- BƯỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU BỆNH TIỂU ĐƯỜNG TRÊN CHÓ TẠI TỈNH ĐỒNG THÁP VÀ TỈNH VĨNH LONG. - Chó, Bệnh tiểu đường, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Phòng mạch thú y. - Bệnh tiểu đường trên chó là một trong 3 bệnh nội khoa quan trọng. - Xác định bệnh tiểu đường trên chó được tiến hành bằng phương pháp nghiên cứu cắt ngang trên 3.300 chó tại một số phòng mạch Thú y của 2 tỉnh Đồng Tháp và Vĩnh Long. - Thông qua bệnh sử, chẩn đoán lâm sàng và xét nghiệm đường huyết mao mach sau khi ăn 8 giờ bằng giấy thử One Touch Basic với phương pháp đặc hiệu dựa trên phản ứng glucose oxydasa, đọc kết quả sau 5 giây bằng máy đọc tự động One Touch Basic Plus glucose meter của Mỹ. - Chẩn đoán bệnh tiểu đường trên chó được dựa theo tiêu chuẩn của WSAVA, 2010 (World Small Animal Verterinary Association, 2010). - Kết quả nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ chó mắc bệnh tiểu đường là 3,76%. - Trong đó tiểu đường tiền lâm sàng 54,03%, tiểu đường lâm sàng 45,97%. - Những biểu hiện lâm sàng đặc trưng là ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, sụt cân và chứng béo phì. - Bệnh tiểu đường phụ thuộc vào giới tính, giống và tuổi. - Bệnh lý tiểu đường thường xuất hiện trên chó ở mọi lứa tuổi, tăng dần theo độ tuổi và nhiều nhất ở chó già, chó trên 10 năm tuổi (11,4%).. - Bệnh tiểu đường trên chó là một nhóm các bệnh chuyển hóa có đặc điểm là tăng đường huyết (ĐH),. - Bệnh tiểu đường trên chó tăng đáng kể trong thời gian gần đây nhất là ở những quốc gia có nền công nghiệp đang phát triển (Fall, 2007). - Thực tế, tỷ lệ chó bệnh tiểu đường được khám và chữa trị tại bệnh viện thú y ở Bắc Mỹ tăng lên khoảng 3 lần trong gần 30 năm qua. - từ 19 ca bệnh tiểu đường trong 10.000 trường hợp đến khám năm 1970 lên 64 ca trong 10.000 trường hợp năm 1999 (Guptill L, 2003). - Điều này cho thấy tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường đã tăng lên trên loài chó cũng như trên loài người.. - Phát hiện và điều trị sớm bệnh tiểu đường trên chó có vai trò đặc biệt quan trọng trong dự phòng các biến chứng nặng nề của căn bệnh này và là một việc làm hết sức cần thiết trong công tác thú y hiện nay. - Nghiên cứu được thực hiện nhằm góp phần vào công tác chẩn đoán và điều trị bệnh tiểu đường cho đàn chó ở nước ta.. - 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 Địa điểm và thời gian nghiên cứu Đề tài được thực hiện từ tháng 3 năm 2014 đến tháng 8 năm 2014 tại một số phòng mạch thú y của thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp và thành phố. - Máy đo ĐH One Touch Basic Plus glucose meter, của Mỹ, thuốc điều trị Glucobay 50 mg và Metformin 850 mg.. - Đề tài được nghiên cứu trên tất cả chó có bệnh lý tiểu đường trên 2 nhóm giống là nhóm giống chó nội và nhóm giống chó ngoại. - chó ở mọi lứa tuổi với các biểu hiện triệu chứng lâm sàng điển hình và không điển hình.. - Tất cả chó được khám và điều trị tại phòng mạch thú y đều được đo ĐH mao mạch bằng cách lấy 1 giọt máu ở vành tai (sau 8 giờ không ăn), dùng giấy thử One Touch Basic để xác định với phương pháp đặc hiệu dựa trên phản ứng Glucose- oxydase, đọc kết quả sau 5 giây bằng máy đọc tự động One Touch Basic Plus glucose meter của Mỹ.. - Những trường hợp có hàm lượng ĐH ngoài mức sinh lý bình thường được đo ĐH lúc đói ngay ngày hôm sau, nếu ĐH tiếp tục cao thì lập bệnh án theo dõi bao gồm ghi nhận bệnh sử, khám lâm sàng và theo dõi hiệu quả điều trị.. - Bảng 1: Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh tiểu đường trên chó (WSAVA, 2010). - ĐH sau khi ăn 8 giờ Sinh lý bình thường Tiểu đường tiền lâm sàng Tiểu đường lâm sàng. - sử dụng phổ biến và có hiệu quả khá tốt trong điều trị bệnh tiểu đường trên người để điều trị hạ ĐH trên chó.. - TĐTLS: tiểu đường tiền lâm sàng, TĐLS: tiểu đường lâm sàng Thuốc được cho chó uống trong lúc ăn hoặc ngay sau khi ăn sáng, chế độ ăn kiêng phải được thực hiện trong suốt thời gian điều trị.. - 2.4.3 Đánh giá hiệu quả điều trị:. - 3 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN. - 3.1 Tình hình chó bị bệnh tiểu đường tại thành phố Cao Lãnh, thành phố Sa Đéc, thành phố Vĩnh Long. - Bảng 3 thể hiện, có 3,76 % chó bệnh tiểu đường trong đó tỷ lệ chó mắc bệnh tiểu đường thấp nhất là 3,7% của các phòng mạch thú y ở thành phố Cao lãnh, kế đến 3,75 % của các phòng mạch Thú. - Y thành phố Sa Đéc và cao nhất chiếm 3,93% của các phòng mạch thành phố Vĩnh Long. - Tuy nhiên, các tỷ lệ chó tiểu đường giữa 3 thành phố khác nhau không có ý nghĩa thống kê. - Bảng 3: Tỷ lệ bệnh tiểu đường ở chó tại thành phố Cao Lãnh, thành phố Sa Đéc, thành phố Vĩnh Long. - STT Địa điểm SL khảo sát SL bệnh Tỷ lệ. - 1 Thành phố Cao Lãnh . - 2 Thành phố Sa Đéc . - 3 Thành phố Vĩnh Long . - 3.2 Tỷ lệ chó bệnh tiểu đường theo giới tính Bảng 4 cho thấy, tỷ lệ chó cái mắc bệnh tiểu đường là 4,56. - hai tỷ lệ sai khác rất có ý nghĩa thống kê (p<0.01).. - Như vậy, bệnh tiểu đường phụ thuộc vào giới tính.. - Bảng 4: Tỷ lệ bệnh tiểu đường theo giới tính của chó. - bệnh Tỷ lệ. - 3.3 Tỷ lệ bệnh tiểu đường theo nhóm giống chó Bảng 5 thể hiện, tỷ lệ bệnh tiểu đường ở nhóm chó ngoại là 2,61%, ở nhóm chó nội là 4,66%. - Hai tỷ lệ này khác biệt rất có ý nghĩa thống kê (p<0.05). - Như vậy, bệnh tiểu đường trên chó phụ thuộc vào nhóm giống.. - Bảng 5: Tỷ lệ bệnh tiểu đường của các nhóm giống chó. - 3.4 Tỷ lệ chó mắc bệnh tiểu đường theo lứa tuổi Kết quả ở Bảng 6 thể hiện, chó ở giai đoạn <1 năm tuổi chó mắc bệnh tiểu đường với tỷ lệ thấp nhất (0,63. - kế đến là tỷ lệ bệnh tiểu đường ở nhóm chó từ 1-3 năm tuổi (0,94. - Những tỷ lệ này khác biệt rất có ý nghĩa thống kê với p<0.01. - Thêm vào đó, bệnh tiểu đường trên chó thường xuất hiện ở mọi lứa tuổi, tỷ lệ bệnh tăng dần theo độ tuổi và nhiều nhất ở chó già trên 10 năm tuổi. - Bảng 6: Tỷ lệ bệnh tiểu đường theo lứa tuổi của chó. - Lứa tuổi SL khảo sát Sl bệnh Tỷ lệ. - 3.5 Tần suất xuất hiện các triệu chứng lâm sàng của chó bị bệnh tiểu đường. - Kết quả Bảng 7 cho thấy, triệu chứng béo phì xuất hiện với tần suất cao nhất (20,16). - Vì thế, béo phì là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh tiểu đường. - Richard (2005) nhận định, béo phì luôn là nhân tố tiềm năng gây nên bệnh tiểu đường. - đến là nhóm các triệu chứng uống nhiều, ăn nhiều, tiểu nhiều, sụt cân nhanh xuất hiện với tần suất cũng khá cao (18,55%) nhóm triệu chứng này luôn luôn là những triệu chứng phổ biến nhất