BÁO ĐIỆN TỬ

1. Khái niệm
Báo điện tử là loại hình báo chí mà thông tin được truyền tải bởi sự kết hợp
của hai giải pháp là Giải pháp Công nghệ thông tin và Giải pháp truyền
thông. Một cách đơn giản nhất, có thể hiểu, Báo điện tử là loại hình truyền tải
thông tin trên các trang thông tin điện tử (Website) gồm: tin tức, thông tin và
quảng cáo (Theo Wikipedia ). Cũng giống như các loại hình báo chí khác, Báo
điện tử cũng được chia làm nhiều chuyên mục với ý nghĩa định hướng thu thập
thông tin cho độc giả. Số lượng chuyên mục phản ánh quy mô của trang báo;
nội dung và hình thức phản ảnh tính chất đặc thù của trang báo.

2. Quá trình hình thành

Có thể nói, tờ báo điện tử đầu tiên của Việt Nam chính là Tạp chí Quê Hương
điện tử. Quê hương là tạp chí của Uỷ ban về người Việt Nam ở nước ngoài trực
thuộc Bộ Ngoại giao Việt Nam đã lên mạng toàn cầu từ ngày 6/2/1997 hiện đang
hoạt động theo Giấy phép thiết lập website trên Internet số 399/GP-BVHTT ngày
26/12/2001 của Bộ Văn hoá -Thông tin, nay là Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch.
Đối tượng phục vụ chủ yếu của Tạp chí là cộng đồng người Việt Nam định cư,
sinh sống ở nước ngoài, cũng như thân nhân của họ ở trong nước và những độc
giả quan tâm tìm hiểu về các vấn đề liên quan đến người Việt Nam ở nước
ngoài.

Tiếp theo tờ báo Quê Hương, một loạt các trang báo điện tử khác dần dần hình
thành do nắm bắt được thành công lớn trong loại hình này. Các báo giấy truyền
thống như Nhân Dân,Người lao động, Thanh niên hay Tuổi trẻ đã bắt tay vào
xây dựng cả 2 mảng báo giấy và báo truyền thống. Việc kết hợp hết sức khôn
khéo cả 2 loại hình thu hút một lượng độc giả không hề nhỏ truy cập vào trang
báo điện tử của họ mỗi ngày, nhưng bên cạnh đó lượng người đọc mua báo giấy
truyền thống cũng không hề giảm sút. Các trang báo uy tín này xây dựng trang
báo điện tử nhằm đáp ứng đúng lúc nhu cầu của các độc giả. Chẳng hạn giới
kiều bào luôn muốn nắm bắt nhanh chóng nhất thông tin về tình hình kinh
tế,chính trị xã hội trong nước hay những công nhân viên chức không đủ thời
gian đọc báo giấy mỗi buổi sáng, giờ đây nhu cầu tiếp thu thông tin của họ cũng
được thỏa mãn. Với uy tín gầy dựng sẵn có với loại hình báo truyền thống,xem
ra việc xây dựng thêm trang báo mạng chỉ là một bước đơn giản nhằm mở rộng
“thị trường tiềm năng” của các tờ báo này mà thôi.
Với mô hình báo mạng quá thành công của những tờ báo truyền thống, và với
tình hình phát triển công nghệ thông tin càng lúc càng mạnh mẽ, những nhà đầu
 tư nhanh chóng nhận ra báo mạng giờ đây đang là một lĩnh vực đầy béo bở để
họ bắt tay vào. Từ năm 2004, hàng trăm, và thậm chí là hàng ngàn trang báo
mạng được xây dựng nên như để đáp ứng cơn khát thông tin, chúng ta có thể
kể một vài trang như vnexpress.net hay 24h.com.vn;vietnamnet.vn;… Cùng một
nội dung đăng tải, nhưng lướt qua mỗi trang báo điện tử khác nhau, chúng ta lại
bắt gặp cách chuyển tải khác nhau – đó là phương thức mà các trang báo điện
tử áp dụng nhằm làm nổi bật trang của mình so với hàng ngàn tờ báo khác để
lôi kéo một lượng độc giả khổng lồ.
Ngoài công nghệ thông tin, thói quen tiêu dùng cũng chính là một nguyên nhân
thúc đẩy sự phát triển vượt bậc của các trang báo điện tử như ngày nay. Từ sự
tiện dụng – chỉ với một cú click chuột, độc giả - mà phần lớn là giới trẻ sẽ không
muốn bỏ phí thời gian ngồi dò hàng trăm tờ báo giấy chỉ để tìm được vài thông
tin mà họ cần. Nhìn rộng ra, các doanh nghiệp cần đưa sản phẩm quảng cáo
cũng sẽ ưa chuộng loại hình báo điện tử hơn so với các trang báo truyền thống.
Nếu những hình ảnh quảng cáo được đăng tải trên báo giấy phải được các
doanh nghiệp đắn đo để tiết kiệm chi phí quảng cáo, giờ đây với việc đặt banner
lên các trang báo mạng, doanh nghiệp hoàn toàn yên tâm trong việc đưa cả hình
ảnh và thông tin về sản phẩm, 1 cách đầy đủ và sống động nhất, đến người tiêu
dùng nhanh chóng trong vài giây.

