Professional Documents
Culture Documents
TRNG I HC LT
---***---
H TH MAI
(Bin son)
GIO TRNH
GIO DC HC I CNG
(Lu hnh ni b)
Lt, 12 - 2013
MC LC
Trang
M u 03
M U
mi thi i, gio dc lun c ngha quyt nh i vi s pht trin ca x hi. Trong
giai on hin nay hn bao gi ht, gio dc o to cng c ngha quyt nh khng ch i
vi s pht trin kinh t - x hi m c i vi cng cuc bo v c lp, ch quyn ca t nc.
Gio dc c mc ch rt c th, khoa hc v thit thc. Mc ch ca gio dc ph hp
vi s pht trin ca c nhn, v s tin b ca x hi. Cc c cu x hi nh cc c s sn xut
cng nghip, nng nghip, cc c quan nh nc cc cp; cc on th qun chng u c chc
nng gio dc cc thnh vin ca mnh theo phng hng con ngi pht trin ton din, bi
u c con ngi th u cn c s qun l, t chc, gio dc con ngi.
Vn t ra y l vic gio dc con ngi khng th hon ton tin hnh theo kiu
kinh nghim ch ngha, ch quan, tu tin hoc l nhng li h ho ku gi chung chung m n
va l khoa hc va l ngh thut. Do , vic nghin cu Gio dc hc s gip cho cc nh qun
l, cc c quan nh nc cc cp v cc ngnh tin hnh t chc, qun l, gio dc con ngi ph
hp vi nhng quan im khoa hc, ph hp vi mc tiu kinh t, vn ho, x hi nc ta.
c bit nghin cu gio dc, nm bt cc quy lut ca gio dc l mt yu cu c tnh tt
yu i vi tt c nhng ngi lm cng tc gio dc (Gio dc trong nh trng, gio dc x
hi, gio dc gia nh).
Hot ng gio dc l mt b phn ca i sng x hi. T khi x hi loi ngi xut
hin, cc th h loi ngi gn b, kt hp vi nhau trong tt c cc lnh vc hot ng sng
to : trong kinh t, vn ho, chnh tr v gio dcHot ng gio dc (dy hc v gio dc) lun
lun pht trin v khng ngng i mi, nng cao dn cng vi s pht trin v tin b ca x hi
loi ngi. Theo tng kt ca UNESCO, trong hn 50 nm qua gio dc c th tr thnh
nhn t then cht ca pht trin bng cch thc hin ba chc nng kinh t, khoa hc v vn ho
m c th l o to i ng lao ng lnh ngh, i ng cc nh tr thc tham gia c hiu qu vo
cuc cch mng tr tu ng lc ca cc ngnh kinh t; o to nn cc th h cng dn bt
r trong chnh nn vn ho ca h v c thc hi nhp vi cc nn vn ho khc v s tin b
ca x hi ni chung.
Mt khc, gio dc lun khng ngng thch nghi vi nhng thay i ca x hi; ng thi
thc hin s mnh chuyn giao nhng thnh tu vn ho ca x hi loi ngi t th h ny n
th h khc, t th h trc n th h sau.
T nhn thc trn, hc phn Gio dc hc i cng nhm :
- Cung cp cho ngi hc nhng kin thc c bn nht ca Gio dc hc vi t cch l
mt khoa hc.
- Phn nh c nhng thnh tu khoa hc gio dc mi ca th gii cng nh Vit Nam,
nhng xu hng pht trin ca gio dc.
- Bi dng cho hc vin thc, lng yu ngh dy hc trn c s tri thc, k nng dy
hc v gio dc.
THI GIAN V K HOCH HC TP
GIO DC HC I CNG c xy dng gm 2 tn ch. Mi tn ch tng ng
15 tit. Hc phn bo m s cn i gia l thuyt khoa hc v thc hnh nhm nu cao tnh t
ch trong hc tp ca hc vin v tnh linh hot trong ging dy ca ging vin.
- Sau mi chng l thuyt c ging vin hng dn trn lp s c cu hi hc vin
n tp, tho lun, xut kin v lm bi tp thc hnh nh.
- Yu cu t ra vi hc vin : Ngoi vic nghe ging, ghi chp ni dung c bn trn lp,
nht thit bt buc hc vin phi c ti liu tham kho v thu lm t liu qua thc tin gio
dc, qua h thng thng tin i chng m rng, nng cao kin thc. T t trau di tri
thc ngh nghip, lng tin vo con ngi, vo s nghip Gio dc o to ca t nc.
CHNG 1.
GIO DC HC L MT KHOA HC
5. Th k XVII - XIX :
Cng vi s pht trin chung ca khoa hc, gio dc hc cng pht trin v ni dung,
ngoi s phn nh cc thnh tu chung cng th hin s u tranh gay gt gia cc quan im
l lun gio dc ca giai cp t sn thng tr v li ch gio dc ca nhn dn.
T th k XVII n th k XIX, c th chia s pht trin gio dc qua cc thi k sau y:
- Gio dc trc cch mng t sn Php 1789. Thi k ny trong lnh vc gio dc th
hin cuc u tranh gay gt v mt t tng v li nhiu t tng gio dc tin b vi cc
khuynh hng dn ch:
- Gio dc bnh ng cho mi tr em.
- Gio dc xut pht t c im tr em.
- cao vai tr ca mi trng.
- nh gi cao vai tr ca gio dc, thm ch dng gio dc thay i c x hi.
- Gio dc con ngi pht trin nhiu mt: c, tr, th cht, k nng lao ng
y l nhng tin quan trng cho nn gio dc t sn mi, tin b. Song rt tic l
nhng t tng tin b ny ch dng t tng, cn trn thc t vn tn ti nn gio dc phong
kin v cuc u tranh cn tip din cho mt nn gio dc t sn tin b.
- Gio dc t 1789 n nhng nm u th k XIX.
- T tng tin b x hi u hng vo vic u tranh vi nh nc t sn v mt nn gio
dc tin b nh Cch mng t sn Php nm 1789 ra.
- Gio dc l nhu cu chnh ng ca mi ngi lao ng, nn xu th chung l u tranh cho
mt nn gio dc bnh ng: gia nam v n, gia giu v ngho.
- i nh nc phi m trng cho tr em hc vi mt nn gio dc min ph, bt buc v
khng ph thuc vo tn gio.
- Vai tr ca thy gio c cao, l lun s phm c coi trng, khoa hc s phm c
chnh thc t ra v i hi phi c coi trng, nghin cu.
- Ni dung gio dc con ngi ch trng n vic gio dc nhng phm cht v nng lc
cn c cho ngi lao ng thi k sn xut cng nghip pht trin.
- Nhn cch tr em c tn trng v tr thnh mt vn quan tm ln ca cc nh s
phm.
Nhng xu hng v t tng gio dc tin b trn y tng bc c thc hin v tr
thnh mc tiu u tranh ca lc lng tin b x hi cho mt nn gio dc tin b cc nc t
bn ch ngha, cng vi vic u tranh gii phng cho ngi lao ng trong x hi cng
nghip pht trin th k XIX. Tn tui cc nh gio dc ln thi k ny phi k n: ixtecvec
(1790 1866) ngi c; Usinxki (1824 1870) ngi Nga.
- Vo nhng nm 40 ca th k XIX.
Vo nhng nm 40 ca th k XIX cng vi s xut hin ca ch ngha Marx, gio dc hc
tip tc pht trin vi c s phng php lun khoa hc. Hc thuyt Mc - Lnin v gio dc
chng minh mt cch khoa hc cc vn c tnh quy lut nh :
- V s hnh thnh ca c nhn con ngi;
- V tnh quy lut ca kinh t - x hi i vi gio dc;
- Tnh lch s ca gio dc trong tin trnh pht trin x hi;
- Vai tr ca gio dc trong in kin x hi c giai cp;
Nhng lun im ny c xem l nhng lun im c bn, c vai tr nh hng cho
vic nghin cu, ng dng cc vn l lun vo thc tin gio dc, gip cho gio dc ngy cng
phong ph v pht trin su rng nh hin nay.
6.
Th k XX.
S pht trin ca gio dc th k XX c th ni c chia ra lm nhiu giai on, nhiu
khu vc, vi nhng h thng t tng quan im khc nhau. l nhng giai on: nhng nm
u th k (thi k chin tranh th gii ln th nht); nhng nm sau chin tranh th gii th
nht n 1945 (kt thc chin tranh th gii ln th hai); giai on t nhng nm 50 n ht th
k XX. Cng vi s pht trin ca lch s x hi, gio dc th k XX ni ln nhng nn gio dc
tiu biu sau y:
- Nn gio dc nc Nga X vit t Cch mng thng Mi 1917 n nhng nm 90 th k
XX (trc khi Lin X tan r).
- Nn gio dc Nht Bn.
- Nn gio dc Hoa K.
- Nn gio dc ca cc nc pht trin chu u: c, Php, Anh, H Lan, B, Italia.
- Nn gio dc ca mt s nc khu vc Chu : Singapo, Trung quc, Hn quc,
Malaixia, Hng kng, n , Thi Lan
Nhn chung, th k XX, c bit l nhng nm na cui ca th k, gio dc tt c cc
quc gia trn th gii tr thnh mt hot ng c t chc c bit, t ti trnh cao, c
chng trnh k hoch, c ni dung, phng php hin i, din ra theo mt nhp khn trng.
H thng gio dc quc dn c xy dng mt cch khoa hc, vi nhiu cp hc, bc hc, nhiu
loi hnh trng, lp, nhiu loi hnh o to p ng nhu cu hc tp ca mi i tng, to cho
9
1.Gio dc.
Gio dc l khi nim c bn, quan trng nht ca gio dc hc.
V bn cht, gio dc l qu trnh truyn t v tip thu nhng kinh nghim lch s x hi
ca cc th h loi ngi.
V hot ng, gio dc l qu trnh tc ng n cc i tng gio dc hnh thnh cho
h nhng phm cht nhn cch.
V mt phm vi, khi nim gio dc bao hm nhiu cp khc nhau:
+ cp rng nht, gio dc c hiu l qu trnh x hi ho con ngi. Qu trnh
x hi ho con ngi l qu trnh hnh thnh nhn cch di nh hng ca tc ng ch quan v
khch quan, c thc v khng c thc ca cuc sng, ca hon cnh x hi i vi cc c
nhn.
+ cp th hai, gio dc c th hiu l gio dc x hi. l hot ng c mc ch
ca x hi, vi nhiu lc lng gio dc, tc ng c h thng, c k hoch n con ngi
hnh thnh cho h nhng phm cht nhn cch.
+ cp th ba, gio dc c hiu l qu trnh s phm. Qu trnh s phm l qu
trnh tc ng c k hoch, c ni dung v bng phng php khoa hc ca cc nh s phm
trong nh trng ti hc sinh nhm gip hc sinh nhn thc, pht trin tr tu v hnh thnh nhng
phm cht nhn cch. cp ny, gio dc bao gm : Qu trnh dy hc v qu trnh gio dc
theo ngha hp.
+ cp th t, Gio dc c hiu l qu trnh bi dng hnh thnh nhng phm
cht o c c th, thng qua vic t chc cuc sng, hot ng v giao lu.
2. Gio dng.
Gio dng l qu trnh cung cp kin thc khoa hc, hnh thnh phng php nhn thc
v k nng thc hnh sng to cho hc sinh thng qua con ng dy hc. Nh vy, gio dng
l qu trnh bi dng hc vn cho hc sinh.
3. Dy hc.
Dy hc l khi nim ch hot ng chung ca ngi dy v ngi hc, hai hot ng ny
song song tn ti v pht trin trong cng mt qu trnh thng nht. Qu trnh ny l mt b phn
hu c ca qu trnh s phm tng th, trong :
- Vai tr ca nh s phm l nh hng t chc, thc hin vic truyn th kin thc, k
nng, k xo hnh thnh nng lc v thi ng n, to ra ng lc cho vic hc vi t cch l
ch th sng to, hnh thnh nhn cch bn thn.
Theo quan im tip cn h thng th vai tr ch o ca gio vin lun c ngha c
bit vi vic m bo cht lng ca hc sinh trong hc tp.
- Vai tr ch ng, tch cc, nng ng ca hc sinh trong hc tp c ngha l ch th
sng to, khng th thay th, c ngha quyt nh i vi s pht trin tr tu, lnh hi kin thc
v hon thin nhn cch ca bn thn.
Kt qu trc tip ca qu trnh dy hc l hc vn bao gm c phng php
nhn thc v phng php hnh ng) v nng lc chuyn bit ca ngi hc.
(phng php
12
13
CHNG 2
2. Yu t mi trng.
Bn cnh yu t sinh hc, con ngi trong qu trnh pht trin tr thnh nhn cch cn
chu tc ng ca mi trng sng.
Mi trng l h thng phc tp nhng hon cnh bn ngoi, k c cc iu kin t nhin
v x hi xung quanh cn thit cho hot ng sng v pht trin ca con ngi.
C hai loi mi trng : mi trng t nhin v mi trng x hi.
- Mi trng t nhin l iu kin a l h sinh thi xung quanh con ngi.
- Mi trng x hi : l iu kin sng trong x hi bao gm mi trng chnh tr, mi
trng sn xut kinh t, mi trng sinh hot x hi v mi trng vn ho vi cc
mi quan h gia cc c nhn vi nhau, gia cc c nhn vi tp th, vi x hi v
ngc li.
C hai loi mi trng c nh hng trc tip n cuc sng, hot ng v pht trin nhn cch.
Mi trng t nhin c nh hng rt ln i vi s pht trin th cht. V tr a l t
nhin v a l kinh t tt s to iu kin thun li cho cuc sng v hot ng ca con ngi.
Mi trng x hi gp phn to nn mc ch, ng c, phng tin v iu kin cho hot
ng giao lu ca c nhn, trong :
+ Gia nh l mi trng sng u tin ca con ngi. Mc sng, trnh vn ho, thi
quen, np sng ca gia nh, mi quan h tnh cm gia cc thnh vin, tnh mu mc ca ngi
ln, phng php gio dc ca gia nh c nh hng hng ngy, hng gi n a tr.
+ Tp th nhm bn b, on th va l mi trng va l phng tin con ngi
hot ng v giao lu. , con ngi s chn c nhng g ph hp vi s trng, xu hng,
nng lc ca mnh hot ng v ln ln, loi b nhng g khng ph hp i vi bn thn. Tc
ng ny va c thc va khng thc (mang tnh t nhin, ngu nhin).
+ Rng ln hn l th ch chnh tr, lut php, h t tng, trnh dn tr, truyn thng
vn ho dn tc, trnh pht trin kinh t, sn xut va nh hng va quy nh chiu hng ni
dung ca nn gio dc x hi cng nh chiu hng pht trin ca tng c nhn.
+ Cc mi quan h phc tp nh hng n s pht trin nhn cch theo c hai chiu
hng tch cc v tiu cc, chnh l qu trnh x hi ho con ngi.
Tuy nhin, tnh cht v mc nh hng ca mi trng i vi s hnh thnh v pht
trin nhn cch cn tu thuc vo lp trng, quan im, xu hng, thi , nng lc ca c nhn
i vi nh hng , bi v, trong chng mc nht nh con ngi cn tham gia vo ci to mi
trng.