và là những triệu chứng lâm sàng đáng tin cậy trong chẩn đoán sơ bộ bệnh tiểu đường.. - Bảng 7: Tần suất xuất hiện một số triệu chứng lâm sàng của chó bị bệnh tiểu đường (n=71). - STT Triệu chứng lâm sàng SL Tần suất. - 7 Biểu hiện triệu chứng khác 20 16,13 ab. - xuất hiện với tần suất thấp lần lượt là (6,425% và 8,87%) và sai khác có ý nghĩa thống kê với các triệu chứng khác. - Do các triệu chứng này chỉ gặp khi có biến chứng của bệnh tiểu đường. - Ettinger (2005) nhận định đục thủy tinh thể là 1 trong những biến chứng thường xảy ra trên những trường hợp bệnh tiểu đường type 2 chưa được điều trị.. - Ngoài ra, cũng có 20 trường hợp được xác định là bệnh tiểu đường nhưng không có các triệu chứng lâm sàng rõ ràng chiếm 16,13%. - đường huyết là rất quan trọng nhằm phát hiện sớm bệnh tiểu đường.. - 3.6 Kết quả phân loại bệnh tiểu đường dựa vào hàm lượng Glucose huyết. - Kết quả Bảng 8 cho thấy, chó bị bệnh tiểu đường tiền lâm sàng chiếm tỷ lệ 54,03%, cao hơn tỷ lệ của bệnh tiểu đường lâm sàng (45,97. - nhưng sai khác giữa 2 tỷ lệ không có ý nghĩa thống kê. - Kết quả trên rất có ý nghĩa trong thực tiễn, nghĩa là muốn phát hiện bệnh tiểu đường sớm và chính xác để có biện pháp đề phòng bệnh tiến triển thành tiểu đường lâm sàng phải thực hiện xét nghiệm, định lượng glucose huyết (Frases, 2005).. - Bảng 8: Tỷ lệ bệnh tiểu đường tiền lâm sàng và tiểu đường lâm sàng trên chó (n=71) Loại bệnh tiểu đường Số lượng Tỷ lệ. - Tiền lâm sàng 67 54,03. - Lâm sàng 57 45,97. - 3.7 Hiệu quả điều trị bệnh tiểu đường trên chó Qua Bảng 9 cho thấy, 2 loại thuốc được thử nghiệm đều kiểm soát đường tốt. - Trong đó thuốc Glucobay 50 mg có tỷ lệ 90,91% kiểm soát đường huyết ổn định và thuốc Metformin 850 mg có tỷ lệ kiểm soát đường huyết ổn định đạt 94,12% và. - Tuy nhiên, sự khác biệt về tỷ lệ khỏi bệnh của 2 loại thuốc là không có ý nghĩa (p>0.05). - Như vậy, cả hai loại thuốc đang được lựa chọn để điều trị hạ đường huyết trên người có hiệu quả tốt trong điều trị bệnh tiểu đường tiền lâm sàng trên chó.. - Bảng 9: Hiệu quả điều trị bệnh tiểu đường tiền lâm sàng. - Tên Thuốc SL điều trị KSĐH tốt ĐH tạm ổn. - Bảng 10: Hiệu quả điều trị bệnh tiểu đường lâm sàng. - KSĐH: kiểm soát đường huyết, SL: số lượng, ĐH: đường huyết Bảng 10 thể hiện cả 2 loại thuốc đều không có hiệu quả trong việc kiểm soát ĐH tốt trên chó tiểu đường lâm sàng. - Bởi vì, ở tiểu đường lâm sàng, đường huyết đã tăng rất cao và có thể đã gây ra những tổn thương thực thể cho các mô và nội quan.. - Bệnh tiểu đường trên chó được khám và điều trị tại các phòng mạch thú y của thành phố Cao Lãnh, thành phố Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp và thành phố Vĩnh Long của tỉnh Vĩnh Long có tỷ lệ 3,76%.. - Bệnh thường xuất hiện ở chó trên mọi lứa tuổi, bệnh tăng dần theo độ tuổi, nhiều nhất trên chó già (>10 năm tuổi). - Các triệu chứng lâm sàng đặc trưng là ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, sụt cân nhanh và béo phì.. - Tỷ lệ tiểu đường lâm sàng và tiền lâm sàng trên chó tương đương nhau.. - Thuốc Glucobay 50 mg và Metformin 850 mg có hiệu quả tốt đối với những ca tiểu đường tiền lâm sàng, nhưng chỉ có tác dụng làm thuyên giảm đối với những ca tiểu đường lâm sàng.