- ĐỀ BÀI: CẢM NHẬN CỦA EM VỀ VẺ ĐẸP CỦA BỨC TRANH THIÊN NHIÊN LÚC GIAO MÙA QUA BÀI THƠ SANG THU CỦA HỮU THỈNH. - Bài thơ "Sang thu". - của Hữu Thỉnh được ra đời năm 1978 sau khi đất nước ta giải phóng được 2 năm…. - Bài thơ thể hiện cảm nhận tinh tế về những biến chuyển nhẹ nhàng của khoảnh khắc giao mùa. - Giới thiệu vài nét về bài thơ “Sang thu”. - Bài thơ rút trong tập “Từ chiến hào đến thành phố” (1991). - Toàn bài gồm ba khổ thơ, diễn tả những biến chuyển nhẹ nhàng mà rõ rệt của đất trời, những nghĩ suy của lòng người qua những cảm nhận tinh tế, những hình ảnh đẹp và giàu sức gợi cảm.. - Trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên lúc giao mùa. - Bức tranh thiên nhiên quê hương mang vẻ đẹp chân thực, quen thuộc, bình dị, đơn sơ nhưng dường như trở nên kết đọng hơn, bừng lên khác lạ qua các tín hiệu chuyển mùa từ mơ hồ đến rõ nét: Từ hương ổi chín đến làn sương ngoài ngõ, ngọn gió se lạnh, xa nữa là dòng sông, cánh chim, áng mây. - Từ những hình ảnh đó, đoạn thơ đã vẽ lại hình ảnh thiên nhiên làng quê Bắc bộ khi thu về.. - Bức tranh thiên nhiên quê hương lúc thu về được cảm nhận:. - nên có hương vị, đường nét, hình khối, có những chuyển biến tinh tế theo thời gian.. - Bằng sự sáng tạo nhiều hình ảnh thơ mới mẻ gợi tả được những nét đặc trưng của khoảnh khắc chớm thu (gió heo may, sương khói. - hình ảnh đám mây gợi nhiều liên tưởng).. - Bằng nghệ thuật ngôn từ chính xác, tài hoa (các từ láy, các từ ngữ gợi tả, gợi cảm) khiến cho bức tranh thu về thêm sinh động.. - Bức tranh đó đẹp hơn bởi thấm đượm cảm xúc xao xuyến, bâng khuâng của nhà thơ trước cảnh sắc thiên nhiên quê hương trong dòng chảy thời gian.. - Bày tỏ cảm xúc, thái độ trước bức tranh thiên nhiên, đánh giá đoạn thơ và bài thơ. - Có thể so sánh với các sáng tác khác cùng đề tài để khẳng định ấn tượng, cảm xúc trước sự độc đáo của bài thơ trước một đề tài đã rất quen thuộc.. - Hình ảnh bài thơ tinh tế mang đậm vẻ "sang thu", giàu sức biểu cảm lung linh, đa nghĩa, gợi chiều sâu suy nghĩ.. - Cùng với các biện pháp ẩn dụ, nhân hóa, sử dụng từ láy đã thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ và sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu, qua đó đã bộc lộ tình yêu thiên nhiên thiết. - tha, tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ.. - Đề bài: Cảm nhận của em về vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên lúc giao mùa trong đoạn thơ sau:. - “Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ. - Hình như thu đã về Sông được lúc dềnh dàng. - Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mìng sang thu Vẫn còn bao nhiêu nắng. - Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi”. - (Hữu Thỉnh – Sang thu – Ngữ văn 9 ) Gợi ý làm bài. - Mùa thu là một mùa mang trong mình bao nhiêu xúc cảm. - Đó chính là nguồn cảm hứng vô tận dành cho các văn nghệ sĩ trong đó có nhà thơ Hữu Thỉnh. - Bài thơ "Sang thu". - của Hữu Thỉnh được ra đời năm 1978 sau khi đất nước ta giải phóng được 2 năm…Bài thơ thể hiện cảm nhận tinh tế về những biến chuyển nhẹ nhàng của khoảnh khắc giao mùa.. - Trước tiên, chúng ta cùng cảm nhận bức tranh thiên nhiên quê hương mang vẻ đẹp chân. - thực, quen thuộc, bình dị, đơn sơ nhưng dường như trở nên kết đọng hơn, bừng lên khác lạ qua các tín hiệu chuyển mùa từ mơ hồ đến rõ nét: Từ hương ổi chín đến làn sương ngoài ngõ, ngọn gió se lạnh, xa nữa là dòng sông, cánh chim, áng mây. - Hình như thu đã về". - Đầu thu, hương ổi thơm nồng nàn. - để chỉ sự bất ngờ, ngỡ ngàng, ngạc nhiên khi tác giả nhận ra mùa thu. - Gió đầu thu se lạnh, hơi khô, gió đưa hương ổi tạo nên vẻ đẹp của mùa thu. - Từ bất ngờ thi sĩ đã mở lòng đón nhận mùa thu. - Hữu Thỉnh đã cảm nhận và chính mùi hương ổi la chìa khóa vàng mở vào tâm hồn mỗi người. - Cảm nhận khá đột ngột lên nhận ra những dấu hiệu của mùa thu thì kết luận thu chỉ "hình như". - Qua đó ta thấy Hữu Thỉnh là người yêu quê hương tha thiết và sự cảm nhận tinh tế.. - Sau giây phút ngỡ ngàng, bâng khuâng, nhà thơ say sưa cảm nhận những biến chuyển trong không gian lúc sang thu:. - "Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu". - Hai câu thơ đầu đối nhau tạo lên không gian vừa rộng, vừa cao vời vợi, với những hành động ngược nhau mà rất đặc trưng của mùa thu thiên nhiên như có hồn, có tình cảm.. - Dòng sông sang thu không cuồn cuộn, gấp gáp như mùa mưa lũ mà "dềnh dàng". - Đối lập với hình ảnh đó là cảnh "chim bắt đầu. - vội vã". - Không khí thu vẫn thư thái êm ả, lâng lâng, dịu dịu thu đang ở nơi cửa ngõ của mùa thu, vì thế đám mây mùa hạ mới "vắt nửa mình sang thu". - Đám mây được nhân hóa qua từ "vắt". - Hữu Thỉnh quá là người có chí tưởng tượng phong phú.. - Ở khổ thơ cuối, bức tranh thu trở lên hoàn thiện hơn, có hồn hơn:. - "Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi". - Vẻ chín chắn điềm tĩnh của cây trước sấm chớp, bão giông lúc sang thu hay đó chính là sự chính chắn điềm đạm của con người đã trải qua bão giông của cuộc đời con người khi đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, cuộc đời, ta thấy được Hữu Thỉnh có cảm nhận tinh tế.. - Bài thơ sử dụng thể thơ năm chữ thích hợp với việc giãi bài tâm tư, cảm xúc. - Hình ảnh bài thơ tinh tế mang đậm vẻ "sang thu", giàu sức biểu cảm lung linh, đa nghĩa, gợi chiều sâu suy nghĩ. - Cùng với các biện pháp ẩn dụ, nhân hóa, sử dụng từ láy đã thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ và sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu, qua đó đã bộc lộ tình yêu thiên nhiên thiết tha, tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ.. - Mùa thu là nguồn cảm hứng thơ bất tận cho các thi sĩ. - Nhà thơ nào cũng muốn vẽ được một bức tranh thu cho riêng mình. - Và Hữu Thỉnh đã có được một cái tứ rất riêng đó là thời khắc lúc giao mùa. - Bài thơ là những cảm nhận, những rung động man mác, bâng khuâng của tác giả trước sự biến đổi kì lạ trong thời khắc giao mùa của đất trời trong ngưỡng thu.. - Sinh ra và lớn lên ở Vĩnh Phúc, Hữu Thỉnh không còn lạ lẫm gì với mùa thu đất Bắc.. - Thế nhưng, khi cảm nhận tín hiệu thu mến yêu, ông cũng không khỏi ngỡ ngàng. - Hình như thu đã về”. - Có vẻ bức tranh thu đã được điểm những nét đầu tiên: hương ổi phả nhè nhẹ, thoang thoảng đưa vào trong gió se - gió đã nhẹ lại chứ không còn là “nồm nam cơn gió thốc” nữa rồi. - Sương cũng mang đầy tâm trạng, bước đi chầm chậm theo nhịp điệu của mùa thu. - Cái tín hiệu mùa thu đó là hương, là gió hay là sương? Chẳng lẽ là tất cả. - Nhận thấy đó mà chưa tin hẳn, vì lòng yêu say mùa thu quá.. - Cái cảm giác “hình như” đó gần như bị xóa tan bởi những tín hiệu chuyển mùa dần hiện ra rõ hơn:. - “Sông được lúc dềnh dàn Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu”. - Bức tranh thu dường như đã đậm màu hơn bởi cảnh vật ngày càng nhiều thay đổi:. - Phải chăng chúng đã thả hồn mình vào các khoảnh khắc giao mùa này? Trái ngược với sự “lặng lẽ” đó là biểu hiện có vẻ gấp gáp của những cánh chim trời. - Hai câu thơ đã vẽ nên những nét đối lập: đâu phải mùa thu lúc nào cũng “lặng lẽ” bởi vạn vật xung quanh ta đều chuyến biến kì lạ theo cách riêng của chúng. - Thiên nhiên đầy bí mật. - Đúng là đầy biến động! Nhưng hiện lên trong tất cả điểm sáng, có lẽ long lanh nhất chính là đám mây vẫn vương chút nắng hạ:. - “Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu”. - Đám mây đó chắc còn lưu luyến chút gì của mùa hạ đang qua? Cũng có thể nó là kỉ niệm của “hạ” dành cho “thu”. - Cái khoảnh khắc thiêng liêng này đang đậu trên đám mây như là chứng tích của giao mùa. - Đám mây cứ nhè nhẹ trôi để rồi thời gian cũng chảy qua. - Bức tranh thu đang chứa đựng cái nét hữu hình để gợi nên cái cảnh vốn vô hình!. - “Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi”. - Vẫn là cái nắng, mưa, sấm, chớp vương lại nhưng cái dữ dội, khắc nghiệt của nắng, tính “đỏng đảnh” của mưa hay sự vội vàng của sấm thì đã nhạt dần theo từng phút giao mùa. - Bức tranh sang thu càng lộ rõ thì những ý nghĩ về nhân tình thế thái cũng theo đó hiện lên.. - Qua phép ẩn dụ ở hai dòng thơ cuối, người đọc cảm nhận sau tiếng “sấm” là những giông bão của cõi đời, cõi người. - Hữu Thỉnh đã điểm nét chính vào bức tranh - đó là hình bóng con người. - Hạ qua, thu đến, con người ta dường như đã già hơn một chút. - Hữu Thỉnh đã cảm nhận được sâu sắc cuộc sống con người. - Như thế, bài thơ vừa là một bức tranh thiên nhiên đẹp vừa là một phác họa đầy ám ảnh về con người - một phần diệu kì của thiên nhiên kì diệu.. - Hình ảnh thơ đẹp, ngôn từ sắc sảo, giàu hàm nghĩa đã tạo nên những rung động, dấu ấn khó quên cho người đọc. - Hữu Thỉnh đã trải lòng qua tuyệt tác lúc giao mùa: “Sang thu”!