- W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 1. - ĐỀ BÀI: PHÂN TÍCH MỘT CẢNH TƯỢNG XƯA NAY CHƯA TỪNG CÓ TRONG TRUYỆN CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ CỦA NGUYỄN TUÂN. - Giới thiệu tác giả Nguyễn Tuân và truyện ngắn Chữ người tử tù. - Dẫn dắt vào vấn đề: cảnh tượng xưa nay chưa từng có trong truyện Chữ người tử tù 2. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 2. - Truyện ngắn Chữ người tử tù lúc đầu có tên là Dòng chữ cuối cùng, in năm 1938 trên tạp chí Tao Đàn, sau đó được tuyển in trong tập Vang bóng một thời và đổi tên thành Chữ người tử tù. - Tóm tắt: Truyện kể về cuộc gặp gỡ giữa hai con người trong hoàn cảnh éo le: người tử tù Huấn Cao với viên quản ngục. - Cảm kích trước sự đối đãi tử tế, tấm lòng của viên quản ngục, Huấn Cao đã cho chữ. - Và cảnh cho chữ diễn ra trong buồng giam chật hẹp, dơ bẩn. - Kết thúc câu chuyện với cảnh tượng xưa nay chưa từng có đã để lại nhiều dư vị thấm thía trong lòng bạn đọc. - o Việc cho chữ không phải là việc thanh toán nợ nần với quản ngục, cũng không phải là hành động của người sắp tử hình muốn để lại tài sản riêng, cuối cùng cho người ở lại. - o Đây trước hết là việc làm đáp lại 1 tấm lòng trọng cái đẹp, của kẻ tri âm dành cho người tri kỉ.. - o Cái tài, tâm, dũng, hòa vào nhau để tạo nên cái đẹp. - Cái đẹp của tài năng, khí phách, thiên. - o Nguyễn Tuân đã phát huy cao độ bút pháp lãng mạn.. - o Cảnh cho chữ được viết theo lối tương phản nhuần nhuyễn, làm nỗi bật được sự đối lập giữa bóng tối và ánh sáng, giữa thiện và ác.. - Không sành nghệ thuật thứ 7 khó có thể dựng được một cảnh tượng giàu chất điện ảnh đến thế.. - Cảnh tượng xưa nay chưa từng có bởi:. - Xưa nay, việc cho chữ vốn chỉ diễn ra ở những nơi tao nhã như thư phòng, thư sảnh, viện sách. - Người cho chữ là những bậc tao nhân mặc khách ung dung nhấp rượu, thưởng trà, khoan thai cầm ngọn bút lông thảo từng nét. - Ở đây người cho chữ lại là tên tù "cổ đeo gông, chân vướng xiềng".. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 3. - Điều đặc sắc là sự đổi ngôi kì lạ giữa ba nhân vật:. - o HC người đã bị tước hết mọi thứ quyền, kể cả quyền sống lại toát ra một uy lực khiến hai nhân vật kia phải nể trọng, kính cẩn cúi đầu.. - o Quản ngục và thư lại là những người bề trên có quyền hành, đại diện cho uy quyền của tầng lớp thống trị trong hoàn cảnh này lại mất hết quyền uy, trở nên khúm núm, run run. - Họ có chức năng giáo dục tội phạm mà ở đây thì lại đang được tội phạm Huấn Cao giáo dục.. - o Cho thấy nhà tù tăm tối, hiện thân cho cái ác, cái tàn bạo đó, không phải cái ác, cái xấu đang thống trị, mà chính cái đẹp, dũng, thiện đang làm chủ.. - o Với cảnh cho chữ này, nhà ngục tối tăm đã đổ sụp bởi không còn kể phạm tội tử tù, không có quản ngục và thư lại, tất cả đều thấm đẫm ánh sáng thuần khiết của cái đẹp.. - o Với Huấn Cao, những nét chữ hiện lên cái hoài bão tung hoành cả một đời của ông, lời di huấn của ông về đạo lí làm người còn mãi. - o Đây là sự chiến thắng của ánh sáng với bóng tối. - Đây là sự chiến thắng của cái đẹp, cái cao thượng đối với sự phàm tục, nhơ bẩn, cũng chính là sự chiến thắng của tinh thần bất khuất trước thái độ cam chịu nô lệ. - Cái Đẹp, vì thế trở thành bất tử.. - Nguyễn Tuân trước Cách mạng tháng Tám là một nhà văn duy mĩ. - Ông yêu say đắm cái đẹp, ngợi ca cái đẹp, tôn thờ cái đẹp. - Theo ông, mĩ (cái đẹp) là đỉnh cao của nhân cách con người. - Ông săn lùng cái đẹp không tiếc công sức. - Ông miêu tả cái đẹp bằng khi ngôn ngữ giàu có của riêng ông. - Những nhân vật hiện lên trong tác phẩm của Nguyễn Tuân phải là hiện thân của cái đẹp. - Ông phát hiện, miêu tả cái đẹp bên ngoài và bên trong của nhân vật. - Cái đẹp của ông bao gồm cái chân và thiện. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 4. - Truyện ngắn Chữ người tử tù (1939) trong tập Vang bóng một thời là áng văn hay nhất, tiêu biểu nhất của Nguyễn Tuân. - Giá trị tư tưởng và dụng công nghệ thuật của Nguyễn Tuân được thể hiện chủ yếu trong đoạn văn tả một cảnh tượng xưa nay chưa từng có, cảnh tượng một người tử tù cho chữ một viên cai ngục.. - Ông Huấn Cao trong truyện Chữ người tử tù là một nho sĩ tài hoa của một đã qua nay chỉ còn vang bóng. - Nguyễn Tuân đã dựa vào nguyên mẫu nhà nho giáo, một lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa nông dân là Cao Bá Quát, một con người hết sức tài hoa và dùng khí phi thường để sáng tạo ra nhân vật Huấn Cao (Cao là họ, Huấn là dạy). - Nguyễn Tuân đã dựa vào hai tính cách của nguyên mẫu xây dựng nhân vật Huấn Cao. - Xây dựng nhân vật Huấn Cao, Nguyễn Tuân vừa thể hiện lí tưởng thẩm mĩ của ông lại vừa thỏa mãn tinh thần nổi loạn của ông đối với xả hội đen tối tàn bạo lúc bấy giờ.. - Truyện có hai nhân vật chính, một là ông Huấn Cao có tài viết chữ đẹp, một nửa là viên quản ngục say mê chữ đẹp của ông Huấn, quyết tìm mọi cách để xin chữ treo trong nhà. - Lão coi chữ của Huấn Cao như báu vật.. - Còn người mê chữ đẹp của ông Huấn Cao lại là một quản ngục đại diện cho cái trật tự xã hội ấy. - Từ tình huống đầy kịch tính ấy tính cách hai nhân vật được bộc lộ và tư tưởng chủ đề của truyện được thể hiện một cách sâu sắc.. - Huấn Cao nói: Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thể mà ép mình viết câu đối bao giờ. - Huấn Cao coi thường tiền bạc và uy quyền, nhưng Huấn Cao vui lòng cho chữ viên quản ngục vì con người sống giữa chốn bùn nhơ này, nơi người ta chỉ biết sống bằng tàn nhẫn, bằng lừa lọc lại có kẻ biết trọng người có nghĩa khí, biết tôn quý cái đẹp của chữ nghĩa ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người. - Viên quản ngục cũng không dễ gì nhận được chữ của Huấn Cao. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 5. - ngục định làm quen và biệt đãi Huấn Cao để xin chữ thì lại bị Huấn Cao cự tuyệt: Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. - Về sau hiểu được tấm lòng của viên quản ngục, ông đã nói một lời sâu sắc và cảm động: thiếu chút nữa ta đã phụ một tấm lòng trong thiên hạ.. - Coi khinh cường quyền và tiền bạc, Huấn Cao chỉ trọng những tấm lòng biết quý cái đẹp, cái tài, có sở thích cao quý. - Những con người ấy theo Huấn Cao là còn giữ được thiên lương. - Ông khuyên viên quản ngục bỏ cái nghề nhơ bẩn của mình đi bởi ở đây khó giữ được thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cả đời lương thiện đi.. - Ông là một người tử tù gần đến ngày tử hình vẫn giữ được tư thế hiên ngang, đúng là khí phách của một anh hùng Cao Bà Quát. - Đêm hôm ấy, lúc trại giam tính Sơn chỉ còn vẳng có tiếng mõ trên vọng canh, một cảnh tượng xưa nay chưa từng có đã bày ra trong