Hai mt ni trn c mi lin quan nh hng ln nhau. V mi quan h ny, K.Marx
ch ra rng : Hon cnh sng to ra con ngi, trong chng mc nht nh con ngi
sng to ra hon cnh.
16
3. Yu t hot ng.
Con ngi sng lun lun hot ng, hot ng l phng thc tn ti v cng l con
ng hnh thnh v pht trin nhn cch. Con ngi hot ng nh th no th nhn cch pht
trin nh th y. Ni dung, phng thc, mc ch v thc ca mi c nhn trong hot ng to
nn nhng nt tnh cch ring ca tng ngi. Do , hot ng tch cc l con ng tin
thn, thnh t vn ti hnh phc c nhn. Mi con ngi l sn phm ca chnh bn thn
mnh.
Trong cuc sng ca con ngi, hot ng v giao lu l hai mt c bn, thng nht vi
nhau. Trong bt c hot ng no, con ngi cng tham gia vo nhng quan h x hi nht nh.
Tnh a dng ca hot ng to nn tnh a dng ca giao lu. Chnh trong tnh a dng ca hot
ng v giao lu s gip con ngi chim lnh nhng gi tr ch thc ca cuc sng. Trong
giao lu, con ngi tm ra l phi, chn l, rt c kinh nghim sng t to nn li sng,
hnh vi sng c vn ho, hnh thnh nhng nt tnh cch in hnh.
Lin quan cht ch ti hot ng ca con ngi l nhu cu. Nhu cu gi vai tr ng lc
bn trong ca hot ng, nhng hot ng li l iu kin ny sinh nhu cu. l quan h hai
chiu khng kht thc y ln nhau lm ny sinh v pht trin hng lot cc yu t tm l phc tp
trong mi c nhn.
Tm li, hot ng ca c nhn c ngha c bit quan trng. Hot ng chnh l c s,
l nhn t trc tip to nn s pht trin nhn cch. Do , trong vic gio dc hc sinh cn coi
trng vic xy dng nhu cu, ng c, mc ch hot ng cho cc em. Vi ni dung v hnh thc
hot ng a dng, phong ph cng vi nhng phng php kho lo i x s phm, nh gio
hon ton c th thc hin c cc yu cu gio dc t ra i vi hc sinh. cng chnh l c
s hnh thnh v pht trin nhn cch hc sinh.
4. Yu t gio dc.
Gio dc l s dn dt ca th h trc i vi th h sau, mt s dn dt theo mc ch,
c k hoch, c phng php. Gio dc l con ng ngn nht gip th h tr pht trin b qua
nhng m mm, vp vp khng cn thit trong cuc i ca mt con ngi.
- i vi s tin b kinh t - x hi, s pht trin con ngi v gio dc c coi l yu t
quan trng to ln. Trn thc t gio dc l nhn t rt c bn bin i lc lng sn xut.
Khng pht trin gio dc th khng th thc hin c cch mng khoa hc k thut. Gio dc l
yu t rt quan trng gp phn nng cao nng sut lao ng. ng thi, gio dc cng l nhn
t tch cc trong vic ci to, xy dng, cng c v pht trin quan h sn xut mi.
- Gio dc c cc loi : gio dc gia nh, gio dc nh trng, gio dc x hi v t
gio dc. Trong cc loi gio dc th gio dc nh trng c vai tr quan trng nht i vi s
hnh thnh v pht trin nhn cch :
+ Nh trng l c quan gio dc chuyn nghip, c i ng cc nh s phm
c o to, ni dung chng trnh c chn lc, phng php gio dc ph hp vi mi la
tui, c phng tin k thut phc v cho gio dc. Mc ch gio dc ca nh trng ph hp
vi xu th pht trin x hi v thi i. Bng kin thc v phng php khoa hc, bng hnh thc
t chc hp l s phm trong cc hot ng v giao lu, gio dc nh trng to nn b mt tm
l c nhn ph hp vi nhng chun mc gi tr x hi v thi i.
+ Gio dc gia nh c tin hnh trong c cuc i mt con ngi. Vi c im
ch yu l quan h tnh yu, php l, huyt thng, gio dc gia nh c xy dng trn c s tnh
cm bn cht c nh hng rt ln n s pht trin nhn cch. y l loi gio dc cc k quan
trng khng th coi thng.
+ Gio dc x hi vi th ch chnh tr, php lut, truyn thng vn ho, o c
c thc hin qua h thng t chc nh nc, h thng truyn thng i chng, qua d lun x
hi, gio dc on th qun chng gp phn quan trng cho s pht trin nhn cch.
+ T gio dc l bc tip theo nhng quyt nh kt qu ca ton b qu trnh
gio dc. T gio dc, t tu dng l hot ng c thc, l giai on pht trin cao ca nhn
cch.
17
Nh vy, trong s hnh thnh v pht trin nhn cch, gio dc l yu t gi vai tr ch
o. Vai tr ch o ca gio dc c th hin nhng im sau:
+ Gio dc khng ch vch ra chiu hng cho s hnh thnh v pht trin nhn
cch m cn t chc, dn dt qu trnh theo chiu hng, mc ch xc nh.
+ Gio dc c th mang li nhng tin b m nhng nhn t khc nh bm sinh
di truyn hoc mi trng hon cnh kh c th c c.
+ Gio dc c tm quan trng c bit vi ngi b khuyt tt. Gio dc c th
gip h khc phc, b p li nhng thiu ht do khuyt tt ca c th, tinh thn hoc ri ro, bnh
tt, gip con ngi ho nhp vo cuc sng cng ng. Hn th na c th gip h pht trin tr
tu nh nhng ngi bnh thng (thy gio Nguyn Ngc K, nhc s chi ghita ni ting - Vn
Vng).
- Mi trng x hi ngoi nhng nh hng tch cc cn gy ra nhng nh hng tiu
cc, t pht c tc ng xu n con ngi. Gio dc c th la chn mi trng tt, un nn
nhng phm cht tm l xu ca con ngi lm cho n pht trin mt cch lnh mnh hn.
chnh l hiu qu ca cng tc gio dc li i vi tr em h hoc nhng ngi phm php.
- Khc vi cc nhn t khc, gio dc khng ch thch ng m cn c th i trc hin
thc v thc y n pht trin. iu c gi tr nh hng cho vic xy dng m hnh nhn
cch con ngi Vit Nam mi vi t cch l mc tiu v ng lc ca s pht trin kinh t - x
hi.
- Gio dc l gii php hu hiu nhm tng bc khc phc vn Bng n dn s. Bi
:
+ Gio dc lm cho ngi ph n d kim c vic lm ngoi cng vic gia
nh do h khng mun sinh nhiu ln.
+ Gio dc lm tng c vng cho con ngi c hc hnh, cng n vic lm tt
hn. c vng d dng thc hin gia nh t con.
+ Gio dc v vic lm lm thay i a v kinh t - x hi ca ph n lm cho h
t b ph thuc vo con ci khi tui gi.
+ Gio dc lm cho tui kt hn mun i, lm gim bt khong thi gian sinh
ca ph n.
Tm li, Gio dc gi vai tr ch o i vi s hnh thnh v pht trin nhn cch nhng
gio dc khng phi l yu t vn nng, gio dc khng th thay th c cch mng x hi.
cho gio dc gi vai tr ch o, cn c s kt hp cht ch gia gio dc v t gio dc; gio
dc phi ph hp vi phng thc sn xut tin tin ca x hi; ni dung, phng php, hnh thc
t chc gio dc phi ph hp vi c im tm sinh l ca i tng gio dc v ng thi phi
a hc sinh vo nhng hot ng giao lu phong ph, a dng t hnh thnh v pht trin
nhn cch.
KT LUN:
S pht trin nhn cch ca con ngi l ton b s pht trin hon thin v th cht v tinh
thn, n b chi phi bi hng lot nhng yu t ch quan v khch quan. Nhn cch con ngi l
t hp nhng phm cht tm l ca c nhn. S pht trin nhn cch c thc hin di nh
hng ca h thng cc quan h x hi m con ngi sng, hot ng v giao lu. Gio dc vi
t cch l mt hot ng c bit c vai tr ch o, c nh hng quyt nh i vi s pht
trin nhn cch. Mt nhn cch tt p khng th pht trin ngoi gio dc v mt nn gio dc
tin tin khng th to ra nhng con ngi h hng.
18
CU HI N TP V THO LUN
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
19
CHUNG 3
3.1. cp x hi.
Mc ch gio dc l ci ch chung ca ton b s nghip gio dc. Mc ch gio dc x
hi hng ti pht trin ti a nng lc ca tng c nhn, gip h ho nhp vo cuc sng x hi,
ng gp nhiu nht sc lc v tr tu ca mnh thc y s pht trin ca x hi.
Th nht, i vi ton x hi, mc ch ca gio dc l nng cao dn tr, o to nhn lc
v bi dng nhn ti.
+ V nng cao dn tr :
Gio dc l qu trnh truyn t kinh nghim v lch s x hi ca cc th h loi ngi.
Qu trnh ny gip cho mi c nhn tch ly kin thc, m mang tr tu, hiu bit, hnh thnh vn
ho, o c, gip x hi c bo tn v pht trin.
20
l con ngi pht trin cao v tr tu, cng trng v th cht, phong ph v tinh thn,
trong sng v o c, k tha, pht huy nhng gi tr truyn thng, bn sc dn tc v c tinh
thn quc t chn chnh.
l nhng con ngi mt th h thanh nin c ch vn ln v s thnh t, tin b
ca bn thn v s phn vinh ca t nc.
3.2. cp nh trng.
Mc ch gio dc c c th ho bng mc tiu gio dc cho mt cp hc, mt ngnh
hc, mt loi hnh o to.
Mc tiu gio dc l h thng kin thc, k nng, thi m hc sinh phi c c khi tt
nghip ra trng.
Kin thc l h thng nhng hiu bit theo ni dung mn hc c th, c o c nh gi
khch quan theo s lng v cht lng cc ti liu m hc sinh tip thu.
K nng l kh nng hnh ng, kh nng thc hin hu hiu cc loi hnh cng vic trn
c s kin thc c gii quyt cc nhim v t ra cho ph hp vi iu kin cho trc, trnh
, cht lng, k nng c nh gi bng chnh sn phm hc tp ca hc sinh lm ra.
Thi l biu hin thc trong mi quan h vi bn thn, i vi x hi v i vi cng
vic c giao. Thi l phm cht nhn cch c nh gi qua hnh vi cuc sng.
Mc ch gio dc ph thng l cung cp cho hc sinh h thng kin thc ph thng vng
chc gip h hc tp bc i hc, hay l bc vo cuc sng lao ng.
Mc ch gio dc i hc l o to sinh vin tr thnh nhng ngi c trnh khoa hc
cao, nhng chuyn gia gii cho cc lnh vc kinh t, vn ho, khoa hc v cng ngh ca quc gia
t lm pht trin nn kinh t, vn ho, x hi, khoa hc ca t nc.
Mc ch ca cc trng dy ngh l o to cng nhn lnh ngh cho cc ngnh sn xut
v dch v tc l o to nhn lc lao ng k thut, p ng yu cu ca x hi.
22
Cng dn c nhng quyn : c tr, lm n sinh sng, lao ng, hc tp, ngh ngi, quyn
bu c, ng c vo cc c quan nh nc Cng dn c ngha v lao ng, xy dng bo v t
quc. Mi cng dn u bnh ng trc php lut.
- thc cng dn : thc cng dn l phm tr tinh thn, ni ln trnh nhn thc v
quyn li v ngha v ca ngi dn i vi nh nc v c th hin bng nhn thc v hnh vi
c th trong cuc sng ca mi ngi.
thc cng dn l mt sn phm tinh thn c hnh thnh nh c gio dc v s tng
tri ca c nhn trong hot ng thc tin v y l mt phm cht quan trng ca nhn cch.
23
2. Gio dc vn ho thm m.
2.1. Gio dc vn ho.
Mt ni dung quan trng trong gio dc con ngi l gio dc vn ho thm m.
Vn ho l mt khi nim rng lin quan n nhiu mt khc nhau ca i sng x hi.
Vn ho c hiu nh l ton b cc thnh tu ca loi ngi trong cc lnh vc sn xut
vt cht v tinh thn, trong ci to cuc sng x hi, trong sng to khoa hc, cng ngh v ngh
thut.
C hai loi vn ho : vn ho vt cht v vn ho tinh thn.
Vn ho vt cht l sn phm vt cht do con ngi sng to ra, l thc o trnh
chinh phc thin nhin ca con ngi.
Vn ho tinh thn bao gm : khoa hc v trnh ng dng khoa hc; trnh hc vn
ca nhn dn; tnh trng gio dc, tn gio, y t, vn ho, o c; trnh ca nhng nhu cu, th
hiu v hng th ca nhn dn trong cuc sng
Vn ho l sn phm ca con ngi, l thuc tnh bn cht ca con ngi. Vn ho gn
cht vi con ngi, khng c vn ho ngoi con ngi. Mi c nhn do gio dc v do trng i
hot ng m tr thnh con ngi c vn ho.
Vn minh l khi nim c trng cho trnh nhn thc, chim lnh v ci to th gii
ca con ngi.
Vn minh v vn ho l hai tiu chun nh gi s tin b ca loi ngi. Vn minh v
vn ho l hai khi nim khng ng nht vi nhau.
Gio dc vn ho l qu trnh tc ng hnh thnh cho hc sinh nhng phm cht c nhn
tt p, nhng np sng vn minh t m sng to ra nhng gi tr vt cht v tinh thn cho bn
thn v x hi.
Nhim v ca gio dc vn ho :
- Xy dng mt h t tng x hi, ly hc thuyt Mc Lnin v t tng H Ch
Minh lm c s nn tng.
- Xy dng mt nn vn ho dn tc c sc mang tnh nhn vn, nhn bn, nhn o,
nhn i; thng nht gia truyn thng dn tc, thi i, quc gia v quc t.
- o to mt th h con ngi t ti trnh cao ca vn minh nhn loi. l nhng
con ngi c tm hn trong sng, sng c l tng, lng thin, o c, giu lng v
tha, c hnh vi vn minh, lch s
Gio dc lng yu lao ng, thi lao ng tch cc, phng php lao ng sng to,
tnh yu thng, qu trng i vi ngi lao ng. Trn trng thnh qu lao ng ca con ngi,
sn phm m ngi lao ng lm ra.
3. Hnh thnh k nng lao ng ph thng.
l gip cho cc em c kh nng lm c cng vic ph thng theo ni dung hc
tu vo la tui, gii tnh, lnh vc ngh
5. Gio dc mi trng
Cng vi s pht trin ca khoa hc cng ngh v s bin i nhanh chng ca i sng
x hi hin i, th gii ang phi i mt vi nhng vn ln nh ho bnh, dn s, mi trng
v cht lng cuc sngNhn thc c tnh hnh nghim trng ca cc vn trn, ngnh
gio dc thy cn phi nghin cu a vo nh trng cc ni dung gio dc mi : gio dc mi
trng, gio dc dn s, gio dc gii tnh, gio dc phng chng ma tu
My thp k qua, cng vi s gia tng dn s v pht trin mnh m ca cng ngh sn
xut, con ngi xm phm n t nhin, ph hoi h sinh thi, lm nhim mi trng sng.
Bo v mi trng tr thnh vn khng th gii quyt trong phm vi mt quc gia m l ca
ton th gii. Nghin cu mi trng cng tr thnh mt ngnh khoa hc Mi trng hc.
Do vic gio dc mi ngi tr thnh ngi c kin thc v k nng bo v mi trng tr
thnh mt ni dung gio dc mi trong nh trng Gio dc mi trng.
6. Gio dc dn s.
Gia tng dn s l mt trong nhng nguyn nhn ca nn tht nghip, i ngho, bnh tt
v gy nhim mi trng Gio dc dn s l mt ch c c th gii quan tm.
Dn s l s dn c tr mt thi im xc nh. a bn c th hiu phm vi ca mt
lng, mt x, mt tnh, mt quc gia, hay trn phm vi ton th gii. Thi im c th hiu l qu
kh, hin ti hay tng lai ca x hi loi ngi.
Dn s th gii :
- 1830 : 1 t ngi.
- 1930 : 2 t ngi.
- 1960 3 t ngi.
- 1975 : 4 t ngi.
- 1987 : 5 t ngi.
- 1998 : 6 t ngi
28
S t ngi tng ln gp i trong thi gian cng ngy cng rt ngn dn. T 100 nm rt
xung cn 45 nm ri 38 nm. S pht trin dn s khng kim sot c tr thnh nguy c cho
s tn vong ca c nhn loi.
Dn s Vit Nam cng trong tnh trng tng t :
- Nm 1945 : 25 triu ngi.
- Nm 1960 : 30 triu ngi.
- Nm 1970 : 39 triu ngi.
- Nm 1980 : 54 triu ngi.
- Nm 1990 : 66.1 triu ngi.
- Nm 1999 : trn 70 triu ngi
- Hin nay con s ny ln n 90 triu ngi.
Do , gio dc dn s l mt ni dung cn c a vo gio dc trong nh trng, khi cha tr
thnh mt mn hc c lp th c th thc hin bng cch lng ghp vo cc ni dung bi hc ca
cc mn hc, sinh hot ngoi kho, ch t chn, tham gia vo cc hot ng x hi nhn ngy
dn s th gii, hoc gio dc gii tnh cho hc sinh
29
CHNG 4
4. T gio dc.
Nhn cch c hnh thnh v pht trin bng nhiu con ng trong c s t gio dc
hay cn gi l t tu dng.
T tu dng biu hin thc v tnh tch cc cao nht ca c nhn i vi cuc sng. T
tu dng c thc hin khi c nhn t ti mt trnh pht trin nht nh, khi tch lu
c nhng kinh nghim sng, nhng tri thc phong ph.
T tu dng l kt qu ca qu trnh gio dc, l sn phm ca nhn thc v s to lp ca
thi quen hnh vi, l bc tip theo v quyt nh kt qu t c ca qu trnh gio dc.
T gio dc bt u bng vic xy dng cc mc tiu l tng cho tng lai, tip l tm
cc bin php v quyt tm thc hin mc tiu xc nh, thng xuyn t kim tra cc kt qu
v phng thc thc hin, tm cc gii php sng to mi, xc nh quyt tm mi hon thin
bn thn. Mi con ngi l sn phm ca chnh mnh, t gio dc chnh l phng php t khng
nh.
Tm li, trong thc t gio dc, cc con ng gio dc chnh l s tch hp gia ni
dung, phng php v hnh thc gio dc, hng vo vic thc hin tt nht mc tiu gio dc
ca nh trng. Thng qua cc hot ng dy hc, gio dc v t gio dc, cc nng lc v cc
phm cht nhn cch ca hc sinh c hnh thnh v pht trin ngy cng cao.
- Nh trng trong c ch mi phi ht sc nng ng, t iu chnh, thch ng vi cc
nhn t mi, yu cu mi lun lun ny sinh trong i sng x hi. Nh trng cn pht huy v
tr, vai tr l trung tm vn ho gio dc a phng thu ht v kt hp mi ngun lc, mi
lc lng tham gia vo s nghip gio dc theo nh hng chung, l o to bi dng
ngun lc con ngi cho cng nghip ho v hin i ho t nc.
Cc con ng gio dc khng phi l ring r, tch ri m l mt h thng gn b, thng
nht, b sung, h tr cho nhau. Phi hp tt cc con ng gio dc chnh l nguyn tc v cng
l ngh thut gio dc.
CU HI N TP V THO LUN
1. Khi nim v con ng gio dc?
2. Ti sao ni dy hc l con ng quan trng nht gio dc hc sinh tr thnh
nhn cch pht trin ton din?
3. Hy chng minh rng t chc cc hot ng phong ph v a dng cho hc sinh l
con ng gio dc tt v mang li hiu qu gio dc cao?
4. Mt trong nhng con ng gio dc hc sinh l thng qua hot ng tp th. Tp
th va l mi trng, va l phng tin gio dc con ngi, t chc tt cc hot
ng tp th l con ng gio dc quan trng v ng n. pht huy tt vai tr
ca hot ng tp th trong vic gio dc hc sinh, nh trng v cc nh s phm
cn tin hnh cc hot ng s phm no mang li hiu qu gio dc cao?
5. Mi con ngi l sn phm ca chnh mnh
Anh ch hy chng minh v lin h vi bn thn?
6. Mc ch ca nn gio dc Vit Nam l o to th h tr tr thnh nhng nhn cch
pht trin ton din. Nhn cch ch c th hnh thnh, pht trin thng qua cc dng
hot ng, vi nhng con ng khc nhau. Theo anh, ch vic thc hin cc con
ng gio dc cn tin hnh theo nhng phng php gio dc no t mc ch
nu trn?
36
CHNG 5
3.6.
2. B my qun l nh trng
B my qun l nh trng bao gm :
- H thng b my lnh o v qun l.
- H thng cc t chc qun l chuyn mn.
- Cc t chc qun l chc nng.
- Cc t chc tham mu t vn.
- Cc t chc phi hp.
3. Mc ch ca qun l nh trng
- Mc ch ca qun l nh trng l a nh trng t trng thi ang c, tin ln mt
trng thi pht trin mi.
- Bng phng thc xy dng v pht trin mnh m cc ngun lc gio dc v hng cc
ngun lc vo phc v cho vic nng cao cht lng gio dc.
- T chc qu trnh gio dc c hiu qu o to th h tr tr thnh nhng nhn cch
pht trin ton din.
- Thng xuyn qun l ni b, dn ch ho nh trng, nng cao vn ho qun l.
6. Mi quan h qun l.
Trong cng tc qun l c mi quan h phc tng v mi quan h phi hp. Tnh cht ni
bt ca mi quan h qun l l tnh cht lin nhn cch.
Tnh cht lin nhn cch c th hin bng :
- Mi quan h cng vic.
- Mi quan h tm l.
- Mi quan h cng ng hp tc.
Mi quan h cng vic c th hin bng th ch, nguyn tc (Mi quan h phc tng).
42
CU HI N TP V THO LUN
1. Khi nim v h thng gio dc quc dn ?
2. Nguyn tc xy dng h thng gio dc quc dn ?
3. T chc h thng gio dc quc dn Vit Nam ?
4. Khi nim v qun l gio dc ?
5. T chc ca b my qun l nh trng ?
6. Mc ch, nguyn tc ca cng tc qun l nh trng ?
7. Ni dung v phng thc qun l nh trng ?
8. Cc mi quan h trong cng tc qun l gio dc ?
9. Phn tch tnh quy lut ca s vn hnh b my qun l ?
10. Yu cu i vi ngi lm cng tc qun l gio dc hin nay ?
44
CHNG 6
- Phng php gio dc phi pht huy tnh tch cc, t gic, ch ng, sng to ca hc
sinh; ph hp vi c im ca tng lp hc, mn hc, bi dng phng php t hc, kh nng
lm vic theo nhm; rn luyn k nng vn dng kin thc vo thc tin; tc ng n tnh cm,
em li nim vui, hng th hc tp cho hc sinh.
Ni dung, phng php gio dc c th hin thnh chng trnh gio dc do B Gio
dc v o to quyt nh ban hnh. y, sch gio khoa l vn bn th hin mc tiu, nguyn
tc gio dc, c th ha ni dung, phng php gio dc c quy nh trong chng trnh gio
dc. Sch gio khoa do B Gio dc v o to t chc bin son v duyt trn c s thm nh
ca hi ng quc gia thm nh s dng chnh thc, thng nht, n nh trong ging dy, hc
tp nh trng. Vic xut bn, in v pht hnh sch gio khoa do nh nc qun l.
II. NHIM V V QUYN HN CA NH TRNG.
iu 58, Lut gio dc, 2005 (trang 47,48) quy nh :
Nh trng c nhng nhim v v quyn hn sau y :
1. T chc ging dy, hc tp v cc hot ng gio dc khc theo mc tiu, chng trnh
gio dc, xc nhn hoc cp vn bng, chng ch theo thm quyn ;
2. Tuyn dng, qun l nh gio, cn b, nhn vin ; tham gia vo qu trnh iu ng ca c
quan qun l nh nc c thm quyn i vi nh gio, cn b, nhn vin ;
3. Tuyn sinh v qun l ngi hc ;
4. Huy ng, qun l, s dng cc ngun lc theo quy nh ca php lut ;
5. Xy dng c s vt cht k thut theo yu cu chun ho, hin i ho ;
6. Phi hp vi gia nh ngi hc, t chc, c nhn trong hot ng gio dc ;
7. T chc cho nh gio, cn b, nhn vin v ngi hc tham gia cc hot ng x hi ;
8. T nh gi cht lng gio dc v chu s kim nh cht lng gio dc ca c quan c
thm quyn kim nh cht lng gio dc ;
9. Cc nhim v v quyn hn khc theo quy nh ca php lut.
III. T CHC, HOT NG CA NH TRNG.
1. Cc loi hnh nh trng trong h thng gio dc quc dn.
Nh trng trong h thng gio dc quc dn c t chc theo cc loi hnh sau y:
a/ Trng cng lp do Nh nc thnh lp, u t xy dng c s vt cht, bo m kinh
ph cho cc nhim v chi thng xuyn;
b/ Trng dn lp do cng ng dn c c s thnh lp, u t xy dng c s vt cht
v bo m kinh ph hot ng;
c/ Trng t thc do cc t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, t chc kinh t hoc
c nhn thnh lp, u t xy dng c s vt cht v bo m kinh ph hot ng bng vn ngoi
ngn sch nh nc;
Nh trng trong h thng gio dc quc dn thuc mi loi hnh u c thnh lp theo
quy hoch, k hoch ca Nh nc nhm pht trin s nghip gio dc. Nh nc to iu kin
trng cng lp gi vai tr nng ct trong h thng gio dc quc dn.
2. iu kin, thm quyn thnh lp hoc cho php thnh lp, nh ch hot ng, sp nhp,
chia tch, gii th nh trng.
a/ iu kin thnh lp nh trng bao gm:
- C i ng cn b qun l v nh gio v s lng v ng b v c cu, t tiu
chun v phm cht v trnh o to, bo m thc hin mc tiu, chng trnh gio dc;
- C trng s, thit b v ti chnh bo m p ng yu cu hot ng ca nh trng.
b/ Thm quyn thnh lp hoc cho php thnh lp, nh ch hot ng, sp nhp, chia,
tch, gii th nh trng c quy nh nh sau:
- Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh i vi trng mm non,
trng mu gio, trng tiu hc, trng trung hc c s, trng ph thng dn
tc bn tr;
46
47
I.
NGH V NGH DY HC
1. Ngh l g?
Ngh l mt lnh vc hot ng chuyn mn ha ca con ngi c hnh thnh trong
qu trnh phn cng lao ng x hi, nhm to ra gi tr vt cht v gi tr tinh thn p ng
nhu cu ca con ngi v thc y x hi pht trin.
2. Mt s quan nim v ngh dy hc
Xung quanh ngh dy hc v ngi gio vin, t trc n nay c rt nhiu kin, c bao
li hay p:
- Ngh thy gio l ngh m ra cc ngh.
- L ngh k s ca tm hn.
- Di mt tri ch c mt ngh tt p nht l ngh thy gio (Cmenxki).
- Ngh thy gio l mt ngh c sm v nhn o nht.
- Trong x hi ngh no cng qu, nhng ngh dy hc l ngh ng yu nht.
Nhng cng c ngi cho rng:
- Ngh thy gio chng khc g mt ngi li a khch sang sng;
- Ngh thy gio l ngh bn cho phi;
- hoc Nht Y, nh Dc, tm c Bch khoa, S phm cho qua, Nng Lm b x.
- Chut chy cng so mi vo s phm.
i vi ngi thy gio Vit Nam:
- Trong lch s dn tc ta, ngi thy gio c mt a v c bit trong x hi. a v y
khng phi l chc tc do nh nc quy nh m trc ht l do s tha nhn ca nhn dn.
- Vn trng o l v c truyn thng hiu hc nn dn tc ta rt yu mn, knh trng
ngi thy gio:
+ Cha sinh khng bng thy dy.
+ Khng thy my lm nn.
48
+ Trm s nh thy.
+ Kim dm ba ch lm ngi.
+ Nht t vi s, bn t vi s
+ Qun S Ph Vua Thy Cha
hoc l cu ca dao:
Mun sang th bc cu kiu,
Mun con hay ch th yu mn thy.
Nhng thnh ng, nhng cu ni trn khng bit xut hin t bao gi nhng phn nh
c thi yu mn knh trng ca nhn dn ta i vi ngi thy gio v xc nhn a v ca
ngi thy gio trong x hi Vit Nam.
- C nhng thy gio m tn tui i vo lch s cng vi nim t ho ca dn tc nh:
Chu Vn An, Nguyn Tri, Nguyn nh Chiu, V Trng Ton
- Trong cng cuc u tranh gii phng dn tc di s lnh o ca ng Cng sn Vit
Nam, nhiu thy gio gn b cht ch vi cuc sng ca nhn dn v trc tip tham gia s
nghip cch mng. Trong s nghip cch mng ca dn tc, ni ln nt c sc trong mi lin h
gia ngi thy gio v ngi cng sn Vit Nam nh: Chu Vn Lim, Trn Ph, Phm Vn
ng, V Nguyn Gip, L Ch Hiu, L Quang Vinh, Nguyn Th Bnh v tt c nh c kt
tinh thy gio Nguyn Tt Thnh - Ch tch H Ch Minh.
- Th hai, nhng dng hot ng m gio vin thu ht hc sinh. (mi hot ng ca gio
vin)
- Th ba, bn thn nhn cch gio vin, phm cht tm hn gio vin tr thnh cng c lao
ng, nh hng su sc n th h tr. Thy gio khng ch dy bng cng thc, bng nhng
cu, nhng ch c sn, m phi dy bng c tm hn mnh. (L Dun)
- Ci bin chng gia mc ch, i tng v cng c ca lao ng s phm c Platon
hi hc:
Nu mt ngi th giy l mt ngi th ti th quc gia s khng qu lo lng v iu
, dn chng s phi x nhng i giy km hn mt cht, song nu nh gio vin l nhng k
dt nt v lun, th trn t nc s xut hin c mt th h km ci, nhng con ngi xu xa.
- Vn t ra, trong iu kin cch mng khoa hc k thut pht trin nh v bo hin
nay, nhiu phng tin k thut dy hc mi c a vo nh trng (my dy hc) gp phn
nng cao hiu qu dy hc. Vy, vai tr ca ngi thy c b h thp hay khng, thm ch c th
thay th hay khng? iu ny chng ta khng nh rng: khng c mt loi phng tin no c
th thay th c ngi gio vin; m tri li vai tr ch o vn thuc v gio vin, cc phng
tin ch gp phn gii phng gio vin khi nhng cng vic khng c tnh sng to, gim nh
cng lao ng cho gio vin.
Tm li, chng ta d dng nhn thy rng, nu trong lnh vc sn xut vt cht, cng c
lao ng l nhng vt m ngi lao ng dng tc ng ln i tng lao ng ca mnh th
trong lao ng s phm cng c lao ng ca gio vin l mt b phn hu c ca chnh bn thn
mnh, l nhn cch ca mnh. Do , Khng T c cu: Nh gio l thn gio.
4. V sn phm ca lao ng s phm.
Mc ch ca lao ng s phm l bin i, i tng l con ngi, cng c l nhn cch
ca ngi thy, nn sn phm lao ng ca ngi thy chnh l nhn cch ca hc sinh. Sn
phm c vt cht ha trong phong cch tinh thn ca ngi hc sinh, trong tri thc, k nng,
k xo, trong ch, tnh cch ca hc sinh v sn phm khng c php c ph phm nh sn
phm cc lao ng khc.
- Tri qua qu trnh gio dc o to v t o to, hc sinh tr thnh con ngi pht trin
su sc v cht trong nhn cch. H c trang b mt cch ton din c v kin thc khoa hc,
k nng, phng php hot ng, thc v thi vng vng i vo cuc sng, tr thnh mt
b phn lc lng sn xut quan trng ca x hi, gp phn lm ra cc sn phm vt cht v tinh
thn p ng yu cu ca x hi.
5. V thi gian v khng gian lao ng s phm.
5.1. V thi gian thc hin, lao ng s phm c chia thnh hai b phn: b phn theo
quy ch v b phn ngoi quy ch.
- Thi gian theo quy ch l thi gian tin hnh ging dy, gio dc theo mc tiu,
nguyn l, chng trnh gio dc c c th ha bng thi kha biu, k hoch cng tc lp,
trng hng ngy, hng tun
- Thi gian ngoi quy ch (thi gian ngoi gi hnh chnh), gio vin son bi (gio n),
chm bi, i thm gia nh hc sinh, hot ng vi on th a phng, thi gian t hc, t rn
luyn nng cao trnh chuyn mn, trnh nghip v.
Nh vy, ni dung cng vic ht sc phong ph, thi gian c hn, do i hi ngi
gio vin phi bit lp k hoch, thc hin k hoch mt cch khoa hc hon thnh nhim v
ca mnh mt cch xut sc (k hoch nm hc, hc k, thng, tun).
5.2. V khng gian lao ng s phm: Lao ng s phm tin hnh trong ba phm vi
khng gian c bn: trng (thi gian theo quy ch), nh v ngoi thin nhin, mi trng
x hi, c quan, nh my
51
Thi gian
- quy ch
- ngoi quy ch
- ngoi quy ch
Khng gian
- ging dy lp, trng
- nh
- thin nhin, x hi
- tnh nguyn tc, tnh kin quyt v tnh sng to, mn do, chn chn trong vic gii
quyt cc vn gio dc, cc tnh hung s phm.
- tnh nghim khc v lng yu thng, nhn ni trong i x.
- ch tin th v tnh khim tn.
4. Ngi thy gio phi c nng lc s phm:
4.1. H thng tri thc: Ngi thy gio phi nm vng tri thc chuyn ngnh (mn hc),
tri thc khoa hc lin quan n mn mnh ging dy (khoa hc ln cn), bi do s thm nhp ln
nhau gia cc khoa hc trong xu th pht trin mi.
4.2. Hiu bit rng ri v cc lnh vc khc: chnh tr, x hi, ngh thut, tin hcva
phc v cho ging dy, va cho cuc sng. Ia.A.Cmenxki tng ch trch: nhng gio vin
dt nt, k lnh o tiu cc ca ngi khc, l ci bng ma khng hn, l m my khng mang
ma, l dng sui kh cn, l ngn n khng nh sng, v ng nhin l khong trng
rng, V vy, ngi gio vin phi hc tp, hc tp khng ngng.
4.3. Tri thc cng c: ngoi ng, phng php lun v phng php nghin cu khoa hc,
logc hctri thc v tm l hc, gio dc hc v phng php ging dy mn hc.
5. Ngi thy gio phi nm vng h thng k nng s phm.
Bao gm: K nng nn tng v k nng chuyn bit.
5.1. K nng nn tng bao gm:
+ Nhm k nng thit k: xy dng k hoch, ni dung, hnh thc phng php tin hnh
gio dc, d on hnh vi ca hc sinh v d kin ng x thch hp.
+ Nhm k nng t chc: thc hin bn thit k v dy hc v gio dc c xy dng
m bo hiu qu v cht lng.
+ Nhm k nng giao tip: bit tm hiu i tng, bit din t d hiu, trong sng (ngn
ng s dng m bo tnh khoa hc, tnh s phm v tnh ngh thut tc l m bo hi ha, mu
mc, xc cm, thm m), bit i x t nh, ha nh, khu gi tm t, ngh ca i tng hc
sinh, ca cc i tng khc trong cc mi quan h x hi.
+ Nhm k nng nhn thc: to ra c nhy cm (trc cm) khi nhn nhn, nghin cu
hot ng ca bn thn v ca hc sinh.
5.2. K nng chuyn bit bao gm:
+ K nng ging dy: la chn, vn dng ni dung, phng php, hnh thc t chc dy
hc. l k nng xc nh mc ch yu cu, nhim v dy hc b mn, s dng ti liu,
dng dy hc, k nng son bi ln lp, t chc cc dng hot ng hc tp (c lp) cho hc
sinh; bi dng hc sinh gii, ph o hc sinh yu, km; k nng phn tch, nh gi, rt kinh
nghim hot ng; k nng kim tra, nh gi tri thc, k nng, k xo ca hc sinh.
+ K nng gio dc: xy dng tp th hc sinh vi t cch l gio vin ch nhim; t
chc, vn ng, phi hp vi cc lc lng gio dc khc; gio dc hc sinh c bit; gio dc lao
ng; hng nghip, kim tra, nh gi kt qu rn luyn, tu dng ca hc sinh
+ K nng nghin cu khoa hc (khoa hc gio dc): trng ph thng gn vi vic vit
sng kin, bo co kinh nghim, thc hin cc chuyn ging dy v gio dc hc sinh, cc gii
php hu ch v qun l, ging dy, gio dc hc sinh.
+ K nng hot ng x hi: tham gia cc hot ng x hi, a phng, t chc cc cuc
hp, hi ngh vi a phng, vi ph huynh hc sinh vn ngh, th thao
+ K nng t hc: lp k hoch, t chc t hc, t tm ti phng php, t kim tra, nh
gi kt qu khng ngng nng cao trnh v chuyn mn v nghip v, ng dng cng ngh
thng tin vo cc hot ng ging dy v gio dc; nng cao trnh ngoi ng.
6. Ngi thy gio phi c sc khe tt.
y l yu cu ct yu i vi mi ngi lao ng. i vi ngi thy gio cn cn m
bo:
- Khng mc bnh truyn nhim.
- Mt, tai tinh tng sng t.
53
54
Ngi gio vin c nh hng mnh m ti s pht trin tr tu, tnh cm, ch ca hc
sinh, ti cuc sng ca hc sinh khng nhng khi cn ngi trn gh nh trng m c khi
vo i. Nhiu gio vin tr thnh tm gng sng gn b sut cuc i hc sinh , hnh nh
ngi thy khng bao gi phai trong tm tr ca h.
Thi i x kho lo s phm c th hin s thng nht gia:
- thi tn trng nhn cch v yu cu cao i vi hc sinh.
- s tip xc v cng vic v s tip xc tm l vi hc sinh.
- s tin tng v s kim tra c tnh cht s phm.
- kim tra, nh gi ca gio vin vi t kim tra nh gi ca hc sinh.
- tnh nghim khc, tnh kim ch, t ch v lng thng yu i vi hc sinh(th hin
qua nt mt, c ch, iu b, cch nhn) tc l ty tng tnh hung s phm m gio vin ng
x thch hp.
Thc tin chng t rng, thi ng x s phm kho lo ca gio vin khng nhng
mang li hiu qu gio dc cao m qua uy tn ca gio vin cng c nng ln. Tri li, gio
vin i x khng c tnh s phm (lm vic v nguyn tc, cu th) th cng vic kh m thnh
cng, uy tn gio vin b tn tht, nim tin ca hc sinh i vi gio vin cng s b mai mt
Ngh thut s phm ca gio vin cn th hin k nng hiu bit ni tm hc sinh, hiu
nhng mong mun, kht vng, hng th ca hc sinh ng thi nh gi mt cch khch quan
nhng u im, nhc im ca hc sinh, lun lun nhn ra im tt ng vin, khuyn khch
hc sinh, ng thi gio vin lun th hin c s thin ch ca mnh trong mi hot ng gio
dc.
4- Trong thi i ngy nay, do s pht trin ca khoa hc k thut dn ti s bng n thng tin
nn vai tr cung cp ngun thng tin ca thy gio s tng ln r rt. Do vy, ngh thut s phm
cn c th hin cch thc t chc lao ng s phm theo khoa hc, tc l nhm m bo hiu
sut cao nht trong dy hc v gio dc hc sinh vi iu kin s dng hp l thi gian, sc lc
v phng tin ca c gio vin ln hc sinh.
Tm li, ngh thut s phm c hnh thnh qua lao ng, qua hot ng gio dc, l kt
qu ca s rn luyn thng xuyn v c h thng ca gio vin.
rng gio vin ni chung, gio vin ch nhim ni ring ngy cng c v tr, vai tr ca mnh
trong s nghip gio dc th h tr v trong x hi. Chc nng, nhim v ca h cng phc tp,
cng nng n trc thch thc ca x hi v i hi ca nhn dn, ca ngi hc.
1. Chc nng ca gio vin ch nhim lp. (4 chc nng)
1.1. Trc ht, gio vin ch nhim l ngi qun l gio dc ton din hc sinh mt lp.
l nm c nhng ch s ca qun l hnh chnh nh: tn, tui, s lng, gia cnh,
trnh hc sinh v hc lc v o c.v.v
ng thi th hin kh nng d bo xu
hng pht trin nhn cch ca hc sinh trong lp c nhng phng hng t chc hot ng
gio dc, dy hc ph hp vi iu kin, kh nng ca hc sinh.
thc hin chc nng qun l gio dc ton din, i hi gio vin ch nhim phi c tri
thc c bn v tm l hc, gio dc hc; phi c hng lot k nng s phm nh: tip cn i
tng hc sinh, nghin cu tm l la tui, k nng nh gi, lp k hoch ch nhim lp, nhy
cm s phm, gip hc sinh lng trc nhng kh khn, thun li, kh nng thc hin cc
hot ng, hon thin nhn cch.
1.2. Chc nng th hai ca gio vin ch nhim l t chc tp th hc sinh hot ng t
qun nhm pht huy tim nng tch cc ca mi hc sinh.
y l chc nng c trng ca gio vin ch nhim. y gio vin ch nhim cn xc
nh r, gio vin l c vn cho tp th lp. iu c ngha l gio vin ch nhim khng nn
lm thay i ng t qun ca lp m nhim v ch yu ca gio vin ch nhim l bi dng
nng lc t qun cho hc sinh ca lp.
Gio vin thc hin bng cch thnh lp i t qun gm: ban cn s, ban chp hnh chi
on, cn s lp (cn s b mn), t trng. Sau khi c thnh lp cn phi thc s i vo hot
ng, ch hot ng vi chiu su ca n.
Gio vin ch nhim gip hc sinh t t chc hot ng c k hoch ha. Hc sinh
t t chc, khng c ngha l khon trng, ng ngoi hot ng ca tp th hc sinh m c s
theo di, un nn, iu chnh kp thi, tho g nhng kh khn khi cc em gp phi.
1.3. Chc nng th ba ca gio vin ch nhim lp, l cu ni gia tp th hc sinh vi
cc t chc trong v ngoi nh trng, l ngi t chc phi hp cc lc lng gio dc.
Chc nng ny trc ht th hin ch, gio vin ch nhim c trch nhim truyn t
y ngh quyt, t tng ch o ca ban gim hiu n hc sinh lp ch nhim.
gc ny, gio vin ch nhim l nh qun l, nh s phm, i din cho Hiu trng
truyn t nhng yu cu i vi hc sinh, vi phng php thuyt phc, thi nghim tc
mi hc sinh v tp th lp c thc trch nhim v t gic thc hin.
Chc nng cu ni cn th hin l ngi i din cho quyn li chnh ng ca hc sinh
trong lp, bo v hc sinh mt cch hp l, phn nh vi Hiu trng, gio vin b mn, gia
nh v nguyn vng chnh ng ca hc sinh, c nhng gii php gii quyt kp thi, c tc
dng gio dc.
i vi gia nh, chng ta cn khng nh, gia nh v gio dc gia nh l mi trng ht
nhn c bn ca qu trnh gio dc hc sinh. Do , gio vin ch nhim cn phi hp v tranh
th c nhng li th, th mnh t pha gia nh m trc ht l chi hi ph huynh hc sinh,
bi hin nay vic hc ca con ci u c mi ngi, mi nh quan tm mt cch st sao, su
sc.
Trong hon cnh hin nay, do tc ng ca kinh t th trng hc sinh sng trong cc mi
quan h x hi rt phong ph v v cng phc tp, hc sinh trung hc ph thng lun nhy cm
vi ci mi, ci l trong c ci tt, ci xu; do , gio vin ch nhim cn thc su sc trong
vic gip cc em thit lp nhng mi quan h ng n, lnh mnh, thun li. y l cng vic
khng n gin v rt cn thit i vi gio vin ch nhim lp.
1.4. Chc nng th t ca gio vin ch nhim l nh gi khch quan kt qu rn luyn ca
mi hc sinh v phong tro chung ca lp.
56
CU HI N TP V THO LUN
1. Quan nim ca anh, ch v ngi gio vin v ngh dy hc?
2. Vai tr, nhim v ca ngi thy gio Vit Nam?
3. Phn tch cc c im lao ng s phm ca nh gio?
4. Nhng yu cu i vi ngi thy gio Vit Nam hin nay?
5. Hiu bit ca anh, ch v ngh thut s phm?
6. tr thnh ngi gio vin, ti sao anh hay ch phi nghin cu v Nh trng
v Ngi gio vin ?
61
62
63