“Sức mạnh mềm” trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ thời kỳ Narendra Modi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tập trung làm rõ nhận thức về sức mạnh mềm trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ và quá trình triển khai các nguồn lực sức mạnh mềm truyền thống của Ấn Độ (Yoga, Y học cổ truyền, Phật giáo) trong các hoạt động đối ngoại của chính quyền Modi cùng những đánh giá bước đầu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: “Sức mạnh mềm” trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ thời kỳ Narendra Modi

26 Thông tin Khoa học xã hội, số 8.2020 “Sức mạnh mềm” trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ thời kỳ Narendra Modi Trần Nam Tiến(*) Tóm tắt: Sau khi trở thành Thủ tướng Ấn Độ (năm 2014), ông Narendra Modi đã có những điều chỉnh quan trọng trong chính sách đối ngoại, trong đó các nguồn lực sức mạnh mềm trở thành công cụ chính sách đối ngoại thiết yếu của nước này. Thông qua các giá trị văn hóa truyền thống, Ấn Độ mong muốn kết nối người dân ở khu vực Nam Á và Đông Á, đồng thời mở rộng ảnh hưởng ra toàn thế giới, qua đó tạo dựng vị thế “cường quốc mới” cho Ấn Độ trên trường quốc tế. Bài viết tập trung làm rõ nhận thức về sức mạnh mềm trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ và quá trình triển khai các nguồn lực sức mạnh mềm truyền thống của Ấn Độ (Yoga, Y học cổ truyền, Phật giáo) trong các hoạt động đối ngoại của chính quyền Modi cùng những đánh giá bước đầu. Từ khóa: Sức mạnh mềm, Chính sách đối ngoại, Ấn Độ, Narendra Modi Abstract: As Prime Minister of India since 2014, Narendra Modi has made crucial adjustments in India’s foreign policy, in which soft power resources have become an essential foreign policy tool. Through traditional cultural values, India seeks to connect people in South and East Asia, while extending its influence throughout the world; thereby making herself a new great power in the international arena. The paper focuses on the awareness of soft power in India’s foreign policy and the deployment of Indian traditional soft power resources (including Yoga, Ayurveda, Buddhism) in the Modi government’s foreign aﬀairs with initial assessments. Keywords: Soft Power, Foreign Policy, India, Narendra Modi 1. Sức mạnh mềm và sức mạnh mềm Ấn Độ1 số cụ thể về tiềm lực quân sự (số lượng và Theo cách hiểu khái quát nhất, sức chất lượng quân đội; khí tài quân sự, đặc mạnh của quốc gia bao gồm các hợp phần: biệt là vũ khí hạt nhân), thực lực kinh tế vật chất (sức mạnh cứng - hard power); (quy mô kinh tế, GDP và cơ cấu kinh tế)... tinh thần và ảnh hưởng trong quan hệ quốc Trong khi đó, sức mạnh mềm là khả năng tế (sức mạnh mềm - soft power). Sức mạnh có được thứ mình muốn thông qua sự hấp cứng của một quốc gia có thể được nhận dẫn về văn hóa, tư tưởng chính trị và các biết tương đối rõ ràng, thông qua những con chính sách (đối nội và đối ngoại) của một quốc gia (Nye, 2004: 5). Theo đó, một quốc (*) PGS.TS., Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh; gia được coi là thành công trong việc xây Email: trannamtienqhqt@gmail.com dựng sức mạnh mềm khi dựa trên sức hấp
“Sức mạnh mềm”… 27 dẫn của văn hóa, quan điểm chính trị và kinh tế và từng bước trở thành một cường chính sách đối ngoại có thể tạo ảnh hưởng, quốc thế giới. Trong bối cảnh đó, Ấn Độ hết tác động và thu hút sự ủng hộ của các nước sức coi trọng việc xây dựng nguồn lực sức khác (Xem: Nye, 1990: 153-171). Có quan mạnh mềm và xem đây là cơ sở quan trọng điểm cho rằng, “sức mạnh mềm” là loại sức để tiếp cận với thế giới. mạnh “có thể dễ dàng gây ảnh hưởng lên Cựu Ngoại trưởng Ấn Độ Yashwant hành vi của quốc gia khác mà không cần Sinha trong một bài phát biểu từng đề cập phải sử dụng đến các loại sức mạnh có thể về sức mạnh mềm của Ấn Độ, đó là nền đong đếm được” (Goldstein, 2003: 16-17). văn hóa, tôn giáo và triết học ưu việt, có Như vậy, phạm trù “sức mạnh mềm” được ảnh hưởng sâu rộng và lâu đời từ thời cổ xem là những sức mạnh vô hình chi phối đại (Chacko, 2012: 132). Nhiều người cho các quan hệ quốc tế, do đó khó có thể nhận rằng, các giá trị dân chủ của Ấn Độ cũng có biết rõ ràng như phạm trù “sức mạnh cứng”. sức hấp dẫn lớn đối với nhiều quốc gia trên Hiện nay, sức mạnh mềm là một công cụ thế giới. Năm 2010, Tổng thống Mỹ Barack quan trọng trong việc thực thi chính sách đối Obama đã tuyên bố trong Đại hội đồng Liên ngoại của một quốc gia. Ấn Độ có nền văn Hợp Quốc rằng “Tôi sẽ đến thăm Ấn Độ, minh Ấn Hà (Indus) phát triển rực rỡ, là nơi quốc gia đã giải phóng chủ nghĩa thực dân khai sinh ra hai tôn giáo lớn là Ấn Độ giáo bằng con đường hòa bình và thiết lập một (Hindu) và Phật giáo (Kugiel, 2016: 66). Qua nền dân chủ phát triển mạnh mẽ với hơn một quá trình phát triển, văn hóa Ấn Độ đã kết tinh tỷ người” (NDTV, 2010). Trong Phong trào lại thành “bản sắc Ấn Độ” (Indian identity), Không liên kết (NAM), Thủ tướng Ấn Độ “tinh thần Ấn Độ” (Indian spirit). Cũng như Jawaharlal Nehru có vai trò và ảnh hưởng nhiều nền văn hóa lớn khác trên thế giới, văn lớn đến các quốc gia thành viên nói riêng và hóa Ấn Độ trong lịch sử đã tiếp nhận, đồng các nước thuộc thế giới thứ ba nói chung. hóa nhiều yếu tố văn hóa bên ngoài, đồng thời Thậm chí nhiều người cho rằng, chính ông cũng tỏa rộng ảnh hưởng của mình ra nhiều Nehru là người có ảnh hưởng lớn (từ góc độ khu vực trên thế giới. Dấu ấn của những nền đạo đức) trong các vấn đề quốc tế (Wagner, văn hóa Ấn Độ giáo và Phật giáo vẫn còn 2010: 339). Tương tự, các “đặc trưng” văn được thể hiện rõ nét trong văn hóa của các hóa của Ấn Độ như Bollywood, Yoga và ẩm quốc gia Nam Á và Đông Nam Á. Thực tế, thực cũng nhận được sự yêu thích của nhiều sự lan tỏa các giá trị của nền văn hóa Ấn Độ người ở các quốc gia khác nhau trên thế mang sắc thái hòa bình, không có chức năng giới. Dựa vào những lợi thế trên, Chính phủ “đồng hóa”, dễ dàng hòa tan vào dòng chảy Ấn Độ đưa các nguồn lực sức mạnh mềm của nền văn hóa truyền thống bản địa và tạo vào trong quá trình hoạch định và triển khai thành nền văn hóa độc đáo riêng của những chính sách đối ngoại từ khá sớm. Từ thời dân tộc, quốc gia tiếp xúc với nó (Leur, 1955: Thủ tướng Nehru trở đi, các liên kết lịch 95). Như vậy, có thể thấy, từ rất sớm, Ấn Độ sử văn minh và các liên kết lịch sử khác đã thông qua con đường lan tỏa các giá trị văn được nhấn mạnh nhiều trong các hoạt động hóa đã xây dựng cho mình một hình ảnh thân đối ngoại của Ấn Độ (Malone, 2011: 37). thiện trong nhận thức của nhiều quốc gia trên Nhưng rõ nhất phải kể đến thập niên đầu thế giới. Bước vào thế kỷ XXI, Ấn Độ đang thế kỷ XXI, với sự phát triển kinh tế mạnh cho thấy một sự trỗi dậy (rising) ấn tượng về mẽ của mình, Ấn Độ chú trọng đẩy mạnh
28 Thông tin Khoa học xã hội, số 8.2020 các nguồn lực sức mạnh mềm trong việc chơi lớn trên đấu trường thế giới. Sau khi thúc đẩy quan hệ với các nước láng giềng lên nắm quyền, Thủ tướng Modi quyết tâm và rộng hơn là các nước ở châu Á. thay đổi điều này. Chính quyền Modi hướng Xét về bản chất, chính sách đối ngoại sự tập trung vào các quốc gia láng giềng của Ấn Độ từ khi giành độc lập (năm 1947) cũng như các cường quốc châu Á (Twining, đến nay luôn thể hiện sắc thái hòa bình 2015). Modi cũng tìm cách tiếp cận “mềm” (Vinod, Deshpande, 2013: 508). Đây chính với Trung Quốc, Nhật Bản và Mỹ thông qua là đặc điểm khiến Ấn Độ luôn nhận được một loạt chuyến thăm song phương, đồng sự ủng hộ của nhiều quốc gia trong quan thời tích cực tăng cường sự hiện diện của hệ quốc tế. Nhiều học giả cho rằng, những Ấn Độ tại các diễn đàn đa