Đặc điểm vốn từ vựng của trẻ em từ 2 đến 3 tuổi

Số 8 (226)-2014<br /> <br /> NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNG<br /> <br /> 59<br /> <br /> NGÔN NGỮ HỌC VÀ VIỆT NGỮ HỌC<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM VỐN TỪ VỰNG CỦA TRẺ EM<br /> TỪ 2 ĐẾN 3 TUỔI<br /> THE FEATURE OF VOCABULARY OF CHILDREN<br /> FROM THE AGE OF 2 TO 3<br /> NGUYỄN THỊ TRÀ MY<br /> (ThS; Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên)<br /> VI THỊ ĐIỆP<br /> (Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên)<br /> Abstract: Children from 2 to 3 years old have perceived quite many vocabularies and<br /> know how to use them to make sentences to communicate with other people. Not every<br /> children at this period; nevertheless, has the same features of vocabulary. Besides the<br /> invidual's power of linguistic, the process of forming vocabulary of children has been<br /> influenced directly by their families, schools and society. By conducting a survey of more<br /> than 100 babies (50 boys and 50 girls) from 2 to 3 years old in Thai Nguyen and Lang Son<br /> province, our article shows the features of children's vocabulary in the field of quantity and<br /> word structures. According to this survey, we want to offer some strategies to help children<br /> at this period develop their own vocabulary effectively.<br /> Key words: Childenhood language; vocaburaly; method; vocabulary development; 2-3<br /> age; gender.<br /> vựng tư duy” [16;14]. Trong bài viết này, chúng<br /> 1. Đặt vấn đề<br /> Với trẻ em, ngôn ngữ không chỉ là cơ sở của tôi dùng thuật ngữ “vốn từ vựng” với nội hàm<br /> mọi sự suy nghĩ, là công cụ của tư duy, là nghĩa tương đương với thuật ngữ “vốn ngôn<br /> phương tiện hữu hiệu nhất giúp trẻ nhận thức ngữ” ở mỗi cá nhân. Vốn từ vựng thường<br /> thế giới xung quanh mà ngôn ngữ còn có vai xuyên tăng lên theo tuổi tác và là công cụ cơ<br /> trò rất lớn trong việc hình thành, điều chỉnh bản, hữu dụng trong giao tiếp, thu nhận kiến<br /> hành vi và giáo dục cho trẻ những tình cảm thức. Thực tế cho thấy, việc hình thành vốn từ<br /> thẩm mĩ cao đẹp ngay từ những năm tháng đầu vựng diễn ra mạnh mẽ nhất trong những năm<br /> tiên của cuộc đời.<br /> tháng đầu tiên của cuộc đời, đặc biệt là khi trẻ<br /> “Vốn từ là một bộ phận trong tập hợp từ bắt đầu biết nói và biết giao tiếp bằng ngôn<br /> vựng của ngôn ngữ. Từ vựng của một ngôn ngữ ngữ.<br /> là cái khách quan, là bộ phận cấu thành một<br /> Thông qua tư liệu thu được từ việc ghi âm,<br /> ngôn ngữ. Vốn từ chỉ là bộ phận từ vựng của giao tiếp với 100 trẻ, từ 2 đến 3 tuổi (50 bé trai,<br /> một cá nhân, một văn bản nào đó hay là của 50 bé gái), bài viết chỉ ra và phân tích một số<br /> một lĩnh vực nào đó mà thôi” [2;483]. Như vậy, đặc điểm cơ bản về vốn từ vựng của trẻ, từ đó<br /> kho từ vựng của một người là tập hợp các từ đưa ra những biện pháp nhằm giúp trẻ ở độ tuổi<br /> trong một ngôn ngữ mà người đó quen thuộc này phát triển vốn từ một cách hiệu quả.<br /> (biết tới). Một vốn từ vựng phong phú sẽ trợ<br /> 2. Đặc điểm vốn từ vựng của trẻ từ 2 đến<br /> giúp cho việc biểu đạt và giao tiếp. Theo Stahl, 3 tuổi<br /> Steven A, “từ vựng ngôn ngữ đồng nghĩa với từ<br /> 2.1. Vốn từ vựng xét về mặt số lượng<br /> <br /> NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNG<br /> <br /> 60<br /> <br /> Số 8 (226)-2014<br /> <br /> Có thể nói, một trong những thành quả quý các hiện tượng thời tiết…;gắn với các sinh hoạt<br /> giá mà trẻ đạt được ở giai đoạn 2 đến 3 tuổi xã hội như: các ngày lễ, Tết; các thứ trong<br /> chính là ngôn ngữ. Ở năm đầu tiên, ngôn ngữ tuần, một số nghề nghiệp, các phương tiện giao<br /> của trẻ mang tính “phi xã hội” mà người lớn ít thông cơ bản…Trong vốn từ của trẻ, các từ<br /> hiểu được. Đó là những tiếng phát ra một cách thuộc về cuộc sống sinh hoạt hàng ngày chiếm<br /> bản năng do các xung lực thần kinh tạo ra. Dần số lượng nhiều nhất sau đó đến các từ gắn với<br /> dần bộ não của trẻ phát triển, cơ quan cấu âm các sự vật, hiện tượng có trong môi trường tự<br /> được hoàn thiện và nhờ luyện tập theo cách dạy nhiên. Theo chúng tôi, đây là vốn từ gắn với<br /> của người lớn mà trẻ đã bắt đầu biết nói. Từ các hoạt động và môi trường (chủ yếu là gia<br /> việc nghe người lớn nói, trẻ bắt chước, nhắc lại đình, lớp học) mà trẻ được làm quen, tiếp xúc<br /> đến chỗ trẻ biết quan sát việc dùng từ gắn với hàng ngày nên có tần số và tỉ lệ cao hơn.<br /> từng ngữ cảnh để kết hợp các từ với nhau tạo<br /> Từ kết quả quan sát, khảo sát, chúng tôi còn<br /> thành những câu mạch lạc. Theo năm tháng, nhận thấy trung bình mỗi ngày, trẻ ở giai đoạn<br /> vốn từ vựng của trẻ được hình thành và ngày 2 - 3 tuổi có thể học thêm khoảng 50 từ mới<br /> càng mở rộng để thực hiện các chức năng giao qua giao tiếp hàng ngày. Tuy nhiên, thường chỉ<br /> tiếp, tư duy.<br /> những từ được trẻ sử dụng lại hai hoặc nhiều<br /> Để làm rõ đặc điểm vốn từ cơ bản của trẻ, lần gắn với các ngữ cảnh giao tiếp mới là nhân<br /> chúng tôi đã tiến hành quan sát, ghi âm, giao tố chính hình thành nên vốn từ vựng của trẻ.<br /> tiếp với 100 trẻ trong và ngoài môi trường lớp Những từ trẻ mới làm quen nhưng không có<br /> học. Theo nghiên cứu [8], trong khi trẻ dưới 1 điều kiện dùng lại thì trẻ cũng dễ dàng quên.<br /> tuổi thường chỉ có khoảng 5 - 10 từ, trẻ 1 – 2<br /> 2.2. Vốn từ vựng xét về mặt từ loại<br /> tuổi có khoảng 150 từ thì trẻ 2 - 3 tuổi lại có<br /> Từ vốn từ chung của trẻ, chúng tôi tiến hành<br /> vốn từ khá phong phú.