- W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 1. - ĐỀ BÀI: BÌNH GIẢNG BÀI THƠ VÀO NHÀ NGỤC QUẢNG ĐÔNG CẢM TÁC CỦA PHAN BỘI CHÂU. - Giới thiệu tác giả Phan Bội Châu và bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác - Dẫn dắt vào vấn đề. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 2. - Hoàn cảnh sáng tác: Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác là bài thơ Nôm nằm trong tác phẩm Ngục trung thư viết bằng chữ Hán, sáng tác năm 1914. - Hai câu đề:. - o Tinh thần lạc quan của người chiến sĩ kiên trì lí tưởng đến cùng o Đồng thời cũng thấp thoáng nụ cười hài hước của một nhà nho. - Hai câu thực:. - Hai câu luận:. - o Ý chí, khát vọng, bản lĩnh của người hào kiệt càng bộc lộ hơn giọng thơ sang sảng, hào hùng. - o Dường như, người tù đã lấy lại được tinh thần lạc quan vốn có, lại đau đáu hướng về sự nghiệp Tầm vóc của người anh hùng ở đây vụt trở nên lớn lao, bao trùm hết thảy đáng cảm phục. - Hai câu kết:. - o Hai câu cuối bài thơ ý tứ thật đơn giản rõ ràng, nhưng để đi đến một triết lí giản dị “đức tin”, Phan Bội Châu đã trải qua một cuộc đời cách mạng đầy gian khổ, có khi phải đổi bằng máu và nước mắt. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 3. - Nêu cảm nhận, đánh giá chung về bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác - Mở rộng vấn đề bằng những suy nghĩ và cảm nhận của mỗi cá nhân. - Cuối mùa đông năm ngoái Quý Sửu đang khi hoạt động ở Trung Quốc, Phan Bội Châu bị chính quyền Quảng Đông bắt hạ ngục, chờ ngày giao trả cho chính phủ Pháp. - Đêm đầu tiên trong ngục, Phan Bội Châu ứng tác một bài thơ chữ Hán để an ủi người đồng chí cùng bị bắt, bị giam chung xà lim với ông, và “tự an ủi mình bằng một bài thơ Nôm” sau gọi là Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác.. - Bài thơ thất ngôn bát cú rất tề chỉnh về niêm luật này đã dồn nén trong khuôn khổ hạn hẹp của nó bao tâm sự của một nhà yêu nước vĩ đại. - Vừa bước chân vào chốn lao tù, còn chưa biết sống chết ra sao với cái án tử hình lơ lửng trên đầu Phan Bội Châu vẫn làm thơ, ngâm nga lớn tiếng rồi cả cười, vang động cả bốn vách:. - Với Phan Bội Châu, ở tù đâu phải là thế sa cơ bị động của kẻ anh hùng, mà chính người hào kiệt này đã chủ động dừng chân tạm nghỉ, trên bước đường bôn tẩu dài lâu của. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 4. - Ẩn sau câu thơ là tinh thần lạc quan của người chiến sĩ kiên trì lí tưởng đến cùng, đồng thời cũng thấp thoáng nụ cười hài hước của một nhà nho có truyền thống tự hào từ thời Tú Xương, Nguyễn Khuyến. - Sau này, trong thơ tù của các chiến sĩ cộng sản, ta cũng thường bắt gặp những tứ thơ tương tự: Nói cho vui của Hồ Chí Minh hay Trong nhà tù của Xuân Thủy là những bài thơ tự trào rất hóm hỉnh về cảnh ở tù:. - Bởi sẵn có trong mình những vũ khí tinh thần như vậy, Phan Bội Châu mới có thể bình tĩnh, ung dung trước cảnh ngộ:. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 5. - Hai câu thực có tính chất tự bạch này tuy trình bày hoàn cảnh dường như vô cùng bi đát của kẻ tử tù, song so với hai câu đề, khẩu khí nhà thơ cũng không kém phần ngang tàng ngạo nghễ: “không nhà” ở đây là không kể trong bốn bể và “có tội” là có tội tính giữa năm châu. - Xưa nay, theo quan niệm thông thường, các bậc anh hùng cái thế vẫn coi bốn bể là nhà, nhưng ở đây Phan Bội Châu lại cảm khái thốt lên: Đã khách không nhà trong bốn biển! Dường như là hai câu thực này không chỉ tả thực mà còn trĩu nặng một nỗi niềm sâu kín của nhà thơ. - Trong tâm tư của người chiến sĩ bôn ba hoạt động, chịu đựng sự truy lùng săn đuổi ráo riết của kẻ thù thì cảnh ngộ của người dân nô lệ mất nước, đi đâu cũng mang nỗi hổ vong quốc nô có khác chi cảnh ngộ khách không nhà!. - Cái “tội” Phan Bội Châu nhắc đến ở đây có lẽ phải hiểu rằng: người tù vĩ đại này tự cảm thấy mình có “tội” với non sông đất nước vì giữa đường đứt gánh, sứ mạng chưa tròn. - Rất tự hào, rất tin tưởng ở con đường mình đi, mục đích mà mình theo đuổi, nhưng lại vô cùng đau đớn vì sự nghiệp chưa thành, tâm sự đó của Phan Bội Châu đã thấm vào thơ, khiến cho giọng thơ của ông vừa hào hùng, vừa bi thiết.. - Khi dấn thân vào con đường cứu nước, Phan Bội Châu và các đồng chí của ông đã sẵn sàng chấp nhận cuộc sống gian khổ, hiểm nguy, thậm chí cả tù đày, chết chóc. - Vì thế, thơ cảm tác trong tù của người cách mạng này không nhuốm giọng bi quan mà đầy vẻ ung dung, tự tại. - Nếu như ờ đoạn đầu của bài thơ ta đã thấy sừng sững tư thế hiên ngang. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 6. - của một bậc trượng phu không chịu đầu hàng hoàn cảnh, thì ở đoạn cuối bài, ý chí, khát vọng, bản lĩnh của người hào kiệt càng bộc lộ hơn. - Sau các từ “đã”, “lại” có phần nặng nề mở đầu câu thực, âm điệu bài thơ tưởng chừng chùng xuống nhưng đến hai câu luận, giọng thơ lại cất lên sảng khoái, hào hùng.. - Tầm vóc của người anh hùng ở đây vụt trở nên lớn lao, bao trùm hết thảy. - Vượt lên trên cái chết, tâm hồn của người tù thi sĩ luôn hướng về cuộc sống, bay bổng với ước mơ: Mở miệng cười tan cuộc oán thù. - Hãy khoan bàn đến hạn chế trong quan điểm đường lối cách mạng của nhà thi sĩ họ Phan, chỉ xét riêng cảnh ngộ của người tử tụ này, giấc mộng ấy, khát vọng ấy thật đáng cảm phục.. - Có thê nói, trong cả bài thơ, đây là hai câu hào hùng, sảng khoái nhất. - Đọc câu thơ của Phan Bội Châu, ta như bắt gặp triết lí giản đơn mà sâu sắc của dân gian: Còn da lông mọc, còn chồi nảy cây. - Hai câu thơ cuối vừa là kết luận, khép lại ý của bài thơ, vừa như mở ra cho thấy xuất phát tư tưởng của toàn bài. - Khác với cách nói có phần cường điệu, khoa trương ở những câu trên, hai câu cuối bài thơ ý tứ thật đơn giản rõ ràng, nhưng để đi đến một triết lí giản dị như vậy, Phan Bội. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 7. - Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác là bài thơ được sáng tác trong tù ngục nhưng âm điệu của nó thật hào hùng. - Tính ước lệ của hình tượng thơ và ngôn từ có màu sắc cổ điển ở đây lại thích hợp với việc phô diễn chí khí của bậc đại trượng phu, hào kiệt - Phan Bội Châu. - Tuy ra đời cách đây gần một thế kỉ, bài thơ như vẫn còn truyền lại sức nóng trong bầu huyết của nhà yêu nước vĩ đại tự thuở nào... - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc 1 Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông minh, nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.. - Luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán: Ôn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS