- So sánh bi kịch tha hóa của hai nhân vật Chí Phèo (“Chí Phèo. - Nam Cao) và hồn Trương Ba (“Hồn Trương Ba, da hàng thịt. - Điểm chung trong sự tha hóa của Chí Phèo và hồn Trương Ba:. - Kết thúc bi kịch bằng cái chết.. - Bi kịch tha hóa của Chí Phèo:. - Bi kịch xuất thân:. - Bi kịch tha hóa trở thành lưu manh:. - Tha hóa về nhân hình: Chí Phèo ra tù với bộ dạng bặm trợn gớm ghiếc.. - Bi kịch tha hóa của hồn Trương Ba:. - Khởi nguồn bi kịch:. - Trương Ba vốn là người làm vườn, thiện lương có tâm hồn thanh cao, đẹp đẽ, rất biết yêu thương vợ con và được mọi người kính trọng.. - Nam Tào vì vội đi dự tiệc mà gạch nhầm tên của Trương Ba trong sổ trời, khiến ông phải chết oan ức. - Đế Thích mất đi một người đối cờ hợp ý, thế nên đã khuyên nhủ Nam Tào, Bắc Đẩu cho Trương Ba sống lại bằng cách gửi hồn Trương Ba vào xác anh hàng thịt mới chết.. - Sự ích kỷ của Đế Thích cùng với sự sai càng thêm sai của hai viên quan nhà trời đã đẩy Trương Ba vào một tình huống vô cùng khó đỡ: Hồn Trương Ba nhưng xác lại là của anh hàng thịt. - lại kỳ dị của hồn Trương Ba đã khiến cho cả hai gia đình lâm vào thế khó xử, trong khi đó bản thân Trương Ba lại càng đau khổ hơn khi không được sống đúng với bản thân mình.. - Bi kịch tha hóa:. - Hồn Trương Ba đau khổ nhận ra sau một thời gian chung đụng với cái xác thô lỗ, dường như ông ngày càng trở nên giống nó, ông ham uống rượu, thích ăn thịt, lại cũng chẳng mấy mặn mà với trò đánh cờ vốn trước đây là cả một niềm say mê,.... - Cuộc đối thoại gay gắt giữa hồn và xác, xác với giọng điệu mỉa mai, ghê gớm dường như đã lấn át hết những lý lẽ yếu đuối, sự chỉ trích trong tức giận của hồn Trương Ba.. - Trương Ba vẫn luôn cho rằng mình có một tâm hồn cao khiết, thánh thiện, chỉ tại những khao khát ham muốn tầm thường của cái xác khiến ông thay đổi.. - Xác người hàng thịt lại rất mạnh mẽ vạch trần sự tha hóa trong tâm hồn Trương Ba khi sống trong thân xác hàng thịt: Chuyện ham ăn ngon, thích uống rượu, cả những ham muốn nhục dục tầm thường với vợ anh hàng thịt cũng bị cái xác bóc mẽ.. - Trương Ba vô cùng đau khổ và hổ thẹn, ông chỉ muốn cái xác im miệng ngay, không chịu chấp nhận rằng mình đã đổ đốn ra như thế.. - Hồn Trương Ba ưa sĩ diện và luôn cho rằng mình có một tâm hồn "nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn". - Bi kịch bị người thân chối bỏ:. - Suốt cả cuộc đời luôn Trương Ba được mọi người yêu quý kính trọng, thế mà giờ đây sự yêu quý kính trọng ấy thay bằng sự ghê sợ, xa lánh, gia đình tan nát.. - Cuối cùng trước những tâm sự, bộc bạch của cô con dâu, hồn Trương Ba mới thực sự tỉnh ngộ.. - Còn gì đau đớn hơn khi người ta không được sống với đúng bản chất thực sự của mình, mà như Trương Ba nói với Đế Thích "Tôi muốn được là tôi toàn vẹn".. - Truyện ngắn “Chí Phèo” của Nam Cao và vở kịch. - Do những nguyên nhân khác nhau, cả Chí Phèo và Trương Ba, hai nhân vật trung tâm trong hai tác phẩm đều rơi vào bi kịch tha hóa đau đớn.. - Chí Phèo đã trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại. - Cũng như Chí Phèo, Trương Ba trước đây là con người hoàn toàn khác. - Trương Ba là người nông dân chăm chỉ, khéo léo, yêu thương vợ con, chiều quý các cháu, tốt bụng với hàng xóm láng giềng, yêu cây cỏ. - Từ khi sống trong xác anh hàng thịt, Trương Ba trở nên vụng về, thô tục, thô bạo, vô tình… Trương Ba thích bán thịt, ham uống rượu, những nước cờ không còn phóng khoáng mà tủn mủn, vô hồn… Trương Ba đã bị xác hàng thịt điều khiển, chi phối. - Nếu Chí Phèo tha hóa mà không biết mình tha hóa, thì Trương Ba lại nhận thấy rất rõ tình trạng khốn khổ của mình. - Cho dù không muốn thừa nhận, cho dù muốn bám víu vào trò chơi tâm hồn thì Trương Ba vẫn không thể phủ nhận sự thật là ông đang đánh mất mình “Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta a, mày đã tìm đủ mọi cách để lấn át ta”. - Cuộc đối thoại thẳng thắn giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt đã đã diễn tả khá sâu sắc nỗi hoang mang hoài nghi, sự bất lực của con người. - Mọi lí lẽ của Trương Ba không thể lung lay thứ lập luận lấm láp bụi trần nhưng hùng hồn thuyết phục của xác hàng thịt “Hai ta đã hòa vào nhau làm một rồi”. - Dù khinh bỉ xác hàng thịt, Trương Ba vẫn phải quay trở lại xác hàng thịt. - Sự thay đổi của hồn Trương Ba trong thời gian trú ngụ ở xác hàng thịt càng ngày càng rõ nét.. - Lưu Quang Vũ đã khéo léo mượn lời các nhân vật khác - những người thân trong gia đình Trương Ba để chỉ ra điều ấy. - Hồn Trương Ba bây giờ đâu còn là người làm vườn. - Hồn Trương Ba thô lỗ phũ phàng không còn nhẹ nhàng khéo léo khi chữa diều, chăm sóc cây cối như trước nữa. - “hiền hậu, vui vẻ tốt lành” của Trương Ba trước đây. - Những lời thoại sau đó của hồn Trương Ba với Đế Thích chứng tỏ nhân vật đã ý thức sâu sắc, thấm thía về tình cảnh trở trêu của mình: “Ông chĩ nghĩ đơn giản là cho tôi sống nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết”.. - Nỗi khốn khổ của Trương Ba và Chí Phèo đều do kẻ thống trị gây nên. - Ông Trương Ba hiền hậu tử tế, tốt bụng còn đang rất khỏe mạnh,mặc dầu chưa tận số đã phải chết thay cho một tên bạc ác bất nhân, lừa thầy phản bạn, dối trá tham tàn bởi cung cách làm việc luộm thuộm, thiếu trách nhiệm, muốn xong việc nhanh của Nam Tào. - Nếu cứ để Trương Ba chết đi thì tác phẩm chỉ là tiếng nói tố cáo sự cẩu thả vô trách nhiệm của Nam Tào. - Nhưng Đế Thích đã sữa chữa sai lầm của Nam Tào bằng cách để cho hồn Trương Ba sống lại trong thân xác hàng thịt. - Bi kịch tha hóa của hồn Trương Ba có nguyên nhân trực tiếp từ sự tắc trách, quan liêu của quan nhà trời. - Đối với những người thân của Trương Ba và ngay cả Trương Ba, xác hàng thịt là hiện thân cho những gì tầm thường phàm tục nhất. - Vậy thì đâu chỉ có Trương Ba bất hạnh. - Chí Phèo tha hóa đã gây ra bao thảm cảnh cho dân làng. - Còn hồn Trương Ba đã trở thành tâm điểm của sự rối ren. - Không chỉ riêng hồn Trương Ba hay gia đình ông khốn đốn mà còn bao gia đình khác, bao nhiêu cuộc sống khác chao đảo, chịu hệ lụy. - Với Lưu Quang Vũ, sự tha hóa của hồn Trương Ba cũng là một hiện thực nhức nhối trong xã hội.. - Nhưng bi kịch của Trương Ba còn gợi ra những suy tư về mối quan hệ giữa hồn và xác, giữa ý thức và bản năng. - Do những nguyên nhân khác nhau nhưng Trương Ba và Chí Phèo đều rơi vào bi kịch tha hoá.. - Trương Ba – người nông dân có đạo đức, hiền lành, tâm hồn trong sáng, yêu cái đẹp không may phải lìa đời và sống lại trong thân xác người hàng thịt. - Nhận ra mình không thể sống một cách bị tha hoá nên quyết định chết để trả xác cho hàng thịt.Trương Ba được toại nguyện vì không cần mượn xác của ai để ở bên vợ con, người thân nữa. - Sự ra đi của Trương Ba mang lại sự sống mới cho Cu Tị, trong giây phút mong manh nào đó ông đã có ý định sẽ sống trong thân xác Cu Tị, nhưng rồi quyết định của ông thật thiêng liêng.. - Lời thủ thỉ của Trương Ba nói lên chân lí cuộc đời rằng sống không chỉ là tồn tại sinh học, sống là hoà hợp giữa tâm hồn và thể xác. - Giờ đây tuy Trương Ba không thể tự tay chăm sóc vườn cây, không thể tâm tình trò chuyện với người thân, nhưng ông vẫn hạnh phúc khi chết, vì tâm hồn là bất diệt, ông chỉ là ông, một Trương Ba trọn vẹn. - Trái tim nhân hậu của Trương Ba gieo lên mầm non cho con cháu, cái gái nâng niu từng quả na ông trồng.. - Nếu lúc trước cái gái không chấp nhanh ông trong thân xác của hàng thịt thì giờ đây khi Trương Ba chết nó chấp nhận những gì Trương Ba để lại. - Qua cả hai tác phẩm “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” và “Chí Phèo” ta thấy Lưu Quang Vũ hướng đến cái kết đẹp, có hậu, pha chút màu truyện cổ tích. - Sự tha hóa không còn do hiện thực xã hội tàn khốc, mà sự đổ đốn đến từ chính sự tham lam, gục ngã của con người trước những giá trị phàm tục, tầm thường thông qua nhân vật hồn Trương Ba. - chung nhất, với bi kịch phổ biến của con người - bi kịch tha hóa nhân cách.. - Điểm chung của Chí Phèo và hồn Trương Ba đều nằm ở việc bị tha hóa nhân cách từ tốt đẹp, lương thiện sang xấu xa, ghê gớm, rồi cuối cùng bị mọi người, bị xã hội chối bỏ một cách đau đớn. - Khi Chí Phèo quyết định giết Bá Kiến để trả thù cho những đau khổ của mình và tự sát, thì bản thân hồn Trương Ba lại chọn rời bỏ xác anh hàng thịt, từ chối nhập hồn vào cu Tị và vĩnh viễn chết đi. - Không lạnh lùng, đau đớn như giọng văn của Nam Cao, cũng không khủng khiếp như cuộc đời đầy bi kịch của Chí Phèo, thế nhưng Hồn Trương Ba da hàng thịt của Lưu Quang Vũ lại đem đến cho ta những cái nhìn đầy triết lý về cuộc đời của một con người.. - Trương Ba vốn là người làm vườn, thiện lương có tâm hồn thanh cao, đẹp đẽ, rất biết yêu thương vợ con và được mọi người kính trọng. - Chuyện sẽ chẳng có gì đáng nói nếu như không có việc một viên quan cai quản chuyện sống chết của nhân gian là Nam Tào vì vội đi dự tiệc mà gạch nhầm tên của Trương Ba trong sổ trời, khiến ông phải chết oan ức.. - Đế Thích thân là một thần tiên, cũng là bạn cờ chí cốt với Trương Ba, thấy bạn chết oan, bản thân lại mất đi một người đối cờ hợp ý, thế nên Đế Thích đã khuyên nhủ Nam Tào, Bắc Đẩu cho Trương Ba sống lại bằng cách gửi hồn Trương Ba vào xác anh hàng thịt mới chết. - Hồn Trương Ba bắt đầu nhận ra sau một thời gian chung đụng với cái xác thô lỗ, dường như ông ngày càng trở nên giống nó, ông ham uống rượu, thích ăn thịt, lại cũng chẳng mấy mặn mà với trò đánh cờ vốn trước đây là cả một niềm say mê. - người hàng xóm phê phán ông dạo này đổi tính, đổi nết, con trai ông hư hỏng hơn, cháu gái trở nên xa lánh mình, Trương Ba lại càng đau khổ. - Bi kịch tha hóa của Trương Ba tiếp tục được làm rõ thông qua cuộc đối thoại gay gắt giữa hồn và xác, xác với giọng điệu mỉa mai, ghê gớm dường như đã lấn át hết những lý lẽ yếu đuối, sự chỉ trích trong tức giận của hồn Trương Ba. - Trong khi bản thân Trương Ba vẫn luôn cho rằng mình có một tâm hồn cao khiết, thánh thiện, chỉ tại những khao khát ham muốn tầm thường của cái xác khiến ông thay đổi. - Thì xác lại rất mạnh mẽ vạch trần sự tha hóa của hồn Trương Ba trong thân xác hàng thịt: Chuyện ham ăn ngon, thích uống rượu, cả những ham muốn nhục dục tầm thường với vợ anh hàng thịt cũng bị cái xác bóc mẽ. - Vì đó là sự thật khiến Trương Ba vô cùng đau khổ và hổ thẹn, ông chỉ muốn cái xác im miệng ngay, ông không muốn nghe những lời vạch trần ghê tởm như thế nữa, hay là chính bản thân ông không chịu chấp nhận rằng mình đã đổ đốn ra như thế. - Nhưng có một sự thật rằng hồn Trương Ba đã thực sự chiều theo cái xác nhiều điều, hồng Trương Ba ưa sĩ diện và luôn cho rằng mình có một tâm hồn "nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn". - Những lý lẽ sắc bén, trần trụi của cái xác đang dần khiến cho những lý lẽ về sự cao khiết, thanh sạch của ông bị chặn lại, Trương Ba nhận ra rằng cái xác nói đúng, nhưng bản thân ông vẫn không thể nào chấp nhận được chuyện một đời người 60 năm trong sạch, thanh cao cuối cùng lại đổ đốn chỉ vì vài tháng chung đụng với cái xác thịt "âm u, đui mù". - Tiếp nối bi kịch tha hóa, chính là bi kịch Trương Ba bị những người thân ruột thịt chối bỏ, bi kịch ấy không gay gắt, kinh khủng như Chí Phèo, nhưng nó lại khiến một người như Trương Ba đau khổ tột cùng, một nỗi đau dần dà gặm nhấm âm ỉ trong tâm hồn.. - Cuối cùng trước những tâm sự, bộc bạch của cô con dâu, một người không cùng máu mủ ruột già, nhưng lại rất thấu hiểu nỗi khổ của ông, cũng như nỗi khổ của toàn gia đình lúc này, hồn Trương Ba mới thực sự tỉnh ngộ. - Còn gì đau đớn hơn khi người ta không được sống với đúng bản chất thực sự của mình, mà như Trương Ba nói với Đế Thích "Tôi muốn được là tôi toàn vẹn". - Biết nỗi khốn khổ của hồn Trương Ba, nhưng Đế Thích vẫn không tỉnh ngộ mà lại tiếp tục đề nghị ông nhập vào xác của cu Tị, một đứa trẻ lên mười, để hồn Trương Ba tiếp tục được sống nhưng là sống những ngày tháng không toàn vẹn lần nữa. - Nhưng lần này Trương Ba từ chối, ông nói "Tôi đã chết rồi, hãy để cho tôi chết hẳn", ông quyết tâm rời bỏ thế gian, để giữ lại cái hồn thanh sạch cao khiết của mình, chứ nhất quyết không muốn sống một cuộc đời bị chi phối bởi xác thịt nữa. - Dù Chí Phèo và hồn Trương Ba có hai kiểu tha hóa khác nhau, nhưng điểm chung nhất đó là họ vẫn luôn tỉnh ngộ và nhận ra được sự tha hóa của bản thân, đồng thời cố gắng đấu tranh một cách mạnh mẽ để được trở lại với những giá trị nhân văn nguyên bản, giữ lại cho mình bản chất thiên lương cao đẹp. - Còn bản thân hồn Trương Ba vì sự tắc trách của những kẻ trên mà phải chịu cảnh hồn một đằng xác một. - Hồn Trương Ba trong vở kịch. - “Hồn Trương Ba da hàng thịt” của Lưu Quang Vũ đã phải gánh chịu bi kịch này. - Nhận ra bi kịch của hồn Trương Ba, đôi khi, người đọc không thể không liên tưởng đến bi kịch tha hóa của Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao.. - Trương Ba là một người làm vườn tốt bụng, đặc biệt rất cao cờ.. - Theo gợi ý của Đế Thích, để sửa sai, Nam Tào cho hồn Trương Ba nhập vào thể xác hàng thịt ở làng bên vừa mới chết để được sống lại.. - Không giống như truyện dân gian, hồn Trương Ba sau khi nhập vào xác hàng thịt có thể sống tiếp hạnh phúc, trong kịch Lưu Quang Vũ, hồn Trương Ba rơi vào liên tiếp các bi kịch mà có thể gói gọn trong một bi kịch duy nhất đó là bi kịch tha hóa. - Sau khi được nhập vào xác hàng thịt, tính nết Trương Ba thay đổi, trở nên phũ phàng, thô lỗ, bị mọi người xa lánh. - Bi kịch của Trương Ba được lần lượt thể hiện qua những lần đối thoại thể hiện những bi kịch khác nhau. - Hồn Trương Ba rơi vào bi kịch tiến thoái lưỡng nan, không được là chính mình nhưng không có cách nào thoát khỏi sự thao túng của xác hàng thịt, sau đó lại rơi vào bi kịch bị chính những người thân trong gia đình ruồng bỏ bởi họ không còn nhận ra người chồng, người cha, người ông thiện lương của mình ngày nào,… Cuối cùng Trương Ba chọn cái chết, không nhập vào xác ai nữa. - Rõ ràng hồn Trương Ba đã từ hình ảnh thanh tao mà trở nên méo mó, xấu xí.. - Đọc đến đây, ta liên tưởng đến sự tha hóa của Chí Phèo. - Trương Ba đã hiểu điều đó và chấp nhận sự trả giá đắt để được trở về là chính mình. - Hồn Trương Ba và Chí Phèo đều là những nạn nhân của bi kịch tha hóa, đều là những nhân vật gây ấn tượng sâu sắc cho độc giả nhiều thế hệ.