<br /> phân tích dưới góc độ từ loại. Qua khảo sát và<br /> Theo thống kê của chúng tôi, hầu hết trẻ từ phân tích chúng tôi thấy: Nếu như vốn từ vựng<br /> 2- 3 tuổi tích lũy được khoảng 1000 từ. Tuy của trẻ dưới 1 tuổi chủ yếu là danh từ, rất ít<br /> nhiên, cũng có một số trẻ vốn từ chỉ đạt khoảng động từ, chưa có tính từ và các từ loại khác;<br /> 200 - 250 từ. Đây là các từ gắn với cuộc sống cuối năm 2 tuổi trẻ có đầy đủ các từ loại cơ bản<br /> sinh hoạt hàng ngày của trẻ như: tên các thành như: danh từ, động từ, tính từ, đại từ, phó từ thì<br /> viên trong gia đình, hàng xóm, bạn bè; tên các đến cuối năm 3 tuổi, trong vốn từ của trẻ đã có<br /> đồ dùng; tên trường mầm non…; gắn với các tất cả các từ loại. Điều này được thể hiện qua<br /> sự vật, hiện tượng có trong môi trường tự nhiên bảng tổng hợp sau:<br /> như: các loại rau, củ, hoa, quả; một số con vật ,<br /> Bảng 1: Vốn từ vựng của trẻ từ 2 - 3 tuổi xét về cơ cấu từ loại<br /> Từ loại<br /> <br /> Thực từ<br /> <br /> Hư từ<br /> <br /> Từ loại<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> khác<br /> Danh Động Tính Đại Số Phụ<br /> Tình<br /> Quan<br /> từ<br /> từ<br /> từ<br /> từ<br /> từ từ<br /> thái từ hệ từ<br /> Số lượng 316<br /> 215<br /> 55<br /> 31 19 48<br /> 28<br /> 16<br /> 272<br /> 1000<br /> Tỉ lệ<br /> 31,6 21,5 5,5<br /> 3,1 1,9 4,8<br /> 2,8<br /> 1,6<br /> 27,2<br /> 100<br /> Bảng tổng hợp trên cho thấy, trong khoảng<br /> Như chúng ta đều biết, vốn từ được trẻ tích<br /> 1000 từ thuộc vốn từ vựng của trẻ từ 2 đến 3 lũy và xâu chuỗi để tạo thành các ngữ, các câu<br /> tuổi thì thực từ chiếm số lượng chủ yếu với 306 nhằm thực hiện hoạt động tư duy, giao tiếp.<br /> danh từ, 215 động từ, 55 tính từ, 31 đại từ, 19 Nếu trẻ 2 tuổi thường dùng những cấu trúc<br /> số từ. Về hư từ, trẻ từ 2- 3 tuổi biết cách sử ngắn gọn, đơn giản chỉ gồm hai từ, chủ yếu là<br /> dụng 48 phụ từ, 28 tình thái từ và 16 quan hệ một danh từ kết hợp với một động từ, hoặc một<br /> từ.<br /> danh từ kết hợp với một tính từ để nhấn mạnh<br /> <br /> Số 8 (226)-2014<br /> <br /> NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNG<br /> <br /> 61<br /> <br /> như: “Con ngủ.”, “Uống sữa”, “Đi chơi”, thì…nhưng ít có khả năng sử dụng các cặp<br /> “Mẹ bế.”, “Hoa đẹp.”, “Cười tươi.”…thì trẻ 3 quan hệ từ do khả năng tạo lập các câu mang<br /> tuổi đã biết dùng những câu dài hơn, chẳng tính lập luận còn hạn chế.<br /> hạn: “Mẹ ơi! bế con ngủ khì đi!”, “Thế là ăn<br /> Như vậy, ở độ tuổi này, trẻ sẽ có khoảng<br /> xong rồi.”, “Mẹ My yêu ơi! Bế em một tí 728/1000 từ thuộc lớp từ chung, thường xuyên<br /> nào!”, “Không, con không ăn nữa đâu mà.”, sử dụng. Số còn lại (272 từ) chủ yếu là các<br /> “Hải đẹp trai thế!”, “Em với bà đi chơi danh từ riêng gắn với cuộc sống riêng của từng<br /> thôi.”