Ngun nhn lc Vit Nam: Thc trng v gii php(30/09/2011)

Vit Nam c th gii nh gi l c li th v dn s ng, ang trong thi k dn s vng nn lc lng trong tui lao ng kh di do. y l ngun lc v cng quan trng t nc ta thc hin thnh cng Chin lc pht trin kinh t x hi giai on 2011-2020 c i hi ng XI thng qua ngy 16/2/2011. Tuy nhin, cht lng ngun nhn lc ca Vit Nam vn cn thp v cn phi c ci thin cng sm cng tt. 1. Thc trng ngun nhn lc Vit Nam. Theo kt qu iu tra dn s n thng 12/2010, Vit Nam c gn 87 triu ngi. iu ny phn nh ngun nhn lc ca Vit Nam ang pht trin di do. Ngun nhn lc Vit Nam c cu thnh ch yu l nng dn, cng nhn, tr thc, doanh nhn, dch v v nhn lc ca cc ngnh, ngh. Trong , ngun nhn lc nng dn c gn 62 triu ngi, chim hn 70% dn s; ngun nhn lc cng nhn l 9,5 triu ngi (gn 10% dn s); ngun nhn lc tr thc, tt nghip t i hc, cao ng tr ln l hn 2,5 triu ngi, chim khong 2,15% dn s; ngun nhn lc t cc doanh nghip khong 2 triu ngi, trong , khi doanh nghip trung ng gn 1 triu ngi. S xut hin ca gii doanh nghip tr c xem nh mt nhn t mi trong ngun nhn lc, nu bit khai thc, bi dng, s dng tt s gii quyt c nhiu vn quan trng trong pht trin kinh t - x hi. Hin nay Vit Nam ang hnh thnh 2 loi hnh nhn lc: nhn lc ph thng v nhn lc cht lng cao. Nhn lc ph thng hin ti vn chim s ng, trong khi , t l nhn lc cht lng cao li chim t l rt thp. Ci thiu ca Vit Nam hin nay khng phi l nhn lc ph thng, m l nhn lc cht lng cao. Theo s liu thng k nm 2010, trong s 20,1 triu lao ng qua o to trn tng s 48,8 triu lao ng ang lm vic, th ch c 8,4 triu ngi c bng cp, chng ch do cc c s o to trong v ngoi nc. S ngi t 15 tui tr ln c o to ngh v chuyn mn k thut rt thp, chim khong 40%. C cu o to hin cn bt hp l c th hin qua cc t l: i hc v trn i hc l 1, trung hc chuyn nghip l 1,3 v cng nhn k thut l 0,92; trong khi trn th gii, t l ny l 1-4-10. Theo nh gi ca Ngn hng Th gii (WB), Vit Nam ang rt thiu lao ng c trnh tay ngh, cng nhn k thut bc cao v cht lng ngun nhn lc Vit Nam cng thp hn so vi nhiu nc khc. Nu ly thang im l 10 th cht lng nhn lc ca Vit Nam ch t 3,79 im (xp th 11/12 nc Chu tham gia xp hng ca WB) trong khi Hn Quc l 6,91; n l 5,76; Malaysia l 5,59; Thi Lan l 4,94... C cu phn b lao ng theo ngnh ngh cng mt cn i. Cc ngnh k thut - cng ngh, nng lm - ng nghip t v chim t trng thp, trong khi cc ngnh x hi lut, kinh t, ngoi ng... li qu cao. Nhiu ngnh ngh, lnh vc c tnh trng va tha va thiu nhn lc. Nhng lnh vc hin ang thiu lao ng nh: Kinh doanh ti chnh, ngn hng, kim ton, cng ngh thng tin, in t, vin thng, c kh ch to... C th thy, ngun nhn lc Vit Nam hin nay c cc c im sau: - Ngun nhn lc kh di do, nhng cha c s quan tm ng mc; cha c quy hoch, khai thc; cha c nng cp; cha c o to n ni n chn. - Cht lng ngun nhn lc cha cao, dn n tnh trng mu thun gia lng v cht. - S kt hp, b sung, an xen gia ngun nhn lc t nng dn, cng nhn, tr thc, cha tt, cn chia ct, thiu s cng lc cng phi hp thc hin s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc. Bo ch nc ngoi thng bnh lun ngi Vit Nam thng minh, rt nhanh nhy trong vic nm bt v tip thu ci mi. Tic rng ngun nhn lc ny li cha c khai thc y , o to cha bi bn, iu nh hng n cht lng nhn lc v nh hng n s pht trin kinh t x hi Vit Nam. Theo cc chuyn gia, pht trin ngun nhn lc Vit Nam trc mt v lu di cn phi tnh n yu t cht lng sinh v yu t bi dng sc dn. Khng th ni n pht trin ngun nhn lc khi sinh ra nhng a tr ci cc, m yu. Khng th ni n pht trin ngun nhn lc khi sc dn khng c bi dng. Vn ny lin quan n hng lot cc yu t khc nh chnh sch x hi, chnh sch