một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián. - Tác giả cố ý miêu tả bằng cách tương phản giữa tính cách cao quý của Huấn Cao với cái dơ dáy, bẩn thỉu của nhà tù, một hình ảnh thu nhỏ của xã hội thời bấy giờ.. - Vẻ đẹp rực rỡ của Huấn Cao hiện lên trong đêm viết chữ cho viên quản ngục. - Người tù viết xong một chữ, viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ trên phiến lụa óng. - Hình ảnh người tử tù trở nên lồng lộng. - Viên quản ngục và viên thơ lại trở nên nhỏ bé, bị động, khúm núm trước người tử tù.. - Vì sao Nguyễn Tuân lại nói đây là một cảnh tượng xưa nay chưa tùng có?. - Cảnh tượng này quả là lạ lùng, chưa từng có vì trò chơi chữ nghĩa thanh tao có phần đài các lại không diễn ra trong thư phòng, thư sảnh, mà lại diễn ra nơi ngục tối chật hẹp, bẩn thỉu, hôi hám.. - Cảnh tượng lạ lùng chưa từng thấy là hình ảnh tên tử tù cho chữ thì nổi bật lên uy nghi lộng lẫy, còn viên quản ngục và thơ lại, những kẻ đại diện cho xã hội đương thời thì lại khúm núm run rẩy.. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 6. - Điều đó cho thấy rằng trong nhà tù tăm tối, hiện thân cho cái ác, cái tàn bạo đó, không phải cái ác, cái xấu đang thống trị mà chính cái đẹp, cái dũng, cái thiện, cái cao cả đang làm chủ. - Với cảnh cho chữ này, cái nhà ngục tăm tối đã đổ sụp, bởi vì không còn kẻ phạm tội tử tù, không có quản ngục và thơ lại, chỉ có người nghệ sĩ tài hoa đang sáng tạo cái đẹp trước đôi mắt ngưỡng mộ sùng kính của những kẻ liên tài, tất cả đều thấm đẫm ánh sáng thuần khiết của cái đẹp, cái đẹp của thiên lương và khí phách. - Cũng với cảnh này, người tử tù đang đi vào cõi bất tử. - Sáng mai ông sẽ bị tử hình, nhưng những nét chữ vuông vắn, tươi đẹp hiện lên cái hoài bão tung hoành cả một đời của ông trên lụa bạch sẽ còn đó. - Và nhất là lời khuyên của ông đối với tên quản ngục có thể coi là lời di huấn của ông về đạo lí làm người trong thời đại nhiễu nhương đó. - Quan niệm của Nguyền Tuân là cái đẹp gắn liền với cái thiện. - Người say mê cái đẹp trước hết phải là người có thiên lương. - Cái đẹp của Nguyễn Tuân còn gắn với cái dũng. - Hiện thân của cái đẹp là hình tượng Huấn Cao với khí phách lừng lẫy đã sáng rực cả trong đêm cho chữ trong nhà tù.. - Bên cạnh hình tượng Huấn Cao lồng lộug, ta còn thấy một tấm lòng trong thiên hạ.. - Trong đêm cho chữ, hình ảnh viên quản ngục cũng cảm động. - Đoạn truyện ông Huấn Cao cho chữ là đoạn văn hay nhất trong truyện ngắn Chữ người tử tù. - Ngôn ngữ Nguyễn Tuân biến hóa, sáng tạo, có hồn, có nhịp điệu dư ba. - Chữ người tử tù không còn là chữ nữa, không chỉ là mĩ mà thôi, mà những nét chữ tươi tắn nó nói lên những bão tung hoành của một đời người. - Đây là sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối. - Đấy là sự chiến thắng của cái đẹp, cái cao thượng, đối với sự phàm tục nhơ bẩn, cũng là sự chiến thắng của tinh thần bất khuất trước thái độ cam chịu nô lệ. - Sự hòa hợp giữa mĩ và dũng trong hình tượng Huấn Cao là đỉnh cao nhân cách theo lí tưởng thẩm mĩ của Nguyễn Tuân, theo triết lí duy mĩ của Nguyễn Tuân.. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T Trang | 7. - W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc 1 Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông minh, nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.