Bảo đảm quyền con người trong việc thu hồi đất: qua thực tiễn ở tỉnh Quảng Bình

- Bảo đảm quyền con người trong việc thu hồi đất: qua thực tiễn ở tỉnh Quảng Bình.
- Phân tích, khẳng định vai trò quan trọng của đất đai trong việc bảo đảm các quyền con người cơ bản .
- quyền con người liên quan đến đất đai .
- Phân tích, chỉ rõ những tác động tiêu cực của thu hồi đất đối với viê ̣c thu ̣ hưởng các quyền con người.
- Nghiên cứu đánh giá nô ̣i dung quy đi ̣nh và thực tiễn thi hành pháp luâ ̣t về thu hồi đất tỉnh Quảng Bình từ khi ban hành Luật Đất đai 2003 đến nay.
- trên cơ sở đó rút ra nguyên nhân của những bất cập trong việc bảo đảm quyền con ngư ời khi thu hồi đất.
- Thu hồi đất.
- Đối với triê ̣u triệu người trên hành tinh , khả năng thực hiện quyền con người và sống trong phẩm giá.
- thường tùy thuộc vào việc tiếp cận hay kiểm soát đất đai và tài nguyên thiên nhiên.
- Do vậy, Luâ ̣t nhân quyền quốc tế dành sự quan tâm đă ̣c biê ̣t đối với các vấn đề quyền con người liên quan đến đất đai (right to land).
- Theo đó, các quốc gia phải có nghĩa vụ thực hiê ̣n các biê ̣n pháp pháp lý và những biê ̣n pháp khác nhằm bảo vê ̣ các quyền con người mà việc thụ hưởng phụ thuô ̣c vào khả năng tiếp câ ̣n đất đai , nhất là quyền về vi ệc làm và sinh kế, quyền có nơi ở thích đáng , bao gồm cả quyền được bảo vê ̣ không bi ̣ cưỡng bức di dời nơi ơ.
- Tuy vâ ̣y , không phải ai cũng làm được điều đó trong mo ̣i hoà n cảnh và cũng không phải ai cũng chủ đô ̣ng kiểm soát được đất đai của chính mình .
- Với vai trò là mô ̣t tư liê ̣u sản xuất đă ̣c biê ̣t , đất đai luôn có những thay đổi , biến đô ̣ng cùng với quá trình phát triển sản xuất cuả đất nước.
- nhà nước thu hồi đất .
- Người bi ̣ thu hồi đất , đặc biệt là những người buô ̣c phải di dời nơi ơ.
- phải gánh chịu rất nhiều thiệt hại và ảnh hưởng nghiêm tro ̣ng đến viê ̣c thu ̣ hưởng các quyền con người cơ bản.
- các nhà khoa học , nhất là khoa ho ̣c pháp lý là làm thế nà o giải quyết hài hòa , cân bằng được mối quan hê ̣ giữa thu hồi đất và các vấn đề quyền con người liên quan đến đất đai..
- Ở Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Bình nói riêng , nhận thức sâu sắc ảnh hưởng do việc thu hồi đất gây ra cho người sử dụng đất, pháp luật đất đai đã có những quy định cu ̣ thể về phạm vi, đối tượng, thẩm quyền, trình tự thủ tục thu hồi đất , về giải quyết sinh kế cho người bị mất đất sản xuất, giải quyết vấn đề tái định cư cho người bị.
- thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở.
- Tuy vâ ̣y, chúng vẫn đang bộc lộ nhiều hạn chế, tồn tại trong viê ̣c bảo vê ̣ quyền lợi chính đáng của người bi ̣ thu hồi đất và thực tế á p du ̣ng đã.
- Mô ̣t trong những nhóm vấn đề mà Hô ̣i nghị TW5 xác định đang có nhiều vư ớng mắc hoặc gây bức xúc trong xã hội, cần phải sớm sửa đổi về mă ̣t pháp luâ ̣t , chính sách là xác đ ịnh giá đất, thu hồi đất, đền bù giải phóng mặt bằng, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người có đất bị thu hồi.
- Dưới góc độ khoa học pháp lý, các vấn đề quyền con người liên quan đến đất đai và thu hồi.
- Với những lí do trên, tác giả chọn đề tài “Bảo đảm quyền con người trong việc thu hồi đất: Qua thực tiễn ở tỉnh Quảng Bình” làm đề tài luận văn thạc sĩ luâ ̣t học c ủa mình .
- Qua luâ ̣n văn này , tác giả mong muốn đề xuất b ổ sung, hoàn thiện khuôn khổ pháp luật và nâng cao hiệu lực áp dụng pháp luật liên quan đến thu hồi đất ở tỉnh Quảng Bình nói riêng và cả nước nói chung nhằm bảo đảm tốt hơn quyền con người, đồng thời gợi mở mô ̣t hướng nghiên cứu mới dựa trên các tiê u chuẩn về quyền con người cho những ai quan tâm đến chủ đề này..
- Do đó, tình hình thu hồi đất nói chung và thu hồi đất nông nghiê ̣p nói riêng với số lượng lớn kéo theo nhiều vấn đề bức xúc trong đời số ng xã hô ̣i.
- Nhiều vu ̣ cưỡng chế thu hồi đất và mô ̣t tỷ lê ̣ lớn khiếu kiê ̣n liên quan đến thu hồi đất đã làm cho chủ đề này trở thành mối quan tâm lớn lao trong các tầng lớp nhân dân , các quản ly.
- Thu hồi đất v à pháp luật liên quan đến thu hồi đất được nhiều tác giả nghiên cứu dưới nhiều hình thức khác nhau như luâ ̣n án tiến sy.
- Có thể kể ra đây một số công trình như “ Pháp luật về bồi thường khi nhà nước thu hồi đất qua thực tiễn áp dụng tại đi ̣a bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội.
- “pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất (qua thực tiễn tại thành phố Hà Nội)”-Luận văn thạc sỹ luật học của Nguyễn Duy Thạch (2007).
- Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất trên một số dự án trên địa bàn huyện Nghi Xuân-tỉnh Hà.
- Cơ chế nhà nước thu hồi đất và chuyển di ̣ch đất đai tự nguyê ̣n tại Viê ̣t Nam.
- Nhìn chung, các công trình nói trên đã tập trung nghiên cứu pháp luật về thu hồi đất dư ới những góc đô.
- phạm vi khác nhau nhằm chỉ ra những bất cấp , vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiê ̣n trên đ ịa bàn nghiên cứu và đề xuất bổ sung , hoàn thiê ̣n chính sách , pháp luật .
- Tuy nhiên , chưa có tác giả nào nghiên cứu theo hướng đánh giá, so sánh các quy đi ̣nh pháp luâ ̣t về thu hồi đất với các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tê.
- Trong bối cảnh ngày nay , khi khái niê ̣m phát triển dựa trên quyền ( rights- based development ) trở thành mô ̣t phương pháp luâ ̣n phổ biến thì viê ̣c nghiên cứu theo.
- hướng nói trên có ý nghĩa thiết thực làm hài hòa pháp luâ ̣t quốc gia và các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia .
- Mặt khác, cũng chưa có công trình nghiên cứu pháp luật về thu hồi đất từ thực tiễn tại tỉnh Quảng Bình..
- Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1.
- Phù hợ p với đề tài “Bảo đảm quyền con người trong vi ệc thu hồi đất: Qua thực tiễn ở tỉnh Quảng Bình.
- Khuôn khổ pháp luâ ̣t (thể hiện ở các văn bản pháp luật quốc gia và các văn bản pháp quy của tỉnh) liên quan đến thu hồi đất ở tỉnh Quảng Bình, bao gồm: thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái đi ̣nh cư..
- Tính tương thích của khuôn kh ổ pháp lý nói trên và thực tiễn áp du ̣n g chúng với các nguyên tắc, tiêu chuẩn pháp lý quốc tế về quyền con người..
- Trường hợp nhà nước thu hồi để sử du ̣ng vào mu ̣c đích quốc phòng , an ninh, lơ ̣i ích quốc g ia, lợi ích công cô ̣ng , phát triển kinh tế quy định tại khoản 1 Điều 38 Luâ ̣t Đất đai năm 2003..
- Về pha ̣m vi không gian và thời gian , luâ ̣n văn nghiên cứu các quy đi ̣nh pháp luâ ̣t về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái đi ̣nh cư do của các cơ quan Trung ương và.
- Phân tích làm rõ khuôn khổ pháp lý liên quan đến thu hồi đất và thực tiễn áp dụng ở tỉnh Quảng Bình, so sánh với các nguyên tắc, tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế có liên quan, từ đó chỉ ra những bất cập, hạn chế cần khắc phục..
- Đề xuất những giải pháp hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và nâng cao hiê ̣u lực áp dụng pháp luật về thu hồi đất cho phù hợp với các nguyên tắc, tiêu chuẩn của luật nhân quyền quốc tế và phù hợp với điều kiê ̣n, bối cảnh hiện nay ở tỉnh Quảng Bình..
- Phân tích, khẳng đi ̣nh vai trò quan tro ̣ng của đất đai trong viê ̣c bảo đảm các quyền con người cơ bản .
- quyền con người liên quan đến đất đai..
- Phân tích , chỉ rõ những tác động tiêu cực của thu hồi đất đối với việc thụ.
- hưởng các quyền con người.
- Nghiên cứu đánh giá nô ̣i dung quy đi ̣nh và thực tiễn thi hành pháp luâ ̣t về.
- thu hồi đất tỉnh Quảng Bình từ kh i ban hành Luâ ̣t Đất đai 2003 đến nay .
- trên cơ sở đó rút ra nguyên nhân của những bất cập trong việc bảo đảm quyền con ngư ời khi thu hồi đất..
- Kiến nghị, đề xuất các giải pháp về hoàn thiê ̣n khuôn khổ pháp luâ ̣t và bi ện pháp tổ chức thực hiện thu hồi đất nhằm bảo vê ̣ tốt hơn các quyền con người.
- Phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lênin đươ ̣c vâ ̣n du ̣ng trong suốt quá trình nghiên cứu;.
- Phương pháp phân tích, phương pháp so sánh luật học được sử dụng trong Chương 1 khi đề câ ̣p đến khái niê ̣m thu hồi đất và các vấn đề có liên quan, hâ ̣u quả thu hồi đất và nô ̣i dung bảo đảm quyền con người trong thu hồi đất.
- Phương pháp phân tích, bình luận, phương pháp thống kê , điều tra xã hô ̣i ho ̣c được sử dụng tại chương 2 khi tìm hiểu các quy định của pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Quảng Bình..
- Phương pháp tổng hợp, phương pháp diễn giải, so sánh được sử dụng tại chương 3 khi nghiên cứu các gi ải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiê ̣u lực áp.
- dụng pháp luật về thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ và tái định cư..
- Chương 1: Tầm quan tro ̣ng và yêu cầu cơ bản của viê ̣c bảo đả m quyền con người trong thu hồi đất.
- Trong chương 1, tác giả sẽ đưa ra và phân tích làm rõ khung khái niệm mà luận văn sử du ̣ng trong suốt quá trình nghiên cứu .
- phân tích ảnh hưởng hay hâ ̣u quả của thu hồi đất đối với khả năng t hụ hưởng các quyền con người , từ đó để thấy tính cấp thiết của vấn đề bảo vệ quyền con người trong thu hồi đất .
- Để giải quyết vấn đề cấp thiết này, tác giả nêu và phân tích về mặt nguyên tắc những nội dung trọng tâm cầ n phải thực hiê ̣n trong quá trình thu hồi đất nhằm bảo đảm quyền con người.
- Chương 2: Bảo đảm quyền con người trong thu hồi đất qua th ực tiễn tại tỉnh Quảng Bình.
- chỉ ra bất cập của các quy định pháp luật , hạn chế trong năng lực tổ chức thực hiê ̣n và nguyên nhân của chúng.
- Chương 3: Các giải pháp nhằm bảo đảm quyền con người trongthu h ồi đất qua thực tiễn tại tỉnh Quảng Bình..
- Trong Chương này , trên cơ sở phân tích những bất câ ̣p của các quy đi ̣nh pháp luâ ̣t cũng như ha ̣n chế trong năng lực tổ chức thực hiê ̣n và nguyên nhân của chúng nêu ở Chương 2, tác giả sẽ đề xuất các nhóm giải pháp nhằm hướng tới bảo đảm tốt hơn quyền con người .
- cao hiê ̣u quả áp du ̣ng pháp luâ ̣t liên quan đến thu hồi đất trên đi ̣a bàn tỉnh Quảng Bình .
- Với mỗi nhóm giải ph áp, tác giả sẽ nêu những kinh nghiệm quốc tế và kinh nghiệm của các quốc gia khác mà Việt Nam có thể vận dụng trong quá trình hoàn thiện chính sách pháp luật về thu hồi đất.
- Lê Việt Anh (2008), Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất trên một số dự án trên địa bàn huyện Nghi Xuân-tỉnh Hà.
- Trần Thị Minh Châu (2012), “Quan hệ lợi ích giữa các chủ thể kinh tế trong Luật Đất đai ở Việt Nam”, Thi hành pháp luật về đất đai ở Việt Nam hiện nay-Thực trạng và những giải pháp hoàn thiện (kỷ yếu hội thảo), Nhà xuất bản ĐH Kinh tế.
- Đào Trung Chính (2010),“Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư: Kinh nghiệm quốc tế và bài học áp dụng vào Việt Nam”,Tạp chí Tài nguyên và Môi trường, (23,110)..
- Chính phủ (2004), Nghị định số 181/2004/NĐ-CP về thi hành Luật Đất đai..
- Chính phủ (2004), Nghị định số 197/2004/NĐ-CP về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất..
- Chính phủ (2004), Nghị định số 188/2004/NĐ-CP về phương pháp xác định giá đất và khung giá các loại đất.
- Chính phủ (2004), Nghị định số 17/2004/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai và Nghị định số.
- 187/2004/NĐ-CP về việc chuyển công ty Nhà nước thành Công ty cổ phần..
- Chính phủ (2007), Nghị định số 84/2007/NĐ-CP quy định bổ sung về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất,.
- trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai..
- Chính phủ (2009), Nghị định số 69/2009/NĐ-CP quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư..
- Nguyễn Thị Dung (2009), “Chính sách đền bù khi thu hồi đất của một số nước trong khu vực và Việt Nam”, Tạp chí Cộng sản, sô tr14-19..
- Nguyễn Đăng Dung (2011), Vai trò và các nội dung cơ bản của Hiến pháp trong nhà nước pháp quyền dân chủ, Hiến pháp:những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nhà xuất bản ĐH Quốc gia Hà Nội, tr 63-72..
- Trần Quang Huy (2012), “Phương án giải quyết hài hòa mối quan hệ về lợi ích giữa Nhà nước, người bị thu hồi đất và nhà đầu tư trong các dự án thu hồi đất để.
- Thi hành pháp luật về đất đai ở Việt Nam hiện nay-Thực trạng và những giải pháp hoàn thiện (kỷ yếu hội thảo), Nhà xuất bản ĐH Kinh tế quốc dân, Hà nội, tr 253-275..
- Khoa Luật ĐH Quốc gia Hà Nội (2011), Giáo trình Lý luận và pháp luật vầ quyền con người, Nhà xuất bản ĐH Quốc gia, Hà Nội..
- Khoa Luật ĐH Quốc gia Hà Nội (2012), Giới thiệu Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR,1966), Nhà xuất bản Hồng Đức, Hà Nội..
- Nguyễn Thị Nhàn (2010), Pháp luật về thu hồi đất nông nghiệp trong giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sĩ luật học, Khoa Luật, ĐH Quốc gia Hà Nội..
- Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (2011), Báo cáo đề xuất về hoàn thiện chính sách nhà nước thu hồi đất và cơ chế chuyển dịch đất đai tự nguyện ở Việt Nam, Hà Nội..
- Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (2011), Báo cáo nghiên cứu về cơ chế xác định giá đất phục vụ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại Việt Nam, Hà Nội.
- Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (2011), Báo cáo nghiên cứu hoàn thiện cơ chế giải quyết khiếu nại về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại Việt Nam, Hà Nội.
- Phạm Mai Ngọc (2010),“Thu hồi đất - kinh nghiệm của một số nước và thực tiễn tại Việt Nam”, Tạp chí Cộng sản, số 11 (203)..
- Thanh tra thành phố Đồng Hới Báo cáo kết quả công tác thanh tra và giải quyết khiếu tố các năm .
- Lê Minh Trị (2011), Ảnh hưởng của việc xây dựng các Nhà máy Xi măng đến tình hình sử dụng đất và đời sống người dân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình, Luận văn thạc sỹ quản lý đất đai, ĐH Nông lâm Huế..
- Nguyễn Quang Tuyến (2012), “Những điều kiện đảm bảo cho việc thực hiện chính sách, pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định sư khi Nhà nước thu hồi đất-Thực trạng và kiến nghi.
- Thi hành pháp luật về đất đai ở Việt Nam hiện nay-Thực trạng và những giải pháp hoàn thiện (kỷ yếu hội thảo), Nhà xuất bản ĐH Kinh tế quốc dân, Hà nội, tr 206-252..
- UBND thành phố Đồng Hới (2006), Báo cáo thuyết minh tổng hợp Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2006-2010 của thành phố Đồng Hới..
- thành phố Đồng Hới..
- UBND huyện Quảng Trạch (2011), Quyết định số 4904/QĐ-UBND ngày về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ do thu hồi đất các hạng mục công trình Nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch 1 thuộc Trung tâm Nhiệt điện Quảng Trạch..
- UBND tỉnh Quảng Bình (2009), Quyết định số 05/2009/QĐ ngày 11/3/2009 Ban hành Quy định chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Quảng Bình..
- UBND tỉnh Quảng Bình (2009), Quyết định số 06/2009/QĐ-UBND ngày 12/3/2009 về việc quy định giá các loại nhà cửa,vật kiến trúc để bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất trên đất địa bàn tỉnh Quảng Bình..
- UBND tỉnh Quảng Bình (2009), Quyết định số 13/2009/QĐ-UB ngày 21/7/2009 về việc quy định giá các loại tài sản là cây trồng, hỗ trợ nuôi trồng thuỷ sản, phần lăng, mộ và hỗ trợ di chuyển để bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất áp dụng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình