Du lịch thiền – tiềm năng và giải pháp phát triển ở Việt Nam

- Hội thảo Phát triển Du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam 178.
- DU LỊCH THIỀN – TIỀM NĂNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN Ở VIỆT NAM.
- Đinh Trà Nhi, Khoa Du lịch trường Đại học Ngoại ngữ và Tin học TP.
- Tóm tắt: Du lịch Thiền là hình thức tổ chức cho khách du lịch tham gia vào các hoạt động văn hóa mang tính Thiền nhằm giúp con người thư giãn hay nhận diện ra một lối sống mới thông qua nhiều hình thức: luyện yoga, vãn cảnh chùa, trà đạo, cắm hoa, vẽ tranh Thiền, họa thơ Thiền, ẩm thực chay, tập sống theo cuộc sống của nhà tu hành.
- Hiện nay, du lịch Thiền phát triển mạnh ở một số tỉnh thành như: Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Lạt, Ninh Bình, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Khánh Hòa… loại hình du lịch này phát triển dè dặt, chưa tương ứng với nguồn tài nguyên du lịch Thiền vốn có của Việt Nam.
- Việt Nam có nguồn tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng thích hợp cho loại hình du lịch Thiền, bài viết gợi ý một số giải pháp thu hút khách, góp phần phát triển mạnh loại hình du lịch Thiền ở Việt Nam..
- Từ khóa: Thiền, du lịch Thiền, các loại hình nghệ thuật Thiền, các điểm du lịch Thiền ở Việt Nam..
- Dẫn luận: Việt Nam là nơi “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”, có điều kiện thuận lợi để phát triển mạnh các loại hình du lịch, như du lịch tự nhiên, du lịch biển đảo, du lịch mạo hiểm, du lịch văn hóa, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch nghiên cứu, học tập, du lịch giảm cân… Nhưng, loại hình du lịch Thiền vẫn chưa được phát triển mạnh như ở Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Lạt, Quảng Ninh, Ninh Bình, Vĩnh Phúc, Khánh Hòa… là nơi có nhiều cơ sở chùa, tịnh xá, thiền viện và nhiều khu, điểm du lịch tự nhiên gắn liền với cảnh quan núi rừng, thiên nhiên thơ mộng… là yếu tố quan trọng để phát triển du lịch Thiền.
- Để du lịch Thiền phát triển, đòi hỏi sự hợp tác nghiên cứu nghiêm túc của nhiều ngành, cấp và những người hoạt động trong lĩnh vực du lịch và văn hóa..
- Tài nguyên du lịch Thiền ở Việt Nam.
- Việt Nam có nguồn tài nguyên du lịch Thiền phong phú, đa dạng.
- Một số chùa, tịnh xá, thiền viện và điểm du lịch tiêu biểu ở Việt Nam có mô hình du lịch Thiền..
- Tính đến năm 2020, Việt Nam có hơn 41.000 di tích, thắng cảnh trong đó có hơn 4.000 di tích được xếp hạng di tích quốc gia và hơn 9.000 di tích được xếp hạng cấp tỉnh.
- Mật độ và số lượng di tích nhiều nhất ở 10 tỉnh vùng đồng bằng sông Hồng (chiếm 56% số di tích quốc gia và 46% tổng số di tích).
- Trong số di tích quốc gia có 112 di tích quốc gia đặc biệt và trong số đó có 8 di sản thế giới.
- Ở Việt Nam, 1 di tích khi đủ các điều kiện sẽ được công nhận theo thứ tự: di tích cấp tỉnh, di tích cấp quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt..
- Hội thảo Phát triển Du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam 179.
- Các tỉnh có số lượng di tích lớn hơn 1500 gồm: Hà Nội: 5175 di tích.
- Thái Bình: 2539 di tích.
- Bắc Giang: 2237 di tích.
- Bắc Ninh 1859 di tích.
- 1879 di tích.
- Đồng Nai: 1800 di tích.
- Hà Nam: 1784 di tích.
- Nam Định: 1655 di tích.
- Thanh Hóa: 1535 di tích..
- Các tỉnh có mật độ di tích lớn nhất đều thuộc vùng châu thổ sông Hồng gồm:.
- Hà Nam 2,07 di tích/km 2 .
- Hà Nội: 1,56 di tích/km 2 .
- Bắc Ninh: 1,96 di tích/km 2 .
- Ninh Bình: 1,36 di tích/km 2 và Hưng Yên: 1,31 di tích/km 2.
- Di tích lịch sử - văn hóa.
- Di tích lịch sử - văn hóa là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học.
- Di tích lịch sử - văn hóa phải có một trong các tiêu chí sau đây:.
- Các di tích tiêu biểu thuộc loại này như đền Hùng, Cổ Loa, Cố đô Hoa Lư, Bãi cọc Bạch Đằng, Cột cờ,....
- Các di tích tiêu biểu thuộc loại này như Khu di tích lịch sử Kim Liên, Đền Kiếp Bạc, Quần thể di tích danh thắng Yên Tử, Lam Kinh, đền Đồng Nhân,....
- Các di tích tiêu biểu thuộc loại này như Khu di tích chiến thắng Điện Biên Phủ, Địa đạo Củ Chi, Khu di tích lịch sử cách mạng Pác Bó, Phòng tuyến Tam Điệp, Hành cung Vũ Lâm, Khu rừng Trần Hưng Đạo....
- Di tích kiến trúc nghệ thuật.
- Di tích kiến trúc nghệ thuật là công trình kiến trúc nghệ thuật, tổng thể kiến trúc đô thị và đô thị có giá trị tiêu biểu trong các giai đoạn phát triển nghệ thuật kiến trúc của dân tộc.
- Các di tích tiêu biểu loại này như Chùa Bút Tháp, phố cổ Hội An, nhà thờ Phát Diệm, chùa Keo , đình Tây Đằng, Chùa Phật Tích..
- Di tích khảo cổ.
- Di tích khảo cổ là những địa điểm khảo cổ có giá trị nổi bật đánh dấu các giai đoạn phát triển của các văn hoá khảo cổ.
- Các di tích tiêu biểu thuộc loại này như Hoàng thành Thăng Long, hang Con Moong, di chỉ Đông Sơn, động Người Xưa, thánh địa Mỹ Sơn.
- Hội thảo Phát triển Du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam 180.
- Di tích thắng cảnh.
- Di tích thắng cảnh (danh lam thắng cảnh) là cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị lịch sử, thẩm mỹ, khoa học.
- Các di tích quốc gia đặc biệt tiêu biểu thuộc loại này như 4 danh lam thắng cảnh khu danh thắng Tây Thiên, Tràng An - Tam Cốc - Bích Động, vịnh Hạ Long, động Phong Nha..
- Khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học, hệ sinh thái đặc thù hoặc khu vực thiên nhiên chứa đựng những dấu tích vật chất về các giai đoạn phát triển của Trái Đất.
- Các di tích tiêu biểu thuộc loại này như vịnh Hạ Long, Cao nguyên Đồng Văn, các vườn quốc gia và khu dự trữ sinh quyển thế giới ở Việt Nam..
- Di tích lịch sử cách mạng.
- Di tích cách mạng - kháng chiến là một bộ phận cấu thành hệ thống các di tích lịch sử - văn hoá, tuy nhiên, nó có những điểm khác với các di tích tôn giáo tín ngưỡng như đình, đền, chùa, miếu… ở chỗ: đó là những địa điểm cụ thể, công trình kiến trúc có sẵn (nhà ở, đường phố.
- là những công trình được con người tạo nên phù hợp với mục đích sử dụng (địa đạo, hầm bí mật…) gắn liền với những sự kiện cụ thể, nhân vật lịch sử cụ thể mà trở thành di tích.
- Loại hình di tích này rất đa dạng, phong phú, có mặt ở khắp mọi nơi, khó nhận biết, đồng thời cũng rất dễ bị lãng quên, dễ biến dạng theo mục đích sử dụng, theo thời tiết và theo thời gian.
- Bởi vậy các di tích này vừa khó bảo tồn vừa khó phát huy tác dụng nếu không được quan tâm đặc biệt..
- Một số di tích lịch sử cách mạng như: Chiến khu Tân Trào, Chiến khu Quỳnh Lưu, Khu di tích chiến thắng Điện Biên Phủ,....
- Có thể nói, hệ thống các chùa, tịnh xá, thiền viện ở Việt Nam rất đặc sắc và có nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển du lịch Thiền..
- Đặc biệt, các cơ sở đó đều là những nơi có quy mô lớn, cảnh quan hấp dẫn, không gian thoáng đạt, tạo nên sự hấp dẫn thu hút du khách trong và ngoài nước đến với Việt Nam, góp phần đa dạng hóa, phát triển các sản phẩm và các loại hình du lịch đặc thù, trong đó có du lịch Thiền..
- Tài nguyên du lịch tự nhiên phục vụ phát triển du lịch Thiền: l à quốc gia ven biển, Việt Nam có bờ biển dài trên 3.260km, có diện tích các vùng lãnh hải.
- Hội thảo Phát triển Du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam 181.
- Các bãi biển: Dọc trải dài theo chiều dài Việt Nam có nhiều bãi biển phục vụ tốt cho việc phát triển du lịch Thiền như: hệ thống bãi biển ở Hạ Long, và một số đảo trên vịnh, Cát Cò 1,2,3.
- Một số loại hình nghệ thuật Thiền trong các chùa, tịnh xá, thiền viện và điểm du lịch có mô hình du lịch Thiền.
- Các loại hình nghệ thuật Thiền như trà Thiền, tranh Thiền, thư pháp, ẩm thực chay… đều đang tồn tại trong các chùa, tịnh xá, thiền viện ở Việt Nam.
- Nhìn chung, các loại hình nghệ thuật Thiền ở Việt Nam mới chỉ hoạt động trong nội bộ chùa, tịnh xá và thiền viện, phục vụ cho đời sống và quá trình tu học của các Sa di mà chưa được phát triển rộng rãi, chưa đủ sức để trở thành một sản phẩm du lịch Thiền riêng biệt..
- Khách hành hương, vãn cảnh có thể thưởng thức trà và ẩm thực chay tại chùa, nhà hàng, các tiệm ăn trong khuôn viên của chùa, tịnh xá, thiền viện… với mục đích khỏa lấp cơn đói, khát và cái mệt nhọc trong quá trình tham quan, mà không hiểu dùng thiện, uống trà theo phong cách Thiền, do đó trà Thiền, ẩm thực chay chưa trở thành sản phẩm đặc trưng trong du lịch Thiền ở Việt Nam..
- Đây chính là những tài nguyên thuận lợi để phát triển du lịch Thiền..
- Ở Việt Nam, các tour du lịch Thiền thường kết hợp hoạt động tham quan chùa, tịnh xá, thiền viện với các lớp học yoga, liệu pháp spa.
- Hội thảo Phát triển Du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam 182.
- Du lịch Thiền hiện rất phát triển tại một số tình thành lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Ninh Bình, Khánh Hòa.
- Nhiều công ty du lịch ở đây có những tour du lịch đưa khách đến những địa điểm đẹp, yên tĩnh, phối hợp mời các chuyên gia, bác sĩ uy tín tư vấn về các loại bệnh của người già như tiểu đường, cao huyết áp, sinh lý tuổi già, trao đổi những vấn đề về cuộc sống và hướng dẫn cho du khách phương pháp hít thở an tịnh.
- Tại Việt Nam, các công ty du lịch đã thiết kế và đưa vào hoạt động tour du lịch Thiền – Yoga, thu hút nhiều lượt khách tham gia.
- Du khách sẽ được trải nghiệm ở các địa điểm du lịch, khu du lịch… là những nơi thiên nhiên còn hoang sơ, yên tĩnh, không khí trong lành thích hợp cho du khách tập yoga, ngồi thiền, tận hưởng các liệu pháp spa giải tỏa căng thẳng.
- Ngoài ra, du khách còn được viếng thăm các di tích, danh lam thắng cảnh của Việt Nam.
- Một số giải pháp phát triển du lịch Thiền.
- Tuy mới đưa vào khai thác trong những năm gần đây, nhưng tour du lịch Thiền - Yoga đã gây ấn tượng tốt trong lòng du khách.
- Tuy nhiên, hoạt động du lịch Thiền chưa phát triển tương xứng với nguồn tài nguyên vốn có của Việt Nam..
- Để loại hình du lịch Thiền ở Việt Nam phát triển mạnh, chúng ta cần thực hiện đồng bộ những giải pháp sau:.
- Có những chính sách pháp luật phù hợp để bảo vệ các điểm du lịch Thiền..
- Kiên quyết tiến hành giải tỏa lấn chiếm tại các chùa, tịnh xá, thiền viện và các điểm du lịch có mô hình du lịch Thiền nhằm tôn tạo, trả lại mỹ quan vốn có của nó.
- Rút ngắn thời gian tôn tạo, trùng tu, nhanh chóng đưa các điểm du lịch Thiền vào khai thác phục vụ du khách..
- Hội thảo Phát triển Du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam 183.
- Xây dựng phòng trưng bày để giới thiệu sản phẩm của các loại hình nghệ thuật Thiền trong khuôn viên của các điểm du lịch, tạo điều kiện cho khách tham quan hiểu rõ hơn về ý nghĩa, vai trò của Thiền và du lịch Thiền trong đời sống, từ đó đẩy mạnh phát triển loại hình du lịch này..
