Bước đầu tìm hiểu, nghiên cứu, đánh giá quá trình ra quyết định về đánh đổi giữa bảo tồn và phát triển cơ sở hạ tầng giao thông ở Việt Nam: Trường hợp nghiên cứu “Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn qua Vườn Quốc gia Cúc Phương”

- Trường hợp nghiên cứu “Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn qua Vườn Quốc gia Cúc Phương”.
- Abstract: Tổng quan về sự đánh đổi, quá trình ra quyết định thực hiện dự án phát triển : khái niệm và các loại hình đánh đổi (trade-off), bảo tồn và sự lựa chọn giữa bảo tồn và phát triển ở Việt Nam, một số nghiên cứu về đánh đổi (trade-off) trên thế giới và Việt Nam, các yếu tố ảnh hưởng tới việc ra quyết định sự lựa chọn giữa bảo tồn và phát triển.
- một vài nét về đánh đổi giữa bảo tồn và phát triển đối với các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông ở Việt Nam.
- Nghiên cứu quá trình ra quyết định về sự lựa chọn (đánh đổi) giữa bảo tồn và phát triển trường hợp dự án đường Hồ Chí Minh đoạn quan Vườn Quốc gia Cúc Phương, phân tích các điểm mạnh, yếu và các bất cập liên quan đến quá trình ra quyết định.
- đề xuất các khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng, tính khả thi và giảm các rủi ro có thể cho việc ra quyết định đối với các dự án phát triển cơ sở hạ tầng giao thông có ảnh hưởng đến bảo tồn đa dạng sinh học..
- Các khó khăn, bất cập quá trình ra quyết định các dự án giao thông có liên quan đến bảo tồn đa dạng sinh học.
- quyết định đối với các dự án phát triển cơ sở hạ tầng giao thông có ảnh hưởng đến bảo tồn đa dạng sinh học..
- Tổng quan về sự đánh đổi, ra quyết định thực hiện dự án phát triển 1.1.1.
- Nguồn: dự án ACSC, 2009.
- Một vài nét về đánh đổi giữa bảo tồn và phát triển đối với các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông ở Việt Nam..
- Vấn đề dặt ra là khi quyết định thực hiện các dự án phát triển này các nhà hoạch định chính sách đã cân nhắc ra sao về bảo tồn và phát triển.
- Đối với dự án quan trọng quốc gia.
- Hình 1.1: Quy trình ra quyết định của dự án quan trọng quốc gia b.
- Đối với các dự án thông thường.
- Dự án thông thường bao gồm các dự án không thuộc đối tượng là “dự án, công trình quan trọng quốc gia”, các dự án do Bộ, Ngành ra quyết định đầu tư.
- Quy trình ra quyết định đầu tư dự án loại này được thực hiện như hình 1.2.dưới đây:.
- Quy trình ra quyết định dự án đầu tư thông thường Nhận định sơ bộ:.
- Về cơ bản ở tầm vĩ mô, các vấn đề được đưa ra xem xét trong quá trình ra quyết định thực hiện các dự án phát triển nói chung, các dự án giao thông nói riêng đã quan tâm đến vấn đề bảo vệ môi trường và bảo tồn.
- Tuy nhiên, trong quá trình ra quyết định các vấn đề lại được xem xét ở các mức độ khác nhau và có thể thấy rằng công tác đánh giá tác động môi trường cho dự án ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình ra quyết định..
- Tình hình đánh giá tác động môi trường các dự án giao thông.
- Chủ đầu tư hoặc chủ dự án phải chịu trách nhiệm về việc lập báo cáo ĐTM đối với dự án do.
- Bộ GTVT thẩm định Lập dự án đầu tư (Ban QLDA).
- Bộ trưởng phê duyệt dự án đầu tư Thực hiện.
- Bộ GTVT lập dự án nghiên cứu tiền khả thi.
- Thẩm định và phê duyệt báo cáo ĐTM: Hầu hết các dự án đã tiến hành lập báo cáo ĐTM được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
- Một số nét chính về dự án đường Hồ Chí Minh nói chung, đoạn qua Vườn Quốc gia Cúc Phương.
- Luận văn này nghiên cứu quá trình ra quyết định (các khâu trong quá trình ra quyết định) của một hoạt động phát triển và xem dự án đường Hồ Chí Minh trong phạm vi vườn quốc gia Cúc Phương làm trường hợp nghiên cứu..
- Trên cơ sở phương pháp luận, phương pháp và phạm vi nghiên cứu với đối tượng nghiên cứu là Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn qua Vườn Quốc gia Cúc Phương, báo cáo này nghiên cứu, phân tích ba (03) yếu tố chính về đánh đổi đó là: lượng giá, quá trình ra quyết định và quyền lực.
- Qua nghiên cứu và các tài liệu của dự án đường Hồ Chí Minh bước đầu có thế đưa ra một số nhận định:.
- Hiểu biết về lượng giá tại thời điểm thực hiện dự án của các chuyên gia lập dự án đầu tư đường Hồ Chí Minh là khá hạn chế..
- Quy trình dự án quan trọng quốc gia.
- Trình tự thực hiện một dự án (do Quốc hội thông qua chủ chương đầu tư) theo quy trình của các quy định có liên quan được thực hiện như hình 3.1 sau đây:.
- Sơ đồ quy trình ra quyết định của dự án quan trọng theo quy định b.
- Dự án đường Hồ Chí Minh (Giai đoạn 1).
- đại diện các cơ quan tham gia lập và thẩm định: báo cáo dự án đầu tư, báo cáo ĐTM) và sơ bộ xác định quá trình ra quyết định như sau:.
- Lập dự án nghiên cứu tiền khả thi.
- Lập dự án nghiên cứu khả thi Bộ KHĐT thẩm định Thủ tướng chính.
- Sơ đồ quá trình ra quyết định của dự án đường Hồ Chí Minh.
- Việc lồng ghép bảo vệ môi trường trong quá trình ra quyết định dự án còn hạn chế, các cơ quan lập dự án đầu tư và cơ quan lập báo cáo ĐTM chủ yếu làm việc một cách độc lập, thông tin hai chiều giữa hai cơ quan này rất hạn chế và thông tin trao đổi thiếu tính cập nhật.
- Sơ đồ lồng ghép môi trường của dự án được thể hiện tại hình 3.3 dưới đây:.
- Lập dự án NCTKT.
- Lập dự án đầu tư (Báo cáo NCKT).
- Phê duyệt các dự án thành phần.
- Sơ đồ lồng ghép bảo vệ môi trường trong quá trình ra quyết định của dự án đường Hồ Chí Minh.
- Quy trình lồng ghép ĐTM trong quá trình thực hiện dự án theo Luật Bảo vệ môi trường được quy định như sơ đồ 3.4.
- Phê duyệt dự án đầu tư Lập dự án đầu tư (báo cáo.
- Thực hiện dự án đầu tư.
- Giám sát thực hiện Lập dự án NCTKT.
- Lập báo cáo ĐTM chi tiết (dự án đường HCM đoạn Hòa Lạc- Bình Phước, bao gồm cả đoạn qua.
- Hình 3.4 Sơ đồ lồng ghép bảo vệ môi trường trong quá trình ra quyết định của dự án theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 1993.
- Đoạn tuyến qua Vườn Quốc gia Cúc Phương thuộc dự án đường Hồ Chí Minh (giai đoạn 1) đoạn Hòa Lạc- Bình Phước và được thực hiện theo quy trình như hình 3.2 nêu trên..
- Quá trình ra quyết định phê duyệt dự án đường HCM là một quá trình lâu dài và đầy khó khăn.
- Tuy nhiên, việc lồng ghép các vấn đề môi trường về mặt quy trình của dự án nói chung và của đoạn qua VQG Cúc Phương về cơ bản được thực hiện phù hợp (xem hình 3.4)..
- Điểm đặc biệt là báo cáo ĐTM chi tiết của dự án (bao gồm cả báo cáo ĐTM đoạn qua Cúc Phương) đã được cân nhắc, thẩm định trước khi Quốc hội thông qua dự án đầu tư và trong quá trình thực hiện thiết kế chi tiết các vấn đề môi trường cũng được thực hiện (ví dụ xây dựng các cầu cạn thay vì làm đường thông thường đối với đoạn tuyến qua Cúc Phương)..
- Sơ đồ các khâu lập dự án đầu tư a.
- Khâu lập dự án đầu tư (báo cáo NCTKT, NCKT).
- Các cơ quan thực hiện lập dự án đầu tư chủ yếu là các cơ quan nhà nước được chỉ định thuộc ngành giao thông vận tải..
- Khâu thẩm định dự án đàu tư (báo cáo NCKT).
- Theo từng giai đoạn của dự án vấn đề bảo tồn đa dạng sinh học ngày càng được quan tâm và là đề tài được trao đổi, tham luận nhiều nhất trong suốt quá trình thực hiện..
- Tại thời điểm khởi lập dự án đường Hồ Chí Minh (bắt đầu từ 1994) Nghị quyết Số:.
- Luật, nghị định, thông tư liên quan đến việc triển khai dự án (tại thời điểm thực hiện dự án)..
- Luật xây dựng số /1993/QH10 ngày: quy định về thực hiện dự án đầu tư trong đó quy định lập, thẩm định dự án..
- Nhận xét: Luật này ảnh hưởng trực tiếp đến việc ra quyết định bằng việc quy định các trình tự thủ tục về lập và phê duyệt dự án xây dựng công trình như;.
- Nhận xét: luật này có ảnh hưởng lớn đến quá trình ra quyết định kể cả quá trình triển khai dự án sau đó..
- Nhận xét: luật này ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình ra quyết định dự án đường Hồ Chí Minh tại tất cả các khâu lập dự án:.
- Nhận xét chung: Về cơ bản các văn bản pháp luật có liên quan trực tiếp đến quá trình ra quyết đinh dự án tại thời điểm đó (Luật xây dựng, Luật Bảo vệ và phát triển rừng, Luật môi trường, Luật đất đai) đều có xu hướng xem xét cân nhắc để lựa chọn hành động phát triển trên cơ sở ba yếu tố (kinh tế-xã hội-môi trường).
- các quy định về bảo vệ môi trường trong triển khai dự án còn lỏng lẻo, thiếu cụ thể (chưa có hướng dẫn cụ thể về nội dung cho hoạt động ĐTM).
- Quyết đinh thực hiện dự án hay không.
- Chính phủ Duyệt quy hoạch, dự án đầu tư do Quốc hội thông qua..
- Bộ GTVT Tổ chức lập dự án đầu tư (NCTKT, KT, và ĐTM)..
- Trực tiếp phê duyệt các dự án thành phần.
- giám sát sau ĐTM Quyết định các phương án về bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học của dự án Các Bộ,.
- Góp ý kiến cho dự án đầu tư.
- Có ảnh hưởng đáng kể đến việc ra quyết định đặc biệt vai trò của Bộ NN&PTNT UBND tỉnh Góp ý kiến cho dự án.
- Chủ yếu tham gia dự án sau phê duyệt UBND xã Tham gia các hoạt.
- Chủ yếu tham gia dự án sau phê duyệt Tư vấn lập.
- dự án và ĐTM.
- Thực hiện khảo sát lập dự án đầu tư, báo cáo ĐTM.
- Góp ý kiến cho dự án.
- Tham gia phản biện dự án đầu tư,.
- Chủ động góp ý kiến cho dự án đầu tư.
- Lồng ghép môi trường trong quá trình triển khai dự án qua Cúc Phương a.
- Nguồn: Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh b.
- Trong quá trình thi công phải thực hiện đúng “ Qui chế bảo vệ môi trường - thi công Dự án đường Hồ Chí Minh “ của Bộ GTVT.
- Báo cáo ĐTM của dự án được lập trên cơ sở Luật Bảo vệ môi trường 1993 với quy trình được thể hiện ở hình 3.6:.
- Sơ đồ quá trình ĐTM của dự án đường Hồ Chí Minh.
- Nhận xét: Quy trình thực hiện báo áo ĐTM của dự án đã được thực hiện đúng theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 1993.
- Báo cáo tuy đã đưa ra được các kịch bản nhưng những người lập dự án đầu tư luôn có xu hướng bảo vệ kịch bản PA1.
- Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn qua Cúc Phương trong quá trình triển khai, ra các quyết định thực hiện cuối cùng, quyền lực được thực hiện theo đúng quy trình và thẩm.
- Sơ đồ quyền lực ra quyết định của dự án đường HCM đoạn qua Cúc Phương.
- Chủ tịch Quốc hội ra quyết định chủ trương đầu tư dự án.
- dự án đầu tư.
- Bộ trưởng Bộ GTVT ra quyết định phê duyệt các dự án thành.
- Việc ra quyết định dự án đường HCM qua VQG Cúc Phương là một quá trình dài và khó khăn..
- Tại thời điểm thực hiện dự án (từ năm 1997) nhận thức về môi trường đặc biệt về bảo tồn đa dạng sinh học của còn rất hạn chế..
- Kinh phí cho thực hiện bảo vệ môi trường của dự án chưa tương xứng..
- Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh, (2001).
- Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đường Hồ Chí Minh- Tập Thuyết minh chung..
- Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án đường Hồ Chí Minh (báo cáo đã bổ sung và hoàn chỉnh theo kết luận của Hội đồng thẩm định tại Văn bản số 3501/BKHCN&MT ngày .
- Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án QL14C đoạn qua vườn quốc gia Yorkdon.