phương, nhất là thành công của Ấn Độ trong việc xây dựng các cuộc họp nhóm các nền kinh tế mới nổi các mối quan hệ chiến lược và kinh tế với (BRICs), G-20 và Đại hội đồng Liên Hợp các nước Đông Nam Á và lớn hơn là Đông Quốc. Đối với khu vực Đông Nam Á, Thủ Á thông qua Chính sách hướng Đông (Look tướng Modi cũng đặt mục tiêu thay thế Chính East Policy) đầu những năm 1990 phần lớn sách hướng Đông đã được thực hiện hơn hai là do các chiến lược “sức mạnh mềm” của thập kỷ qua bằng chiến lược Hành động phía quốc gia này (Haokip, 2015: 126). Thông Đông (Act East Policy) nhằm củng cố quan qua việc nhấn mạnh các liên kết văn hóa hệ và mở rộng giao lưu kinh tế với các nước và văn minh, Ấn Độ đã thành công trong Đông Nam Á và xa hơn là hướng đến hội việc kết nối với các nước Đông Nam Á. Ấn nhập mạnh với khu vực châu Á - Thái Bình Độ đã miễn lệ phí thị thực cho các nhà sư Dương (Rajendram, 2014). Đặc biệt, Thủ Thái Lan đi hành hương đến Ấn Độ, hoặc tướng Modi hết sức chú trọng đến nguồn lực trợ giúp khôi phục đền thờ Ankgor Wat ở sức mạnh mềm của Ấn Độ và quyết tâm khai Campuchia, cũng như đẩy mạnh các quan thác để tạo dựng vị thế và hình ảnh tích cực hệ Phật giáo với Việt Nam…, điều này đã của quốc gia này trên trường quốc tế. Có thể giúp Ấn Độ tạo ra ảnh hưởng vượt trội hơn thấy, Chính phủ Modi chủ yếu dựa vào văn so với Trung Quốc trong khu vực Đông hóa và các giá trị chính trị (dân chủ) để thúc Nam Á (Das, 2013). Việc chú trọng khai đẩy sức mạnh mềm của Ấn Độ; đồng thời thác các giá trị văn hóa và văn minh của xây dựng học thuyết chính sách đối ngoại Ấn Độ trong các hoạt động đối ngoại được của riêng mình với tên gọi Panchamrit, xoay xem là một lợi thế trong việc thúc đẩy “sức quanh năm trụ cột: nhân phẩm, đối thoại, mạnh mềm” của nước này ở nước ngoài. chia sẻ sự thịnh vượng, an ninh khu vực và Việc đưa các nguồn lực sức mạnh mềm vào toàn cầu, các liên kết văn hóa và văn minh chính sách đối ngoại của Ấn Độ đã được (Singh, 2017: 166). Tư tưởng chủ đạo trong thúc đẩy mạnh mẽ dưới thời kỳ lãnh đạo chính sách đối ngoại mới của Thủ tướng của Thủ tướng Narendra Modi. Modi hướng đến mục tiêu cuối cùng là đưa 2. Các nguồn lực sức mạnh mềm truyền Ấn Độ đạt được vị thế cường quốc thế giới, thống trong chính sách đối ngoại của Ấn một thế lực toàn cầu thay vì chỉ là một người Độ thời Narendra Modi quan sát “tầm trung” (Pardesi, 2015). Trước khi ông Narendra Modi lên nắm Trong quá trình làm mới hình ảnh Ấn quyền, Ấn Độ từ lâu dường như đã không thể Độ trong con mắt của các quốc gia trên thế hoặc không sẵn sàng để trở thành một người giới, các nguồn lực sức mạnh mềm vốn được
“Sức mạnh mềm”… 29 coi là vốn quý của quốc gia này được Thủ mục tiêu “xây dựng thương hiệu” Ấn Độ tướng Modi ưu tiên phát huy mạnh mẽ. Các trên quy mô quốc tế để thu hút đầu tư cũng nguồn giá trị sức mạnh mềm bắt đầu được như nâng cao ảnh hưởng của Ấn Độ1. ông Modi chú ý và lồng ghép vào trong Trong số các giá trị văn hóa truyền chính sách đối ngoại của Ấn Độ. Các chính thống của Ấn Độ, Yoga được chọn đi đầu phủ trước đây cũng đã sử dụng quyền lực trong các nỗ lực quảng bá hình ảnh và sức mềm để hỗ trợ chính sách đối ngoại của Ấn hút của nước này dưới thời Thủ tướng Độ, mặc dù có nhiều nỗ lực nhưng phần lớn Modi. Ngoại giao Yoga (Yoga diplomacy) các nhà lãnh đạo trước ông Modi đều thiếu trở thành định hướng đầu tiên trong quá một cách tiếp cận phù hợp để có thể phát huy trình này. Phát biểu tại Đại hội đồng Liên được hiệu quả thực sự. Kế thừa và rút kinh Hợp Quốc vào ngày 27/9/2014, Thủ tướng nghiệm từ những người tiền nhiệm, chính Modi đã gọi Yoga là “một món quà truyền quyền Modi đang áp dụng những bước đi thống vô giá của chúng tôi (Ấn Độ)” (Theo: mới với sự phát triển cách tiếp cận gắn kết và Kugiel, 2016: 165) cho thế giới. Ông