….Hay nói cách khác, ngoài các thực từ trẻ. Con số trên mang tính chất tương đổi bởi<br /> cơ bản, trẻ đã biết dùng thêm các từ loại khác, trong quá trình tổng hợp vốn từ của trẻ, có<br /> đặc biệt là một số hư từ như tình thái từ, phụ từ, những từ mang hai chức năng: vừa là danh từ,<br /> quan hệ từ để làm cho lời nói thêm biểu cảm, vừa là đại từ hoặc vừa là động từ, vừa là phụ từ<br /> gây chú ý với người nghe.<br /> chúng tôi đã lược bỏ. Những danh từ cụ thể của<br /> Các đại từ mà trẻ 2 đến 3 tuổi thường sử các loại hoa, quả, bánh, mì, nước…chúng tôi<br /> dụng là đại từ nghi vấn như: nào, đâu, ai, chỉ thống kê những loại tiêu biểu.<br /> gì…Các từ xưng hô mà trẻ sử dụng là đại từ<br /> 2.3. So sánh vốn từ vựng của trẻ từ 2 đến 3<br /> ngôi thứ nhất, số ít: tớ và các danh từ chỉ quan tuổi dưới góc độ giới tính<br /> hệ thân tộc, ở dạng số ít như: con, em, anh, chị,<br /> Ngôn ngữ và giới tính có mối tương tác hai<br /> bố, mẹ….Do mối quan hệ và phạm vi giao tiếp chiều. Quá trình hình thành và sử dụng ngôn<br /> còn hạn chế nên hầu như trẻ chưa biết sử dụng ngữ của mỗi người luôn chịu sự chi phối của<br /> các đại từ xưng hô “chính thống” theo các ngôi các nhân tố xã hội trong đó có yếu tố giới tính.<br /> và các đại từ chỉ số nhiều như: tôi, tao, mày, nó, Để góp phần làm rõ vấn đề trên, chúng tôi đã<br /> chúng tôi, chúng tớ, chúng ta, bọn họ, chúng tiến hành so sánh vốn từ vựng của bé trai và bé<br /> nó, họ, bọn mày….Về số từ, hầu hết trẻ biết gái từ 2 đến 3 tuổi thông qua một thực nghiệm<br /> dùng các từ chỉ số lượng và số thứ tự chính xác nhỏ. Chúng tôi đã sử dụng các mẫu vật gắn với<br /> như: một, hai, ba, thứ nhất, thứ hai…các số từ những từ ngữ quen thuộc về các chủ đề như:<br /> chỉ sự ước lượng, ước chừng như: vài, dăm, rau, củ, quả; phương tiện giao thông; các loại<br /> mươi, mấy… hầu như trẻ chưa biết sử dụng. Trẻ hoa; con vật nuôi và màu sắc để khảo sát khả<br /> ở độ tuổi này thường sử dụng các quan hệ từ năng nhận biết, sử dụng từ của 100 trẻ (50 bé<br /> đơn như: và, với, nhưng, vì, nên, cho nên, nếu, trai, 50 bé gái). Kết quả thu được như sau:<br /> Bảng 2: So sánh vốn từ vựng của trẻ từ 2 đến 3 tuổi qua một số mẫu vật quen thuộc<br /> STT<br /> Tên mẫu vật<br /> Số lượng trẻ nhận biết<br /> Bé trai<br /> Bé gái<br /> Số lượng<br /> Tỉ lệ %<br /> Số lượng<br /> Tỉ lệ %<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> Bắp cải<br /> Cà rốt<br /> Rau cải (cải xanh)<br /> Quả hồng<br /> Dứa<br /> Lê<br /> Nho<br /> Táo<br /> Đào<br /> Chuối<br /> <br /> 30<br /> 23<br /> 39<br /> 20<br /> 24<br /> 13<br /> 39<br /> 27<br /> 19<br /> 46<br /> <br /> 60<br /> 46<br /> 78<br /> 40<br /> 48<br /> 26<br /> 78<br /> 54<br /> 38<br /> 92<br /> <br /> 36<br /> 20<br /> 41<br /> 25<br /> 26<br /> 11<br /> 43<br /> 28<br /> 18<br /> 47<br /> <br /> 72<br /> 40<br /> 82<br /> 50<br /> 52<br /> 22<br /> 86<br /> 56<br /> 36<br /> 94<br /> <br /> 62<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> 16<br /> 17<br /> 18<br /> 19<br /> 20<br /> 21<br /> 22<br /> 23<br /> 24<br /> 25<br /> 26<br /> <br /> NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNG<br /> Máy bay<br /> Xe đạp<br /> Xe máy<br /> Ô tô<br /> Tàu hỏa<br /> Hoa hồng<br /> Hoa cúc<br /> Hoa hướng dương<br /> Hoa li<br /> Chó<br /> Mèo<br /> Cá<br /> Gà<br /> Lợn<br /> Trâu<br /> Bò<br /> <br /> 40<br /> 40<br /> 38<br /> 45<br /> 17<br /> 5<br /> 5<br /> 3<br /> 3<br /> 50<br /> 40<br /> 39<br /> 45<br /> 42<br /> 37<br /> 17<br /> <br /> 27<br /> Xanh<br /> 27<br /> 28<br /> Đỏ<br /> 16<br /> 29<br /> Vàng<br /> 9<br /> 30<br /> Tím<br /> 0<br /> Kết quả khảo sát cho thấy:<br /> Nhìn chung, các trẻ từ 2- 3 tuổi đều có khả<br /> năng nhận biết tốt các từ chỉ rau, củ, quả;<br /> phương tiện giao thông, loài vật: số lượng trẻ<br /> nhận biết các từ thuộc nhóm này là 13 đến 50<br /> bé. Đây là những từ gắn với những sự vật mà<br /> trẻ đã được tiếp xúc, làm quen trong cuộc sống<br /> hàng ngày và các giờ học trên lớp. Ví dụ: Các<br /> từ chỉ loài vật là nhóm từ mà cả bé trai và bé<br /> gái đều có khả năng nhận biết tốt nhất. Một số<br /> từ chỉ con vật mà hầu hết các bé đều biết là: từ<br /> chó (100% trẻ đều biết), từ gà có 90% bé trai<br /> và 94% bé gái biết. Trong vốn từ về các con<br /> vật, hầu hết các bé đều khó nhận biết từ bò (chỉ<br /> có 34% bé trai và 24% bé gái biết từ này)... Có<br /> sự chênh lệch trên là do các từ chó, mèo, gà<br /> gắn với các con vật nuôi trong gia đình mà trẻ<br /> thường xuyên được tiếp xúc nên dễ ghi nhớ và<br /> sử dụng. Còn những từ như bò, trâu, cá …trẻ<br /> thường chỉ được biết qua tranh ảnh, ti vi nên<br /> khó ghi nhớ và ít sử dụng hơn.<br /> Số trẻ nhận biết các từ ngữ chỉ các loại hoa<br /> và màu sắc lại chiếm số lượng ít hơn, chỉ từ 3<br /> đến 28 bé. Hay nói cách khác, số trẻ có vốn từ<br /> <br /> 80<br /> 80<br /> 76<br /> 90<br /> 34<br /> 10<br /> 10<br /> 6<br /> 6<br /> 100<br /> 86<br /> 78<br /> 90<br /> 84<br /> 74<br /> 34<br /> <br /> Số 8 (226)-2014<br /> 38<br /> 35<br /> 36<br /> 38<br /> 9<br /> 6<br /> 7<br /> 3<br /> 7<br /> 50<br /> 42<br /> 38<br /> 47<br /> 43<br /> 36<br /> 12<br /> <br /> 76<br /> 70<br /> 72<br /> 88<br /> 18<br /> 12<br /> 14<br /> 6<br /> 12<br /> 100<br /> 84<br /> 76<br /> 94<br /> 86<br /> 72<br /> 24<br /> <br /> 54<br /> 28<br /> 56<br /> 32<br /> 17<br /> 34<br /> 18<br /> 12<br /> 24<br /> 0<br /> 2<br /> 4<br /> thuộc nhóm này khá thấp: từ 0% đến 56%.<br /> Chẳng hạn chỉ có khoảng từ 10 – 12% trẻ biết<br /> hoa hồng và hoa cúc, có 6 % trẻ biết hoa<br /> hướng dương. Số trẻ biết từ chỉ màu vàng,<br /> màu đỏ cũng chỉ chiếm khoảng 18- 34%. Hầu<br /> hết trẻ đều không biết từ chỉ màu tím. Vốn từ<br /> của trẻ thuộc nhóm này thấp bởi ở độ tuổi từ 23, các trẻ ít có điều kiện tiếp xúc thường xuyên<br /> với các loại hoa. Khả năng nhận thức và phân<br /> biệt về các màu sắc của trẻ ở độ tuổi này còn<br /> hạn chế.<br /> Từ góc độ giới tính, trong quá trình khảo sát,<br /> chúng tôi nhận thấy vốn từ của bé trai và bé gái<br /> ở độ tuổi này cũng có sự chênh lệch nhưng<br /> không nhiều. Ví dụ: Các bé trai chưa nhận biết<br /> được màu tím thì đã có 2 bé gái biết màu này.<br /> Nếu số lượng bé trai biết các từ chỉ các phương<br /> tiện giao thông nhiều hơn bé gái thì số lượng<br /> các bé gái biết các từ chỉ rau, củ, quả và chỉ loài<br /> vật thường cao hơn các bé trai. Sự chênh lệch<br /> này một phần do bé trai thường được bố mẹ<br /> cho tiếp xúc thường xuyên với các đồ chơi<br /> “nam tính” như ô tô, máy bay…còn các bé gái<br /> có thiên hướng tiếp xúc nhiều hơn với các loại<br /> <br /> Số 8 (226)-2014<br /> <br /> NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNG<br /> <br /> rau, quả, con vật trong các trò chơi đồ hàng, gia<br /> đình.<br /> Qua quan sát, giao tiếp với trẻ và theo nhận<br /> xét của các giáo viên, các bé gái thường trả lời<br /> tốt hơn và nhớ tên nhanh hơn các bé trai. Ví dụ:<br /> Khi cô giáo đọc câu chuyện Tích Chu cho các<br /> bé lớp 2 tuổi, trường mầm non Hoa Mai, TP.<br /> Thái Nguyên nghe, các bé gái thường tập trung<br /> hơn vào câu chuyện. Các bé trai thường hay<br /> mất tập trung, nghịch ngợm tại chỗ. Đọc xong<br /> câu chuyện, cô giáo hỏi: “Cô vừa kể cho các<br /> con nghe câu chuyện gì?”. Cả lớp: “Chích Chu<br /> (Tích Chu)”. Cô giáo: “Ai là nhân vật chính<br /> của câu chuyện nhỉ?”. Bé trai: “Chích Chu<br /> (Tích Chu)”. Bé gái: “Tích Chu ạ”. Hay với<br /> cùng một câu hỏi, khi cô giáo chỉ vào bức tranh<br /> một cô thợ dệt và hỏi: Đây là ai? Bé trai: Im<br /> lặng. Bé gái: “Cô gái”. Cô giáo: “Các con thấy<br /> cô ấy đang làm gì?”. Bé trai: Im lặng (đợi cô<br /> giáo nói). Bé gái: “Ngồi/ Ngồi ạ”.<br /> Có thể thấy rằng dù bé gái không biết chính<br /> xác câu trả lời nhưng lại nói nhiều và biết lựa<br /> chọn từ ngữ thích hợp nhất trong vốn từ của<br /> mình để trả lời hơn bé trai. Trong khi lựa chọn<br /> các bé học hát, học đóng kịch để diễn trong<br /> những ngày lễ, số lượng bé gái được chọn<br /> thường nhiều hơn số lượng bé trai. Vì theo các<br /> cô giáo, bé gái ở độ tuổi này thường hay nói và<br /> có trí nhớ nhạy bén hơn.<br /> 3. Biện pháp phát triển vốn vựng cho trẻ<br /> từ 2 đến 3 tuổi<br /> Trẻ nói được nhờ nghe người lớn nói và bắt<br /> chước. Phát triển vốn từ cho trẻ là việc tổ chức<br /> có kế hoạch, có khoa học nhằm cung cấp, làm<br /> giàu vốn từ, nâng cao khả năng hiểu nghĩa<br /> của từ, củng cố và tích cực hoá vốn từ cho<br /> trẻ, giúp trẻ biết vận dụng phù hợp vốn từ đó<br /> trong hoạt động giao tiếp. Vì vậy, gia đình và<br /> nhà trường cần chú ý và kết hợp nhiều biện<br /> pháp giúp trẻ phát triển vốn từ một cách hiệu<br /> quả. Biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ từ 23 tuổi có thể thực hiện dưới các hình thức giờ<br /> học phát triển vốn từ hoặc trong giao tiếp tự<br /> do…Trong giới hạn của bài viết, chúng tôi<br /> xin đưa ra một số biện pháp tiêu biểu, dễ thực<br /> <br /> 63<br /> <br /> hiện giúp trẻ ở độ tuổi này phát triển tối đa<br /> vốn từ vựng.<br /> 3.1. Hát và lặp lại các từ mới<br /> Ca hát luôn có sức hấp dẫn đối với trẻ. Trẻ<br /> rất hào hứng với những điệu nhạc vui nhộn<br /> hay lời bài hát ngộ nghĩnh, vui tươi. Vì vậy,<br /> cách đơn giản nhất là hãy dành cho trẻ nhiều<br /> cơ hội nghe hát và được hát. Khi đó vốn từ<br /> của trẻ sẽ được tích lũy từ những lời hát lặp<br /> đi lặp lại đó. Những ấn tượng về lời hát, giai<br /> điệu, hình ảnh sẽ giúp trẻ dễ ghi nhớ và nhớ<br /> từ ngữ được lâu. Đó là sự ghi nhớ theo phản<br /> xạ có điều kiện. Người lớn cần tạo nhiều cơ<br /> hội để trẻ được nghe và phải nói đi nói lại từ<br /> mới nhiều lần. Đó có thể là tên những bài hát,<br /> những câu chuyện hay những lời chỉ dẫn gắn<br /> với những ngữ cảnh nhất định. Trong thực tế,<br /> đây là biện pháp dễ thực hiện và đem lại hiệu<br /> quả rất cao.<br /> 3.2. Tổ chức giờ học phát triển vốn từ<br /> theo chủ điểm bằng phương pháp nhận biết<br /> - tập nói<br /> Đây là biện pháp nhằm hướng dẫn, giúp<br /> trẻ nhận biết những đặc điểm, cấu tạo và các<br /> hành động gắn với từng sự vật... trên cơ sở đó<br /> cung cấp vốn từ vựng tương ứng. Theo [1;<br /> 34], với lứa tuổi này, giáo viên nên dạy theo<br /> chủ đề, mỗi chủ đề theo 2 loại bài: Loại 1:<br /> Dạy trẻ từng vật riêng lẻ (dạy trẻ tên gọi của<br /> vật, các chi tiết, đặc điểm, cấu tạo, công<br /> dụng… của vật và hoạt động của chúng).<br /> Loại 2: Dạy trẻ ở mức độ khái quát theo từng<br /> thể loại. Các bước tổ chức giờ học này như<br /> sau: Bước 1: Cô chuyển từ hoạt động chơi<br /> sang hoạt động học một cách tự nhiên, gây<br /> được hứng thú với trẻ. Bước 2: Cô giới thiệu<br /> vật cần dạy trẻ nhận biết và tập nói một cách<br /> ngắn gọn, hấp dẫn bằng các thủ thuật khác<br /> nhau (bắt chước tiếng kêu, đoán vật, cho trẻ<br /> trực tiếp xúc với vật…). Bước 3: Cô hướng<br /> dẫn trẻ nhận biết và tập nói theo trình tự: Cô<br /> giới thiệu tên gọi của vật (hoặc hỏi trẻ nếu trẻ<br /> đã biết vật đó), sau đó giới thiệu các chi tiết,<br /> đặc điểm của vật. Cho trẻ nhận biết - tập nói<br /> bằng các câu hỏi khác nhau. Bước 4: Củng<br /> <br />