- Hoàn thiện cơ sở hạ tầng, kỹ thuật ở các điểm du lịch Thiền, như mở rộng đường sá, bãi đậu xe, phòng ngủ, nhà vệ sinh….
- Học tập mô hình và kinh nghiệm phát triển du lịch Thiền ở các phát triển mô hình này thành công đồng thời rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam..
- Tăng cường liên kết các tuyến điểm du lịch Thiền: Tuy mới đưa vào hoạt động trong những năm gần đây, nhưng du lịch Thiền ở Việt Nam mang nét đặc trưng riêng, đã tạo ấn tượng tốt trong lòng du khách.
- So với một số nước ở khu vực và trên Thế giới, hoạt động du lịch Thiền ở Việt Nam có tuổi đời ngắn hơn, do đó Việt Nam có thể học tập, kế thừa và phát huy mô hình và kinh nghiệm tổ chức, phát triển du lịch Thiền từ các nước bạn.
- Bên cạnh đó, chúng ta cần phải liên kết các tuyến điểm du lịch Thiền trong các tỉnh thành lại với nhau thành một chương trình du lịch tổng thể, hoàn thiện..
- Các chương trình du lịch Thiền như tu tập Thiền, học nấu các món chay, vẽ tranh, viết thư pháp, hội họa… không phải chỉ được thực hành tại một địa điểm nhất định mà có thể liên kết giữa các chùa, tịnh xá, thiền viện, các điểm du lịch có mô hình du lịch Thiền hay thậm chí cả những nơi có không gian rộng, gần gũi với thiên nhiên, tĩnh lặng để thực hiện từng hoạt động trong chương trình tour và một số địa điểm khác có khả năng phát triển loại hình du lịch Thiền vào chương trình du lịch của các công ty du lịch, lữ hành..
- Tiến hành khảo sát các điểm có tài nguyên phát triển du lịch Thiền, thiết kế các tour du lịch Thiền đặc trưng, sau đó chào bán trên thị trường để thu hút công chúng..
- Phối hợp du lịch Thiền với các loại hình du lịch khác: Muốn phát triển Du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, thì phải phát triển với nhiều loại hình du lịch như du lịch tự nhiên, du lịch biển, du lịch tham quan nghiên cứu, du lịch văn hóa, du lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm… Tuy nhiên loại hình du lịch Thiền chưa phát triển mạnh.
- Để các loại hình du lịch cùng phát triển thì cần phải liên kết các loại hình này với nhau, tạo nên sự đa dạng, hấp dẫn du khách khi đến Việt Nam du lịch….
- thành một tour tổng hợp, với đầy đủ loại hình du lịch Thiền, du lịch tự nhiên, du lịch về nguồn, du lịch mạo hiểm và du lịch văn hóa..
- Hội thảo Phát triển Du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam 184.
- giãn, phục hồi năng lượng… du lịch Thiền cũng có đủ khả năng đáp ứng được những nhu cầu đó..
- Việt Nam ngoài thế mạnh là du lịch biển đảo, thì nơi đây còn sở hữu hệ thống chùa, tịnh xá, thiền viện, đình, miếu với giá trị văn hóa lâu đời, cùng với các loại hình nghệ thuật Thiền như thư pháp, thơ Thiền, ẩm thực chay… là một tiềm năng lớn để Việt Nam khai thác và phát triển loại hình du lịch Thiền - là hướng phát triển mới cho sản phẩm du lịch, góp phần tạo một dấu ấn mới cho ngành du lịch Việt Nam nói chung bền vững, phát huy được bản sắc văn hóa của người Việt./..
- Nguyễn Đình Hòe, Du lịch Thiền (zentourism.
- Một hình thức Du lịch mới và thân thiện Môi trường, Tạp chí Du lịch Việt Nam, tháng 4/2007..
- Nguyễn Văn Khánh (2001), Di tích và danh thắng Khánh Hòa, Sở Văn hóa – Thông tin Khánh Hòa..
- Nguyễn Thị Thống Nhất, Bàn về vấn đề khai thác hợp lý tiềm năng du lịch văn hóa, Tạp chí Văn hóa Quảng Nam, số 51/2005..
- Đào Minh Ngọc, Phát triển Du lịch Thiền ở Việt Nam, Tạp chí Du lịch Việt Nam, tháng 5/2008..
- Bài viết Nguyễn Duy Trường “Du lịch Thiền – tiềm năng và giải pháp phát triển ở Khánh Hòa”, năm 2020.

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt