- Năm 1997, Nhà xuất bản Thế giới đã ấn hành tập thơ song ngữ Lễ ca tình yêu của tôi (Plaine Chants de mon Amour) của nhà thơ lão thành Đào Anh Kha. - Hội Nhà văn Việt Nam.. - Cũng thời gian ấy, Nhà xuất bản Văn học ấn hành thêm một tập thơ song ngữ Việt - Pháp nữa Cánh thời gian (Ailes du Temps) của nhà thơ trào phúng Tú Sót (Chu Thành . - Bản dịch ra tiếng Pháp cũng của chính tác giả thực hiện. - Bản dịch tiếng Anh do Vũ Anh Tuấn và Nguyễn Đình Tuấn thực hiện, bản dịch tiếng Pháp do Hoàng Hữu Đản thực hiện. - Thời gian biển khơi (Time and the Sea) của Việt Nguyễn, do tác giả tự dịch sang tiếng Anh, Nhà xuất bản Văn nghệ 2006. - tập thơ Veghea Timpului Versun của Phạm Viết Đào, tác giả tự dịch sang tiếng Rumani, Nhà xuất bản Văn học 2006. - Một số nhà thơ Pháp tham gia hiệu đính bản dịch (Ban Catherine, Muriel Gilardone, Alain Guillemin và Stéphane Wattier), Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2007, tập thơ Trinh Thiêng (Virginal and Sacred) của nhà thơ Bùi Minh Quốc do Vũ Anh Tuấn dịch sang tiếng Anh chưa kịp ra sách đã được phổ biến rộng rãi trên mạng. - Đặc biệt nhất là tập thơ Hình dung (Imagination) của nhà thơ thiếu niên 15 tuổi (sinh năm 1993) Đặng Chân Nhân được tác giả tự dịch sang tiếng Anh, Nhà xuất bản Hội Nhà văn 2008.. - hợp tác giữa Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam với Nhà xuất bản Feminist thuộc trường Đại học thành phố New York (Hoa Kỳ) cùng ấn hành ở Mỹ và ở Việt Nam, song ngữ Việt - Anh (Vietnamese Feminist Poems), Nhà xuất bản Phụ nữ 2008. - lâu nay đã trở nên quen biết qua những bản dịch giới thiệu các tác phẩm của Nguyễn Du, Nguyễn Trãi, Hồ Xuân Hương đến Hồ Chí Minh, từ Nguyễn Văn Bổng, Nguyễn Khải, Ma Văn Kháng, Lê Lựu đến Nguyễn Huy Thiệp, Nguyễn Khắc Trường, Lê Minh Khuê, Hữu Thỉnh, Nguyễn Trí Huân, Nguyễn Quang Thiều, Bảo Ninh, Phan Thị Vàng Anh. - Từ một người làm công việc thông dịch, chị đã trở thành dịch giả văn học đương đại, mới hoàn thành bản dịch tiểu thuyết Gia đình bé mọn của Dạ Ngân. - Và năm 1884, tại Paris đã xuất hiện bản dịch Truyện Kiều đầu tiên sang tiếng Pháp. - Tập I (290 trang) và tập II (300 trang) Truyện Kiều được in bằng chữ quốc ngữ có kèm theo bản dịch tiếng Pháp. - Bản dịch của Abel des Michels có chú thích công phu (mặc dù còn nhiều sai sót), và có in kèm theo bản Nôm đã được khảo đính nên có giá trị về mặt lịch sử văn bản. - Bản dịch - hay tóm tắt các tiểu mục Truyện Kiều – của E.Nordemann xuất bản ở Huế năm 1887. - Còn có nhiều người Pháp khác tiếp tục quan tâm đến Truyện Kiều và thêm không ít bản dịch khác của họ sang tiếng Pháp. - Năm 1926 tại Hà Nội, Nhà in Lê Văn Tân đã ấn hành bản dịch của René Crayssac Kim Van Kieu ra thơ tiếng Pháp 12 chân (Alexandrins - Vers de douze syllabes de douze pieds).. - Cũng năm đó tại Paris, Nhà xuất bản Bossard, ở 140 Boulevard Sain - Germain, cũng cho ra đời bản dịch của L.Masse Kim, Van, Kieu. - Bản dịch gồm phần Personnages - các nhân vật (19 nhân vật) và phần Introduction và lời dịch câu chuyện. - Đến năm 1944, Nhà xuất bản Alexandre de Rhodes tại Hà Nội lại ra một bản dịch mới Kim Vân Kiều ghi tên tắt của người dịch là M.R. - Có thể đây là bản dịch văn xuôi của Marcel Robes vào năm 1941 chăng? Năm 1954 ra đời bản dịch của Paul Schneider. - Bản dịch này do hai nhà thơ đương đại của Pháp Jacquen Gaucheron và Pierre Gamara thực hiện.. - Ông bắt đầu công việc dịch Truyện Kiều từ năm 1907 và trải qua nhiều lần dịch đi dịch lại, đầu tiên, từ năm ông công bố Truyện Kiều trên Notre Journal và Notre revue, từ năm liên tiếp trên Đông Dương tạp chí ông công bố bản dịch thứ hai. - Từ năm 1933, sau nhiều năm dịch thành công một số tác phẩm tiêu biểu của văn học Pháp sang tiếng Việt, ông Vĩnh bắt tay vào dịch lần cuối Truyện Kiều của Nguyễn Du sang tiếng Pháp, in nhiều kỳ trên tờ L'Annam Nouveau do ông chủ trương và đến năm sau khi ông mất, bản dịch của ông mới ra đầy đủ thành sách ở Nhà xuất bản Alexandre de Rhodes, 1942 (Tome I), 1943 (Tome II), kèm theo bản dịch có minh hoạ của hoạ sỹ Mạnh Quỳnh. - Từ đó đến nay, bản dịch này liên tiếp được tái bản nhiều lần.. - Vào năm 1915, tại Paris xuất hiện bản dịch Truyện Kiều của dịch giả có tên là Thu Giang. - Bác sỹ Nguyễn Khắc Viện buộc phải gánh tiếp công việc và kết quả là vào năm 1970 có thêm một bản dịch mới Truyện Kiều sang tiếng Pháp. - Bản dịch có tên Nguyễn Du - Kiều của Nguyễn Khắc Viện đầu tiên được xuất bản ở Nhà xuất bản Văn học năm 1970, sau đó được Nhà xuất bản Ngoại văn tái bản vào năm 1974 và năm 1979. - Từ đó đến nay, bản dịch này còn được tái bản nhiều lần.. - Những năm gần đây, còn xuất hiện thêm hai bản dịch Truyện Kiều sang tiếng Pháp: năm 1994, Nhà xuất bản Khoa học Xã hội ra bản dịch của Lê Cao Phan, và năm 1999, Nhà xuất bản Văn học ra bản dịch của Lưu Hoài. - Bản dịch này còn được tái bản ở Nhà xuất bản Văn học năm 2003. - Nhưng đây không phải là bản dịch Truyện Kiều sang tiếng Pháp mà là một vở kịch về nàng Thuý Kiều.. - Cách đây ít lâu, nhà nghiên cứu, soạn giả Phạm Đan Quế, trong cuốn Truyện Kiều và những kỷ lục (Nhà xuất bản Thanh niên, Hà Nội, 2005), đã tổng kết: "Phải chăng trên thế giới thì đây là quyển truyện thơ hay một quyển tiểu thuyết dài bằng thơ có nhiều bản dịch nhất ra cùng một ngoại ngữ? Truyện Kiều đã được dịch ra nhiều thứ tiếng nước ngoài, trong đó tiếng Hoa hay chữ Hán 6 bản, tiếng Anh có 3 bản nhưng bản dịch Truyện Kiều ra tiếng Pháp là phong phú hơn cả. - Hiện có tới 10 bản dịch khác nhau ra tiếng Pháp, dịch toàn bộ 3254 câu thơ ra văn xuôi hoặc thơ - thơ tự do (En vers libres) hoặc thơ 12 chân (En Alexandrins). - Riêng các bản dịch Truyện Kiều sang tiếng Pháp, như chúng tôi vừa điểm ra thì con số như vậy không phải chỉ có 10, mà đã là 15. - Với các bản dịch sang tiếng Anh, tiếng Hán, thì Truyện Kiều cũng đã được dịch sang mỗi thứ tiếng khoảng trên dưới 10 bản. - Các bản dịch Truyện Kiều ra tiếng Anh với những tên gọi khác nhau: The Kim Vân Kiều of Nguyễn Du, Thuý Kiều's Tale, Nguyễn Du Kiều Vietnamese - English v.v.... - Các bản dịch Truyện Kiều sang tiếng Hán: với những Vương Kim diễn tự truyện của Nguyễn Kiên, không rõ năm dịch, chỉ biết người chép là Lê Doãn Khôi (chép năm 1915), Kim Vân Kiều Hán tự lục bát ca của Lê Dụ dịch năm 1946, Việt Nam ngữ đoạn trường tân thanh tục xưng Kim Vân Kiều ca khúc dịch thành Hán tự cổ thi thất ngôn luật của Từ Nguyên Mạc (ông là con tiến sỹ Từ Đạm (1862. - Bản dịch của Từ Nguyên Mạc là bản chép tay của dịch giả có bút tích đề tặng Trường Viễn Đông Bác cổ bằng tiếng Pháp (Hanoi le 20 September 1950). - Ở miền Nam trước năm 1975 cũng có hai bản dịch Truyện Kiều ra chữ Hán là cuốn Kim Vân Kiều truyện bình giảng của nhà giáo người Hoa Lý Văn Hùng (do Công ty ấn loát Gia Hoà Chợ Lớn in vào năm 1955) và cuốn Hán dịch Kim Vân Kiều Nam âm thi tập (Nam âm thi tập Hán Văn dịch bản, Hán - Việt văn đối chiếu) của Đông y sỹ Trương Cam Vũ, in lần đầu vào năm 1961, Quảng Ích thư cục, số 225, Đại lộ Đồng Khánh – Chợ Lớn, Ấn quán Vỹ Hưng, số 14, đường Tân Hàng Chợ Lớn. - Năm 2004, tại Australia (41 Somerset Drine, North Sunshine Victoria), Công ty in ấn có tên Vạn Lương đã ấn hành cuốn Kim Vân Kiều Hán Việt truyện của dịch giả Thái Hanh - Đông y sỹ Nguyễn Khắc Nhân, giới thiệu bản dịch Truyện Kiều của Nguyễn Du sang tiếng Hán, bằng thể thơ lục bát Việt Nam in hai thứ tiếng Việt - Hán. - Dịch giả Thái Hanh sinh năm 1920 tại Hà Nam, vào Nam sinh sống từ năm 1954 và đã bỏ 10 năm để hoàn thành bản dịch này. - Cùng thời gian này, năm 2003, Nhà xuất bản Thế giới còn ấn hành cuốn Kim Vân Kiều truyện bản dịch Truyện Kiều sang tiếng Hán của La Trường Sơn, lời giới. - Trước khi nghỉ hưu 5 năm, năm 1992, ông chuyển sang chuyên nghiên cứu văn học Việt Nam, trở thành một chuyên gia Việt Nam học có uy tín, ông đã dịch thơ Nôm Hồ Xuân Hương sang tiếng Hán và đã hoàn thành bản dịch Truyện Kiều của Nguyễn Du, và Nhà xuất bản Thế giới đã xuất bản bản dịch của ông.. - Ngoài các bản dịch kỷ lục sang tiếng Pháp, Anh, Hán như chúng tôi đã trình bày ở trên, Truyện Kiều của Nguyễn Du còn được dịch sang tiếng Nhật nhiều lần:. - các bản dịch Kim Vân Kiều Yonosuke Taiceuchi ra năm 1975, Kim Vân Kiều Shin Đen Yonosuke Takeuchi ra năm 1985, Kim Vân Kiều Tokio Akiyama ra năm 1996. - Ba bản dịch trên được dịch trực tiếp từ bản Nôm. - Thông qua bản dịch tiếng Pháp Truyện Kiều còn được Kyoshi Kamatshu dịch ra tiếng Nhật, xuất bản năm và qua bản dịch tiếng Anh của Xuân Thuỷ, Sergi Sato và Yoshiko Kuroda đã dịch Truyện Kiều sang tiếng Nhật xuất bản năm 2005.. - Ở Ba Lan, Truyện Kiều cũng được dịch và giới thiệu không phải một lần: năm 1965, tại Varsava đã ấn hành bản trích dịch nhân dịp kỷ niệm 200 năm sinh Nguyễn Du và tháng 3/1975 lại ấn hành bản dịch Truyện Kiều ra văn xuôi của Roman Konietxki dựa theo một bản dịch tiếng Pháp.. - Ở Czeck, Truyện Kiều cũng hai lần được dịch và xuất bản: bản dịch của Gustav Franck có minh hoạ của Milatxla Torup xuất bản ở Praha năm 1957 và bản phỏng dịch ra văn xuôi của Antosin Hoocxki, quyển Tám trong "Tủ sách hay nên đọc", Nhà xuất bản Poroc, Praha, 1965.. - Cho đến nay, Truyện Kiều còn được dịch sang nhiều ngôn ngữ, ra sách ở nhiều nước: Đức có bản dịch của Phăngxơ Phabơ và Irêne Phabơ, Berlin, 1964;. - Hàn Quốc có bản dịch của Kyong Hwan Ahn, 2004. - Hungari có bản dịch của Trương Đăng Dung và Tandore Doduê, Nhà xuất bản Châu Âu, Budapest, 1984;. - Nga có bản dịch của Arkađi Steinberg. - Tây Ban Nha có bản dịch của Mignel, Chủ tịch Viện Văn hoá Tây Ban Nha - Việt Nam, kỷ yếu Anoversarions Culturoles Nguyễn Du và bản dịch Kiều Nguyễn Du của Filiz Pita Rodriguez và Mạnh Tứ (sinh năm 1925), Nhà xuất bản Thế giới, Hà Nội, 2003. - Xiri có bản dịch của Abdul Mouine Mallouky (sinh năm 1906. - Tính từ tháng 5 năm 1960, khi bản dịch ra tiếng Việt tập thơ Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh được xuất bản thành sách cho đến nay, tác phẩm này đã được dịch ra thêm hơn 20 thứ tiếng và xuất bản thành sách ở trên 30 nước khác nhau khắp các châu lục 4 . - Bản dịch ra tiếng Việt đã được in đi in lại nhiều lần, mỗi lần in lại, bản dịch đầu tiên được sửa chữa hoặc nhuận sắc ít nhiều hay bổ sung thêm các bản dịch mới.. - Khi bản dịch tiếng Việt Nhật ký trong tù được in thành sách ở Việt Nam vào tháng 5 năm 1960 thì gần như đồng thời vào tháng 9 năm đó, bản dịch tiếng Nga tác phẩm này cũng được xuất bản tại Moskva, Liên Xô. - Dựa vào bản dịch nghĩa của hai nhà phiên dịch, một người Nga là E.Fedortxev và một người Việt là Nguyễn Tiến Thông, nhà thơ lão thành. - Antokôlxki đã khẩn trương hoàn thành bản dịch ra thơ Nga, kịp ra sách chào mừng ngày quốc khánh lần thứ 15 của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. - Bản dịch của P. - Antokôlxki hai lần được in lại ở Việt Nam, Nhà xuất bản Ngoại văn 1975 và 1985, được bổ sung thêm các bản dịch mới trực tiếp từ Hán văn của nhà thơ - dịch giả Hán học Nga A.M. - Dựa vào bản dịch tiếng Nga, Nhật ký trong tù sớm được dịch sang một số tiếng các dân tộc trong Liên Xô (trước đây).. - Tiếp theo bản dịch tiếng Nga, Nhật ký trong tù sớm được dịch ra tiếng Anh và tiếng Pháp. - Chỉ hai năm sau, năm 1962, Nhà xuất bản Ngoại văn ta đã công bố bản dịch tiếng Anh của Aileen Palmer nhà văn nữ, nữ trí thức cách mạng Australia, và năm sau, 1963, bản dịch tiếng Pháp của Phan Nhuận luật sư, Việt kiều yêu nước đã sống ở Paris. - Bản dịch tiếng Pháp của Phan Nhuận đồng thời được Nhà xuất bản Pierre Seghers ở Paris xuất bản cùng năm ấy.. - Dựa vào bản dịch tiếng Anh của Aileen Palmer, Nhật ký trong tù liền được tiến sỹ ngôn ngữ và Vụ trưởng Vụ Văn hoá dân gian Lào Thoong Chăm Onmanixỏn dịch sang tiếng Lào, nhà văn Mianma Waung Swaan dịch sang tiếng Mianma. - Bản dịch tiếng Anh của Aileen Palmer còn được Nhà xuất bản Mỹ Bantam Book xuất bản ở New York năm 1971 với số lượng lớn, phát hành rộng rãi ở Mỹ và Canada. - Dựa vào bản dịch tiếng Pháp của Phan Nhuận, nhiều người ở các nước cũng lấy làm căn cứ dịch Nhật ký trong tù sang tiếng nước mình, như ông Namsrai, nhà ngoại giao Mông Cổ từng công tác ở Đại sứ quán Mông Cổ tại Paris, đã dịch ngay tập thơ này sang tiếng Mông Cổ vào đầu những năm 60 của thế kỷ trước. - Bản dịch tiếng Pháp của Phan Nhuận từ đó được tái bản nhiều lần, năm 2007 vừa qua, Nhà xuất bản Thế giới đã phát hành bản in lần thứ 12.. - Ngoài bản dịch tiếng Anh của Aileen Palmer, còn có các bản dịch tiếng Anh khác của một số dịch giả khác nhau. - Bản dịch Prison Diary của Đặng Thế Bính Nhà xuất bản Ngoại văn, 1985 - tái bản lần thứ 12, Nhà xuất bản Thế giới, 2006), bản dịch Prison Diary của 3 dịch giả Jenkins Christopher, Trần Khanh Tuyết và Huỳnh Sanh Thông in chung với Prison notes của Phan Bội Châu, do ông David G.Marr (Volume 1 Southeast Asia Translation Series) đứng tên, Ohio University Press, Athens, Ohio, 1978. - Vào những năm 80 (thế kỷ trước), nhà thơ, dịch giả, cây bút tiểu luận phê bình văn học Mỹ nổi tiếng Kennesth Rexroth cũng bắt tay vào dịch và đã để lại hơn 10 bản dịch các bài thơ trong Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh. - Trường Đại học Hawaii, Manoa, dạy tại Trung tâm Đại học Tổng hợp Dân tộc ở Đài Loan, nhà dịch thuật Hán văn, đã công bố bản dịch tập thơ Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh sang tiếng Anh (do Tinfish Press ấn hành ngày 20 tháng giêng 2004).. - Ở Tiệp Khắc trước đây chẳng hạn: từ những năm đã có các bản dịch của Dương Tất Từ và Jan Noha sang tiếng Czeck công bố trên các báo Tvorba (Sáng tạo), Kvery (Những bông hoa), Rude pravo (Quyền lợi đỏ. - bản dịch của Antonim Kolek (Nhà xuất bản Miền Trung Tiệp Khắc và Nhà sách Praha, 1973), bản dịch của Ivo Vaxiliep và Vlađimia Corsak (Nhà xuất bản Kzasne Literatury, Praha, 1985) và bản dịch ra tiếng Slovakia của Jan Mucka in trong Koneny bambus neunvira (Cây tre bị thương nhưng không chết), Bratislava, 1973.. - Ở Mông Cổ, ngoài bản dịch dựa vào bản tiếng Pháp của Namsarai, Ulan Bato, 1962, còn có bản dịch trực tiếp từ tiếng Hán và tham khảo tiếng Việt của S.Dashtshevel, Ulan Bato, 1995 và bản của S.Dashtshevel và Tx Bararagtsaa, Ulan Bato, 2000. - Hay ở Lào: sau bản dịch của Thoong Chăm Onmanixỏn là bản dịch của nhà thơ Xổm xỉ Đexakhamphu, Hội Hữu nghị Lào - Việt, 1985, Cục Xuất bản phát hành Lào, 1990 và Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia (Hà Nội) và Phát hành Lào, 1998.. - Bản dịch Nhật ký trong tù sang tiếng Nhật được phổ biến rộng rãi trong giai đoạn cao trào ủng hộ Việt Nam chiến đấu chống xâm lược Mỹ: bản dịch của Akiyoshi Kikuo Gokuchu Nikki (Nhật ký trong tù), Nhà xuất bản Ziznka 1969, Ho Chi Minh no shi to niki (Thow vaf Nhật ký trong tù), Nhà xuất bản Asahi Shlimbun, Tokyo, 1970.. - Vào năm 2003, báo chí ở ta đã thông báo rộng rãi về bản dịch sang tiếng Hàn của Ahn Kyong Hwan, Nhà xuất bản Jo Myco Minhnasa, Soeul 2003. - Trước đó, tại Hàn Quốc cũng đã có một bản dịch trực tiếp Nhật ký trong tù từ nguyên bản Hán văn sang tiếng Hàn của Kim Sang II, Nhà xuất bản "Suy nghĩ về tình yêu", Dongkuk, 2000.. - Chẳng hạn việc hai ông bà Erchard và Helga Sherner đã thực hiện bản dịch Nhật ký trong tù sang tiếng Đức. - Ông bà đã dịch ngay cả 4 bài thơ đưa vào tập Thơ Hồ Chí Minh, do Nhà xuất bản "Cuộc sống mới". - Từ đó, ông bà Sherner quyết tâm dịch toàn bộ tập Nhật ký trong tù trên cơ sở nguyên bản tiếng Hán do Nhà xuất bản Nhân dân Bắc Kinh ấn hành năm 1960, có tham khảo bản tiếng Pháp. - của Nhà xuất bản Ngoại văn Hà Nội ấn hành năm 1971, bản tiếng Việt (kèm theo bản tiếng Hán của Nhà xuất bản Văn hoá, Hà Nội, 1960). - Bản dịch của ông bà Sherner đã được Nhà xuất bản Volt và Welt, Berlin xuất bản năm 1976.. - Ông Giám đốc Nhà xuất bản Châu Âu mời Weores Sandor dịch tác phẩm Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh. - Trong lúc sáng tác của chính mình bị hạn chế xuất bản, nhà thơ nhận đơn đặt hàng và dành toàn bộ tâm huyết của mình cho việc hoàn thành bản dịch. - Bản dịch của ông đã được ấn hành một cách trang trọng và được bạn đọc hoan nghênh, trở thành một sự kiện văn hoá lớn ở Hungari lúc đó.. - Nhà thơ dựa vào bản dịch tiếng Pháp của Phan Nhuận vừa được Nhà xuất bản Ngoại văn xuất bản (1963). - Bản dịch của Rodriguez đã hoàn thành sau khi ông trở về Cuba một thời gian và năm 1969 được xuất bản, được in lại và phổ biến ở Chilê và các nước châu Mỹ Latinh năm 2004, vừa đây, năm 2006, Nhà xuất bản Thế giới, Hà Nội cũng lại in lại.. - Và cuối cùng ông hoàn thành bản dịch Nhật ký trong tù năm 2005, bản dịch mới đây đã được xuất bản tại đất nước ông. - Trong một hội thảo về Nhật ký trong tù được tổ chức tại Bucarest thủ đô Rumani, ở đó bản dịch của C.Lupeanu đã được đánh giá cao, được bạn đọc Rumani nồng nhiệt đón nhận.. - Về kinh tế, Huy Liên đã cho một con tính cụ thể: Muốn có một bản dịch tác phẩm khoảng 300 trang sang tiếng Anh thì kinh phí cho người dịch tối thiểu phải bỏ ra là 20.000.000đ. - Và muốn bản dịch được bạn đọc nước ngoài đón nhận thì phải có bàn tay của chuyên gia ngữ văn – nhà văn. - Đó là kinh nghiệm từ thành công của bản dịch tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh do nhà văn Úc Frank Palmos thực hiện, và từ việc làm của Nhà xuất bản Curbstone và nhà văn Mỹ Waynle Kerin… Trong bài Rumani 200.000 EURO cho xuất bản văn chương, nhà văn – dịch giả Phạm Viết Đào đã nêu kinh nghiệm Rumani. - 4 Xem bản thống kê, Thư mục bản dịch “Nhật ký trong tù” dịch và xuất bản ở các nước, trong:. - 371 – 374, và, Thuý Toàn, Đi tìm tác giả những bản dịch “Nhật ký trong tù”