca m i m t quc gia thay i theo tng thi k c th khin
vai tr ca cc ch th chi phi cc mt xch quan trng trong chui gi tr thay
i. V i t N a m l quc gia c l i th vngun nguyn liu th v gi nhn cng r
th V i t N a m c th tham gia vo cng on sn xut. T u y nhin khng nh
vai tr quan trng trong chui sn xut, cc quc gia cn thc y kh nng cung
ng nguyn liu hoc thit k t chi phi h thng phn phi ton cu. R
rng l cc quc gia khng nht thit v khng th tham gia vo tt c cc khu
trong chui gi tr b i quc gia ny s ch c l i th tng i so v i quc gia
khc. in hnh l Nht Bn l quc gia khng c li th v gi nhn cng r v
ti nguyn nhng Nht li s hu phn ln cng ngh ca th gii v hc tp sng
to nhng thnh qu khoa hc ca th gii m t cch sut sc.
1.2.

C h u i gi tr ton cu t r o n g ngnh sn x u t hng in t t h g i i


1.2.1. c im
Ngnh in t th gii ra i v pht trin gn lin v i sng k i n v i v

cht bn dn (semi conuctor). Cc sn phm t in t cng nghip n gia dng


u bt ngun t cht ny c th k n nh cc thit b gii tr gia nh, m y
quay p h i m ( A V ) , m y tnh, in thoi cm tay, c s h tng internet, thit b y t,
t v cc thit b in t trong t...

23

C th ni rng ngnh cng nghip in t ngy nay tr thnh ngnh


cng nghip ca tt c cc ngnh cng nghip v khng ngnh cng nghip no
khng lin quan n in t. L i n h kin ch o trong cc thit b in t l cht
bn dn n i ln v i tm nh hng cc ln k t bn thp k qua ca nn k i n h
t th gii v c tm nh hng rt nhiu lnh v c trong i sng x hi. Khng
th ph nhn rng cng ngh cht bn dn chnh l yu t cn bn ca thi i k
thut s.
Giai on u tin trong vic to lp ngnh cng nghip cht bn dn l s
pht trin ca thit b bn dn M nm 1947. Thit b bn dn thay th cho
mch in t v lm nn s pht trin ca ngnh in t. T r o n g m t vi nm
u pht trin cht bn dn, cc thit b bn dn c sn xut v bn rng ri
th trng M. Cui nhng nm 1950, mt cuc ci t trong lnh vc ny xut
hin bng vic ra i ca mch in tch hp- v nhiu in tr c ni v i nhau
trn mt bng nh hoc l con chip bng silicon. u nhng nm 1970, ngi ta
c th tch cc bng mch phc tp trn mt con chip c kch c bng u
ngn tay to nn m t b v i x l m nhn cc chc nng tng hp m ch
trong vng hai thp k sau n to nn ton b mch in t ca m y v i tnh.
S pht trin cc thit b tinh v i ca nhng ci cch c bn ny din ra
trong giai n ngn lm gia tng mnh m tnh u vit ca cc thit b in t
v ng thi cng lm gim m t cch ng k kch c ca chng. H i n ny ngi
ta c th ghp hng triu bng mch nh vo m t con chip n bang silicon v i
din tch ch bng em . Cc thit b c kch c siu nh to nn s pht trin
2

thit yu cho php tch hp cc thit b in t to nn mt lot cc sn phm


nh cc sn p h m in t b ti n nhng loi m y tnh c x l phc tp, r
bt cng nghip, h thng hng dn my bay. Trn thc t y chnh l vic ng
dng vai tr ca cht bn dn to nn nhng sn phm cng nghip quan trng.
H i u qu to ln ca cht bn dn khng ch c th hin trong cc ngnh k i n h t
24

m cn c ng dng rt tt trong lnh vc vin thng, quc phng. Tuy nhin,


chnh ph cc quc gia cng ngy cng lo lng v nhng hu qu khn lng ca
pht m i n h ny.
Ngnh cng nghip bn dn l ngnh u tin c mang danh "nh m y
ton cu" bi v sn phm ca n sm c lp rp nc ngoi. Chnh ngnh
cng nghip bn dn to nn qui m sn xut ton cu bao g m cc giai on
khc nhau ca qu trnh sn xut. Thng thng, giai on thit k, nghin cu
pht trin v nhng giai on sn xut phc tp khc vn c thc hin nhng
nc pht trin ni c lao ng tay ngh cao v c s h tng cn thit phc v
cho vic sn xut hng in t. Cui cng, cng on lp rp s c thc hin
cc nuc ang pht trin. ( X e m hnh .4)

Hnh 1.4. V tr ca cht bn d n t r o n g chui gi tr hng in t


Thit b in t
- M y tnh
- Thit b vin thng
- H thng iu khin cng

Cc thit b in t

nghip
Thit b ph tr
- in tr

Thit b chinh
Cht bn dn

- T in
- Cng tc in
- Dy v cp

B nh

B vi

trong

x l

- Thit b k i m tra, o c
- Thit b vn phng
- Thit b qun s v v t i n h

H n g in t g i a d n g
- Ti vi

- Dy dn

- Radio
- M y catset
- M y g h i bng

-DVDs
- Thit b H i - f i

Ngun: Global Shift 1999

- M y tnh c nhn

25

1.2.2. S GVC

trong ngnh sn xut hng in t th gii

Cng ging nh chui gi tr ca nhiu ngnh hng khc, hng in t th


g i i bao gm 5 khu c bn ca qu trnh gia tng gi tr bao g m cung ng
nguyn liu sn xut hng in t, thit k, lp rp, chy th, phn phi v hon
chnh sn phm.
Hnh 1.5. S chui sn xut hng in t th gii
Phn
phi

N h cung cp

N h cung cp cht bn dn

N h phn phi

Lp t h thng

Tch hp

Fabless

Foundary

Chipless

Ngun: Semconductor industry: primer and market overview


1.2.2.1. Nh sn xut thit b tch hp (IDMs)
IDM

l m t dng m hnh sn xut truyn thng. Theo m hnh ny cc

cng ty t mnh sn xut v bn sn phm cho cc O E M

hoc cc nh phn phi

vi nhn hiu ca chnh bn thn h. M t hng in t nu hot ng theo m


26

hnh ny s gp phi nhng thch thc ln trong vn qun l vic sn xut t


nhng sn phm c vng i kh ngn n nhng sn phm c qui trnh sn xut
di hn. V i c h u y ng v n cho cc cng ty thit k (abless) li rt kh khn b i
v cc nhn nh ti chnh thng ch yu da vo d bo v n v cu trong
tng lai, nh gi v l i nhun t hot ng sn xut. Trn thc t nhng quyt
nh ny thng da vo tm hiu v cng ngh ca i th cnh tranh v k vng
vo s lc hu nhanh chng v cng ngh trong ngnh cng nghip in t.
H u ht cc cng ty sn xut cht bn dn ni ting l cc nh sn xut thit
b tch hp nh I N T E L , A M D , M I C R O N , ...Cc nh sn xut thit b tch hp
thu l i t s lin kt cht ch gia vic thit k sn phm v sn xut chip c tc
x l cao, D R A M s dung lng ln v S R A M s siu tc . l l do v sao
m th trng ca nhng sn phm ny th t b cnh tranh bi cc cng ty thit k
chip v khng gy nhiu nh hng ti cc nh m y sn xut chip.
Cng v i cc hng sn xut chip, p lc v n cao cng l mt ro cn cho
vic thm nhp th trng v kh nng a dng ha th trng cng to nn m t
s n nh v tng trng doanh thu. Ging nh cc cng t y thit k chip, s bin
ng v doanh s mang tnh ngn hn thng ch yu l do s bin ng c
khi lng bn v APS. S bin ng ca ASP bt ngun t s khng cn bng
gia kh nng sn xut v nhu cu.
k h u vc th trng thng ngun, kh nng sn xut tt dn n s gia
tng trong l i nhun. V l i nhun t ngnh ny thng rt cao bi v s thay i
trong chi ph c nh thng chm v chi ph bin i thung thp.
k h u vc th trng h ngun, n by hot ng mnh v chi ph c nh
cao thng thng lm t n thng n l i nhun gp. T u y nhin nhiu khch
hng ca I D M s c th lm gim s st gim ca doanh s. T h m na, I D M s linh
hot hn trong vic to ra l i nhun gp b mt bng vic ct gim cc chi ph
hot ng.
27

1.2.2.2. Cc hng sn xut chip


M hnh k i n h doanh ny thc hin chc nng cung cp dch v sn xut
chip v wafer di dng cc hp ng thu khon cho cc nh bn l v I D M s .
H khng t thit k v bn chip cho d h cng cung cp cc dch v thit k
chip cho cc hng khc. H i n nay trn th gii c 3 hng sn xut chip ni ting
l hng sn xut chip ca i Loan (TSMC), hng sn xut linh kin in t siu
nh ca M i L o a n ( U M C ) v hng sn xut cht bn dn Chartered Singapore. B a hng ny t doanh s khong 6,2 t U S D vo nm 2001, chim
4,5% tng doanh s ca tt c cc hng sn xut chip. M t vi chi nhnh ca
ADM

cng cnh tranh vi cc hng sn xut chip ch yu l vi hng I B M .


1.2.2.3. Nh phn phi sn phm thit k chip (Fabless vendor)
Cng ging nh nhng IDMs, cc nh phn phi sn phm thit k cung

cp hp ng sn xut cho cc hng sn xut chip. Q u i m hot ng ca h nh


hn c I D M s v ch y u cung cp sn phm hoc tp trung vo nhng khu vc th
trng cui cng. X i l i n x , Altera, Qua-comn, Broadcom, N V D I A v P M C

Sierra l nhng v d in hnh ca cc hng phn phi sn phm thit k. Tng


th phn ca dng m hnh kinh doanh ny chim 13 t vo nm 2001 nh hn
1 0 % th phn ca ton ngnh.
1.2.2.4. Xng thit k chip
X n g thit k chip ch thit k v cung cp giy php ti s dng cc thit
k chip cho cc cng t y thit k chip. M hnh hot ng ny c coi l xem l
mt hot ng cung cp sn phm s hu tr tu v k i m l i t vic thu ph giy
php di dng lin kt dc. A R M , MIPS, v Rambus l nhng v d in hnh
ca m hnh k i n h doanh ny.
1.2.2.5. Cng ty thit k chip
D o phm v i th trng ca nhng cng ty ny hp hn so vi th trng ca
cc I D M s nn k h nng tng trng doanh thu v gia tng th phn nhng phn
28

on th trng mc tiu. Hot ng da trn cc hp ng thu khon, cc cng


ty thit k chip c th thu ht nhiu l i nhun t hot ng thit k, sn phm dn
u v cht lng phc v cho nhng k h u vc th trng hp dn. S tp trung
mang tnh chin lc ny c th to nn nhng vng i sn phm c ci tin
nhanh hn ng thi gip bo v l i nhun k h i b st gim k h i cu v sn phm
gim.
iu quan trng l cc cng ty thit k c th tip cn cc hot ng sn
xut quan trng t cc cng ty sn xut chip. e tng trng nhanh, nhng cng
ty ny phi cho gi nhm vo nhng khch hng t hng v i k h i lng l n
thp hn chi ph sn xut ni b ca cc IDMs. Cc hng sn xut chip c kh
nng cung n g hng ha cho cc cng ty thit k th trng nhanh hn m t s
I D M s v x u hng l c m t s chuyn i nhanh chng sang cc hot ng sn
xut c chi ph thp k h i doanh s tng.
nhng k h u vc th trng thng ngun, cc cng ty thit k thu l i
nhun t vic tp trung vo nhng khu vc th trung c tc tng trng cao.
K h i nhu cu th trng v tiu th cht bn dn gn st v i nng lc ca ngnh thi
cc cng ty sn xut chip s tng cng nng lc sn xut ca mnh bng cch
tip cn v i nhng khch hng quan trng nht. V I D M s tr nhng khon tin
ln cho cc cng ty sn xut tng cng sut v cng chnh l cch tng thm
s lng cc cng ty thit k cho cc IDMs. S thiu ht hng ha s dn n s
hn ch v doanh s i v i cc cng ty sn xut k h i nhu cu ang mc cao. S
yu km v nng lc ny lm suy yu cc quan h khch hng ca cc cng ty
thit k v i nhng khch hng sn xut h thng.
nhng k h u vc th trng h ngun, cc cng ty thit k phi gnh chu
s st gim t r o n g doanh s do thiu kh nng a dng ha. S st gim khng
khip ny c th lm cn tr nhng ngun v n u t cn thit gip tng
trng cho cc chu k k i n h doanh sau.
29

N h vy, Chui gi tr hng in t th g i i c th c m t m t cch


tng qut trong bao gm chui sn xut v cung ng. C h u i cung ng (phn
phi) th hin s lin kt gia cc nh bn bun, bn l v ngi tiu dng cui
cng. (Xem hnh 1.6)

Hnh 1.6. S chui cung ng hng in t th gii


ODM

Hng thit

Nh phn

k chip

phi

Hng bn
/

'V

Ngi
tiu dng

in

.&D

Manufacturing

Design, marketing

Distribtion, sales, customer service

Ngun: Dedrick, Kraemer v Linden(2007)


1.2.2.6. Chui phn phi
Chui phn phi hng in t th gii mang nng tnh cc b a phng
mc d c m t s nh phn phi hng in t ln ca th g i i n h u Ingram M i c r o
v A r r o w Electronics. T u y nhin doanh thu t ngnh hng ny li ch yu c
thc hin bi cc hng bn l nh Best Buy, Circuit City, Fry's, Cosco, Staple v
Wal Mart. Cc hng bn l thng hot ng da trn khon tin l i c nh t
cc nh cung cp linh kin in t t c s tng trng v qui m hot
ng nhng do s cnh tranh v gi cng v i v n u t ban u v chi ph vn
hnh m l i nhun ca cc hng bn l s gim st i ng k. Doanh s bn hng
trc tip ca cc hng sn xut theo thng hiu ring cng ngy cng gia tng
in hnh c A p p l e v Sony. V i c s dng knh phn phi trc tip l mt tc
nhn lm gia tng l i nhun ca hng nu nh chi ph cho knh bn l th hin x u
hng gim.

30

CHNG 2
T H C T R N G T H A M GIA CHUI GI TR T O N C U C A C C
DOANH NGHIP N G N H IN T VIT N A M

2.1. Tnh hnh hot ng ca ngnh cng nghip in t Vit Nam:


Ngnh Cng nghip in t V i t N a m c hnh thnh min N a m t
trc n m 1975, di dng lp rp cc dng g i a dng theo thng hiu ca
nc ngoi m ch y u l Nht bn. Nhng sau n m 1975, hot ng ny b
chng li. m i n Bc, do iu kin chin tranh, ngnh cng nghip in t ch
gii hn m c lp rp nhng sn phm th s n h u radio. n nhng n m 1990,
sau k h i V i t N a m tin hnh chnh sch m ca, ngnh ny m i c iu kin pht
trin. T ch ch c m t vi doanh nghip, ch trong vng hn 30 nm, n nm
2007 ngnh in t c hn 300 doanh nghip, tp trung ch y u pha N a m
nh TP. H Ch M i n h , Bnh Dng..., ch c s t H n i v cc tnh pha Bc .
C th ni n nay, cc doanh nghip ngnh in t V i t N a m tuy cn non tr
nhng c sn phm p ng c nhu cu trong nc v xut khu. T u y nhin,
a s cc doanh nghip in t ch yu tham gia vo loi hnh ch tc v lp rp
n gin, dng C K D chim t i 8 0 % . Khong 7 0 % tng s t i v i v radio, cassette
bn trn th trng n i a l lp rp trong nc, nhng li dng linh kin v cc
u vo khc ca nc ngoi. Theo s liu thng k cha y , n m 2003, sn
lng lp rp t i v i V i t N a m t hn 1,5 triu chic/nm. T r o n g khi mt t
hp lp rp Malaysia t 30 triu chic/nm . Cc doanh nghip in t V i t
4

N a m hu nh cha pht trin hnh thc O D M

v O B M sn xut mang tnh

thng mi ng k cho in t dn dng ln in t cng nghip. Theo nhn

Xut khu hng in t v linh kin my tnh: Nhiu c hi tng trng kim ngch

httD://www.kinhte24h.com/index.php?page=news&id=27409

'
Thy
Hin,
Cng
nghip
in
t
Vit
Nam
trc
thch
thc
hi
http://www.tcvn.gov.vn/web_pub_pri/magazine/index.php?p=show_page&cid=&parent=83&sid=96&iid=1810

31

nhp

nh ca m t s chuyn gia kinh t cc doanh nghip in t nc ta khng m u n


pht trin v thit k cc sn phm mang thng hiu V i t Nam. H thch lp rp
sn phm theo thit k ca nc ngoi v v i trnh k thut cn yu km, lm
nh vy r i ro thp hn, c th mang li hiu qu k i n h doanh cao hn. Ch c
mt s t doanh nghip nghin cu thit k c m t s sn phm thng hiu
V i t nh T V Hanel, Vietronic Tn Bnh...v sn xut p h tng, l i n h kin xut
khu. Trong sn xut, ngnh cng nghip in t ca V i t nam pht trin 3 n h m
mt hng l: thit b nghe nhn, m y tnh, sn phm chuyn dng. Biu biu
din gi tr sn xut 2 n h m hng: m y tnh v thit b nghe nhn.
., 25000

- Thit b vn phng, my (inh


B Rado, tiivi, T B truyn thng

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Biu 1: Gi tr sn xut hng in t


Ngun: Tng cc thng k
Theo kho st n m 2006 ca Hip hi cc doanh nghip in t V i t Nam,
hot ng chnh ca ngnh in t l lp rp hng tiu dng, trong sn phm
in t tiu dng ( 8 0 % ) v sn phm in t chuyn dng ( 2 0 % ) . Hu qu ca s
mt cn i nghim trng ny l t l ni a hoa khng cao, ch t 20-30%...
N h u cu tiu dng hng in t tng ln hng n m v i nhng chng loi
sn phm ngy cng phong ph a dng. N m 2007 doanh s th trng n i a
t gn 3 t USD. T u y nhin, sc mua ca th trng trong nc cn hn ch do
32

thu nhp trung bnh ca dn c cha cao. H n 4 0 % h gia inh V i t N a m cha c


TV. Gi c cc sn phm in t cn cao so v i thu nhp ca dn c. D o vy, s
pht trin ca th trng hng in t ph thuc rt nhiu vo s pht trin chung
ca nn k i n h t v kh nng nng cao mc sng ca ngi dn. a bn nng
thn s l th trng tim nng cho cc sn phm in t, c bit l cc sn phm
in t thng dng.
N h m t s yu t thun l i nh: chnh sch i mi, h i nhp ca N h
nc, th trng n i a tim nng v ngun nhn lc phong ph,... lin tc trong
nhng n m gn y, ngnh in t V i t N a m t h u ht c nhiu vn u t
nc ngoi. Tnh n nm 2007, ngnh in t thu ht c gn l o t U S D
vn F D I . T c tng trng ca ngnh in t trang bnh hng n m t 20-30%^.
T u y nhin, cho n nay, ngnh in t V i t N a m cng bc l mt s dim
yu k m nh:
-

Ngnh in t V i t N a m ph thuc qu nhiu vo nhp khu. H a i bng

di y cung cp s liu v k i m ngch v n m th trng hng u trong


hng in t ca V i t Nam.

5 V n a n e t . K i m n g c h xut khu ca ngnh din t n m 2 0 0 8 c t h dt 3.5 t U S D .


http://www.vinanet.coni.vn/EconomcDetail.aspx?NewsD=142269flScene

33

XNK

Bng 2. .TNH H N H X U T K H U H N G IN T C A VIT N A M


n v: USD
Tng

kim Hn Quc

Nht Bn

Thi Lan

Hng

Trung Quc

Singapore

Kng

ngch

6.118.426

672.265.417

2004

1.075.363.787 47.976.398 212.707.802 199.130.936 27.452.353 46.949.597

57.133.128

2005

1.427.378.912 37.626.384 252.965.881 288.092.734 39.258.463 74.569.604

61.810.345

2006

1.708.155.353 40.583.406 245.918.426 344.766.286 65.324.192 73.811.016

84.160.559

2007

2.154.440.685 44.202.372 269.329.940 370.002.548 86.176.552 119.573.902 132.676.676

337.161

98.850.183

69.746.251

3.577.916

22.493.338

2003

2008" 1.924.387.906 43.945.314 262.890.965 311.139.617 97.194.916 196.151.393 27.870.937


Ngun: Thng k s liu XNK, B Cng thng

Bng 2.2. T N H H N H NHP K H U H N G IN T C A VIT N A M


nv:USD
Tng

kim

Malasa

Nht Bn

i Loan

Hng R n g

Trung Quc

Singapore

ngch
1.349.306.200

116.312.727

428.054.278

57.777.018

78.382.577

103.888.000

280.033.690

2.660.723.183

123.065.911

484.868.193

76.456.953

126.349.323

155.385.900

431.265.748

2.047.919.612

98.863.494

502.565.665

111.950.970

167.254.897

n/a

559.885.743

2.958.428.179

164.228.657

592.492.630

128.323.218

233.126.671

517.729.318

800.625.871

2.660.723.183

183.533.912

642.715.492

99.532.402

249.255.264

475.370.740

594.581.176

Ngun: Thng k s liu XNK, B Cng thng

Qua hai bng s liu thng k vtng kim ngch XNK hng in t Vit Nam v
kim ngch X N K hng in t Vit Nam sang 5 th trng chnh t 2003 n nay,
ta c th thy r my im sau:

Chi tinh ht thng 9/2008


Chi tnh ht thng 9/2008
34

Ngnh cng nghip in t V i t N a m lun tnh trng nhp siu t 3 5 %

nm 2006 n 8 0 % (nm2005). iu ny chng t V i t N a m vn ang tnh


trng gia cng sn xut, nhp linh kin v lp rp thnh phm, ch y u tiu
dng trong nc v m t phn cho XK.
-

D k i m ngch X K tng u qua cc n m nhng k i m ngch N K vn tng

nhanh hn. V D : n m 2006/2007 nu k i m ngch X K tng 2 6 , 1 % th k i m ngch


N K li tng 44,5%. C o n s ny cho thy t l n i a ha trong hng in t
V i t N a m khng h tng ln m cn c x u hng gim xung, c bit l sau s
kin V i t N a m g i m thu hng N K t A S E A N gia nhp A F T A n m 2004 v vic
V i t N a m chun b m ca th trng cho hng N K theo cam kt k h i gia nhp
W T O n m 2009 sp t i .
-

N h n g th trng X N K chnh ca hng in t V i t N a m u l cc nc

trong k h u vc nh cc quc gia A S E A N , Nht bn v T r u n g Quc, H n Quc.


Tr Nht Bn, cn li cc quc gia khc trong danh sch ny u khng s hu
cng ngh ngun v hng in t. c bit k i m ngch N K hng in t linh kin
t T r u n g Quc c x u hng tng r rt trong nhng n m gn y. iu ny gy lo
ngi v vic nng cao cht lng cho hng in t ca V i t Nam.
L o ngi ny c khng nh trong cuc kho st ca V E I A (Hip hi
cc doanh nghip in t). K t qu kho st cho thy, cng ngh v thit b ca
ngnh in t V i t N a m lc hu t 10 - 15 nm so v i k h u v c v th gii. N u so
snh v i cc nc A S E A N 5 ( g m Thi Lan, Singapore, Malaysia, Indonesia v
Philippines) ngnh cng nghip in t V i t N a m m i ang cui giai on
(lp rp sn phm t ph kin nhp khu), u giai on u t sn xut linh kin
ph tng pht trin cng nghip ph tr. Trong k h i cc nc A S E A N 5 ang
pht trin giai on 3 (nghin cu thit k sn phm, u t cng ngh cao, y
mnh xut khu). Cng tc nghin cu pht trin sn phm ca ngnh ny cng
8

C n g n g h i p d i n t V i t N a m t t h u 10-20 n m httD://www.vnmedia.vn/print.asp?newsd=55158

35

c nh gi mc yu km. T l u t cho i mi cng ngh rt thp, ch


mc 0,2 - 0,3% doanh thu. Ngay c doanh nghip ln, t l ny cng ch dao ng
quanh con s 1%. Trong khi ti n , t l u t t 5%, Hn Quc 10% v
Trung Quc ti 12%. Chnh v vy, gi tr gia tng ca sn phm in t Vit
Nam t thp, chi t 5-10% dn n kh nng cnh tranh ca sn phm khng
cao . Hin nay Vit Nam c hn 300 doanh nghip in t, tuy nhin qui m cc
9

doanh nghip ngnh in t Vit Nam cn nh, vn t, do kh trang b cc loi


my mc sn xut phc tp, trnh cao. Chnh v vy, sc cnh tranh ca sn
phm cn thp, ngnh mi c m rng v chiu rng.
L ngnh i hi cng ngh cao, nhn lc trong ngnh in t cng cn c
trnh tng ng nu mun thot khi hot ng lp rp n thun. Nhng cng
theo kt qu ca cuc kho st do Hip hi cc doanh nghip in t tin hnh,
trong cc doanh nghip quc doanh, nhn lc c trnh cao ng tr ln chim
t 10-64%, tc l mc va phi. Nhng cc doanh nghip FDI, t l ny ch
chim t 4% n 10%.' Nguyn nhn l cc doanh nghip FDI vo Vit nam mi
ch quan tm n ngun lao ng r, cha quan tm n pht trin, nghin cu,
sn xut sn phm mi.
Mt khu quan trong trong chui gi tr l phn phi nhng hot ng phn
phi trong ngnh in t Vit Nam cn qu yu km. Ngay trn th trng ni
a, tr mt s lin doanh nc ngoi nh Sony, LG, Samsung... c u t pht
trin h thng phn phi bi bn, cn li cc doanh nghip ni a, d l t nhn
hay Nh nc cng cha quan tm nhiu n vic xy dng h thng phn phi.
Ngay c cc doanh nghip c quy m tng i ln nh Hanel, Tn Binh, mc d
c thng hiu ring nhng cng ch gi hng ha bn ti cc h thng ca

Doanh nghip VN u u rt thp cho oi mi cng ngh


http://www.crm vietnam.com/index.php?q=iode/550

10

Mt s vn l'n v hin trng v trin vng o to ngun nhn lc cho cng nghip in t v cn" ngh (hn" tin

htto://comnuteriobs.vn/huong-nchieD/mot-so-van-de-lon-ve-hien-trang-va-trien-VQtig-dao-tao-ngLion-nhan-luc-cho-congnghiep-dien-tu-va-cona htm

36

hng chung c h cha c h thng phn phi ring. Cn trong hot ng X K th


iu ny cn t c quan tm hn na! iu ny lm nh hng nghim trng
n nng lc cnh tranh ca hng in t mang thng hiu V i t Nam.
2.2.

Tnh hnh X K ca ngnh cng nghip in t Vit

Nam:

2.2.1. Mt hng xut khu:


Trc y, mt hng xut khu ch y u ca V i t N a m l mch i n do nh
m y ca Tp on Fujitsu ti V i t N a m sn xut. T r o n g 790 triu la M hng
in t v linh k i n m y tnh V i t N a m xut khu c n m 2000 (l nm t k i m
ngch xut khu cao nht k t 2003 tr v trc), Fujitsu Vietnam ng gp gn
ba phn t. n nay, ngoi mch in, n hnh t i v i m u v m t s loi linh k i n
in t khc, cc doanh nghip V i t cn xut khu c t i v i m u thnh phm, u
V C D v D V D , m n hnh my tnh, hng in gia ng, camera v linh kin...
Bng 2.3: Kim ngch xut khu linh kin in t v my vi tnh ca Vit Nam t 2000-2004
Dn v: nghn USD
Nm

M y vi tnh v linh kin

Linh kin in t
K i m ngch

T trng (%)

K i m ngch

T trng ( % )

2000

163.782

20.77

624.812

79.23

2001

212.829

30

496.671

70

2002

212.795

35.15

392.605

64.85

2003

274.183

32.08

580.517

67.92

2004

394.053

36.4

688.347

63.6

(Ngun: Tng hp t website ca B Cng Thng)

2.2.2. Th trng xut khu:

11 K i m ngch xut khu theo mt hng, http://wwwl m t gov.vn/tktm/Default.aspx?temid=7

37

Theo s liu thng k ca B Cng Thng n m 2005, V i t N a m xut khu


hng in t v linh kin in t n 35 nc, trong cc th trng ch y u l
cc nc A S E A N , N h t Bn, Hn Quc v H o a K. Tnh n thng 9/2007, cc
th trng nhp khu l n nht mt hng ny ca V i t N a m l Thi L a n v i 303
triu USD, H o a K: 218 triu USD, Nht Bn: 216 triu U S D v Philipin: 145
triu USD.' T u y nhin, th phn V i t N a m chim c l rt nh trong k i m
2

ngch nhp khu ca cc nc ny. T i k h u vc A S E A N , nhu cu nhp khu mt


hng ny n h n g n m gn y vo khong 25 t USD/nm, trong k h i xut khu
ca V i t N a m n m 2005 vo A S E A N ch chim 2 , 2 % k i m ngch nhp khu k h u
vc ny. V i t N a m ang phn u n 2010 nng t l ny ln trn 5 % , t k i m
ngch trn t USD. Bn cnh , th trng Nht Bn cng c nh gi l rt
ln nhng n m 2005 k i m ngch xut khu mt hng ny ca V i t Nam vo th
trng Nht m i chim 0,8%. V i t Nam c k hoch n nm 2010 nng t l
ny ln trn 3 % , t k i m ngch trn t USD. Ring th trng EU, xut khu
ca V i t N a m trong n m 2005 m i ch chim 0,03% k i m ngch nhp khu ca
khu v c ny, trong k h i nhu cu nhp ca E U ln t i 484 t USD/nm. iu
ny cho thy tim nng cho th trng ngnh cng nghip in t v m y tnh ca
V i t N a m cn rt to l n .

13

en n m 2008, mt hng in t v linh kin m y tnh ca nc ta hin xut


khu ti gn 40 th trng trn th gii. Trong k i m ngch xut khu sang k h i
cc nc E U chin 1 7 % tng k i m ngch xut khu trong n m thng u n m
2008, t 169,5 triu USD, tng 38,66 % so v i cng k n m trc. K i m ngch
xut khu sang th trng B a L a n t mc tng trng n tng 973,8%,
t 11,12 triu USD, cao gn gp hai ln so v i c n m 2007. H L a n c k i m
ngch nhp khu hng in t ca nc ta mc cao nht trong EU, trn 88,8
l 2

N c no c h i m lnh th trng m y tnh v linh kin in t ti vit N a m ?

h[tp://aconBnld com \Windex php?oplion=com_corHenl&!ask-vitw&cid-25&id-36E&ltEniid=5]


13

u t cng n g h c h o ngnh sn xut in t v linh kin m y tnh

http:/Avww.sg<>p.org.vn/thitruong/2007/7/112573/
38

triu USD tng 72,1% so vi cng k nm 2007, tip n Phn Lan, Slovakia, Ba
Lan, Anh...Sau khi b suy gim kh mnh trong nm 2007, kim ngch xut khu
sang th trng n v Indonesia trong nm thng u nm 2008 tng mnh tr
li vi mc 293,58% v 66,21% tng ng so vi cng k nm trc. y c
coi l mt thnh cng trong cng tc pht trin th trng ca ngnh in t Vit
Nam.
2.2.3. Kim ngch XE:
4000
3500
3000
2500
2000
1427.4

1500
854.7

1000

i
500

2000

2001

2002

2003 _ 2004

2005

2006

2007

2008

Biu 2.2: Kim ngch xut khu hng in t Vit Nam


giai on t 2000 n 2008

Ngun: Tng cc thng k & B Cng thng

Theo bo co ca Hip hi Doanh nghip in t Vit Nam (VEIA), vic


xut khu ngnh hng T - C N T T (bao gm hng in t, linh kin my tnh) ca
Vit Nam mi ch bt u t nm 1996, vi gi tr 90 triu USD v lin tc tng
39

trong nhng n m tip theo. N m 2000 c coi l n m nh cao ca xut khu


ngnh hng ny v i k i m ngch t 782 triu USD, xut i 35 nc. Sau n m
2000, do khng hong k i n h t th gii, k i m ngch xut khu hng in t C N T T b g i m st nghim trng: n m 2001 xut c 595 triu USD, n m 2002
gim cn 492 triu USD. T u y nhin, n n m 2003, do tnh hnh k i n h t th g i i
bt u n nh, gi tr xut khu li tng ln 672 triu USD. e n n m 2004,
xut khu hng in t gia nhp Cu lc b t U S D v i mc X K t 1,062
t, n m 2005 tng ln 1,7 t. 14 N m 2006, xut khu hng in t v linh kin
in t t 1,708 t USD, n m 2007 l 2,2 t, tng 28,8%. Trc y, n h m hng
ny cha thc s c quan tm pht trin nhng v i s tng nhanh v k i m
ngch xut khu trong my n m gn y, in t v linh kin m y tnh ang l
mt trong nhng nhm mt hng c xp vo danh sch "cc mt hng xut
khu tim nng". Theo s liu m i c Tng cc T h n g k cng b, xut khu
sn phm in t, linh kin m y tnh trong thng 7/2008 c t 230 triu USD,
nng tng doanh s xut khu mt hng ny 7 thng u n m t 1,441 t USD.
S liu trong bng s 3.2 cho thy, n ht thng 9 n m 2008, k i m ngch ny
l .924.387.906 USD. K e hoch xut khu ca n h m hng ny trong nm 2008
l 3,5 t USD, tng 5 9 , 1 % '
15

Tuy

nhin, theo nh gi ca V E I A , k i m ngch xut khu hng T -

C N T T ca ta cn rt nh so v i cc nc trong k h u vc. N m 2001, k i m ngch


xut khu ngnh hng ny ca Singapore t 70 t USD, Malaysia 52,6 t
USD, Thi L a n 22,8 t USD, Indonesia l o t U S D v t nht l Philippines cng
t 7 t USD.' V vy, ngnh in t V i t nam cn c nhiu n lc hn na
6

trong thi gian t i !

Xu;t khu in t du' kin virrt 2,5 ty lsp, http://www.veia.org.vn/


16 Hng in t - C N T T : G i a n nan cn drig xut ngoai ,
6

hp://vielnamne[ vn/cnldoanlinghieD/2004/11/346404/
40

2.2.4.G c:
Mt iu bt cp r rng cho mt hng in t Vit nam khi thm nhp th
trng th gii l chi ph sn xut cc sn phm in t ca Vit Nam cao hn so
vi mc trung bnh ca cc nc trong khu vc. Nu nm 2001, hng in t ca
cc hng Nht Bn c gi tr gp i ca Vit nam, th n khong nm 2005,
mc chnh lch ny ch cn gp ri. N m 2001, cc sn phm ca Hn Quc c
gi gp ri ca ta th n nm 2005 gi hng ca h ch cn bng hoc thp hn
cc sn phm ca ta, trong khi cht lng ca h cao hn nhiu do ch ng c
cc cng ngh sn xut. Chnh v vy, ngay c cc tp on ln khi u t
1

vo Vit nam cng thng ch tp trung vo lp rp sn phm thay v nghin cu,


pht trin sn phm mi. Nguyn nhn chi ph sn xut hng in t Vit nam
cao l do Vit Nam khng ch ng c ngun linh kin, hu ht phi nhp t
nc ngoi; gi thnh nhiu loi vt t, nguyn liu, nng lng phc v u vo
tng. Vit Nam ch c li th v chi ph nhn cng r nhng do trnh tay ngh
yu km nn nng sut lao ng khng cao, lm nh hng n gi thnh.
2.2.5. Vai tr ca doanh nghip FDI trong xut khu hng in t:
Cc doanh nghip lin doanh v doanh nghip c vn u tu nc ngoi
gi vai tr quan trng trong s pht trin ca th trng hng in t Vit Nam.
Theo thng k ca VEIA, trong tng s vn ca ngnh in t, DNNN c tng s
vn khong 38 triu USD (chim 4,64%tngs vn u t vo C N T ) DNTN
u t khong 18,5 triu USD (chim 2,2%) v DN c vn FDI l 762 triu USD
(chim 9 3 , D o a n h nghip FDI cng chim hn 9 0 % tng gi tr u t ton
ngnh v 9 0 % kim ngch xut khu. Cc doanh nghip trong nc ang trong
tnh trng khng ch ng c v cng ngh v nguyn liu v cha iu tit
T h [rng h n g d i n t V i t N a m v n i m n g ht[p://209-85. l75.104/search?q=cache:ht[n://vietbao.vn/Kinh-teAI hi-truonghane-dien-u-Viet-Nam-van-im-ang/45
16479/87/
17

1 8

Thy

Hin,

Cng

nghip

in

Vit

Nam

trc

thch

thc

hi

http://www.tcvn.gov.vn/web_pub_pri/magazine/index.php?p=show_page&cid=&parent=83&sid=96&iid=1810
41

nhp,

c th trng. Ch mt s t doanh nghip trong nc c hng xut khu nh


Cng t y Viettronics Tn Bnh ( V T B ) chuyn sn xut linh k i n t i v i , Cng t y in
t Bnh H a thuc Tng Cng t y c phn in t v T i n hc V i t N a m

(VEIC)

chuyn gia cng cc sn phm in t dnh cho xe hi hay m t s D N v a v nh


khc chuyn v cc loi l i n h kin nh b bin p n dnh cho ampli, loa...
N h n g thc cht cc doanh nghip ny cng ch k hp ng nh l v i i tc
nc ngoi N K

linh kin v gia cng, lp rp. V d: Cng t y Viettronics Tn

Bnh, m t trong s cc doanh nghip l n trong nc, m i nm xut khu vo


khu vc n g N a m lng hng gi tr 3,4 triu USD/nm, ch y u l hng gia
cng v i mc tng trng hng nm khong 5%.

19

T r o n g k h i cc doanh

nghip F D I c cng ngh hin i, s dng hu ht cc nguyn vt liu, ph tng,


linh kin nhp ngoi v xut khu 1 0 0 % sn phm lm ra nh: Fujitsu, Canon.
Theo thng k ca H i T i n hc V i t Nam, ch tnh ring trong n m 2006, gi tr
xut khu ca Canon t 650 triu USD, Fujitsu khong 500 triu USD. N h m
cc cng t y lin doanh c tn tui nh Hanel, Panasonic hoc n h m cc cng t y
ca Nht Bn, H n Quc, i Loan, Trung Quc, M... c nh m y ti k h u ch
xut hoc k h u cng nghip c doanh s khong vi trm triu USD. s khc quy
m nh hn, thng hot ng di hnh thc lin doanh v i cc doanh nghip
trong nc theo nh hng sn xut, lp rp in t tiu dng thay th hng nhp
khu phc v n i a nh: Sony, Panasonic, JVC, Toshiba, SamSung, LG,

TCL..

20

Trong u t cho ngnh cng nghip in t, cc doanh nghip F D I chim


ti trng l n hn. Theo s liu n m 2002, doanh nghip F D I u t ,2 t U S D
trn tng s 1,6 t u t cho c ngnh. Doanh nghip trong nc u t ch y u
di dng nh xng, cn u t cho thit b, cng ngh ch chim m t t l

Ngnh cng nghip in t xut khu Tng [rng cao, li nhun thp
t]ttD://www.kinhte24h.com/index.Dhn?page=news&id=24380
N g n h cng n g h i p in t x u t k h u T n g trng cao, l i n h u n t h p hltD://www.sgtjp.org.vn/kinhte/2007/12/] 37505/

19

2 0

42

khng ng k. Cc tp on nc ngoi u t v n nhiu vo ngnh cng nghip


in t V i t N a m bao gm: tp on Intel M v i s v n u t t USD; tp
on Nidec (Nht Bn) v i s v n t U S D u t ti Bnh D n g sn xut u
quang hc dng cho u D V D , VCD; tp on Foxcon (i Loan) u t 5 t
USD; tp on M e i k o m (Nht Bn) u t 300 triu U S D vo H Ty... H i n ti,
cc nh u t v in t ca i Loan, Nht Bn, H n Quc s tip tc t i V i t
N a m tm k i m c h i u t. K i m ngch xut khu ca V i t N a m trong cc
nm tip theo c k vng s tip tc tng v i s ng gp ca cc tp on
ny.

21

2.3. T h c t r n g v tr c a D N V N t r o n g G V C v m c ci t h i n nng l c ,
kt q u k i n h d o a n h ca d o a n h nghip V i t N a m k h i t h a m gia G V C
N i dung phn ny da trn nhng kt qu nghin cu thu c t vic g i
bn cu h i iu tra ca n h m tc gi trong khong thi gian t thng 9 n thng
12 n m 2007 v i cc doanh nghip in t V i t Nam.
2.3.1. Phng php nghin cu
2.3.1.1. H thng cc chi tiu phn tch nh lng

H thng chi tiu xc nh v tr ca doanh nghip trong GVC


e xc nh cc v tr ca doanh nghip in t V i t nam trong GVC,

chng ta cn kho st cc chi tiu lin quan n cc vn v sn phm v th


trng ca doanh nghip, mc tham gia v chc nng ca doanh nghip trong
GVC. Cc thng s v lnh vc kinh doanh ca doanh nghip, chng loi sn
phm, phn on th trng v th trng chnh ca doanh nghip l cc ch tiu
phn nh tng i y v v tr ca doanh nghip xt theo gc sn phm
v th trng ca doanh nghip. lnh vc kinh doanh ca doanh nghip, chng
ta cn xc nh x e m doanh nghip l nh sn xut hay phn phi hay bn l? N u

Trn Thy, Nhiu d n ln v in t vo Vit Nam


htlp://vietnmnet-vn/l<inhle/2008/02/769021/

43

l nh sn xut th sn p h m ca h l linh kin hay thnh phm? Doanh nghip


kinh doanh trong phn on th trng no, th trng in t gia dng hay
in t cng ngh cao? Doanh nghip V i t N a m

c h i m lnh nhng th trng

no? Cc ch tiu ny c tm tt trong Bng 2.2- Ch tiu kho st v tr doanh


nghip trong GVC. Cc ch tiu kho st ny c c th ha bng cc cu hi
la chn s 3, 4, 5, 6 trong bng cu hi iu tra.
M c tham gia vo chui gi tr ton cu c th hin b i mc giao
dch ca doanh nghip v i i tc nc ngoi. i tc nc ngoi bao gm: nh
cung cp, ngi mua. N u doanh nghip ch sn xut hng linh kin hoc bn
thnh phm th ngi mua ca h thng l cc cng t y sn xut khc trong k h i
nu doanh nghip sn xut hng thnh phm th ngi mua ca h thng l cc
nh phn phi. Cc ch tiu ny c tm tt trong Bng 2.2- Chi tiu kho st v
tr doanh nghip trong GVC

v c c th ha cu hi s 11, 12, 13, 14, 15

trong bng cu hi iu tra.


v chc nng sn xut ca doanh nghip trong G V C

nh tng kt v

mt l thuyt cc chuyn trc bao gm ba loi hnh doanh nghip: doanh


nghip sn xut hng gia cng (OEM- original equipement manufacturer), doanh
nghip sn xut theo thit k ca doanh nghip

(ODM-

original

design

manuacturer) v doanh nghip sn xut v i thng hiu ca doanh nghip


(OBM- ogrigial brand manufacturer). e xc nh c chc nng ca doanh
nghip sn xut hng in t V i t nam trong G V C

l g chng ta cn o lng

mc m cc doanh nghip tin hng cng on sn xut. Cc ch tiu ny c


tm tt trong Bng 2.2- Ch tiu kho st v tr doanh nghip trong GVC

v c

c th ha cu h i s 7, 8, 9, lo trong bng cu hi iu tra.

H thng tiu ch xc nh nng lc ca doanh nghip


Nng lc sn xut k i n h doanh ca doanh nghip bao gm ba loi chnh:

nng lc nghin cu v pht trin sn phm, nng lc sn xut v nng lc

44

marketing. N n g lc sn xut thng c th hin nng lc cung cp cc sn


phm c cht lng. Nng lc nghin cu pht trin thng c th hin nng
lc tm thit k, pht trin sn phm mi. Nng lc marketing sn phm thng
c th hin thng qua b n yu t cu thnh ca marketing m i x bao g m nghin
cu th trng v sn phm, xc tin, nh gi sn phm v phn phi trn th
trng. Cc ch tiu mc ci thin cc nng lc ny ca doanh nghip c
tm tt trong Bng 2.4- Chi tiu kho st mc ci thin nng lc doanh nghip
v c c
th ha cu h i s 13, 14, 15, l , 17 trong bng cu hi iu tra.

Bng 2.4. Ch tiu kho st m c ci t h i n nng l c d o a n h nghip


STT

T h i t k k i u cu hi k h o st

Ch tiu kho st

Cht lng sn phm

Cu hi theo L i k e r t scale 5 dim

Pht trin v thit k sn phm

Cu h i theo L i k e r t scale 5 dim

K h nng nghin cu th trng

Cu hi theo L i k e r t scale 5 dim

Nng lc xc tin trc khi bn hng

Cu h i theo L i k e r t scale 5 dim

Nng lc xc tin sau khi bn hng

Cu h i theo L i k e r t scale 5 dim

Nng lc nh gi hng

Cu h i theo L i k e r t scale 5 dim

Cc hot ng phn phi th

Cu hi theo L i k e r t scale 5 dim

trng xut khu

45

Bng 2.5: Chi tiu kho st v tr doanh nghip


ST

Thit k kiu cu hi kho st

Ch tiu kho st

Lnh vc kinh doanh ca doanh Cu hi c nhiu phng n la


nghip (sn xut, phn phi bn l)

chn

Chng loi

Cu hi c nhiu phng n la

sn phm ca doanh

nghip (linh kin, bn thnh phm, chn


thnh phm)
3

Loi sn phm ca doanh nghip ( Cu hi c nhiu phng n la


in t tiu dng hay cng ngh cao) chn

Th trng xut khu chnh ca Cu hi c nhiu phng n la


doanh nghip

chn

Nh cung cp ln nht ca cng ty Cu hi theo Likert scale 5 dim


chng ti l cng ty nc ngoi

Ngi mua ln nht ca cng ty

Cu hi theo Likert scale 5 dim

chng ti l cng ty sn xut nc


ngoi
7

Ngi mua ln nht ca cng ty

Cu hi theo Likert scale 5 dim

chng ti l m
t cng ty phn phi
nc ngoi
8

Chng ti sn xut theo thit k ca Cu hi theo Likert scale 5 dim

Chng ti sn xut mang thng hiu Cu hi theo Likert scale 5 dim

chnh cng ty

ca chnh cng ty ti
10

Chng ti gia cng SP theo n t Cu hi theo Likert scale 5 im


hng ca cty nc ngoi

li

Chng ti gia cng SP theo n t Cu hi theo Likert scale 5 im


hng ca cty Vit nam khc

46

H thng tiu ch xc nh kt qu hot ng ca doanh nghip


K t qu hot ng ca doanh nghip c th hin b i cc ch tiu doanh

thu, l i nhun, t sut l i nhun, tc tng trng, th phn. Cc ch tiu mc


ci thin kt qu hot ng ca doanh nghip c tm tt trong Bng 3- Ch tiu
kho st mc ci thin kt qu hot ng ca doanh nghip v c c th ha
cu h i s 18, 19, 20, 21 trong bng cu h i iu tra.
B n g 2.6: K h o st m c ci thin k t q u h o t ng ca D N
Ch tiu kho st

Thit k kiu cu hi kho st

Doanh thu

Cu hi theo Likert scale 5 dim

Li nhun

Cu hi theo Likert scale 5 dim

T sut li nhun

Cu hi theo Likert scale 5 dim

Tc tng trng

Cu hi theo Likert scale 5 dim

Th phn

Cu hi theo Likert scale 5 dim

ST

2.3..2.Phng php thu thp s liu


D liu c thu thp thng qua bng cu hi iu tra c g i trc tip cho lnh
o cc doanh nghip c la chn. Doanh nghip c la chn t danh b
doanh nghip ca Tng cc Thng k nm 2006 theo ngnh in t. Theo danh b
ny, c tng s 321 doanh nghip ng k k i n h doanh trong lnh vc in t.
Bng cu hi c gi bng th cho gim c ca 321 doanh nghip trong ngnh.
D n s dng cc tr l nghin cu l cc sinh vin ca trng i hc Ngoi
thng, c hun luyn lin lc v i cc doanh nghip v vic tr l i bng cu
hi iu tra. Q u trnh thu thp s liu v kt qu c m t trong bng 2.7.
B n g 2.7: Q u trnh t h u t h p s liu
Giai oan
1
2

T h i gian
9/ 2007
10/2007

Hot ng
Gi th ti 321 doanh nghip
Lin lc vi cc cng ty
ngh tr li bng hi

S bn thu c
25
50
75

Tng s
47

T l phn h i l 24 % (=75/321). T l phn h i ny c cho l thnh


cng trong cc nghin cu s dng bng iu tra qua bng th c kt hp s dng
tr l nghin cu.

2.3.1.3. Cng c phn tch so liu


Nghin c u ny s dng phn mm SPSS phin bn 14 phc v cho m c
ch m t thng k v k i m nghim cc gi thuyt c a ra trong m hnh
nghin cu. SPSS c s dng lm sch d liu, k i m tra cc gi thuyt v
phn phi chun, tuyn tnh ca cc bin trong m hnh nghin cu. SPSS c
s dng tnh gi tr trung bnh ca cc bin. H m h i quy n bin v a bin
cng c chy trn phn mm SPSS.

2.3.2. Kt qu kho st

M t thng k v cng ty trong mu kho st


K h i cp n q u y m doanh nghip, s lng nhn cng m doanh

nghip s dng thng c s dng lm ch tiu phn nh quy m . Doanh


nghip trong mu khu st c quy m trung bnh l 248 lao ng. T u y nhin
lch chun ca m u l kh ln (280 nhn cng). iu ny cho thy s chnh lch
rt ln v quy m doanh nghip trong ngnh, c nhng doanh nghip c quy m
rt ln trong k h i li c cc doanh nghip c quy m kh nh. Doanh nghip c s
nhn cng nhiu nht l 1750 trong khi doanh nghip c s nhn cng t nht l
10. Con s quy m trung bnh tnh y ch cung cp m t ci nhn tng th tng
i v quy m doanh nghip trong ngnh.
T u i ca doanh nghip c tnh da theo n m kho st nghin cu v n m
thnh lp doanh nghip. Tnh n nm 2008, doanh nghip trong mu kho st c
tui trung bnh l 11 tui. T u y nhin lch chun ca mu l kh l n (7.9
tui). iu ny cho thy s chnh lch ln v tui ca doanh nghip, c nhng
doanh nghip thnh lp t rt lu trong k h i cng c nhng doanh nghip v a
m i thnh lp. D o a n h nghip thnh lp lu nht l 33 n m trong k h i doanh nghip
48

c tui tr nht l 3 nm. Con s tui trung bnh tnh y ch cung cp


mt ci nhn tng t h tng i v tui doanh nghip trong ngnh.
B n g 2.8: Quy m v kinh nghim kinh doanh ca doanh nghip
Gi tr nh nht

Gi tr ln nht Gi tr trung bnh

lch chun

Quy m

10

1750

248.800

279.79

Tui

33

11.01

7.92

v c cu vn, doanh nghip t nhn chim t trng cao nht ( 7 5 % ) trong


khi doanh nghip nh nc ch chim t trng tng i nh ( 4 , 1 7 % ) . Doanh
nghip c v n u t nc ngoi chim t trng 20,83%. Theo s liu thng k
ca Tng cc T h n g K nm 2006 th doanh nghip c v n u t nc ngoi t
l chim 2 4 % , doanh nghip nh nc chim 4,2% v doanh nghip t nhn
chim 72.8%. N h vy mu kho st phn nh tng i chnh xc t l c cu
v n ca cc doanh nghip trong ngnh. iu ny gip cho cc kt lun ca nghin
cu da trn mu m bo c tnh i din v tng qut cho ngnh.
Bng 2.9: C cu vn
S doanh nghip

Vn s h u
T nhn (mt hoc nhiu ngi gp vn)
Nh nc
D N c vn F D I (LD, 1 0 0 % vn FDI)
Tng cng

T l phn trm

54

75

4.17

15

20.83

72

100

2.3.3.nh v doanh nghip Vit nam trong chui gi tr in t ton cu.


2.3.3.1. Phn tch kt qu kho st nh v doanh nghip
v chc nng hot ng ca cng ty, s lng cc doanh nghip hot ng
trong lnh v c sn xut ch chim 2 9 , 0 7 % doanh nghip trong k h i cc doanh
nghip hot ng trong lnh vc thng m i chim 70,93%. iu ny cho thy r
c cu ca ngnh thin v hng ca tiu th hn l sn xut. Doanh nghip tp
49

trung nhiu lnh vc thng mi. iu ny c th gii thch thng gia ro cn


gia nhp ngnh (entry barrier), lnh vc sn xut in t i h i v n l n v cng
ngh nn cc doanh nghip nh kh c th gia nhp vo lnh vc sn xut m tp
trung lnh v c phn phi lu thng sn phm.

B n g 2.10: Lnh v c hot ng ca cng t y


T l phn trm

S doanh nghip

Lnh vc hot ng ca cng ty


Nh phn phi

35

46.7

Nh bn l

26

34.7

Nh sn xut

25

33.3

Tng cng

&6

114.7

T r o n g s cc doanh nghip sn xut, s cc doanh nghip sn xut hng


thnh phm chim t trng cao ( 5 5 % ) , trong doanh nghip sn xut hng linh
kin ch chim 26 % v bn thnh phm ch chim 1 9 % . iu ny cho thy c cu
ca ngnh ch trng u t sn xut thnh phm hn l linh ph kin v bn
thnh phm. K h i c cu ngnh thin v sn xut hng thnh phm t h i ngnh
thng phi s dng l i n h ph kin nhp khu, mc quc t ha ngc (nhp
khu) ca ngnh tng i cao.
B n g 2.11: C h n g loi sn p h m
Chng loi sn phm

S doanh nghip

T l phn trm

Linh kin

23

30.6

Bn thnh phm

16

21.3

Thnh phm

48

64.0

Tng cng

87"

115.9

C o n s ny l n h o n s lng 75 doanh n g h i p trong mu iu tra v mt doanh n g h i p c th n g thi hot


n g trong m t s lnh vc, v d v a l n h sn xut, v a l n h phn phi.
C o n s n y ln h o n s lng 75 doanh n g h i p trong m u iu tra v m t doanh n g h i p c th sn xut nhiu
mt so c h n g loi sn p h m khc nhau
12

23

50

T r o n g s cc doanh nghip sn xut, s lng cc doanh nghip hot ng


trong lnh vc cng ngh cao (my tnh v thit b k thut s) chim t trng l n
hn s lng cc doanh nghip hot ng trong lnh vc sn xut gia dng.
iu ny cho thy x u hng ch trng u t vo lnh v c cng ngh cao ca
ngnh in t V i t nam.
B n g 2.12: Loi sn phm
Sn phm

S doanh nghip

T l phn trm

gia dng v linh kin (T lnh, ni


28

37.3

k thut s

35

46.7

Khc

39

Tng cng

102 "

cm in, TV, catssette,...)


M y tinh, laptop v linh kin, thit b

52.0
2

136.0

v th trng xut khu, c th thy rng Bc l k h u vc th trng m


doanh nghip V i t nam xut khu vo nhiu nht. iu ny c th l gii phn
no thng qua cc t trng u t nc ngoi t k h u vc Bc tng i cao.
Phn ln cc nh u t nc ngoi trong lnh vc in t n t Nht Bn, H n
Quc. H u t sn xut V i t nam tn dng gi nhn cng r r i nhp khu
sn phm tr li. Tip t i A S E A N l th trng xut khu t h hai ca ngnh in
t V i t Nam. M c d y l th trng c mc sng v thu nhp thp hn th
trng Chu u hay Bc M nhng doanh nghip V i t nam vn xut khu nhiu
vo cc th trng ny. iu ny c th l gii c thng qua hai c tnh hp
dn ca th trng A S E A N l khong cch a l, v hng u i thu quan
ca k h u vc mu dch t do.
C o n s ny l n h n s lng 75 doanh nghip trong mu iu tra v mt d o a n h n g h i p c th m t s loi sn
p h m khc nhau.
24

51

B n g 2.13: C cu th trng xut khu


T h i trng

S doanh nghip

T l phn trm

ASEAN

29

38.6

EU

17

22.7

Bc M

12

16.0

Bc A (TQ, Hn Quc, NB)

31

41.3

Cc nc khc

17

22.7

Tng cng

106"

141.3

V chc nng sn xut trong GVC, phn l n cc doanh nghip trong m u


kho st ng v a i tr OEM, sn xut hng gia cng theo thit ke v thng hiu
ca ngi mua ( 4 2 % ) . s doanh nghip ng vai tr ODM, sn xut bng thit k
ca mnh chim t trng nh nht ( 2 3 % ) v s doanh nghip sn xut sn phm
bng thng hiu ca mnh- OBM-

chim t trng khng c a o ( 3 5 % ) . S cc doanh

nghip xut khu hng bng thng hiu ca doanh nghip phn ln li l doanh
nghip c v n u t nc ngoi. iu ny cho thy nng lc thit k cng nh
marketing sn phm in t cc doanh nghip n i a cha cao.
Bng 2.14: Phn b chc nng sn xut ca doanh nghip Vit nam trong GVC
Chc nng sn xut

S doanh nghip

T trng

(DEM- Gia cng sn phm xut khu cho


cng ty khc
ODM-

42

23

13

34

Sn xut hng xut khu bng thit

k ca mnh
OBM-

16

Xut khu hng vi thng hiu

ca mnh
Tng cng

100

C o n s ny ln hn s lng 75 doanh nghip trong mu iu tra vi m i doanh nghip c th kinh doanh nhiu th trng
ch k h n g chi mt th trng.
25

52

Ngoi ra c th thy r hn mc thc hin cc chc nng OEM,


OBM

ODM,

ca cc doanh nghip V i t nam trong mu kho st thng qua gi tr trung

bnh ca cc bin V7,8,9,10. Gi tr trung bnh ca cc bin ny c t h hin


trong bng 8. Hnh m i n h ha r hn s khc nhau v mc thc hin cc chc
nng sn xut bao gm OEM, ODM, OBM, trong sn xut hng gia cng c
phn bit r l sn xut hng gia cng cho cng ty V i t Nam khc ( O E M v n m e s e )
hay sn xut hng gia cng cho cng ty nc ngoi (OEMoreigner). Nhn chung
doanh nghip trong mu kho st thc hin cc chc nng sn xut OEM,
OBM

ODM,

mc trung bnh. Trong mc doanh nghip sn xut bng thng

hiu ca chnh doanh nghip l cao nht, mc sn xut gia cng cho cng t y
nc ngoi l thp nht.

ODM

OEM for vnmese 4

(DEM for foreigner

Hnh 1: M t mc thc hin cc chc nng sn xut trong

53

GVC

Bng 2.15: Kt qu thng k mc thc hin cc chc nng sn xut


Ch s

Min

N i dung
V7

Chng

ti

ca chnh cng ty
Chng

ti

00

ca

lch chun

4.00

1.7313

1.65678

4.00

2.0441

1.69665

4.00

1.3286

1.67437

4.00

1.8143

1.57234

sn

xut mang thng


hiu

Gi tr T B

sn

xut theo thit k

V8

Max

chinh

00

cng ty ti
V9

Chng

ti gia

cng SP theo n
t hng ca cty 00
nc ngoi
V10

Chng

ti gia

cng SP theo n
t hng ca cty 00
V i t nam khc

Khi phn tch mc thc hin chc nng sn xut theo tng nhm vn
ch s hu, ta thy c s khc bit ln v mc thc hin chc nng sn xut.
Mc thc hin chc nng OBM cao nht nhm doanh nghip FDI (Mean=
3.71), tip l nhm SOE (Mean= 3.00) v thp nht l nhm doanh nghip t
nhn (Mean =1.52). Mc thc hin chc nng ODM

cao nht nhm FDI

(Mean=3.36) tip ti l nhm doanh nghip t nhn (Mean=1.34) v thp nht


nhm SOE (0.50). Nh vy nhm doanh nghip FDI lun chim v tr dn u v
mc thc hin cc chc nng OBM, ODM. iu ny cho thy nng lc
braning sn phm ca cc cng ty ni a cn rt yu km. Cho n nay, phn
ln doanh nghip Vit Nam ch lm gia cng lp rp sn phm vi thit k v
thng hiu ca cng ty nc ngoi. Cc cng ty sn xut hng in t bng

54

thng hiu v thit k ca chnh h u l doanh nghip c v n u t nc


ngoi.

Bng 2.16: Kt qu thng k mc thc hin cc chc nng sn xut theo


cc nhm

doanh nghip c vn ch s hu khc nhau


OEM

Vn ch s hu

DNTN

Gi

tr

t r u n g bnh

lch

chun
DNNN

Gi

1.34

1.5200

1.0392

1.9

1.56

1.60

1.54

1.60

3.00

2.67

1.68

1.73

2.31

2.08

3.36

3.71

2.07

1.43

1.01

.61

1.83

1.45

1.74

2.05

1.33

1.82

1.67

.71

1.69

1.58

50

FDI

Gi

tr

t r u n g bnh

lch

chun
Total

Gi

tr

trung bnh

chun

lch

71

M c tham g i a vo G V C

cty

Vitnam

OBM

lch chun

nc ngoi

cho

ODM

tr

t r u n g bnh

cho cty OEM

c th hin c m c quc t ha xui

(xut khu) v mc quc t ha ngc (nhp khu) ca doanh nghip. Gi tr


trung bnh ca mc giao dch v i nh cung cp nc ngoi ca cc doanh
nghip trong m
u kho st l tng i ln 2,25 trong L i k e r t scale 4 im. iu
ny cho thy mc quc t ha ngc ca doanh nghip V i t nam tng i
55

cao. N g c l i mc quc t ha xui ca doanh nghip khng cao. Gi tr


trung bnh ca mc giao dch v i ngi mua nc ngoi thp hn mc giao
dch v i nh cung cp nc ngoi. c bit l mc giao dch v i cc cng t y
phn phi nc ngoi kh thp 0,9 trong Likert scale 4 im. iu ny cho thy
cc nh sn xut hng thnh phm ca V i t nam ch yu giao dch bn hng trn
th trng ni a. i v i cc nh sn xut hng l i n h kin v bn thnh phm th
mc giao dch v i ngi mua nc ngoi l n hn. M c ny l 1,35 trong
Likert scale 5 im.

M c d o g i a o ch voi ngui
b a n nuoc n g o a i
3/1

- Series1j
M c d o g i a o ch voi nha

phan phoi nuoc ngoai

- \ M c d o g i a o ch v o i ngui
m u a la nha sx n u o c n g o a i

H n h 2: Mc tham gia vo GVC ca doanh nghip Vit Nam

56

Bng 2.17: Kt qu thng k mc tham gia vo GVC ca


Ch

s N i dung

Min

Max

kho st
12

Gi

tr

DNVN
lch

TB

chun

2.2535

1.59211

1.3478

1.38081

.8955

1.19512

Nh cung cp ln nht
ca cng ty chng ti l
cng ty sn xut nc 00

.00

ngoi
14

Ngi mua ln nht ca


cng ty chng ti l cng
ty sn xut nc ngoi

00

.00

00

.00

Ngi mua ln nht ca


cng ty chng ti l mt
cng ty phn phi nc
ngoi

2.3.3.2. Tm tt kt qu kho st v tr ca doanh nghip in t Vit Nam trong GVC


Cc phn tch nh lng trn cho thy mc tham gia vo G V C ca
doanh nghip in t V i t Nam l kh cao, c bit cc giao dch v i nh cung
cp nc ngoi. iu ny phn nh mc quc t ha ca ngnh in t kh cao,
khng nhng khu nhp khu u vo cho sn xut m c khu xut khu
thnh phm. Th trng xut khu chnh l Nht Bn, Hn Quc v A S E A N .
Trong GVC

ton cu, doanh nghip V i t N a m thng v tr l nh sn

xut mc d trn th trng ni a, t trng cc doanh nghip trong hot ng


lnh vc phn phi l n hn t trng doanh nghip hot ng trong lnh vc sn
xut. T trng cc doanh nghip hot ng trong lnh vc cng ngh cao l n hn
t trng doanh nghip hot ng trong lnh v c sn xut hng in t tiu dng.
k h u v c sn xut, s lng nh sn xut thnh phm chim t trng l n
hn nh sn xut linh k i n hay bn thnh phm. Doanh nghip in t V i t N a m
57

thng l nh sn xut cc sn phm gia cng xut khu, nhng cng sn xut
hng xut khu bng thit k ca doanh nghip. K t qu kho st cng cho thy
c c doanh nghip sn xut hng xut khu bng thng hiu ca chnh doanh
nghip. N h vy c th kt lun rng doanh nghip in t V i t N a m khng ch
thc hin c ba chc nng O E M

m cn c O D M

v OBM. K t qu kho st v tr

ca doanh nghip in t V i t Nam trong G V C c m t hnh 3.


Hnh 3: D o a n h nghip in t V i t N a m t r o n g c h u i gi tr ton cu

Th trn.
th gii

N h sx linh
kin, bn tp
Vit Nam

Nh sx thnh phm Y N

Nh sx thnh phm

(OEM, ODM,

nc ngoi

OBM)

Nh phn phi
nc nga

2.3.3.3. nh gi mc ci thin nng lc ca DNVNkhi


M c tham gia G V C

tham gia GVC

c nh du bng vic doanh nghip tin hnh k i n h

doanh v i i tc nc ngoi, c th thng qua hp ng nhp khu hoc hp


58

ng xut khu, hoc hp ng lin doanh sn xut hoc chuyn giao cng ngh.
M u kho st cho thy sau k h i tham gia giao dch v i i tc nc ngoi, nng
lc ca doanh nghip c ci thin. Nng lc xc tin bn hng c ci
thin nhiu nht, tip n l cht lng sn phm. Nng lc nh gi sn phm v
pht trin sn phm c c ci thin nhng khng nhiu. c bit l nng lc
phn phi th trng xut khu tin trin t nht.

Bng 2.18: Kt qu thng k mc ci thin nng lc ca doanh nghip VN


Ch s kho st

Min

Pht trin sn phm


00
Cht lng sn phm
00
Tm kim th trng
00
Xc tin trc bn hng
00
Xc tin sau bn hng
00
nh gi sn phm
00
Phn phi X K
00


lch chun

Max

Gi tr t r u n g bnh

4.00

2.1970

1.20537

4.00

2.6866

1.13096

4.00

2.4706

1.15216

4.00

2.6618

1.27678

4.00

2.8529

1.23705

4.00

2.2836

1.08441

4.00

1.7538

1.36966

59

Hnh 4: M t mc ci thin nng lc ca doanh nghip Vit Nam

Pht trin s n p h m
3"*ht li v r v n n c n n h m
l a i l u u i ly o a i 1 p i l o l l l

Phn phi x k ?***'

n;
. / JJh

nh gi s n p h m V Y \

\Z-

\ W/

Xc tin s a u bn hng

f^-L
\ /

\ \

1 Seriesl j
Tm k i m th trng

'Xc tin trc bn hng

K h i phn tch mc ci thin nng lc ca doanh nghip theo tng nhm


v n ch s hu, ta thy c s khc nhau v mc ci thin nng lc gia cc
nhm. M c ci thin nng lc ca nhm D N N N nhn chung l l n nht, tip
ti l n h m D N T N v cui cng l nhm doanh nghip F D I . s liu ca c th
ca mc ci thin nng lc sn xut (sn xut sn phm c cht l
ng), nng
lc nghin cu pht trin (pht trin sn phm m i ) v nng lc marketing
c
th hin B n g 2.14. Kt qu thng k mc
nhm

ci thin nng lc theo cc

vn s hu. iu ny phn nh r s tin b ca k h i doanh nghip ni a

khi tham gia vo GVC. Nng lc sn xut, thit k v c nng lc marketing u


tng ln ng k.

60

Bng 2.19: Thng k mc ci thin nng lc theo cc nhm vn ch s hu

Xc
Pht

Vn ch s hu
DNTN

Gi tr
TB
lch
chun

DNNN

Cht

Tim

tin

Xc

Phn
phi

trin

lng

kim

trc

tin sau nh

SP

SP

TT

XK

XK

gi

XK

2.17

2.45

2.78

3.10

2.40

1.76

2.73

1.13

1.04

1.10

1.05

1.37

1.03

2.00

3.00

3.33

2.33

1.68

1.33

3.00

1.00

.58

.58

1.15

2.27

2.33

2.13

2.13

2.00

1.73

2.53

1.58

1.54

1.77

1.64

1.51

1.53

1.51

2.18

2.46

2.66

2.85

2.27

1.73

2.70

1.21

1.16

1.29

1.25

1.10

1.37

1.14

92

Gi tr
trung
bnh
lch
chun

FDI

00

58

1.00

Gi tr
trung
bnh
lch
chun

Total

Gi tr
trung
bnh
lch
chun

61

2...4.nh gi mc ci thin kt qu hot ng kinh doanh ca doanh


nghip Vit Nam sau khi tham gia GVC
M u kho st cho thy sau k h i tham g i a giao dch v i i tc nc ngoi,
kt qu k i n h doanh ca doanh nghip c c ci thin. T r o n g s cc ch tiu
kho st v k t qu k i n h doanh, doanh s l c ci thin nhiu hn c, t sut
l i nhun c ci thin t nht.
B n g 2.20: Kt qu thng k mc ci thin kt qu kinh doanh
Ch tiu kho st
in

ax

00

.00

00

.00

00

.00

00

.00

00

.00

Gi tr t r u n g bnh

Doanh s

Li nhun

T sut li nhun

Tc lng trng

Th phn

62

lch chun

2.4308

1.33427

2.2769

1.23120

2.1250

1.13389

2.3175

1.29298

2.3906

1.21652

Hnh 5: Mc ci thin kt qu kinh doanh

Doanh s
, N
\

/
Th phn

Li nhun

/2

\\

\/

Tc tng trng

Series 1

T sut li nhun

K h i phn tch mc ci thin kt qu hot ng ca doanh nghip theo


tng n h m v n ch s hu, ta thy c s khc v mc ci thin kt qu k i n h
doanh gia cc nhm. M c ci thin kt qu k i n h doanh ca nhm

DNNN

nhn chung l l n nht, tip t i l nhm D N T N v cui cng l nhm doanh


nghip F D I . S liu ca c th ca mc ci thin k t qu k i n h doanh (doanh
thu, l i nhun, t sut l i nhun, tc tng trng, th phn) ca tng nhm v n
ch s hu khc nhau c th hin Bng 12 - Thng l mc ci thin kt
qu kinh doanh theo cc nhm

von s hu. iu ny phn nh r s tin b v

kt qu k i n h doanh ca k h i doanh nghip n i a k h i tham gia vo GVC. c


bit l khi D N N N , k h i vn thng c xem l tr tr v k m hiu qu nhng
khi tham gia vo GVC, hiu qu kinh doanh tng trng ng k.

63

Bng 221: Mc ci thin k qutnhdoanh theo cc nhm vn s hu

Vn ch s hu
DNTN

Gi tr
TB

lch

chun
DNNN

Gi tr
TB

Gi tr
TB

lch

chun
Total

Gi tr
TB

Li

thu

(LN)

lch

chun

nhun T

sut Tc

tng Th
phn

trng

LN

2.48

2.31

2.19

2.43

2.49

1.29

1.13

1.07

1.26

1.20

2.67

3.00

3.00

2.500

2.000

lch

chun
FDI

Doanh

1.00

58
2.08

1.61

2.00

1.63

.00

.70

00

1.77

1.77

2.00

1.42

1.36

1.35

2.41

2.28

2.13

2.29

2.37

1.33

1.24

1.14

1.29

1.21

iu ng lu l mc ci thin v kt qu hot ng sn xut k i n h


doanh nh hn nhiu so vi mc ci thin nng lc sn xut k i n h doanh ca
doanh nghip. Nhn chung mc ci thin v kt qu k i n h doanh ch bng m t
na mc ci thin nng lc sn xut kinh doanh ca doanh nghip. iu ny
cho thy tn ti m t h s h m trong quan h gia nng lc k i n h doanh v kt qu
k i n h doanh. Cho d nng lc k i n h doanh c ci thin tng ln rt nhiu, nhng
kt qu k i n h doanh khng tng ln cng mt h s.

64

2.3.3.5.Tm tt nh gi mc ci thin nng lc v kt qu kinh doanh ca


DNVN

sau khi tham gia GVC


K h i tham gia vo G V C

nng lc ca doanh nghip bao gm nng lc sn

xut cc sn phm c cht lng, nng lc pht trin sn phm v nng lc


marketing u c ci thin. Nng lc marketing c bit l khu xc tin bn
hng c ci thin nhiu nht, tip n l nng lc sn xut. Nng lc pht trin
sn phm c c ci thin nhng khng nhiu bng cc nng lc ni trn. iu
ng ch l c s khc v mc ci thin nng lc gia cc n h m doanh
nghip c v n ch s hu khc nhau.
Kt qu k i n h doanh ca doanh nghip c ci thin k h i tham gia vo GVC,
c bit l v doanh s. K t qu kinh doanh ca n h m D N N N c ci thin
nhiu nht, tip ti l nhm doanh nghip t nhn. iu ny phn nh r s tin
b trong hot ng kinh doanh ca k h i doanh nghip n i a k h i c c st
trong mi trng cnh tranh ton cu.
2.4.ThTC trng tham gia chui gi h i ton cu ca mt s doanh nghip tiu biu:
e c c ci nhn r rng hn v thc trng tham gia G V C

ca cc

doanh nghip ngnh in t V i t nam, nhm tc gi chn ra hai doanh nghip


tiu biu l cng t y Sony V i t Nam v cng t y Hanel nghin cu. Sony i
din cho n h m doanh nghip F D I v Hanel i din cho n h m doanh nghip n i
a. N h n g thng t i n v tnh hnh ca hai cng ty ny s gip chng ta hiu su
hn v chui gi tr in t V i t Nam.
2.4.1. Trng hp Cng ty Sony Vit Nam
c thnh lp ngy 1/11/1994, cng ty Sony V i t N a m

l m t trong

nhng doanh nghip in t V i t Nam ra i u tin sau n m 1975. y l cng


ty lin doanh gia Tp on Sony ( 7 0 % ) v Cng t y c phn in t Tn Bnh
( 3 0 % ) , v i tng so v n u t l 16,6 triu USD. T r s cng t y ng t i :
248A N Trang Long, Phng 12, qun Bnh Thnh, T p H Ch M i n h . L doanh

65

nghip lin doanh v i m t tp on in t hng mnh trn th g i i , Sony V i t


N a m trin khai hu ht cc khu trong chui gi tr. T h i gian u, sn phm
chnh ca Sony V i t N a m ch l thit b nghe nhn nhng n n m 2003, Sony
m rng thm m t s sn phm cng ngh thng t i n nh m y nh v m y quay
phim. H i n nay cc sn phm ch y u ca Sony V i t N a m l T i v i m n hnh phng
WEGA, t i v i m n hnh tinh th lng L C D thng hiu B R A VA, m y chp hnh
Cybershot, m y quay phim Handycam, dn m y Hif, thit b lu tr, m y nghe
nhc c nhn v cc sn phm in t khc mang nhn hiu Sony. Cc sn phm
ca S O N Y thng c coi l c cht lng cao, cng ngh tin tin v ng cp
nn rt c th trng V i t Nam n nhn. Cng ty cng c m t h thng phn
phi kh hiu qu v i 3 ca hng, hn 180 i l chnh thc v h thng bo hnh
tri rng trn 64 tnh thnh trn c nc.
Tuy nhin, Sony cng gp m t s kh khn v c nhiu i th cnh tranh
truyn thng t cc nc pht trin nh: Panasonic, JVC... Thi gian gn y, c
cc cng t y H n Quc nh Samsung v L G cng tr thnh i th cnh tranh
ng k ca Sony. N h ng Fumiatsu H i r a i , Tng gim c Sony V i t N a m cho
bit: "Chng ti lun mong mun sn phm ca mnh m bo cht lng v c
mc gi phi chng, tng ng mc gi ca cc i th cnh tranh. Nhng

khi

no chng ti mt mc gi no , th cc i th khc lp tc h thp hn.


y thc s l vn nan gii vi Sony th trng Vit Nam ".
6

Chnh v vy

nm 2003, k h i V i t nam ct gim thu N K hng in t gia nhp A F T A v


giy php u t l o nm chun b ht hn, c t i n n v vic Sony c th s ra
i. T u y nhin, cc chuyn vin ca Sony phn tch tnh hnh th trng, v cho
rng khi V i t N a m

ct gim thu v i hng in t nguyn chic gia nhp

A F T A , hng lp rp V i t N a m vn c th cnh tranh c v i hng nhp v

Diu Thy, "Sony s sn xut sn phm ng dng CNTT ngay ti Vit Nam",
www,vnn.vn ngy 10/07/2003
66

thu nhp khu l i n h k i n cng gim tng ng.

27

V v y n m 2004, Sony yu

cu B K H - T ko di giy php u t cho lin doanh ny. Cho n n m 2008,


t l tng trng hng n m ca cng ty lun t t 8-10%/nm .
28

Tuy nhin, ngy 24/7/2008 i din Cng ty Sony V i t nam chnh thc a
ra tuyn b t thng 9/2008, nh m y sn xut ca Sony s ng ca sau 14 n m
hot ng ti V i t Nam, k m theo 200 cng nhn s ngh v i c . Theo thng
29

t i n t tp on sn xut in t ny, quyt nh ng ca nh m y khng v


khng hiu qu hay b tc ng bi tnh hnh k i n h t V i t Nam, m v Sony
m u n thay i chin lc, chuyn sang thng mi. K e t n m 2009, theo l trnh
m ca WTO,

V i t N a m s cho cng ty nc ngoi nhp hng in t. Sony cho

rng vic nhp hng in t vo bn V i t N a m s hiu qu hn u t. Cng vi


vic ng ca nh my ny, s c 200 cng nhn c cho ngh vic. ng thi
Sony lp cng ty m i Sony Electronics Vietnam Co., L t d 1 0 0 % v n nc ngoi,
chuyn nhp khu sn phm ca Sony t nc ngoi vo th trng V i t Nam,
ng ngha v i vic Sony thu hp hot ng, t ch trin khai hu ht cc khu
trong G V C

V i t Nam, nay ch cn tp trung vo khu phn phi.

iu lo ngi ln nht t s kin ny l v i cam kt ca V i t nam v vic


m ca th trng phn phi cho hng ha nc ngoi sau k h i gia nhp

WTO,

hng in t N K chc chn s c gi r hn nhiu so v i hng ha lp rp trong


nc. V vy, vic Sony ng ca nh my c th s ko theo s ng ca ca
cc hng sn xut khc. N h vy, gic m xy dng ngnh cng nghip in t
V i t nam c th b l i tn ???
30

http://vietnamnet.vn/kinhte/thitruong/2003/4/7573/
http://www.sony.com.vn/article/227989/section/sonycompanyoutline
Sony s ng ca nh my sn xut ti Vit Nam, www.vnn.vn ngy 25/07/2008
E l e c t r o n i c s lndusti-y d r e a m dashed?16:57' 28/07/2008
67

2.4.2. Trng hp Cng ty Hanel:


Cng t y in t H N i ( H A N E L ) l doanh nghip N h nc, c thnh
lp ngy 17/12/1984. T h i gian u Hanel ch c 3 n v sn xut k i n h doanh
hch ton p h thuc v ch chuyn lp rp cc sn phm n gin nh qut in,
radio, uy tn cha cao. T n m 1987-1993 Hanel bt u xut hin trn thng
trng v i vic chuyn t cng ngh lp rp my thu hnh sang t thit k, ch
to m y thu hnh mang thng hiu Hanel; ng thi chuyn t lnh vc sn xut
sn phm in t dn dng sang lnh vc c kh in t v t ng hoa. Hanel
m rng quy m v phm v i hot ng thng qua vic sng lp hng lot cng ty
c phn mang thng hiu Hanel; xy dng h thng i l bn hng; tham gia
v i t cch sng lp vin cng ty c phn bo him PJICO.
T n m 1993-1995 l thi k pht trin v thnh vng ca Hanel: vo thi
k ny, t i v i mang thng hiu Hanel (mt hng ch lc) khng nh v tr trn
thng trng. N m 1994 sn lng t i v i t mc k lc 111.700 chic, doanh thu
279 t ng . Hanel cn lin kt v i hng n hnh O R I O N thnh lp cng ty
31

lin doanh sn xut n hnh. S thnh cng ca Cng t y ORION-Hanel khin


Hanel tr thnh m t trong nhng doanh nghip nh nc i u trong vic tip
cn vi cng ngh v phong cch qun l m i trong ngnh in t. Thnh cng
ny khch l Hanel tip tc ti n hnh lin doanh lin kt v i hng ORION, v i
tp on D A E W O O v tp on S U M I T O M O , hy vng s m rng phm v i hot
ng t th trng trong nc sang th trng nc ngoi. M t s lin doanh
c c nhng thnh cng nht nh nh lin doanh Sumi-Hanel. Lin doanh
chnh thc nhn c giy php u t vo thng 6/1996, ch y u sn xut dy
in cho t v xe my, sau gn mt nm trin khai hot ng, t i thng 1/1997
Sumi-Hanel c hp ng xut khu l hng u tin sang Nht Bn.

Sau 7 nm

L i Hp Nhn, http://chungkhoan247.vn/Desktop.aspx/TinDN/Hoatdong doanhnghiep/Cong ty din tu Ha Noi Hanel-Mot chang duong ve vang/


3 1

68

hot ng,vn u t ca lin doanh ln ti 64 triu USD. N m 2004, doanh


thu t trn 46 triu USD. N m 2005, lin doanh u t thm hn 2,5 triu
USD

32

.
C c m t s v n nht nh, Hanel chuyn t lnh vc sn xut cng

nghip in t sang lnh vc k i n h doanh a c, k i n h doanh h tng k thut v


dch v k h u cng nghip. T u y nhin, t n m 1995-1999, Hanel bc vo thi k
kh khn: m t mt do khng hong ti chnh trong k h u vc, mt khc do phi
cnh tranh v i hng T r u n g Quc nn th phn ca Hanel thi gian b thu hp.
T nm 1999, Hanel iu chnh nh hng pht trin sn xut, nng cao cng
ngh; t chc li h thng phn phi nhm a sn phm mang thng hiu
Hanel vo th trng n i a v i phng thc gi cnh tranh, tng cng qun l
cht lng sn phm... N h vy, cng ty tng bc phc h i v pht trin.
Hanel cng bt u thc hin chin lc a dng hoa sn phm. N m 2001 Hanel
sn xut thnh cng t i v i m n hnh phang, u VCD, D V D , qut in v cc sn
phm in gia dng khc mang thng hiu Hanel, c th trng n nhn kh
thun l i . T nm 2004, Hanel cng p dng H thng Qun l cht lng theo
chun ISO 9001:2000. Sn phm ca Hanel c bnh chn l hng V N cht
lng cao.
Sau 20 nm hot ng, Hanel tr thnh mt trong nhng cng ty hng
u ca V i t N a m trong sn xut kinh doanh hng in t dn dng; sn xut,
kinh doanh cc sn phm cng ngh thng tin, cc sn phm c kh in t v t
ng hoa cng nghip. en nm 2007, cng ty c 24 cng ty thnh vin v i
hn 8.300 nhn vin, tng doanh thu t 278 triu la M .
33

http://muasam247.vn/Desktop.aspx/Tin-DN/Hoatdong_doanhnghiep/Cty_lien_doanh_SumiHanel-Mo_hinh_hop_tac_hieu_qua/
32

33

http://www.vtc.vn/congnghe/tnhoc/176701/ndex.htm

69

N m 2007, Cng t y CP V i n thng H N i (Hanoi telecom) chnh thc gia


nhp th trng v i n thng d i ng bng vic cung cp dch v in thoi di ng
(mng H a n o i - Hanel - H T M o b i l e ) theo cng ngh C D M A 2000 l x EV-DO, sau
chuyn i sang cng ngh e G S M n m 2008. e n ngy 25/3/2008. Hanel
k tha thun hp tc sn xut m y tnh thng hiu V i t v i Intel, theo Hanel
tr thnh nh sn xut ( O E M ) ca Intel ti V N . Theo tha thun hp tc ny,
Hanel cam kt s s dng 1 0 0 % cng ngh x l ca Intel trong tt c cc sn
phm ca mnh, v s dng phn l n bo mch ch gc ca Intel trong cc sn
phm m y tnh bn, m y tnh xch tay v m y ch cho cc d n gio dc v
d n chnh ph. N h vy, Hanel c l i th trong vic a ra cc sn phm cng
ngh m i nht ca Intel v i cht lng cao v gi c cnh tranh. Intel cam kt
s h t r Hanel trong vic ng dng cc gii php, cng ngh, cc sn phm m i
trong lnh vc cng ngh thng t i n v truyn thng nh cc sn phm m i da
trn cc nn tng tin tin nht ca Intel... Ngoi ra, Intel v Hanel cng ng
thi tha thun s y mnh hp tc trong cc chng trnh chnh ph, v d:
chng trnh m y tnh gi r cho cc trng hc .
34

Tuy nhin, n m 2008 tnh hnh kinh t suy thoi k m v i cam kt m ca


th trng cho hng ha nc ngoi, cng v i nhiu doanh nghip ngnh in t
khc, Hanel cng gp nhiu kh khn. K h i im l Cng t y T N H H n hnh
Orion Hanel, lin doanh gia Cng t y in t H N i v i tc H n Quc thnh
lp t n m 1993, chuyn sn xut n hnh, ph kin n hnh, sng in t.
Thnh lp t n m 1993, cng t y ny tng l im sng trong khi cc doanh
nghip c v n u t nc ngoi ca TP nhng t thng 4/2008 n nay, gn
1000 cng nhn y khng c vic lm. H i n nay s n ca Orion Hanel
ln t i hn 40 triu U S D v khng cn kh nng duy tr hot ng. Sau nhiu ln

Tri Hiu, Hanel tr thnh E M ca Intel ti Vit Nam, www.vnn.vn ngy 3/27/2008
70

lm vic v i U B N D thnh p h v i din cng on, lin doanh ny tnh n


hai phng n, hoc np n ra ta x i n ph sn; hoc bn li cho doanh nghip
khc. N h n g trong b i cnh suy thoi k i n h t ton cu, kh tm c nh u t
nn ngy 15/12/2008 lin doanh ny np n x i n ph sn v c U B N D
TP chp nhn . S kin ny lm nhiu cng ty ngnh in t khc phi e ngi
35

v bo hiu nhng kh khn m i ca Hanel trong thi gian t i .


V i hai trng hp v hai cng t y in hnh cho doanh nghip F D I v
doanh nghip n i a, chng ta thy h u c n lc tham gia chui gi tr
ton cu. L m t thnh vin trong tp on Sony hng mnh, cng ty Sony V i t
N a m c k hoch trin khai tham gia chui gi tr ton cu m t cch kh ton
din. Cng ty Hanel cng c tham vng trin khai cc hot ng thit k, sn
xut, branding, phn phi c trong v ngoi nc thng qua lin doanh lin kt
vi cc doanh nghip nc ngoi, nhng u t c phn cn dn tri, cha trng
tm. C hai doanh nghip t c m t s thnh t u nht nh trong tham gia
G V C ngnh in t V i t Nam nhng u ang gp m t s kh khn k h i phi
ng u v i p lc cnh tranh ca hng ngoi nhp k h i V i t N a m thc hin
cam kt m ca th trng n m 2009. M t trong nhng nguyn nhn cho tnh
trng ny l do hai doanh nghip cha p ng kp s thay oi v cng ngh, k h i
vn cn sn xut T V dng n hnh trong k h i th trng ang chuyn sang T V
LCD. Thc t ny cho thy cc doanh nghip in t V i t N a m s phi chun b
c nhng i sch m i nhm duy tr th phn v tip tc pht trin trong thi
gian t i .

Orion-Hanel gp kh, VU Forums

cp nht 18/08/2008

71

CHNG 3
M T S GII P H P N H M N N G CAO K H N N G T H A M GIA C A
C C D O A N H N G H I P I N T V I T N A M T R O N G C H U I G I TR
TON CU
3.1.Bi hc k i n h n g h i m c a m t s quc gia k h i t h a m g i a c h u i gi tr hng
in t t h gii

3.1.1.Nht Bn
Ngnh cng nghip in t Nht Bn l m t trong nhng ngnh ln nht v
tin tin nht th gii, pht trin v cng nhanh chng t sau chin tranh th gii
th li. Hot ng da vo vic lp rp sn phm, ngnh in t Nht Bn sm
phc hi hn cc ngnh khc. n g u l 3 hng in t l n l Hitachi, Toshiba,
Mitsubishi Electric) v 4 hng sn xut in dn dng l Matsushita Electric,
Sanyo Electric, Sony, Sharp. C th ni rng cho n by gi, Nht Bn rt
thnh cng trong chui gi tr hng in t th gii v V i t N a m c th tip cn
bi hc thnh cng nh th no

- p dng m hnh "n su bay "


Nht Bn rt linh hot trong vic chuyn hng sn xut theo m hnh n
su bay. T thp nin 60 v 70 ca th k 20, nhm i ph v i chnh sch hn
ch nhp khu ca cc nc ang pht trin v chi ph lao ng tng ln, cc nh
m y Nht Bn bt u chuyn sang khu vc n g N a m nhm tm k i m ngun
nhn cng tt v r. Tc m rng sn xut ra nc ngoi tng mnh m vo
nhng n m 80 v 90. Tn dng l i th v cng ngh in t, Nht B n d i
chuyn vic sn xut m ch ch trng vo thit k v phn phi. T u y nhin theo
nhm tc gi th k i n h nghim nng cao vai tr trong chui gi tr hng in t th
gii bng vic p dng m hnh n su bay cng nh pht trin mnh khu thit
k v marketing ca Nht B n c th l bi hc k i n h nghim cho V i t N a m trong
vic la chn chin lc tham gia chui ca V i t N a m trong di hn b i v hin
72

ti, nng lc sn xut hng in t v nng lc s h u cng ngh ngun ca V i t


Nam cn rt y u k m v V i t N a m khng phi l quc gia i u trong cc hot
ng pht m i n h cng ngh nn trong hot ng chuyn giao cng ngh hng in
t th V i t N a m ng vai tr l nc tip nhn cng ngh t cc quc gia pht
trin
-

Tng cng s lin kt nhm i ph vi cnh tranh

N h m i ph v i vic cnh tranh gay gt t cc hng sn xut hng in t ln


ca th gii nh M v cc hng n t cc nc ang pht trin chu A nh
Hn Quc, i Loan, trong vic sn xut cht bn dn v bo mch ch, cc hng
in t Nht Bn lin kt cht ch v i nhau ng t h i gii thiu nhiu sn
phm m i c bit ch trng pht trin cc sn phm cng ngh thng t i n v dch
v truyn thng rt hp dn gii tr nh m i n i disc, h thng nh v ton cu GPS,
h thng giao thoa thng minh (ITS).
- Ch trng vn bo v mi trng
M i trng s l mt trong nhng vn quan tm nht ca nhn loi trong
th k ti. V vy cng nh cc ngnh ch to khc, ngnh in t Nht Bn cng
phi tm ra gii php khc phc vn ny. N h n g cng ty mun tn ti v
tip tc pht trin mnh trong tng lai, ngoi vic tm k i m nhng sn phm v i
chc nng m i phi p ng cc i hi nh gim nhu cu v nng lng ca sn
phm nh tng t l ti sinh. Lut ti s dng in t dn dng ca Nht Bn
bt u c hiu lc vo nm 2001 theo i v i 4 mt hng l ti v i , my iu
ha, t lnh, m y git, cc cng ty in t dn dng phi t thu thp c
ti s dng. T r o n g iu k i n hin ti, Vit N a m cng khng phi l mt ngoi l
khi m cc nh u nc ngoi v ang gp phi nhng thch thc i v i vn
bo v mi trng v x l cht thi in t. N h nc V i t N a m cn sm ban
hnh cc qui nh v thu hoc ph mi trng v hot ng ti ch hng in t

73

qua s dng nhm bo m vic tit k i m nguyn liu sn xut v khng gy


nh hng xu n mi trng c bit l ngun nc V i t N a m hin nay.
3.1.2. Trung Quc
- Xy dng chin lc pht trin bn vng hng ti cng ngh hng in t
i v i nn k i n h t ton cu th T r u n g Quc khng cn l nn k i n h t
hng v xut khu n thun na. D o c l i th v gi nhn cng thp nn hin
ti, T r u n g Quc vn ang l nh sn xut ln nht th g i i v v th chnh l
nguyn nhn lm cho gi nhn cng T r u n g Quc tng. Quan trng hn th chnh
ph T r u n g Quc bng nhng n lc theo ui t l tng trTig bn vng ca
mnh, m u n gim s ph thuc vo u t v nhu cu ca th trng nc ngoi.
Chnh sch ca T r u n g Quc hng ti l pht trin cc ngnh lin quan n cng
ngh v tng kh nng sn xut nhng sn phm c gi tr cao. Thay v tp trung
sn xut theo hnh thc OEM, T r u n g Quc ang ch trng sn xut theo thit k
ring ( O D M ) . H n na Trung Quc cng l nc u tin c gng duy tr m t
nn sn xut rng ln, pht trin th trng tiu dng 1,3 t dn ng thi da vo
kh nng ca mnh cung cp cho th trng th g i i nhng hng ha dch v c
gi tr cao. N m 2005, doanh s bn l ca T r u n g Quc vt qua con s 827 t
USD, tng gn 1 3 % , so v i nm 2004 v l t l tng trng cng k cao nht ca
nc ny t nm 1997. Chnh sch ca Chnh ph s tp trung vo vic gia tng
hn na thu nhp c nhn v khuyn khch tiu dng ni a. T l ny s tip tc
gia tng v t mc cao nht l 1,2 nghn t U S D vo n m 2010. Bn cnh T r u n g
Quc, V i t N a m cng l quc gia c dn s ng 13 th g i i v i dung lng th
trng tiu th l rt ln. V i t N a m c th tp trung vo vic cung cp hng in
t cho th trng n i a trnh s ph thuc vo hng in t nc ngoi. Tn
dng l i th nhn cng r, cc doanh nghip V i t N a m c th tin hnh nhp khu
linh kin v lp rp trong nc, kt hp v i chnh sch gim thu ca chnh ph

74

gip h gi thnh sn phm in t. c th l cch thc h u hiu gip hng


in t ca V i t N a m tip cn tt hn v i th trng ni a.
- Ch trng nng cao cng ngh xy dng thng hiu cho sn phm in t:
c bit nhanh chng "thch nghi hoa" cng ngh nhp khu, cc doanh
nghip T r u n g Quc bt u to ra khng t cc sn phm ca chnh mnh v i k h
nng cnh tranh cao. N m 2004, th d-Tp on Z T E T r u n g Quc ch to
thnh cng GoTa-H thng truyn pht s liu theo cng ngh k thut s vi tc
truyn cc nhanh v tr thnh bn quyn T r u n g Quc u tin thuc lnh v c
vin thng c rao bn ( c chuyn giao cho nhiu i tc, trong c
Malaysia, Nga, a n Mch).
N h n g g khng c kh nng t nghin cu ch to, T r u n g Quc sn sng
b tin mua ton b. Sau khi mua m t b phn ca tp on I B M vi gi 1,25 t
USD, Hng Lenovo T r u n g Quc tr thnh nh sn xut my tnh ln t h 3 th
gii (sn phm mang thng hiu Lenovo c mt ti M v c gi bn r t
15-20% so v i mt hng cng loi mang logo I B M ) . Nht Bn cng l mc tiu
sn lng cng ngh m i ph bin ca cc doanh nghip T r u n g Quc. n nay
Trung Quc chi trn 100 triu U S D e mua bn quyn Nht Bn (trong c
cng ngh sn xut m y in cng nghip Akiyama).
Con s nhng sng ch ng k bn quyn ti T chc S hu Tr tu th
gii phn nh bc tranh bng no cng ngh trung thc nht. v phng din ny,
nm qua, vi s bn quyn ng k tng 2 1 2 % so v i nm 2000 , T r u n g Quc
36

vt x a Canada, Australia v Italia.

C dp qua kho st ngnh C N T T r u n g

Quc, TS. Chris Bannister, Gim c iu hnh P4, nhn xt: "Ti thc s ngc
nhin trc phng php tip cn ca trnh iu luyn ca cc chuyn gia
Trung Quc vi in thoi th h 3G, trc ht l kh nng truyn ti cc nhanh
36 AsiaTime, 3/2006 http://vst.vista.gov.vn/home/database/an_pham_dien_tu/MagazineName.2004-0422.2018/2 006/2006_00034/MItem.2006-08-16.2913/MArticle.2006-08-l 6.4205/marticle_view

75

thng tin. Nhng gii php, m Tp on Huamei gii thiu khng h thua km
cht lng bt c nh cung cp thit b vin thng hng u no, trong khi gi c
li mm hn"-.
M t s t hp cng ngh Trung Quc nh Galactic C o m p u t i n g ( Thin
Tn) thng bo rng, trc n m 2010, h s ch to thnh cng siu m y tnh v i
cng sut l n hn m t ngn t php tnh/giy. Chnh p h T r u n g Quc khng
tic tin u t cho cc nh khoa hc thuc V i n H n L m K h o a hc T r u n g Quc
v Tp on Semiconductor Manufacturing International Corp (Thng Hi)nhng ngi ang thc hin Chng trnh nghin cu ch to siu chip-sn phm
s lt a v c tn ca Intel v A M D

( M ) " . N h vy nn cng nghip in

t ca T r u n g Quc nhanh chng ui kp cc nc tin tin trong k h u vc v


trn th gii.
- Xy dng chin lc hot ng ton cu c ch trng n th tr
ng ni a
K h i th trng trong nc ca Trung Quc pht trin, cc cng ty nh
gi cc chin lc k i n h doanh ca h mt cch khch quan gia mt bn cung v
mt bn cu. V d l i th sn xut gi r ca Trung Quc c th b li b i thi
gian tip cn th trng lm cho chui cung ng th trng nc ngoi c m
rng. N h m tc gi cho rng cc doanh nghip in t ca V i t N a m cng c th
tip cn chin lc ny. L i th nhn cng r V i t Nam s to cho V i t N a m
tip cn v i hai khu quan trng trong chui l khu thit ke v sau l phn
phi hng in t ra th trng ton cu.
Thc t, cc cng t y hng u ca Trung Quc ang m rng sn xut ca
h v hin din nc ngoi cho thy rng chin lc k i n h doanh ton cu ng
n c quyt nh bi m t lot cc iu cn cn nhc khc, khng ch c gi c.

37 Asia Tme, 3/2006

http://vst.vista.gov.vn/home/database/an_pham_dien_tu/MagazineName.2004-04-

22.20I8/2006/2006_00034/MItem.2006-08-I6.29I3/MArticle.2006-08-16.4205/marticle_view

76

Ngoi vic nh thu l i cc hot ng ca h, cc cng ty s nhn ra mi quan


h cng sinh n i bt gia s sn xut v tiu th T r u n g Quc. K h i cc khch
hng T r u n g Quc tr nn kh chiu hn, s sn xut cng phi xut hin v i tnh
cht cc b tha m n nhu cu. Cc cng ty nhy bn nhanh chng thch ng
v ginh c nhng c h i ny, thng chuyn giao nhiu quyt nh hn, to
nn nhiu nhim v cho T r u n g Quc v tng cng tnh linh hot trong hot ng
ca

h. V i vic c c l i th v nng lc ang trn pht trin ca T r u n g

Quc, nhiu cng ty i u gii thiu v th ca Trung Quc, sng ch v thit


k ra cc sn phm bn ngoi nc v a n cc th trng khc. V d trung
tm nghin cu v pht trin Motorola Trung Quc pht trin cng ngh cho
php ngi g i s dng bng tay thch hn l dng bt. Chin lc y mnh
pht trin ra nc ngoi ca Trung Quc cng c th c tip cn bi cc doanh
nghip sn xut hng in t ca Vit Nam bng cch ch trng vo khu thit k.
Cc doanh nghip in t V i t Nam bc u cn tp trung vo xy dng v pht
trin vai tr ca mnh trong khu thit k to cho vic chim lnh vai tr trong
khu phn phi. Hot ng thit k c th c thc hin trn m t s chi tit
trong sn phm. T r o n g nhng ngy gia thng 12/2008, T r u n g tm nghin cu v
thit k v i mch ( I C D R E C ) ca Vit Nam gii thiu m t loi chip v i x l
(SG-8V1) cho php tng tc x l v dung lng b n h ln t i 4 ln v s c
gi t 3 n 4 USD/con. Tnh vt tri ca con chp SG-8V1 so v i con chip
AT90S8515 (Tmel-M) v chp PIC 18F4320 (Microchip- M ) l v mt k thut.
Con chip ca V i t N a m c tc x l cao hn hai cao hn hai con chip ny gp
4 ln bi k i n trc pipeline 5 tng so v i kin trc pipeline 2 tng ca 2 con chip
c sn xut bi H o a K. Tnh u vit ca con chip V i t N a m l gi thnh r
hn 3 0 % nn c th cnh tranh rt tt v i cc con chip cng loi. Trc mt, c o n
chp SG-8V1 s tip cn th trng trong nc theo cc hng nh: phc v trong
cng nghip nh s dng chp xy dng nhng ng dng c th cho cc thit
77

b in t dn dng nh m y git, iu ha, t lnh; phc v th trng v i cc


sn phm in t chuyn dng v phc v cc ng dng quc phng, khai thc
thm d.
- Duy tr mt chin lc cn bng theo hng cnh tranh
H i u c sc thi v s phc tp trong hot ng T r u n g Quc l vn
sng cn. Cc cng ty a quc gia phi chp nhn s xut hin ca m t s l i th
nht nh ca cc cng ty a phng Trung Quc. T r o n g th trng c s cnh
tranh khc nghit ny, s trung thnh ca khch hng thp v vng i sn phm
ngn gn lin v i s thay i cc k ln, ch y u trong cc vn a l, ngn
ng, vn ha, thu nhp, kin thc a phng.
Trn m t phm v i rng hn, cc cng ty a quc gia cn c c c phn
ca nhng cng ty chin lc ca h. S cnh tranh ca cc bn tham gia ny
ang c x u hng tng mnh hn trong nhng th trng phc tp v m t phng
php tin phong cam kt ha hn s c l i hn cho cng ty hn l phng
php c h v nhn. Cc cng ty a quc gia s cn nhc 3 s la chn trong lnh
vc ny.
+ Tm k i m c hi tuyn dng v hp tc v i nhng i tc a phng
Trung Quc-nghin cu b sung. V d nh hot ng tip th marketing, ti tr
v cc c h i thng nghip ha.
+ Cng tc v i cc i tc Trung Quc trn cc th trng ni bt khc. Cc
hng ca T r u n g Quc thng c nhiu kinh nghim hn trong mi trng ny v
trong m t s trng hp, h d c chp nhn hn.
+ X e m xt cn nhc v nh gi tnh hnh th trng, ni m cc hot ng
T r u n g Quc thng c bo v nhm hn ch cc i th cnh tranh v i cng
ty T r u n g Quc th trng trong nc. M t s cng ty thng mi in t n i a,
tr chi trc tuyn ang b cc cng ty nc ngoi ginh c trc k h i b a s
ch trch v cnh tranh quc t
78

- Gn kt s hp tc ca cc doanh nghip ni a.
L m vic di s qun l ca chnh quyn a phng, cc cng t y k i n h
doanh v cc trng i hc c lin quan cho php cc hng c quan h gn b
qua li, cc k hoch c tnh n quyn l i ca a phng nh vic pht trin
trnh cng ngh. T r o n g bi cnh th trng ang pht trin v i tc chng
mt T r u n g Quc, nhng s u t nh vy gip cho cc hng nc ngoi tr
nn pht trin theo m t hng nht nh. Cc cng t y a quc gia sm nhn ra
tm

quan trng ca tiu chun cng ngh khng dy k thut s TD-SCD

MA

(truy cp a phn m kt hp theo phn vng thi gian - time division synchrous
code division multiple access) ti s thnh cng ca h T r u n g Quc v nhanh
chng y mnh cc chin lc kinh doanh. C hai cng ty Siemens v N o k i a
u t hiu qu trn 100 triu U S D nng cao tiu chun, trong k h i cc cng
ty khc nh Alcatel, Ericson, Motorola vn cha c ng tnh g.
N h n g quyt ngh ca T r u n g Quc nhm khc phc nhng ro cn hin ti
trong ngnh cng ngh v chim c li th tin phong trong ngnh ny. V vy
m cc cng t y a quc gia nn thng xuyn theo di nhng ng tnh t pha
chnh ph, xy dng cc m i quan h ph hp v i l i ch ca cc bn. Trc mt
th trng rng ln, tng trng mnh nh T r u n g Quc th cc cng ty a quc
gia ny kh m b qua nhng cuc cch mng tiu chun t nc ng dn nht
th gii ny.
M t m i n h chng in hnh l Microso. Gn y tp on ny k
hng hot cc tha thun v i B Cng nghip Thng t i n T r u n g Quc, cam kt ti
tr hng triu l a gip pht trin ngnh ny v lm gim khong cch v
cng ngh thng t i n gia thnh th v nng thn. M i c r o s o lm vic v i B
Cng ngh Thng t i n vvic xy dng 5 trung tm thng t i n ln v iu ny c
th gip nng dn c th d dng khai thc v tm k i m thng tin. Tp on ny
s o to trn 70.000 k s phn m m , cung cp cc chuyn gia t vn, o to

79

cho m t s cng t y phn mm

ca T r u n g Quc v cng tc v i B Cng ngh

Thng t i n thnh lp m t s trung tm nghin cu v pht trin cc vng nng


thn pht trin, ng dng cng ngh phn mm mi.
V i m c tiu tm k i m l i nhun, T r u n g Quc d nh s m rng tiu
chun ny nc ngoi. V iu ny cng ng v a i tr quan trng trong m t s
th trng m T r u n g Quc c bit quan tm t i nhng nh hng k i n h t, chnh
tr ca n. Doanh thu bn l hng in t T r u n g Quc d bo s tng khong 2/3
trong 4 n m na.
- u t thch ng cho ngun nhn lc
C quan im cho rng v tr ca T r u n g Quc tp cui cng ca s pht
trin chui gi tr, rng chnh sch ca chnh ph ch tp trung vo cung cp
ngun lc cho vic tng khai thc nguyn nhin liu. T r u n g Quc c s lng nh
nghin cu khoa hc v k thut ln t h hai th gii, t nm 2005 n 2010, t
nc ny s o to ra ba triu k s, gp gn 9 ln s ngi s tt nghip M.
Rt nhiu n lc ca Bc K i n h nhm tng s ng k hc cao hc v c khuyn
khch sinh vin du hc quay li lm vic T r u n g Quc. N h n g ngi quay tr v
ang tin t i k hoch xy dng nhng d n nghin cu v pht trin ca chnh
h v i nhng khuyn khch rt tch cc gm nhng khon tr cp rt ln v m ra
rt nhiu c hi. N h i u ngi tr v nc mang theo nhng hiu bit v th
trng chu A u v kinh nghim qun l ngun lc rt gi tr cho cc cng t y
trong nc.
-

Thu hp khong cch trong gio dc


N h chnh sch thu ht nhn ti, hin T r u n g Quc c mt ngun nhn lc

kh phong ph cho ngnh. V d nh hu ht nhng sinh vin m i ra trng, t


k i n h n g h i m lm vic thc t trong cc d n v lm vic theo nhm. M c d
tng lai ngun nhn lc cht lng cao ca T r u n g Quc kh sng sa, nhng
chnh ph T r u n g Quc cng ang c k hoch ci tin nn gio dc t h u hp
80

khong cch v i cc nc tin tin. N h m tc gi cng ng v i quan dim


chin lc pht trin ngnh cng nghip in t ca V i t N a m nn tp trung vo
o to i ng lao ng c lnh vc thit k v cng nhn lnh ngh tham gia
vo cng on sn xut. Bng chng cho thy V i t N a m h i n nay cng m
rng pht trin cc trng o to v lnh vc cng ngh thng t i n nhm o to
v cung cp nhn lc cho ngnh sn xut hng in t V i t N a m
3.1.3. Thi Lan
- Chuyn hng chin lc pht trin kinh t t "sn xut thay th nhp khu "
sang chin lc "sn xut hng v xut khu "
H i n nay Thi L a n to dng c mt nn cng nghip in t c kh
nng cnh tranh trn ton cu. Cc chnh sch c u tin thc hin ng vai tr
nng ct trong vic to lp mi trng thun l i cho vic pht trin ngnh cng
nghip. N h vic thc y thng mi v u t trc tip nc ngoi ( F D I ) m
ngnh cng nghip nc ny c c cc cng ngh tin tin th gii. Thi
Lan sa i nhiu chnh sch nhm thch ng kp thi v i x u th thay i
nhanh chng ca nn k i n h t ton cu. Cc quan chc Thi L a n nhn thy rng th
trng n i a cn qu nh hp v iu ny s gy kh khn cho tin trnh cng
nghip ha, do nc ny chuyn hng chin lc pht trin k i n h t t "sn
xut thay th nhp khu" sang chin lc "sn xut hng v xut khu"
- Ch trng thu ht FDI cho cng nghip in t
B u t Thi L a n a ra cc chnh sch nhm khuyn khch v h tr
cc nh u t nc ngoi trong s c bao gm vic gim thu nh vo hng
nhp khu dng cho sn xut sn phm in t xut khu, n i lng qun l i
vi cc doanh nghip c v n u t nc ngoi v d phng cc thit b c bn
ca doanh nghip. Chnh cc chnh sch t do k i n h t cng v i lc lng lao
ng tay ngh cao, gi r bin Thi L a n tr thnh m t mt xch quan trng
trong hot ng sn xut nh hng xut khu ca cc cng ty xuyn quc gia.
81

Thi L a n v ang n lc xy dng t nc ca mnh thnh mt dim


thu ht cc nh u t bng cch hng cc dng tin F D I t i cc k h u vc trng
im quc gia. Chnh ph lp cc bn k hoch k h u y n khch cc knh u t
chuyn hng vo cc vng nng thn v cc ngnh quan trng khc nh nng
nghip v in t.
T r o n g khong thi gian t 1986 n 2001, c khong 4,5 t c u t
vo ngnh cng nghip in t. F D I vn tip tc ng m t vai tr quan trng
trong vic chuyn giao cng ngh, ti chnh v qung co hng in t. Thng
mi cng c tc ng l n t i mc tng trng ngnh cng nghip in t. Hin
ti cng nghip chim 3 0 % tng k i m ngch xut khu ca Thi Lan v to vic
lm cho khong 300.000 lao ng. M t hng xut khu ch lc bao gm a
cng k m cc l i n h kin mch dn (IC), cc sn phm ny ln lt chim 2 1 % v
2 0 % tng lng hng in t xut khu. en nay Thi L a n l nc th hai th
gii v sn xut cng ( H D D ) sau Singapore.
Thi L a n t c nhiu thnh cng trong vic thu ht F D I v trong tng
trng xut khu hng in t, tuy nhin cc hot ng trong ngnh cng nghip
vn ch gii hn vic lp rp. Mc d nng lc sn xut ca cc doanh nghip
Thi L a n vn c du hiu tng trng nhng k nng thit k v pht trin sn
phm vn cn mc thp. V nguyn nhn ny m hin ti cc chnh sch ca
chnh ph tp trung ch yu vo vic nng cp cc cng ngh t nc ngoi v
thc y pht trin sn phm m i thay v vic k cc hp ng sn xut nh.

- ng dng cng ngh cao trong ngnh in t


Thi L a n t c thnh cng trong tip cn v p dng cng ngh t
nc khc nhm ci thin nng sut lao ng v ha nhp vo nn kinh t ton
cu. T l tng trng hng nm ca nn k i n h t Thi L a n t mc trung bnh
dao ng t 7,3 n 7,8% sut 4 thp nin gn y. Sut 4 thp nin gn y,
ngnh sn xut ng gp r rt vo tc tng trng vt bc ca nn k i n h t.
82

Cng nghip in t ng vai tr quan trng trong tng trng xut khu ca
ngnh sn xut. in t chim 3 0 % tng k i m ngch xut khu. H i n nay Thi
Lan ang n m trong tp 5 nc dn u v xut khu cc sn phm lin quan m y
tnh v l th trng quan trng v mt s sn phm nh a cng, bn phm v
m y i n trn th trng th gii.

- Tng cng bo h s hu tr tu
Thi L a n ban hnh o lut cp bng sng ch vo nm 1979. M c tiu
ch y u ca o lut ny l khai thc quyn s hu tr tu e thc y s thnh
vng ca nn kinh t. N h n g c nhn/t chc khng phi l cng dn m m u n
c bo v quyn s hu tr tu c yu cu phi np n vo Thi L a n trong
vng 12 thng t lc in vo bn ng k bo v s hu ti nc mnh. i v i
ngnh in t vic bo v thit k ca cc h thng in t l rt quan trng. S
pht trin ca m t thit k mch in hp nht cn c u t c trng dim.
Tuy nhin thit k ny c th rt d b sao chp v xy dng nhng thnh
phn ng dng sn sng tung ra th trng. V vy nu khng c s bo h nhng
thit k ny th cc hng v cc t chc c bit rt c th s u t thi gian v
ngun lc ca mnh cho s pht trin ca h thng ny.
cng l l do m Thi Lan a ra Lut bo h cc thit k mch in
hp nht vo nm 2000. Lut ny cng bo h cho cc thit k mch in m i l
hoc cc thit k l kt qu ca vic sp xp li cc thnh phn tiu chun. L u t
ny cng yu cu bo h trong nm k t ngy sp t hoc ngy u tin khai
thc thng mi.
Phn l n nhng sn phm c gi tr cao c ti xut khu v nc ca
nhng nh u t nc ngoi, nh trong trng hp ca M v EU, hay c
chuyn n nhng giai on khc ca sn xut nh trong trng hp ca N h t
Bn v A S E A N

- Mm do trong vic hp tc vi cc TNCs


83

U y ban u t ca Thi L a n (Booard o f Investment - B I ) thnh lp


Ban kt ni pht trin cng nghip- U n i t f o r Industrial Linkage Development
( B U I L D ) , n h m mc ch tng cng quan h gia cc nh sn xut v nh phn
phi, pht trin cng nghip p h tr. Ban ny t h u ht c nhiu T N C s n i
ting trong cng nghip in t nh Hitachi, Toshiba, I B M , Fujitsu, Canon v
Sony tr thnh thnh vin ca B U I L D . N h vy, hot ng sn xut v chuyn
giao cng ngh gia cc thnh vin ca B U I L D cng c tng ln. B U I L D cn
t chc cc kha hc nng cp cng ngh v tiu chun sn xut cho cc SMEs.
Cc cng ty in t Thi L a n cng mm do trong h p tc v i cc TNCs, nh tr
thnh nh cung cp linh kin hoc i tc sn xut cho cc T N C s nc ngoi.
Chnh n h vy, h tranh th c s tr gip v cng ngh ca T N C s thay v
phi i u v i s cnh tranh ca cc tp on ny.

3.2. nh gi kh nng tham gia ca cc doanh nghip Vit Nam trong GVC
3.2.1. Thnh cng
Thng qua vic phn tch cc ti liu thu thp c v kt qu iu tra ca
nhm nghin cu, chng ta c th thy cc doanh nghip ngnh in t V i t nam
c c m t s thnh cng sau:

Sau k h i tham gia giao dch v i i tc nc ngoi, nng lc ca doanh

nghip c ci thin. Nng lc sn xut, thit k v c nng lc marketing


u tng ln ng k. Nng lc xc tin bn hng c ci thin nhiu nht, tip
n l cht lng sn phm. Nng lc nh gi sn phm v pht trin sn phm
c c ci thin nhng khng nhiu. Nng lc phn phi th trng xut khu
tin trin t nht. c bit l k h i D N N N , khi vn thng c xem l tr tr v
km hiu qu nhng k h i tham gia vo GVC, hiu qu k i n h doanh tng trng
ng k.

84

K t qu k i n h doanh ca doanh nghip cng c ci thin ng k,

c v doanh s, th phn, tc tng trng, l i nhun v t sut l i nhun. iu


ny cng chng t s trng thnh ca doanh nghip V i t nam.

K i m ngch X K hng in t ni ring v k i m ngch k i n h doanh ni

chung ca ngnh u tng nhanh trong thi gian qua. K e hoch xut khu ca
n h m hng ny trong n m 2008 l 3,5 t USD, tng 5 9 , 1 % , m t tc tng
trng kh n tng

38

3.2.2. Tn ti
Cuc kho st cng cho thy m t s tn ti ng lu nh sau:

Trc ht, mc ci thin v kt qu hot ng sn xut k i n h

doanh ca cc doanh nghip V i t nam nh hem nhiu so v i mc ci thin


nng lc sn xut k i n h doanh ca doanh nghip, ch bng m t na mc ci
thin nng lc sn xut k i n h doanh ca doanh nghip. iu ny cho thy t n ti
mt h s h m trong quan h gia nng lc kinh doanh v kt qu k i n h doanh.
T r o n g s cc ch tiu kho st v kt qu k i n h doanh, doanh s l c ci thin
nhiu hn c, t sut l i nhun c ci thin t nht. iu ny cho thy hiu qu
k i n h doanh ca cc doanh nghip in t V i t Nam cn thp, cha xng v i nng
lc kinh doanh.

N h m doanh nghip F D I lun chim v tr dn u v mc thc

hin cc chc nng OBM, ODM. iu ny cho thy nng lc branding sn phm
ca cc cng ty n i a cn rt yu km. Cc cng ty sn xut hng in t bng
thng hiu v thit k ca chnh h u l doanh nghip c v n u t nc
ngoi. y chnh l l do c s chnh lch gia kt qu hot ng sn xut k i n h
doanh ca cc doanh nghip V i t Nam v i mc ci thin nng lc sn xut
k i n h doanh ca doanh nghip.

Xut khu din t d kiu vt 2,5 t USD, http://www.veiii.org.vn/

85

T h c trng chung ca ngnh C N T l cn y u v k thut v thiu

cng nhn c tay ngh cao, lao ng ph thng chim t trng ln. s lao ng
c trnh i hc li cha c o to ph hp v i n h u cu s dng. Ngnh
cng nghip in t l ngnh yu cu tnh chnh xc, ng b cao trong sn xut
nhng lao ng V i t N a m y u v thc k lut lao ng, t i n h thn on kt, hp
tc sng to cn yu. L do ca tnh trng ny l m t phn do h thng gi dc
V i t N a m cn t cc trng dy ngh nn s lao ng c o to cha cao. H n
na, doanh nghip ngnh in t V i t Nam cn thiu t m nhn chin lc nn
cha u t thch ng cho vic o to ngun nhn lc dn n lao dng c tay
ngh khan him.

M t trong nhng l do cho tnh trng ny l tnh trng khan him

v n trong cc doanh nghip in t Vit Nam. Theo quan im ca ng Trn


Quang Hng, Tng th k Hip hi doanh nghip in t V i t Nam, y l kh
khn ln nht ca cc doanh nghip in t V i t Nam . L ngnh i hi cng
39

ngh cao v lun cp nht, cng nghip in t cn s v n rt ln. T r m t s


doanh nghip FD, hu ht cc doanh nghip V i t N a m ch y u ch c quy m
va v nh nn v n t, cn tr vic u t i m i cng ngh, pht trin sn phm
mi v tm k i m ngun lao ng cht lng cao. M t s t doanh nghip nh nc
c u t lng v n d i do hn, nhung li u t dn tri, sang c nhng lnh
vc khng lin quan nh bt ng sn, bo him, v.v..., v d nh trng hp ca
Hanel nn lng v n u t cho ngnh in t b thu hp, khng nng cao
cng ngh nh m o n g mun.
3.3. C h i v thch t h c cho ngnh in t V i t N a m t r o n g thi gian t i
3.3.1. C hi

T h i gian qua, nhng thnh cng ca V i t N a m trong k i n h t, chnh

tr v ngoi giao trn trng quc t gip v th v u y tn ca V i t Nam c


39

Doanh nghip in t VN: thiu vn l vn nan gii, http://www.thongtincongnghe.com/article/4886

86

ca V i t N a m c khng nh v ngy cng nng cao. S kin V i t N a m t r


thnh thnh vin chnh thc ca W T O v thnh vin ca H i ng Bo an Lin
hip quc cng khng nh thm v th ny. V i t N a m cn l nc c coi l c
mi trng u t n nh, iu ny l y u t thu ht v n u t nc ngoi vo
nn k i n h t ni chung v pht trin ngnh cng nghip in t ni ring.

H n na, V K hoch v u t - B Cng thng d bo, in t

v linh kin m y tnh l mt hng c th gia tng t bin k i m ngch xut khu
trong giai on t i nh c cc d n u t ln ca nc ngoi vo lnh vc ny
trong thi gian gn y. nh gi ny da trn cc l do sau:
40

Th nht, trong nhng n m gn y, ln sng u t nc ngoi vo lnh


vc in, in t v sn xut linh kin m y tnh V i t N a m tng kh mnh v i
nhiu d n u t rt l n nh d n u t sn xut m y in ca Tp on Canon,
d n u t sn xut chp in t, linh kin m y tnh ca Tp on Intel v nhiu
d n u t khc ca cc cng ty v tinh ca cc tp on l n c hot ng ti
V i t Nam...
D n u t ca Tp on Canon: y l d n u t sn xut m y i n
ln nht V i t N a m do Tp on Canon u t ti K h u cng nghip Q u V - Bc
N i n h v i tng s v n l 50 triu USD, hon thnh vo cui nm 2006. Nng lc
c th sn xut c 700.000 m y in/thng, dnh 1 0 0 % cho xut khu v d kin
s p ng c khong 3 5 % nhu cu m y i n lazer cho ton th gii.
D n u t ca Tp on Intel: y cng l d n u t sn xut chp
in t v linh k i n m y tnh l n nht V i t N a m ca tp on sn xut chp in
t ln nht th g i i d k i n u t ti K h u cng ngh cao TP.HCM. s v n u t
ng k ca d n ny ln n 605 triu U S D v d k i n sn phm ca nh m y
s dnh cho xut khu. Cng v i nhng quyt nh u t ln ny, chc chn

3 l do khin xut khu in t, linh kin m y tnh tng mnh


http://fu-forum.net/forums/showthread.php?=7305
40

87

trong thi gian t i hot ng u t ca cc cng ty v tinh cng nh s tham gia


ca cc d n u t vo sn xut nguyn liu v thit b ph tr cng s gia tng.
Th hai, i v i mt hng in t v l i n h kin m y tnh, i th cnh tranh
ln nht ca V i t N a m l Malaysia, Thi L a n v T r u n g Quc. T u y nhin, l i th
v nhn cng v ang c s dch chuyn t Malaysia v Thi L a n sang V i t
Nam. Ring i v i T r u n g Quc, bn cnh l i th ca V i t N a m v gi nhn cng
th s pht trin k i n h t c coi l qu nng ca nc ny cng ang to ra s
chuyn dch u t ca cc tp on in t ln ca th gii sang V i t Nam.
Th ba, v nhu cu ca th trng th g i i i v i mt hng in t v linh
kin m y tnh c th coi l khng l v y tim nng. Theo nh gi ca chuyn
gia t T r u n g tm Thng mi quc t th th trng nhp khu cc sn phm in
t trn th g i i l rt rng ln v c mc tng trng vng chc. Ch tnh ring
nm 2005, nhp khu cc mt hng in t ca th gii t mc trn 400 t U S D
v tng kh u n khong 8%/nm trong nhng nm gn y. Bn cnh ,
theo cc chuyn gia, ring nm 2005 mc tiu th my tnh trn ton th g i i vo
khong 200 triu chic. D kin n nm 2010 con s ny s l 300 triu chic .
41

y s l c h i ln cho ngnh in t V i t Nam pht trin sn xut v nng


cao doanh s nu bit nm bt c hi.

H i n nay l i th so snh ln nht ca V i t Nam trong ngnh in t

l lao ng c k nng v i chi ph thp, v bn cnh cng ngh cao, y cng l


ngnh cn nhiu lao ng, c bit l trong cc khu sn xut, lp rp. y cng
tng l l i th c nhiu nc trong k h u vc khai thc thnh cng nh T r u n g
Quc, Thi lan,... nhng hin ti gi nhn cng ca h tng ln nhiu nn V i t
N a m cn c k h nng tn dng l i th ny trong mt thi gian na!

T h i gian gn y, Chnh ph V i t Nam cng quan tm nhiu hn

n ngnh in t. V i k vng a ngnh cng nghip in t tr thnh ngnh


41

Bo co ca V Ke hoch v u t - B Thng mi, 2007


88

cng nghip m i nhn, T h tng Chnh ph N g u y n Tn D n g ban hnh


Quyt nh 75/2007/Q-TTg ph duyt k hoch tng th pht trin cng nghip
in t V i t N a m n nm 2010 v tm nhn n nm 2020. M c tiu n nm
42

2010, doanh s sn xut ca ngnh cng nghip in t t 4-6 t USD; to vic


lm cho 300.000 lao ng; c tc tng trng 20-30%/nm. nh hng pht
trin ca cc doanh nghip in t trong nc thi gian t i l: Chuyn dch c cu
sn xut theo hng pht trin in t chuyn dng, bao g m sn xut sn phm,
l i n h kin, ph tng v sn phm ph tr cho cc lnh vc t i n hc, vin thng, in
t y t, in t cng nghip, c in t, o lng, t ng hoa. i v i cc sn
phm in t chuyn dng v ph tng linh kin, cc doanh nghip cn c bin
php nng cao cht lng, tng cng tnh nng sn phm t c gi tr gia
tng cao. N h m sn phm in t dn dng s p dng cc bin php nng cao
cht lng sn phm, gim gi thnh, ci thin mu m tng th phn v th
trng trong nc. V i nhng thnh cng c, nu c chnh sch pht trin
ph hp ca N h nc h tr, ngnh in t s c nhiu c h i thnh cng hn
na!
3.3.2. Thch thc:

Thch thc ln nht ca cc doanh nghip in t V i t Nam hin nay

chnh l t ngy . .2009, thc hin cam kt khi gia nhp WTO, V i t Nam s tin
hnh m ca th trng bn l cho hng ha NK. iu ny s gy kh khn
nghim trng cho cc doanh nghip sn xut hng in t V i t Nam, v N K hng
in t nguyn chic sr hn l sn xut ti V i t nam. y cng chnh l l do
hng lot doanh nghip nh Sony V i t Nam, Orion - Hanel,... ng ca trong
thi gian qua. Tnh trng ny cng ang e da nhiu doanh nghip khc trong

Q U Y T NH C A T H T N G CHNH P H s 75/2007/Q-TTG N G Y 28 T H N G 05 N M 2007 PH D U Y T K


H O C H T N G T H P H T TRIN C N G NGHIP IN T VIT N A M N N M 2010 V T M NHN N N M
2020 httn://YVWw.moi.gov.vn/LDocuroent/Detail.asD?id=2256

89

ngnh, nu khng tm ra c phng hng pht trin ph hp trong thi gian


ti.

Ngnh cng nghip in t k h u vc n g ni chung v ngnh

cng nghip in t V i t N a m ni ring ph thuc qu nhiu vo cc T N C s th


gii, m c bit l cc hng in t hng u ca Nht Bn. T i n h hnh ny cng
trm trng hn ti V i t Nam, ni cng ngh v thit b cn lc hu t l o - 15 n m
so v i k h u v c v th g i i . H i n nay, cc doanh nghip F D I Nht Bn ng mt
4 3

v tr quan trng trong vic hnh thnh v pht trin ngnh cng nghip in t.
N h n g cc cng t y ny ch yu tp trung vo vic lp rp, sn xut hng in t
gia dng nhm p ng nhu cu ni a, thc hin mc tiu thay th nhp khu,
tn dng nhng u i v thu ch khng u t thm V i t N a m v quy m th
trng cn nh b. V vy, s tham gia G V C

ca cc doanh nghip cng nghip

in t ca V i t N a m cn rt khim tn, hu nh ch cng on lp rp.

Ngnh cng nghip ph tr in t ti V i t Nam cn km pht trin.

Cc doanh nghip V i t N a m hu nh khng th p ng c vic sn xut v


cung cp cho cc cng t y lp rp ti Vit Nam. Ngay c k h i c chnh sch ni
a ha, cc hng in t cng ch t hng cc doanh nghip V i t Nam

nhng

chi ti t n gin, cng knh v c gi tr thp nh phn v nha, ph tng k i m kh,


nguyn liu ng gi nn ngnh in t V i t Nam khng c c hi nng cao cng
ngh.
Chnh iu ny nh hng khng nh t i nng lc cnh tranh ca ngnh
cng nghip in t V i t Nam. Theo nng lc cnh tranh c tnh theo cng
thc sau:(X-N)/(X+N), X, N l k i m ngch xut nhp khu. T h i gian qua ch s
cnh tranh ca ngnh cng nghip in t V i t N a m c ci thin nhng vn
nhp siu nhiu do cc hng in t hu ht nhp khu linh p h kin c gi tr cao

Doanh nghip V N u tu l t thp cho i m i cng ngh


http://www.crmvietnam.coin/ndex.php?q=node/350
43

90

v V i t N a m lp rp, gia cng sau xut khu thnh phm. H n na m t s


hng ch nhp khu linh ph kin v lp rp thnh phm tiu th ti th trng n i
a cng kh nng cao ch s cnh tranh. N h vy, m u n nng cao ch s cnh
tranh ca ngnh cng nghip in t V i t N a m chng ta phi ci thin v tr trong
chui G V C tin dn ln thng ngun.

3.4. Gii php nng cao kh nng tham gia GVC ca cc doanh nghip in t Vit Nam
D o c th ca ngnh, chui gi tr ca hng in t ch y u l do nh sn
xut chi phi. C th thy rng v tr hin ti ca cc doanh nghip in t V i t
N a m trong chui gi tr hng in t th gii cn rt khim tn. Trong 5 khu to
gi tr gia tng th V i t N a m tham gia ch yu vo mng li sn xut. D o c l i
th v ngun lao ng r v v tr a l gn nhng trung tm sn xut hng in
t chu nh H n g Kng, i Loan, T r u n g Quc...Vit N a m c nhiu i tc
nc ngoi quan tm v t hng trong chin lc gim chi ph sn xut, thc
hin chuyn m n ha trong vic gia tng gi tr theo khu c th nng cao hiu
qu k i n h doanh hng in t trn th gii ca cc nh sn xut n t Nht Bn,
H n Quc, i Loan, Hoa K, EU... Qua kt qu kho st V i t Nam v bi hc
kinh nghim ca cc quc gia lng ging, nhm tc gi cho rang, trong giai on
u chng ta nn ch u t vo khu sn xut, l khu c th tranh th s hp
tc ca cc T N C s ch cha nn tham gia vo khu thit k hay phn phi, v nng
lc nghin cu pht trin ( R & D ) cn km, cn u t v n nhiu v cnh tranh cao.
V i iu kin ca V i t N a m hin nay, y l khu ph hp nng cp v tr ca
doanh nghip V i t N a m trong chui gi tr hng in t th g i i v gy nh hng
n nhng i tc c nm quyn quyt nh trong ngnh in t ton cu.
3.4.1. Nhm

gii php v m

3.4.1. l.Nh nc cn c chnh sch u tin pht trin ngnh CN in t:


Bi hc k i n h nghim t c ba quc gia trn u cho thy mun pht trin
c ngnh cng nghip in t, yu t tin quyt l cn c m t chnh sch u
91

tin pht trin ph hp. V i m t nc c nhiu thnh t u trong cng nghip


T nh nc Nht, l m hnh "n su bay", v i m t nc c tim nng sn
xut l n nh T r u n g Quc l m hnh pht trin ton cu v Thi L a n l s chuyn
hng t "thay th hng N K " sang "hng t i xut khu" v cho rng th trng
ni a qu n h hp pht trin ngnh in t. Trc sc p ca vic m ca th
trng k h i gia nhp W T O

nh hin nay, quy m th trng khng ln hn Thi

Lan nhiu (86 triu so v i 63 triu dn s), thit ngh V i t N a m nn sm chuyn


t "thay th hng N K " sang "hng ti xut khu" tham gia su rng hn vo
chui gi tr ton cu. M u n vy, N h nc cn nghin cu a ra nhng chnh
sch ph hp va m bo thc hin cam kt m ca th trng ca W T O v a
to iu k i n cho cc doanh nghip in t pht trin.
L m t ngnh n o n tr, l i gp nhiu cnh tranh c trn th trng trong
nc v nc ngoi, ngnh cng nghip in t V i t N a m p h thuc rt nhiu vo
chnh sch bo h v chnh sch thu ca Chnh ph. T u y nhin, so v i cc nc
trong k h u vc, V i t N a m vn cha c chnh sch u tin thch ng cho ngnh
in t. T r o n g k h i cc nc k h u vc A S E A N u ly in t l ngnh s M t th
n li cha c ch tm lm ti Vit Nam . Bn cnh s n lc ca cc DN, cc
44

chnh sch, ch h tr ca N h nc l nhn t quan trng ngnh pht trin


bn vng.
H n na, do chnh sch thu cn cha linh hot theo kp v i s pht
trin nhanh chng ca cc sn phm in t nn i k h i khng to ra nhng
khuyn khch ph hp. Chnh sch bo h i v i mt hng ny li m u thun v i
ch trng k h u y n khch pht trin ca cc mt hng khc. Th d, vic gim thu
nhp khu l i n h kin khuyn khch cc c s lp rp thnh phm nhng li
khng khuyn khch cc nh u t sn xut linh kin l ngnh sn xut quan

Doanh n g h i p in t V N : thiu v n l vn nan gii. http://www.thongtincongnehe.com/article/4886

92

trng i v i m t ngnh cng nghip in t tin tin.

V vy, N h nc cn

nghin cu k i n h nghim ca cc nc lng ging, c bit l Thi L a n v T r u n g


Quc l hai nc c nhiu im tng ng vi V i t N a m v rt thnh cng
trong ngnh in t, a ra nhng chnh sch ph hp. cn tip tc hon thin
h thng php lut m bo tnh cng bng, bnh ng v thc hin u n tin i
v i doanh nghip lm n c hiu qu thuc m i thnh phn k i n h t, khuyn
khch cc doanh nghip tip tc u t kinh doanh trong ngnh kinh t m i nhn
ny.
3.4.1.2. Tng cng thu ht vn u t c trong v ngoi nc cho ngnh in t
Cng nghip in t l ngnh cn nhiu v o n v cng ngh hin i. T r o n g
Bo co thc trng cng nghip in t V i t Nam v nh hng n tm nhn
2020 ca H i p hi Doanh nghip in t V i t Nam, mc tiu t ra l n n m
2010, doanh s sn xut ton ngnh t 6 t USD, k i m ngch xut khu t 5 t
USD. e t mc tiu ny cn m t ngun v n u t u khong 2 t USD.Trong
iu kin V i t Nam hin nay kh c th hy vng cc nh u t ni a c v n
v trnh cng ngh t u t. V vy, vic tng cng thu ht F D I cho
ngnh cng nghip in t l rt cn thit. T u y nhin, trnh hin tng cc nh
u t nc ngoi ch ch trng u t vo nhng cng on cn nhiu lao ng
v t ch n chuyn giao cng ngh. C th dng cc bin php khuyn khch
nh gim thu, u i tin thu t cho cc doanh nghip u t vo lnh vc sn
xut tng t l n i a ha cho ngnh in t V i t Nam. Hem na, cn xc nh
lnh vc u t trng dim ng vn c s dng c hiu qu nh ch trng
u t cho cc doanh nghip k i n h doanh t hiu qu cao, c bin php hn ch
vic s dng ngun v n vo nhng lnh vc khng lin quan, u tin u t cho

45

Th trng hng in t v trin vng phit trin c n Vit Nam n n m 2010

httD://wwwl.nui.gov.vn/traodoiykien/HoiThaQOuocGia/ChuDe4n~hiTfuongDienTu-asp

93

cc doanh nghip c k hoch pht trin cc hnh thc tham g i a G V C

tin tin

nh OBM, ODM, hn ch vic lp rp n thun. N n tp trung u t pht trin


cng nghip in t m t s k h u cng nghip, k h u ch xut ti 3 vng trng
im l H N i v cc tnh ph cn; TP.HCM, n g Nai, Bnh Dng; Nang,
Qung N a m l nhng ni c c s h tng tt ng v n pht huy hiu qu.
v lu di cng cn khuyn khch cc doanh nghip trong nc tham gia
u t, i m i cng ngh vn ln cnh tranh v i doanh nghip 1 0 0 % vn
nc ngoi, nu khng chnh cc nh u t nc ngoi s c hng l i t cc
u i u t. D o c th ngnh in t l cng ngh lun lun i m i nn ring
u t m i vo cc d n ngnh in t, N h nc ch nn cp php cho nhng
d n v i cng ngh hin i, u t theo hnh thc lin doanh, c x u hng
chuyn giao cng ngh hon ton sau mt thi gian nht nh v phi xut khu
sn phm t t l cao.

3.4.1.3. Ch trng pht trin ngnh cng nghip ph tr trong nc


H i n nay V i t N a m ang ng trc mt thch thc rt l n l vic nhp
khu t l ln cc p h tng sn xut hng in t. e tho g kh khn ny th
trc ht V i t N a m cn c chin lc qui hoch pht trin tng the ngnh cng
nghip ph tr nhm to ngun linh kin n nh cung cp cho ngnh in t.
M u n thc hin c vic ny, N h nc V i t N a m cn c chnh sch khuyn
khch cc nh u t k h i u t pht trin cho nhng ngnh ny. Ngoi ra,

Nh

nc cn c s lin kt, phi hp cht ch v i a phng, v i cc tp on l n


ca nc ngoi tm ra nhng bc i thch hp trong vic huy ng v n u t
pht trin ngnh ny. N h nc cng cn c chnh sch u i u t nh u i
tn dng, u i v thu nhp khu cho cc doanh nghip k h i N K thit b, ph
tng pht trin ngnh cng nghip ny.

94

3.4.1.4. nh hng cho cc doanh nghip i tt n u trong cng ngh


N h kho st ca V E I A cho thy, hin nay cng ngh ngnh in t ca
V i t N a m lc hu hn cc nc lng ging t 10-15 nm. L do cho tnh trng
ny l do ngnh in t V i t N a m cn qu non tr, cng tc R & D

cn km, cc

doanh nghip F D I khng sn sng chuyn giao cng ngh quan trng cho V i t
Nam. Thc t ca hai cng ty Sony V i t nam v Hanel cho thy, m t trong nhng
nguyn nhn dn n vic phi ng ca cc doanh nghip sn xut ca h V i t
N a m l do s chuyn hng ca th trng t T V s dng n hnh sang T V

LCD,

dn n sn phm khng tiu th c. V vy, N h nc cn c chnh sch nh


hng cho cc doanh nghip c n i a v F D I cn i tt n u trong cng ngh,
ch chp nhn chuyn giao nhng cng ngh hin i, trnh tnh trng V i t nam
tr thnh ni tiu th cng ngh lc hu ca th gii.
3.4.1.5. Tng cng bo h s hu tr tu
Ngnh cng nghip in t l ngnh i h i cng ngh cao, t tin v c
vng i ngn. N u khng u t cho cng ngh, chng ta s khng th nng cp
v tr ca mnh trong GVC. Con ng tip cn cng ngh ngan nht l thng qua
cc TNCs, nhng hin ny cc TNCs rt e ngi chuyn giao cng ngh cho V i t
N a m v s b x m phm bn quyn. Bi hc k i n h nghim ca c Thi L a n v
Trung Quc cho thy, m u n pht trin bn vng chnh ph cn c bin php bo
h s hu tr tu thch ng. Chnh ph cn tham kho k i n h nghim cc nc lng
ging c nhng bin php ph hp nhm khuyn khch cc T N C s chuyn giao
cng ngh v to iu kin cho cho cc pht m i n h sng ch trong nc.
3.4.2. Nhm

gii php vi m

e nng cp v tr ca mnh trong chui gi tr, vai tr ca cc doanh


nghip l v cng quan trng. Trc ht, cc doanh nghip V i t nam cn:
3.4.2.l.Pht trin ngun nhn lc cho ngnh in t

95

H i n ti ngnh in t ang c s bin ng v lao ng, c bit i v i


lao ng ti cc thnh ph ln nh: Thnh ph H Ch M i n h v cc k h u vc ph
cn nh Bin Ha, Bnh Dng... T l bin ng lao ng ti m t s doanh
nghip c k h i ln n 15-20%. Nguyn nhn ca tnh trng trn l do tc pht
trin sn xut trung bnh t 20%/nm. iu ny dn ti trnh trng thiu ht lao
ng v gy nn bin ng lao ng do vic chuyn lm vic t doanh nghip ny
sang doanh nghip khc, t khu vc ny sang k h u vc khc. e khc phc t i n h
trng ny, m t mt chng ta cn ci thin v nng cao cc iu kin v thu nhp
v lao ng ca ngi cng nhn, mt khc cn nghin cu dch chuyn cc
doanh nghip lp rp in t v cc a phng c lc lng lao ng di do v
thun l i cho xut khu. H i n ti, nhm thu ht lao ng, mt s doanh nghip
phi nng mc

lng t h vic ln cao hn trc k i a t 200.00-250.000

ng/thng, ng thi nng cao cc iu k i n phc l i v sinh hot khc. V lu


di, doanh nghip cn quan tm chm sc vn nh cho cng nhn ngoi tnh
h c th yn tm lm vic. Bn cnh , m t gii php lu di mang tnh vn
ha trong vic gim

tnh trng thiu lao ng l nng cao thc gn kt cng

ng, gn b gia ngi lao ng v i doanh nghip, c n c nhng hnh ng


thit thc ngi lao ng c th yn tm v i sng ca mnh.
Trc ht, c th o to c mt i ng cn b v cng nhn c tay
ngh, c th lm ch c cng ngh hin i, trc tin chng ta cn c mt i
ng cn b c trnh sang hc tp cng ngh tin tin t cc quc gia pht trin,
sau ng dng cng ngh vo vic pht trin ngnh cng nghip in t ca
V i t Nam. N h v y chng ta m i c th nng cao nng sut, cht lng sn phm,
p ng n h u cu ca nhng khch hng kh tnh trn th trng th gii. Cc
doanh nghip ngnh in t cng cn nghin cu lin kt thit lp m t h
thng trng dy ngh chuyn o to cng nhn c tay ngh cao hng n m c

96

th m bo cung cp cho ngnh in t m t lc lng lao ng c tay ngh cao


cho ngnh in t trong nc.
i i v i cng tc o to, cc doanh nghip cng cn c chnh sch i
ng thch ng v i ngi lao ng. e gii quyt v n thiu lao ng cc b ti
cc k h u th v cc tnh p h cn th ngoi nhng n lc ca bn thn cc doanh
nghip nh tng lng, tng phc l i x hi cho ngi lao ng th chnh quyn
cng nh chnh doanh nghip ng trn a bn cng cn qui hoch v di di
v cc vng ph cn nh trn khng nhng gii quyt c vn v mi trng
m cn c th to iu kin cho mt lng l n lao ng nng thn ra thnh ph
lm vic c iu kin lm vic gn gia nh v nh vy h s yn tm lm vic
hn .
v vn qun l, cn trin khai p dng m hnh qun l tin tin, hin
i nhm nng cao hiu qu iu hnh trong cc doanh nghip in t. c bit l
cc doanh nghip nh nc, cn c bin php e pht huy hiu qu ca ch
"mt th trng" theo tiu chun qun l ISO 9000. v vic ny, cn c s thng
nht thc hin v pha cc cp, cc ngnh t a phng n c quan nh nc v
cc t chc qun chng khc. Gim dc phi l ngi chu trch nhim m i mt
trong cng t y , do vy gim c cn c trao cc quyn cn thit thc t h i
him v ca mnh theo ng php lut.
3.4.2.2.Nng cao cht lng sn phm in t
M t trong nhng vn nghim trng ca cc doanh nghip V i t N a m hin
nay l sn phm cha m bo cht lng, khng c uy tn v i bn hng. Bi hc
k i n h nghim ca T r u n g Quc v Thi L a n l khng nht thit phi c thnh phm,
chi cn tham gia sn xut cng v i cc TNCs tip thu cng ngh v cng c v
th trong GVC. T u y nhin, d sn xut thnh phm hay linh k i n cng cn phi
m bo tiu chun ca nh sn xut. Hin nay cc sn phm in t ca V i t
Nam

ch yu vn mang nhn mc ca nc ngoi, ch c dng ch Made in


97

Vietnam phn bit. T u y nhin, xut x V i t nam cha gy c uy tn trn th


trng th gii. M t s sn phm mang thng hiu V i t nam nh Viettronics
Tanbinh, Belco,.. ch yu tiu t h ti th trng n i a hoc xut khu sang cc
nc ln cn nh Lo, Campuchia, t vn ra c cc th trng E U v M. H n
na, k h i xut khu hng in t ca V i t N a m sang cc th trng ny, hng in
t Made

in Vietnam phi t c cc tiu ch cht lng ring bit. V vy m

cnh tranh s ngy cng gay gt hn c bit l vn cnh tranh v cht lng.
Vn m bo cht lng phi c t ln hng u i v i cc doanh nghip
sn xut hng in t xut khu ca V i t Nam.
3.4.3. Thay i phng thc tham gia sn xut trong chui gi tr ton cu
H i n nay sn phm in t xut khu ca V i t N a m ch yu c sn xut
theo phng thc gia cng (Assembling). D o t trng gia cng ca hng in t
V i t N a m cn cao nn gi tr gia tng trong chui l khng cao. e nng cao hiu
qu xut khu in t trong tng lai v gip gia tng gi tr, V i t Nam cn thay
i phng thc sn xut xut khu bng cch chuyn t phng thc sn xut
gia cng thun ty sang nhng phng thc khc nh OEM, O D M

v cui cng

l OBM. Chng ta cn hc k i n h nghim ca Trung Quc v Thi Lan, khng v i


vng xy dng thng hiu ca ring mnh k h i cha iu kin m hp tc v i
cc T N C s xy dng c s ban u v hc hi k i n h nghim. Nhng m u n vy,
hng V i t N a m d l linh kin hay thnh phm cng cn m bo cht lng
to uy tn v i khch hng, t nng cp v tr ca m i n h ngay trong chui sn
xut. B c u nhng mt hng ny c th ch yu tiu dng ni a, tin ti X K
sang cc th trng ln cn nhm gia tng gi tr xut khu cho hng ha.
3.4.3.3. Pht trin hot ng marketing cho hng in t
T h i gian u chng ta cha th c tham vng X K hng thnh phm ngnh
in t ra nc ngoi nhiu, v vy cn ch trng pht trin th trng trong nc.
Thc t cho thy sn phm in t ni a p ng c nhu cu ca mt b
98

phn ngi tiu dng nhng li b yu th trc hng T r u n g Quc, d cht lng
thua k m nhng gi c cnh tranh hn. e vt qua t r ngi ny, cc doanh
nghip V i t nam cn pht trin hot ng marketing cho hng in t nhm gia
tng gi tr hng in t. Thc t ca Thi L a n v T r u n g Quc cho thy hai quc
gia ny rt thnh cng trong vic pht trin th trng n i a. e cng co v
m rng th trng, cc doanh nghip in t V i t N a m cn quan tm n cng
tc xc tin thng m i nhm to nhiu c hi tip xc v tm hiu khch hng
t xc nh nhu cu cng nh x u hng thay i nhu cu ca th trng a
ra nhng sn phm ph hp.
v qung co: Doanh nghip in t ca V i t N a m c th qung co cho
sn phm ca mnh qua cc phng tin nh tp san chuyn ngnh, trang web...
c bit, cc doanh nghp ngnh in t nn ch trng thit lp trang website
hin i v hiu qu, v chnh l phng thc tt nht thuyt phc khch
hng vtrnh ng cng ngh ca doanh nghip.
Tham gia hi ch trin lm: y cng l mt hot ng xc tin c hiu
qu. Thng qua cc dp tham gia hi ch trin lm, doanh nghip cng c th gii
thiu mt cch c hiu qu sn phm ca mnh, tm k i m khch hng, v m rng
th trng.
Ca hng gii thiu v trng by sn phm: Cc doanh nghip in t V i t
Nam c th xy dng h thng cc ca hng gii thiu v bn sn phm tng i
rng khp c nc to iu kin cho khch hng c th n tm hiu k sn
phm ca doanh nghip t i n quyt nh k kt hp ng. Th trng
trong nc chnh l bn p cho cng ty vn ti th trng nc ngoi, bi v
nu sn phm c khch hng trong nc ng h s to uy tn tt cho cng ty.
B i l, nu khch hng nc ngoi cha bit n nhng sn phm c nhn hiu
V i t N a m th k h i m u n k kt hp ng v hp tc lm n v i cc doanh nghip

99

V i t Nam, trc ht h phi nghin cu k v tnh hnh k i n h doanh ca cng ty,


v uy tn cng nh v th ca sn phm ngay th trng n i a
T r o n g thi gian qua, kh nng ca cc doanh nghip in t ca V i t N a m
cn hn ch k h i tham gia chui m t phn cng bi v doanh nghip ca V i t N a m
cha thc s hiu c tm quan trng ca hot ng marketing trong chui. V
vy trong thi gian t i c bit thch ng v i phng php k i n h doanh chuyn
nghip, cc doanh nghip in t ca V i t N a m phi ch trng hn na vo khu
nghin cu th trng thng qua nhng ngun ti liu c sn v qua kho st iu
tra trc tip. V i c iu tra th trng cho php cng ty hiu r v ngi tiu dng,
cc iu k i n mi trng c tc ng n vic bn sn phm xut khu hay n
vic mua hng ca khch hng cui cng v k i n h doanh hiu qu hn.
3.4.3.5. Tng cng vic lin kt chui trong ngnh in t
- Lin kt dc
N h chng ta bit, G V C ca ngnh cng nghip in t bao gm mt s
cng on quan trng nh:
A: Nghin cu, trin khai
B: T h i t k
C: Sn xut b phn, linh kin
D: L p rp
E: K h a i thc th trng, tip th
T r o n g ngn hn, vic pht trin c tt c cc khu trong G V C

mt cch

ng u l thch thc rt ln i v i cc doanh nghip in t V i t N a m v k h


nng v cng ngh v v n ca cc doanh nghip V i t Nam cn rt hn ch. Bi
hc kinh n g h i m ca cc quc gia lng ging l chng ta c th tng cng lin
kt dc v i cc TNCs, tr thnh nh cung cp linh kin hay i tc sn xut ca
cc nh sn xut nc ngoi. S lin kt ny s gip cc doanh nghip V i t N a m
tranh th c s hp tc ca cc T N C s hng mnh, tip thu c cng ngh tin
100

tin nng cp v t h ca mnh trong GVC. c bit, nn tng cng lin kt


vi cc T N C s ca cc quc gia c cng ngh ngun v in t nh Nht, M,
EU. ..s gip doanh nghip V i t N a m i tt n u v i cng ngh tin tin thnh
cng hn. Ngnh sn xut hng hoa xut khu ca T r u n g Quc ni chung v
ngnh in t ni ring rt thnh cng k h i tham gia chui gi tr. Chin lc
tng q u i m sn xut nhm gim chi ph v kh nng p ng nhu cu ca m i
khch hng khin hng ca T r u n g Quc v a c cht lng va gi r nn cc
doanh nghip in t V i t N a m kh m cnh tranh c. Vic tng cng lin kt
dc v i cc T N C s m rng sn xut ngay trn t V i t N a m s gip gim c h i
ph (chi ph vn chuyn, ng gi nguyn liu k h i nhp khu...) v gip h gi
thnh v tng gi tr gia tng trn sn phm ngnh in t cho c th trng trong
v ngoi nc.
- Lin kt ngang
Lin kt ngang cng l mt phng php h tr pht trin rt tt cho cc
doanh nghip in t, gip to sc mnh hn k h i tham gia chui. Lin kt ngang
chnh l s lin kt di dng cc hip hi. H i n nay V i t N a m tuy c H i p
hi cc doanh nghip ngnh in t V i t Nam, nhng vai tr ca Hip h i cn
kh m nht, cha gn kt c cc doanh nghip ngnh ny v i nhau, xy ra
tnh trng tranh mua tranh bn. Trang web ca H i rt ngho nn, thng t i n lc
hu. H i p h i nn c k hoch cng c, ng vai tr h tr cho cc doanh
nghip V i t Nam, cung cp thng t i n th trng cho cc doanh nghip, to iu
kin cho cc doanh nghip trao i thng t i n v i nhau v i din cho cc thnh
vin ca mnh trong vic m phn v i cc i tc nc ngoi.
H i n ti sn phm in t xut khu ca V i t Nam sang th trng nc
ngoi vn nh l , cha c sc cnh tranh v gi c v v cht lng, thng
xuyn mc phi cc ro cn nh chng bn ph gi ca nc nhp khu. N u
H i p h i khng to r a s lin kt mnh m th cc doanh nghip in t V i t N a m

loi

li chnh l i t h cnh ca nhau trn th trng nc ngoi. H n na, k h i cc


doanh nghip t cnh tranh v gi th trc tin l l i nhun suy gim, tip theo l
khi c s chnh lch v gi gia cc nc nhp khu s tin hnh iu tra do nghi
n g c bn ph gi. iu ny hon ton khng c l i cho cc doanh nghip in
t V i t N a m c bit l cc doanh nghip nh, khng c k h nng cng nh k i n h
nghim chng m i n h khng bn ph gi. D o H i p h i cn linh hot v nng
ng tuyn truyn, to s gn kt cho cc doanh nghip v cc nguy c c th xy
ra t cc th trng nhp khu (v d nh th tc hi quan, hnh chnh Hoa K ) ,
v cc bin php bo h cng nh cc bin php chng bn ph gi bo v th
trng in t trong nc.

102

KT LUN

Ke hoch X K ca nhm mt hng in t v linh kin my tnh trong nm


2008 l 3,5 t USD, tng 59,1%. y l mt ch tiu kh cao so vi nhiu mt
hng khc, k c so vi tc tng trng ca mt hng ny trong nhng nm
qua. Theo d bo, nm 2008, nhu cu s dng v nhm hng in t trn th gii
vn tng cao khong t 6% n 8%; t nm 2008 n nm 2010 l 8 % - 10%.
Trong khi , Vit Nam hin ang c nhng li th v thu ht T N N ln trong
lnh vc in t. Ngay sau khi Vit Nam gia nhp T chc Thng mi th gii
(WTO), Tp on Intel (M) nng vn u t t 600 triu USD ln t USD;
Tp on Nidec (Nht Bn) cng u t d n ti Bnh Dng vi s vn t
USD sn xut u c quang hc dng cho u DVD, VCD v m - t siu nh
trong my nh, my in...; Tp on Foxcon (i Loan) u t vo Vit Nam s
vn ln ti 5 t USD; Tp on MeiKom (Nht Bn) u t 300 triu USD H
Ty... Hin ti, cc nh u t v in t ca i Loan, Nht Bn, Hn Quc vn
tip tc ti Vit Nam tm kim c hi u t v thi gian ti s cn nhiu d
n ln c cp php trong lnh vc ny. c bit, vi vic ngnh in t l
trong 11 ngnh c cc nc ASEAN u tin, trin vng X K cc mt hng ny
ca Vit Nam sang cc nc ASEAN l kh sng sa. Hin ang c xu hng
chuyn cc nh my sn xut linh kin in t t Trung Quc vo cc nc trong
khu vc ng Nam nh Vit Nam. Nu bit tn dng nhng c hi ny, ngnh
cng nghip in t Vit Nam s c th nng cp v th ca mnh trong GVC v
hc tp kinh nghim ca cc nc lng ging nh Trung Quc, Thi Lan, Nht
Bn tin ln thng ngun trong chui gi tr ton cu.

103

Ti liu t h a m k h o

Ti liu ting Vit:


, AsiaTime, 3/2006 http://vst.vista.gov.vn/home/database/an_pham_dien_tu/MagazineName.200404-22.2018/2006/2006J)0034/Mltem. 2006-08-16.2913/MArticle. 2006-08-16.4205/marticle_view
2 "3 l do khin xut khu in t, linh kin my tnh tng mnh"
http://ftu-forum.net/forums/showthread.php?t=7305
, "Cng nghip in t Nht Bn (erekuro-tonikusu)",
http://www.japanest.com/forum/showthread.php?t=18939
. "Doanh nghip VN u l rai thp cho i mi cng ngh"
http://www.crmvietnam.com/index. php?q=node/550
< "Doanh nghip in t VN: thiu vn l vn nan gii",
http://www.thongtincongnghe.com/article/4886
g "u tu cng ngh cho ngnh sn xut in t v linh kin my tnh"
http://www.sggp.org. vn/thitruong/2007/7/112573/
7 Electronics industry dream dashed? www.vnn.vn ngy 28/07/2008
g "Hng in tCNTT: Gian nan con ng xut ngoi"
http://vietnamnet.vn/cntt/doanhnghiep/2004/l 1/346404/
9 Tr Hiu, Hane tr thnh OEM ca Intel ti Vit Nam, www.vnn.vn ngy 3/27/2008

10 "Kim ngch xut khau theo mt hng", http://wwwl .mot.gov.vn/tktm/Defau)t.aspx?itemid=7


I j "'Ngnh cng nghip in t xut khu Tng trng cao, li nhun thp"
http://www.kinhte24h.com/index.php?page=news&id=24380
2 "Nc no chim lnh th trng my tnh v linh kin in t ti Vit Nam? "
http://acong.nld.com.vnyindex.php?option=com_content&task=view&cid=25&id=368&Itemid=53
.2

"Mt so vn ln v hin trng v trin vng o to ngun nhn lc cho cng nghip in t v
cng ngh thng tin",
http://computerjobs.vn/huong-nghiep/mot-so-van-de-lon-ve-hien-trang-va-trien-vong-dao-taonguon-nhan-luc-cho-cong-nghiep-dien-tu-va-cong.htm

14

Li H p Nhn, "Cng t in t Hanel - Mt chng ng v vang ",


http://chungkhoan247.vn/Desktop.aspx/TinDN/Hoatdongjioanhnghiep/Cong_ty_denJuJia_Noi_Hanel-Mot_chang_duong_ve_vang/

15

Quyt nh cua Th tng Chnh p h u sOO 75/2007/Q-TTg ngy 28/5/2007 v ph duyt k hoc
tng th pht trin C N T Vit nam n n m 2010 v t m nhn n n m 2020
http://www.moi. gov.vn/LDocument/Detail.asp?id=2256

16

Sony s ng ca nh my sn xut ti Vit Nam, www.vnn.vn ngy 25/07/2008

17

Diu Thy, "Sony s sn xut sn phm ng dng CNTTngay


10/07/2003

ti Vit Nam", www.vnn.vn ngy

"Th trng hng in t v trin vng pht trin ca Vit Nam n nm 2010"
http://wwwl.mot.gov.vn/traodoiykien/HoiThaoQuocGia/ChuDe4/ThiTruongDienTu.asp
"Th trng hng in t Vit Nam vn im ang"
19
http://209.85.175.104/search?q=cache:http://vietbao.vn/Kinh-te/Thi-truong-hang-dien-tu-VietNam-van-im-ang/45116479/87/
Trn Thy, "Nhiu d n ln v in t o vo Vit Nam"
http://vietnamnet.vn/kinhte/2008/02/769021/
21 "Xut khu in t d kin vt 2,5 t USD", http://www.veia.org.vn/
"Xut khau hng in t v linh kin my

tnh: Nhiu c hi lng trng kim ngch"

http://www.kinhte24h.com/index. php?page=news&id=27409
Vnmedia, "Cng nghip in t Vit Nam tt hu 10-20 nm"
http://www.vnmedia.vn/print.asp?newsi=55158
24

Vinanet, "Kim ngch xut khu ca ngnh in t nm 2008 c th t 3,5 t USD",


http://www.vinanet.com.vn/EconomicDetail.aspx?NewsID=142269#Scene_l

25
26

V K hoch v u t - B Thng mi, Bo co tnh hnh XNK


www.hanel.com.vn

27

www.sony.com.vn

nm 2007

Ti liu ting Anh


Anrev/ Sleigh and Hans v o n Lewinski, Moving p the
vaue chin, www.accenture.com/Outlook
2 Gary GereTi, John Humphrey (2003), "The Governance of global value chains", Institute oi
Development Studies, Masachusetts Institute o f Technology
3

Gary Gereffi, O l g a M e m e d o v i c (2003), "The global apparel value chm: What prospects for
Upgrading hy Developing Countries", United Nations Industrial development Organisation,
Vienna.

Philip M. Parker, The 2006-2011 "World Outlook forElectronic Cylindrical Connectors " for
Electronic Circuitry, www.icongrouponline.com

5 Philip M. Parker.The 2006-2011 "Yorld Outlookfor Televisions", www.icongrouponline.com


6

Raphael Kaplinsky v M i ke Morris, "Hand book forvalue chain, 2002"

Semiconducto
r industry: primer and market overview

g Timothy J. Sturgeon, "Modular Production 's Impact n Japan 's Electronics lndustry ", MT IPC
W o r k i n g Paper IPC-06-001, January 2006
United Nations, New York and Geneva, 2005 "A Case Study of the Electronics Industry in
Thaiand"

PH L C
B GIO DC V O T O

TRNG I H C NGOI T H N G

PHIU IU TRfi
V TR D O A N H N G H I P TRONG C H U I GI TR T O N C U
Thuc ti NCKH

cp B nm 200 7

" N G H I N C U C H U I GI TR T O N C U ( G L O B A L V A L E C H A I N - GVC) V K H N N G
T H A M GIA C A C C DOANH NGHIP N G N H IN T V I T NAM"
Knh si:
Chng ti l nhm cn b, gio vin Trng i hc Ngoi thng c giao nhim v nghin cu
ti cp B nm 2007. e cho vic nghin cu c khch quan, chnh xc trn c s c th c c kt qu
nghin cu hu ch nham phc v cho cc doanh nghip, chng ti trn trng ngh Qu c quan cng iham
gia nghin cu thng qua vic tr li cc cu hi trong phiu iu (ra ny. Mi thng tin lin quan n tng
doanh nghip c (h chng ti s khng nu trong bo co tong hp.

Trn trng cm n s cng tc ca Qu v !


Tn doanh nghip (c th b qua nu bn khng mun tit l):
S lng lao ng:
Vn ng k:
N m thnh lp:
Vn ca cng ty

D nhn mt ch

n Nhiu ngi gp

Nh nc

Lin doanh

lOO%FDI

bn l ca
Cng ty bn

Gia cng sp xk

Lin doanh sx

cho cy khc

vi nc ngoi

XK
vi

hng
thng

hiu ca mnh
Cng ty bn l

Nh phn phi

phm ca D Linh kin

Sn

Nh bn l

Bn thnh phm o Thnh phm

D Cha tham
gia cc hot
ng ny

N h sn xut

cng ty ban l
Chng
phm

tnh, My nh,
Khc
loi sn ^phng tin nghe n gia dng v My
nhn v linh kin linh kin (T lnh, laptop v linh quay phim v

Cty bn

K D l
Th
ty
XNK

(TV, catssette,...)

trng cng ASEAN


c quan h

ni cm in...)
BU

kin
QBc M

linh kin ...


Bc (TQ, Cc nc
Hn Quc,

khc

NB)

.Cu h i v v tr ca d o a n h n g h i p t r o n g c h u i gi tr
H y k h o a n h trn vo s t 0-4 tng n g v i m c ng ca cc pht b i u sau v hot n g sn xut k i n h
d o a n h h i n ti ca cng t y b n
0

Hon ton khng ng

Hon ton ng

1.

C n g t y ti sn x u t theo tht k c a chnh cng t y

2.

H n g ha do cng t y ti sn x u t m a n g thng h i u ca chnh cng t y ti

3.

Chng ti lp rp s n p h m theo n t hng c a cng t y n c ngoi

4.

Chng ti lp rp s n p h m theo n t hng ca cng t y v i t n a m khc

5.

N h c u n g cp l n nht c a cng t y chng ti l cng t y V i t N a m

6.

N h c u n g cp l n nht ca cng t y chng ti l cng t y n c ngoi

7.

N g i m u a l n n h t ca cng ty chng ti ! cng t y sn x u t V i t

>

8.

N g i m u a l n nht c a cng t y chng ti l cng t y sn x u t nc n g o a i

9.

N g i m u a l n n h t c a cng t y chng ti l cng t y phn phivit

10

N g i m u a l n nht ca cng ty chng t i l m t cng t y phn phi nc ngoi

Nam

Nam

l i , C u h i v s t h a y i s a u k h i lm n v i i tc n c n g o a i
N u cng t y b n t n g m u a h n g h o c bn hng c h o m t cng t y n c n g o a i th x i n b n v u i lng tr l i
cc cu h i d i y b n g cch k h o a n h trn vo s t 0-4 tng ng v i m c c i (hin t r o n g nng l c c a
cng t y bn sau k h i lm n v i i tc nc ngoi so v i trc k h i lm n v i i tc nc ngoai
0

Khng ci thin mt cht no

li

4
Ci thin rt nhiu

K h nng nghin c u th trng nh tm kim n hng, phn tch i th cnh

tranh, d bo d o a n h s c c i t h i n hem trc m c no


12

V i c thit k sn p h m c h o ph h p v i th hiu v yu cu ca khch hng c

ci t h i n hn trc m c no
13. N n g l c xc tin trc k h i bn hng nh giao dch qua e m a i l , website, h i c h
trin lm c c i t h i n h n trc m c no
14. N n g l c xc tin sau k h i bn hng nh ch v c h m sc khch hng, bo hnh,
cung cp p h tng c c i t h i n h o n trc m c no
15. N n g l c nh gi hng (k c g i m gi, cp tn d n g c h o n g i mua...) c ci
t h i n hem trc m c no
16. Cc hot n g phn p h i n h m c a hng i d i n , giao dch v i nh phn p h i
nc ngoi c c i t h i n hn trc m c no

17. Cht lng sn phm c ci thin hn trc mc no?

18. Doanh thu sau khi lm n vi i tc nc ngoi cao hn trc kh lm n vi 0


i tc nc ngoi mc no
19. Li nhun sau khi lm n vi i tc nc ngoi cao hn trc khi lm n vi
i tc nc ngoi mc no
20. T sut li nhun (= li nhun rng chia cho chi ph) sau khi lm n vi i tc
nc ngoi cao hn trc kh lm n vi i tc nc ngoi mc no
21. Tc tng trng li nhun ca cng ty bn sau kh lm n vi i tc nc
ngoi cao hn trc kh lm n vi i tc nc ngoi mc no
22. Th
phn ca cng ty bn sau khi lm n vi i tc nc ngoi tng ln so vi
trc kh lm n vi i tc nc ngoi mc no
Xin chn thnh cm n qu v dnh thi gian tr li gip chng ti!

B Gio dc v o to
TRNG I HC NGOI T H N G
T H U Y T M I N H TI
K H O A H C V C N G N G H CP
1. TEN TI

2. M S i

o.^

Nghin cu chui gi tr ton ci (global value chain - GVC) v kh nng tham gia
ca cc doanh nghip.ngnh in t ca Vit Nam
3. LNH v c NGHIN c u

T
X hi
nhin Nhn vn

Gio
c

K
Nng
Y
thut Lm-Ng Dc

5. THOI GIAN THC HIN

4. LOI HNH NGHIN cu

Mi
trng

'

C bn

ng dng Trin khai

. 0- -

18 thng

T thng 4 nm 2007

n thng 9 nm 2008

6. C QUAN CH TR

Tn c quan: i hc Ngoi thng


a chi: 91 Cha Lng, ng a, H Ni
in thoi : 7750475
Fax: 8 343 605
E-mail: anh.nh.sdh(2)ftu.edu.vn
7. CHU NHIM TI

H v tn : Nguyn Hong nh
Hc v, chc danh KH: Tin s Chc v: Ph Ch nhim khoa
a chi C: 91 Cha Lng, ng a, H Ni
a chi NR: 20/9 Hong Ngc Phch - H Ni
'
in thoi C: 7750475
in thoi NR : 8353746 in thoi di ng: 0913587278
Fax: 8 343 605
E-mail: linhmi2000(jyahoo.com
s

8. NHNG N G I THAM GIA THC HIN E TAI

H v tn

n v cng tc v lnh

.ThS Phm Song Hnh

vc chuyn mn
P.CN khoa KTNT

Ni dung nghin cu c th
c giao
Vit 2 chuyn

2. CH o Thu H

GV khoa Ting Anh

Dch ti liu v kho st thc t

3. CH V th Hnh

Vit 3 chuyn
Ging vin khoa KTNT

Ch k

4. CN Trn Hng Ngn Tr ging khoa KTNT Kho st thc t


Tr ging khoa KTNT {Cho st thc t

5. CN inh S Din

9. O N V PHI H T CHNH

Tn n v
trong v ngoi nc
Copenhagen
University, an mch

Ni dung phi hp nghin cu


Cung cp ti liu v t vn

H v tn ngi i din n v
Gio s Henrik Muller

l. TNH HNH NGHIN cu TRONG VA NGOAI Nc


O.I. Tng quan tnh hnh nghin cu thuc lnh vc ca ti

Tnh hnh nghin cu ngoi nc:

Trn th gii, khi nim "chui gi tr ton cu" bt ngun t khi nim "Value chm - chui gi tr" ,
do Michael Porter khi xng vo thp k 90 ca th k 20. Theo ng, "chui gi tr l l mt tp hp
cc hot ng a mt sn phm t khi nim n khi a vo s dng v c sau . Chui gi tr
bao gm cc hot ng nh thit k mu m, sn xut, marketing, phn phi v dch v sau khi bn cho
ngi tiu dng cui cng. Nhng hot ng ny c th c thc hin trong phm vi mt doanh nghip
hoc c phn phi gia cc doanh nghip khc nhu". Chui gi tri ny c th c thc hin trong
phm vi mt khu vc a l hoc tri rng trong phm vi nhiu quc gia v tr thnh chui gi tr ton
cu - global value chain.
Sau Michael Porter, nhiu nh khoa hc khc bt u nghin cu su v ti ny, nhu Gary Gereffi Duke University v i bi nghin cu "The Govemance of Global Value Chains" ng trn tp ch
Review o f Intemational Political Economy thng 4/2003, Raphael Kaplinski - Institute o f Development
Studies, "Chui gi tr o go ton cu - trin vng tham gia ca cc nc ang pht trin ti Nam Phi",
Bi trong H i tho do U N I D O t chc ti Vienne, nm 2003... ti ny ang tip tc c cc nh
khoa hc t nhiu quc gia khc nhau tip tc nghin cu.

Tnh hnh nghin cu trong nc:

ho n nay, mi c mt vi bi bo, cng trnh nghin cu khoa hc ong khun kh cc d n c


c t chc nc ngoi ti tr nh D A N I D A , ...nh cng trnh "Chin lc v nng lc cnh tranh ca
c doanh nghip dt may Vit Nam, sau khi d b h thng hn ngch dt may - cch tip cn trotig
hui gi tr ton cu" ca nhm nghin cu do TS Phm Thu Hng ch tri, bi "Hi nhp ca cc
oanh nghip ch Vit Nam vo th trng ton cu" ca nhm nghin cu do ThS Lng th Ngc Oanh
l tri, ...c trnh by trong Hi tho "Quc t ha cc doanh nghip va v nh Vit Nam" do D
Tng cng nng lc nghin cu trong Kinh doanh QT do c t chc ti H N i thng 11/2006. Tuy
lin, cc bi bo ny ong khun kh 25 trang, ch mi a ra mt s kt qu nghin cu ban u v
gnh ch v ngnh dt may Vit Nam, cha nghin cu su v c s l lun ca chui gi tr ton cu.
c bit, cho n nay cha c cng trinh nghin cu no Vit Nam nghin cu .v kh nng tham gia
o chui gi tr ton cu ca cc doanh nghip ngnh int Vit Nam.
10.2. anh mc cc cng trnh lin quan (H v tn tc gi; Nhan bi bo, n phm; Cc yu t v
Kut bn)

Ca nhng ngi khc:

. TS Phm Thu Hng (2006), Chin lc v nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip dt may
Vit Nam, sau khi d b h thong hn ngch dt may Vit Nam sau khi d b h thong hn
ngch dt may - cch tip cn trong chui gi tr ton cu, H i tho "Quc t ha cc doanh
nghip va v nh Vit Nam" - H Ni.
2. ThS Lng th N g c Oanh (2006), Hi nhp ca cc doanh nghip ch Vit Nam vo th [rng
ton cu, H i tho "Quc t ha cc doanh nghip va v nh Vit Nam" - H Ni.
3. Bames J. and R. K a p l i n s k y (2000), "Globalisation and the death o f the local firm? The
automobile components sector i n South A f r i c a " , Regional Studies, Voi.34, No. 9, 2000.
4. Gary Gereff (2003),

"The Governance o f Global Value Chans", Review o f Intemational

Political Economy 4/2003


5. Raphael Kaplinski (2003), " Global wooden

fiimiture

upgrading by developing countries", U N I D O 2003

value chain -

What prospects for

TINH CP THIT CA TAI

"~

i n Cu ha tr thnh x u th tt yu v khch quan i v i m i quc gia trn th gii. T u y nhin,


en gia vo ton cu ha, bn cnh nhng c hi nh m rng th trng, tng cng gip tip v i bn
li.... cng tim n n h i u ri ro, nht l i v i cc nc ang pht trin nh V i t Nam. Trn binh
ri k i n h t, thch thc l n nht i v i cc nc ang pht trin l toan cu ha s lm tng nguy c
rng khong cch giu ngho trong phm v i quc gia v gia cc quc gia v i nhau. V vy v th
tc ang pht trin , k h i tham gia vo tin trinh ton cu ha, V i t N a m c nguy c phi i mt v i
rng thch thc nh b thua thit trong k i n h doanh, l thuc vo cc nc pht trin v th trng, cng
l.. .c bit ngnh cng nghip in t l m t ngnh cn tnh cng ngh cao, i hi v n u t
, trong k h i V i t N a m li ch c l i th v nhn cng r v lng lao ng di do. T r o n g thi gian
, mc d ngnh in t V i t N a m t c nhng thnh tu ang khch l, tr thnh m t trong 10
nh hng c k i m ngch X K hng u ca V i t Nam, nhng thc t chng ta v n chi m nhn nhng
u cng vic n gin, ch yu s dng lao ng c tay ngh thp nn l i nhun khng cao, b l
JC nhiu vo bn ngoi. V i c tm hiu chui gi tr ton cu, thc trng tham gia ca cc doanh
lp trn th gii v v kh nng tham gia ca doanh nghip ngnh in t V i t N a m s gip cc
nh nghip ny ginh c th c h ng trong k i n h doanh, thu c l i nhun cao, gip cho ngnh
t V i t N a m pht t r i n bn vng, gp phn nng cao v th V i t N a m trn thng trng quc t.

MC TIU E TAI
Mc tiu nghin cu ca ti l nghin cu v chui gi tr ton cu, cc m hnh chui gi tr
cu trn th g i i , thc trng tham gia th trng quc t ca ngnh in t V i t N a m hin nay v
nng tham gia chui gi tr ton cu ca cc doanh nghip ngnh in t V i t Nam sau k h i V i t N a m
nhp WTO. Trn c s , n h m tc gi d kin s gii quyt 3 vn :
. Nghin c u nhng v n l lun chung nht v chui gi tr ton cu nh khi nim, qu trinh
hnh thnh v pht trin, tc dng ca vic tham gia vo chui gi tri ton cu, m t s m hnh
v chui gi tr ton cu ca cc ngnh nh dt may, da giy..., v kinh nghim ca m t s quc
gia trn th gii k h i gia nhp chui gi tr ton cu.
2.

Nghin c u thc trng k i n h doanh X K ca ngnh in t V i t N a m hin nay, xc nh v tr ca


ngnh in t V i t N a m trn th trng quc t

3. n h gi k h nng tham gia vo chui gi tr ton cu ca cc doanh nghip ngnh in t V i t


N a m v a ra m t s gii php cc doanh nghip ny tham gia thnh cng vo chui gi tr
ton cu, trnh c nhng thua thit k h i kinh doanh trn thng trng quc t.

:CH TIP CN, PHNG PHP NGHIN cu, PHM VI NGHIN cu


Phng php tip cn: thng qua cc ti liu xut bn trong v ngoi nc v qua s kho st
thc t trn th trng V i t N a m i v i ngi tiu dng v cc doanh nghip trong ngnh in t.

Phng php nghin cu: s dng kt hp cc phung php truyn thng nh: nghin cu ti bn,
thng k, phn tch, so snh v nhng phng php diu tra x h i hc, phng vn...

Phm v i nghin cu:

- Phm v i thi gian: N h m tc gi s tp trung nghin c u tinh hnh k i n h doanh X K c a ngnh in t


V i t N a m trong thi gian t n m 2002 n nay.
ti gii hn trong vic tm hiu v tnh hnh v phng thc k i n h doanh X K ca cc doanh nghip
inh in t ca V i t Nam, k c cc doanh nghip c v n u t nc ngoi, theo hng tham gia vo
li gi tr ton cu.

NI DUNG NGHIN cu VA TIN THC HIN

Cc ni dung, cng vic


thc hin ch yu

Sn phm
phi t

Xy dng cng

cng hon chnh

Thu thp v dch ti liu trong


v ngoi nc
Lp bn cu hi iu tra

Tp hp ti liu
Bn cu hi hon chnh

Pht phiu iu tra cho cc S liu iu tra


DN
Tng quan v chui gi tr
ton cu - GVC"
Tc dng ca vic tham gia
GVC
i v i cc doanh
nghip ti cc nc ang pht
trin
Tm hiu thc trng tham gia
GVC ti mt s quc gia ang
pht trin
Tm hiu thc trng tham gia
GVC ti mt s quc gia pht
trin
Thc trng kinh doanh X K
ca ngnh cng nghip in
t Vit Nam

Ngi thc hin


Nhm nghin cu ti
Nhm nghin cu ti
Nhm nghin cu ti

CN. o Thu H
CN. Trn Hng Ngn
CN. inh S Din
Bo co tng quan v 8/2007 - CN. V Th Hnh
chui gi tri ton cu - 9/2007
GVC
Bo co v tc dng ca 9/2007 - CN. V Th Hnh
vic tham gia GVC i 10/2007
vi cc DN ti cc nc
ang pht trin

Bo co v thc trng 10/2007


tham gia GVC ti mt s -11/2007
quc gia ang pht trin

CN. V Th Hnh

Bo co v thc ng 11/2007
tham gia GVC ti mt s -12/2007
quc gia pht trin

TS. Nguyn Hong Anh

Bo co thc trng kinh


doanh XK ca ngnh
cng nghip in t Vit
Nam
nh gi kh nng tham gia Bo co nh gi kh
chui gi tr ton cu ca cc nng tham gia GVC ca
doanh nghip ngnh in t cc DN ngnh in t VN
VN
Gii php cho cc doanh Bn kin ngh a ra cc
nghip ngnh in t Vit gii php cho cc DN
Nam tham gia ci thin v ngnh in t V N tham
gia ci thin v tr
tr trong GVC
trong GVC
Phng vn mt s chuyn gia Bn tng hp kt qu
v v th ca ngnh in t kho st
Vit Nam trong GVC
Vit bo co tng hp

Thi
gian
(bt ukt thc)
4/20075/2007
4/20077/2007
4/2007 5/2007
5/2007 12/2007

12/2007
-01/2008

TS. Phm Song Hnh

01/2008
-02/2008

TS. Phm Song Hnh

02/2008
-03/2008

TS. Nguyn Hong Anh

01/2008- TS. Nguyn Hong Anh


03/2008 ThS. Phm Song Hnh

03/2008- Nhm nghin cu ti


05/2008
Nhm nghin cu ti
Bo co tng hp v bo 5/2008Nghim thu cp c s
08/2008
co tm tt
Nhm nghin cu d ti
Chnh sa ni dung bo co Bo co tng hp hon 5/20077/2008
chnh
tng hp
Nghim thu chnh thc

Bo co tng hp

Bo co tng hp v bo 7/20089/2008
co tm tt

Nhm nghin cu ti

SAN P H M VA A CHI NG DNG

Loi sn phm
Mu
Ging cy trng
Tiu chun
Ti liu d bo
Bn kin ngh

D/
B2

Vt liu
Ging gia sc
Qui phm
n
Sn phm khc

Thit b my mc
Qui trnh cng ngh
S
Lun chng kinh t

Dy chuyn cng ngh


Phng php

Bo co phn tch
Ek^
Chng trnh my tnhd

Tn sn phm, s lng v yu cu khoa hc i vi sn phm

Tn sn phm

S lng

Yu cu khoa hc

Bo co khoa hc v "Nghin
cu chui gi tr ton cu
(global vaue chm - GVC) v
kh nng tham gia ca cc
doanh nghip ngnh in t ca
Vit Nam"
Bi bo v "V th ca ngnh
cng nghip in t Vit Nam
trong chui gi tr ton cu hin
nay" v "Bi hc kinh nghim
v tham gia chui gi tr ton
cu ca mt s nc trn th
gii"
Bn kin ngh a ra cc gii php
gip cc doanh nghip ngnh in
t Vit Nam tham gia ci thin
v tr trong GVC

04

Tng hp kt qu nghin cu ca ti gii


quyt vn t ra trn kha cnh l lun v
thc tin

02

Trch dn ni dung quan trng ca ti, c


gi tr tham kho

OI

a ra cc gii php r rng, chnh xc, c tnh


khoa hc d dng p dng trong thc t.

hc vin cao hc v nghin cu sinh c o to: 2 hc vin cao hc


bi bo cng b: 2 bi bo
a ch c th ng dng (tn a phng, n v ng dng):
qu nghin cu c th lm ti liu tham kho cho cc doanh nghip in t Vit Nam v
h hoch nh chnh sch ngnh in t v mt s ngnh khc
h tham kho v cc bi bo c th dng lm ti liu tham kho cho cc gio vin v sinh
trong cc trng i hc, Cao ng v kinh t.

16. KINH PH THC HIN TI V NGUN KINH PH


Tong kinh ph: 40 triu ng (Bn mi triu ng chn)
Trong :
Kinh ph s nghip khoa hc cng ngh: 40 triu ng
Cc ngun kinh ph khc (c s h tr, ti tr ca c nhn, t chc ...): 0 ng
Nhu cu kinh ph tng nm:
-Nm 2007: 3<-triu ng -Nm 2008: 6triu ng
D tr kinh ph theo cc mc chi {Thu khon chuyn mn; Nguyn vt liu, nng lng; Thit b my
mc; Ch khc):
. Lp cng chi tit: 600. 000 ng
2. Lp cng tng qut: 500.000 ng
3. Vit bo co chuyn : 7c X 3.000.000 ng = 21.000.000 ng
4. T vn chuyn gia: 7 c X 2 ngi X 200.000 ng = 2.O0.00O ong
5. Vit bo tng hp: 4.000.000 ng
6. Th lao ch nhim ti: 1.800.000 ng
7. Chi ph nghim thu cp C s v cp B: 2.P0.000 ng
8. Kho st v thu thp tai liu: 3.000.000 ng
9. nh my,
in
n v
photocopy:
2.000.000 ng
Ngy/(<?
thng
nm
2007
Ngy . thng 1 } nm 2007
10. Tho lun chuyn : 7 chuyn X 6 ngi X 50.000 ng = 2.100.000 ng i/

C quan ch qun duyt


TL. B T R N G B G I A O D C V O T O
f. V T R N G V K H O A H C - C N G N G H

B GIO DC V O TO

CNG HOA X H I C H NGHA V I T N A M


c lp - T do - Hnh phc

S:

/Q-BGDT

H Ni, n%yjfs thng OI nm 2009

Q U Y T NH
V vic thnh lp Hi ng nh gi nghim thu cp B
ti khoa hc v cng ngh cp B
B T R N G B GIO DC V O TO
Cn c Ngh nh ca Chnh phu s 178/207/N-CP ngy 03 thng 12 nm 2007
qui nh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B, c quan ngang B;
Cn c Ngh nh ca Chnh ph s 32/2008/N-CP ngy 19 thng 3 nm 2008 ca
Chnh ph qui nh v chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Gio dc v
o to;
Cn c Ngh nh ca Chnh ph s 81/2002/N-CP ngy 7/10/2002 Quy nh chi
tit thi hnh mt s iu ca Lut Khoa hc v Cng ngh;
Cn c Quyt nh ca B trng B Gio dc v o to s 24/2005/QB G D & T ngy 02 thng 8 nm 2005 ban hnh Quy nh v qun l ti khoa hc v
cng ngh cp B;
Cn c Quyt nh ca B trng B Gio dc v o to s 1214/Q-BGDT
ngy 12 thng 3 nm 2007 v vic uy quyn k quyt nh thnh lp Hi ng khoa hc
nh gi nghim thu ti khoa hc v cng ngh cp B;
Xt ngh ca Hiu trng Trng i hc Ngoi thng, V trng V Khoa
hc, Cng ngh v Mi trng,

QUYT NH:
iu 1: Thnh lp Hi ng nh gi nghim thu cp B ti khoa hc v cng
ngh cp B: "Nghin cu chui gi tr ton cu (global value chain - GVC) v kh
nng tham gia ca cc doanh nghip ngnh in t ca Vit Nam", m s B2007-0822 do TS Nguyn Hong nh lm ch nhim, Trng i hc Ngoi thng l c quan
ch tr. H i ng gm cc thnh vin c danh sch km theo.
iu 2: H i ng c trch nhim nh gi nghim thu ti theo cc quy nh ti
Quyt nh s 24/2005/Q-BGD&T ngy 02/8/2005 ban hnh Quy nh v qun l
ti cp B ca B Gio dc v o to. Hi ng t gii th sau khi hon thnh nhim

v.
iu 3: Chnh Vn phng, V trung V Khoa hc, Cng ngh v Mi trng B
Gio dc v o to, Hiu trng Trng i hc Ngoi thng, cc thnh vin ca Hi
ng v ch nhim ti chu trch nhim thi hnh Quyt nh ny.
TH. B TRNG
V T R N G V KHOA HC, C N G NGH
Ni nhn:
- Nh iu 3;
- TiT Bnh Tin Long (d b/c);
-Lu: VT, KHCNMT.

BN^SlUC V O TO
DANH S C H C C T H N H VIN H I O N G
GI NGHIM THU CP B TI KH&CN CP B
Tn ti:

Nghin cu chui gi tr ton cu (global value chain - GVC)


kh nng tham gia ca cc doanh nghip ngnh in t ca Vit
Nam
M s:
B2007-08-22
Ch tr ti: TS Nguyn Hong nh
(Km theo Quyt nh s: 3 / /Q-BGDT ngy jfl OI /2009)

1. PGS. TS Nguyn Vn Hng


Trng i hc Ngoi thng

Ch tch Hi ng

2. ThS o Ngc Tin


Trng i hc Ngoi thng

Uy vin th k

3. PGS. TS Nguyn Vn Thanh


Trng i hc Thng Mi

Uy vin - Phn bin

4. PGS. TS Nguyn Nh Bnh


Trng i hc Kinh t Quc dn

Uy vin - Phn bin 2

5. PGS. TS Don K Bn
Trng i hc Thng mi

Uy vin

6. PGS. TS L Cng Hoa


Trng i hc Kinh t Quc dn

u
vin

7. TS Phm Thu Hng


Trng i hc Ngoi thng
(Hi ng gm 07 thnh vin)

Uy vin

B GIO DC V O TO
T R N G I HC NGOI T H N G

CNG H A X HI CH NGHA VIT NAM


c lp - T do - Hnh phc
H Ni, ngy 27 thng 02 nm 2009

BIN BN HP H I N G N H GI N G H I M THU CP B
TI KHOA H C V C N G NGH C P B

1. Tn ti, m s: Nghin cu chui gi tr ton cu (global value


GVC) v kh nng tham gia ca cc doanh nghip ngnh in t ca Vit
Nam. M s: B2007-08-22
2. Ch nhim ti:

TS. Nguyn Hong nh

3. C quan ch tr ti: Trng i hc Ngoi thng


4. Quyt nh thnh lp Hi ng s: 312/Q-BGD&T, ngy 15/01/2009 ca B
Gio dc v o to
5. Ngy hp:

27/02/2009

6. a im:

P202, Nh D-Trng i hc Ngoi thng

7. Thnh vin ca Hi ng
Ch tch Hi ng:
Uy vin Th k:

PGS.TS Nguyn Vn Hng


ThS. o Ngc Tin

Uy vin -Phn bin :

PGS.TS Nguyn Vn Thanh

u vin - Phn bin 2:

PGS,TS Nguyn Nh Bnh

Uy vin:

PGS,TS Don K Bn

Uy vin:

PGS.TS L Cng Hoa

Uy vin:

TS. Phm Thu Hng

8.

9. T n g s im:

l . Tng s u im:
l i . T n g s im hp l:
12. im trung bnh cui cng:

im trung bnh ban u:


trong hp l:

S ^ 7~

khng hp l:

52)2.
88/

13. K t l u n v k i n ngh ca H i ng:

- \J5i > lim tW cp^o Cf^^


- Xon^ R 3 - M u ^Ui^ca
- OASdk cao l^ct

14. X p loi:

VA/

^w tbvt

~p-

* Ghi ch: - Xp loi (theo im trung bnh cui cng): Tt: 86-100 im; Kh: 70-85 im; t: 50-69 im;
Khng dt: < 50 im
- im ca thnh vin hi ng chnh lch > 20 im so vi im trung bnh ban du coi l im
khng hp l v khng c tnh vo tng s im hp l.

You might also like