CHẤT ĐỘC DA CAM VÀ STRESS LIÊN QUAN ĐẾN CHIẾN TRANH NHỮNG RỐI LOẠN THỂ CHẤT VÀ TÂM LÝ

- 1 CHẤT ĐỘC DA CAM VÀ STRESS LIÊN QUAN ĐẾN CHIẾN TRANH: NHỮNG RỐI LOẠN THỂ CHẤT VÀ TÂM LÝ.
- Lê Văn Hảo Viện Tâm lý học, Việt Nam.
- Đã 35 năm trôi qua kể từ ngày cuộc chiến tranh Việt Nam kết thúc.
- Cuộc chiến tranh Việt Nam đã gây ra những đau thương, căng thẳng cho hàng triệu nạn nhân khác nữa.
- Trong cuộc chiến tranh hóa học lớn nhất trong lịch sử nhân loại kéo dài 10 năm này, quân đội Mỹ đã rải xuống Việt Nam nhiều chất độc hóa học bao gồm chất xanh da trời (chứa cyanide để hủy diệt các cánh đồng lúa), chất xanh lá cây, chất trắng, chất tím, chất hồng tùy thuộc vào loại sinh vật mà nó được chế tạo để hủy diệt.
- Tuy nhiên, độc hại nhất là chất độc da cam..
- CÂU CHUYỆN CHẤT ĐỘC DA CAM.
- Ngay sau đó, hóa chất này đã được dùng trong cuộc chiến tranh hóa học của Mỹ ở Việt Nam.
- Cơ quan bảo vệ môi trường (EPA) Mỹ đã mô tả chất độc da cam là “nguy hiểm nhất” đối với con người.
- Cùng với chất độc da cam, các loại chất độc khác cũng được phun xuống nhiều vùng ở miền nam Việt Nam bao gồm cả các chất trắng, xanh, tím và hồng như đã kể trên.
- Người ta tin rằng các chất độc này có thể gây ra tới 28 loại bệnh khác nhau cho con người, dù phải mất hàng thập kỷ chính phủ Mỹ mới chịu thừa nhận trách nhiệm, ban đầu chỉ là đối với các cựu binh Mỹ (Agent Orange Review, 1992.
- Sau đó, chất độc được nhanh chóng chuyển tới nhân của tế bào và tế bào chất (Encyclopedia Britannia, 1990)..
- chất độc da cam khắp miền nam Việt Nam.
- Một nguồn tài liệu khác ước tính rằng đã có khoảng 77 triệu lít chất diệt cỏ, bao gồm 49,3 triệu lít chất độc da cam đã được thả trên một diện tích chừng 5,5 triệu mẫu tây.
- Sau gần 40 năm sau chúng ta vẫn đang phải giải quyết vấn đề chất độc da cam bởi vì quân đội Mỹ đã thả một lượng gấp 40 tỉ lần liều thuốc độc chết người xuống mảnh đất Việt Nam..
- Mười phần trăm lượng chất độc đó được phun bằng tay và 90% được phun bằng máy bay từ trên không.
- 62% tổng số chất độc được dùng ở miền nam Việt Nam là chất độc da cam.
- Chất dioxin TCDD2,3,7,8 dioxin là chất độc mạnh nhất đối với con người, nó độc hại hơn vài triệu lần so với bất cứ chất độc nào được tìm thấy trong thiên nhiên và để lại những hậu quả lâu dài nhất (Bouny, 2010).
- Báo cáo Stellman (2003) ước lượng có khoảng 4.800.000 nạn nhân thầm lặng của chất độc da cam.
- Mặc dù tác hại của chất độc da cam có thể thấy rõ trong thế hệ thứ nhất, nhưng có nhiều lý do tin rằng môi trường nhiễm độc cũng có thể gây hại cho cả các thế hệ tiếp theo (Cloud, 2010).
- Theo cách này mà các yếu tố như phơi nhiễm chất độc da cam có thể để lại dấu vết và truyền sang thế hệ tiếp theo.
- Có lẽ những người bị phơi nhiễm chất độc da cam cùng với các tác nhân gây stress liên quan tới chiến tranh có thể có thể “dàn xếp” các dấu vết trên gen nhưng cũng phải mất nhiều thế hệ mới có thể loại bỏ được chúng.
- Ngày nay người ta đã chấp nhận rằng công ty Dow Chemical và nhiều nhà sản xuất chất độc da cam khác (Monsanto, Uniroyal, Diamond, Thompson, Hercules…) cũng như cả lực lượng không quân và chính phủ Hoa Kỳ đều biết đến sự nguy hiểm của chất độc da cam đối với thực vật và con người.
- Việc phun chất độc da cam từ trên máy bay có thể tạo ra một màn sương mù chất độc rộng tới 6 dặm kể từ điểm phun thuốc và làm tổn hại tất cả các sinh vật và con người đang có mặt trong phạm vi đó bao gồm cả binh lính Mỹ (The story of Agent Orange, 2010).
- Sau nhiều năm tháng khiếu nại của các cựu binh, cuối cùng quốc hội Hoa Kỳ đã ủy nhiệm một nghiên cứu để đánh giá tác động chất độc da cam vào năm 1979.
- Theo 2 nhóm cựu binh Mỹ (Vietnam Veterans of America và American Legion) thì động cơ che dấu là do sợ phải trả một khoản bồi thường khổng lồ nếu chứng minh rằng chất độc da cam có liên quan với bệnh tật.
- Một báo cáo của Uỷ ban về hoạt động của chính phủ thuộc Hạ viện Mỹ công bố ngày 9/8/1990 cáo buộc rằng chính quyền dưới thời tổng thống Reagan đã cố kiểm soát và ngăn cản nghiên cứu về chất độc da cam năm 1987 bởi vì nó đã từ chối nhận trách nhiệm (The Story of Agent Orange, 2010).
- Trong thực tế, bộ ngoại giao Mỹ đã tìm cách miễn tội cho các công ty hóa chất sản xuất ra chất độc hóa học, trong khi binh lính ở chiến trường vẫn tiếp tục phải sống cùng với chất diệt cỏ.
- Trong một số trường hợp, binh lính đã dùng các thùng chứa chất độc da cam cho các mục đích khác mà không làm sạch (như dùng để chứa xăng, dầu).
- Một nghiên cứu khác thực hiện vào năm 1970 chứng minh rằng sản phẩm TCDD – một dạng dioxin đặc biệt nguy hiểm - làm ô nhiễm chất độc da cam theo một cách thức không thể tránh khỏi.
- Các nhà khoa học biết rằng chính phủ Mỹ nhận thức được rằng chất độc da cam gây nguy hiểm một cách rõ ràng đối với sức khỏe và cuộc sống con người (Dreyfuss, 2000.
- Chương trình phun chất độc hóa học kết thúc ngày 30/1/1971.
- Dù có cố tình hay vô ý phạm tội thì chính phủ Mỹ đã gây ra cuộc chiến tranh hóa học đối với chính binh lính của mình và với người dân Việt Nam.
- Từ năm 1991 (Agent Orange Review, 1991) khoa học đã cho biết một số lượng ngày càng tăng các bệnh tật thể chất có liên quan đến chất độc da cam.
- Frumkin (2003) đưa ra một báo cáo đầy đủ về mối quan hệ giữa chất độc da cam với một loạt loại ung thư.
- Falconer (2009) liệt kê tới 28 loại bệnh và tình trạng bệnh có liên quan đến chất độc da cam.
- Từ nhóm các loại bệnh này Quốc hội Mỹ đã đưa 14 loai vào danh sách các bệnh có cơ sở phát sinh từ chất độc dioxin..
- Danh mục các bệnh tật liên quan đến chất độc diệt cỏ chỉ tăng lên một cách rời rạc, chủ yếu như là các phản ứng đối với quá trình thiếu kinh phí nghiên cứu dịch tễ học và các xem xét quan liêu, kéo dài, không khẩn trường giúp đỡ các cựu chiến binh hay hoàn toàn thờ ơ trước lời kêu gọi của các nạn nhân chất độc hóa học ở Việt Nam (Committee to Review Health effects in Vietnam Veterans of Exposure to Herbicides, 2004.
- Ví dụ như phải tới một thập kỷ sau chiến tranh, bệnh rối loạn da mới được thừa nhận là có liên quan đến chất độc da cam.
- Chính phủ đã cung cấp 1,52 tỉ đô la cho những cựu binh bị ảnh hưởng bởi 4 loại bệnh hay gặp nhất trong các bệnh có cơ sở phát sinh từ chất độc dioxin.
- Ở thời điểm công bố báo cáo của Dreyfuss vừa trích dẫn đã có 270.000 cựu binh Mỹ đã từng phục vụ ở Việt Nam được đăng ký vào chương trình chất độc da cam..
- Dao (2009) báo cáo rằng Bộ Cựu chiến binh đã có kế hoạch bổ sung bệnh Parkinson, bệnh tim thiếu máu cục bộ, bệnh bạch cầu vào danh sách đang tăng dần về cách bệnh do chất độc da cam gây ra.
- Bởi vì có mối quan hệ với stress nên chứng huyết áp cũng đã được bổ sung vào số những bệnh có liên quan đến việc phơi nhiễm chất độc da cam (VA to add Agent Orange presumptive diseases, 2010).Chính sách mới hiện nay sẽ được áp dụng đối với 2 triệu cựu binh đã từng tham chiến ở Việt Nam.
- Bộ trưởng Bộ cựu chiến binh được cho là đã từng thốt lên rằng “từ lúc tôi lên làm bộ trưởng, tôi thường bị hỏi rằng tại sao 40 năm sau khi chất độc da cam được sử dụng ở Việt Nam mà chúng ta (người Mỹ) vẫn còn đang cố gắng xác định hậu quả về mặt sức khỏe của nó đối với các cựu binh…Các cựu binh đã chịu đựng các vấn đề về sức khỏe xứng đáng được hưởng các quyết định kịp thời”.
- HẬU QUẢ CHẤT ĐỘC DA CAM ĐỐI VỚI NGƯỜI VIỆT NAM.
- Việt Nam là mảnh đất bị rải thảm chất độc da cam và người dân Việt Nam mới là những người chịu những tổn thất về sức khỏe lớn hơn rất nhiều so với các cựu chiến binh Mỹ.
- Vậy mà, dù đã biết về sức mạnh tàn phá của dioxin, bộ quốc phòng Mỹ vẫn không hề lưỡng lự cho rải thảm chất độc da cam có chứa dioxin xuống 25% diện tích toàn miền nam Việt Nam.
- Tờ The Globe & The Mail (2008) cho biết, theo Bộ ngoại giao Việt Nam (2010) có tới 4, 2 triệu người Việt đã bị phơi nhiễm trực tiếp chất độc da cam, làm chết và tàn tật 400.000 người.
- Các ảnh hưởng của chất độc da cam vẫn dai dẳng cho đến ngày nay gây ra nhiều vấn đề cho trẻ em là thế hệ con cháu của những người bị phơi nhiễm (BBC news: Health, 2010.
- Mức độ độc hại lớn tới mức Hội y tế công cộng Mỹ (American Public Health Association, 2010) đề xuất rằng chính phủ và các công ty của Mỹ đã tham gia sản xuất các các chất độc hóa học đó phải có trách nhiệm xử lý và làm sạch các vùng bị nhiễm độc.
- Đã 40 năm trôi qua kể từ ngày chấm dứt hoạt động rải chất độc và 35 năm kể từ ngày chiến tranh Việt Nam kết thúc, sự tàn phá của chất độc da cam đã di chứng tới 3 thế hệ.
- Chính quyền Mỹ đã thất bại trong cuộc chiến tranh Việt Nam và có hàng trăm ngàn binh sĩ Mỹ phơi nhiễm chất độc da cam.
- Từ năm 1993 (What were the consequences of the Vietnam War for civilians, 2010) người ta đã chứng minh rằng chất độc da cam có thể gây ảnh hưởng qua nhiều thế hệ.
- Các bác sĩ Việt Nam bắt đầu nhận ra các triệu chứng không bình thường ở những cựu chiến binh đã bị phơi nhiễm chất độc hóa học trong chiến trường ở miền Nam, Việt Nam.
- Lượng chất độc trong mô mỡ của những người bị phơi nhiễm là 14,7 phần nghìn tỷ so với .06 phần nghìn tỷ ở những cựu chiến binh phục vụ ở những vùng không bị rải độc.
- 5% số trẻ có bố là cựu chiến binh bị dị tật so với tỉ lệ 1% ở nhóm trẻ có bố cũng tham gia quân đội nhưng đóng ở miền Bắc và không bị phun chất độc hóa học..
- Nhưng chính phủ Mỹ vẫn chưa nhận hoàn toàn trách nhiệm về những hậu quả tàn phá của chiến tranh hóa học tại Việt Nam.
- Không có nghi ngờ gì cả về việc có hàng triệu người Việt Nam đã và đang sống cùng với những phân tử của hóa chất độc hại nhất mà con người đã từng chế tạo ra.
- Cuối cùng các chất độc này tích tụ trong mô của người và truyền tiếp sang thế hệ tiếp theo..
- Ngày 31/1/2004 Hội nạn nhân chất độc da cam (VAVA) đã tiến hành vụ kiện lên tòa tối cao ở Brooklyn, New York để đòi công lý.
- Các luật sư biện hộ cho 37 công ty sản xuất chất độc hóa học tranh luận rằng chất độc da cam được sản xuất để nhằm bảo vệ binh lính Mỹ, và cho đến nay tòa chưa phán quyết bất kỳ một khoản trợ giúp nào cho nạn nhân chất độc da cam Việt Nam.
- ẢNH HƯỞNG CỦA CHẤT ĐỘC DA CAM ĐỐI VỚI NGƯỜI VIỆT NAM TỪ GÓC ĐỘ VĂN HÓA.
- Các di chứng do chất độc da cam gây ra đặc biệt tiêu cực đối với các nạn nhân Việt Nam bởi niềm tin về nối dõi tông đường và tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.
- Trong nghiên cứu trên một mẫu chọn nhỏ ở các cựu chiến binh bị chất độc da cam ở Việt Nam, số con trung bình là 3,8/gia đình (Lê Văn Hảo & Martinez, 2010).
- PHẢN ỨNG TÂM – SINH LÝ VỚI SỰ PHƠI NHIỄM CHẤT ĐỘC.
- Cơ quan đăng ký chất độc và bệnh tật Hoa Kỳ (ATSDR) (2010) đã báo cáo rằng chúng ta rất thiếu thông tin về thực tế các cộng đồng đã ứng phó như thế nào sau khi bị phơi nhiễm hóa chất.
- Yếu tố đầu tiên gây ra stress ở đây là sự bất định/ không rõ chuyện gì sẽ xảy ra khi tiếp xúc với chất độc.
- Phần lớn các nạn nhân chất độc hóa học đều trải nghiệm sự lo sợ vì họ không kiểm soát được hậu quả.
- Vì không thể lý giải được triệu chứng nên các cộng đồng bị phơi nhiễm chất độc hình thành các lý giải và niềm tin của họ về những độc hại do chất độc gây ra.
- Phơi nhiễm với chất độc hóa học, dù là trong chiến tranh (bị đối phương thả) hay trong thời bình (do khủng bố, tại nạn hay sơ ý để chất độc bị đổ, thoát ra ngoài) đều gây ra sự bất định, lo lắng về mặt tâm lý và stress mãn tính..
- Trong quá trình này họ nghiên cứu các phản ứng về mặt sinh lý, tâm lý và tâm-sinh lý của những người phơi nhiễm chất độc hóa học bị đổ ra từ các toa tàu chở hàng bị trật đường ray.
- Nói tóm lại, những cộng đồng bị phơi nhiễm chất độc thể hiện triệu chứng stress kéo dài và sự thay đổi trong các chỉ số tâm-sinh lý..
- HẬU QUẢ VỀ MẶT PHÁT TRIỂN CỦA CHẤT ĐỘC DA CAM VỚI VIỆT NAM.
- Chất độc da cam đã gây ra nhiều bệnh tật mang tính chất tàn phá về mặt thể chất, nhưng chắc chắn những stress mà nạn nhân đã trải qua cũng để lại những hậu quả tâm lý khủng khiếp.
- Như chúng ta đã thấy, nạn nhân bị nhiễm chất độc có nguy cơ mắc bệnh ung thư cao hơn.
- Tác động đối với trẻ em thì thật nghiêm trọng vì chất độc da cam có thể làm chậm sự phát triển của hệ thần kinh và gây ra các hậu quả tiêu cực về mặt cảm xúc, hành vi và quá trình học tập..
- Trẻ bị nhiễm chất độc từ mẹ - những người bị nhiễm dioxin mức độ cao qua thức ăn – sinh ra bị nhẹ cân, chịu nhiều ảnh hưởng về mặt phát triển và thần kinh một cách nghiêm trọng và dai dẳng.
- Có lẽ các nạn nhân chất độc da cam đã có cảm giác bất lực.
- Nhưng đó là các stress thông thường trong cuộc sống chứ không phải là tình huống de dọa một cách khủng khiếp tới cuộc sống bản thân và con cháu do chất độc da cam gây ra.
- Nhưng đối với những nạn nhân chất độc da cam, stress có thể tích tụ hàng thập kỷ và tác động tiêu cực tới hệ miễn dịch của họ, tạo cơ hội cho bệnh tật phát triển..
- SỰ TỔN HẠI VỀ MẶT TÂM LÝ TỪ CHẤT ĐỘC DA CAM.
- Nạn nhân chất độ da cam có triệu chứng rối nhiễu về tư duy là lý do có thể là do phơi nhiễm..
- Cơ quan Cựu chiến binh (Mỹ) gần đây đã bổ sung chứng tăng huyết áp – một yếu tố tiền thân của nhiều loại bệnh – vào danh sách các bệnh tật liên quan đến chất độc da cam.
- Chắc chắn đối với các cựu chiến binh và người dân Việt Nam bị phơi nhiễm chất độc da cam, sự kiện, tình huống mà họ bị phơi nhiễm là các sự kiện tình huống gây stress cao độ (Veterans and Agent Orange: Health Effects of Herbicides used in Vietnam, 1994).
- Trong nghiên cứu của mình Michalek (2003) đã sử dụng Bảng kê nhân cách Minnesota (MMPI) và Bảng kê lâm sàng Milton (MCMI) để đánh giá sức khỏe tâm lý của các cựu phi công Mỹ - những người bị phơi nhiễm chất độc da cam.
- Có thể nói rằng các công cụ đo lường trên đây chỉ có thể phát hiện được một phần những phản ứng tâm lý đối với chất độc da cam và có thể còn nhiều đặc điểm tâm lý khác vẫn chưa được nghiên cứu, hoặc việc nghiên cứu dựa trên phương pháp giấy-và- bút (tự khai) như thế này không hề dễ dàng chút nào..
- Wilson (2010) tìm hiểu tất cả các bài viết liên quan đến chất độc da cam của tờ New York Times xuất bản từ năm 1961 đến 1979.
- Còn phải nhắc đến một yếu tố làm cho tính dễ bị tổn thương của nạn nhân chất độc da cam ở Việt Nam tăng cao.
- Một khi làng mạc của họ bị rải thảm chất độc da cam, động thực vật bị nhiễm độc, người dân vẫn phải tiếp tục sử dụng nước uống, lương thực, thực phẩm, rau quả sản xuất tại chỗ.
- Vì thế, chất độc da cam cũng tàn phá luôn cả nền nông nghiệp của đia phương và sự hòa hợp giữa con người với môi trường ở cộng đồng (Deloria, 1969).
- Cho đến tận mấy năm gần đây Hoa Kỳ vẫn từ chối chịu trách nhiệm về hậu quả chất độc da cam ở Việt Nam (Agent Orange, 2010).
- Năm 2000, Việt Nam và Hoa Kỳ tổ chức một cuộc hội thảo chung về “Sức khỏe con người và tác động môi trường của chất độc da cam”.
- Cũng trong năm 2005 một ủy ban tư vấn hỗn hợp về chất độc da cam đã được tổ chức và họp hàng năm để xem xét những lĩnh vực hợp tác về khoa học, hỗ trợ kỹ thuật và xử lý môi trường.
- Số tiền dành cho dự án như vậy là sự xúc phạm đối với một thảm họa mà hàng triệu nạn nhân chất độc da cam đã phải chịu đựng hàng mấy thế hệ.
- Các nạn nhân chất độc da cam ở Việt Nam và những người yêu chuộng hòa bình trên thế giới đang yêu cầu công lý.
- Đã đến lúc phải thừa nhận các bệnh tật và dị tật do chất độc da cam gây ra đối với người Việt Nam như đã thừa nhận với các cựu binh Mỹ.
- Các làng xã, địa phương bị rải chất độc da cam là nạn nhân của sự bàng quan một cách tàn nhẫn đối với các vấn đề sức khỏe của họ, nhiều người trong số họ đã chết hoặc phải chịu những đau đớn về thể xác và tâm lý trong nhiều thế hệ.
- Sự chậm trễ trong việc điều trị và hỗ trợ y tế đối với các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam còn đáng hổ thẹn gấp đôi bởi vì Việt Nam không có đủ các nguồn lực khoa học và y tế để giải quyết thảm họa này.
- Rối loạn stress hậu sang chấn ở cựu chiến binh Việt Nam bị nhiễm chất độc da cam ở Việt Nam.
- Báo cáo Hội thảo Hậu quả tổn thương tâm lý ở những nạn nhân bị nhiễm chất độc hóa học trong chiến tranh Việt Nam