Modi thể chế hóa đối với việc sử dụng sức mạnh cũng nhấn mạnh, Yoga sẽ dẫn tới sự hài mềm làm tăng hiệu quả của nó trong chính hòa của cơ thể và tâm trí, và giúp “khám sách đối ngoại quốc gia (Maini, 2016). Bên phá ý thức thống nhất với chính mình, thế cạnh mục tiêu đưa Ấn Độ vươn lên mạnh giới và thiên nhiên” (Mohan, 2014). Thông mẽ để trở thành một cường quốc hàng đầu qua diễn đàn quốc tế này, Ấn Độ đã vận thế giới, Thủ tướng Modi còn có tham vọng động cho Ngày Quốc tế Yoga vào ngày biến Ấn Độ thành một quốc gia lãnh đạo tư 21/6 hằng năm. 177 quốc gia, trong đó có tưởng toàn cầu, giống như một vị giáo trưởng Mỹ và Trung Quốc, đã ủng hộ đề nghị này tinh thần của thế giới. Phát biểu tại Đại học của Thủ tướng Ấn Độ Modi. Ngày Quốc tế Banaras Hindu, ông Modi khẳng định rõ Yoga đầu tiên diễn ra ngày 21/6/2015, có quan điểm: “Trong thời đại hiện nay, có thể khoảng 35.000 người, trong đó có cả Thủ được coi là một kỷ nguyên của kiến thức, vai tướng Modi, đã tham gia đồng diễn Yoga trò và trách nhiệm của chúng ta đã tăng lên. tại đại lộ Rajpath ở Thủ đô New Delhi, Ấn Chúng ta phải nổi lên như một guru Vishwa, Độ (Gautam, Droogan, 2017: 10). Trong không chỉ để cung cấp hướng đi mới cho thế ngày này, trên khắp đất nước Ấn Độ, hàng giới, mà còn để bảo vệ di sản của chúng ta” chục ngàn người cả già lẫn trẻ đến tham gia (Martin, 2015). Như vậy, ông Modi đang các buổi tập Yoga tổ chức tại các trường đẩy mạnh việc quảng bá những giá trị cổ xưa học, các công viên trong khu phố và trên của Ấn Độ trên nền tảng kết hợp với những các đường phố; lực lượng vũ trang Ấn Độ giá trị văn hóa hiện đại để có thể hồi sinh cũng tham gia với nhiều hình thức khác hình ảnh quốc tế của Ấn Độ trong cộng đồng nhau. Trong các vùng núi hẻo lánh, người quốc tế. Từ mục tiêu trên, Chính phủ Ấn Độ ta đã chứng kiến những người lính Ấn Độ đã thường xuyên triển khai các chiến lược quảng bá sức mạnh mềm, quyền lực mềm 1 Đó là: Chiến dịch du lịch “Incredible India” (năm thông qua ngoại giao công chúng nhằm tăng 2002), “Make in India” để thu hút đầu tư nước ngoài và các doanh nghiệp (năm 2004),... Các sáng kiến cường danh tiếng và lập trường toàn cầu của này nhằm mục đích nâng cao vị thế của Ấn Độ và nước này. Một vài sáng kiến của Chính phủ thúc đẩy sự phát triển Ấn Độ cả trong nước lẫn quốc Ấn Độ thực hiện trong những năm qua đặt tế (Xem: Kugiel, 2016: 167).
30 Thông tin Khoa học xã hội, số 8.2020 tập Yoga ở nhiệt độ dưới 0oC. Hải quân Trong quá trình triển khai các nguồn lực Ấn Độ triển khai sáng kiến “Yoga Across sức mạnh mềm trong đối ngoại, Thủ tướng Oceans” với hình ảnh các thủy thủ của Hải Modi cũng đã thử nghiệm sử dụng nhân tố quân Ấn Độ tập Yoga kéo dài từ vùng biển Phật giáo để tăng cường quan hệ với các Địa Trung Hải xuống biển Đông (Lahiri, quốc gia láng giềng và Đông Á. Ông Modi 2017: 41). Sự tham gia của lực lượng vũ chủ trương nhấn mạnh các liên kết tâm linh trang trong ngày này là một động thái thông và triết học của Ấn Độ thông qua Phật giáo minh của chính quyền Modi, thể hiện hình với phần còn lại của châu Á. Là quê hương ảnh về một quân đội Ấn Độ hòa bình, qua của Phật giáo, Ấn Độ có nhiều thuận lợi để đó gia tăng thiện cảm quốc tế cho Ấn Độ. sử dụng tôn giáo này trong việc liên kết các Cũng giống như Yoga, Thủ tướng quốc gia chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của Phật Modi cũng đầu tư quảng bá về Ayurveda giáo ở châu Á. Đây là lý do Phật giáo trở - y học cổ truyền Ấn Độ. Ông Modi cho thành nhân tố được chú trọng trong hầu hết rằng, nền y học cổ truyền của Ấn Độ cũng các cuộc thăm viếng các nước láng giềng của đầy bản sắc và có sức lan tỏa lớn. Trong ông Modi cũng như quá trình triển khai chính một cuộc họp với các quan chức ngoại giao sách Hành động phía Đông của ông. Thủ vào tháng 6/2014, ông Modi thuyết giảng tướng Modi tuyên bố: “Không có Đức Phật, về tầm quan trọng của việc đúc kết và giới thế kỷ này không thể là thế kỷ của châu Á” thiệu Ayurveda tới thế giới một cách có hiệu (Pethiyagoda, 2015). Có thể nói, chủ trương quả hơn: “Chúng ta có nhiều tài năng và của ông Modi khi sử dụng Phật giáo làm hạt chúng ta cần giới thiệu nó với thế giới theo nhân tạo sự liên kết, gắn bó giữa Ấn Độ với cách hiện đại nhất. Chúng ta cần trình bày các quốc gia Phật giáo khác trong khu vực công nghệ của chúng ta với thế giới bằng được xem là một sự sáng tạo cần thiết. ngôn ngữ mà họ hiểu… Trung Quốc cũng Sự gắn kết thông qua Phật giáo được xuất khẩu (thuốc đông y, thảo dược) thì Ấn Độ triển khai một cách khéo léo trong có nghĩa là có thị trường. Tại sao các loại các quốc gia láng giềng lân cận như: Nepal, thuốc thảo dược của chúng ta lại không có Sri Lanka và Bhutan. Cuộc thăm viếng trên thị trường thế giới? Làm thế nào chúng Kathmandu của Thủ tướng Modi được đặc ta có thể giới thiệu Ayurveda của chúng ta trưng bởi chương trình nghị sự 4 năm của với thế giới?” (Theo: Chaulia, 2016: 215). ông là hợp tác, kết nối, văn hóa và hiến pháp, Để quảng bá Ayurveda có hiệu quả, chính thậm chí ông còn tặng một cây bồ đề cho quyền Modi thành lập Bộ AYUSH1 để thể Nepal. Trong chuyến thăm Sri Lanka, ông chế hóa nguồn tài trợ cho di sản cổ xưa Modi đã gợi lên mối liên hệ Phật giáo Ấn này của Ấn Độ cũng như giúp Ayurveda Độ cổ xưa, có niên đại từ đế chế Mauryan đạt được cùng một địa vị cao như y học cổ dưới thời Ashoka. Ông cũng đã đưa ra một truyền Trung Quốc. lựa chọn chiến lược khi đến thăm Thủ đô Anuradhapura và Jaya Sri Mahabodhi của 1 A - Ayurveda (y học cổ truyền); Y - Yoga và Sri Lanka, vốn là nhân chứng cho các mối Naturopathy (thiên nhiên liệu pháp); U - Unani quan hệ Ấn Độ - Lankan bền vững trong lịch (phương pháp chữa bệnh ở Đông Âu và Nam Á); sử (Silva, 2015). Ngoài ra, Thủ tướng Modi S - Siddha (một trường phái tu tập của người Ấn Độ thông qua Yoga); và H - Homeopathy (liệu pháp vi cũng khánh thành Trung tâm Văn hóa Jaﬀna liệu đồng căn). do Ấn Độ tài trợ và thăm đền Mahabodhi
“Sức mạnh mềm”… 31 của Colombo (Pratap, 2015: 59). Ở khu vực hành hương Phật giáo Rajgir ở bang Bihar, Đông Á, trong chuyến thăm chính thức Hàn Ấn Độ. Vào thời điểm phát triển, Đại học Quốc, ông Modi đã trồng lại cây bồ đề mà Nalanda đã có 10.000 học viên, hầu hết Ấn Độ đã gửi tặng quốc gia này trước đó. là tăng sĩ đến từ Trung Hoa, Tây Tạng và Điều này tạo ra mối quan hệ kinh tế chặt những nơi khác. Với những gì đã có trong chẽ hơn giữa hai nước, dẫn đầu là dòng đầu lịch sử, Ấn Độ tin rằng Đại học Nalanda có tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Hàn Quốc, thể nổi lên như là một công cụ hữu hiệu của giúp Ấn Độ cải thiện cơ sở hạ tầng và giúp “sức mạnh mềm” ở hai cấp: cho khu vực xây dựng các thành phố thông minh. Ngoài châu Á trong mối quan hệ với phương Tây ra, việc xây dựng mối quan hệ thân thiện với và Ấn Độ trong quan hệ với châu Á (Muni, Hàn Quốc cũng giúp chính quyền của Thủ 2010). Việc tập trung vào nhân tố Phật giáo tướng Modi thu hút các công ty Hàn Quốc của ông Modi cũng thể hiện rõ thông qua đầu tư vào khu vực sản xuất của Ấn Độ để một số sáng kiến chính thức của Chính phủ tăng cường sáng kiến “Make in India”, tăng nước này. Ngày 04/5/2015, Ấn Độ đã khởi cường hợp tác quốc phòng và chuyển giao xướng và tổ chức ngày Buddha Purnima công nghệ giữa hai nước với các mục tiêu Diwas để chào mừng sự ra đời của Đức khác. Trong chuyến viếng thăm Trung Quốc Phật. Chính phủ Ấn Độ cũng lựa chọn phát vào đầu nhiệm kỳ, ông Modi đã lấy Phật hành visa cho du khách Phật tử đến thăm giáo làm chủ đề cơ bản trong các hoạt động. đất nước này để thúc đẩy du lịch tôn giáo. Năm 2015, ông Modi đã lựa chọn điểm đến Bên cạnh các hoạt động ngoại giao nhà Trung Quốc là Tây An (tỉnh Thiểm Tây) thay nước, chính quyền Modi cũng tích cực đẩy vì Bắc Kinh để thăm chùa Big Wild Goose. mạnh các hoạt động ngoại giao nhân dân Tuy nhiên, chuyến thăm này đã không đạt nhằm vào số lượng Phật tử đông đảo ở các được nhiều kết quả như ông mong muốn1. quốc gia Đông Á và Đông Nam Á. Mặc dù Ở trong nước, Bộ Nội vụ Ấn Độ đã Đức Phật sinh ra tại Lumbini thuộc Nepal chính thức công bố sẽ tài trợ cấp nhà nước ngày nay, tuy nhiên sự giác ngộ, giảng đạo cho lễ kỷ niệm Vesak hằng năm. Đồng thời, và phần lớn các hoạt động truyền bá Phật Chính phủ Ấn Độ cũng tiến hành thành lập giáo lại diễn ra ở Ấn Độ. Ngày nay ở Ấn một Trung tâm thờ Đức Phật và học tập tại Độ còn rất nhiều cảnh quan, di tích Phật New Delhi (Sharma, 2014a). Tháng 9/2014, giáo, là những điểm du lịch thu hút các tín Chính phủ Ấn Độ đã chính thức mở cửa đồ Phật giáo thế giới. Chính phủ Ấn Độ đã Đại học Nalanda, một trung tâm nghiên cứu rất tích cực sử dụng các nguồn lực du lịch và giảng dạy kiểu mẫu toàn cầu tại thị trấn Phật giáo như một phần chiến dịch quảng bá thương hiệu của đất nước. Năm 2004, Chính phủ Ấn Độ đã tài trợ Hội nghị quốc 1 Sự cạnh tranh của Ấn Độ với Trung Quốc đối với tế về Phật giáo và Du lịch tâm linh (New việc sử dụng ảnh hưởng của Phật giáo đã tăng mạnh kể từ khi ông Modi lên nắm quyền. Trong khi Chính Delhi) có sự tham dự của Tổng thống Ấn phủ Trung Quốc coi Lumbini ở Nepal (nơi sinh Độ và có sự hiện diện của Dalai Lama. Hội của Đức Phật) là điểm nhấn của du lịch tôn giáo, nghị này đã đề xuất những biện pháp để tôn thì Chính phủ Ấn Độ lại khẳng định Bodh Gaya ở tạo các cảnh quan Phật giáo. Chính phủ Ấn Bihar quan trọng hơn nhiều vì đó là nơi Đức Phật đạt được giác ngộ và đang tích cực quảng bá điểm đến Độ đã tăng cường nỗ lực để nâng cấp cơ sở đó (Xem: Nandy, 2015). hạ tầng cho du lịch (Agrawal, Choudhary
32 Thông tin Khoa học xã hội, số 8.2020 và Tripathi, 2010). Hiện nay, Ấn Độ đang các nguồn lực sức mạnh mềm của chính thực hiện các kế hoạch nhằm biến nước này quyền Thủ tướng Modi đã thành công trở thành một nơi hành hương của Phật tử trong việc thu hút sự chú ý của các nhà thế giới. Công việc trong giai đoạn I của lãnh đạo thế giới. Chính phủ đương nhiệm dự án hình thành tour du lịch Phật giáo vừa chú trọng đầu tư xây dựng nền kinh tế đang được đẩy mạnh, bao gồm: Lumbini của Ấn Độ phát triển, vừa đẩy mạnh phát tại Nepal - nơi đức Phật ra đời; Bodh Gaya huy ảnh hưởng của Ấn Độ ra bên ngoài - nơi Đức Phật đã giác ngộ ở gốc cây bồ đề; bằng các nguồn lực văn hóa truyền thống Sarnath tại bang Uttar Pradesh - nơi Đức đã cho thấy rõ sự sáng tạo xen lẫn tính Phật có bài thuyết giảng đầu tiên; Rajgir thực dụng của quốc gia này. Điều nhận ở Bihar - nơi Đức Phật đã sống và giảng thấy rõ ràng nhất là việc chính quyền của dạy; Nalanda - trung tâm học tập và giảng Thủ tướng Modi đã bước đầu thành công dạy của Phật giáo; Kushinagar tại bang khi vận dụng các tiềm năng sức mạnh Uttar Pradesh - nơi Đức Phật nhập diệt; mềm của Ấn Độ vào chính sách đối ngoại Kapilavastu, biên giới Ấn Độ và Nepal - của mình. Dưới thời Thủ tướng Modi, Ấn nơi Đức Phật đã trải qua những năm đầu Độ đã sử dụng một cách có hệ thống và trước khi bắt đầu cuộc hành trình dài đến hiệu quả các nguồn tài nguyên con người giác ngộ (Sharma, 2014b). Thông qua một và văn hóa giàu có để tạo dựng uy tín, “con đường du lịch Phật giáo”, ông Modi thương hiệu và sự lan tỏa các giá trị của muốn sử dụng các giá trị của Phật giáo Ấn Ấn Độ, điều mà các chính quyền trước đây Độ để tăng cường quan hệ với Nhật Bản, chưa làm được. So với các chính quyền Myanmar và Nepal bằng cách nhấn mạnh trước đó, Thủ tướng Modi đã thành công các liên kết tâm linh và triết học của Ấn Độ hơn trong việc thể chế hóa và phát triển với phần còn lại của châu Á, đặc biệt là với một phương pháp tiếp cận thống nhất và Trung Quốc (Mohan, 2015). có chiến lược về quyền lực mềm. Nhìn chung, Phật giáo còn được Ấn Độ Tuy nhiên, nhiều học giả lại đang hoài nhìn nhận là một công cụ trung tâm để tái nghi về ảnh hưởng của sức mạnh mềm cân bằng quyền lực ở Đông Á, nơi cả Trung trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ, do Quốc và Ấn Độ tranh giành ảnh hưởng địa tình hình chính trị trong nước của nước này, chính trị. Trong khi sự cạnh tranh về kinh tế và sự không nhất quán trong việc thực hiện giữa Ấn Độ và Trung Quốc đang tăng, thì chính sách đối ngoại. Nhiều người nhìn thấy Phật giáo có thể làm dịu các mối quan hệ những nỗ lực hiện tại để kết hợp sức mạnh song phương hoặc giúp Ấn Độ giành đòn mềm trong chính sách đối ngoại của Ấn bẩy bằng cách hỗ trợ cho các nước Đông Á. Độ dường như tập trung nhiều vào “quản Thông qua các nhân tố văn hóa truyền thống lý hình ảnh quốc gia hơn là xây dựng mối nêu trên, Thủ tướng Modi hy vọng những nỗ quan hệ lâu dài” (Mukherjee, 2014). Trong lực này sẽ đưa Ấn Độ lên vị trí tại hàng đầu khi Ấn Độ đã cố gắng triển khai chiến lược trong nền chính trị quốc tế, đảm bảo an ninh, sức mạnh mềm ở khu vực Nam Á thông có bạn bè, đầu tư và công nghệ nước ngoài. qua các sáng kiến khu vực như Hiệp hội 3. Kết luận Hợp tác khu vực Nam Á (SAARC) hoặc Có thể nói, việc xây dựng thương hiệu Khu vực Mậu dịch Tự do Nam Á (SAFTA), ngoại giao mới thông qua việc đẩy mạnh nhưng những thành công của nước này vẫn
“Sức mạnh mềm”… 33 còn nhiều tranh cãi khi có người cho rằng 8. Kugiel, Patryk (2016), India’s Soft Ấn Độ chỉ giới hạn trong việc thu hút các Power: A new foreign policy strategy, nhà đầu tư và tạo ra một hình ảnh tích cực KW Publishers Pvt. Ltd, New Delhi. cho Ấn Độ chứ chưa chú trọng đến xây 9. Lahiri, Swaroopa (2017), “Soft power - dựng mối liên kết với các quốc gia ở Nam A Major tool in Modi’s Foreign Policy Á. Hơn nữa, Ấn Độ vẫn còn nhiều căng Kit”, Journal of South Asian Studies, thẳng nội bộ như xung đột về tôn giáo, sắc Vol. 5, No. 1. tộc, bạo lực giới, nghèo đói…, điều đó có 10. Leur, Jacob Cornelis Van (1955), thể ngăn cản việc phát triển một chiến lược Indonesian trade and society: Essays sức mạnh mềm phù hợp và thống nhất. in Asian social and economic history, Đây là những vấn đề mà chính quyền Modi W. Van Hoeve, The Hague. cần tính đến trong quá trình triển khai các 11. Maini, Tridivesh Singh (2016), “Can soft nguồn lực sức mạnh mềm vào trong chính power facilitate India’s Foreign Policy sách đối ngoại của Ấn Độ  Goals?”, The Hindu Centre for Politics and Public Policy, 5 August, http:// Tài liệu tham khảo www.thehinducentre.com/the-arena/ 1. Agrawal M., Choudhary H. and Tripathi, current-issues/article8943319.ece, truy G. (2010), “Enhancing buddhist cập ngày 07/8/20106. tourism in India: an exploratory study”, 12. Malone, David M. (2011), “Soft power Worldwide Hospitality and Tourism in Indian Foreign Policy”, Economic Themes, Vol. 2, No. 5, pp. 477-493. and Political Weekly, Vol.XLVI, No. 36. 2. Chacko, Priya (2012), Indian Foreign 13. Martin, Peter (2015), “Yoga diplomacy: Policy: The Politics of Postcolonial Narendra Modi’s soft power strategy”, Identity from 1947 to 2004, Routledge, Foreign Aﬀairs, 25 January, https://www. Oxon. foreignaffairs.com/articles/india/2015 3. Chaulia, Sreeram Sundar (2016), Modi -01-25/yoga-Diplomacy, truy cập ngày Doctrine: The Foreign Policy of India’s 13/8/2016. Prime Minister, Bloomsbury, London. 14. Mohan, Raja C. (2014), “Modi’s 4. Das, Ajaya Kumar (2013), “Soft and Diplomacy: Yoga, Democracy, and hard power in India’s strategy toward India’s soft power”, The Indian Express, southeast Asia”, India Review, Vol.12, December15, http://carnegieendowment. No.3. org/2014/12/15/modi-s-diplomacy-yoga 5. Gautam, Aavriti, Droogan, Julian -democracy-and-india-s-soft-power, (2017), “Yoga soft power: how ﬂexible truy cập ngày 22/7/2016. is the posture?”, The Journal of 15. Mohan, Raja C. (2015), Modi’s World: International Communication, p.10. Expanding India’s Sphere of Influence, 6. Goldstein, Joshua (2003), International HarperCollins India. relations, Longman Publication, 16. Mukherjee, Rohan (2014), “The American University, Washington D.C.,. False promise of India’s soft power. 7. Haokip, Thongkholal (2015), India’s Geopolitics”, History and International Look East Policy and the Northeast, relations, Vol. 6, No. 1, pp. 46-62. SAGE, New Delhi. 17. Muni, S.D. (2010), “Nalanda: A soft
34 Thông tin Khoa học xã hội, số 8.2020 power project”, The Hindu, August 31, paciﬁc-strategy-modi-acts-east.pdf, truy http://www.thehindu.com/opinion/lead/ cập ngày 22/7/2016. nalanda-a-soft-power-project/article604 26. Sharma, Ashok B. (2014a), “India and 248.ece, truy cập ngày 21/7/2014. East Asia: Prime Minister Narendra 18. Nandy, Chandan (2015), “For Modi Modi’s “Buddhist diplomacy”, Global regime, buddhism is a soft power approach Research, November 05, http://www. for hard power”, The Quint, http://www. globalresearch.ca/india-and-east-asia- thequint.com/world/2015/05/05/for- prime-minister-narendra-modis-buddhist modi-regime-buddhism-is-a-soft-power -diplomacy/5412129, truy cập ngày -approach-for-hard-power, truy cập ngày 2/4/2015. 15/7/2017. 27. Sharma, Ashok B. (2014b), “Modi’s 19. Nye, Joseph S. (1990) “Soft Power”, buddhist diplomacy on anvil”, The Foreign Policy, No. 80, Twentieth Nation, 9 November, http://buddhist Anniversary, pp.153-171. channel.tv/index.php?id=42,12081, 20. Nye, Joseph. S. (2004), Soft Power: 0,0,1,0#.Va22Sfmqqko, truy cập ngày The Means to succes in world politics, 12/3/2015. Public Aﬀairs, New York. 28. Silva, Bandu De (2015), “Emerging 21. NDTV (2010), India is a thriving cultural emphasis in India’s Foreign democracy, says Obama, http://www. Policy Under Modi”, ColomboTelegraph, ndtv.com/india-news/india-is-a-thriving https://www.colombotelegraph.com/ -democracy-says-obama-432844, truy index.php/emerging-cultural-emphasis- cập ngày 18/5/2016. in-indias-foreign-policy-under-modi/, 22. Pardesi, Manjeet S. (2015), “Is truy cập ngày 30/6/2016. India a great power? Understanding 29. Singh, Sinderpal (2017), Modi and great power status in contemporary the world: (Re) Constructing Indian international relations”, Asian Security, Foreign Policy, World Scientiﬁc Vol.11, No.1, pp. 1-30. Publishing, Singapore. 23. Pethiyagoda, Kadira (2015), Modi 30. Twining, Daniel (2015), India’s deploys his culture skills in Asia, Foreign Policy toward East Asia Brookings India, https://www.brookings and the Neighborhood under Modi: .edu/opinions/modi-deploys-his-culture- implications for Europe, NFG Policy skills-in-asia-2/, truy cập ngày 12/6/2016. Paper No.10, http://www.diss.fu-berlin. 24. Pratap, Bhanu (2015), “India’s cultural de/docs/servlets/MCRFileNodeServlet/ diplomacy: Present dynamics, challenges FUDOCS_derivate_000000005082/pp and future prospects”, International 1015-indias-foreign-policy-towards- Journal of Arts, Humanities and east-asia.pdf, truy cập ngày 16/8/2016. Management Studies, Vol. 1, No. 9. 31. Vinod, M.J., Deshpande, Meena 25. Rajendram, Danielle (2014), India’s New (2013), Contemporary Political Asia-Pacific strategy: Modi acts East, Theory, PHI Learning, Delhi, p. 508. Lowy Institute of International Policy, 32. Wagner, Christian (2010), “India’s soft December, https://www.lowyinstitute. power: Prospects and limitations”, India org/sites/default/files/indias-new-asia- Quarterly, No. 66, Vol. 4.