ĐỘNG TỪ THÀNH NGỮ TRONG LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU ANH NGỮ VÀ VIỆT NGỮ

- ĐỘNG TỪ THÀNH NGỮ TRONG LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU ANH NGỮ VÀ VIỆT NGỮ.
- Tóm tắt: Động từ thành ngữ (ĐTTN) là một đơn vị cú pháp-ngữ nghĩa rất phổ biến những lại vô cùng phức tạp và khó dùng trong tiếng Anh.
- Do đó mục đích của bài báo này là tóm tắt các quan điểm cơ bản về ĐTTN trong lĩnh vực nghiên cứu Anh ngữ và Việt ngữ, nhằm tiến tới xây dựng cơ sở lý luận về ĐTTN tiếng Anh trong sự so sánh với tiếng Việt giúp cho người Việt trong việc học và sử dụng tiếng Anh..
- Trong tiến trình hội nhập và toàn cầu hóa ngày nay, tiếng Anh ngày càng khẳng định được vai trò then chốt như một phương tiện giao tiếp thông dụng nhất trên thế giới trong mọi lĩnh vực: kinh tế thương mại, du lịch, hợp tác quốc tế, khoa học kỹ thuật… Ở Việt Nam, đó là một tiến trình đương nhiên, kết quả là lượng người theo học tiếng Anh ngày càng nhiều..
- Đối với đa số người Việt, việc học tiếng Anh không dễ dàng, bởi tiếng Việt và tiếng Anh là hai ngôn ngữ rất khác nhau, tiếng Anh là ngôn ngữ biến hình, còn tiếng Việt là ngôn ngữ đơn lập, âm tiết tính, mỗi ngôn ngữ đều mang những đặc trưng rất riêng về từ vựng, ngữ pháp.
- Thêm vào đó, sự xa cách về mặt địa lý, sự khác nhau về truyền thống lao động canh tác, văn hóa xã hội… tạo nên những sự khác biệt lớn giữa hai ngôn ngữ - một nguyên nhân gây khó khăn cho người Việt học tiếng Anh và ngược lại..
- Trong rất nhiều hiện tượng gây khó khăn cho người Việt học tiếng Anh phải kể đến động từ thành ngữ (phrasal verbs).
- Nếu như các động từ thông thường (được tạo thành từ một từ = single-word verb) như see (nhìn thấy, trông thấy, xem), go (đi).
- carry out luôn là một thử thách cho họ khi lựa chọn tương đương cho chúng trong tiếng Việt..
- Động từ thành ngữ (ĐTTN) tiếng Anh là một vấn đề khó đối với người nước ngoài, trong đó có người Việt.
- 94,6% giáo viên dạy tiếng Anh và 100% sinh viên đang học tiếng Anh tham gia khảo sát khẳng định điều này..
- tìm tương đương cho các ĐTTN tiếng Anh trong tiếng Việt vẫn luôn là một thử thách đã và đang đặt ra trước những người Việt học và sử dụng tiếng Anh...
- Chính vì tính chất phức tạp của ĐTTN tiếng Anh, việc tìm hiểu những kết quả đã đạt được về ĐTTN trong lĩnh vực nghiên cứu Anh ngữ và Việt ngữ là một việc làm thiết thực có ý nghĩa cao để tiến tới xây dựng cơ sở lý luận tổng quan về đối tượng, tìm ra những nét tương đồng và dị biệt giữa hai ngôn ngữ, đặc biệt là nhận diện và phân loại ĐTTN tiếng Anh trong sự so sánh với tiếng Việt, khiến chúng trở nên thân thiện và tiện dụng cho người sử dụng..
- ĐTTN trong lĩnh vực nghiên cứu Anh ngữ.
- Chính vì vậy phrasal verbs trong tiếng Anh còn được gọi bằng những tên gọi khác như lexical verbs (động từ từ vựng tính), prepositional verbs (động từ kèm giới từ).
- Là một hiện tượng phức tạp trong tiếng Anh, ĐTTN được đề cập đến nhiều trong các công trình ngữ pháp tiếng Anh của Randolph Quirk &.
- nghiên cứu và soạn thảo thành các cuốn từ điển chuyên dụng về ĐTTN.
- Các tác giả có nhiều cống hiến trong lĩnh vực này phải kể đến là Collins Cobuild, Rosemary Courtney hoăc nhà xuất bản Oxford.
- Ngoài ra, nhiều tác giả lấy ĐTTN làm trọng tâm nghiên cứu để biên soạn những cuốn sách thực hành sử dụng ĐTTN như Michael Mc Carthy &.
- Theo một quan điểm hẹp, ĐTTN được coi là kết hợp của động từ với phó từ, nhưng theo quan điểm rộng hơn thì ĐTTN là một thuật ngữ chung dùng để chỉ kết hợp của động từ với tiểu từ (là phó từ/giới từ hoặc phó từ và giới từ)..
- Sự khác biệt trong việc sử dụng một thuật ngữ chung cho ĐTTN xuất phát từ góc độ của nhà nghiên cứu.
- Dẫu sao thì thuật ngữ phrasal verb cũng là một thuật ngữ chung được đa số các.
- nhà nghiên cứu sử dụng để chỉ đối tượng này..
- Trong lĩnh vực Anh ngữ học khi nghiên cứu động từ, các tác giả đều thống nhất rằng ĐTTN là một hiện tượng rất đặc trưng của động từ tiếng Anh, tuy nhiên cách nhận diện.
- và phân loại của các tác giả không hoàn toàn đồng nhất..
- Digby Beaumont và Colin Granger xem ĐTTN là các động từ mang ý nghĩa cố định bằng cách thêm vào sau chúng các tiểu từ như down, away, on, in, after, off, across… Ý nghĩa của ĐTTN, trong một số trường hợp, là nghĩa của các từ thành tố kết hợp với nhau như come in (vào trong), sit down (ngồi xuống).
- Căn cứ vào các thành tố tạo thành ĐTTN, các tác giả này đã phân chia ĐTTN thành 4 loại khác nhau, đó là:.
- Đây là tính huống động từ đỏi hỏi tân ngữ trực tiếp và tân ngữ trực tiếp có thể đứng ngay sau động từ (trước tiểu từ) hoặc giữa động từ và tiểu từ.
- Và các tác giả cũng xác định rằng khi tân ngữ là đại từ nhân xưng thì chúng chỉ có thể đứng trước tiểu từ..
- Chỉ có thể nói take them off, chứ không thể nói take off them..
- (iii) Verb + particle + object như take after (giống), look after (chăm sóc)…Trong các tình huống này, động từ và tiểu từ không thể phân tách, trật tự trong động ngữ bao giờ cũng là Verb + Particle + Object.
- Randolph Quirk cùng các tác giả khác của Ngữ pháp tiếng Anh hiện đại (A Grammar of Contemporary English) căn cứ vào tiểu từ trong ĐTTN đã phân chia chúng thành ba nhóm là:.
- Ông gọi ĐTTN là một đơn vị ngữ nghĩa- cú pháp (a semantic and syntactic unit), và xác định rằng chúng khác với kết hợp tự do của động từ với giới từ ở sự cố kết (cohesion)..
- Động từ giữ nguyên nghĩa gốc, còn tiểu từ có chức tăng tăng cường (intensifying function), ví dụ find out (tìm ra).
- Động từ và tiểu từ bị hòa nhập vào liên kết mang tính cố định, mà ý nghĩa của tổ hợp không đoán được từ nghĩa đen của các từ thành tố, ví dụ bring up (dạy dỗ), come by (nắm giữ).
- Trên quan điểm chức năng hệ thống, Mak Halliday quan niệm ĐTTN là các động từ chính (lexical verb) để phân biệt chúng với động từ hữu định và trợ động từ (finits and auxiliaries).
- quan tâm đến mặt ngữ dụng của ĐTTN và đi sâu vào nghiên cứu ý nghĩa của các ĐTTN..
- Kết quả của các nghiên cứu này thể hiện ở các cuốn từ điển giải nghĩa chuyên về ĐTTN Anh – Anh..
- Tóm lại, tùy thuộc vào mục đích nghiên cứu cũng như góc độ nghiên cứu mà trong lĩnh vực Anh ngữ học ĐTTN được xem xét dưới những bình diện khác nhau, các kết quả đã đạt được khá phong phú góp phần giải đáp những vấn đề do ĐTTN đặt ra..
- ĐTTN trong lĩnh vực nghiên cứu Việt ngữ.
- Trong lĩnh vực Việt ngữ, động từ được nghiên cứu trong hầu hết các công trình như một từ loại đóng vai trò làm thành phần chính trong câu, bên cạnh danh từ, tính từ, trạng từ..
- Các vấn đề các tác giả quan tâm khi nghiên cứu động từ chủ yếu tập trung quanh sự nhận diện, phân loại theo trường ngữ nghĩa, chức năng cú pháp, phân loại động từ với tính từ, khả năng kết hợp với các loại từ khác….
- Trong số các tác giả có nhiều đóng góp vào việc nghiên cứu động từ tiếng Việt phải kể đến Nguyễn Kim Thản với Động từ trong tiếng Việt (1997), Đinh Văn Đức với Ngữ pháp tiếng Việt – Từ loại (2001), Diệp Quang Ban với Ngữ pháp tiếng Việt (2005), Nguyễn Thị Quy với Vị từ hành động tiếng Việt và các tham tố của nó (1995)….
- Trong khi nghiên cứu đặc tính của động.
- từ trong tiếng Việt, một ngôn ngữ đơn lập, âm tiết tính, các tác giả đã chú ý tới việc kết hợp của động từ với phó từ.
- Theo Nguyễn Kim Thản “có thể căn cứ vào sự phân phối của những hư từ bên cạnh động từ mà tiến hành việc phân định những loại nhỏ” [26:98] Ông coi ra, vào, lên, xuống, sang, qua, về, lại, tới, đến là một nhóm động từ đặc biệt chỉ sự vận động có phương hướng xác định, mà “tự thân nó đã bao hàm ý nghĩa về phương hướng rồi”..
- Tuy nhiên, ông cũng khẳng định khả năng chuyển hóa của nhóm động từ này thành các hư từ.
- Khi động từ kết hợp với nhóm hư từ này, chúng biểu thị “những quá trình có thể lặp đi lặp lại được, và có thể tiến hành theo những phương hướng nhất định do đó các hư từ ra, vào, lên, xuống, đi, lại có tác dụng nổi bật trong việc phân nhỏ nhóm động từ tiếng Việt.
- Trên cơ sở đó, ông phân chia động từ tiếng Việt thành hai nhóm lớn:.
- Động từ đa phương là các động từ có khả năng kết hợp với từ hai đến sáu hư từ nói trên, biểu thị những hoạt động có thể tiến hành theo bất kỳ phương hướng nào, chúng có thể biểu thị những động tác cơ bản của người hay vật nói chung, ví dụ nhìn ra/vào/lên/xuống/đi/lại;.
- Động từ đơn phương là các động từ chỉ kết hợp với một phó từ phương hướng nhất định như cởi ra, chụm vào, nâng lên, dìm xuống… Khả năng kết hợp với phó từ nào là do ý nghĩa từ vựng của động từ quyết định..
- Do đó, các hư từ ra, vào, lên, xuống, đi, lại khi kết hợp với động từ chính là tiêu chí tạo nên các nhóm động từ trong tiếng Việt..
- Diệp Quang Ban có cùng quan điểm với Nguyễn Kim Thản về động từ chỉ hướng, ông nhận định “chúng là những động từ tự bản thân chỉ sự vận động có hướng xác định không cần động từ thực khác đứng trước,….
- và có thể làm vị tố trong câu” [23:500]..
- Nhưng các từ chỉ hướng không chỉ là động từ..
- Khi kết hợp với động từ hoặc tính từ, thậm chí.
- cả danh từ, các từ chỉ hướng có chức năng chỉ nghĩa thuần túy và có thể rất trừu tượng, có khi tạo ra sự vận động, có khi không chỉ ra sự vận động hay rất xa với sự vận động.
- Ông đã phân chia động từ đứng trước từ chỉ hướng làm ba loại:.
- Động từ di chuyển gồm: (a) Sau từ chỉ hướng không có từ chỉ đích như chạy ra, đem vào, đi vào, đưa lên, bỏ xuống, mở ra, đóng lại.
- và (b) sau từ chỉ hướng có từ chỉ đích như chạy ra sân, đem vào nhà, đưa lên gác, bỏ xuống hầm….
- Động từ chỉ tư thế: khi đứng trước từ chỉ hướng được tăng thêm tính động, như đứng lên, ngồi xuống, ngồi dậy, cầm lên….
- Động từ chỉ hoạt động vật chất hoặc tinh thần… Theo ông, các từ chỉ hướng đem lại cho động từ chỉ hoạt động vật chất ý nghĩa về hướng phát triển hoặc suy thoái của sự vật hoặc kết quả, các hướng này có thể tích cực hoặc tiêu cực, ví dụ nở ra, (mặt) sị xuống, co lại.
- Trong khi đó, các từ chỉ hướng đem lại cho động từ chỉ hoạt động tinh thần ý nghĩa về kết quả như nhận ra, nhớ ra, quên đi….
- Tác giả Đinh Văn Đức cũng đã quan tâm đến nhóm từ chỉ hướng.
- “những yếu tố ngữ pháp đa chức năng”, bởi ngoài chức năng của động từ, chúng còn có thể xuất hiện trong các vị trí sau:.
- Trong cấu trúc động ngữ với tính cách là từ phụ chỉ hướng (bước ra, chui ra), hoặc chỉ kết quả (tìm ra, nhận ra, nghĩ ra) làm thành tố phụ cho trung tâm..
- Sau động từ và trước một danh từ có quan hệ với động từ đó (bước vào lớp, cài vào áo, bám vào cây).
- Sau một động từ đã có thành tố phụ với chức năng bổ ngữ, ví dụ treo cái áo vào tủ;.
- Theo tác giả, trong các trường hợp này, các từ vào và lên không còn thuần túy là từ phụ của động từ nữa, mà có chức năng khá gần với chức năng của giới từ.
- Tác giả Nguyễn Thị Quy cũng dành sự chú ý đặc biệt cho các vị từ chỉ hướng lên, xuống, ra, vào, đi, lại.
- Theo tác giả, các vị từ chỉ hướng đi kèm theo sau các vị từ với tư cách trạng ngữ, nhưng với mỗi loại vị từ, các trạng ngữ này lại có những ý nghĩa khác nhau rõ rệt.
- Khi kết hợp với các động từ, các trạng ngữ chỉ hướng có những ý nghĩa sau:.
- Ý nghĩa chỉ hướng hoặc mục đích cho các vị từ chỉ sự chuyển động như chạy, bay, bước, bò… và các vị từ chỉ hành động như đẩy, dắt, ném, phun, rót….
- Hai nhóm ý nghĩa của các vị từ chỉ hướng được tác giả nhấn mạnh là (a) chuyển một tư thế tĩnh thành một động tác (động), như đứng lên, ngồi xuống, và (b) chuyển từ một trạng thái hay tính chất tĩnh thành một quá trình tăng mức độ động, trong đó lên và ra chỉ sự “tích cực” còn lại và đi dùng để chỉ sự “tiêu cực” trong quá trình đó….
- Như vậy, trong lĩnh vực Việt ngữ, do đặc trưng của ngôn ngữ mà các nhà nghiên cứu đã quan tâm đến cái mà chúng tôi gọi là ĐTTN trong tiếng Anh theo một cách tiếp cận rất riêng: đặt trong khuôn khổ nghiên cứu về nhóm từ chỉ hướng.
- Quan điểm của các tác giả có sự trùng lặp, nhưng việc dùng thuật ngữ cũng không thực sự thuần nhất.
- Trong khi Nguyễn Kim Thản gọi vào/ra, lên/xuống, đi/lại sau động từ là các “hư từ”, thì Diệp Quang Ban xếp chúng vào nhóm từ chỉ hướng.
- “phụ từ chỉ hướng” hoặc một cái gì đó tương đương với “giới từ truyền thống.
- “vị từ chỉ hướng.”.
- Động từ với tư cách là một từ loại đóng vai trò làm thành tố chính trong câu đã được nghiên cứu nhiều trong cả hai ngôn ngữ Anh và Việt.
- Dù đã được nghiên cứu khá nhiều, ĐTTN tiếng Anh là một vấn đề rất phức tạp và khó tiếp cận ngay cả đối với người bản ngữ.
- Kết hợp của động từ với từ chỉ hướng trong tiếng Việt (một hiện tượng tương đương của ĐTTN tiếng Anh) cũng đã xác định được vị trí trong Việt ngữ học.
- Trên cơ sở các quan điểm đó, bước đầu có thể rút ra một số luận điểm quan trọng như sau:.
- Trong hai ngôn ngữ Anh và Việt, động từ đều có thể kết hợp với tiểu từ để tạo ra các kết hợp cố định mới với các nghĩa mới (hay các dạng phức hợp của động từ);.
- Trong cả hai ngôn ngữ, các tiểu từ trong các kết hợp mới phần lớn thuộc nhóm từ chỉ hướng như ra, vào, lên, xuống, sang, qua, về, lại, tới, đến;.
- Về mặt ý nghĩa, trong cả hai ngôn ngữ kết hợp mới giữa động từ với tiểu từ có thể mang nghĩa gốc (nghĩa đen) hay nghĩa chuyển (nghĩa bóng) của các từ thành tố;.
- Tính đa nghĩa là một trong các đặc trưng của ĐTTN trong cả hai ngôn ngữ....
- Chính vì vậy việc nghiên cứu các đặc trưng của ĐTTN tiếng Anh trong sự đối chiếu với tiếng Việt là một việc làm có ý nghĩa thiết thực và là cơ sở quan trọng giải quyết các khó khăn mà ĐTTN tiếng Anh đặt ra cho người Việt học và sử dụng tiếng Anh.
- Mức độ tương đương của ĐTTN giữa tiếng Anh và tiếng Việt trên các bình diện hình thức cấu trúc, chức năng ngữ pháp và ngữ nghĩa là những gợi mở hết sức lý thú và thiết thực cần được đầu tư nghiên cứu..
- ngôn ngữ.
- Dẫn luận ngữ pháp chức năng..
- Ngữ Pháp tiếng Việt, NXB GD 2005.
- Ngữ pháp tiếng Việt – Từ loại.
- Từ vựng ngữ nghĩa tiếng Việt..
- Các bình diện của từ và từ tiếng Việt.
- Nghiên cứu dịch thuât..
- Động từ trong tiếng Việt..
- Vị từ hành động tiếng Việt và các tham tố của nó.
- Ngôn ngữ học đối chiếu cú pháp tiếng Anh – tiếng Việt.
- Cụm động từ tiếng Anh

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt