- W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 1 TRƯỜNG THPT SỐ 2 TUY PHƯỚC. - CÁCH LÀM PHẦN ĐỌC – HIỂU TRONG BÀI THI NGỮ VĂN, THI THPT QUỐC GIA I. - KHÁI QUÁT VỀ PHẦN ĐỌC HIỂU TRONG ĐỀ THI MÔN NGỮ VĂN.. - Phần Đọc hiểu (có lượng điểm là 3,0 đểm) gồm văn bản ngữ liệu và 4 câu hỏi kiểm tra năng lực đọc hiểu. - Ngữ liệu là văn bản khoảng 200-300 chữ (không lấy trong sách giáo khoa), là văn bản nhật dụng (thường là văn bản chính luận hay văn bản báo chí) hoặc văn bản nghệ thuật (thường là văn bản thơ). - Câu hỏi kiểm tra năng lực đọc hiểu: gồm 4 câu. - CÁC DẠNG CÂU HỎI/YÊU CẦU TRONG PHẦN ĐỌC HIỂU VĂN BẢN. - 1.Câu hỏi/yêu cầu về năng lực nhận biết (Nhận biết thông tin văn bản), bao gồm:. - Nhận biết thông tin về hình thức văn bản: phương thức biểu đạt hay phong cách ngôn ngữ của văn bản - Thể thơ - Chi tiết/hình ảnh/biện pháp tu từ/thông tin,… nổi bật trong văn bản - Cách thức/phép liên kết trong văn bản - Các thao tác lập luận - Hình thức trình bày ý trong đoạn văn - Kiểu câu/loại câu.. - Nhận biết thông tin về nội dung: các ý/ nội dung chính, quan trọng.. - (Từ khóa câu hỏi: Chỉ ra … Nêu ra … Theo tác giả. - Theo văn bản. - Câu hỏi/yêu cầu về năng lực thông hiểu (Phân tích, lí giải thông tin của văn bản): Kết nối những thông tin từ từ ngữ, bối cảnh trong văn bản để xác định các ý tưởng, nội dung quan trọng của văn bản. - Kết nối các mối liên hệ trong văn bản để nhận xét về giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản, ý tưởng sáng tác của tác giả, các thông điệp được gửi gắm. - Khái quát chủ đề/nội dung chính/vấn đề chính mà văn bản đề cập - Nêu cách hiểu về một hoặc một số câu văn trong văn bản. - Hiểu được ý nghĩa/tác dụng/hiệu quả của việc sử dụng thể loại/phương thức biểu đạt/từ ngữ/. - chi tiết/hình ảnh/biện pháp tu từ,… trong văn bản. - (Từ khóa câu hỏi: Theo anh/chị. - Câu hỏi/yêu cầu về năng lực vận dụng (Phản hồi về thông tin trong văn bản): Sử dụng thông tin trong và ngoài văn bản, thông tin từ các nguồn khác và kinh nghiệm bản thân để nhận xét, đánh giá hoặc rút ra bài học liên quan.. - Nhận xét/đánh giá về tư tưởng/quan điểm/thái độ của tác giả thể hiện trong văn bản - Nhận xét về một giá trị nội dung/nghệ thuật của văn bản. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 2 - Rút ra bài học về tư tưởng/nhận thức. - (Từ khóa câu hỏi: Có đồng ý. - CÁC KIẾN THỨC - KĨ NĂNG CẦN NẮM ĐỂ LÀM BÀI PHẦN ĐỌC HIỂU. - Để thực hiện tốt phần Đọc - hiểu trong đề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn, học sinh phải nắm vững các kiến thức và kĩ năng sau đây. - Kiến thức về từ, ngữ, câu và kĩ năng phân tích giá trị biểu đạt của chúng.. - Kiến thức về các biện pháp nghệ thuật thường được sử dụng trong văn bản (so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hóa, điệp từ ngữ, điệp cú pháp, phóng đại, tương phản, đối lập. - và kĩ năng phân tích giá trị biểu đạt của chúng. - Các phương thức biểu đạt của văn bản (miêu tả, tự sự, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận, điều hành). - Các thao tác lập luận và các cách kết cấu trong đoạn văn, văn bản.. - Các phép liên kết văn bản.. - Kĩ năng nắm hiểu nội dung chính, ý nghĩa đoạn văn, đoạn thơ, văn bản - Kĩ năng tạo lập đoạn văn từ một chủ đề. - IV.CÁCH LÀM PHẦN ĐỌC HIỂU TRONG ĐỀ THI THPT THPT QUỐC GIA 1.Đọc kĩ văn bản ngữ liệu. - Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu ghi bên dưới:. - Mỗi ban mai khi chúng ta thức dậy, chúng ta nhận ra những tia nắng ngập tràn ấm áp và lộng lẫy trên những cánh đồng, trên những ngọn đồi, trên những dòng sông, trên những mái nhà và trên những ô cửa sổ nơi căn phòng của chúng ta vừa có một giấc mơ đẹp đêm qua.. - Chúng ta cũng nhận ra tiếng chim rộn vang trong những vòm lá và hương thơm của cây cỏ, hoa trái cùng hương thơm của đất đai muôn thuở đang dâng lên ngào ngạt. - Chúng ta mỉm cười và cất tiếng chào thân ái ngày mới với một ai đó bên cạnh mình. - Thế nhưng, khoảnh khắc diệu kỳ ấy trong đời sống thế gian lại luôn luôn bị đột ngột tan biến bởi bao điều đau buồn xảy ra.. - Máu vẫn chảy trong ban mai lộng lẫy của thế gian bởi những cuộc chiến tranh tàn khốc. - Những lời thù hận vẫn hiện lên trên những tờ báo phát hành buổi sáng ở đâu đấy, hiện lên trong giọng nói của chính con người trên một hệ thống phát thanh, hiện lên trong một toà nhà nào đấy vốn tôn nghiêm và hiện lên trong cả ngôi nhà giản dị mà đêm qua chúng ta đã từng thì thào hạnh phúc. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 3 Tại sao những khoảnh khắc kỳ diệu mà chúng ta từng có và đang có lại không thể kéo dài mãi mãi và phủ ngập trên đời sống thế gian này như những tia nắng mặt trời? Tại sao chúng ta lại biến ngôi nhà thế gian của chúng ta thành một nơi của máu chảy, của thù hận, của đối kháng và của những giá lạnh?. - (Trích bài Cần một ngày hòa giải để yêu thương, dẫn theo báo điện tử Vietnamnet Câu 1: Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên là gì?. - Câu 2: Vấn đề chính tác giả nêu lên trong đoạn trích là gì?. - Câu 3: Theo anh/ chị, nhan đề Cần một ngày hòa giải để yêu thương có liên quan gì đến vấn đề chính được đề cập trong đoạn trích?. - Câu 4: Đoạn trích giúp anh/ chị nhận ra điều gì có ý nghĩa nhất đối với bản thân mình?. - Khi đọc văn bản ngữ liệu, cần chú ý bố cục. - tên văn bản.. - Đoạn trích trên gồm 4 đoạn văn. - Các câu mở đầu đoạn có các từ ngữ, hình ảnh rất đáng chú ý : câu mở đầu (và cũng là câu văn duy nhất) của đoạn 1 là : “Mỗi ban mai khi chúng ta thức dậy, chúng ta nhận ra những tia nắng ngập tràn ấm áp và lộng lẫy trên những cánh đồng, trên những ngọn đồi, trên những dòng sông, trên những mái nhà và trên những ô cửa sổ nơi căn phòng của chúng ta vừa có một giấc mơ đẹp đêm qua”. - câu mở đầu đoạn 2 là : “Chúng ta cũng nhận ra tiếng chim rộn vang trong những vòm lá và hương thơm của cây cỏ, hoa trái cùng hương thơm của đất đai muôn thuở đang dâng lên ngào ngạt”. - Rõ ràng đoạn 1 và đoạn 2 tập trung nói về những vẻ đẹp bình yên, đáng yêu, đáng trân trọng, nâng niu của của cuộc sống thường ngày : tia nắng ấm áp và lộng lẫy. - Nhưng đến câu mở đầu của đoạn 3 thì đã khác: “Máu vẫn chảy trong ban mai lộng lẫy của thế gian bởi những cuộc chiến tranh tàn khốc”. - Hình ảnh máu vẫn chảy trong ban mai lộng lẫy cho thấy sự tang tóc, chết chóc, khổ đau đã xuất hiện trong cuộc sống đẹp đẽ này – thế giới không còn yên bình nữa.. - Và câu mở đầu của đoạn cuối : “Tại sao những khoảnh khắc kỳ diệu mà chúng ta từng có và đang có lại không thể kéo dài mãi mãi và phủ ngập trên đời sống thế gian này như những tia nắng mặt trời?”. - là câu hỏi tu từ thể hiện thái độ của người viết trước những vô lí, tàn bạo, bất công đang tồn tại trong thế giới này.. - Đọc kĩ các yêu cầu của các câu hỏi. - Mức nhận biết: trong ví dụ trên, câu 1 yêu cầu HS nhận biết và chỉ ra phuơng thức biểu đạt chính.. - Một văn bản có thể kết hợp nhiều phương thức biểu đạt, trong đó có phương thức chính. - Đoạn trích. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 4 trên sử dụng phương thức nghị luận kết hợp với miêu tả và biểu cảm. - Nhưng phương thức chính là nghị luận.. - Mức thông hiểu: trong ví dụ trên, câu 2 yêu cầu HS hiểu vấn đề chính đặt ra trong văn bản và câu 3 yêu cầu hiểu mối quan hệ giữa vấn đề chính với nhan đề của văn bản.. - Ở câu 2, để xác định được “vấn đề chính tác giả nêu lên trong đoạn trích”, HS cần suy nghĩ, tổng hợp nội dung các ý của cả 4 đoạn văn trong đoạn trích. - Việc chỉ ra vấn đề chính có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau, câu chữ trình bày có thể khác nhau nhưng phải đúng ý trọng tâm. - Tại sao con người lại tự gây ra những đau khổ cho cuộc sống của mình và của đồng loạ (2). - Con nguời tự gây ra những đau khổ cho chính cuộc sống của mình. - Tại sao cuộc sống vốn tươi đẹp, hạnh phúc, bình yên là thế nhưng bạo lực, khổ đau vẫn luôn luôn rình rập, tàn phá. - Cuộc sống vốn tươi đẹp, hạnh phúc, bình yên là thế nhưng bạo lực, khổ đau vẫn luôn luôn rình rập, tàn phá.. - Tại sao chúng ta lại biến ngôi nhà thế gian của chúng ta thành một nơi của máu chảy, của thù hận, của đối kháng và của những giá lạnh?. - Chính chúng ta lại biến ngôi nhà thế gian của chúng ta thành một nơi của máu chảy, của thù hận, của đối kháng và của những giá lạnh.. - Câu 3 cũng là một câu kiểm tra mức độ thông hiểu khi yêu cầu HS chỉ ra mối quan hệ giữa vấn đề chính với nhan đề Cần một ngày hòa giải để yêu thương.. - Cũng như ở câu hỏi 2, HS không thể tìm thấy câu trả lời trực tiếp từ các thông tin tường minh mà phải suy luận và liên hệ. - Đó là tiếng kêu khẩn thiết, đầy tình thương yêu và trách nhiệm của biết bao con người đang sống trên thế gian này.. - Hiểu vấn đề và diễn giải cụ thể như thế nhưng khi trả lời câu hỏi 3, HS chỉ cần nêu ngắn gọn như sau:. - Giữa nhan đề và vấn đề chính của văn bản có mối quan hệ rất mật thiết. - Vấn đề chính của bài viết là thực trạng: Cuộc sống vốn tươi đẹp, hạnh phúc, bình yên là thế nhưng bạo lực, khổ đau vẫn luôn luôn rình rập, tàn phá. - Còn nhan đề bài viết chính là giải pháp : Cần một ngày hòa giải để yêu thương.. - Đây là câu hỏi mở, HS có thể nêu lên điều ý nghĩa nhất đối với mình theo những cách khác nhau. - Tuy nhiên, đó phải là điều xuất phát, liên quan và gắn bó nhặt chẽ với vấn đề chính. - Có thể có một số gợi ý trả lời cho câu 4 như sau:(1) Văn bản giúp tôi/em nhận ra điều có ý nghĩa nhất là: Cần biết trân trọng cuộc sống bình yên và đẹp đẽ này.. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 5 (2) Văn bản giúp tôi/em nhận ra điều có ý nghĩa nhất là: Cần bảo vệ và có trách nhiệm với ngôi nhà chung của chúng ta – trái đất.. - Văn bản giúp tôi/em nhận ra điều có ý nghĩa nhất là: Cần biết chia sẻ, hòa hợp, biết tha thứ để yêu thương nhau hơn. - Văn bản giúp tôi/em nhận ra điều có ý nghĩa nhất là: Cần chung tay đấu tranh, ngăn chặn những biểu hiện hận thù, tham lam, ích kỉ, lạnh lùng, vô cảm,…. - Văn bản giúp tôi/em nhận ra điều có ý nghĩa nhất là: Nhận ra mình lâu nay sống ích kỉ, thờ ơ, lạnh lùng, vô cảm. - không biết trân trọng những giây phút tươi đẹp của cuộc sống.. - Gợi ý bài làm phần Đọc hiểu theo đề nêu trên Câu 1. - Phương thức chính là nghị luận.. - Vấn đề chính tác giả nêu lên trong đoạn trích là:. - Theo tôi/em: Giữa nhan đề và vấn đề chính của văn bản có mối quan hệ rất mật thiết. - Câu 4.Văn bản giúp tôi/em nhận ra điều có ý nghĩa nhất là. - (Học sinh lí giải ngắn gọn khoảng 3 – 4 câu với nội dung phù hợp với điều có ý nghĩa đã được nêu ra). - Các em chỉ thực hiện phần Đọc hiểu trong thời lượng khoảng 15 - 20 phút (Vì phải dành thời lượng cho viết đoạn văn nghị luận xã hội và bài văn nghị luận văn học là khoảng 100 phút).. - Các em trình bày nội dung trả lời một cách ngắn gọn, mạch lạc. - Riêng câu 4 là câu hỏi vận dụng. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 6 Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông minh, nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.. - HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.