y t, chnh sch tin lng, chnh sch xy dng c s h tng. Cc vn ny hin vn cha c gii quyt mt cch c bn. Khng th ni n nhn lc cht lng cao khi cht lng gio dc i hc cn thp; kt cu h tng cn rt thp km; t l lao ng mi qua o to mi ch c t 30 n 40%; trnh ngoi ng, kh nng s dng my tnh, cng ngh thng tin km. 2. Kinh nghim mt s nc v o to ngun nhn lc: Ti M, vi mt chin lc di hn, kinh ph cho gio dc i hc ca M n t cc ngun khc nhau, nh cc cng ty, t chc nh nc, cc t chc phi chnh ph, t chc tn gio, nh t thin... Ngun kinh ph di do mang li cho cc trng kh nng xy dng c s vt cht hin i, thu ging vin gii cng nh xy dng qu h tr sinh vin. Trong gio dc i hc M, tnh cnh tranh gia cc trng rt khc lit. Nu sinh vin vo c cc trng i hc tt, ni ting v hc gii, c hi c vic lm s tng ln rt nhiu. pht trin ngun nhn lc, M rt coi trng mi trng sng to v khuyn khch pht trin nhn ti, bi dng v thu ht nhn ti trong nhiu lnh vc. Chin tranh th gii th hai mang li cho nc M - nc duy nht trn th gii, c hi thu ht ngun cht xm rt ln, l rt nhiu cc nh khoa hc, nh nghin cu gii t Chu u v nhiu nc khc nhp cnh vo M. Thc t ny tr li cho cu hi, ti sao hin nay M l mt trong nhng nc c nhiu nh khoa hc hng u th gii trong nhiu lnh vc. Ti Cng ha Sc, n trc c hi v thc y hi nhp thnh cng vo Lin minh chu u (EU), nc ny xy dng v hon thnh Chin lc pht trin ngun nhn lc (thng 12-2000). Chin lc ny l mt b phn cu thnh ca Chng trnh Th trng lao ng v pht trin ngun nhn lc. Trong cc chin lc thnh phn, ng ch c chin lc ph cp ting Anh, chin lc ci thin nhn lc hnh chnh cng, chin lc pht trin gio dc i hc - cao ng v lin kt vi hot ng nghin cu, chin lc pht trin i ng gio vin, chin lc pht trin hc sut i... chu , Nht Bn l mt trong nhng nc i u trong pht trin ngun nhn lc. Xut pht t vic xc nh rng, nc Nht ngho ti nguyn thin nhin, pht trin, ch c th trng ch vo chnh mi ngi dn Nht Bn, Chnh ph nc ny c bit ch trng ti gio dc - o to, thc s coi y l quc sch hng u. Theo , chng trnh gio dc i vi cp tiu hc v trung hc c s l bt buc; tt c hc sinh trong tui t 6 n 15 tui c hc min ph. Kt qu l, t l hc sinh thi vo cc trng i hc, cao ng nc ny ngy cng nhiu. V Nht Bn tr thnh mt trong nhng cng quc gio dc ca th gii. V s dng v qun l nhn lc, Nht Bn thc hin ch ln lng v tng thng theo thm nin. Nu nh nhiu nc phng Ty, ch ny ch yu da vo nng lc v thnh tch c nhn, th Nht Bn, hu nh khng c trng hp cn b tr tui, t tui ngh li c chc v v tin lng cao hn ngi lm lu nm. Ti Hn Quc, chnh sch gio dc c xy dng ph hp vi i hi ca nn kinh t. Nm 1950, Chnh ph Hn Quc ch trng xa m ch cho ton dn. Nhng nm sau , h thng gio dc dn c y mnh nh: pht trin gio dc hng nghip trong cc trng trung hc (nm 1960); cc trng dy ngh k thut (nm 1970); y mnh hot ng nghin cu v gio dc trn lnh vc khoa hc c bn v cng ngh, nng cao cht lng gio dc v hc sut i. Nm 1992, Hn Quc thc hin ci cch gio dc vi mc tiu ti cu trc h thng gio dc hin c thnh mt h thng gio dc mi, bo m cho ngi dn c hc sut i. Thng 12-2001, Chnh ph Hn Quc cng b Chin lc quc gia ln th nht v pht trin ngun nhn lc giai on 2001-2005. Tip , Chin lc quc gia ln th hai v pht trin ngun nhn lc thi k 2006-2010 c xy dng v thc hin hiu qu. Ni dung chnh ca cc chin lc ny cp ti s tng cng hp tc gia cc doanh nghip, trng i hc v cc c s nghin cu; nng cao trnh s dng v qun l ngun nhn lc, nng cao tnh chuyn nghip ca ngun nhn lc trong khu vc cng; xy dng h thng nh gi v qun l kin thc, k nng v cng vic; xy dng kt cu h tng thng tin cho pht trin ngun nhn lc; xy dng v pht trin th trng tri thc... Ti Trung Quc, Chnh ph ang ht sc quan tm n vic o to v s dng hiu qu ngun nhn lc hin c trong nc, nhm nng cao cht lng ngun lc ny khi chuyn dn sang kinh t tri thc. Nm 2003, Trung Quc ra Chin lc tng cng hn na cng tc bi dng, o to nhn ti nhm thc hin mc tiu xy dng ton din x hi kh gi c ra trong i hi XVI ca ng Cng

