- Hà Nội là trung tâm kinh tế - chính trị - văn hoá - khoa học kỹ thuật, đầu mối giao lưu kinh tế của cả nước, nơi hội tụ các cơ quan lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, các trường đại học, cao đẳng và dạy nghề, các tổ chức nghiên cứu khoa học, tổ chức quốc tế và hàng trăm các loại hình doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế trong và ngoài nước. - Sau khi mở rộng địa giới hành chính, dân số Hà Nội tăng từ 3,5 triệu lên gần 6,5 triệu người. - Trong những năm qua, cùng với sự tăng trưởng và phát triển kinh tế, Hà Nội cũng đang đứng trước những thách thức to lớn, nhất là trong thực hiện giảm nghèo bền vững và trợ giúp các đối tượng bảo trợ xã hội, làm tăng khoảng cách giàu nghèo và số lượng các nhóm yếu thế. - Theo số liệu của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, tính đến cuối năm 2009, Hà Nội có trên 91 nghìn hộ nghèo, 89 nghìn người khuyết tật, hơn 54 nghìn người cao tuổi đang hưởng trợ cấp xã hội, trên 11 nghìn người nhiễm HIV, 300 trẻ em lang thang cùng hàng ngàn người lang thang xin ăn, 51.223 người cao tuổi thuộc hộ gia đình nghèo và cận nghèo. - Tất cả những vấn đề đó đặt ra cho Thủ đô nhiệm vụ rất nặng nề là phải giảm nghèo bền vững và trợ giúp có hiệu quả các nhóm yếu thế, góp phần bảo đảm an sinh và ổn định xã hội. - Tuy nhiên, việc thực hiện các chính sách này còn gặp không ít khó khăn, thử thách do số lượng đối tượng đông, địa bàn trải rộng sau khi sáp nhập Thủ đô. - Cùng với đó là những hạn chế về kinh phí, nguồn lực con người và những bất cập trong chính sách đang đặt ra cho Hà Nội nhiều vấn đề cần giải quyết.. - Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội.. - Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.. - Học viện Ngân hàng, Hà Nội.. - Thực trạng công tác giảm nghèo và trợ giúp xã hội thành phố Hà Nội 1.1. - Chương trình giảm nghèo. - Theo kết quả khảo sát của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, tại thời điểm tháng 3/2009, Hà Nội có 117.825 hộ nghèo với 406.232 nhân khẩu (theo chuẩn nghèo của thành phố là 350.000 đồng/người/tháng ở nông thôn và 500.000 đồng đối với khu vực thành thị, cao hơn mức chung của cả nước là 200.000 đồng và 260.000 đồng), chiếm 8,43% tổng số hộ dân toàn Thủ đô. - có người mắc tệ nạn xã hội. - Với địa bàn trải rộng sau khi hợp nhất đã đặt ra những thách thức không nhỏ trong công tác giảm nghèo của thành phố. - Mặc dù vậy, với mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội, thiết thực chào mừng kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, ngay từ đầu năm 2009 thành phố đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm giảm nghèo bền vững. - Trước hết là việc kiện toàn Ban Chỉ đạo trợ giúp người nghèo các cấp do ngành Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) làm nòng cốt, ban hành hệ thống chỉ tiêu giám sát, đánh giá đói nghèo, quy định rõ trách nhiệm của các cấp, các sở ngành. - thống nhất cơ chế, chính sách hỗ trợ hộ nghèo về vay vốn, y tế, giáo dục, nhà ở và trợ cấp xã hội. - Năm 2009, toàn thành phố đã hỗ trợ vay vốn phát triển sản xuất, kinh doanh cho hơn 105 nghìn lượt hộ nghèo. - 468.868 người nghèo và người dân của các xã trong chương trình 135 được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí… Nhờ đó, đến cuối năm 2009, toàn thành phố giảm được 30.203 hộ nghèo, đạt 150% kế hoạch, đưa tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 6,09%.. - Bước sang năm 2010, năm kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, thành phố tiếp tục tập trung các giải pháp giảm tỷ lệ hộ nghèo, trong đó trọng tâm là xoá 2.000 căn nhà xuống cấp, hư hỏng nặng của những hộ nghèo không có khả năng tự xây, sửa với kinh phí khoảng 25 triệu đồng/căn, trong đó ngân sách thành phố Hà Nội chi 15 triệu đồng, Quỹ Vì người nghèo hỗ trợ thêm 5 triệu đồng và gia đình dòng họ 5 triệu đồng. - Những tháng đầu năm 2010, thành phố đã vận động các ngành, các cấp ủng hộ Quỹ Vì người nghèo được tổng cộng 7,5 tỷ đồng để ủng hộ chương trình này. - Bên cạnh đó, Hà Nội cũng có kế hoạch cho 75.000 lượt hộ nghèo được vay vốn tín dụng ưu đãi. - tổ chức dạy nghề ngắn hạn cho 1.200 người nghèo và người khuyết tật. - từ nguồn vốn ngân sách thành phố uỷ thác qua Ngân hàng Chính sách Xã hội với lãi suất ưu đãi 0,3%/tháng. - Dự kiến, nguồn vốn từ ngân sách thành phố cho giảm nghèo năm 2010 là khoảng 491 tỷ đồng (chưa kể vốn tín dụng và kinh phí đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng), trong đó khoảng 20 tỷ được huy động từ cộng đồng.. - Tuy nhiên, Hà Nội vẫn còn trên 91 nghìn hộ nghèo với hơn 300 nghìn nhân khẩu, trong đó có 352 hộ nghèo diện chính sách người có công, 3.263 hộ có nhà ở hư hỏng nặng,. - Theo Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện, khó khăn nhất trong công tác xóa đói giảm nghèo ở Ba Vì hiện nay là việc đào tạo lao động có tay nghề và tạo việc làm tại chỗ cùng với trình độ văn hoá, việc tiếp thu tiến bộ khoa học kỹ thuật, ứng dụng vào sản xuất của người dân còn hạn chế, chưa kể hầu hết các hộ nghèo đều thiếu lao động, thiếu vốn sản xuất… Đây cũng là khó khăn chung của nhiều huyện còn lại.. - Chương trình trợ giúp người khuyết tật. - Theo kết quả rà soát, thống kê người khuyết tật thành phố Hà Nội đến tháng 5 năm 2009, toàn thành phố có 89.299 người khuyết tật (chiếm 1,4% dân số), trong đó: nữ 40.049 người (chiếm 44,84), người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên 25.469 người (chiếm 28,52. - Người khuyết tật vận động là 34.190 người (chiếm 38,28. - Trình độ học vấn của người khuyết tật khá thấp, trong đó mù chữ chiếm 33,34%. - Trong những năm qua, thực hiện Pháp lệnh về Người Tàn tật và các văn bản hướng dẫn của Chính phủ, Bộ LĐTBXH cùng các bộ, ngành liên quan, thành phố Hà Nội đã thực hiện nhiều giải pháp trợ giúp đối với người khuyết tật như: trợ cấp, hỗ trợ dạy nghề và tạo việc làm, khám chữa bệnh, học tập và tạo điều kiện thuận lợi cho người khuyết tật tiếp cận với các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục - thể thao…. - Tuy nhiên, việc thực hiện các chính sách trợ giúp đối với người khuyết tật còn nhiều bất cập. - một số quy định của pháp luật liên quan đến chính sách đối với người khuyết tật còn thiếu và chưa đồng bộ. - Đời sống vật chất, tinh thần của người khuyết tật còn nhiều khó khăn, còn một bộ phận không nhỏ người khuyết tật có hoàn cảnh khó khăn nhưng chưa được hưởng trợ cấp, trợ giúp. - Trong số người khuyết tật của thành phố, ngoài 9.981 người (11,18%) đang hưởng chính sách trợ cấp hàng tháng đối với người có công (thương bệnh binh), chỉ có 15.946 người được hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội (17,87. - Một số đối tượng mặc dù đủ điều kiện theo quy định hoặc được hưởng trợ cấp nhưng quá thấp so với nhu cầu thực tế (ngoại trừ số thương bệnh binh được hưởng ưu đãi theo Pháp lệnh Ưu đãi Người có công đã có cuộc sống gần đạt mức trung bình của xã hội). - vấn đề dạy nghề và tạo việc làm, chính sách về y tế, giáo dục cho người khuyết tật thực hiện chưa đạt yêu cầu thực tế đề ra. - Việc tiếp cận với các công trình công cộng của một bộ phận những người khuyết tật còn nhiều trở ngại, khó khăn. - Chương trình trợ giúp người lang thang. - Là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá của cả nước, Hà Nội cũng là điểm đến của rất nhiều đối tượng nhằm tìm kế sinh nhai, trong đó có không ít trẻ em lang thang, người lang thang xin ăn, người tàn tật, người tâm thần. - Vào các thời kỳ cao điểm, có lúc số đối tượng này, nhất là trẻ em lang thang lên tới vài ngàn người. - Thời gian qua, được sự hỗ trợ của Bộ LĐTBXH và Uỷ ban Châu Âu EC, Hà Nội được triển khai Dự án Hỗ trợ Trẻ em lang thang. - Đây là những đối tượng rất khó tác động bởi các em liên tục thay đổi chỗ ở, nơi cư trú, về quê theo mùa vụ hoặc bỏ đi các tỉnh khác dẫn đến việc quản lý, tìm hiểu và tiếp xúc với các em rất khó khăn.. - Trước thực trạng ấy, để đảm bảo trật tự xã hội và mỹ quan đô thị, chào đón 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, ngày Uỷ ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định 90/QĐ-UBND về việc đưa các đối tượng lang thang vào các trung tâm bảo trợ xã hội, sau đó chuyển về cho gia đình và địa phương. - người tàn tật, người già lang thang không nhớ được địa chỉ cư trú thì sẽ được các Trung tâm Bảo trợ Xã hội I và II nuôi dưỡng và tạo điều kiện giúp đỡ để các đối tượng có thể quay về địa phương cùng gia đình. - Các đối tượng khác sẽ được thực hiện thời gian nuôi dưỡng, giáo dục, chữa bệnh tại các trung tâm một thời gian.. - Tuy nhiên, trên thực tế, do không làm đến nơi đến chốn, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các trung tâm bảo trợ xã hội và các địa phương nên việc triển khai rất khó khăn. - Hầu hết trẻ em lang thang đều từ chối vào các trung tâm bảo trợ xã hội vì lao động bên ngoài tuy vất vả nhưng thoải mái, không bị gò bó. - Thống kê của Sở LĐTBXH Hà Nội cho thấy, trong 6 tháng qua, cơ quan chức năng đã đưa được 209 đối tượng ăn xin về trung tâm Bảo trợ Xã hội và địa phương nhưng có tới 55 người lại quay trở lại thành phố! Theo bà Phan Thị Tằng, Trưởng phòng Bảo trợ Xã hội, Sở LĐTBXH Hà Nội, muốn giải quyết dứt điểm tình trạng trên cần có sự chung tay của toàn xã hội, nhất là từ phía các địa phương nơi đi để các em có việc làm, thu nhập ổn định khi về địa phương.. - Chương trình chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi. - Sau khi mở rộng địa giới hành chính, tại thời điểm tháng 5/2009, Hà Nội có trên 630.307 người cao tuổi, chiếm 10% dân số. - Phần đông người cao tuổi ở Hà Nội đều có quá trình hoạt động trên các lĩnh vực đời sống xã hội và đã có những đóng góp đáng kể vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ. - Trong đó có 7,92% đang hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng, 38,19% đang hưởng chế độ hưu trí và 6,96% hưởng trợ cấp xã hội theo Nghị định 67/2007/NĐ-CP của Chính phủ 6. - Trong những năm qua, Hà Nội đã tổ chức tốt các hoạt động phát huy vai trò của người cao tuổi, tạo môi trường và điều kiện để họ phát huy tài năng, trí tuệ và phẩm chất tốt đẹp trong việc tham gia các hoạt động văn hoá - xã hội. - tạo môi trường thuận lợi cho người cao tuổi được tham gia học tập suốt đời và truyền thụ những kiến thức văn hoá, xã hội, khoa học và công nghệ, kỹ năng nghề nghiệp cho thế hệ trẻ, gương mẫu đi đầu và làm nòng cốt trong phong trào xây dựng xã hội học tập. - Thành phố hiện có gần 10 nghìn người cao tuổi đang tham gia công tác quản lý, sản xuất kinh doanh và hơn 24 nghìn cụ tham gia công tác xã hội và các đoàn thể 7. - Không chỉ quan tâm thực hiện tốt chế độ chính sách của Nhà nước đối với người cao tuổi, thành phố Hà Nội còn triển khai nhiều chương trình chăm sóc sức khoẻ cho người cao tuổi như cấp thẻ BHYT, tư vấn, khám và cấp thuốc miễn phí cho hơn 90.000 cụ;. - tổ chức điều tra xã hội học về nhu cầu chăm sóc, điều dưỡng…, triển khai tốt hơn cuộc vận động "Toàn xã hội chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi". - Việc chăm sóc các đối tượng xã hội tại các cơ sở bảo trợ xã hội. - Hoạt động của các cơ sở bảo trợ xã hội là một trong những nội dung quan trọng trong công tác bảo trợ xã hội. - Hà Nội hiện có 66 cơ sở bảo trợ xã hội công lập và ngoài công lập với mục đích nhân đạo là tiếp nhận, nuôi dưỡng những người không may rơi vào hoàn cảnh éo le, đặc biệt khó khăn, không tự lo được cuộc sống, không có đủ điều kiện sống tại gia đình.. - Đối tượng yếu thế tại các trung tâm bảo trợ xã hội ở Hà Nội khá đa dạng, gồm trẻ em mồ côi, người khuyết tật, trẻ em bị bỏ rơi, người già cô đơn, người bị nhiễm HIV/AIDS, người tâm thần. - Tuy nhiên, các cơ sở bảo trợ xã hội hiện nay còn thiếu các trang thiết bị kỹ thuật phục vụ nhiệm vụ chuyên môn. - cơ sở vật chất thiếu thốn, xuống cấp, chưa đáp ứng được tiêu chuẩn nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục, phục hồi chức năng cho đối tượng, nhất là việc chăm sóc y tế cho các đối tượng tâm thần, bệnh nhân lao, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. - Thêm vào đó, các định mức về chi tiêu trong công tác nuôi dưỡng từ nguồn Ngân sách Nhà nước cấp cho các đối tượng hiện nay còn khá thấp và chưa tính đến yếu tố trượt giá, gây rất nhiều khó khăn cho việc chi tiêu của cơ sở và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ của các đối tượng được bảo trợ (tiền ăn trung bình của mỗi đối tượng theo quy định chỉ là 10.000 đồng/ ngày, bao gồm một bữa phụ và hai bữa chính).. - Có thể nói, thời gian qua Thủ đô Hà Nội đã có nhiều giải pháp có hiệu quả triển khai các chính sách của Trung ương, tập trung nguồn lực, con người và những chính sách cụ thể của địa phương nhằm giảm nghèo và trợ giúp các đối tượng yếu thế trong xã hội, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế trên địa bàn. - Tuy nhiên, nhìn một cách tổng thể, công tác này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra và đang đứng trước những thách thức to lớn, đặc biệt là trong việc bảo đảm hài hoà mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội.. - Hệ thống tổ chức làm công tác giảm nghèo của thành phố đã được quan tâm nhưng thực sự chưa được đầu tư, kiện toàn hợp lý, đặc biệt ở cấp huyện và xã. - nhiều nhóm đối tượng mới cần được quan tâm hơn như nghèo trẻ em, lao động nghèo di cư, phụ nữ nghèo, nông dân mất đất, thất nghiệp. - trong khi khoảng cách giàu nghèo giữa các quận và huyện của Hà Nội là rất lớn, tạo ra những khoảng cách khá xa và khó san lấp, ví dụ như việc giảm nghèo ở huyện Ba Vì, Mỹ Đức. - Cơ cấu kinh tế của thành phố đã thay đổi một cách tích cực nhưng chuyển dịch cơ cấu lao động chậm và không tương xứng với chuyển dịch cơ cấu kinh tế. - Thứ hai, độ bao phủ đối tượng bảo trợ xã hội còn thấp. - nhiều đối tượng có hoàn cảnh khó khăn nhưng chính sách bảo trợ xã hội chưa với tới được vì nhiều lý do khác nhau song chủ yếu vẫn là do thành phố còn dành ít ngân sách cho công tác này. - Trong khi đó, mức độ tác động của các chính sách, chương trình trợ giúp xã hội tới cuộc sống của các đối tượng bảo trợ xã hội nhìn chung rất thấp, vì mức trợ cấp xã hội hàng tháng cho các đối tượng xã hội sống tại cộng đồng chỉ bằng trên 26% so với tiền lương tối thiểu (mặc dù mức chuẩn trợ cấp của thành phố hiện đã được nâng lên 200.000 đồng/người/tháng (so với chuẩn chung của cả nước là 120.000 đồng) nhưng cũng chỉ bằng 40% so với chuẩn nghèo khu vực thành thị). - Trong khi hầu hết đối tượng được hưởng trợ cấp xã hội lại là những đối tượng sống trong các gia đình nghèo và với một mức trợ cấp xã hội như vậy thì khó có thể bảo đảm cuộc sống ở mức tối thiểu nếu như không có sự cung cấp tài chính của gia đình, cộng đồng và xã hội.. - Thứ tư, thành phố vẫn chưa quan tâm đầu tư một cách đúng mức cho các cơ sở bảo trợ xã hội cho xứng tầm Thủ đô, trong khi việc xã hội hoá lĩnh vực này lại khá ì ạch và ít hiệu quả. - Nguồn ngân sách của Hà Nội không phải là thiếu nhưng việc đầu tư cũng như xác định các mức trợ cấp cho các đối tượng nuôi dưỡng tại các trung tâm bảo trợ xã hội (là những đối tượng không còn biết dựa vào nguồn nào khác) lại quá thấp, dẫn đến khó khăn cho các cơ sở bảo trợ xã hội, cho các cán bộ, nhân viên công tác tại đây và bản thân các đối tượng được nuôi dưỡng.. - Một là, giảm nghèo ở Hà Nội cần được xem xét như là giải pháp nâng cao chất lượng cuộc sống, tạo cơ hội phát triển bền vững và giảm bất bình đẳng. - Mục tiêu giảm nghèo cần được xem là một trong những mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, đầu tư cho giảm nghèo là đầu tư cho phát triển và bảo đảm an sinh xã hội. - Bên cạnh đó, thành phố cũng cần quan tâm đặc biệt đến phát triển nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt là đầu tư phát triển khoa học, kỹ thuật công nghệ, nâng cao phúc lợi dân cư nông thôn. - Hai là, từng bước bao phủ toàn bộ đối tượng xã hội của thành phố theo hướng bổ sung thêm đối tượng trợ cấp xã hội cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn như: người có thu nhập thấp. - đồng thời rà soát xây dựng lại tiêu chí xác định đối tượng trợ giúp, đối tượng trợ cấp xã hội theo hướng linh hoạt hơn, mềm dẻo hơn. - Nâng dần mức trợ cấp, trợ giúp cho phù hợp với quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô và mức sống trung bình của cộng đồng dân cư để chính sách trợ giúp có sự tác động mạnh đến chất lượng cuộc sống của đối tượng.. - Ba là, đảm bảo các điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất, con người cho các cơ sở bảo trợ xã hội. - học văn hoá, học nghề, tạo việc làm cho các đối tượng tại các trung tâm bảo trợ xã hội.. - Năm là, xã hội hoá và đa dạng hoá hoạt động trợ giúp xã hội. - Hoạt động trợ giúp xã hội phải gắn liền với việc giúp đỡ, bảo vệ, chăm sóc và giáo dục những người yếu thế và coi đây là trách nhiệm của gia đình, xã hội, cộng đồng và các cấp chính quyền nhằm khai thác mọi nguồn lực của toàn xã hội. - Phát triển các mô hình chăm sóc thay thế đối tượng bảo trợ xã hội dựa vào cộng đồng như nhà xã hội, nhà bán trú để nuôi dưỡng, chăm sóc. - Phát huy vài trò các tổ chức tôn giáo, các tổ chức nhân đạo từ thiện, các tổ chức xã hội, các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức tự lực trong việc tổ chức các hoạt động trợ giúp các đối tượng xã hội.. - Đây là lực lượng chính để đưa chính sách đến với đối tượng, là những người trực tiếp tiếp xúc với đối tượng yếu thế trong xã hội. - 1 Sở LĐTBXH Hà Nội, Báo cáo thực hiện công tác trợ giúp người nghèo và bảo trợ xã hội năm 2009, phương hướng, nhiệm vụ năm 2010.. - 2 Sở LĐTBXH Hà Nội, Kết quả điều tra xác định hộ nghèo theo chuẩn của thành phố giai đoạn . - 3 Ban Chỉ đạo trợ giúp người nghèo, Báo cáo thực hiện chương trình trợ giúp người nghèo thành phố Hà Nội năm 2009.. - 4 UBND thành phố Hà Nội, Kế hoạch Trợ giúp người khuyết tật thành phố Hà Nội giai đoạn . - 5 UBND thành phố Hà Nội, Kế hoạch Trợ giúp người khuyết tật thành phố Hà Nội giai đoạn . - 6 UBND thành phố Hà Nội, Kế hoạch Chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi thành phố Hà Nội giai đoạn . - 7 UBND thành phố Hà Nội, Kế hoạch Chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi thành phố Hà Nội giai đoạn . - 8 UBND thành phố Hà Nội, Kế hoạch Chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi thành phố Hà Nội giai đoạn