3. Đặc điểm
a. Ưu điểm

 Có thể chuyển tải thông tin một cách nhanh nhất tới bất kỳ nơi nào
trên thế giới, nhờ sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là wifi hay 3g, giờ
đây, độc giả có thể đọc mọi thông tin bất kỳ ở đâu, vào thời gian nào.
 Chi phí thấp hơn nhiều các loại hình báo truyền thống. Thông tin
được đăng tải đa dạng mà không hạn chế về số trang do ảnh hưởng từ
chi phí in ấn.
 Mức độ lan tỏa của báo điện tử ngày càng mở rộng nhờ sự bắt tay liên
kết giữa trang báo điện tử và các trang mạng xã hội. Theo số liệu
mới đây do tờ Guardian công bố, 10% lượng truy cập của Mail Online đến
từ Facebook. The New York Times nhanh chân giành chỗ trên mọi mạng
xã hội có ảnh hưởng. Điển hình, tờ báo lâu đời này có hơn 2 triệu fan trên
Facebook, cũng từng ấy follower trên Twitter. Điều này đồng nghĩa với số
lượng bạn đọc sẽ gia tăng nhanh chóng, các bài báo được chia sẻ trên
Facebook và Twitter có điều kiện lan tỏa rộng rãi với tốc độ cực nhanh
 Có tính tương tác cao giữa người chuyển tải thông tin và người
đọc thông tin, giữa các độc giả với nhau. Diễn đàn thảo luận và trò
chuyện trực tuyến giúp thu hút và giữ đọc giả
 Nhờ công nghệ mạng, những cuộc phỏng vấn trực tuyến, tường thuật
trực tuyến đã được các báo điện tử "tận dụng" thực hiện trong thời gian
gần đây đã đem lại những hiệu quả không ngờ. Độc giả có thể ngay lập
tức tham gia gửi những câu hỏi, thắc mắc của mình khi đọc các bài viết,
thông tin qua mạng. Điều này đã thực sự tạo cảm giác gần gũi hơn
giữa cơ quan báo chí và độc giả của mình.
 Dễ dàng thực hiện các cuộc thăm dò dư luận, lấy ý kiến của độc giả
ngay trên tờ báo của mình một cách thuận tiện - đây là ưu điểm chỉ có ở
báo điện tử, trang tin điện tử mà không có loại hình báo chí nào khác có
được ưu điểm này. Chỉ cần một cái "nhấp" chuột và một chút kỹ năng,
hiểu biết về gõ văn bản, người đọc đã có thể thực hiện điều mình mong
muốn đó là điền thông tin và hồi âm lại cho tờ báo điện tử đó.
 Lượng thông tin của báo điện tử gấp đôi báo in, điều này sẽ giúp
cho bạn đọc, đặc biệt là kiều bào ở nước ngoài hiểu rõ tình hình kinh tế,
chính trị, xã hội và sự phát triển của đất nước.
 Báo điện tử còn được xem như kho dữ liệu khổng lồ với các bài báo mà
người đọc có thể dễ dàng tìm kiếm và đọc được một cách dễ dàng bất kể
bài báo đó xuất hiện cách đây đã vài ba năm.
 Nếu báo in chỉ có thể “tặng” bạn đọc lượng chữ vừa phải kèm theo vài
tấm hình thì báo điện tử còn “khuyến mãi” thêm clip, audio, slideshow,
flash..., giúp bạn đọc tiếp nhận thông tin sâu rộng hơn,thông tin đưa ra
hấp dẫn nên dễ dàng lôi cuốn bạn đọc hơn.
 Thông tin được cập nhật từng giây giúp người đọc nắm bắt nhanh chóng
tin tức và sự sửa đổi thông tin nếu thông tin đăng lên bị nhầm lẫn cũng
dễ dàng và thuật lợi hơn so với báo in.
 Một cuộc khảo sát cũng cho thấy rằng đối với báo điện tử, độc giả có độ
chú ý cao hơn khi đọc hết bài báo chứ không chỉ lướt qua các khoản mục
như trên loại hình báo truyền thống. Mặt khác, do độ dễ dàng – chỉ bằng
một cú click chuột, người đọc đã được dẫn đến một mục thông tin khác
tiện lợi nên, lượng thông tin đọc báo cũng hơn hẳn báo truyền thống.
b. Khuyết điểm
 Sự xuất hiện của quá nhiều trang báo điện tử làm nhiễu thông tin nơi
người đọc.
 Bên cạnh các tờ báo điện tử uy tín, hàng trăm các báo mạng không đảm
bảo độ tin cậy trong nội dung bài báo.
  Các vấn đề về công nghệ gây khó khăn cho 1 số người lớn tuổi, hoặc các
vùng địa lý không có internet.
 Một số tờ báo mạng chạy theo lợi nhuận từ quảng cáo, đăng các mẫu
quảng cáo ảnh hưởng quyền lợi độc giả
 Dễ dàng bị ảnh hưởng bởi các văn hóa phẩm không lành mạnh nơi giới
trẻ.
 Tiếp xúc quá lâu với máy tính hoặc màn hình điện thoại không tốt cho
mắt