sn Trung Quc. Ni dung ca chin lc l: ly nhn ti chn hng t nc, xy dng i ng ng o nhn ti c cht lng cao; kin quyt qun trit phng chm tn trng lao ng, tr thc, tn trng nhn ti v s sng to, ly thc y pht trin lm xut pht im c bn ca cng tc nhn ti, iu chnh nhn ti mt cch hp l, ly xy dng nng lc lm iu ct li, ra sc y mnh cng tc bi dng nhn ti, kin tr i mi sng to, n lc hnh thnh c ch nh gi v s dng nhn ti mt cch khoa hc... Singapore p dng linh hot chnh sch gio dc v lun hng n kh nng, s thch cng nh nng khiu ca tng hc sinh nhm gip cc em pht huy cao nht tim nng ca mnh. Bn cnh vic ng dng cc tin b ca khoa hc - cng ngh mi vo ging dy, chng trnh o to ca Singapore lun ch trng vo gio dc nhn cch, truyn thng vn ha dn tc. thu ht sinh vin quc t n hc tp, Chnh ph Singapore min xt th thc cho du hc sinh quc t, khng i hi phi chng minh ti chnh, chi ph hc tp va phi, mi trng hc tp hin i, cc ngnh ngh o to a dng... Nh nc Singapore ch u t vo rt t trng cng lp c cht lng mu mc, c chnh sch tn dng thch hp thu ht o to nhn ti. i vi khi ngoi cng lp, Chnh ph to iu kin pht trin, khuyn khch vic lin thng, lin kt vi nc ngoi, mi gi cc i hc quc t t chi nhnh... 3. Mt s gii php pht trin ngun nhn lc Vit Nam: T thc tin trong nc v kinh nghim ca th gii c th thy rng, vic xy dng v pht trin ngun nhn lc ph hp vi iu kin thc t ca nc ta c ngha ht sc quan trng v cng l yu cu bc thit hin nay. Chin lc pht trin kinh t-x hi 2011-2020 cng nu r cn tp trung to t ph pht trin nhanh ngun nhn lc, nht l ngun nhn lc cht lng cao, tp trung vo vic i mi cn bn nn gio dc quc dn, gn kt cht ch pht trin ngun nhn lc vi pht trin v ng dng khoa hc, cng ngh. xy dng i ng nhn lc c cht lng cao, Vit Nam cn thc hin ng b nhiu gii php: Th nht: xy dng chin lc pht trin ngun nhn lc gn vi chin lc pht trin kinh t - x hi, cng nghip ha, hin i ha t nc, hi nhp kinh t quc t. Ngy 19/4/2011, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 579/Q-TTg Ph duyt Chin lc pht trin nhn lc Vit Nam thi k 2011 - 2020 trong nu r mi b, ngnh v a phng phi xy dng quy hoch pht trin nhn lc ng b vi chin lc, k hoch pht trin chung ca mnh. Vn hin nay l cn hin thc ha Chin lc bng cc bin php, hnh ng c th. Kinh nghim ca nhiu nc cho thy r, coi trng v quyt tm thc thi chnh sch gio dc - o to ph hp l nhn t quyt nh to ra ngun nhn lc cht lng cao cho s pht trin nhanh v bn vng. Th hai, song song vi vic pht hin, bi dng v trng dng nhn ti, pht trin ngun nhn lc cn i i vi xy dng v hon thin h thng gi tr ca con ngi trong thi i hin nay nh trch nhim cng dn, tinh thn hc tp, trau di tri thc; c thc v nng lc lm ch bn thn, lm ch x hi; sng c ngha tnh, c vn ha, c l tng. y cng l nhng gi tr truyn thng tt p ca dn tc Vit Nam, rt cn c tip tc pht huy trong bi cnh hi nhp quc t, nht l i vi th h tr. Th ba, pht trin ngun nhn lc phi gn vi nng cao cht lng chm sc sc khe ngi dn, chnh sch lng - thng, bo m an sinh x hi. i hi XI cp ti vic c th ha nhng hot ng ca lnh vc ny nhm nng cao cht lng v hiu qu chm sc sc khe nhn dn, p ng yu cu ca qu trnh y mnh cng nghip ha, hin i ha gn vi kinh t tri thc trong bi cnh hi nhp, cnh tranh gay gt v yu cu cng lao ng cao. Th t, ci thin v tng cng thng tin v cc ngun nhn lc theo hng rng ri v dn ch, lm cho mi ngi thy c tm quan trng ca vn pht trin ngun nhn lc nc ta v trn th gii Th nm, cn c s nghin cu, tng kt thng k v ngun nhn lc Vit Nam. Th su, cn i mi t duy, c ci nhn mi v con ngi, ngun nhn lc Vit Nam./.