c. Xu hướng

Báo điện tử ra đời và hoạt động dựa trên sự tiến bộ của khoa học công nghệ, do đó,
những thay đổi về công nghệ trong tương lai ảnh hưởng rất lớn đến sự đổi mới về xu
hướng phát triển của báo điện tử. Tuy nhiên, dựa trên một số ưu điểm của báo điện tử,
chúng ta có thể tiên đoán trước vài xu thế của loại hình báo này trong những năm sắp
tới,nhằm ra sức thâu tóm càng nhiều độc giả càng tốt.

Nhanh hơn

Tính tức thời và phi định kỳ tiếp tục được các tờ báo mạng điện tử khai thác tối đa
nhằm thoả mãn nhu cầu cập nhật thông tin của công chúng. Điều này không chỉ những
tờ báo mạng điện tử độc lập như VnExpress, VietNamNet… mà các tờ báo mạng điện tử
thuộc cơ quan báo in, đài phát thanh, truyền hình cũng ngày càng quan tâm đến tốc độ
cập nhật thông tin.

Đa dạng hơn

Các tờ báo mạng điện tử của Việt Nam sẽ chú ý nhiều hơn tới khả năng đa phương
tiện. Đó không phải là sự xuất hiện rời rạc mà phải là sự kết hợp hài hoà giữa các yếu
tố văn bản, hình ảnh (động, tĩnh), âm thanh, đồ hoạ… trong một sản phẩm báo chí.
Gần như ngay lập tức cùng với những mẩu tin ngắn bằng văn bản là những đoạn hình
ảnh, âm thanh được truyền trực tiếp trên trang chủ của báo mạng điện tử sẽ tạo ra sự
hấp dẫn, sống động đặc biệt cho công chúng.

Bên cạnh việc biên tập, sưu tầm, phát lại các chương trình của nhiều kênh truyền hình,
các trang web chia sẻ video thì các tờ báo mạng điện tử sẽ đầu tư để tự sản xuất ra
các sản phẩm đa phương tiện của riêng mình. Và khá nhiều trong số đó là những
chương trình tin tức, phóng sự mang tính chính trị, xã hội chứ không chỉ đơn thuần là
những thông tin giải trí (âm nhạc, phim truyện, hài hước...).

Tương tác nhiều hơn

Các đặc điểm tương tác trên báo mạng điện tử sẽ được tập trung khai thác vừa nhằm
giữ chân các độc giả trung thành vừa kéo theo sự quan tâm của các độc giả mới. Các
yếu tố như siêu liên kết, công cụ tìm kiếm... trong các trang báo, tờ báo sẽ được tăng
thêm để tạo sự liên kết, di chuyển bên trong giữa các khối tin tức và tăng khả năng
tương tác của tờ báo.

Các nhà báo sẽ coi việc trả lời thông điệp của độc giả như thói quen hàng ngày, độc giả
cũng cảm thấy hào hứng hơn trong việc phản hồi và cung cấp thông tin. Tờ báo lúc này
không đơn thuần làm nhiệm vụ cung cấp thông tin mà còn tạo điều kiện giúp độc giả
chủ động trong việc tận hưởng thông tin, chú ý nhiều hơn đến việc kéo độc giả vào
những hành vi mang tính cộng tác, tham gia phản hồi và tái phản hồi thông tin một
cách tích cực.

Chuyên sâu hơn

Hiện nay hầu hết các tờ báo mạng điện tử của Việt Nam đều là những tờ báo đưa
thông tin tổng hợp, đề cập đến tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong tương lai
sự ra đời của các tờ báo chuyên ngành, khai thác chuyên sâu một lĩnh vực, phục vụ cho
một đối tượng bạn đọc ở một ngành nghề nhất định sẽ có thể là hướng đi mới. Hiện tại
báo in đã có rất nhiều những tờ báo dạng này nhưng thường là các tạp chí hoặc các tờ
báo xuất bản thưa kỳ. Thông tin chuyên sâu và được cập nhật hàng ngày đang còn là
thị trường bỏ ngỏ của báo mạng điện tử Việt Nam.

Uy tín hơn

Trong thế giới thông tin của Internet, đôi khi bạn đọc bị lạc lối, sai đường. Vì vậy, sự
định hướng và tính chính xác của thông tin sẽ là những yếu tố níu giữ bạn đọc. Với lợi
thế có một đội ngũ phóng viên, biên tập viên chuyên nghiệp, được tích luỹ vốn sống và
kinh nghiệm làm báo nhiều năm, vững vàng về chính trị, linh hoạt trong xử lý các tình
huống nhạy cảm, lại cộng thêm thương hiệu và uy tín lâu năm trong lòng độc giả,
những tờ báo mạng điện tử thuộc cơ quan báo in, đài phát thanh, đài truyền hình lớn
đang dần khẳng định vị thế của mình, có triển vọng trở thành những tờ báo mạng điển
tử hàng đầu Việt Nam.

Rộng hơn

Nếu muốn vươn ra thế giới và trở thành những tờ báo không chỉ của người Việt thì
những tờ báo mạng điện tử Việt Nam phải nhanh chóng tính đến phương án cho ra đời
phiên bản bằng tiếng nước ngoài như tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Đức… Và chiều
hướng này cũng đã và đang được các tờ báo tính đến. Đi đầu là Nhân Dân điện tử, rồi
đến Thanh niên…